Page 67 - ARM_19-1946_04

9 թ ֆ, 4֊, Հ ա

ԵՐԳԻԾԱ՛ՆՔ կարելի չէ եղած մէկ ան գամ էն իւրաքանչիւր ան– €ՑԱՌԱՋ»Ի՛ ՊԱՏՄՈՒԱԾ՝ԲՆԵՐՀ
Հատի կօշիկի կտրօն կամ պօն. մը տալ։

ՋմևււԱաԱատ Աշխ ա տ ա ւո ր գա սա կա րգէն ի ւր ա քան չի ւր ան– ՏԱեՑԻԿԻ ՃԱՄԲԱՆԵՐՈՒՆ ՀՐԱՑ
Հատ իր ծնած ամս ուն մէկ "ոձԳ հԲէէհ. սաանալու
իրաւունք ուֆի յ

Ս՚Թէ ԳէտԲմ՛ յոէ"^/լսյ1^՝ ^ ա ս ՛մը մաՀկա&^ռբխ– քԲֆք**Ի Իբախտ%Իբ5Հ էխ բր թՓ^1հկ,ա^բ 1էԸՀ–

սեր Հ իրենց հունաւոր խ ե լա սլա ա ակին ներածին նան իրենց կօշիկներն ունենալ։ .Այգ երախանիրբ^ Ա՝եբ այս եբքանկո՝Լթիւնը երկար չտեւեց սա­

չափ կ՝ աշխատ ին՜ անիմանալի բնութեան երիկա ֊ երեք, դասակարգի բաժնուած են ։ ԱէկԷն ւէինչեւ կա յն , \ 945 մ արա \ Օին ՝ ռուսական բանակներ բ

մ"ւնքը^ թափանցել– ու մաքառիլ տիեզերքի* գաղԽ– Հրեք ւո՜արեկան երախաները իրենց Հիւսուածեղէնի սլաշարեցին .Տանցիկը իր՚ շրքանն եր ով։ Գուբս ել -

նիկ^ներուն^եա^ աՀա –Աստ՛ուած կոչուած անըմբո^ կտրօնով տարեկան երկու գո յգ կը ստանան : Երե– չլելդլ մէկ ելք կար, Պալթիկ ծովը։ –Տանցիկբ

քէն տասներկու տաիիկաններլչ երկու զո յգ կօշիկ չփճացած ձեռք ձգելու մտքով՝ Ա՚առէշալԳաքո -

շըԼելբվ Լափուած ձեւմլած Հաշիւները* եւ մէկ զոյգ կ ք ^ օ շ յ Բ քո ռ ս տակաւին կը գործած­ վսքի վեբքնագիր տուած էր , որպէսզի քաղաքը

^Օբինայլ։ ^Գիտութիւնը գրած Է որ ԳԻՀլտԻմբեբ ուին գիւղերուն մէք։ Տասներկուքէն մինչեւ տաս– յ անձն ո լի առանց գիմ ագրութեան ։ ՚^կուլա յթբրՖ

21ին կբ սկսի ձմեռնամուտը , մինչգեռ Հոկտեմբե­ նբութ տարեկաններ ը մէկ զոյգ տարուան ընթաց­ (մար զպետ) Ալպէռթ ա յս էոլ֊Րբ Հեռագրած էր

րի կիսուն արդէն Նորին Վսեմութիւն ԱԾՈԻԽԸ իր քին , առանց իրենց ծննդեան ամսուան սպասելու: Հիմլէրին, որուն կողմէ եկած էր Հետեւեալ պա­

պատկառելի ներկայութիւնը զգալի ըրած՝ է, գոնէ Հում նիւթեր ը տակաւին անբաւաբար են ։ Ան­ տասխանը * ՀՏանցիկբ բացառութիւն չի կրնար

մեզի Հոս ուր բարեկեցիկները Հսկայ յարկաբա­ ցած ամառ կօշիկի գործարանատէբերը խաղախոր­ կազմել գերման միւս քաղաքներէն , պէտք է գի -

ժիններու , սկսած են ՕԱ\շերը ի քնել . ,, չ թէ Պ ո ֊ ւ – դարանները Հասած կաշիի մթերքին նուազութենէն մագրել ^ * . .

