Page 22 - \ARM_19-1946_03
P. 22
տ ա -> ւ X
Կ Ե Ա Ն Ք Ը Ի Ր ՃԱՍ՜ԲԻՆ ԾխֆսփխեաԱ կատակեպաթիւԸ
ԵՐԳԵՑ Ո%Ռ,Ի ԹԵԱՆ ՄԱՍԻՆ Սարերից իջաւ գիշերը անափ 4 89 6
Ու փււեց մութի քողը իւ աւարտ չին , •
Վեր շերս՝ Հայ մամ ուլի մ ԷԼ երեւցան Պարտէզի աղօտ լապտերն էր մենակ ճափոնցի երեք եղբայրներ , երբ ձնողները
թեր ու Դողդոջ ցոլքեբր ցնցուղում գետին : բրինձի դաշտը աշխատելու, էին գնացել, քաչլում
գէմ քննագատութիւններ , այն՝ Համերգէն առթիւ են մի սենեակ հարաքիրի խաղալու. Համար; Ա՚եձը
որով առա$ին անգամ կ եր ելար Հանրութեան , էրազի նստան միջատ ու զեււոլ՚ն , 15, միիւկը՝ 12, փ ո ք ա ՛Օ տարեկան։ Իւրաքան
Լոեցին ամէն երգ ու աղաղակ ,
Մարսէ յլ - (կօմ օնի Հ՚Բնար» երգէախումբը , Համ - Մի մոլար թոչռւն իր բնից հեաււ — չիւրի ձեռքը մի մի կեռ դաշոյն։
Ինչո՞ւ էր յուղում պարտէզը իւաղազ • • • Առաչ՝ դուք
րերաաար ու գովելի աշխաաանքէ մր ետք։. Մեծը պէտք է հարաքիրի ա .
Մ եր մ ո ղո վուրգին. ե ր ամ շա ա վան ճաշակն ազ նէք, յետոյ՝ ես– որովՀետեւ վախենում եմ որ,
նուացնելու տեսակէտէն առածին ու ան մ իշական ինձնից յետոյ գոլք վախենաք ու չանէք;
գեր ունին մանաւանգ մեր երգէաիսոլմրհրր % կո– Եւ ողջ գիշերը թեւածեց անօգ Փ՛ոքրը Բայց ես չգիտեմ թէ ինչսլէս սլէաք
Խեղդող խաւարում.՝ տագ՚նապու| համակ ,
միտաս Վարդապետ մեզի մառանգ թողած իր ան Լապտերի լոյսը մնաց միշտ աղօտ , է անել, նախ՝ ես տեսնեմ թէ գուք ինչպէս էք ա–
Խաւարն անտարբեր՝ ամէն ժամանակ :
զուգական երգացանկս վը տուաւ ամէնէն Համեղ նում , որպէսզի ես է լ այդպէս անեմ •
սնո՛ւնդը գոր մեր մ ո ղո՛վո ւր դը կը սիրէ եւ որմէ Միջակը– Մեծ֊ եղբայր, թ ո յ լ տուր նախ
կարող է քաղել իր երամշտական զարգացման նը–՛ ես անեմ , որ փոքր եղբայրս է լ տեսնի :
պաստող կենսաՀ իւթեքը : ք՛ր ենց պարզութեան մ ԷԼ Հեոոլ լհոնեբին բացուեց աււաւօտ , Մեծը– Շատ լաւ, արա՛։
Բուրմունք խնկ՛եցին արտ ու ծառաստան ,
բարձր են անոնք ղեղարուեստական աբմէքով , Մի թււչուն տեսայ թեւը արիւնոտ՝ ՄբԼ՝ակը նստում է հ՛ուն կեր ի վրայ, բաց է ա –
Ծաղիկների մէջ ընկած ուժա՚սպաո :
ո լղղա կ ի կբ խօսին մոզովո լ բդի ս բա ին եւ ախ ո բ–
մով կբ ճա շա կուին Հաւասարապէս եւրոպական նում փորը, երկու ձեռքով սեղմում է գաշոյնի
արուեստին ընտելացած երամ շտ աս էք բնտ քանիին , կոթը , խրում է փոբբ ումեզ եւ ղէպի վեր է քա.
ինչպէս մողովրղի ամ էնէն խոնաբՀ գա սուն կ" ՛լ՜ շում :
մէ Հ Ուրեմն դաստիարակչական գեր մբ ունին մեր ՛Նա երազում է բ գեղուղէշ սօսին , Մեծը Հիմա տեսա՞ր։ Գէ՚Հ նստէ, ում ով
Բարիքներով լի բոյնը հարազատ —
ե ր զ.չա խ ո ւմ բե բ բ ; Անոնք են որ ճամ բան պիտի Որի մէջ արդէն մի ժանտատեսիլ խրէ գաշոյնը մինչեւ կոթը եւ գէպի վեր քաշէ;
Սեւ օձ էր նստել՝ տուն ու տեղ դարձած •
Հարթեն ու գեռ եւս խակ մնացած մեր մողովրղի Փոքրը կատարում է սլատւէրը անայլայլ;
ճաշակբ պիտի առաշնորգեն ՀետզՀետէ Հասկնալու Յետոյ՝ մեձը իր կարգին հարաքիրի է անում։
եւ վայելելու երամշտական աւելի բաբղ ու լայ– ԳՈՐԵԱՆ « ԱՐԵՒՄՈԻՏ-Բ » ֊ 1946
Երբ ծ-նողնհրը գնացել էին կո լխոզի
նաշունչ գործեր , նուագային թէ ձայնական : Կբ դաշտը,
Հետելի թէ որքան աւելի շատնան երգչա խում բեր բ երեք Հայ եղբայրներ ուղում են անել հարաքիրի յ
մեր մէշ, այնքան ա ւեչի մեհ եւ րնղՀ անուր նպաստ մասնաւորապէս մոդովբգական ^Օ^ՀԾ^֊էն կը քա - ո րովՀեա ել ոչինչ չունեն անելիք ու ձանձրանում
մը կը բերեն այղ ո լղգո ւթեամ բ , թէ երգիչներուն զէ իր նիւթը Հ Ոբչոր մեծ Հ^օբալդներբ , երկսեռ են ււ աստ իկ : Իւրաքանչիւրի ձեռքր մի մի. կեռ զյս–
