Page 41 - ARM_19-1946_04

տաա ր ս ա ւ ա Չ ւ ա ՚ ա ա ս ձ ո ա պ ա Ի ւ ըւտւ ք ւ ա ւ շ ը աՐՏԱՆԷԼԻ ԹՆՃՈԻԿԸ

֊ 5՝ՕՈ<յ6 1925 - ԱԱգփա եւ ԱՎԽիկա

Ս. Շ. .Տ 376.286 ուժ կուտաԱ Թուքի պ
Օեշօէտսւ՚-Ւ՚ւ-օբոշէաւ-տ : ՏՕ՜Լ ա Տ Տ ծ ճ ե \ Ի (
Մեծն Բր իա ան իա եւ Մ* ՆաՀանգները մ իա -
17, «Ա6 Օ&աշտտտ - ԲճէՍՏ (13 )
761.։ 008. 15-70 - Օ Օ Բ. 8տոտ 1678-63^ ժամանակ ծան ո ւց ագի րն ե ր ուղղեցին /Ս * Միու -

Տար. 1000, Օամս. ՅՕՕ, Եկաւքս. 500, ֆլ.., Արաաս. 10 Տ"Լ • թեան յ պարզելով իրենց տեսակէտները Նեղուցնե­

Տ&ատճւ 12 Օշէօհւ-ք 1946 Շաբաթ 12 Հոկսւեմբհր

րու Հարցի մասին ;

ԺԸ– ՏԱՐԻ ֊ 18" ՜ձոոճ։ Թ 482Տ–՚1.ոբշրջան թ ի ւ 464 Խմբագիր՝ Շ– 1քԻՍԱ4*ԵՍ.՚ս ԳԻ՛Ն՝ 4 ֆր Ամ եր իկեան ծանուցագիրը, <ոբ Մ>ոսկուայի

դեսպանին մի քո ցաւ յանձն ուած էբ էորեքշաբթի

օր, Հրատարակութեան տբուեցաւ յաքորգ °ԲԷՀ ։

ԹԱՐԳ(1աՋԱՑ Տ0ՆԸ (Աււդնէ) \)՝անւցագիրը կը կրկնէ թէ Ամերիկա չ ի կրնար

%օւ՚ս տը Կպ կը պ Ա գ հ ընգունիլ որ Խ * Միութիւնը մասնակցի Նեղուցնե­

րու, պաշտպանութեան կա մ առանձին բանա կցո լ -

Այսօր, Հո կա եմբեր 12 ,Հայ * եկեղեցին կատա­ թեամբ ա յս խնդիրը կարգագրէ Թուբքիոյ Հետ :

րուիմ է մեր անմ աՀ Թարգմանիչների աօնը , Ա • Զօր* ար կոլ Հետեւեալ յա յտա բա բնութիւններն Գեսպանը յիչեցուց թէ Փոցտամի մէք երեք Մեծե­

Մեսրոպի եւ. Ա* Ա ահ ակի , Եո❁է%էի Տ ՛Հազար Փար. բրաւ Լշ\ \օ1ճ շ1ս Ի 1 օ ^ թերթին , կիբակի օրուան րը որոշած էին Թու֊բքիոյ ներկայացնել իրենց տե­

պեցոլ, Ա՝ ովսէս /(/ որենա ց ո ւ. , Աղե ի կ կողբացու , քուէարկութեան առթիւ* սակէտները Նեղուցներու պայմանագրին ՚Լերա ֊

Կորիւնի , Գաւիթ Անյաղթ փիլի սոփայի , Ներսէս Այս Հանբաքուէն , սաՀ մ անագքս ւթե ան այս քննութեան մ ասին ; Ամ եր իկեան տեսակէտով ,

ՀյնոբՀալոլ , Գրիգոր Նարեկացու, ես այլոց։ Հարցը կեանքի ու մաՀուան խնդիր մըն է երկրին՝. Փոցտամի Համ աձայնութիւնբ կը տրամ ադրէ որ