ՀՈՈյի կամ շամվւանեա^ շիշ մը գնելու Համար ճա­ չափազանց մտաՀոգ էին* Այս մերժումը պատճառ եղաւ որ՝ (իուսերբ

շասեղանին վրայ , ՚այլ Գոյէ մը ածուխ՝ վառարա­ Միսի նուազութիւնը կբ նշանակէ նաեւ կաշիի սկսին քաղաքը ռմբակոծեք ցամաքէն ու օգէն *
մէք անցեաք
նին մէք * • • անկողին իյնալէ առաք : նուազութիւն ։ Արդարեւ 3)ր՚անսայի ելած կաշին , Տանց իկ , ոբուն Համ ար պա յթ ե ցաւ ա շխարՀամ ար­
առ Հ֊արիւրբ
կրկնոցները՝ ՀանգերձապաՀներէն դուրս ե– ամ առ խաղախորդարանն երէն գուբս - տը յոր զ ա Հոս արեան դետերով, վ ե ր ա ծ ո ւա ծ էբ
իսկ ինքնա–.
կած եւ իրենց մէք ամփոփած են նոյն ձմբան իր ստացածին մփայն յիսուն Տանթէի ՀձԳժոխք^ին* Բոց ու կրակ՝ ամէն կոգմ ,
:
վստաՀ եւ խիզախ երիտասարդութիւնը կբ ներկայացնէր ։ փլուզումներ , ճարճատում , մոխիր ու աւեր ։ էք եր

ձմեռնամուտ ; *թանի մը շաբաթ իւս . իւ. ահա՝ Ֆրան սա յ ի խաղախորդները պատիրաղմէ տա­ կիներու աղերսող ճիչեր , կրակ առած տուներու*

եղանակը պիտի սկսի պաբահանգէսներոմս ^ ցայ - րիներուն մէք անգամ աշխատած ին գիտական մի– պատուհաններէն , ծծկեր ե ր ա խան ե ր փ լա տ ա կն ե ր ո ւ

գաաօնեբուն , ՚ երեկոյթներուն , ցերեկոյթներուն , քոցներր զարգացնել ։ հ)աղա խո րգռւթեան Համար տակ ու մարդկային զարհուրանք մբ ամէն կոգմ:

կազմակերպուած Աիութիւններու կոգմէ Հ Ա՝եր եր­ անհրաժեշտ շատ մբ Հում նիւթեր բ , որոնք կր կեանքիս մէք, առաքին անգամ բք/ալռվ , զրզ~

կու ձեռքերս ւն մ ատներբ չեն բաւեր զանոնք Համ­ պակսէին, մասնաւորաբար ք1Ն0ւք|1 ^ անոր՛տեղ գոր­ քացի մարգ ծնած բլ լ ա լ ո ւս համար։ Առաքին ան -

րելու Համար : ծածեցին եր կաթ բ , ղոբ յետ ո յ Լքեց ին , իբրեւ ոք գամն էր որ , զգացի թէ մարգը դաժան գազան

ԱՀա ա յս Ա իութիւննե րն են որ պիտի կազմեն կատարեալ * մ բն է , Հակառակ իր գիտութեան , իբ խղճին , իր

յանձնախումբեր , օժանդակ մարմիններ , գործօն Վերքեր՛ս , Աիրէո քի խազախսրգները , իրենց զգաց ո ւմներ՛ո ւն ու սաւառնաթեւ մ տածումներուն :

էսումբեր , մասնախումբեր իրենց ստո րագասնե - գիտնականն եբուն շն ո րՀ իւ , յա քո ղե ցան երկաթի

բով , սարքելու Համ ար երեկո յթ կամ ցերեկո յթ - գո բծած ո ւթեան մ էք, անոր Հետ խաոնելով քի մի– Աոգոմ ֊ Գոմոր*** ԱՀա իմ աչքիս առքեւ այգ

ն՝ե րը որոնց բա րո յա կան ն պա տ ա կն է օգնել կազ­ ական կա րգ մբ ուրիշ բա ղադր ութ իւններ , զորս ս խ ագո րծութ իւննե ր ը : Ջեմ կրնար նկարագրել ,

