Page 1 - ARM_19-1946_04

Մ11ԱԿՈԻԱՅԻՆՈՐԾԱՆՈԻ8ԱԳԻՐԸ

*»"**« * 0. .Տ 376.286 ՆԵ՚ԼԱԻՑՆԷՐււ՚ի ՍԱՍԻՆ

0ե.60է6սւ–Րւ–օթո6էաւ–6 : Տա. ա Տ Տ ծ ճ ե ա

17, &Ա6 Օտսոշտատ - (136) Կը պառակհ
Ա՚իասիԱ՛ պալտպաևհւ
761.։ 008. 15-70 - 0. ՀլՀՏ™*™™**

Տար. 1000, 6աւ1ն, 500, Եււս՚ւքս. 500, ֆր., . Աք .ոաս. 10 Տ.°Լ–

Ատէ& 1 Օշէօհւ-6 1946 ԱոԼ 1'շասյյ ի 1 Հոկտեմբեր Ա ոսկուայի անթելը– շաբաթ առտու Հաղորդեց
մէկ
խ * ք)՛էութեան արտաքին նախարարութեան

Փհրյ$է* ոբ &Ա յայփնք թէ յյեաա * 24ին նոր

ԺԸ– ՏԱՐԻ – ^ ^ ^ 1 5 – % ^ 454 Հ. հ * – * * ՝ Շ– ՄԻՍԱ*ԵԱս ԳԻՆ՛ 4 նոլցազիբ մը իւղղուած է Թուբքիոյ , Նեղուցներու
աւելի քան
մասէ% Լ Զեկոյցին ընթեբցումը տեւեց

կէս ժսէմ : Ահաւասիկդ Հիմնական մասերը*

՚Ծէ1հՈ՚Ն ՈՒ ՇԻՏԱԿԸ եորՀրգային կառավարութիւնը կը յէշեցնէ թէ

ՄԵՐ ԽՕՍ֊ԲԸ Օգոստոս 7 է ծ^անուցագբէն մէջ* ինք թո ւած էր Ա–

ռանցքէն կոզմէ Նեղուցներու օգտագործումէ այն

ՀԻՂՀՐՈԻ ՊԱՏԵՐ Ա՛ՀՄ Թէ,աա գէաքեբբ որոնց մաս էն ձեռնարկներ կատարուած

Այսօր կը վերաբանուին բոլոր դպրոցները*, էէն 1 9 4 1 ^ , 1942^1, ել 1944^, սակայն այդ դէպ­

1946 Օգ ղհրանսայի մէկ ծա յրէն միւսը : քերը նմ անօրինակ է բոզութեանց ամբողջոլթէւնբ

ԱՀա ես ալ կյշ բանամ «Յառաջէի դասընթաց­ չէէն ներկայացներ % «Այս մասին բացատրութիւն–

ոսաոս ~1 է ծ՜անոլցագրէն վերջ* աՀա քը* Աո֊անց վկայական ունենալու ոբ եւ է Ուսումն, ներ տաշով Հանդերձ.* թրքական կառավարութիւնը

երկրորդ մր հ * Մ էութեան կոզմէ , Նեղուցներ/ ու, 1&որՀոլրգէ կամ Երեւանի Ակադեմիային՝. ձ^երքեց Օգոստոս 7ի ծանուցագրով յիշուած որոշ

Հարցին առթիւ յ Ղ՛աս ընթացքը պիտի բաղկանա յ երեք գա սա - դէպքեր (լ »:

Ծանուցագիրը ուղղուած է Աեպա* 2.4քէն , բայց րաններէ • - ծանուցագիրհլ յեաոյ կ՝ըսէ թէ պատերազմի

նոր կը յա յանուի յ Ա ոսկուայի անթելին միջոցաւ % 1 Տ Ա Ր Ր Ա Կ Ա Ն * ո Կը ազիճոի մատնման շուէն զա– ընթացքին թրքական կառավար ո ւթի ւնը այլեւս

