Page 231 - ARM_19-1946_04
P. 231
ԿԱՌԱՎԱՐԱԿԱՆ ՏԱԳՆԱՊԸ
— քօոձձ ք ո 1 9 2 5 —
8 . Շ. Տ61Ո6 3 7 6 . 2 8 6
աւշշէՀա-Բւօբոձաւէ : Տա. աՏՏձճ1ձԻ1 ք՚ձ՛ օրուան պարտութենէն վեր^, Համայնա
17» &սշ Օ&աշտատ - Ր ճ ա Տ (136) վար կուսակցո ւթիւն ր ետ առաւ Ս՛որիս Թորէզի
761.։ Շ08. 15-70 - Գ ^ Օ Բ ^ ո տ 1678-63 թեկնածութիւնը եւ որոշեց չմասնակցիլ ո ել է
Տ>"ր. 1000, Հ>աք». 500, կռամս. 300, ֆյ.>, Ալ1տաս. 10 Տ»լ. կառավարութեան որ կը կազմուի ժողովրդական
ՕՐ1%ք֊*՝ԵՐէ–*՝ Տաոէճւ 7 Օտշշաեքօ 1946 Շաբաթ 7 Դեկտեմբեր Շարժումի Ո. ք.) ղեկավարութեամբ։
Երեսփ. ժողովի Հինգշաբթի օրուան նիստին
մէչ, մթնո լորտը այնքան տաքցած էր որ , կարելի
«1՝Ը– ՏԱՐԻ - 18° ձաւ66 Ւ1" 4873–՚Նռր շրջանթխ. 512 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ՜ն ԴԻՆ՝ 4 ֆւ* չէր եզրակացութեան մը յանղիլ ։ թորէզի Հ բաժ ա–
բում էն վերչ թեկնածու կը մնար միայն ներկայ
վարչապետը, լիոռժ Պիտօ։ Սակայն Համայնավար
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ները եւ ընկերվարականները որոշեցին քուէ չտաւ
0 ՐԸ ՕՐԻՆ անոր թեկնածութեան : ժխտական դիրք բռնած էր
նաեւ ձախակողմեան խմբակցութիւնը (արմատա -
կ՛ուզէ որ ազ
«ՖԱՇԻՍՏէՆԵՐԸ կաններ եւն.)։ Այս խմբակցութիւնը
Նոն&ի մը ա ռ թ ի ն գային գաՀլիճ մը կազմուի զանազան Հոսանքներու
մասնակցութեամբ , որպէսզի կարենայ վ ստաՀոլ -
Բանի մը ճշմ աբտութ իւննե բ եւս , փակելու թիւն ներշնչել երկրին , այս ծանր կացոլթեանմէչ–.
Համար անՀաճո՚յ էջ մը որ բացուեցաւ Հակառակ Գարնան սկիզբն էր։ Մէկ ծրար պարէն ղրկեր Համայնավար եւ .ընկերվարական կուսակցու .
մեբ կամքին։ իբրեւ Հետեւանք պաշտօնական բե ֊ էին ինծի Ամերիկայէն, ատկէ քանի մը շաբաթ ա– թեանց ձեռնպաՀութիւնը ծանր տպաւորութիւն
րաննեբէ ռա ջՀ Բարեգործ ականը նամ ակով մը կը տեղեկա գործեց ամբոզչ երկրին մէչ–. Բացորոշ է որ ոեւէ
արձակուած լուտանքներու ։ ցնէր թէ ի՛նծի տրամագրուած է գումար մը, իբրեւ կառավարութիւն չի կրնար կազմուիլ առանց ա -
Ըսեր ենք առածին օրէն, երբեք միտք չու ֊ նոնց մասնակցութեան
նինք Հ,ին վէրքե ր քրքրե լու կամ նոր ճեղքեր բա նուէր հ լՕորՀեցայ \որ ծրարն ալ նոյն աղբիւբէն էր : ։
նալու • Եթէ չպտ ա ա ս խ անե ցի , պատճառն ա յն է ո ի Համայնավար կուսակցութեան բանաձեւր
Ատոր Համ ար ալ , մ էկ , Հ իմնական ուղեգիծ ,-— ես ունիմ իմ սկզբունքներս, որոնց Հետ կ՚ապրիմ շնորՀալոբեըով Մորիս թորէզր՝ 259 քուէ շաՀելուն
ոչ մէկ պատասիսան, գանագան պիտակներու տակ ընտան իք կազմած , Հանրապետութիւն Հ իմնած ։ առթիւ , կբ յայտարարէ թէ պիտի շարունակէ իր
արձակուած սուտերու, քոռ ւթեան ց եւ բանսար - Արգ , իմ Հանրապետութեանս մէջ՝ ամէն մարգ չի չանքերը, Համախմբելու Համար բան՛ուորական եւ
կութեանց հ • կրնար նտւֆր գրկել ամէն մարգոլ , օրէնք պատ ժողովրդավար .ուժերը , իբրեւ գլխաւոր պայման