մակերպութեանց բաբո յա » • •նիւթականին եւ գը– ե բ կի ր բ 1Լ արտագրէ բարեբախտաբար ։ Այգ մ իքոց ր ՝որպէսդի կրկին չապրիմ այն օրերը, երկինք բարձ­

լարճացնել երկսեռ ոլ^եռոլզեռ եբիտ ասա ր գութ ի լ.֊ Հիմա ազատօրէն կը գործ ագր ո լի ^, թէեւ Հ^ւօմով րացող բոցեր ը չտեսնեմ ու փողոցներու մ էք այ -

նը : կատարուածէն– քիչ մբ աւելի սուղի կբ նստի։ րուող եբախաներու ախուր կերպարանքի դարձեալ

Վազը կար գա դիր յանձնախումբերու մ է քէն ւհրանսայի կօշիկի գործարանատէրներբ կաշիի չապրիմ :
յարմար
բնտրեալ ներկայացուցիչներ պիտի սկսին եւ օր արտագրութեան աճումէն ի վեր , կօչիկի նախկին Ա՝ արա 2Զին առտուն՝ ռուսական բանակները
^ երբ
սրա Հներ ու Վարչութեանց գիմել՝ թուական ձեռքերրա ալ փո իւած են ։ Առանձին։ կրունկներ ու մտան Տ անցիկի զանազան շրքաններէն ներս։ Գեր–

որոշելու Համար ; Ե ւ ի՛՛նչ յուսախաբութիւն ներբաններ Հրապարակ ելած են % մ ան էս –էսն եր եւ Վլասով ի զինուորներ ը գեռ. կը

տնօրէնը , մաքիավելական ժպիտով մբ , ,լՀի շտ է թէ Կ/՚^եր բ կբ սիրեն բարձր աՀա սակ գիմագբէին ։ Աենք ազատոԼած էինք Հրաշքով ։
երեւիլ ու կը գործածեն
շփելով պիտի ըսէ՝ թամբ կրունկներ , բայց մէկ մատնաչափ բարձ ր ո ւ - Գետնա յարկէն գուբս ելանք եւ Բ՛ուսերը սկսան
շինուած են ։
• Ջ՛եր ուզած ս\րաՀը կրնամ տրամ աղբել 1947 այգ կրունկները առանձին մեզմէ զատել Գերմանները : Ա՛Լ մ ի՛ Հարցնէք

ՕգՈստոս ի մէք .երեքշաբթի ի ր իկո՚ւն մը* * * յ Ա*է՝ս– մար զկա յին ան բար ո յո ւթե ան մ ասին • Ո՛ չ ազքիկ

չեւ այգ թուական բ սրաՀը վարձուած է\ \\ Հ մնաց, եւ ոչ ալ պառաւ։ Տս-վսւ՚յ (տուր) ժամ ա -

Ու րոել թէ , Հ այ Տուն մը պիտի ունենայինք , ՄԱՐԶԱԿԱՆ ԿԵԱՆ՚ՐԸ ՎԻԷՆԻ ՄԷՋ 1ցոյց, կօշիկ՛ մատանի, բնտ-անեկան զանազան յի–

որուն Համար անհրաժեշտ գրամր գրեթէ ամ բոգ– շատակներ կ՚առնէին մեր ձեռքէն ։ իմ էլին ո ւո ր ա -

քովին Հաւաքուած էր, ու կր մնար միայն շէնքին կան գօտիս ռնդամ առին ։ ՏաԼէԱյ • • • Բարեբախ -

Խս՚չՀանզիստով մբ բացում բ կատարել, Ջօպանեա– Վիէնի Հ– Մ • Ը– Մ ի Ա– խումբը իր առաչին տարար ռուս զին ուորնեբուն մէք կային խելօք,

նի Հանդիսաւ՜որ ճառովը, ուր Հ ՝ ա յ ԳաոլՈէ–$Բ ափ~ աիսոյենական մրւյումր կատարեց Հյասի ֆբանսա - պարկեշտ եւ զարգացած տգաքնեբ , այլապէս մեր

տի գտր իր եր ե կո յ թներ ը , ցերեկո յէմները սարքել Բայ I հ.ԻսահԻ ) Հոկտեմբեր 1 3 / ֊ , էԼալէ տիւ քիօնի գործբ բուրգ էր * * * ։ իբրեւ ֆրանսացի , պատիւ