՝$իէ անգին պիտ է կարդաք ման րամասնութէւնլլ : նւսզաե կոսլէա սխալներ եւ ծուռ բացաւորութիւն - աեղեկսքգէրներ չներկայացուց Աոնթբէոյի պայ -

է^ա կեչեւէ զեկո յց֊ի" մ ան ուածաւզա՛ա Հ իւտտո ւած՜– մ անադէբն ստորագրող պե տ ո ւթ եան ց ^ Նեղուցնե­

քը , աչքի առ^եւ կ՚ունենանք Հ եաեւեա ր կէ տեր ը •—- Օրինակ. Ախալ է գրել ԱԱտիր , իօսիո , լսիր , րու երթեւեկի մասին % Հը * կառավար ութ է լ ն բ կ^ը

1. Մոսկուա կբ պնդէ իր այն մեղադրանքէն |1է|ւյւ եւն . : Հյիտակբ ք Հ րամ ա յա կան եղանակ) . մ ե րժէ այտէ առթ Էւ տ բ ո ւած՜ բա ց ա տ ր ո ւթ ի ւննե ր ը

վրայ թէ Թուրքիա թ ո յ լ ա ո ւած՜ է որ գերման ե լ \,ստէ՛ , խօսէ՛ , լսէ՛ , լո-է՛ եւն . : եւ էլ ամբաստանէ Թուբքէան թէ «յարմար չէ դա­

իտալական մ աբտանաւե ր անցնին Ն եզո ւցն եր էն * 2. ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ - Այս Գ ասա բանին՝ մէշՀ, շա֊ տած՜ զօրացնել Նեղուցներու Հսկողութեան մէջոց–

պատերազմի ընթացքին : բունակ պիտի յիշեցնենք , - իսկ գոլն, Երեւան, նեբը որոնց ան բաւական ո ւթիւնբ Հաստատուած էր

2. Ս ոնթրէոյի պայմանագըոմ ( 1 936) Հաս - «որվէ՛ պատերազմ ի մ իջոցին » ;

տա տուած– կարգուսարքը անբաւական է Լ ր ա շիւ ա - Սահմանադրութիւնը այն է ինչ որ ձեր ան - « $ոլոր փաստեր բ կը Հաստատեն թէ

ւոբելոլ Աել ծովիան պետութեանց ապաՀ ովոլ - ճսռնի <ձկոնստիտոլցիա՝»ն ; կուլաՈսրա = մշակոյթ, Մ ոնթրէո յի պա յամ անագրով Հաստատուած կար­

թէ ւնը ; ոեվոլիՆցիա = յեղափոխութիւն , օդբՈլկ = բնտ– գուսարքը էի Համապատասխաներ Աեւ ծովեան

3. Ս՚ոսկուա կը պնդէ որ հք * Մ էութիւնը եւ րական շրշեան, օկուպացիա ֊ = գրաւում : իբիկա - երկիրներու ապաՀ ո վո ւթեան շաՀեբուն եւ երբեք

Թուրքիա միասին մշակեն Նեղուցներու նոբ կար - ցիա =: ոռոգում։ Փռշմանհլ (թուրքերէն) = զբղ– յարմար պայմաններ չստեղծեր , ա բդի լելու Համար

դա սարքը , Աեւ ծովեան միւս պետութեանց Հետ ։ ֆտլ՛ զաւթիչ (թուրքերէն) յափշտակիչ, րռնա - Նեղոլցնեուն օգտագործումը թշնամական նպա -

Այո աււթիլ ծ՜անուցսւդի րը անուղղակի կը Հասկցնէ գրաւիչ. լիկվիտացիա = Հաշուեյաբգար եւն.; տակով ^ ընդդէմ այգ երկիրներ ու ; քՍորՀ րգա յին

թէ ճիպբալթարն ու Աուէզն ալ պէտք էր միիսզ - Երբ գնդսւսլետը կ՚բնգունիք, ինչմ՝լ գեներալ կառավարութիւնը կը կարծէ թէ այս մասին իժր քա–