Այս մեծ՜ աօնր Հայ անյաղթ մաքի , ստեղծա - Համար ։ Ոչ եւ ոչ, անկեղծօրէն ։ Եթէ այս սաՀմա– միայն կարծիքի փ.ոխանա կութ իւններ կատարուին

գործ– ոգու, եւ ազատատենչ, Հրաշունչ գաղտ -՝ նտգրութիւնը քուէարկուի , Հետեւանքը պիտի ըլ­ թրքական կառավարութեան Հետ , իբրեւ նախաբան

փարի տօնն է, մոլլա ցոլա ծ Ա վ՚ի֊-֊է֊քի Հայութեան լայ անիշխանութիւն ու անկարգութիւն : Հան - բո լո ր շաՀ ակից կառավա րո ւթե անց խո ր Հքգաժո -

կողմից*** Մինչղեռ Հայ ազգը սրանից 33 տարի րապետոլթեան նախագաՀը բոլոր իրաւունքներէն ղովին , վերաքննելու Համար Մ-ոնթրէոյի պայմա­

առաք երր առն ե ց Հա յսց տառե ր ի գիւտի \ 500 ամ - ղրկելով զայն ուրուականի մը վերածած են, թե­ նագիր բ ։ Վեր քապէս , Ամերիկա նորէն կը յիչխցնէ

եակբ, այգ օրից այս մ եհ՜ տօնն ալ ազգային Հ ր ռ - րեւս անոր Համար՝ <ոբ կը վախնան թէ Հյ աո լ տը կոէ Մ ո ս կ ռ ւ ա յ ի ի^ է Թոկրքիա պէտք է շաբունտ կ է

չակուեց ել&պէաք է որ տօնուէր ամ կն տեղ ուր օր մը Հանրապետութեան նախագաՀ կ\բԼԼայ •* մնալ ա ասքին պատասխանատուն Նեղուցներու

գոյութիւն կ՛՛ունենար Հ ա յ բ Հ Ես Հաւատացած եմ, պաշտպանութեան , իսկ եթէ ուղղակի կամ անուղ­

որ ա յսօր Եր ե ւանից եւ Հա յա ս տան ի բոլոր ^ ա յ/՚ե– Միջազգային կացութիւնը ծանր Է ։ Ջեմ ըսեր ղակի յարձակում կատարուի հաիսա յարձակի մբ

բի՚ց ուիյտի ւղիտի երթան Հայ մատաղ եւ ուսանող •"Բ վազը պատերազմ պիտի ունենանք, չեմ ալ ըսեր կողմէ , Մ իացեալ Ազգեր ո լ ԱպաՀո վութեան քքքոր -
թէ պիտի չունենանք հ կը բաւէ միայն գիտնալ ՛որ
սեր ո լեգո , եւ Հա յ Գիտ՛ութեան ու մտքի ներկա ֊. կա ց ո ւթ ի ւն բ ծանր է եւ շատ վտանգալից , երբ դէմ Հուրդբ պիտի միքամտէ ։
դիմաց կը գտնուին երկու խմբակցոլթիլններ
յացոլց ի շներ ր գէպի Հայոց գրի ու դպրութեան ։ Ամերիկան Հաստատ կբ մնայ Հ ետեւեալ տ ե -

Հիմնադիր Ա * Ա եսրոսլի անմ.ոռա%ալի գերեղմանբ , սակէաներուն վրայ*֊– \, Նեզոլցները պէտք է բաց

յարգելու նորա ան մաՀ յիշատակք ; Նկատի առնելով այն ի ր ա ւո ւն քներ բ .որ ա ըր - մնան բոլոր երկիրներու առեւտրական նաւերուն

Այսպէս էր նաեւ, Հնումն , երբ մենք Ա * էք ուած են Հանրապետութեան նախագաՀին , 1940^ առք եւ * 2, Նեղուցներ բ պէտք է բաց մնան Ա եւ

միածնի Գէ որգեան ճեմարանի սան էինք։ Ամենայն դէպքեր ը պիտի կրկնուին ճիշդ նո յն պա յմ աններոլ ծովեան պետութեանց մ ա ր ա ան ա ւ եր ո ւն առքեւ *