Երեւանի խօսնակ լ, ուրիշ բառ մրն ալ ս աՀ ե - շաճութեան ; ֆրանքին փրկութեան ել երկրին տնտեսական վե–
ց ո լցած էր Նո յ եմ բեր 29/՛ Հյւ էա կա լոր ղր ո յցին ^ Ո*֊ղոզը թոզ Հպարտութիւն Համարի, կամ ու- րա կազմութեան ւ ՝
մէջ, «Ֆաշիսա Դաշնակները»։ Ր՛ի շ բան , կը բաւէ որ ես Հաշա կ ապրիմ իմ Ժոզովբ բացուած ատեն, ժողովրդական Շար
Նո յն բառը կբ Հնչէր Փ ար իգի տօնակատարա— սկզբունք աղբարիկնեբուս Հետ : Գիւղացիները ժումին ներկայացուցիչը յայտարարեց թէ իր կու
թեան առթիւ սարքուած շարմանկաբին մյէջ՚։ շատ կը վախնան պարտական մնալէ , գիտնալով որ սակցութիւնդ կը դնէ Պ • Պիտոյի թեկնածութիւնը :
Անգին, Ագրբէջանի մէջ, (իատիօ - Բաղուն կը պարտքր կր բռնաբարէ կո յս Հոգիները , եւ ես « Գործը ազգային է; Պէտք է զոՀո զո ւթիւնն ե ր ր–
կապկէր նոյն եղանակր ։ Անշուշտ եւ (հատիօ ֊ գիւղացի եմ^ ; նել, արդար բաշխումով։ ի/ոՀեմ գործողութիւն մր
Թբի լիս ին ԼԹիֆլիս) ։ Ո֊~ ձայնը կ^արձագանգէբ զիներոլ վրայ ել տնտեսական նոր ազատութիւն -
ամբողջ Խ .Միութեան մէջ, մինչեւ Մոսկռւա։ Ատորր Հ֊»ամաւ1 աարր՝ ջղայնութիլնս , ընկերներս ներ։ Հակակշիռ կատարել միայն անՀրաժեշա պա
—- « Հայաստանը փրկուած ֆաշ^ԼԱՂ1\ Ղ*ա շնա կ– զարմացնելու աստիճան , երբ &բարբ Հասաւ, րագաներու մէչ ; Այս գործերը եւ ուրիշներ կա.
ների անարգ լծից»՛* • * ,ճի՝չգ այնպէս ինչպէս եթէ ո*վ է այն որ իրաւունք կուտայ ինքզինքին ^ նուէր Ր^Ժ է կատարն լ միայն Հետեւեալ պայմաններուն
աղատ ուած ր լլա ր ցարական , ան գլի ա կան կամ ա– գրկելու իրեն անծանօթ անձի մը ։ կ\րնգո ւն իմ որ
մերիկեան աշխարՀակալւո՚լթեան լուծէն : գեղեցիկ է մէսթը, բայց ո՛չ ինծի Հ ամար գ որոյ - մէչ, կառավարական Հեղինակութիւն , նախա -
Երբեք այսքան ասիական մ՛ոլեգնութեան Հա - Հետեւ. րնզերներէռ ել ձ՜անօթներէս զատ՝ ո՛չ ոքի րարական Համերաշխութիւն , կացութիւնը /,/>/«-
ս ած չէր կուսա կցական , Հ ա տ ո ւած ա կան ատելու ֊ կուտամ այգ մա ե րմութ իւնր , նոյնիսկ անօթոլ . լուսաբանելով երկրին առչեւ։ է՝լմտական խնդիրը
՛թեան կէրքը է առաջնորդութեամբ Հսկայական ո ւ;ս թեանս օրերուն ։ Կ՝րնգոլԱիմ որ սրտառուչ է
մի մր Որ կր տիրապետէ աշիսարՀի մէկ վեցեբոբգ թր եւ մարդկային, բայց գիտղութիւն մր ունիմ, բերոլթիւն ամէնուն կողմէ։ Եբքտացոյցր կրնա ւ
Բ •• ֊—• նման նուէրներր կր ղրկուին յաճախ այն անձե– Հաւասարակշռոլիլ միայն քաղաքայինւ եւ զինուո
Ատ ելո ւթ ի ւն եւ ո խա կա լո ւթ ի ւն , ո ր ո չին չ ու– րուն , արոնք Վեր րարձըառահ–,են արգէն գորշ զան րական ծախքերու կրճատումտվ, նպաստներու
նի գ ա ղա փա ր ականկա։ Բ առասոլլ ՛րի գուածէն , գագաթ կազմած եւ անուն շինած, Լեւ չնչ.ումովյ բացի Հացէն, կաթէն եւ կարգ մր նե -
յեղափոխութեան
էՈ , Ա աԼ ե՚~ մասնաւո րապէս 1905// այստեղ հասկնաչի է, այլեւս ,՜նո լիր ատ ո լո ւթ եան րածեալ ուտեստներէ , կարգ մր վարչութեանց եւ