Գայէս Հսկողութեան տակ ըլլայինք Հ՝էսէ "բ ձէ ե– կ՝րսէք ե լ ոչ զօրավար, լէ՜յւոենա1նտ , փոխանակ կան կառավարութեան տուած բա ց ա տ ր ո ւթ ի ւննե ր բ

ղած մինչեւ Հիմա » : տեղակալի, ադմիրալ (ծովակալ) եւն.։ <են Ժխտեր ա յս Հաստատումը 1 ոչ ալ բա ւա ր ա ր

4. ԼթՈ յն իսկ Ա ոնթրէո յի պայմ անագէ րբ ա- ՛հեռ քանի® տարի պիտի տեւէ , ռուսերէնէ պատճառ մ ը կբ կազմ են թրքական կառա վա բո լ -

ռանձնաշնոբՀեալ դիրք մը կուտայ Աեւ ծովեան թարգմանս լելով, կարմիր բանակայիններ (զին– իք ի ւն ր վ՚րկելու այն պատասխանատուս ւթենէն որ՝

պետութեանց * որոնք մասնաւոր գէրք մը կը վա­ ոլոր) ^ ծովայիններ (զինուորական իմաստով՝ իբ վրայ 1լ ի յնա յ , Նեղուցներ ու կարգուսարքին

յելեն նաեւ \92\ի ռուսեւթուրք դաշնադրով (\,ե– նաւազ, սովորական՝ նաւաստի) երկաթուղային - բռնաբարման մէջ * պատերազմի ընթացքին^ » :

ղոլցներռՀ. մա՛սին՝) ; ներ եւայլն : ՝ՀԴ անոլցագի բ բ թրքական կառավարութեան

5. Թուրքիա իսոբՀբդային առաջարկը մեբժած 3. ԼՍԱՐԱՆ • Այս գլուխր պիտի կազմէ տե­ ուշադրութիւնը կբ Հրաւիրէ Աեւ ծովեան պետու -

է առանց նախապէս լսելու Ա ոսկուայի լո լ սա բա - սակ մբ Հարցարան : Լյ////// մբ օտար բառերու Հա - թեանց մասնաւոր գիբքի՛" ։ է ր ա յ ։ «Աեւ ծովբ փակ

նոլթիւններբ : Թուրքիա առանձին անկարող է ե– յեբէնր չոլնինք։ Փորձենք ճարել, առանց բռնազ­ ծով մբն Էհ ինչ ոբ *Աե ղո ւցն ե ր ո լ ապագա յ կա բ -

րաշխաւո ր ե յոլ Նեղուցն եր ո ւս ապաՀ ո վո ւթի ւն ը եւ բօսիկ ճիգերու գո ւս ա ր հ ին Համար կր սա եղծ է բոլորովին տար բեր

Աեւ ծուէ եան պետութեանց շտՀերը : պայմաններ անոնցմէ որոնց ենթակայ են ուրի\

Ա յո % կա աղութեանց Հետ ( իյոբՀ րգա յին ծ՜ա - Այսօբուան Համար կ՚առս՚Գարկ եմ,֊ 8օ7«>էէ, մ իջա զդա յին ծ ո վո ւզինե բ , ինչպէս Ա ոլէզի ջրանց­

նուցագի ր ր որո շա պէս կը Հասկցնէ թէ Թուրքիա բՅ^շհսէՏւցՇ, Շ&օե՜Շ (պաշտօնէութեան իմաստով) , քը * .ճիպըալթարը եւայլն ւ Աոնթրէոյի պայմանա­

փորձանք պիտի բանայ իր գլխուն է եթէ , մերժելով (Յտւ՚&ւււշաշոէ։, շո6ատօէ. գիրը անկատար րլլալով Հանդերձ ^ առանձնա -

խոբՀբդային առա^արկը^ ւս սլա լինի ոչ-սեւ ծովեան ՀԱՀԷ շեո րՀեա լ գիրք մբ կուտա բ Աեւ ծովեան պետու —