տարի յգ1111 օրը ճեմարանի աշակերտներն եւ ուսա­ տակ ։ Զ)բանսան ռուսական կամ անգլեւսաքսոն 3. Միայն մասնաւոր պարագաներ՛ու մէք կարելի է
-
նողն ե րր իրենց ո ւ սո ւց չա կան մ արմն ի Հ ետ մ իա սին տիրապետութեան տակ պիւ% ե պիտի արտօնել ոչ - Աեւ ծովեան պետութեան ց պատ կա

ոտքով ուխտաղնացո ւթեան կ՚երթայինք գէպի 0 ֊ Լկբնայ Հակազդել , ոքովՀետե ւ իր ՞^ա ռա վյս ր ո լ ֊ նող մարտանաւերու անցքը ;

շական։ Ամրողք գիշերը Համարեա քուն էէէ^Ք թիլնը անկարող պիտի ԲԼԷայ , ինքն իր դէմ բաժ­ Անգլիական կառավարութիւնն ալ, մէկ մէկ

մտնի, որպէսզի առաւօտեան մամ ր 5ին, դեռ լոյսբ նուած բէէա ԼՈ վ * Այն երկու աՀարկու իւ մ բա լո ր ո ւմ - ծանուցագիր .ուղղելով, Մ ո ս կո ւա եւ Աեգարա , գի­

չքացուած , ոտքի վրայ լինէինք* * . Աօտ տասը քի­ նեբբ որ Հիմակ դէմ առ դէմ կանգնած են, կրնան ս՛ ել կուտայ թէ երկու ամիսէ ի վեր կատարուած

լոմեթր ճամբայ .ունէինք կտրելու–, գէպի վեր, ա– գրոՀ տալ Ֆրանսայի գ\րայ , եւ այգ միքո֊ բանա կց ո ւթի ւնն եր բ ճամբան Հ ա րթ ած են արդէն
եւ պէտք է Համաձայնութեան
պառաժնեըը մինչեւ Աուրբի գերեղմանբ։ Աորս– ցին պետութեան Գէո լէ* Բ " ( ի ա ի չգտնուի մ արդ մ բ մբ յանգի լ ։ –^^բԷլ

չոբս շա րո ււսծ մ ի քանի Հար իւր ա շա կեր տ ո ւթ ի լն ՝ո1՛ միքոցնեքը ունենա հ պաՀ ելու եւ պաշտպան ելու խօսքով, Լ.ոնտ.ոն կ*ուղէ որ անյապաղ ժողովի

միացած Վաղարշապատի Հին ճեմարանականներու 3) րանսայի գերիշխանութիւնը : էք ս այգ ՚ողյլերգոլ– Հ բաւի բուին։ Նեղուցներու պա յմ անագիրն սա ո րա–

եւ մտաւոլականներու Հետ քայլում էինք յաղթա­ թ իւնբ ապրած բ լյա լ,ով ^պարտականութիւնս է ճբշ~ գրոգ պետ ո ւթի ւննե բ ը , դուրս ձգելով ԼՀափոնր եւ

կան, ոգեւորուած՝ աղգային եւ ժ՚ողովըգական եր­ մարտոլթիւնը ըսել երկրին , իմ բոլոր Ուժով ընդ­ ներս առնելով Մ * ՆաՀանգները որոնք ստորագրած

գեր Հնչեցնելով*** «Մեր Հայրենիք թշուառ ան դիմանալ ԱաՀմանագրութեանէ մը որ լայն կը բա­ չեն/ պայմանագիրբ։ Անգլիա , Ամերիկա եւ Թուր -

աէր^ն էր որ առաքինը կ^երգէինք՛ քառաձայն , նայ մաՀացոլ վտանգներու գուռները ^; քի ա էիովիս Հ ամաձա յն են որ թոլբքեւռուս խօ -

Հպարտ , աննկուն եւ ոգեշունչ, ներդաշնակ ,առանց "՚ ՝Ս ՝՛ իմ ի ւնն եր բ վերք գտնեն եւ • անոնց յռւքորգէ

