Page 150 - ARM_19-1946_04
P. 150
• • ^ – • ^ ^ • ւ ւ ւ ւ ք ո ք ր – – – – ^ " ՛ – – էաաաա
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԳՐՈՀՆԵՐՈՒ ՆաՎակԱեէ ՚ԲսՆպայհԱ գԽակաճ ասափս
ԵՐԿՐՈՐԳ ՀԱՄԱԳՈՒՄԱՐԸ ԹՈԻՆԱՍ (Քուպա), 11 Աեպտ.,– Հավան™. Կարգ մր գէտնականներու կարծիքով, Նովե.
Հայ գաղութ է Համրանքը ներկայիս կը տատանէ րո*. 1»ւ.րերԱ ծ*ո*ձՀ«վ Հնգ±ովեայ Հողամասերի,
Խ լ յ ՝ բ , — Վերջէր» տՅռլի ունեցաւ Հայաստանի 250 300է մ ԷՀ Հ Անտարակոյս որ ՀետղՀետէ պիտի կամ անցնելով երկի կեղեւին ճեղքերէն, կր Հաս.
Գրողներու. Համագումարր, Երեւանի մ է ջ , մաս .
նակցուլՅ֊եամբ արտասահմանէն հրաւիրուած կարգ նո լա զ ի մ եկն ումներ՚ով ս֊Հ ան գներ , 1ին երկրագունաէն ներքին խաւեր ր, ուր աիրող
մը հատընտիր գբոց-րրոցներու եւ հաս|յւբակ լրա
գրողներու։ Այս սսւթ֊իւ «Ս • Հայ աստանդի Հոկտ՛ իսկ ուրիշներ Երկիր —՛՛այսպէս քանի մը տաբի սաստիկ շերմութիւնր կր շոգիացնէ չտկրերը, ել.
6ի յՅ-իւէս կ՛արտատպենք հետեւեալ րւմրագրակսւ.
նը, որ գաղափար մը կուտայ կատարուած աշխա վերՀ Հազիւ նշմարելի Հետքեր մնան՛. էշատեր ուժական ամենազօրեղ աղգեցութիւնե երոլ.% ներ.
տանքներու ,մանաւանդ պարտադրուած տեսակէտ
ներու մասին,— ստի պո ւած պիտի մ՝ Լան Հ իբրեւ, Հետեւանք բ* յս գո րծութեան աաղէ յաոաէ 1լլ րերեն երկրաչարժ֊ֆ
կամ այն դժ՛ուարութեանց , եւ Հ&ւսկ յետնոյ պիտի ցնցումներ »
կերպարանափոխուին եւ ան՛էանան ւ Ուրիլ երկրաքարեր կկր»*#»րէք Խ 4Ւէա ֊
Տնտեսական մարզէն մէՀ չենք տեսներ բւշա - գրեն երկրիս կեղեւէն քւաղագրող աարքւերո^ հա
գրաւ փոփոխութէւն մը ; քՒԷ եւ թշուառութեամբ ւասարակշռութեան մէշ տեղի ունեցած յանկար,
Աովետական գրողներու, երկրորդ Հ ամ ագո լ - ապրողներ չկան, բայց չկան նաեւ ճոխ եւ ունեւո հակա՛ս կամ յ ա շ ո րգական փոփո խութ իւններուն
մարր մ եհ՛ իրադարձս ւթին մրն Էր մեր Հ ան րասլե– րի կեանք ունեցողներէ *իաղռւթբ միշտ եղած Է կամ խախտումներուն :
ա ութեան գրական ֊֊ մշակոլթա յէն կեանքին մ ԷՀ ; ,րեր, Այլուր փոխ՛ագրուելու գէտալոբու Զօրավար Շավւէլ բոլորովին նոր տեսութիւն
թեամբ:
Համագումարք Համ *կ *կեգր * կոմիտէի 1946 Օգ * մը կր սլարղէ երկրաշարժներու մասին :
1 4 / * 2.եի ք Ս ե սլա * Հի սլա ամ ական որոշումներու. Աղգա յ էն եր բեմն է յո րգուն կ եանքբ չկայ : իր կարծիքով, աստղակերպ կոչուած երկնա
ԼՈ յ՛՛ին աակ յ քեն ււ ւթ ե ան առաւ ս ո վետաՀա յ գրա Հ: • 3 * Ղ՝ * <է*չխանդ կՈէ^ԷտԷԷ եր՛բեմնի խիա շաք~ քարերը սլա աճառ, կր Հանդիսանան երկրին կրած
կանութեան արմատական Հարցերը, Համա յնավա– քե րը նօս բացած են , թէեւ քան ի մը ընկե բներ կո - բոլոր մեծ յեղաշրշումներուն : կդիտենք թէ աստե.
րական քննա գա ա ութեան եւ էն քեա քննադատ ու - մէտէն կենդանի կը պաՀ են : Այս կոմիտէն զար ղային այգ նիւթ եր լա երկնային մեծ մա րմիններու
թեան նշանաբանի աակ, ի յայտ բերաւ, մեք գբա* կերակն էբ ազգային կեանքի: Տարբեր չէ պարտ. կազմութեան մնացորդներն են, այսինքն՝ մանր
կան Ո ւթե ան մ ԷՀ եղած թե բութ իւննե բն ու, ո թալն ե– գան Հ ա յ Գ^ղթ* Միութեան, որ իբ Հայ դպրո աստղհր, որոնք խմբովին կրլ շքէին աձչրաեաին
բբ եւ վճռական միՀոցներ որոշեց էնչպէս ա յգ թե– ցովդ երեկոյթներով Հայ *^շակոյթի եւ կեանքի մ Էշ եւ պարբերաբար կ՝ իյնան երկք Է վբայ, մթնո
բ ո ւթ ի ւնն ե րն ու սխա լնեբը բառնալու , նո յն պէս Հոկրր անշէՀ կբ պաՀէր : Հիմա՝ չէ կրնար , ոբով– լորտին մ Էշ յա ո ա 9 բերելով ասուպներու կամ օգա.