պարծանօք եւ պանծանօք , առանց սպասելու օտար րայ , կիրակի , Հոկտեմբեր 13/–, Լաէէ տիւ քիօնի ուն է ի գլուխս ո գք պաՀելու ։ ԼեՀ ըն կե բնե բուս

սբաՀնե րո ւն Օգոստոսեան տրամադրութեան : աիյոյենոլթեան 4 ամ ար : Հ . Մ • Ը-Մ •/Ա • ֊ ֊ Բ–ի>"֊մ– լման ԱԼԱյուսակներբ խլեցին , Հակառակ անոր որ,

Բայց աւա՜՛զ, այդ Հայ Տուեր Հիմակ ու Հիմա բերբ ժ *,բ 1 ին շոգեկառք կխառնեն գ է ա ի Հյաս Հա– Տանց իկ մ անոդ ռո ւս ական բանակն եր ուն Հ ետ կար

կբ նմանի * * *Ապանիական գգեակի մրէ ՚բի՚֊բի մօտ Հ* Մ* Ը՛ Մ */ սիրողներուն– խումբ մը նաեւ լեՀական լեգէոնը։ Տաւա՚յ . . . թաթար
զինուո րէ մ\ր ուզեց ի Հասկնալ
ԼԻԼԱ կ՚ընկերանայ քաքալերելու Համար : Հիամը 2.ին Հ* ներ ուն մէք Հայեր կառն ։ թէ իրենց բանակ­

Ա * Ը • Մ ՛ի պատանի խումբը կը մրցի տեղւոյն

Համապատասխան խում բին դէմ՛ , եւ խազք կըվեբ֊ Գուն ֆրանսացի ես կ ինչո^ւ Հայ կը փնտ­

Կօշիկ պիտի ուԱեէԽՕք քանայ Հ* Ա . Ը* Ա *ի պարտութեամբ 2 1: ռես , պատասխանեց կիսախուփ աչքերը վրաս յաձ

(իամբ Յին պաշտօնական դատաւորը ներ կա յ չըլ­ ռած ։

լալով Հ* Ա* Ը* Մ՛ի եւ ֆրանսական խումբի նա– Հայեբէն կբ Հասկնամ, Ֆբանսա շատ Հա­

Տ եզական թերթեր ը կբ գրեն թէ Ֆբանսա յի խագաՀները ւէիճակ կբ ձգեն դատաւոր մը ընտրե­ յեր կան, րսի ։ իՒ՚աթա ր բ Հաւատաց //է֊ թելադրեց

բոլոր այրերն ու կիները մինչեւ այս տարուան լու Համար եւ կ՛ոնտրոլի Հ * Մ * Ը * Մ ՛ի *ի ութ պո լի երթալ ա յսինչ^ տեգը ուր Հայ զինուո րներ կա յին՝ :

Վերքյբ մէկ մէկ զոյգ կօշիկ պիտի ստանան * մին­ յանձնախումբէն Ա*արտիկ Փափաղեանբ։ Երկու Լե Հ բն կ երն եր ուս Հ ետ ճամ բայ իս՝ կ անք Տ տն–

չեւ տասներկու տարեկաններ բ երկու զոյ՜գ։ խում բերը դաշտ կ՛՚ելլեն։ քօմբասլե աներբ լի ս ան ս - ցիկէն դուս ելլելու։ Ինչ ալ ր/լար , ուրախ էինք

Ֆ ր անսա յի կ օշի կ ի ՝ ճա ր տա ր ար ո ւե ս տ ի արտտգր ո ւ նեբբ կը քննեն ։ Գատաւո՚րը կբ սոլլէ , խաղբ կր բոլորս , որովՀ ետ եւ այլեւս ՀՀ,բոնի՝ֆ աշէսատալո՛բ­

թիւնբ աւելցնելու Համ ար Հ սկա յա կան աշխատանք սկսի Հ* Ա * Ը* Մ՛ի յառա քա պահն ե բու գեղեցիկ ներ չէինք , աղա՛՛ տ էինք վեր աղ առն ա լու մ եր եր -