ղեկավարի % Ա եր ոգին էր մ եղ ղեկավարում , ապա Ա * Պատարագն աւարտած է ։ ԱՀա ժողովրգ - միքաղգային խորՀրդաժոզովը :

Աէյթունցոց քայլերգը ,«՝Բանի թմրինք, բաւ է եղ– եան Հ.ոծ բազմութիւնր բոլոբւելէ Հայութեան մտ­ Ուրեմն, Անգլիան ալ կը մերժէ Աոսկուայի

բարք^բ, եւ մեր խրոխտ, Հուժկու, գիլ պատանե - քի մեծ Տի՚աանի անմոռանալի ու անմաՀ լԷբԷ^Է վերքին ծանուցագըով (24 Աեպտ • ) եղաօա՜ծ առա
քարկները ։ Անգարա ուժ առնելով Անգլեւսաքսոն
կան ու երիտասարդական ձա յն ի ց ասես թնգում , շուրքը գլուխ ո ւն են ա լո վ իւր ծեբունազա րգ Հա յ~
պետութեանց *ա յս բացա յա յտ ա քա կց ո լ թ են էն ,
որոտում էին Հայաստանի Հինաւուրց լեռներն .ու րապեաը, Հայց Հայրիկը, Հոգելոյս Մկրաիչ Ա*
պատրաստած է մանրամասն ծանուցագիր մբ որ՝
ձորեր բ, դաշտերն ու Հովիտներ բ * * * ք*սկ Վաղար - կաթուղիկոսը, որ ասես Հայու տառապանքների .ու
պիտի յանձնուէր երէկ ։ Այս ծանուցագրով,
շապատի գիւղացին քնաթաթախ բանում էր իր Վչաի մաբմնացեալ, կենդանի յուշարձանն է ***
Թուրքիա անգամ մ ք եւս կը մ երժէ խարիս խներ
տան։ պա տ.ո ւՀ անն ե ր բ ու պլշած նայում , Ի^՚Է ո յք են Ա էքքբ քիձ ^Լ\ կորացած , այսօր գլուխը խոնարՀել
տրամադրել . Ը-ուսիոյ , Նեղուցներու պաշտպանա—
սոքա , որ այսքան վաղ , դեռ ա բ ե ւր չծագած ելել է, բայց խոՀուն , իմաստուն աչքերը գեռ փայլուն ,
թեան Համար ։
են իր նինքը , քունը խանգարելու **• կրակոտ են* * * Նրան շրքապատած են երիտասարդ,

իա յց մենք անՀոգ, մ եի քթի տակէն կր խնդա­ բարձրագոյն կրթութիւն ստացած , արտպսաՀման– 1հուՎա(ԽւկաԱ ուսշԽ(քխ՚(է սղ

յինք,ու կը մրմնքայինք*«Մի վշտանար ,բաքի քան, եան նշանաւոր Համ ալս արանն եբն աւարտած վար -

՛այգ Հայու անվեՀեբ, արթուն միտքն է , անմ աՀ , գապետները, Հայ դպրութեան նոր թարգմանիչ - խւհա^կուեոաւ

անշէք զազափա ր բ , անսասան , ազատասէր , ազա­ նեբբ կարապետ , Գարե գին Լմեր այժմեան Տանն

տատենչ , ստեղծագոբծող ք\գին , որ եկել է ՔռՂ ԿիւԻԿՒյ Հայրապետը) , Լուսիկ, Տիրայր, Եղնիկ,

կեանքի կոչելու * • • կոմ ի ա ա ս , Ա եսրովպ , կորիւն , Ա ամ բրէ վարդա ֊ ՄՈԼՈԹՈՎԻ ԱՄԷՆԷՆ ԲՈՒՌՆ ՃԱՌԸ

Արեւն ելեր էբ արդէն իր բնից ։ Նբա անդրա­ պեաները , ճեմարանի ուսուցիչնեբբ ,գլուխն ունե­ Հաշտութեան խոբՀրգաժոգովբ Հինգշաբթի