ել թէ զիրենք ունկնգբոգ Հանրութեան Համար Հ ՝ ըլլան թէ միասեռ, ՜ոչ միայն աս|ււքասա սովորու– շոյն ։Այգ դաշոյնները նուիրել էին իրենց քեռին եւ
ԱՀ ա թէ ինչու Հաճոյքով ող^ունելի է ամէն թ՜ի՚սն չեն Համարիր առանց նուագարանի բազմ՛ ա - Հօրեղբայրը;
ձեռնարկ ո բ կբ ձգտի Հայ. երգը տարածելու ւ Պօ– ձայն երգեցոգութիլնբ , այլ ըեգՀակառակն ատով Մեծ եզբայրր , Հոյիդան ասում է միլսներին :
մոնի զփնար՚ֆ ե րգչա խ ո լմբին ու իր ղեկավարին իսկ կը պարծենան եւ անով կհուզեն կերտել իրենց –Սիրով ՝ռ ս առաջինը Հարաքիրի կ՚անէի, բայց
տաբած աշխատանքբ իբրեւ ճիգ , գն՛աՀ աա ե լի է եւ Համբաւն ու իրենց մեծութեան վւառքք : վախենում եմ ոբ, իմ մաՀը տկ սնե լով վախենաք
արմանի քաԼալերութեան : Ոչ մէկ երգչախումբ Ա յս չի նշանակեր սակա յն թէ բա ց ա ր ձա կա - ու չանէք։ Ուստի նախ՝ դուք սլէտք է Հարաքիրի
կատարեալ կրնայ բլ լա լ իբ ՚յԼին քայլերուն պէս ար գ իլուած է մ աբդկա յ ին ձ այ ն եր է կա զմո ւա ծ անէք ;
Փոքր եղբայրը՝ կոմ կո ւս աս ո ւմ է
մէշ% ՚Հյոյնբ կրնանք բսել նաեւ ղեկավարին Համար պօլիֆօԹի^ մբ խառնել նուագարանները։ Ո Լէ Այգ Ես
որ իր նախափորձերուն մէշն է գեռ , որուն կբ պարագային սակայն պէտք չէ ոք երկու փաղանգ շատ փոքրիկ եմ , երբեք չեմ տեսել թէ ինչպէս են
պակսին փորձառութիւնը եւ մ ա ււ ամբ անկէ բխած ները իրար կրկնեն նոյնութեամբ , այլ պէաք է որ անում , թո՛ղ միվակ եղբայրս անէ , տեսնեմ , յե -
Հեղինակութիւն բ : Բայց այղ պակասները ՀետզՀե– իրար լրացնեն , ի ւր՛աքան չի ւբ ը իբ լեղուով ու տար– աոյ՝ է լ ես կհանեմ:
տէ կր լրացուին եւ ժամ ան ա կի ընթացքին քիչ քիչ բեբ ձէւով Հ Աւելի Հ անգամ անօրէն պա բզելու Հ ա– Միջակ եղբայրը՝ ՌԱԿ ասում է կոմկուս բ
կը ս բ բագբուին ; մաբ Հարցը, ըսեմ թէ) երամշտական ձայները ի– ճիշտ է ասում, թ ո յ լ տուր նախ ինձ, թոզ ինքը
րենք իրենց մէշ կբ պաբոճւակեն արբանեակ ձայ տեսնի :
Մեր մէշ այնքան Հազուագիւտ են արուեստի ներ որոնք անշատօրէն չեն լսոլիբ , բայց իրենց Հոյիդա ՀՀատ բարի , սկսէ՛ •
այս ճիւղին մէշ երեւան եկող ումեբը ել այղ չար ճ ո իւ ո ւթե ան Համ եմ ատ աւելի կամ նուազ Հարուստ ՌԱԿր– րաց է անում փորը , գա լիս է ձնկի , կռ
չարալից ռւ փշոտ աշխատանքին լծուած մշակները Հնչականութիւն մը կուտան մայր ձայնին , կբ խում է գաշոյնը փորը։
ոբ, շիտակ պիտի չ ը լ լ ա բ յ ո ւսաՀ ատե ցն ե լ զիրենք լքցնեն զայն։ Արդ, մարդկային ձայները, իբրեւ՝ կոմկուսը ուրախ ուրաիւ ասում է • Տեսայ ,
մեր խստագատութիլնով : Պէաք է դնել գի բենք ու՛ ապրող ու շնչող ձայ ներ , աւելի Հ աբ.ուստ են տեսայ թէ ին՚չպէս արեց
արբանեակներով քան թէ ն ուա գա րաննեբունը
ղիզ ճամբոլ վրայ , բարեացակամօբէն մատնանշե ՛յգ ՌԱԿը, " ՛ ֊ փորը թաց է
:
լով Հ ի մնա կան թե բո ւթ ի ւնն եր բ կամ սխալները : անում , նստում է Ննկերի վբայ, սեղմում է երկու
Խմբերգի մը մէշ ուրեմն պարզ է ոբ 8 ^ ա յ ~4
փննագատին գերը պէտք է ԸԱայ սակայն իր գո ֊ ձեռքով կեռ դաշոյնի կոթը, խրում է փոըը ու
ները, զիլ եւ ս ո ւր ՚ (տՕթ)՝ծՈՕ եւ Ո1Շ22։օ), բարձք ու
վե ս տ ին մ էշն աչ ծա յբա յեղոլթեան չերթալ , այղ դէպի վեր է քաշում :
միլին՝ (տ1էՕ եւ ՇՕՈէ^հօ), սոսկ Ա. եւ Բ . ՝ (էՇՈՕո),
ս խաւն երբ ս ր բ ա գ ո րծելոԼ եւ ի բբ քաԼաղռրծո լթիւն Հ ո յ ի դ ա ն , այս անգամ, Հանգիստ սրտով, ին՛
բամբ ու թաւ՝ (եծՈ/էՕՈ եւ եծՏՏշ) , իրենք իրենց կը
ընդունելու աստիճան , ինչ ոբ բացասական աբ - քըն էլ, մերկացնում է իրանը , ենկի է գալիս ,
բաւեն ստեղծելու Համ ար արբանեակներով մեծա–
գիւեք միայն կրնայ տալ, մէկ կոգմէ ղեկավարն սպիտակ մետաքսէ թաշկինակը փաթթում է գա
Հաբուստ ձայնական պատկառելի ղան դո ւած մը եւ