պետութեան մբ զինուորական աջակցութեան հ թեանց » :
\)՝անոլցադիրը
Ակնարկը այնքան թափանց ի կ է որ մեկն ու - ՀաշտոՆթհաԱ ժողովիև Վկ յետոյ անդրադառնալով Օգոս­

թեան չի կարօտի ր ; Անաց որ , ուրբաթ գէէեբ 0 տոս 7 ին առաջարկուած պա յմ անն Լ ր ո ւն , որոնց ե–
ուղղելով
ուա յէ անթելբ նշանակալից կոչ մը ե ր իկ ՛՛­ ԶԻ ՀԱՄԱԿԵՐՊԻՐ բեքր բնդունուտծ էին թրքական կառավարութեան

թուրք ժ ո զո վուրդէն , կը ձաղկէ բ անդլեւամ ԵՈՒԿՈՍԼԱՒԻԱ կռգմէ է դիտել կոլտայ թէ «այլեւս չ ի կրնար ար–

եան գործ ո ւն է ո ւթ ի լն ր Ա օտաւոբ Աբեւե լքի մ էջ : իտալական դաշնագրի յանձնաժոզովին շա - էլա բանա լ այս ծրագրին՝ նոր հետաձգումը» : Հին -

քյԼ ուղղակի կ՛ամբա ս տ ան է ր մ ասնաւո բա պէս Ան գ~ բաթ օրուան նիստին մէջ դարձեալ քննութեան առ­ գեր որդ կէտին առթ իւ կարգ մը առարկութիւնն եր

լիանէ րսե քո վ թէ ձեռք առած .է Թուրքիս յ օգա - նուելով Թրի էս թէի խնդի րը է որ ո շո ւեցա ւ ին գո լ֊ եղած են թրքական կառավարութեան կոզմէ : Այդ

նաւային կայաններ՛ը* ինչպէս եւ ըտնակին ու նա­ նէլ «ֆրանսական սաՀմանագիծ՝բ» միջազգային յօդ ուածը կը արամադբէր ք$ * Ա*իութեան եւ Թուր­

ւատորմին սպառազինութիւնը ե լ մարոումբ ; շրջանին Համ ար : Ա ա կա յն Ե՚՚ւկոսլա լի ո յ փոխ - քէս ք լանձնել Նեղուցներու պաշտպանութեան Հո -

Ուրեմն^ վերսկսած է ջիղերու պատեբազմբ^ վար չա պե տ բ , ՝$արտէ լի ^ անգամ մբ եւս յա յսւա - գը ւ է՛"է "Բ թրքական կառավարութիւնը անՀա -

անթելովդ մ ամ ուլով եւ ուրիշ արդիական ՛միջոց - րտբեց թէ իր կառավարութիւնը երբեք պիտի չըԱ– մապատասիւան Համարած է էր գերիշխանութեան

նեբով) նաիւ Հանրային կարծիքին վրայ ազդելու , տորագբէ դաշնագիրը ու ետ պիտի չքաշէ իր ղին– Համ ար ; քՍորՀ րգա յին կառավարութիւնը կը ցաւի

յետ ո յ մթնոլորտ ստեղծելու Համ ար ; ւՈՆՈրները Թրիէսթէի շրջանէն։ Գիտել տրուեցալ ո ր թ՛րքական կա ռավա բո ւթիւնբ որոշում տուած է

Ա ոսկուայի շաբաթ առտռւան յա յտաբա բու - թէ դաշնագիբբ չստորագրող պետութիւնը չի կըը– առանց նախապէս լուսաբան ութ իւններ ստանալու

թ է * ֊ ն ը կբ բաղկանար 3500 բառեբէ * առանց Հաշ - նաբ օգտույիլ անոր տրամագրոլթիւններէն : ՝/• /// ր - էք* Ա իութենէն : Պնդելով իր առաջարկին *Լրայ \

ուելոլ ամէն օր արձակուած մեղադրանքներն ոլ տէլի բողոքեց այդ բանաձեւին գէմ , շեշտելով թէ իա րՀ րգա յին կառավար ո ւթի ւնբ կը կարծէ թէ ան