եւ Համ ՛Կ • Կ ե գր »կ ո մ իա է ի պա ամ ական ո բ ո շո ւմն ե- Հ ետ եւ ն՛օս բացած են էբ շարքե ր,ը եւ դժուար կբ քարե րու երեւոյթներ %
բբ անշեղ իրագործելու Համար ; շարունակէ .իր օգտաշատ ԳՈՐ^՝Ր։ Պ՝աԲո9Ր *ՒաԿ՜ , Ա՚ւարգ բոլորովին անվնաս կր կարծէ այգ օ–
Ա ո վե ա ա Հ ա յ գրականութիւն ք ս ո վե ա ական ուած է ՛տար էն երէ ի վեր Հ Հայ Բարեգործականի գաքարերր , որոնք երեւութապէս առանց արագու
գրականութեան յառաՀացեալ «Հո կա տներ է ցԴ մէ– անմ ի Հական Հո վան աւո բո ւթե ամ բ եւ 3-400 տոլարէ թեան կ՝իյնան եւ քիչ խորութեամբ կր թաղուին
կը Հանդիսացեր է : Մասնաւորաբար վեբՀէն տա-ս– պէւտճէով վեր Հէն բացո՛ւած գոլ րոցն, ալ փակուե– Հողին մէշ, մինչդեռ իրականին մէշ անոնք օ<հ .
• նամեակէն մեր գրողներուն լաւագոյն ստեղծագոր ցալ տա ր էէ մբ է վեր է X տուած ե՛ն աներեւակայելի արագութեամբ, այս.
ծս ւթ ի ւննե բո ւն մ ԷՀ պատկերացուած են մ եր տն Հա լ եկեղեցէ երբեք չունեցաւ Հավան\ան ւՀա.յ ինքն՝ մէկ երկվայրկեանի մէշ 15-75 քիլոմեթր
տեսական –Հա ս ա բ ա կա կան կեանքէ նուաճումները : Օգնութեան էք ա չէ կեանքն ալ կարճ եղաւ ։ ք1՝ամ– ճամբայ կր կտրեն։ Այգ արագութեան մասին թե.
Հայրենական՛ մ եծ պատեր աղմ է չրՀան էն , Հա յաս– կավաբնեբաւ մԱՅԻսնաճ,ի ւ֊ղը շատոնց չքացած է եւ թեւ գաղափար մը կազմելու Համար, կը բաւէ ը.
տանի սովետական գրողն ե ր բ զէնքով ու գր էչոփ լեց ո լցած այսպէս կո չո ւա ծ Հ.Յ\աո.աՀդէմ ականդնե– սել թէ՝ . ամենաար՚ագընթաց ռումբերը մէկ երկ
գործօն մ ասնակց ութիւն ունեցան մ ո ղո վո ւր դի մը– բու փաբախրւ Այս վերՀէննեբբ ատեն ատեն աս չքէ վայրկեանի մէշ Հաղիլ մէկ քիլոմեթր տարածու.
ղած Հերոսական պայքարին % Պատերազմէ ծաեր կր զարնեն , այն օրէն է վերոբ պայմանները է– թիւն մր կր կտրեն, իսկ 20 մեթր արագութիւն
փորձս ւթի ւնն ե րու տար էն եբուն , սովետ աՀա յ դր բենց նպաստաւոր դարձան : էունեցող Հով մր կրնայ շէնքեր կործանել ել ծա^
բողներ բ պա ա ո ւո վ կատարեց ին իրենց պարտքք Հայկ. Դատիս պաշտպանութեան ամբոգՀ բե– ռեր ՛արմատախիլ ընել։
Հանդէպ մ ո ղո վո լք դին , ստեղծեց ին շաքք մ բ ար ււ,ը էբ վբ՛այ առած է Ք՝ունաս է Հայ գա գո ւ. թ բ , ոք Վ^երշապէս , մէկ քիլօ ծանրութիւն ունեցող օ.
մէ քաւո ր ս տ ե ոծ ա գո բծո ւթ է ւնն ե ր ,ո րոնք Հարստա մ էա յն ուպա յէ, այլ մ ասամ բ լատփն Ամ եր է կա- գաքար մր օժտուած է մեքենական ա՝՚յնպիսի ու.
ցուցին ոչ միա յն սովետ աՀա յ , ա յլեւ առՀասաբակ ներու մ ԷՀ : Արդար րլյա լու Համա բ քսենք թէ մով մը, Որ կը Համապատասխանէ 100 վաճառա .
սովետական գր ա կան ո ւթ ի ւն բ ; պատուով վար ած է ա յ դ գործ բ , որուն Համ ար բարձ վակոններէ բաղկացած կառախումբի մը, որ
Աակայն Հակառակ մեր դրա՛կանութեան ան - մ է շտ , ոչ միայն գնաՀատուած է \յիւ Եոբքի մեր մթն ոլորտէ բարձր խաւերէն ամենամեծ արա ղ ո ւ
ժխտելէ նուաճումներուն , գրողներու Համագումա Աղդ * Յանձնախումբէն , ա յ լ եւ բազմաթիւ ան– թեամբ դէպ է վար կ^էՀնէ :
րը իրաւամբ արձանագրեց , որ սովեա՚աՀ՚այ գրա Հ ատն երէ , ինչպէս նաեւ «Հայրենիքդ եւ «Արմե– Օգէն եւ Հողէն մԷՀ օգաքարերուն ։1ւո ա 9 բե.
խմբագբա -
կանութեան գաղափարական աշխատանքներ ու մ ԷՀ նիադ օրաթերթերէն որոնք առանձնին ժ իա Հանու - րած ելեկտրական ամենաղօրեղ անՀալասարակշ^.
եղած են ԼՈւրՀ թերութիւն ն եր ու սխալներ , որոնց կանՂ ե ր ով քա յան ած են Հ իացա ւմ իբ ռութ իւն ը ծն՛ունդ կուտայ երկու Հակոտնեա յ ելեկ.