ոլ երգիչն երբ շփացնելով , միւս կողմէ մողուիուբ– շոյնի կռիժին , որւզէսղի ձեռքը չսաՀի, ու դէմ է
կը գոՀացնեն աբտա յայտութեան բո լոք սլաՀ անշ֊
դին բմ բռնում բ ծուռ ուղղութեան մէշ գնելով : տալիւս փորին; Այգ.միջոցին սենեակի՛ դուռը բաց–
նեբը։ ՛նուագախումբբ, որ արբանեակային աղքա
ւում է ու ներս է մտնում Ա՝էֆէսթոյի նման մի
Ալ, ւեմն ւնւկյլո Կրգւ *ծքի տութեան պակասք կբ վախաբինէ բազմատեսակ
թե բացումներուն վրայ, ՚ԴՐ՚՚՚ղկ–յուղեմ ճշդել միայն այս մարդ, ձեռքը բււնահ՝ մի մեհ՜ սուր։
զ // բ ծ իքն ե բու գո յն ի ա յ լազա ե ո ւթ ի ւն ով եւ իր խօ
Հոյիդա– Գու ի՞նչ գորձ– ունես այստեղ։
առթիլ երեւան եկած այդ սխալ դատաստաններէն սելու ճ ա ր տ ար ո ւթ ի ւն ո վ , կրնա յ քնկեբանալ երգ
մէկը, Ի± Շ&թր>շ11ծ երգեցողութեան մասին որ մատ չախումբին , երբ իք խօսքն ունի ըԱելիք տաք բե ր կոլխոզի աշխատանքները վերկացա՞ն :
նուն շուած էր արդէն <ձ($ աււ#//0»// մէշ% ձեւով եւ իւրայատուկ պերճախօսութիւնով մը եւ Լիոնմէն սլատասխանում է • Ես էէ անկախ
Այս ասացուածքբ ծագում առած է ՇհՑթ&11շ ոչ թէ նո յն ո ւթեամբ կրկնելու Համ աբ ա՛յն ի՛նչ որ մտահոգների կուսակցութեան, եմ պատկանում :
(մատուռ)բառէն ոբ ի սկզբան կբ տրուէր մեծ տա տրուած է ըսել երգչախումբին այս վեբշնոյն մի– թ՛էեւ Հակառակ էի «կուսակցութիւն» գաղափա -
ճարներու ա յն բազմ աթիւ խո բ շեր ուն որոնք զւ շոցնեբուն յատուկ , աւելի պարզ բա յց արդէն կա րին, ինչ է լ արեցի չեղաւ։ Այս անգամ նորից մի
նազան սուրբերու ն ո լիր ուած են եւ ո րոնց մին տարեալ լեղուով մ բ ։ նոր կուսակցութիւն հնաւ; Արգ՝ որպէսզի Հայ
յատկացուած կ*Ըլլար ե րգչա խում բին % Աւելի վեբ2 մողովրղի կոկորդին թխմուահ ոսկորը վար գ ա յ է
ա յ գ բառով յ ո ր $ ո ր շ ո ւ ա ծ է նաեւ նո յնինքն եքդչա– է/ուա գար ան ա յին այս ձեւի ձախող բնկեքակ– ես է լ եկայ Հարաքիրի անելու Համար։ Գիտեմ որ9
խում բբ ; Հին էն ի վեր Շհօ.բշ\\շն ե բ բ եղած են մ իա յն ցութիւնը, գործի բնգՀանուր Հիւսուածքին կու ձեզնից յետոյ, ինձ է լ անելիք չի մնայ ու մենակ
ձա յ՛ն ա կան Լզոլրկ նո յն իսկ երգէոնի ըն կեր ա կց ռ ւ տայ աղքատութեան մբ տպաւորութիւնը, սլօլիֆօ– այս աշխաբՀբ շատ տաղտկալի է;
ԼԲ^յ^՚^Է
թենէ^ ; Ատոնց ամենաՀինը գոյութիւն ունի մին ս|ւԼլ արուեստը իշեցնելով իր նախնական Միւս օրը՝ Ռատիօ-Մոսկուն - - •
չեւ, այսօր (Հռոմ) 0\3ւբշ\\շ 51x11116 անունով եւ ասաիճանին , երբ տակաւին & 1՚0Շէ2^Շ ՕԱ ձ 1'սատՏՕՈ ինքնաքննադատութեան ճանապար՛Հ ով մեր Հե
աշխարՀածանօթ Հռչակի տէր՛. Համաբմէք էբ նա կրկնութենէ անգին չէր անցած ան, ու ոչ միայն րոս բնկեբներբ ինքնասպան եղան :
եւ Փարիզի Տտաէ€–€հ&բ6116Հ» : Անուանիներուն մէք նպաստ մբ չի բերեր երգին ,այլ րնգՀակառակնտու– Ռատիօ - Անգարա Ո՜ւ-ֆ... ազատուեցանք։
կք դասուին նոյնպէս Պեր լինի, Միւ֊նիխի եւ Վիէն– մել կուտայ անոր , կբ վարագուրէ այն գեղեցկու 1ՒԱՏԻ0 - ՑԷ՚եՈՎ 0ՀԵ7ե– -
Ափսո՛ս ու հազար ափսո՛ս
նայի խում բերը, ինչսլէս նաեւ Լոնաոնի ք^ա^՚Տ Օւ<1– թիւնը որ իր լրութեան մէշ պիտի կրնար ցոյց տալ Ափսո՜ս Գաւիթին,
բշ\ը : Մ ինչեւ 1 7րգ գարու "^լիզբը Հի՛ս՝ եկեգեցական խմբերգը առանձին :
երաժշտութիւնը գրուած էր մարդկային ձալնեբու •Այս ամ էնը տ ա ր բ ա կան դի տ ե լիքն եք են ամ էն Ափսո՜ս ու հազար ա՚վաո՜ս
Հ ամ արբ Ամ բիաայս քն ,, աառռաաննց ո ննոուագարանի երամ շտի Համար եւ այդ է պատճառբ ոբ մինչեւ Քուոկիկ հալալին
Ավաո՜ս ու հազար ափսո՜ս ,
։ իլ ^Տ^բբ^[\^. այսօր ատոնց գէմ չէ մեղանչած ոչ մէկ աղգի ե–
բառբ ծառայած է յեաադային ցոյց տա/ո լ , րրնԱղ– բամտագէտ : Ոչ թէ անոր Համար ոբ չէ խոբՀած Գնա՜ց մեր Սասնու Թուրը-կէծակին...