ատեն, մարզիկ այսպէս կր պայքարէին ։ րուն շարժաոիթր , յիչեցէք Պէբնրրտ Շոյի նոյնիսկ նախարարութեանց չնչտւմով , Հարկային
Այն ատեն ոշ «կոմպարտիա» եար (՚Լոմ. իս, ամյերգժումեյոււէր՜սե\ո,րոս,էքկեր մԱ ոեորպժնոաւ1ի՚նհ% այւնՀւ,ի,թյկ ոնարՏսռ.րՍո.ւ/.ս , 5 ՚«,. բարենորոգումով։ Տնտեսական տեսակէտով ,
սակցութիւն ) , ոչ բոլշեւիկ - մենշելիկ, այլ միայն նր ՛ուր որ կարելի ^՜» :
Աոցիալ - Գեմոկրատ Հոսանք։ Զկար նաեւ. Հհֆա շա^ որոնք շուքի մէ^ կբ մնան՝ ։
կանութիւն» բառն իսկ ։ Վայրի, տունկ մր թէեւ , ե՛ս ալ կր սարսռամ ՊատՎարաԱԱԽԱ սղ
Արգ , իրար՛ու յաքչո,րգո*Լ սերունգնեբը .այնքան անշուշտ գուրգուրանքէն եւ համակրանքէն , քերբ
լաւ սերտած են իրենց գասր, >ո–ր Հաղիւ թէ կբ Հեռաւոր ինկեր մր կբ յիշէ քեզ, ձեռքի խնձորլլ կր կը ք Ա Ա ա դ ս է Տ ո ւ ի ե
տարբերին իրարմէ ; կիսէ ու կր ղրկէ քևզի , կ՝"՚–զէ "Ր անուշ րնե ս Հետն
ԱշխարՀ սարսեսաւ իր Հիմերէն հ Երկու պա ֊ իրեն, աատրանքր տալովդ որ րազմած էք կողք Հ"Գ– Ս՛ոսկ ուա յի անթելը առ9ի օր յարձակեցաւ
տերաղմներ վեր ի վայր շրջեցին ամէն բան ։ Գա - քի՝ նոյն սեղանին վրայ։ Բայց այգ անուշ, այգ սովետ պատմագէտներուն վրայ, մեղադրելով իժէ
Հեր տապալեցան ել մողովոլբդներ կոր ծ ունեցան ։ անմոռանալի , այգ Հոգին սարսռացնող նուէրներր « կարեւորութիւն չեն տար՝» Մ • ՆաՀանգներու ,
թ՝մրած , կործանած ազգեր յարութիւն առին ։ Ե*՜ կ՝րնկերանան նամակներու , որոնց տակր կր տես Արեւելեան ել Արեւմտեան աղգերու արգի պատ -
սակայն , արեւելեան սոցիալ - գեմոկրատ աղան - ֊. նես ստորագրութիւնր սիրած անձիդ : -. . մութեան : խօսնակը յիչելհվ սովետական պարբե
գա մ ո լո ւթ ի ւնր մնաց անսասան : Ա՛նաց տառին Այս օրերուս, օրինակ, նամակ մր Հասաւ Հե րաթերթի մը, «Մշակոյթ եւ կեանք»ի մէկ յօգ -
կառչած ։ Հակասելով իր իսկ սարքած յ ե ղա փ ո - ռաւոր Արճենթինայէն , մեր րնտանիքէն՝ րնկեր– ուածը, կը յայտարարէր •
իսոլթեան պաՀան$%երուն ։ ներ են որ կր գրեն թէ խնամուած ծրար մրն են շի « ԽորՀրդային պատմագիբնեբ ո ւն պարտա
, .որպէսզի անուտ
Ե*֊– թո յսբ Հոսեցալ մ ինչել Աա լան տ ե ան ի եւ ներ եւ ղրկեր Յառաջ/ ճայերուն կանութիւնն է լիովին՛ երեւան Հանեք յետադիմա -
Ի/աղաղականի ափերուն վրայ։ Ամէն ՛ուր որ Հայ րնենք իրենց Հետ։ Ուշադրութի՛՛ւն, քաղքցինե՛ր , կան ցեղային վարդապե տո ւթ իւննե ր ը» : Ցօդուա -
կական Համրանք մր անձկութեամբ կր Հեւայ, ի ուշադրութի՛ւնդ նամակին մէշ1 չեն մոռցած աւել - ծագիրը կր պաՀանչէ որ ցարական եւ ներկայ
խնգիր Հայրենիքի ցնել կարեւոր տող մր , կր խնդրեն որ չվիրաւոր– Ռուսիոյ վարչաձեւի բաղդատութեան ատեն , ան
Ու տեսանք^ նե րդաղթի պատուիրակներ ,ո էոլինք, ուզեցինք, կ՝րսեն, ձեզ տեսնել մեր սեղա նպաստ չներկայացուի ներկայ կարգուսարքը։ .