նիկ ճառագտ յթներն ողողել էին Ալեւոր Ա՝ ասիսի նալով ճեմարանի տեսուչը, Ա * էքմիածնի անվե - գիշեր քուէարկեց Ո*ումանիոյ դաշնագրին յ°Գ ՚՜

գագաթ բ, եւ այդ ոսկեգոյն ճառագայթները ձուլ­ գար վարդապետ - Հայագէտ կարապետ կո ս ա ան - ուածները։ Եբէկ, ուրբաթ, քննուեցաւ պսւլկարա–

ուած Արալիստի սպիտակափայլ ձիւնի Հետ՝ մ ի գե­ եանը, Օշականի , Աշտարակի գիլզերի ուռուց չու- կան գա շն ա գի ր ը , ա յսօր պիտի քննուի Հունգարա­

ղեցիկ , աննման պատկեր էին ներկայացնո ւմ –.Ասես թիւնն իրենց աշակերտներու Հետ եւ կատարլոլմ կանը , երկուշաբթի օր՝ ֆինլանտականբ ։ Կբ կար֊,

Հայ ժողովրդի նաՀ ատակ , ազատասէր զաւա կներ ի է ՀոգեՀանգիստ Հանդիսաւոր , վեՀապանծ , Հոգե­ ծուի թէ ժոգովը պիտի փակուի երեքշաբթի օբ ,
բուխ՛ Հայութեան մտաւոր
ոզինեբբ Հրճւում էին մանուկ սեբունդի ազատու­ անդաստանի Բ"էոԲ 1 1 շաբաթ տեւելէ վերք է

թեան երգր լսելով * * * մշակների , մեր մտքի Հերոսներու յիշատակին ՝&՚ * (հում տնական դաշնագրին քննութեան առթիւ

Ւսկ մենք քայլում էինք անյ,ողգողդ, արագ, 0 շա կան ի այգիներից մէկու մ էք՝ խո տեր ո լ ալ ճառամ՛արտ մբ տեղի ունեցաւ , մ ասնաւո րապէս

յաղթական՝*** մեր մատաղ մարմիններբ յոգնոլ - վրայ սեղան է բացուած ծերունազարդ Հայրապե­ Գանուբի ազատ ն՛աւարկութեան մասին։ Պ* Պէվին

թիւն չէին զգում *** մենք ԱեսրոՎպ Աուրբի , Հա­ տի ե լ բոլոր Հոգեւոր ու աշխարՀիկ ներկաներոլ մեղադրեց էք * Մ իութիւնբ թէ դիտմամբ խտբա -

յո՛ւթեան երրորդ Լուսաւորչի գերեզմանն էինք գը֊ մասնակցութեամբ։ Օշականի գիւզաց,ին Հիւրասի– կան քաղաքականութիւն կբ վարէ , մ իա յն գեաե–

նու.մ Համբուրելու •** րում է իր թան կագին Հիւր երբ ճա շո վ * * * /Հաո եր զեբեայ պետութեանց վերապաՀելով Գանուբի նա­

Վեր քապէս Հեռուից նշմարւում են Օշականը , գեղեցիկ , բովանգակալից , երգեր , ո ա ա ն ա ւո րն ե ր , ւարկութիւնը* «Այս յետագիմս/կան քազաքակա -

Ա * Ա եսրովպի տաճարի գմբէթը, գի-֊ղի այգինե - արտասանութիւն , խինդ, .ուրախութիւն մինչեւ նութիւնն է որ կասկած կբ ներշնչէ Խ * Միութեան

բու ծառերը • * * Բազմութիւնը մերկացնում Հայու— երեկոյ, Հայաստանի աննման,, անուշ, բազմատե­ ն պա տ ա կն ե ր ո ւն Հանդէպ ա շխա րՀի ա յս մ ասին

գլուխներու ծածկոցները եւ լուռ ողքունում Հայու­ սակ իւ աղողն ու պտուղները , Հայաստանի գինին ։ մ էք ։ Ե *~ր ո պա յի վերակազմ ո ւթ եան գործը անՀ-ոլ -