շուտափո յթ ս ր բ ա գր ո լ թի ւն բ կա բեւոր նախապա յ– թե ան Համար; տրական խտացումներու : Այդ յետադարձ բախու
ման է մեր գրա կան ո ւթե ան յետ աղա յ ղարգացմ ան ՝^ուսլաՀ այ գազո ւթ ի րնդՀ ան ուր թիւբ կբ տա– մը , որ արդիւնք է ելեկտրական չէղոքացումնե -
Հ ամ ար : բուրերի ՅՕՕէն 350/ մէշ։ րու , կր կազմէ երկրաշարժր;
Համ ագում արին մէՀ խիստ քննադատութեան Ս • Գ– "ՆԻԿՕԼԵԱ՚Օ Ամերիկացի մասնագէտներ վերշերս արձա
ենթարկուեցան կաՐԳ ^ ը գրողներու Լ ընկերներ ՛Ի • կած ե% \/2 Հրթիռ, մը, արուն արագութիւնը մէկ
Գեմիբճեան , Ն ՛յարեան , էմին , Ա *կապուտիկեանէ ժամուան մէշ 5150 քիլոմեթրի Հասած է, իսկ
Արտա
Մ * Մարգարեան , եւն • ) առանձին ստ եղծագործս ւ– կան օգտագործման լէնինեան սկզբունքբ խախ բարձրութիւնը օգին մէշ 163.000 մեթր ի։ ռմբաձիգ
վայրկեան
թ ի ւն ռ ե ր ո ւն մ ԷՀ Հ ան գէ ս եկած (Լա պո լէ տ էկդ , ^դե տուած Լ, վերՀեբս, երբ անցեալի ամբոգՀ ժառան–, ձգման դրութեամբ մը, յա 9 ո ղած են այգ
կադենտական –անկումայինդ եւ յոռետեսական ար գութիւնը անխտիր յառաՀգիմական , ժոգովրգա - Հրթիռին անկումը դանդաղեցնել եւ \ \
տա յա յա ո ւթ իւննե րբ , ինչպէս նաե առանձին գրող էլան եւ Հ ա ս ա բա կա պե տ ական կբ յա յ տ ա բ ա ր ո լի յ օգին մէշ պաՀել;
ներու այ՛ն ս տե-ւլծա դո րծ ո ւթ էւննե ր ը , որոնց մէՀ ա - Այղ սխալ մերձեցում բ առանձին գրոգներ ու ստեղ– Հրթիռին ծայրը Հաստատած են լուսանկար
ղաւաղուած են սովետական իրական ո ւթիւնն ու ծագո ր ծ ական աշի/ատանքնեքուն մ ԷՀ ալ արտա - չական գործիքներ , ինչպէս նաեւ աստեղային ճա
սովետական մարդկանց տիպարները» սխալ պատ յայտուած Էւ Անցեալի գրական ժառանգութեան ռագայթումները արձանագր՛ող ամենանուրբ գոր
կերացուած է Հայրենական պատերազմ բ ԼԼ* Թ՚աբ– անքննադատ օգտագործման Հետեւանքով, մասնա ծիքներ •
գուլի Ա աՀ ա կան ո ւշդ պատմուածքը , * էքեչում– ւորաբար սո վետ աՀա յ «պոեզիա յի՚Տ> ՚^ԷՀ > գբա կան
եանի «.Ամէն օր լուս արա ցինդ , Հ * Մ-կրտէչեան է Հին ձեւեբու Հետ կը վերակենդանացուին մեզ Հա ^ Օդանաւի անգլ . գործարանի մր մէշ աւար
«Մ օր նուէբբդ , Ար ւս Հ>սմանէ «Գեաղբել լերան մար խորթ գաղաւիա լա խօսութեան տարրեր , որոնց տելու վրայ են շիճոլթիլնր շարք մր օդանաւերու,
գաղտն քքըդ , Տ * .Հախումեանէ «ԵլկոԼ ամիս ռազ Հ ետեւանքով եք բեմն սովետական Հա յ,Ր ենիքի եւ որոնք առանց օդանաւորդի շարժման մէշ պիտի
մաճակատումդ եւն^ Հ Հա յ քեն իքի «բո լրժո լա –նացիոնալիստ ականդ պատ դրուին Հրթիռով, եւ ձայնի արագութենէն աւելի
կերացման սաՀմ աննե բբ կր ՀնՀուին : արագ պիտի ընթանան (ձա/նի ՛արագութիւնը մէկ
Համագումաբբ գր ո զ ներ ու ուշադրութէւնը Համ աղում արբ իրաւացիօրէն խիստ քննա գա երկվայրկեանի մէշ 340 մեթր է) ,
Հբաւէրեց այն երեւոյթէն վրայ, ոբ վերՀէն տա ւս ութե ա ), են թաք կեց նաեւ գբա կ՛ա ն մա մտ ւլը Այգ օ ղան աւերը պիտի կախեն երկու շարժիք
լ՛ էն ե բ ո լ բնթացքէն Հայաստան է սովետական գրա «Ս ո ւի ե տա կան գր ա կան ո ւթ ի ւն եւ արուեստդ ամ - մեքենաներով օժտուած «Մոսքիթօ՚»ի տակէն , եւ
կանութեան մ ԷՀ ստ ո բադն աՀա տուած է սով ետա– սագի բբ եւ «Գրական թե բթդ ը • Գրական մ ամ ուլբ այդ ձեւով պիտի փոխադրեն Աա յա՛հ լոհ ան ովկիա
կան «թեմատէկայէդ –առաՀնակաբգ դե բբ Հ Գրող - իր ներկայ մակարդակով իրեն ներկայացուած պա– նէս ին վրայ մեծ բարձրութե՛ան մը մէշ, աւրկէ ա–
ներտ Լ զգալէ մասր միակոգմանիօրէն տարուելով ՀանՀնե բուն ոչ մ էկ կե ր պո վ– կբ բաւաբաբէ : Ան զաւո պիտի ձգեն :
պատմ ական «թեմ ատիկա յովդ , թ երագն աՀա տ՛ած է տակաւին չի Հանդիսանար գբա կան –քննա դա տա կան Ա,1Գ "քթքթաց օդանաւերը ամէնքն ալ միեւնոյն
սովետական կեանքի գեգարուեստական արտացոլ մտքի կեդրոն , անՀրաժեշտ ազգեցութիւնբ չէ գոր մեծոլթիլնր եւ միեւնոյն ուժը պիտի ունենան,