գրականութեան ՏՈՔԹ– 8– ԿԻԼԻԿԵ8Ի
Հ ան ւ առու, մով, երամշտական նման կարելիութեան մբ մասին, այլ պարզապէս
ըլքա յ թէ աչ ի/ար՜
մ էշ ա յն սեռբ որ եկեգեցական չէ ուզած ի յնալ տզա յա կան ս խալի մբ մ էշ որուն
Հիկ՚տ կը ներկայացնէ բազմաձայն (պօլիֆօնիկ) ե– կհուզեն ղոլոմպօսեան դիւտի մը աբմէքը տալ
այսօբ անգիտակցաբար Հ Հաբցբ
բամշտութիլնը , առանց ամենագոյզն նուագային Այս կէտն է որ կոլզէի յանձնել մեր նորաՀաԱ
: ինչ որ ներե
ընկերակցութեան :֊ Ա յստեղ չեմ քննեք ա յն թէ՝ կոմ ի տա ղեկավար ում֊երուն ուշադրութեան չի ներուիբ ե՛
էյեր կայիս նո ւի ր ագո րծո ւած Է այս ձելր եւ ք, սի երգերբ, այնպէս ինչպէս դաշնաւորուած լի է պատ աՀա կաս թղթակիցներու,
ե՜ն> , րամշաի
պատուի Է ամ Էն տեգ ՝. կ բ ն կա տ ո ւի ամ Էնէն խըսպ– էտք ունիԲն արդեօք նո ւա գա բանա յին տարբեր ու շրիւՀայետց մը։ իսկ մեր քննադատներուն կը մնայ
տապաՀանշն ու դմուաբինը, րլլաչ իրենց գովեստին թէ պարսաւին
կամաւորապէս զրկե ինքնոլբո յն բն կե ր ա կց ո ւթ եան մ բ ։ Ա*~ելի կը շա– մէչ–. Զգուշանալ
յախուռն դատաստաններ ընելէ
լով ինքզինք ն ո ւա դա յին ո ել է օմանգակոլթենէ Հի°*ն թէ կբ կորսնցնեն ; Ոայց չեմ մխտեր ոեւէ փափուկ
Հարցերոլ մասին, աւելի չշփոթեցնելու
ուր մ արգկա յին ձա յնբ ի ր բա բա խ՛ո ւն շունչով ե֊ ե բ գա Հ ան ի իրաւունքը , այդ ե քգեքուն տա լու նո ք Համար մռղովոլրղին
միտքը, որուն բնաղղբ թէե<–
րեւան կուգայ իր մ երկութեան մէԼ այնպէս, ինչ - գաշնաւորում մ ը եւ ա յ դ գա շն ա ւո բ մ ան Համապա առող1 է բարեբախտաբար
, բայց որուն Համար
պէս անդրիի մը զգլխիչ գեղեցկութիւնը կրնայ ե՜ տասխան նուագարանա յին տարբեր բն կ եր ակցու - մեհ անհանօթ
մըն է արգէն արուեստր; Անոր աչ
շղարշի Հ Ոեւէ ան թիւն մ բ ։ կաբելի է փորձել։ Ւսկ այն ինչ ոբ տե քերը պէտք ունին լոյսի ել շիտակ ուղեցոյցի
րեւան գալ առանց ոեւէ թեթեւ : Այ»
բիծ ու կատարեալ գեղեցկութիւն պէտք չունի այգ սանք վեքոյիշեալ երգաՀանգէսին , կը ներկայացնէ ոգիով թելաղըոլահ պէտք է մաղթել ի սրտէ յա
շզաբշին , որ կարծես թերութիւն մբ ծածկելու պի սխալ մբ որ պէտք չէ կքկնուի մանաւանդ մի2ազ - րատեւութիւն եւ յաջողութիւն «թնար երգչախում՛
տի ծառայէր ։ Այ՛՛ յաւակնութեամբ է ոբ այսօր զային բեմերու վրայ, ուր մեր տոՀմիկ արուեստ ր բին, յուսալից ըլլալով իր կատարելիք օգտակար
գոյութիւն ունին սլաւ ցեղերուն մէ2 մանաւանդ , օտաբնեբուն ալ դատաստանին է ենթակայ եւ նը– ղեր ի մ ասին ւ
ամ էնէն ան ո լան ի եւ մ ր^աոգա յին Համ բաւ ի տէր մ ան թեբաց ո ւմնեբու Հ ետ ելան քով կրնայ մ անուկ Մարսէյլ
խմ բերդական փառ անգն եբլյ ոք ոնց երգացանկը թո սի լ անոնց աչ^ին , իբ թէքսիք^ե մէշ ։
ՎԱՐԴԱ՚ե ՄԱՐԳՍԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
Կ Ե Ա Ն Ք Ը Ի Ր ՃԱՍ՜ԲԻՆ ԾխֆսփխեաԱ կատակեպաթիւԸ
ԵՐԳԵՑ Ո%Ռ,Ի ԹԵԱՆ ՄԱՍԻՆ Սարերից իջաւ գիշերը անափ 4 89 6
Ու փււեց մութի քողը իւ աւարտ չին , •
Վեր շերս՝ Հայ մամ ուլի մ ԷԼ երեւցան Պարտէզի աղօտ լապտերն էր մենակ ճափոնցի երեք եղբայրներ , երբ ձնողները
թեր ու Դողդոջ ցոլքեբր ցնցուղում գետին : բրինձի դաշտը աշխատելու, էին գնացել, քաչլում
գէմ քննագատութիւններ , այն՝ Համերգէն առթիւ են մի սենեակ հարաքիրի խաղալու. Համար; Ա՚եձը
որով առա$ին անգամ կ եր ելար Հանրութեան , էրազի նստան միջատ ու զեււոլ՚ն , 15, միիւկը՝ 12, փ ո ք ա ՛Օ տարեկան։ Իւրաքան
Լոեցին ամէն երգ ու աղաղակ ,
Մարսէ յլ - (կօմ օնի Հ՚Բնար» երգէախումբը , Համ - Մի մոլար թոչռւն իր բնից հեաււ — չիւրի ձեռքը մի մի կեռ դաշոյն։
Ինչո՞ւ էր յուղում պարտէզը իւաղազ • • • Առաչ՝ դուք
րերաաար ու գովելի աշխաաանքէ մր ետք։. Մեծը պէտք է հարաքիրի ա .