րոնք Հաղիւ իրենց պաշտօնատեղին Հասած՜ , որ լա նին ւիրայ։ Է՛Հ, այս մէկ տողր նուէրներուն ամէ .զկարգ մը պատմաբաններ կր վւառարանեն ՛ո՛ւ
ղան պա ր տ ա կանո ւթ ի ւն Համ արեցան «թշնամ ի» նէն քաղցրն է արդէն ։ ի՞նչսչէս վիր աւո ր ուինք , կը գեղեցկացնեն ցարական արտաքին քա ֊
Հռչակել Գաշն ակցութիւնը ; րնկերնե՚ր , մենք վեր աղ ու Հացր բաժնող բնտա– ղաքա կան ութի ւնր ել երբեմն կը թերանան ցոյց
Աո ւր իա ֊ Լի բան՛ան էն մ ինչեւ 3)բան սա , ա յգ նիքին մէչ ի՞նչպէս կրնանք վիրաւորոլիլ իրարմէ։ տալ՝ Ս՝ ովետական եւ յեղափո խ ո ւթենէն առաչՈլան
պատուի բակն երք Հա յոց պատ մ ութիւն Հ եգեցին ֊1 Շատ խոնարՀ րնկերներ էին , որ սչւ /զմ ին/ Ոաւսիոյ տարբեր ո ւթիւն ր՝ խորՀրղային ել Հին
Վարգան Աամիկոնեան, Գաւիթ Բէկ եւ իսրայէք մէչ^ Վալանսէն ու Պ՚՚րաոյէն յաճախ դեղձ ,ու ծե– Հայրենասիրութեան միվեւ։ Նկատելի պարագա,
Օրի Հ ո լռվեցին , փառաբանելով անոն ց աղա տա - րան կբ Հասցնէփն մեղի, եւ մենք կ^րնգունէինք մըն է, որ ատեն է մը ի վեր, մեր կարգ մը պատ -
գրական պայքարը ։ Հ Հրճուանքով իբրեւ արքայական պարգեւ, աստ -
(՚սկ երբ կարգք եկաւ այգ պայքարի յա^որգա– մագէտները վնասակար տեսակէտներ կը ո լա չա պա
ուածային՝ րնծայ։ Պ/իտայէն (Ալճերիա^ եւ Լաթ.ա– ՛հեկ, , Հակառակ լէնինական վարդապետութեան,
կան շրջաններ ո Լձն եւ Հ * 3 * Պ՛ա շնյակց ո ւթեան , ի– քիայէն (Աոլրիա՝) կարօտի ապրշումով մր մեզ գրականութեան ել արուեստի նշանաւոր դէմ քերբ
րենց մէնէն թեթեւ ո րակումնւ ե դաւ Հձֆաչ իսմ» : միացնող րնկերներ ամէն բան կ՝րնէին *ոլ մի^ոցկր ներկայացուած ժամանակ կը գոՀեն պատմական
Հա յախօսն ալ դարձաւ Հ ո ե ֊
է Ամ Էն Էն Համ բակ գտնէին բան մր Հասցնելու Համար մեզի, պատե ճշմարտութիւները, մոռացութեան տալով
տո ր , մոլորեցնելով ունկնգիր բաղմութիւններր ո֊ րազմի տաժ՜անելի օրերուն։, բայց մենք գիտէինք, այգ մարդոց վրիպումները եւ թեր ո ւթ իւննե ր ր ,
րոնք երբեք տբ ամա գրութիւն չունէին գա յլի աւե ար մեր րնկերներն էին անոնք։ կարծես թէ խորՀրդային պատմաբան մր պարտա
տարան լսելու : Պարէնի ծրարր, որ ինծի ղրկուած էր էգարնան ւոր ըլլար մեծ մարդոց միայն դրական եւ յառա0–
Ա լն աստիճան ո ր , մարգի կ ներգաղթն անգամ չէր րնկերան՝ար ։ Անծանօթ ա - դէմ ական գործունէոլթիւնները ներկայացնել :
Հալա - սկիղբբ , նամակի
տառապանքի վերածեցին , միջնագարեան նուն մր կար միայն, (հուրէն Պէրպէրեան։ 10որ– ինչո՛՞ւ Համար վնասաբեր է այս ոչ.Մարքսեան տե
տ ա քննո լթ ե ամբ : ու Հարցա ֊ Հեցայ թէ մարգ մբնւ է Բարեգործականէն : Ես չեմ սակէտը։ ՐրովՀետեւ կը Հակասէ պատմական
Անոնք մասնաւոր Հարցարաններ Համար կրնար պարտական մն՛ալ Բա րե գործական ի , ՝բսի ՚ ճշմարտութեան ու կը խեղաթիւրէ այլեւայլ կար
քննիչներ պատրաստեցին, երեւան Հանելու մասին կառուն գէմքերու զարգացման պատմութիւնը» :
Հա յրենակարօտ Հա յո րգինե րու քաղաքական անց - ԼԲա րեգո բծականի նման գո րծո լնէ ո ւթեան
եա^լն ու ներկան հ պիտի գրեմ առանձին՝) : Ազդարարելէ վերչ թէ պատմաբանները պար
Անոնք մ ինչեւ գետին խոնա րՀեցուցին Հա յբե– Անցեալներն էր, որ Հ ա յ ր ե ն ի ք դ իմացանք թէ տին աւելի եռանդով պայքարիլ ֆաչականէ եւ ուբիչ
նիքին տարագիր ղաւակներր։ Տրորեցին, արիւնե ՌոլբէնՊէրպէրեան կբ պատկանի մեր րնտանիքին : բոլոր յետաղիմական գաղափարներու դէմ , խօս -
՛լ ին անոնց սիրտը : (–Գունաւորեցին անոնց Հոգին ։ Եւ ինչպէս մէկր որ իր չճանչցած ու կորսա ած նակը աւելցոլց խորՀրղային պատմական դի -
արենակիցր է բնգարձակէ իր սաՀմանը, աւե
/)բո մ ցանեցին Հօր եւ գաւկի միջեւ ։ կր գտնէ, այնպէս գուրգուրանքով .ու տութիւնր պէտք
Հ Ֆաշի^ստ» : Փսառեցէք անոնց մէջ որ այս զեցի ծանօթանալ րնկեր Ր՚ոլբէն Պէրպէրեանի լի աւշագրութիւն ընՆայելով ընդՀանոլր պատմու
բարքերը ստեղծեցին ու կր քաջալերեն , ծա դրա - կեանքին : թեան , Եւրոպայի ամենակարեւոր երկիրներու, Ա.