ազգարաբութէւններբ : այգ. տեսակ պայման մբ «անարդար » է , «Հակա - չի կրնար վնասել Թուրքիոյ գերիշխանութեան*

Կը թուէ թէ այսպէս ալ պիտի շարունակուի , Հանրապետական է» ; Վ֊է շէն սքի ինչպէս նաեւ ա - ամբողջովին ամրապնդելով Հանդերձ ապաՀովոլ -

մ ինչեւ որ թուրք ժողովուրդին վէգերը սարս էն եւ մեր ի կաց ի պատուիրակ մը ծերակուտական */՝" - իժիւնը : իք * Ա իութեան եւ Թուբքիո յ Հաւաքական

«աբ տա կարգ բան մբ պատաՀ է» , էնչպէս ԼԲլ\°բէ*ե նըլի մասնակցեցաւ բանավէճին ծանր բառեր պաշտպանութիւնը անտարակոյս շատ աւելի ազդու

կբ կասկածէն ; գո բծած ե լո վ իբաբոլ դէմ : ք* վերջո յ որո շուեցաւ պիտի բըար քան եթէ միայն Թուրքիոյ յանձնո լէ ր

Գժուար է նաիսատեսե լ թէ է ՚ " ձ կբսա յ ԲԼԼա 1 ամբողջ խսդէրր յ " ե լ Չորսերու ժողովէն , որ վբճ– այդ Հոգբ։ Թուրքիան մերժելով այս պայմանըՀ

այգ «արտակարգ բանը» , ՜ներկայ պարագաներուն ո տ կ ան ո բո շո ւմ մը պ էտի տայ ն ախ ապէս խո բ - միեւնոյն ատեն միւս շաՀակից երկէ բները կր զրկէ

մէջ* երբ օրուան ջոկերը խաղաղութեան՛ Հաւաս - Հ ր դա կցելով երկու շա^*ակիո պետութեանց Հ ետ : իրենց ապաՀով ոլթեան ե րա շխաւո բո ւթենէն » ;

տիքներ կը շռայլեն , ճաոեբ խօսելով կամ պա - ՜^՛ Գիտել կբ տրոլի թէ էք ո ւկո ս լա լի ա \ 4 զօ­ ծանուցագիրը յետո ք կբ բացատրէ թէ Օգոստ •

տաս էյ ան ե լո վ լրագրական Հարցումներու : րաբաժին ունէ ներկա յիս՝ Թ՝բիէսթէ՜ի Լրք,"*՛" էս 7ի առաջարկը կը Համապատասխանէ Աիացեաւ

Գեռ թարմ է Ապարապետ Աթալինի լաւատես մէջ^ այսինքն ւլաշնակից ուժերուն երկու անդամբ\ Աղգե բու կ աղէք ակե ր պո ւթեան նպատակներուն եւ

յայտարարութիւնը* ՜ « ՛Նոր պատեբաղմի մը վը– Հաւանական կը նկատ ուի ո ր Անգ լի ա եւ Ամ ե ր ի կա սկզբունքներուն ։ « հքռրՀդ* առաջարկը կապա -

տանգը գոյութիւն չունի ներկայիս» : ($այտաբա - նոր զօր ա բաժին մբ զրկեն՛^ անգոր ր ութ իւն բ պաՀ– Հովէ ոչ մ իա յն միջազգա յի՛ն առեւտուրին շաՀեր՝ը ^

բութիւն՝ մը որուն առթիւ ո ւբա իւ ութ իւն յայտնեց պանելու Համար յ * ա յլեւ կր ստեղծէ պա յմ աններ որոնք երա շխաւո -

Անդլիոյ արտաքին նախարարը , Պէվին : Աինչգեռ լ՛ելով սեւ ծովեան պետութեանց ապաՀովոլթիլ -

Հին աղուէս մը) նախկին մնայուն խորՀրգական նբ * ատով իսկ կը նպաստեն ամրապնդելու խաղա–