Մ եր մ ո ղո վուրգին. ե ր ամ շա ա վան ճաշակն ազ նէք, յետոյ՝ ես– որովՀետեւ վախենում եմ որ,
նուացնելու տեսակէտէն առածին ու ան մ իշական ինձնից յետոյ գոլք վախենաք ու չանէք;
գեր ունին մանաւանգ մեր երգէաիսոլմրհրր % կո– Եւ ողջ գիշերը թեւածեց անօգ Փ՛ոքրը Բայց ես չգիտեմ թէ ինչսլէս սլէաք
Խեղդող խաւարում.՝ տագ՚նապու| համակ ,
միտաս Վարդապետ մեզի մառանգ թողած իր ան Լապտերի լոյսը մնաց միշտ աղօտ , է անել, նախ՝ ես տեսնեմ թէ գուք ինչպէս էք ա–
Խաւարն անտարբեր՝ ամէն ժամանակ :
զուգական երգացանկս վը տուաւ ամէնէն Համեղ նում , որպէսզի ես է լ այդպէս անեմ •
սնո՛ւնդը գոր մեր մ ո ղո՛վո ւր դը կը սիրէ եւ որմէ Միջակը– Մեծ֊ եղբայր, թ ո յ լ տուր նախ
կարող է քաղել իր երամշտական զարգացման նը–՛ ես անեմ , որ փոքր եղբայրս է լ տեսնի :
պաստող կենսաՀ իւթեքը : ք՛ր ենց պարզութեան մ ԷԼ Հեոոլ լհոնեբին բացուեց աււաւօտ , Մեծը– Շատ լաւ, արա՛։
Բուրմունք խնկ՛եցին արտ ու ծառաստան ,
բարձր են անոնք ղեղարուեստական աբմէքով , Մի թււչուն տեսայ թեւը արիւնոտ՝ ՄբԼ՝ակը նստում է հ՛ուն կեր ի վրայ, բաց է ա –
Ծաղիկների մէջ ընկած ուժա՚սպաո :
ո լղղա կ ի կբ խօսին մոզովո լ բդի ս բա ին եւ ախ ո բ–
մով կբ ճա շա կուին Հաւասարապէս եւրոպական նում փորը, երկու ձեռքով սեղմում է գաշոյնի
արուեստին ընտելացած երամ շտ աս էք բնտ քանիին , կոթը , խրում է փոբբ ումեզ եւ ղէպի վեր է քա.
ինչպէս մողովրղի ամ էնէն խոնաբՀ գա սուն կ" ՛լ՜ շում :
մէ Հ Ուրեմն դաստիարակչական գեր մբ ունին մեր ՛Նա երազում է բ գեղուղէշ սօսին , Մեծը Հիմա տեսա՞ր։ Գէ՚Հ նստէ, ում ով
Բարիքներով լի բոյնը հարազատ —
ե ր զ.չա խ ո ւմ բե բ բ ; Անոնք են որ ճամ բան պիտի Որի մէջ արդէն մի ժանտատեսիլ խրէ գաշոյնը մինչեւ կոթը եւ գէպի վեր քաշէ;
Սեւ օձ էր նստել՝ տուն ու տեղ դարձած •
Հարթեն ու գեռ եւս խակ մնացած մեր մողովրղի Փոքրը կատարում է սլատւէրը անայլայլ;
ճաշակբ պիտի առաշնորգեն ՀետզՀետէ Հասկնալու Յետոյ՝ մեձը իր կարգին հարաքիրի է անում։
եւ վայելելու երամշտական աւելի բաբղ ու լայ– ԳՈՐԵԱՆ « ԱՐԵՒՄՈԻՏ-Բ » ֊ 1946
Երբ ծ-նողնհրը գնացել էին կո լխոզի
նաշունչ գործեր , նուագային թէ ձայնական : Կբ դաշտը,
Հետելի թէ որքան աւելի շատնան երգչա խում բեր բ երեք Հայ եղբայրներ ուղում են անել հարաքիրի յ
մեր մէշ, այնքան ա ւեչի մեհ եւ րնղՀ անուր նպաստ մասնաւորապէս մոդովբգական ^Օ^ՀԾ^֊էն կը քա - ո րովՀեա ել ոչինչ չունեն անելիք ու ձանձրանում
մը կը բերեն այղ ո լղգո ւթեամ բ , թէ երգիչներուն զէ իր նիւթը Հ Ոբչոր մեծ Հ^օբալդներբ , երկսեռ են ււ աստ իկ : Իւրաքանչիւրի ձեռքր մի մի. կեռ զյս–
ել թէ զիրենք ունկնգբոգ Հանրութեան Համար Հ ՝ ըլլան թէ միասեռ, ՜ոչ միայն աս|ււքասա սովորու– շոյն ։Այգ դաշոյնները նուիրել էին իրենց քեռին եւ
ԱՀ ա թէ ինչու Հաճոյքով ող^ունելի է ամէն թ՜ի՚սն չեն Համարիր առանց նուագարանի բազմ՛ ա - Հօրեղբայրը;
ձեռնարկ ո բ կբ ձգտի Հայ. երգը տարածելու ւ Պօ– ձայն երգեցոգութիլնբ , այլ ըեգՀակառակն ատով Մեծ եզբայրր , Հոյիդան ասում է միլսներին :
մոնի զփնար՚ֆ ե րգչա խ ո լմբին ու իր ղեկավարին իսկ կը պարծենան եւ անով կհուզեն կերտել իրենց –Սիրով ՝ռ ս առաջինը Հարաքիրի կ՚անէի, բայց
տաբած աշխատանքբ իբրեւ ճիգ , գն՛աՀ աա ե լի է եւ Համբաւն ու իրենց մեծութեան վւառքք : վախենում եմ ոբ, իմ մաՀը տկ սնե լով վախենաք