թեան սրբավայրը։ Հասնում ենք գ ի ՚ ֊ ղ բ յ Հազիւ մի Երեկոյ է, մենք գեռ աբեւբ մայր չմտած նա պէս աւելի կբ գժոլա բանայ , ց ո ր չափ պատուար

բաժակ թէ յ խմ ած՝ Հագն.ում ենք շապիկներբ ու պէտք է ճամ բա յ ընկնենք, մեր վաստակած , խոն– մը գոյութիւն ունի Արեւմուտքի եւ Արեւելքի մ ի–

սկսւում է Ա • Պատարագբ ։ Այս անգամ մեր երա­ քացած մ արմ իններ բ յոգնութիւն չեն՝ զգում * * * քեւ Գանուբի շրքանին մէք»։

նելի Հ ին ե բաժ շտ ա գէ տ - եր գա Հան էք ա չտա ուր Աուրբի անմաՀ ոգին իր փոքբիկ մասնիկբ, իր մա­ Անգլի-ո յ ներկա յացոլցիչը յետ ո յ պա շտ սլան ե -

վարդապետ Տաբոնեցու «քՍորՀուրդ խ,որին , անՀաս սունքն է գրել ամ էն ո ւս Հոգու մէք, մենք քայլում լով իր երկրին տնտեսական շաՀերբ Ո֊ումանիո ք

անսկիզբն^ է •—• մ եք վեՀ , Հ.ո՛գե պա ր՛ար երգերից ենք անյոզգոզգ, յաղթական * * * Մեր եբիտասաբ - մէք , պաՀ ան քեց աղատ Հռչակել Գանուբի նաւար­

մէկը, որ Հնչում է Ա* Ա եսրովպի տաճարի զական ուժեղ, լայն կուրծքերից կրկին Հնչւում կութիւնը , մ իքազղա յին վա ր չո ւթ ե ա մբ ; ք-բմէ ա–

սրբազան կամարներու ներքոյ , եւ կարծես թէ մեր են մեր ազգային , ժողովրդական երգերն ու «լէ՛ հ "–աք խօսած էր ամերիկեան պատուիրակը, ծերա -

խնկելի թարգմանիչ վարդապետների ոգիներն են, լէ՚ձները*** Մ՝ու–թը կոխել է արդէն՛. Մենք Վա - կուտական՝ Վէնտըրպէրկ, միեւնոյն սլաՀանքր դնե­

որ այմմ սաւառն ում են այդ "բբավայրի մէք, Հ ըր - գար շապատի մէք ենք նոր էն, ու այս .անգամ մեր լով՛* «Կարեւորն այն է որ Գանուբի նալարկու -

ճւում եւ խնդում, .որ իրենց վառած գիտութեան Հուժկու , զիլ ձայներբ որոտում են , երգում ոգե– թեան այս յարաբերական ազատութիւն ը էական

եւ քրիստոնէութեան լոյսբ, կրակը շա բուն ա կլում ւորւած.— «կուեցէք սւղերք , կուհցէք քաջ ա քաջ Համ ար ուած է 90
Անվեհ՛եր կանգնած թ-շնամոՆ աոաջ» ...
է գեռ բորբոքուել Հայաստանի *քէք եւ լոյս սփռել Ե" ւ քլաւ լա ւէ ո յ պատուիրակը , փոխ֊վարչա .

իր չորս գին , իրենց վառածկանթեզն է ,ոբ դեռ ան­ պետ ՚Բարտէլի յայտարար՛եց թէ ժ-ողովր ր րաւ ասա.

շէք է, վառ ու անշէք՛** եւ յաւիտեան վառ. ԱՐՍ ԷՆ ԱՒ՛ ՝ԲՀՆ8՛ ԱԻՄԷՈՆԵԱՆՑ չէ քննելու. Գանոլրի իքեդէրր; «կարգ մ չէ երկիրներ
3 * Գ՛ Այս առտու Հանդիսաւոր պատարագ
ու անշէք պիաի մնայ Հայ Ժողովուրդի Հետ միա­

սին . • • Փարիզի Հայոց եկեղեցին յ (Լաւոհբա. շարաւնսկււՆթինււ^ կարդալ .գ է յ )

Fonds A.R.A.M