նկարի վերածելով յեղափոխութեան տարրական Ջեզի եւս կը ծանօթացնեմ իր կեանքր մերիկայի եւ Արեւելքի պատմութեան» :
յ ա-
գիտելիքները ։ իրդով : (կուրերա. շաբռէ&ակութրւսո կ ա ր դ ա լ Դ– Է$)
Շ*
ԱՐԱԶ
Fonds A.R.A.M
— քօոձձ ք ո 1 9 2 5 —
8 . Շ. Տ61Ո6 3 7 6 . 2 8 6
աւշշէՀա-Բւօբոձաւէ : Տա. աՏՏձճ1ձԻ1 ք՚ձ՛ օրուան պարտութենէն վեր^, Համայնա
17» &սշ Օ&աշտատ - Ր ճ ա Տ (136) վար կուսակցո ւթիւն ր ետ առաւ Ս՛որիս Թորէզի
761.։ Շ08. 15-70 - Գ ^ Օ Բ ^ ո տ 1678-63 թեկնածութիւնը եւ որոշեց չմասնակցիլ ո ել է
Տ>"ր. 1000, Հ>աք». 500, կռամս. 300, ֆյ.>, Ալ1տաս. 10 Տ»լ. կառավարութեան որ կը կազմուի ժողովրդական
ՕՐ1%ք֊*՝ԵՐէ–*՝ Տաոէճւ 7 Օտշշաեքօ 1946 Շաբաթ 7 Դեկտեմբեր Շարժումի Ո. ք.) ղեկավարութեամբ։
Երեսփ. ժողովի Հինգշաբթի օրուան նիստին
մէչ, մթնո լորտը այնքան տաքցած էր որ , կարելի
«1՝Ը– ՏԱՐԻ - 18° ձաւ66 Ւ1" 4873–՚Նռր շրջանթխ. 512 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ՜ն ԴԻՆ՝ 4 ֆւ* չէր եզրակացութեան մը յանղիլ ։ թորէզի Հ բաժ ա–
բում էն վերչ թեկնածու կը մնար միայն ներկայ
վարչապետը, լիոռժ Պիտօ։ Սակայն Համայնավար
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ները եւ ընկերվարականները որոշեցին քուէ չտաւ
0 ՐԸ ՕՐԻՆ անոր թեկնածութեան : ժխտական դիրք բռնած էր
նաեւ ձախակողմեան խմբակցութիւնը (արմատա -
կ՛ուզէ որ ազ
«ՖԱՇԻՍՏէՆԵՐԸ կաններ եւն.)։ Այս խմբակցութիւնը
Նոն&ի մը ա ռ թ ի ն գային գաՀլիճ մը կազմուի զանազան Հոսանքներու
մասնակցութեամբ , որպէսզի կարենայ վ ստաՀոլ -
Բանի մը ճշմ աբտութ իւննե բ եւս , փակելու թիւն ներշնչել երկրին , այս ծանր կացոլթեանմէչ–.
Համար անՀաճո՚յ էջ մը որ բացուեցաւ Հակառակ Գարնան սկիզբն էր։ Մէկ ծրար պարէն ղրկեր Համայնավար եւ .ընկերվարական կուսակցու .
մեբ կամքին։ իբրեւ Հետեւանք պաշտօնական բե ֊ էին ինծի Ամերիկայէն, ատկէ քանի մը շաբաթ ա– թեանց ձեռնպաՀութիւնը ծանր տպաւորութիւն
րաննեբէ ռա ջՀ Բարեգործ ականը նամ ակով մը կը տեղեկա գործեց ամբոզչ երկրին մէչ–. Բացորոշ է որ ոեւէ
արձակուած լուտանքներու ։ ցնէր թէ ի՛նծի տրամագրուած է գումար մը, իբրեւ կառավարութիւն չի կրնար կազմուիլ առանց ա -
Ըսեր ենք առածին օրէն, երբեք միտք չու ֊ նոնց մասնակցութեան
նինք Հ,ին վէրքե ր քրքրե լու կամ նոր ճեղքեր բա նուէր հ լՕորՀեցայ \որ ծրարն ալ նոյն աղբիւբէն էր : ։
նալու • Եթէ չպտ ա ա ս խ անե ցի , պատճառն ա յն է ո ի Համայնավար կուսակցութեան բանաձեւր
Ատոր Համ ար ալ , մ էկ , Հ իմնական ուղեգիծ ,-— ես ունիմ իմ սկզբունքներս, որոնց Հետ կ՚ապրիմ շնորՀալոբեըով Մորիս թորէզր՝ 259 քուէ շաՀելուն
ոչ մէկ պատասիսան, գանագան պիտակներու տակ ընտան իք կազմած , Հանրապետութիւն Հ իմնած ։ առթիւ , կբ յայտարարէ թէ պիտի շարունակէ իր
արձակուած սուտերու, քոռ ւթեան ց եւ բանսար - Արգ , իմ Հանրապետութեանս մէջ՝ ամէն մարգ չի չանքերը, Համախմբելու Համար բան՛ուորական եւ