արմանի քաԼալերութեան : Ոչ մէկ երգչախումբ Ա յս չի նշանակեր սակա յն թէ բա ց ա ր ձա կա - ու չանէք։ Ուստի նախ՝ դուք սլէտք է Հարաքիրի
կատարեալ կրնայ բլ լա լ իբ ՚յԼին քայլերուն պէս ար գ իլուած է մ աբդկա յ ին ձ այ ն եր է կա զմո ւա ծ անէք ;
Փոքր եղբայրը՝ կոմ կո ւս աս ո ւմ է
մէշ% ՚Հյոյնբ կրնանք բսել նաեւ ղեկավարին Համար պօլիֆօԹի^ մբ խառնել նուագարանները։ Ո Լէ Այգ Ես
որ իր նախափորձերուն մէշն է գեռ , որուն կբ պարագային սակայն պէտք չէ ոք երկու փաղանգ շատ փոքրիկ եմ , երբեք չեմ տեսել թէ ինչպէս են
պակսին փորձառութիւնը եւ մ ա ււ ամբ անկէ բխած ները իրար կրկնեն նոյնութեամբ , այլ պէաք է որ անում , թո՛ղ միվակ եղբայրս անէ , տեսնեմ , յե -
Հեղինակութիւն բ : Բայց այղ պակասները ՀետզՀե– իրար լրացնեն , ի ւր՛աքան չի ւբ ը իբ լեղուով ու տար– աոյ՝ է լ ես կհանեմ:
տէ կր լրացուին եւ ժամ ան ա կի ընթացքին քիչ քիչ բեբ ձէւով Հ Աւելի Հ անգամ անօրէն պա բզելու Հ ա– Միջակ եղբայրը՝ ՌԱԿ ասում է կոմկուս բ
կը ս բ բագբուին ; մաբ Հարցը, ըսեմ թէ) երամշտական ձայները ի– ճիշտ է ասում, թ ո յ լ տուր նախ ինձ, թոզ ինքը
րենք իրենց մէշ կբ պաբոճւակեն արբանեակ ձայ տեսնի :
Մեր մէշ այնքան Հազուագիւտ են արուեստի ներ որոնք անշատօրէն չեն լսոլիբ , բայց իրենց Հոյիդա ՀՀատ բարի , սկսէ՛ •
այս ճիւղին մէշ երեւան եկող ումեբը ել այղ չար ճ ո իւ ո ւթե ան Համ եմ ատ աւելի կամ նուազ Հարուստ ՌԱԿր– րաց է անում փորը , գա լիս է ձնկի , կռ
չարալից ռւ փշոտ աշխատանքին լծուած մշակները Հնչականութիւն մը կուտան մայր ձայնին , կբ խում է գաշոյնը փորը։
ոբ, շիտակ պիտի չ ը լ լ ա բ յ ո ւսաՀ ատե ցն ե լ զիրենք լքցնեն զայն։ Արդ, մարդկային ձայները, իբրեւ՝ կոմկուսը ուրախ ուրաիւ ասում է • Տեսայ ,
մեր խստագատութիլնով : Պէաք է դնել գի բենք ու՛ ապրող ու շնչող ձայ ներ , աւելի Հ աբ.ուստ են տեսայ թէ ին՚չպէս արեց
արբանեակներով քան թէ ն ուա գա րաննեբունը
ղիզ ճամբոլ վրայ , բարեացակամօբէն մատնանշե ՛յգ ՌԱԿը, " ՛ ֊ փորը թաց է
:
լով Հ ի մնա կան թե բո ւթ ի ւնն եր բ կամ սխալները : անում , նստում է Ննկերի վբայ, սեղմում է երկու
Խմբերգի մը մէշ ուրեմն պարզ է ոբ 8 ^ ա յ ~4
փննագատին գերը պէտք է ԸԱայ սակայն իր գո ֊ ձեռքով կեռ դաշոյնի կոթը, խրում է փոըը ու
ները, զիլ եւ ս ո ւր ՚ (տՕթ)՝ծՈՕ եւ Ո1Շ22։օ), բարձք ու
վե ս տ ին մ էշն աչ ծա յբա յեղոլթեան չերթալ , այղ դէպի վեր է քաշում :
միլին՝ (տ1էՕ եւ ՇՕՈէ^հօ), սոսկ Ա. եւ Բ . ՝ (էՇՈՕո),
ս խաւն երբ ս ր բ ա գ ո րծելոԼ եւ ի բբ քաԼաղռրծո լթիւն Հ ո յ ի դ ա ն , այս անգամ, Հանգիստ սրտով, ին՛
բամբ ու թաւ՝ (եծՈ/էՕՈ եւ եծՏՏշ) , իրենք իրենց կը
ընդունելու աստիճան , ինչ ոբ բացասական աբ - քըն էլ, մերկացնում է իրանը , ենկի է գալիս ,
բաւեն ստեղծելու Համ ար արբանեակներով մեծա–
գիւեք միայն կրնայ տալ, մէկ կոգմէ ղեկավարն սպիտակ մետաքսէ թաշկինակը փաթթում է գա
Հաբուստ ձայնական պատկառելի ղան դո ւած մը եւ
ոլ երգիչն երբ շփացնելով , միւս կողմէ մողուիուբ– շոյնի կռիժին , որւզէսղի ձեռքը չսաՀի, ու դէմ է
կը գոՀացնեն աբտա յայտութեան բո լոք սլաՀ անշ֊
դին բմ բռնում բ ծուռ ուղղութեան մէշ գնելով : տալիւս փորին; Այգ.միջոցին սենեակի՛ դուռը բաց–
նեբը։ ՛նուագախումբբ, որ արբանեակային աղքա
ւում է ու ներս է մտնում Ա՝էֆէսթոյի նման մի