ման ան-Հրաժեշտոլթիլնը , րստ որում պատմական ծեր ո՛ չ ա յգ մ աքէ կազմ ա կեքպմ ան , ոչ ալ ոովե– սակայն անոնց թեւերուն եւ պոչին մեծութիւնն
/«թեմատիկայովդ գրուած գործեբու ԴԳաէի մասը տաՀայ գրականութեան զարգացման բնթացքէն ՝ոլ ձեւր պիտ՜ի փսխուին Համաձայն կատարելիք
զուրկ է գեգարուեստական արման իքնե ր է : Գեռ– ա– վբայ , ժ ա ման ա կին մ ատն ան էշ չըներ գրա կան ու - վարձերուն՝:
ւե լին Հ Այգ կաՐգէ առան ձ էն գործեբուն մ ԷՀ Հե թե,,,ն մէշ նկ ատուած թե բութ իւննե րն ու վրէպում– Առա9ին օդա՛նաւին թեւերուն տարածութիւնը
ռաւոր անցեալբ Հռոմ անտէկ –էգի ա լա կանաց ուածդ նեբբ , իսկ երբեմն ալ կբ տպագրէ գաղափա բա - ութ ոտք պիտի րլլայ , եւ արագութիւնը մէկ ժամ–
զուր կ , սովետական կեանքն աղաւաղող , գրական
գծեր՛ով պատկերացուած է: ուան մէշ 1400 քիլոմեթրի պիտի Հասնի –.Ամէն բան
Համ ագում ար բ սովետական գր ա կան ո ւթ ե ան տեսակէտէն անորակ գործեր : ինքնաշարժիկ գործիքներով պիտի արձանագրուի
մ ԷՀ «բ ո ւր մ ուա - նացիոնալիստական տ են դեն ցն ե– (Մնացեալը յաջորդով ) ել ռատարի միվոցալ պիտի փոխանցուի գնացքի
րէ դբսեւոբումներէդ վտանգէ մասէն գրողներու ատեն :
էուրՀ ուշագրո ւթէւնն Հբաւէրեց : կեգր * կոմէտէէ •ՀՀ Կրընոպլէն Լուի Թամիան անուն 25 տա րու
Օգոստ * 14/ որոշման մ ԷՀ յ ի շո ւած սովետական ՍԱՆԱՀԻՆԻ գէւղացէներբ մեծ յաՀոզոլթէլն երկրաչափ մը, զինուորական մասնագէտներու
գրականութեան խորթ տ բամ ագբութ իւննե ր բ եւ շաՀած են այգեմշակութեան մէՀ : ՎեբՀիէն քանէ ներկայութեան վարձած է աղմուկը չէզոքանցելոլ
պատմական անցեալը «իգի ալա կանացն ե լո լդ փոբ– մը տաքուան բնթացքէն կոլթոզը տնկած է վեց ու "որ մեթոտ մր, որ պիտի յեղաշրշէ արդիական
ձե բը սո վետ աՀա յ գրականութեան մ ԷՀ կբ քօոաք– կէս արտավար խնձո բեն է եւ քսան եւ ութ արտա կեանքը եւ ապագայ պատերազմները։ Իր գիւտին
կուին աղգա յէն սլա տ եան ով , ոնթերցողնե բու աղ– վար խազոգէ , դեղձէ, տանձէ եւ ուբէշ պտղատու շնորՀիլ, տյսալՀետել կարելի պիտի ըլլայ ամէն
գայէն զգացումներու չաբաշաՀումով * Այգ «տեն ծ առեր ւ աղմուկ չէզոքացնեչ եւ պատերազմի ատեն ս
դենցներիդ վտանգը այն է, էնչպէս գրաւած է Հա Մ ասնաւորաբար խնձոր է բերքը շատ յա Հո զ ե - աղմուկի Հրազէն կամ թնդանօթ արձակել,
յաստանէ տարածութենէն
զբոզներէ կ * կեգր . կոմէտէէ «Երեւան քաղաքէ ղած է : Երկու ո լ կէս արտավար ^ ք յ ^ք ^ ^ .Յճ,8^"^
մէՀ,^որ
մողովէ մասէնդ բնդունուած որոշման կր յուսան քազել աւելէ քան տաս բ թոն լաւագոյն ՍՏԱՑԱՆ*
անոնք Հող կր ստեղծեն՝ գեղարուեսաա - տեսակէ խնձոր %
կան գրականութեան մ ԷՀ «բուրժուական նացէոնա– Խ– ԱԲՈՎԵԱՆԻ արձանէն բացում բ կատաբ - ՈԱԿԵԳԵՏԱԿ, Տարեգիրք, Բ. աաբի, նուիր -
լէղմէ ո-եցիգէվնե րէդ Համար, որ ուղղուած է ուեցաւ թ՛անաքե ո,ի մէՀ, Հոկտ՛ 5էն։ Ներկայ ե– ուահ Արաբկիրի եւ շրշակայքի պատմութեան -
ղանդ ոլածնեբու կոմ ո ւն էս տա կան դա ստ է ա ր ա կո լ - գած են հ) • Մ էութեան Գրողներու Մ է ո ւթեան փոխ– ազգագրութեան : Խմբագրեց Ա– Բախաիկեան։
թեան եւ սովետական կարգերու գէմ ։ քարտուղաբ Ն* Տէխոնովբ , արաասաՀմանէն Հայ Հրատ. Արաբկիրի Հայր. Միութեան Պէյրոլթի եւ
Գրողներու Համագումաբբ դէտել տուաւ նա1ւ9 գրողներ , հ) . Հայաստանէ գրողներ բ, կազմակեր Հա,էպի մասնաճիլղերուն։ 1946, գին 350 ֆրանք
որ անցեալէ գրական ժառանգութեան քննագ ա տ ա֊ պս ւթի ւնն ե ր ո լ ել մամոլլէ ներկայացուցիչներ են։ կամ Գ տոլար յ
Fonds A.R.A.M
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԳՐՈՀՆԵՐՈՒ ՆաՎակԱեէ ՚ԲսՆպայհԱ գԽակաճ ասափս
ԵՐԿՐՈՐԳ ՀԱՄԱԳՈՒՄԱՐԸ ԹՈԻՆԱՍ (Քուպա), 11 Աեպտ.,– Հավան™. Կարգ մր գէտնականներու կարծիքով, Նովե.