է տարուած ։ Կօշիկի ճա րտա րարուեստն իլէ արտա– յարձակումով, Հակառակորդ էսում բբ լաւ գիմ ա - կիբներբ։ ԼեՀ տղաքբ շատ իւք,գրեցին որ իրենց

գ բութի ւննե ր բ ա րտա սաՀ մ ան չէ փոխագրած , ո՛– դրութիւն ցո յց կուտայ , Հազիւ տասը վայրկեան Հետ երթամ , իրենց Հիւր Բէէամ ու յետոյ աւել ի

բովՀետել 3) ր անսայ ի կօշիկի պէտքբայնքան ղգա լի անցած Հ* Ա . Ը– * Ա *ի էսմբապետ Ազատ Պալեան խաղաղ պա յմ աննե ր ո լ տակ մ եկնիմ Ֆբանսա ։ Ջէի

է որ իր ա ր տ ա գր ութ եան փոքր մ էկ" մ ասը միայն ԳԼ1սէ" էլբ վիրաւորուի , դաշտէն գուբս կ ՛ելլէ , կրնար իրենց փափաքին գոՀացում տալ , քան՛ի որ

պէտք եղած էսնամքբ տանելէ վերք, Աղատ դաշտ ես ալ կ՛ո լզէ ի ժամ առաք Ֆբանս՛ա Հա սնի լ; տես­

սՒ°Հ ՚ ւ ռ ռ ^ յ – կ՚ելլէ բուռն ծափեր՛ու տակ։ Առաքին խաղամասը նել ազգականներս ու բարեկամներս , ո զք ըլլա լու

Հետեւեալ թիլեր՛ը կրնան գաղափար մբ տալ կբ վերքանայ 0 0, ^Բ^1ՐՈՈԳ խաղամասը կբ սկսի պարագաս Հ եռա գրել մէյն չեւ Հիլս *Ամ երիկա , տա­

Ֆբանսա յի գլխաԼոբ գործարաններու աբտագրոլ - աւելի Հետաքրքրական– դառնալ, երկուստեք կ՚բլ ՜ րիներէ ի վեր Լուր չունեցող մօրս։

թե անց մաս ին ։ Ա յգ գործարաններ բ կը գանուին լան վտանգաւոր յա րձակումներ բ , ւաղթանակբ շա–

Փարիզի շրքականեբը, քիոմանի, Լիոնի, 3)ուժէռի ^ Հելոլ Համար։ Վերքապէս Հ* Մ* Ը՛ Մ *ի կեդրոնի էքղբա ք Է ա կան Համ բո յրնեբով բաժն ո ւե ց աք

Պո-բթտնիոյ , Հյօլէի եւ Լուառի շրքաններուն մէք ։ յ ա ռա քա պա Հ բ գե ղեցիկ Հար՛ուածով մր կը ՛ե շան ա ^. զործի րնկերներէս , որոնց Հ ետ նայն կեանքբ ապ­

1938/5– Զ) ր անսա յի կօշիկի արտտգր ական կա­ կէ առաքին նշանակէտը ։ Ֆրանսական խումբը կբ րած էի գրեթէ մէկ ամիս։ Կրկին մինակ մնացի ,

րողութիւնն էր 83 միլիոն զո յգ * ԱՐԱ ո ր փոխարէն սկսի յարձակողականի , կ՛ուզեն Հաւասարեցնել , վալած ու այրուած տուներու եզերքներէն կը քալէի

գո բծա բանն երբ կ՛ար տագր էին 65 մ իէիոն զո յգ , որ բայց Հ* էք • Ը* Ա՝ *ի պաշտպանողական գիծը կա - Ղ1իսԻԿոՐ ՝ու մտախոՀ։ Գիակներ՝ ամէն՛ կողմ,

այդ՜ շր քանին երկրին՛ եւ արտաքին խնդրանքին կբ տարեաւ բերդ մ ըն էր : Խաղբ վերքացալ Վիէնի զինուոր, ոստիկան, Հասարակ քաղաքացի մեռած

բալէ ՚ I Հ– Մ– Ը. Մի յաղթութեամբ 2—0 : Հ • Մ ։ Ը • Մ • ի էին կամ սպաննուած՝ Տ ան ց ի կի փողոցներուն մ էք ։