կութեանց հ • կրնար նտւֆր գրկել ամէն մարգոլ , օրէնք պատ ժողովրդավար .ուժերը , իբրեւ գլխաւոր պայման
Երեւանի խօսնակ լ, ուրիշ բառ մրն ալ ս աՀ ե - շաճութեան ; ֆրանքին փրկութեան ել երկրին տնտեսական վե–
ց ո լցած էր Նո յ եմ բեր 29/՛ Հյւ էա կա լոր ղր ո յցին ^ Ո*֊ղոզը թոզ Հպարտութիւն Համարի, կամ ու- րա կազմութեան ւ ՝
մէջ, «Ֆաշիսա Դաշնակները»։ Ր՛ի շ բան , կը բաւէ որ ես Հաշա կ ապրիմ իմ Ժոզովբ բացուած ատեն, ժողովրդական Շար
Նո յն բառը կբ Հնչէր Փ ար իգի տօնակատարա— սկզբունք աղբարիկնեբուս Հետ : Գիւղացիները ժումին ներկայացուցիչը յայտարարեց թէ իր կու
թեան առթիւ սարքուած շարմանկաբին մյէջ՚։ շատ կը վախնան պարտական մնալէ , գիտնալով որ սակցութիւնդ կը դնէ Պ • Պիտոյի թեկնածութիւնը :
Անգին, Ագրբէջանի մէջ, (իատիօ - Բաղուն կը պարտքր կր բռնաբարէ կո յս Հոգիները , եւ ես « Գործը ազգային է; Պէտք է զոՀո զո ւթիւնն ե ր ր–
կապկէր նոյն եղանակր ։ Անշուշտ եւ (հատիօ ֊ գիւղացի եմ^ ; նել, արդար բաշխումով։ ի/ոՀեմ գործողութիւն մր
Թբի լիս ին ԼԹիֆլիս) ։ Ո֊~ ձայնը կ^արձագանգէբ զիներոլ վրայ ել տնտեսական նոր ազատութիւն -
ամբողջ Խ .Միութեան մէջ, մինչեւ Մոսկռւա։ Ատորր Հ֊»ամաւ1 աարր՝ ջղայնութիլնս , ընկերներս ներ։ Հակակշիռ կատարել միայն անՀրաժեշա պա
—- « Հայաստանը փրկուած ֆաշ^ԼԱՂ1\ Ղ*ա շնա կ– զարմացնելու աստիճան , երբ &բարբ Հասաւ, րագաներու մէչ ; Այս գործերը եւ ուրիշներ կա.
ների անարգ լծից»՛* • * ,ճի՝չգ այնպէս ինչպէս եթէ ո*վ է այն որ իրաւունք կուտայ ինքզինքին ^ նուէր Ր^Ժ է կատարն լ միայն Հետեւեալ պայմաններուն
աղատ ուած ր լլա ր ցարական , ան գլի ա կան կամ ա– գրկելու իրեն անծանօթ անձի մը ։ կ\րնգո ւն իմ որ
մերիկեան աշխարՀակալւո՚լթեան լուծէն : գեղեցիկ է մէսթը, բայց ո՛չ ինծի Հ ամար գ որոյ - մէչ, կառավարական Հեղինակութիւն , նախա -
Երբեք այսքան ասիական մ՛ոլեգնութեան Հա - Հետեւ. րնզերներէռ ել ձ՜անօթներէս զատ՝ ո՛չ ոքի րարական Համերաշխութիւն , կացութիւնը /,/>/«-
ս ած չէր կուսա կցական , Հ ա տ ո ւած ա կան ատելու ֊ կուտամ այգ մա ե րմութ իւնր , նոյնիսկ անօթոլ . լուսաբանելով երկրին առչեւ։ է՝լմտական խնդիրը
՛թեան կէրքը է առաջնորդութեամբ Հսկայական ո ւ;ս թեանս օրերուն ։ Կ՝րնգոլԱիմ որ սրտառուչ է
մի մր Որ կր տիրապետէ աշիսարՀի մէկ վեցեբոբգ թր եւ մարդկային, բայց գիտղութիւն մր ունիմ, բերոլթիւն ամէնուն կողմէ։ Եբքտացոյցր կրնա ւ
Բ •• ֊—• նման նուէրներր կր ղրկուին յաճախ այն անձե– Հաւասարակշռոլիլ միայն քաղաքայինւ եւ զինուո
Ատ ելո ւթ ի ւն եւ ո խա կա լո ւթ ի ւն , ո ր ո չին չ ու– րուն , արոնք Վեր րարձըառահ–,են արգէն գորշ զան րական ծախքերու կրճատումտվ, նպաստներու
նի գ ա ղա փա ր ականկա։ Բ առասոլլ ՛րի գուածէն , գագաթ կազմած եւ անուն շինած, Լեւ չնչ.ումովյ բացի Հացէն, կաթէն եւ կարգ մր նե -
յեղափոխութեան