Հայ գաղութ է Համրանքը ներկայիս կը տատանէ րո*. 1»ւ.րերԱ ծ*ո*ձՀ«վ Հնգ±ովեայ Հողամասերի,
Խ լ յ ՝ բ , — Վերջէր» տՅռլի ունեցաւ Հայաստանի 250 300է մ ԷՀ Հ Անտարակոյս որ ՀետղՀետէ պիտի կամ անցնելով երկի կեղեւին ճեղքերէն, կր Հաս.
Գրողներու. Համագումարր, Երեւանի մ է ջ , մաս .
նակցուլՅ֊եամբ արտասահմանէն հրաւիրուած կարգ նո լա զ ի մ եկն ումներ՚ով ս֊Հ ան գներ , 1ին երկրագունաէն ներքին խաւեր ր, ուր աիրող
մը հատընտիր գբոց-րրոցներու եւ հաս|յւբակ լրա
գրողներու։ Այս սսւթ֊իւ «Ս • Հայ աստանդի Հոկտ՛ իսկ ուրիշներ Երկիր —՛՛այսպէս քանի մը տաբի սաստիկ շերմութիւնր կր շոգիացնէ չտկրերը, ել.
6ի յՅ-իւէս կ՛արտատպենք հետեւեալ րւմրագրակսւ.
նը, որ գաղափար մը կուտայ կատարուած աշխա վերՀ Հազիւ նշմարելի Հետքեր մնան՛. էշատեր ուժական ամենազօրեղ աղգեցութիւնե երոլ.% ներ.
տանքներու ,մանաւանդ պարտադրուած տեսակէտ
ներու մասին,— ստի պո ւած պիտի մ՝ Լան Հ իբրեւ, Հետեւանք բ* յս գո րծութեան աաղէ յաոաէ 1լլ րերեն երկրաչարժ֊ֆ
կամ այն դժ՛ուարութեանց , եւ Հ&ւսկ յետնոյ պիտի ցնցումներ »
կերպարանափոխուին եւ ան՛էանան ւ Ուրիլ երկրաքարեր կկր»*#»րէք Խ 4Ւէա ֊
Տնտեսական մարզէն մէՀ չենք տեսներ բւշա - գրեն երկրիս կեղեւէն քւաղագրող աարքւերո^ հա
գրաւ փոփոխութէւն մը ; քՒԷ եւ թշուառութեամբ ւասարակշռութեան մէշ տեղի ունեցած յանկար,
Աովետական գրողներու, երկրորդ Հ ամ ագո լ - ապրողներ չկան, բայց չկան նաեւ ճոխ եւ ունեւո հակա՛ս կամ յ ա շ ո րգական փոփո խութ իւններուն
մարր մ եհ՛ իրադարձս ւթին մրն Էր մեր Հ ան րասլե– րի կեանք ունեցողներէ *իաղռւթբ միշտ եղած Է կամ խախտումներուն :
ա ութեան գրական ֊֊ մշակոլթա յէն կեանքին մ ԷՀ ; ,րեր, Այլուր փոխ՛ագրուելու գէտալոբու Զօրավար Շավւէլ բոլորովին նոր տեսութիւն
թեամբ:
Համագումարք Համ *կ *կեգր * կոմիտէի 1946 Օգ * մը կր սլարղէ երկրաշարժներու մասին :
1 4 / * 2.եի ք Ս ե սլա * Հի սլա ամ ական որոշումներու. Աղգա յ էն եր բեմն է յո րգուն կ եանքբ չկայ : իր կարծիքով, աստղակերպ կոչուած երկնա
ԼՈ յ՛՛ին աակ յ քեն ււ ւթ ե ան առաւ ս ո վետաՀա յ գրա Հ: • 3 * Ղ՝ * <է*չխանդ կՈէ^ԷտԷԷ եր՛բեմնի խիա շաք~ քարերը սլա աճառ, կր Հանդիսանան երկրին կրած
կանութեան արմատական Հարցերը, Համա յնավա– քե րը նօս բացած են , թէեւ քան ի մը ընկե բներ կո - բոլոր մեծ յեղաշրշումներուն : կդիտենք թէ աստե.
րական քննա գա ա ութեան եւ էն քեա քննադատ ու - մէտէն կենդանի կը պաՀ են : Այս կոմիտէն զար ղային այգ նիւթ եր լա երկնային մեծ մա րմիններու
թեան նշանաբանի աակ, ի յայտ բերաւ, մեք գբա* կերակն էբ ազգային կեանքի: Տարբեր չէ պարտ. կազմութեան մնացորդներն են, այսինքն՝ մանր
կան Ո ւթե ան մ ԷՀ եղած թե բութ իւննե բն ու, ո թալն ե– գան Հ ա յ Գ^ղթ* Միութեան, որ իբ Հայ դպրո աստղհր, որոնք խմբովին կրլ շքէին աձչրաեաին
բբ եւ վճռական միՀոցներ որոշեց էնչպէս ա յգ թե– ցովդ երեկոյթներով Հայ *^շակոյթի եւ կեանքի մ Էշ եւ պարբերաբար կ՝ իյնան երկք Է վբայ, մթնո
բ ո ւթ ի ւնն ե րն ու սխա լնեբը բառնալու , նո յն պէս Հոկրր անշէՀ կբ պաՀէր : Հիմա՝ չէ կրնար , ոբով– լորտին մ Էշ յա ո ա 9 բերելով ասուպներու կամ օգա.