Ալ, ւեմն ւնւկյլո Կրգւ *ծքի տութեան պակասք կբ վախաբինէ բազմատեսակ
թե բացումներուն վրայ, ՚ԴՐ՚՚՚ղկ–յուղեմ ճշդել միայն այս մարդ, ձեռքը բււնահ՝ մի մեհ՜ սուր։
զ // բ ծ իքն ե բու գո յն ի ա յ լազա ե ո ւթ ի ւն ով եւ իր խօ
Հոյիդա– Գու ի՞նչ գորձ– ունես այստեղ։
առթիլ երեւան եկած այդ սխալ դատաստաններէն սելու ճ ա ր տ ար ո ւթ ի ւն ո վ , կրնա յ քնկեբանալ երգ
մէկը, Ի± Շ&թր>շ11ծ երգեցողութեան մասին որ մատ չախումբին , երբ իք խօսքն ունի ըԱելիք տաք բե ր կոլխոզի աշխատանքները վերկացա՞ն :
նուն շուած էր արդէն <ձ($ աււ#//0»// մէշ% ձեւով եւ իւրայատուկ պերճախօսութիւնով մը եւ Լիոնմէն սլատասխանում է • Ես էէ անկախ
Այս ասացուածքբ ծագում առած է ՇհՑթ&11շ ոչ թէ նո յն ո ւթեամբ կրկնելու Համ աբ ա՛յն ի՛նչ որ մտահոգների կուսակցութեան, եմ պատկանում :
(մատուռ)բառէն ոբ ի սկզբան կբ տրուէր մեծ տա տրուած է ըսել երգչախումբին այս վեբշնոյն մի– թ՛էեւ Հակառակ էի «կուսակցութիւն» գաղափա -
ճարներու ա յն բազմ աթիւ խո բ շեր ուն որոնք զւ շոցնեբուն յատուկ , աւելի պարզ բա յց արդէն կա րին, ինչ է լ արեցի չեղաւ։ Այս անգամ նորից մի
նազան սուրբերու ն ո լիր ուած են եւ ո րոնց մին տարեալ լեղուով մ բ ։ նոր կուսակցութիւն հնաւ; Արգ՝ որպէսզի Հայ
յատկացուած կ*Ըլլար ե րգչա խում բին % Աւելի վեբ2 մողովրղի կոկորդին թխմուահ ոսկորը վար գ ա յ է
ա յ գ բառով յ ո ր $ ո ր շ ո ւ ա ծ է նաեւ նո յնինքն եքդչա– է/ուա գար ան ա յին այս ձեւի ձախող բնկեքակ– ես է լ եկայ Հարաքիրի անելու Համար։ Գիտեմ որ9
խում բբ ; Հին էն ի վեր Շհօ.բշ\\շն ե բ բ եղած են մ իա յն ցութիւնը, գործի բնգՀանուր Հիւսուածքին կու ձեզնից յետոյ, ինձ է լ անելիք չի մնայ ու մենակ
ձա յ՛ն ա կան Լզոլրկ նո յն իսկ երգէոնի ըն կեր ա կց ռ ւ տայ աղքատութեան մբ տպաւորութիւնը, սլօլիֆօ– այս աշխաբՀբ շատ տաղտկալի է;
ԼԲ^յ^՚^Է
թենէ^ ; Ատոնց ամենաՀինը գոյութիւն ունի մին ս|ւԼլ արուեստը իշեցնելով իր նախնական Միւս օրը՝ Ռատիօ-Մոսկուն - - •
չեւ, այսօր (Հռոմ) 0\3ւբշ\\շ 51x11116 անունով եւ ասաիճանին , երբ տակաւին & 1՚0Շէ2^Շ ՕԱ ձ 1'սատՏՕՈ ինքնաքննադատութեան ճանապար՛Հ ով մեր Հե
աշխարՀածանօթ Հռչակի տէր՛. Համաբմէք էբ նա կրկնութենէ անգին չէր անցած ան, ու ոչ միայն րոս բնկեբներբ ինքնասպան եղան :
եւ Փարիզի Տտաէ€–€հ&բ6116Հ» : Անուանիներուն մէք նպաստ մբ չի բերեր երգին ,այլ րնգՀակառակնտու– Ռատիօ - Անգարա Ո՜ւ-ֆ... ազատուեցանք։
կք դասուին նոյնպէս Պեր լինի, Միւ֊նիխի եւ Վիէն– մել կուտայ անոր , կբ վարագուրէ այն գեղեցկու 1ՒԱՏԻ0 - ՑԷ՚եՈՎ 0ՀԵ7ե– -
Ափսո՛ս ու հազար ափսո՛ս
նայի խում բերը, ինչսլէս նաեւ Լոնաոնի ք^ա^՚Տ Օւ<1– թիւնը որ իր լրութեան մէշ պիտի կրնար ցոյց տալ Ափսո՜ս Գաւիթին,
բշ\ը : Մ ինչեւ 1 7րգ գարու "^լիզբը Հի՛ս՝ եկեգեցական խմբերգը առանձին :
երաժշտութիւնը գրուած էր մարդկային ձալնեբու •Այս ամ էնը տ ա ր բ ա կան դի տ ե լիքն եք են ամ էն Ափսո՜ս ու հազար ա՚վաո՜ս
Հ ամ արբ Ամ բիաայս քն ,, աառռաաննց ո ննոուագարանի երամ շտի Համար եւ այդ է պատճառբ ոբ մինչեւ Քուոկիկ հալալին
Ավաո՜ս ու հազար ափսո՜ս ,
։ իլ ^Տ^բբ^[\^. այսօր ատոնց գէմ չէ մեղանչած ոչ մէկ աղգի ե–
բառբ ծառայած է յեաադային ցոյց տա/ո լ , րրնԱղ– բամտագէտ : Ոչ թէ անոր Համար ոբ չէ խոբՀած Գնա՜ց մեր Սասնու Թուրը-կէծակին...