էՈ , Ա աԼ ե՚~ մասնաւո րապէս 1905// այստեղ հասկնաչի է, այլեւս ,՜նո լիր ատ ո լո ւթ եան րածեալ ուտեստներէ , կարգ մր վարչութեանց եւ
ատեն, մարզիկ այսպէս կր պայքարէին ։ րուն շարժաոիթր , յիչեցէք Պէբնրրտ Շոյի նոյնիսկ նախարարութեանց չնչտւմով , Հարկային
Այն ատեն ոշ «կոմպարտիա» եար (՚Լոմ. իս, ամյերգժումեյոււէր՜սե\ո,րոս,էքկեր մԱ ոեորպժնոաւ1ի՚նհ% այւնՀւ,ի,թյկ ոնարՏսռ.րՍո.ւ/.ս , 5 ՚«,. բարենորոգումով։ Տնտեսական տեսակէտով ,
սակցութիւն ) , ոչ բոլշեւիկ - մենշելիկ, այլ միայն նր ՛ուր որ կարելի ^՜» :
Աոցիալ - Գեմոկրատ Հոսանք։ Զկար նաեւ. Հհֆա շա^ որոնք շուքի մէ^ կբ մնան՝ ։
կանութիւն» բառն իսկ ։ Վայրի, տունկ մր թէեւ , ե՛ս ալ կր սարսռամ ՊատՎարաԱԱԽԱ սղ
Արգ , իրար՛ու յաքչո,րգո*Լ սերունգնեբը .այնքան անշուշտ գուրգուրանքէն եւ համակրանքէն , քերբ
լաւ սերտած են իրենց գասր, >ո–ր Հաղիւ թէ կբ Հեռաւոր ինկեր մր կբ յիշէ քեզ, ձեռքի խնձորլլ կր կը ք Ա Ա ա դ ս է Տ ո ւ ի ե
տարբերին իրարմէ ; կիսէ ու կր ղրկէ քևզի , կ՝"՚–զէ "Ր անուշ րնե ս Հետն
ԱշխարՀ սարսեսաւ իր Հիմերէն հ Երկու պա ֊ իրեն, աատրանքր տալովդ որ րազմած էք կողք Հ"Գ– Ս՛ոսկ ուա յի անթելը առ9ի օր յարձակեցաւ
տերաղմներ վեր ի վայր շրջեցին ամէն բան ։ Գա - քի՝ նոյն սեղանին վրայ։ Բայց այգ անուշ, այգ սովետ պատմագէտներուն վրայ, մեղադրելով իժէ
Հեր տապալեցան ել մողովոլբդներ կոր ծ ունեցան ։ անմոռանալի , այգ Հոգին սարսռացնող նուէրներր « կարեւորութիւն չեն տար՝» Մ • ՆաՀանգներու ,
թ՝մրած , կործանած ազգեր յարութիւն առին ։ Ե*՜ կ՝րնկերանան նամակներու , որոնց տակր կր տես Արեւելեան ել Արեւմտեան աղգերու արգի պատ -
սակայն , արեւելեան սոցիալ - գեմոկրատ աղան - ֊. նես ստորագրութիւնր սիրած անձիդ : -. . մութեան : խօսնակը յիչելհվ սովետական պարբե
գա մ ո լո ւթ ի ւնր մնաց անսասան : Ա՛նաց տառին Այս օրերուս, օրինակ, նամակ մր Հասաւ Հե րաթերթի մը, «Մշակոյթ եւ կեանք»ի մէկ յօգ -
կառչած ։ Հակասելով իր իսկ սարքած յ ե ղա փ ո - ռաւոր Արճենթինայէն , մեր րնտանիքէն՝ րնկեր– ուածը, կը յայտարարէր •
իսոլթեան պաՀան$%երուն ։ ներ են որ կր գրեն թէ խնամուած ծրար մրն են շի « ԽորՀրդային պատմագիբնեբ ո ւն պարտա
, .որպէսզի անուտ
Ե*֊– թո յսբ Հոսեցալ մ ինչել Աա լան տ ե ան ի եւ ներ եւ ղրկեր Յառաջ/ ճայերուն կանութիւնն է լիովին՛ երեւան Հանեք յետադիմա -
Ի/աղաղականի ափերուն վրայ։ Ամէն ՛ուր որ Հայ րնենք իրենց Հետ։ Ուշադրութի՛՛ւն, քաղքցինե՛ր , կան ցեղային վարդապե տո ւթ իւննե ր ը» : Ցօդուա -
կական Համրանք մր անձկութեամբ կր Հեւայ, ի ուշադրութի՛ւնդ նամակին մէշ1 չեն մոռցած աւել - ծագիրը կր պաՀանչէ որ ցարական եւ ներկայ
խնգիր Հայրենիքի ցնել կարեւոր տող մր , կր խնդրեն որ չվիրաւոր– Ռուսիոյ վարչաձեւի բաղդատութեան ատեն , ան
Ու տեսանք^ նե րդաղթի պատուիրակներ ,ո էոլինք, ուզեցինք, կ՝րսեն, ձեզ տեսնել մեր սեղա նպաստ չներկայացուի ներկայ կարգուսարքը։ .