1 9 4 1 / ֊ այս թիւր 45 միլիոնի ի ի , ւ , 1 9 4 2 / ֊ ՝ ֆութպոլի ստներբ այգ օրը բո՛լոբբ լաւ խաղար ֊ Ք%աբմանալի գտա ք որ ռուս ղին ոլորներէն շատերր

39 միէիո<սի » որուն մօտ վեց միէիոնը տախտակէ կութիլն ցոյց տոլին, շնորՀաւորութեան արժա - գե րմ աներ էն կր Հ ա ս կն ա յին * Հետ աքր քբ ո ւե ց ա յ , եւ

նեբբաննհբով % նանալով յ պատմեցին թէ գերմաներէնը գրեթէ պարտաւորիդ

1 9 4 3 / ֊ ՛ Հ բա պա բակ Հանուած 31 մի լիոն զո յ֊ Տառաքիկայ կիբակի Հոկտեմբեր 2 0 / ֊ / Հ* Մ* է Խ* Միութեան գպրոցնեբուն մէք։ էքնգիրբ պարզ

գերուն 1 միլիոնբ տախտակէ կ°1^՝՝^Աեր էին։ Ը * Ա՝ *բ իր երկբորգ ախոյենական մրցումը պիտի էր էւնծի Համար , նկատի առնելով Համայնավար

1944/՛֊՛ 3) ր ան ս ա արտագրեց 18 միլիոն զոյգ, յի­ կատարէ իր սեփական մարզադաշտին վրայ, տեգ - կուսակցութեան բսթացքը գերմ ան ժ ո զո վո ւր գին

սուն առ Հարիւր բ տախտակէ շինուած ։ ւո յն Հայ մարզականին դէմ, Ս. Տ. –\. , ժամբ Յին։, Հանդէպ ^ 1925 1926^ օրերուն ։ՄոսկուայիՀամաբ

Աղա տ ագր ո ւթ են էն անմ իքապէս վերք արատ - յ՛ամբ 1.30/֊– Հ* Մ* Ը* Մ՛ի պատանի էսում բբ երերուն Գերմանիան միակ վայրն էր^ ուրկէ կբր^.

գրութիւնը աճեցաւ եւ 1945/֊– եղաւ 26 միլիոն իր առաքին ա խոյ են ական մ րցում ր պիտի կատարէ նարտարածոլիլ Հա՛մաշխարՀային յեղափոխոլթիլ֊

զո յգ , որոնց միայն եօթբ միլիոնբ փայէոէ շինուած ֆրանսական Շ. Տ. Շո^Ո^/ գէմ * Հայութիւնք կբ նր, սակայն, Հիթէէրբ եկաւեւ դերման ժոգովոլբ–

էր** \946ին 42 միլիոն զոյգ արտագրելու ծրագիրն Հրաւիրենք դէպի դաշտ քաքալերելու Համար գր Հետեւեցալ աւելի ազգայնական կամ ցե

արդէն իրականացած է • իւրաքանչիւր բնակիչի Հայ մարզիկները։ — Ս՝ա*բւոիկ Փափազեան "/"՛շաական գաղափարներուն , Ո֊,՛ւո զինուորնե

մէկ զ"յգ է Հսյդ/"– 4 միլիոնբ ա ախ տակէ ներբան - բուն հարցուցի թէ ո՛՛ւր գացին Տանցիկի Ֆբանսա.

ներով • ԿԸ ԽՆԳՐՈՒԻ ԿԱՐՃ եւ մանաւանգ ՄԱ֊ԲՈՒՐ ցիները : Օլիվա , սլատասխանեցին ;

Փաստօրէն անկարելի էր ամ էն մ արդու միա– գրել մարզական մրցումներոլ ն կարագրո ւթ իւննե -

ժամանակ գոՀացհւմ տայ։ \յԼ որովՀետեւ երախա– Թ. ՀԵՐՈՅԵԱՆ

նեբու ^Լ°էէ\է մեծ պաՀ ան ք կար, այգ պատճառով , առալե լասլէս Նանրանա կուԼ աբգիւնքին վրա յ տ

Fonds A.R.A.M