գրականութեան ՏՈՔԹ– 8– ԿԻԼԻԿԵ8Ի
Հ ան ւ առու, մով, երամշտական նման կարելիութեան մբ մասին, այլ պարզապէս
ըլքա յ թէ աչ ի/ար՜
մ էշ ա յն սեռբ որ եկեգեցական չէ ուզած ի յնալ տզա յա կան ս խալի մբ մ էշ որուն
Հիկ՚տ կը ներկայացնէ բազմաձայն (պօլիֆօնիկ) ե– կհուզեն ղոլոմպօսեան դիւտի մը աբմէքը տալ
այսօբ անգիտակցաբար Հ Հաբցբ
բամշտութիլնը , առանց ամենագոյզն նուագային Այս կէտն է որ կոլզէի յանձնել մեր նորաՀաԱ
: ինչ որ ներե
ընկերակցութեան :֊ Ա յստեղ չեմ քննեք ա յն թէ՝ կոմ ի տա ղեկավար ում֊երուն ուշադրութեան չի ներուիբ ե՛
էյեր կայիս նո ւի ր ագո րծո ւած Է այս ձելր եւ ք, սի երգերբ, այնպէս ինչպէս դաշնաւորուած լի է պատ աՀա կաս թղթակիցներու,
ե՜ն> , րամշաի
պատուի Է ամ Էն տեգ ՝. կ բ ն կա տ ո ւի ամ Էնէն խըսպ– էտք ունիԲն արդեօք նո ւա գա բանա յին տարբեր ու շրիւՀայետց մը։ իսկ մեր քննադատներուն կը մնայ
տապաՀանշն ու դմուաբինը, րլլաչ իրենց գովեստին թէ պարսաւին
կամաւորապէս զրկե ինքնոլբո յն բն կե ր ա կց ո ւթ եան մ բ ։ Ա*~ելի կը շա– մէչ–. Զգուշանալ
յախուռն դատաստաններ ընելէ
լով ինքզինք ն ո ւա դա յին ո ել է օմանգակոլթենէ Հի°*ն թէ կբ կորսնցնեն ; Ոայց չեմ մխտեր ոեւէ փափուկ
Հարցերոլ մասին, աւելի չշփոթեցնելու
ուր մ արգկա յին ձա յնբ ի ր բա բա խ՛ո ւն շունչով ե֊ ե բ գա Հ ան ի իրաւունքը , այդ ե քգեքուն տա լու նո ք Համար մռղովոլրղին
միտքը, որուն բնաղղբ թէե<–
րեւան կուգայ իր մ երկութեան մէԼ այնպէս, ինչ - գաշնաւորում մ ը եւ ա յ դ գա շն ա ւո բ մ ան Համապա առող1 է բարեբախտաբար
, բայց որուն Համար
պէս անդրիի մը զգլխիչ գեղեցկութիւնը կրնայ ե՜ տասխան նուագարանա յին տարբեր բն կ եր ակցու - մեհ անհանօթ
մըն է արգէն արուեստր; Անոր աչ
շղարշի Հ Ոեւէ ան թիւն մ բ ։ կաբելի է փորձել։ Ւսկ այն ինչ ոբ տե քերը պէտք ունին լոյսի ել շիտակ ուղեցոյցի
րեւան գալ առանց ոեւէ թեթեւ : Այ»
բիծ ու կատարեալ գեղեցկութիւն պէտք չունի այգ սանք վեքոյիշեալ երգաՀանգէսին , կը ներկայացնէ ոգիով թելաղըոլահ պէտք է մաղթել ի սրտէ յա
շզաբշին , որ կարծես թերութիւն մբ ծածկելու պի սխալ մբ որ պէտք չէ կքկնուի մանաւանդ մի2ազ - րատեւութիւն եւ յաջողութիւն «թնար երգչախում՛
տի ծառայէր ։ Այ՛՛ յաւակնութեամբ է ոբ այսօր զային բեմերու վրայ, ուր մեր տոՀմիկ արուեստ ր բին, յուսալից ըլլալով իր կատարելիք օգտակար
գոյութիւն ունին սլաւ ցեղերուն մէ2 մանաւանդ , օտաբնեբուն ալ դատաստանին է ենթակայ եւ նը– ղեր ի մ ասին ւ
ամ էնէն ան ո լան ի եւ մ ր^աոգա յին Համ բաւ ի տէր մ ան թեբաց ո ւմնեբու Հ ետ ելան քով կրնայ մ անուկ Մարսէյլ
խմ բերդական փառ անգն եբլյ ոք ոնց երգացանկը թո սի լ անոնց աչ^ին , իբ թէքսիք^ե մէշ ։
ՎԱՐԴԱ՚ե ՄԱՐԳՍԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