րոնք Հաղիւ իրենց պաշտօնատեղին Հասած՜ , որ լա նին ւիրայ։ Է՛Հ, այս մէկ տողր նուէրներուն ամէ .զկարգ մը պատմաբաններ կր վւառարանեն ՛ո՛ւ
ղան պա ր տ ա կանո ւթ ի ւն Համ արեցան «թշնամ ի» նէն քաղցրն է արդէն ։ ի՞նչսչէս վիր աւո ր ուինք , կը գեղեցկացնեն ցարական արտաքին քա ֊
Հռչակել Գաշն ակցութիւնը ; րնկերնե՚ր , մենք վեր աղ ու Հացր բաժնող բնտա– ղաքա կան ութի ւնր ել երբեմն կը թերանան ցոյց
Աո ւր իա ֊ Լի բան՛ան էն մ ինչեւ 3)բան սա , ա յգ նիքին մէչ ի՞նչպէս կրնանք վիրաւորոլիլ իրարմէ։ տալ՝ Ս՝ ովետական եւ յեղափո խ ո ւթենէն առաչՈլան
պատուի բակն երք Հա յոց պատ մ ութիւն Հ եգեցին ֊1 Շատ խոնարՀ րնկերներ էին , որ սչւ /զմ ին/ Ոաւսիոյ տարբեր ո ւթիւն ր՝ խորՀրղային ել Հին
Վարգան Աամիկոնեան, Գաւիթ Բէկ եւ իսրայէք մէչ^ Վալանսէն ու Պ՚՚րաոյէն յաճախ դեղձ ,ու ծե– Հայրենասիրութեան միվեւ։ Նկատելի պարագա,
Օրի Հ ո լռվեցին , փառաբանելով անոն ց աղա տա - րան կբ Հասցնէփն մեղի, եւ մենք կ^րնգունէինք մըն է, որ ատեն է մը ի վեր, մեր կարգ մը պատ -
գրական պայքարը ։ Հ Հրճուանքով իբրեւ արքայական պարգեւ, աստ -
(՚սկ երբ կարգք եկաւ այգ պայքարի յա^որգա– մագէտները վնասակար տեսակէտներ կը ո լա չա պա
ուածային՝ րնծայ։ Պ/իտայէն (Ալճերիա^ եւ Լաթ.ա– ՛հեկ, , Հակառակ լէնինական վարդապետութեան,
կան շրջաններ ո Լձն եւ Հ * 3 * Պ՛ա շնյակց ո ւթեան , ի– քիայէն (Աոլրիա՝) կարօտի ապրշումով մր մեզ գրականութեան ել արուեստի նշանաւոր դէմ քերբ
րենց մէնէն թեթեւ ո րակումնւ ե դաւ Հձֆաչ իսմ» : միացնող րնկերներ ամէն բան կ՝րնէին *ոլ մի^ոցկր ներկայացուած ժամանակ կը գոՀեն պատմական
Հա յախօսն ալ դարձաւ Հ ո ե ֊
է Ամ Էն Էն Համ բակ գտնէին բան մր Հասցնելու Համար մեզի, պատե ճշմարտութիւները, մոռացութեան տալով
տո ր , մոլորեցնելով ունկնգիր բաղմութիւններր ո֊ րազմի տաժ՜անելի օրերուն։, բայց մենք գիտէինք, այգ մարդոց վրիպումները եւ թեր ո ւթ իւննե ր ր ,
րոնք երբեք տբ ամա գրութիւն չունէին գա յլի աւե ար մեր րնկերներն էին անոնք։ կարծես թէ խորՀրդային պատմաբան մր պարտա
տարան լսելու : Պարէնի ծրարր, որ ինծի ղրկուած էր էգարնան ւոր ըլլար մեծ մարդոց միայն դրական եւ յառա0–
Ա լն աստիճան ո ր , մարգի կ ներգաղթն անգամ չէր րնկերան՝ար ։ Անծանօթ ա - դէմ ական գործունէոլթիւնները ներկայացնել :
Հալա - սկիղբբ , նամակի
տառապանքի վերածեցին , միջնագարեան նուն մր կար միայն, (հուրէն Պէրպէրեան։ 10որ– ինչո՛՞ւ Համար վնասաբեր է այս ոչ.Մարքսեան տե
տ ա քննո լթ ե ամբ : ու Հարցա ֊ Հեցայ թէ մարգ մբնւ է Բարեգործականէն : Ես չեմ սակէտը։ ՐրովՀետեւ կը Հակասէ պատմական
Անոնք մասնաւոր Հարցարաններ Համար կրնար պարտական մն՛ալ Բա րե գործական ի , ՝բսի ՚ ճշմարտութեան ու կը խեղաթիւրէ այլեւայլ կար
քննիչներ պատրաստեցին, երեւան Հանելու մասին կառուն գէմքերու զարգացման պատմութիւնը» :
Հա յրենակարօտ Հա յո րգինե րու քաղաքական անց - ԼԲա րեգո բծականի նման գո րծո լնէ ո ւթեան
եա^լն ու ներկան հ պիտի գրեմ առանձին՝) : Ազդարարելէ վերչ թէ պատմաբանները պար
Անոնք մ ինչեւ գետին խոնա րՀեցուցին Հա յբե– Անցեալներն էր, որ Հ ա յ ր ե ն ի ք դ իմացանք թէ տին աւելի եռանդով պայքարիլ ֆաչականէ եւ ուբիչ
նիքին տարագիր ղաւակներր։ Տրորեցին, արիւնե ՌոլբէնՊէրպէրեան կբ պատկանի մեր րնտանիքին : բոլոր յետաղիմական գաղափարներու դէմ , խօս -
՛լ ին անոնց սիրտը : (–Գունաւորեցին անոնց Հոգին ։ Եւ ինչպէս մէկր որ իր չճանչցած ու կորսա ած նակը աւելցոլց խորՀրղային պատմական դի -
արենակիցր է բնգարձակէ իր սաՀմանը, աւե
/)բո մ ցանեցին Հօր եւ գաւկի միջեւ ։ կր գտնէ, այնպէս գուրգուրանքով .ու տութիւնր պէտք
Հ Ֆաշի^ստ» : Փսառեցէք անոնց մէջ որ այս զեցի ծանօթանալ րնկեր Ր՚ոլբէն Պէրպէրեանի լի աւշագրութիւն ընՆայելով ընդՀանոլր պատմու
բարքերը ստեղծեցին ու կր քաջալերեն , ծա դրա - կեանքին : թեան , Եւրոպայի ամենակարեւոր երկիրներու, Ա.
նկարի վերածելով յեղափոխութեան տարրական Ջեզի եւս կը ծանօթացնեմ իր կեանքր մերիկայի եւ Արեւելքի պատմութեան» :
յ ա-
գիտելիքները ։ իրդով : (կուրերա. շաբռէ&ակութրւսո կ ա ր դ ա լ Դ– Է$)
Շ*
ԱՐԱԶ
Fonds A.R.A.M