եւ Համ ՛Կ • Կ ե գր »կ ո մ իա է ի պա ամ ական ո բ ո շո ւմն ե- Հ ետ եւ ն՛օս բացած են էբ շարքե ր,ը եւ դժուար կբ քարե րու երեւոյթներ %
բբ անշեղ իրագործելու Համար ; շարունակէ .իր օգտաշատ ԳՈՐ^՝Ր։ Պ՝աԲո9Ր *ՒաԿ՜ , Ա՚ւարգ բոլորովին անվնաս կր կարծէ այգ օ–
Ա ո վե ա ա Հ ա յ գրականութիւն ք ս ո վե ա ական ուած է ՛տար էն երէ ի վեր Հ Հայ Բարեգործականի գաքարերր , որոնք երեւութապէս առանց արագու
գրականութեան յառաՀացեալ «Հո կա տներ է ցԴ մէ– անմ ի Հական Հո վան աւո բո ւթե ամ բ եւ 3-400 տոլարէ թեան կ՝իյնան եւ քիչ խորութեամբ կր թաղուին
կը Հանդիսացեր է : Մասնաւորաբար վեբՀէն տա-ս– պէւտճէով վեր Հէն բացո՛ւած գոլ րոցն, ալ փակուե– Հողին մէշ, մինչդեռ իրականին մէշ անոնք օ<հ .
• նամեակէն մեր գրողներուն լաւագոյն ստեղծագոր ցալ տա ր էէ մբ է վեր է X տուած ե՛ն աներեւակայելի արագութեամբ, այս.
ծս ւթ ի ւննե բո ւն մ ԷՀ պատկերացուած են մ եր տն Հա լ եկեղեցէ երբեք չունեցաւ Հավան\ան ւՀա.յ ինքն՝ մէկ երկվայրկեանի մէշ 15-75 քիլոմեթր
տեսական –Հա ս ա բ ա կա կան կեանքէ նուաճումները : Օգնութեան էք ա չէ կեանքն ալ կարճ եղաւ ։ ք1՝ամ– ճամբայ կր կտրեն։ Այգ արագութեան մասին թե.
Հայրենական՛ մ եծ պատեր աղմ է չրՀան էն , Հա յաս– կավաբնեբաւ մԱՅԻսնաճ,ի ւ֊ղը շատոնց չքացած է եւ թեւ գաղափար մը կազմելու Համար, կը բաւէ ը.
տանի սովետական գրողն ե ր բ զէնքով ու գր էչոփ լեց ո լցած այսպէս կո չո ւա ծ Հ.Յ\աո.աՀդէմ ականդնե– սել թէ՝ . ամենաար՚ագընթաց ռումբերը մէկ երկ
գործօն մ ասնակց ութիւն ունեցան մ ո ղո վո ւր դի մը– բու փաբախրւ Այս վերՀէննեբբ ատեն ատեն աս չքէ վայրկեանի մէշ Հաղիլ մէկ քիլոմեթր տարածու.
ղած Հերոսական պայքարին % Պատերազմէ ծաեր կր զարնեն , այն օրէն է վերոբ պայմանները է– թիւն մր կր կտրեն, իսկ 20 մեթր արագութիւն
փորձս ւթի ւնն ե րու տար էն եբուն , սովետ աՀա յ դր բենց նպաստաւոր դարձան : էունեցող Հով մր կրնայ շէնքեր կործանել ել ծա^
բողներ բ պա ա ո ւո վ կատարեց ին իրենց պարտքք Հայկ. Դատիս պաշտպանութեան ամբոգՀ բե– ռեր ՛արմատախիլ ընել։
Հանդէպ մ ո ղո վո լք դին , ստեղծեց ին շաքք մ բ ար ււ,ը էբ վբ՛այ առած է Ք՝ունաս է Հայ գա գո ւ. թ բ , ոք Վ^երշապէս , մէկ քիլօ ծանրութիւն ունեցող օ.
մէ քաւո ր ս տ ե ոծ ա գո բծո ւթ է ւնն ե ր ,ո րոնք Հարստա մ էա յն ուպա յէ, այլ մ ասամ բ լատփն Ամ եր է կա- գաքար մր օժտուած է մեքենական ա՝՚յնպիսի ու.
ցուցին ոչ միա յն սովետ աՀա յ , ա յլեւ առՀասաբակ ներու մ ԷՀ : Արդար րլյա լու Համա բ քսենք թէ մով մը, Որ կը Համապատասխանէ 100 վաճառա .
սովետական գր ա կան ո ւթ ի ւն բ ; պատուով վար ած է ա յ դ գործ բ , որուն Համ ար բարձ վակոններէ բաղկացած կառախումբի մը, որ
Աակայն Հակառակ մեր դրա՛կանութեան ան - մ է շտ , ոչ միայն գնաՀատուած է \յիւ Եոբքի մեր մթն ոլորտէ բարձր խաւերէն ամենամեծ արա ղ ո ւ
ժխտելէ նուաճումներուն , գրողներու Համագումա Աղդ * Յանձնախումբէն , ա յ լ եւ բազմաթիւ ան– թեամբ դէպ է վար կ^էՀնէ :
րը իրաւամբ արձանագրեց , որ սովեա՚աՀ՚այ գրա Հ ատն երէ , ինչպէս նաեւ «Հայրենիքդ եւ «Արմե– Օգէն եւ Հողէն մԷՀ օգաքարերուն ։1ւո ա 9 բե.
խմբագբա -
կանութեան գաղափարական աշխատանքներ ու մ ԷՀ նիադ օրաթերթերէն որոնք առանձնին ժ իա Հանու - րած ելեկտրական ամենաղօրեղ անՀալասարակշ^.
եղած են ԼՈւրՀ թերութիւն ն եր ու սխալներ , որոնց կանՂ ե ր ով քա յան ած են Հ իացա ւմ իբ ռութ իւն ը ծն՛ունդ կուտայ երկու Հակոտնեա յ ելեկ.