լորտ Վ^էնսիթարթ կ՚ազդաբարէր* ՍԱԿԱՇԱՐԺՆԵՐՈՒ (թաքս ի) Համար Հետ եւ - ղութիւնը ամբողջ աշիաբՀփ մէջ*. Թրքական կա -

— « ՄիսչեՆ ււր Խ • Միւութ|իւսնւը չմեղմացնէ ի բ եալ նոր գին ե ր բ որո շո ւած՜ են ^ ե ր է կոԿբնէ սկբս - ռավա բու թիւնր իր դիտողութեանց մ էջ երբեք

րոսւն պայքարը Մեծն Բրիաան|իււյ եւ Մ • ՚Նաեսւնդ– եալ * Ցերեկը՝ կառքր ճամբայ չելած պիտի ար­ նկատի շառներ Ե բեք Ա եծերուն տուած որոշում -

Օհրու֊ն դ է մ յ Սթ–սւլի6(ի յայաարաբՈՆթիէննւերը պի­ ձանագրէ |5 ֆր • * 250 մեթր ճամ բու կամ մէկու– ներբ Փոցտամէ խորՀրդաժողովին մէջ, որ կբ նա–

տի մնան պարզ բաւեեր: Եթէ՝ Սպարապետ Սթալին կէս վա յրկեան սպասում ի Համ ար : փիլոմ եթրբ 1 0 խատեսէր Ա ոնթրէո յի պայմանագրին վերաքննոլ -

կ՚ՍՆօէ անկեղծօրէն օգնել հսւստասւո նն եւ տեւ.ա - ֆրանք; Եթէ կաո–քբ սպասէ մէկ ժամ , 100 ֆր • : թիւնր , այլեւս անՀամապատասխան գտնելով

կան խակաղոՆթ եան \քր ,պէտք է հրաժարի Տարտա– Իւրաքանչիւր 250 մեթրի կամ մէկուկէս վայր - զայն ներկայ պա յմ աննե ր ուե \ ին չ կր վերաբերի

նէլի եւ արեւմտեան Թբակիոյ մասին դրած պա­ կեանի Համար ^ պիտի արձանագրէ ՛բուկէս ֆր * : խորՀ ր գաժ ո ղո վի մ բ Հ րաւի րմ ան , քննելու Համ աբ

հանջներէն » : Գւիշերր կառքբ ճամբայ չելած 15 ֆրանք , 125 Նեղուցներու կարգուսաբքր , խորՀ րգա յին կա -

Կրնաք վսւոաՀ րէչաէ թէ աարզ անՀաաի մր մ եթր ճամ բու կամ մէկուկէս վա յր կ ե ան ս սլա՜ս–ս ւ - ռավաբոլթիւնը կը կարծէ թէ այդ ժոգովէն առաջ

տեսակէտ ր էէ ՚սյս , այլ ամրոզ^ բրիտանական աշ­ մ ի Համ ար ։ ՝Բիլոմ ե թբբ 20 ֆրանք : Եթէ կառքը էւնգ ի ը ը պէտք է խորապ էս ո ւս ո ւմն ասէր ու ի շա -

խարհակալութեան Հիմնական սկզբոլնքր : Եւ զար­ սպասէ մէկ ժամ * 100 ֆրանք : իւրաքանչիւր 125 Հակից կառավարութեանց կոզմէ է Համաձայն
յտյտ - մեթրի Փոցտամի մէջ տրուած որոշման »ւ
մանալի չէ որ, Մ ոսկուայի ծանուցագրին կամ մէկուկէս վայրկեանի Հ ամար , պիտի

նութենէն անմիիսսլէս վերչՀբ , Լոնտոն կրկնեց թէ արձանագրէ 2ուկէս ֆրանք ՚. (Լուոերա. շարունակութիւնք կարդւպ V է յ )

կբ մերժէ ռուսական տեսակէտր :

Սպասենք 9լամ արտի ելքին, որմէ կախում ու­

՛նի նաեւ կարս-ԱրտաՀանի խսղիրյլ ։ Շ•

Fonds A.R.A.M