շուտափո յթ ս ր բ ա գր ո լ թի ւն բ կա բեւոր նախապա յ– թե ան Համար; տրական խտացումներու : Այդ յետադարձ բախու
ման է մեր գրա կան ո ւթե ան յետ աղա յ ղարգացմ ան ՝^ուսլաՀ այ գազո ւթ ի րնդՀ ան ուր թիւբ կբ տա– մը , որ արդիւնք է ելեկտրական չէղոքացումնե -
Հ ամ ար : բուրերի ՅՕՕէն 350/ մէշ։ րու , կր կազմէ երկրաշարժր;
Համ ագում արին մէՀ խիստ քննադատութեան Ս • Գ– "ՆԻԿՕԼԵԱ՚Օ Ամերիկացի մասնագէտներ վերշերս արձա
ենթարկուեցան կաՐԳ ^ ը գրողներու Լ ընկերներ ՛Ի • կած ե% \/2 Հրթիռ, մը, արուն արագութիւնը մէկ
Գեմիբճեան , Ն ՛յարեան , էմին , Ա *կապուտիկեանէ ժամուան մէշ 5150 քիլոմեթրի Հասած է, իսկ
Արտա
Մ * Մարգարեան , եւն • ) առանձին ստ եղծագործս ւ– կան օգտագործման լէնինեան սկզբունքբ խախ բարձրութիւնը օգին մէշ 163.000 մեթր ի։ ռմբաձիգ
վայրկեան
թ ի ւն ռ ե ր ո ւն մ ԷՀ Հ ան գէ ս եկած (Լա պո լէ տ էկդ , ^դե տուած Լ, վերՀեբս, երբ անցեալի ամբոգՀ ժառան–, ձգման դրութեամբ մը, յա 9 ո ղած են այգ
կադենտական –անկումայինդ եւ յոռետեսական ար գութիւնը անխտիր յառաՀգիմական , ժոգովրգա - Հրթիռին անկումը դանդաղեցնել եւ \ \
տա յա յա ո ւթ իւննե րբ , ինչպէս նաե առանձին գրող էլան եւ Հ ա ս ա բա կա պե տ ական կբ յա յ տ ա բ ա ր ո լի յ օգին մէշ պաՀել;
ներու այ՛ն ս տե-ւլծա դո րծ ո ւթ էւննե ր ը , որոնց մէՀ ա - Այղ սխալ մերձեցում բ առանձին գրոգներ ու ստեղ– Հրթիռին ծայրը Հաստատած են լուսանկար
ղաւաղուած են սովետական իրական ո ւթիւնն ու ծագո ր ծ ական աշի/ատանքնեքուն մ ԷՀ ալ արտա - չական գործիքներ , ինչպէս նաեւ աստեղային ճա
սովետական մարդկանց տիպարները» սխալ պատ յայտուած Էւ Անցեալի գրական ժառանգութեան ռագայթումները արձանագր՛ող ամենանուրբ գոր
կերացուած է Հայրենական պատերազմ բ ԼԼ* Թ՚աբ– անքննադատ օգտագործման Հետեւանքով, մասնա ծիքներ •
գուլի Ա աՀ ա կան ո ւշդ պատմուածքը , * էքեչում– ւորաբար սո վետ աՀա յ «պոեզիա յի՚Տ> ՚^ԷՀ > գբա կան
եանի «.Ամէն օր լուս արա ցինդ , Հ * Մ-կրտէչեան է Հին ձեւեբու Հետ կը վերակենդանացուին մեզ Հա ^ Օդանաւի անգլ . գործարանի մր մէշ աւար
«Մ օր նուէբբդ , Ար ւս Հ>սմանէ «Գեաղբել լերան մար խորթ գաղաւիա լա խօսութեան տարրեր , որոնց տելու վրայ են շիճոլթիլնր շարք մր օդանաւերու,
գաղտն քքըդ , Տ * .Հախումեանէ «ԵլկոԼ ամիս ռազ Հ ետեւանքով եք բեմն սովետական Հա յ,Ր ենիքի եւ որոնք առանց օդանաւորդի շարժման մէշ պիտի
մաճակատումդ եւն^ Հ Հա յ քեն իքի «բո լրժո լա –նացիոնալիստ ականդ պատ դրուին Հրթիռով, եւ ձայնի արագութենէն աւելի
կերացման սաՀմ աննե բբ կր ՀնՀուին : արագ պիտի ընթանան (ձա/նի ՛արագութիւնը մէկ
Համագումաբբ գր ո զ ներ ու ուշադրութէւնը Համ աղում արբ իրաւացիօրէն խիստ քննա գա երկվայրկեանի մէշ 340 մեթր է) ,
Հբաւէրեց այն երեւոյթէն վրայ, ոբ վերՀէն տա ւս ութե ա ), են թաք կեց նաեւ գբա կ՛ա ն մա մտ ւլը Այգ օ ղան աւերը պիտի կախեն երկու շարժիք
լ՛ էն ե բ ո լ բնթացքէն Հայաստան է սովետական գրա «Ս ո ւի ե տա կան գր ա կան ո ւթ ի ւն եւ արուեստդ ամ - մեքենաներով օժտուած «Մոսքիթօ՚»ի տակէն , եւ
կանութեան մ ԷՀ ստ ո բադն աՀա տուած է սով ետա– սագի բբ եւ «Գրական թե բթդ ը • Գրական մ ամ ուլբ այդ ձեւով պիտի փոխադրեն Աա յա՛հ լոհ ան ովկիա
կան «թեմատէկայէդ –առաՀնակաբգ դե բբ Հ Գրող - իր ներկայ մակարդակով իրեն ներկայացուած պա– նէս ին վրայ մեծ բարձրութե՛ան մը մէշ, աւրկէ ա–
ներտ Լ զգալէ մասր միակոգմանիօրէն տարուելով ՀանՀնե բուն ոչ մ էկ կե ր պո վ– կբ բաւաբաբէ : Ան զաւո պիտի ձգեն :
պատմ ական «թեմ ատիկա յովդ , թ երագն աՀա տ՛ած է տակաւին չի Հանդիսանար գբա կան –քննա դա տա կան Ա,1Գ "քթքթաց օդանաւերը ամէնքն ալ միեւնոյն
սովետական կեանքի գեգարուեստական արտացոլ մտքի կեդրոն , անՀրաժեշտ ազգեցութիւնբ չէ գոր մեծոլթիլնր եւ միեւնոյն ուժը պիտի ունենան,
ման ան-Հրաժեշտոլթիլնը , րստ որում պատմական ծեր ո՛ չ ա յգ մ աքէ կազմ ա կեքպմ ան , ոչ ալ ոովե– սակայն անոնց թեւերուն եւ պոչին մեծութիւնն
/«թեմատիկայովդ գրուած գործեբու ԴԳաէի մասը տաՀայ գրականութեան զարգացման բնթացքէն ՝ոլ ձեւր պիտ՜ի փսխուին Համաձայն կատարելիք
զուրկ է գեգարուեստական արման իքնե ր է : Գեռ– ա– վբայ , ժ ա ման ա կին մ ատն ան էշ չըներ գրա կան ու - վարձերուն՝:
ւե լին Հ Այգ կաՐգէ առան ձ էն գործեբուն մ ԷՀ Հե թե,,,ն մէշ նկ ատուած թե բութ իւննե րն ու վրէպում– Առա9ին օդա՛նաւին թեւերուն տարածութիւնը
ռաւոր անցեալբ Հռոմ անտէկ –էգի ա լա կանաց ուածդ նեբբ , իսկ երբեմն ալ կբ տպագրէ գաղափա բա - ութ ոտք պիտի րլլայ , եւ արագութիւնը մէկ ժամ–
զուր կ , սովետական կեանքն աղաւաղող , գրական
գծեր՛ով պատկերացուած է: ուան մէշ 1400 քիլոմեթրի պիտի Հասնի –.Ամէն բան
Համ ագում ար բ սովետական գր ա կան ո ւթ ե ան տեսակէտէն անորակ գործեր : ինքնաշարժիկ գործիքներով պիտի արձանագրուի
մ ԷՀ «բ ո ւր մ ուա - նացիոնալիստական տ են դեն ցն ե– (Մնացեալը յաջորդով ) ել ռատարի միվոցալ պիտի փոխանցուի գնացքի
րէ դբսեւոբումներէդ վտանգէ մասէն գրողներու ատեն :
էուրՀ ուշագրո ւթէւնն Հբաւէրեց : կեգր * կոմէտէէ •ՀՀ Կրընոպլէն Լուի Թամիան անուն 25 տա րու
Օգոստ * 14/ որոշման մ ԷՀ յ ի շո ւած սովետական ՍԱՆԱՀԻՆԻ գէւղացէներբ մեծ յաՀոզոլթէլն երկրաչափ մը, զինուորական մասնագէտներու
գրականութեան խորթ տ բամ ագբութ իւննե ր բ եւ շաՀած են այգեմշակութեան մէՀ : ՎեբՀիէն քանէ ներկայութեան վարձած է աղմուկը չէզոքանցելոլ
պատմական անցեալը «իգի ալա կանացն ե լո լդ փոբ– մը տաքուան բնթացքէն կոլթոզը տնկած է վեց ու "որ մեթոտ մր, որ պիտի յեղաշրշէ արդիական
ձե բը սո վետ աՀա յ գրականութեան մ ԷՀ կբ քօոաք– կէս արտավար խնձո բեն է եւ քսան եւ ութ արտա կեանքը եւ ապագայ պատերազմները։ Իր գիւտին
կուին աղգա յէն սլա տ եան ով , ոնթերցողնե բու աղ– վար խազոգէ , դեղձէ, տանձէ եւ ուբէշ պտղատու շնորՀիլ, տյսալՀետել կարելի պիտի ըլլայ ամէն
գայէն զգացումներու չաբաշաՀումով * Այգ «տեն ծ առեր ւ աղմուկ չէզոքացնեչ եւ պատերազմի ատեն ս
դենցներիդ վտանգը այն է, էնչպէս գրաւած է Հա Մ ասնաւորաբար խնձոր է բերքը շատ յա Հո զ ե - աղմուկի Հրազէն կամ թնդանօթ արձակել,
յաստանէ տարածութենէն
զբոզներէ կ * կեգր . կոմէտէէ «Երեւան քաղաքէ ղած է : Երկու ո լ կէս արտավար ^ ք յ ^ք ^ ^ .Յճ,8^"^
մէՀ,^որ
մողովէ մասէնդ բնդունուած որոշման կր յուսան քազել աւելէ քան տաս բ թոն լաւագոյն ՍՏԱՑԱՆ*
անոնք Հող կր ստեղծեն՝ գեղարուեսաա - տեսակէ խնձոր %
կան գրականութեան մ ԷՀ «բուրժուական նացէոնա– Խ– ԱԲՈՎԵԱՆԻ արձանէն բացում բ կատաբ - ՈԱԿԵԳԵՏԱԿ, Տարեգիրք, Բ. աաբի, նուիր -
լէղմէ ո-եցիգէվնե րէդ Համար, որ ուղղուած է ուեցաւ թ՛անաքե ո,ի մէՀ, Հոկտ՛ 5էն։ Ներկայ ե– ուահ Արաբկիրի եւ շրշակայքի պատմութեան -
ղանդ ոլածնեբու կոմ ո ւն էս տա կան դա ստ է ա ր ա կո լ - գած են հ) • Մ էութեան Գրողներու Մ է ո ւթեան փոխ– ազգագրութեան : Խմբագրեց Ա– Բախաիկեան։
թեան եւ սովետական կարգերու գէմ ։ քարտուղաբ Ն* Տէխոնովբ , արաասաՀմանէն Հայ Հրատ. Արաբկիրի Հայր. Միութեան Պէյրոլթի եւ
Գրողներու Համագումաբբ դէտել տուաւ նա1ւ9 գրողներ , հ) . Հայաստանէ գրողներ բ, կազմակեր Հա,էպի մասնաճիլղերուն։ 1946, գին 350 ֆրանք
որ անցեալէ գրական ժառանգութեան քննագ ա տ ա֊ պս ւթի ւնն ե ր ո լ ել մամոլլէ ներկայացուցիչներ են։ կամ Գ տոլար յ
Fonds A.R.A.M
