Page 118 - \ARM_19-1946_03
P. 118
տ • Տ Տ է4
8 »Ոքքք~^*՜՚^1 «–•^––•՚^~–*»–^–»^–֊
թէչն Եսալր դիտէին թէ է^էեբ Բ՛եղի կ՛ունենա–
ՈՒԻԼԱԸՆԵԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԱԱգփացի Գատախազիճ ճաաը յին ։ Ամէն զինուոր որ կբ կռուէր արեւելեան ճա
կատին վբայ, տեղեակ էր անցուդարձին ։ կառա -
ոչ Հ ն դ կ ա ս տ ա ն ի կը սպաոԱայ ԽՄԲ ՚— Անցեալ օր հ ր ա տ ա ր ա կ ե ց ի ն ք ամերիկ– վարութեան իւրաքանչիւր անդամ բ ինչպէս նաեւ
ե ւ ոչ ա\ եան դաաաիազին՝ ՃԷք սընի սառին ալքփովւռւմը :
Ստո,րեՆ կ ռ ւ տ ա ն ք ա ն գ լ ի ա ց ի դ ա տ ա ւ ո ր Սըր Հարթ— իւրաքանչիւր Հրամանատար ծանօթ էր գ է ա ք ե ~
լի Շօքրոսի սառին գլխաւոր ւքասերը
Թոս՚քիոյ լաւն։ Գերման զօրավարներբ « գրեթէ սրտագին»
յարա բեր ո ւթիւններ ունէին իրարու Հետ, երբ կբ
թաւալէին Հարիւր Հազարաւոր ւնն եղ նմեղ
ՆախագաՀ ք)*ւիլսբնի ի բ ա ւա բ ւսր ո ւթ՜ի ւն ր Հա– ^; Հագա բամ եայ դեբմ ան պետութիլնր » Հ իմ •• մարգոց , կիներու եւ երախանեբւ ւեան
յաս ա ան ի կբ ձգէ Թ րքաՀա յասաանէն 90.000 քո. * նելու առաջադբ ութեամբ , ՚էյացինե րր աշխատանքի Միաժամանակ Աուշվիցի մէԼ Հրեաներու զ, ն -
քիլոմեթբ Հ ո գամ աս , ո բուն ւԼբա յ եթէ աւելցնենք լծուեցան բնաջինջ ընելու կամ յաւիտենապէս գուածային կոտորած բ եւ ուրիշ ջարդեր պետա -
1920^5/ թուբքիոյ կողմէ խլուած կար սի , Արաա– տկարացնելու Համ ար է, լր ո պա յի ցեզա յին ու ազ կան ճ ա ր ա ա ր ա ր ո ւե ո ւո ի վեր ածուեցան ; Այս ձելով
Հանի ել Ս ու բմալա ի շբջաններբ, կ՚ունենանք 110 գային խմբաւո րումնե բ ր , կամ այն Հատուածները էր որ սպաննուեցան 12 միլիոն այրեր, զիներ ու
Հագաք քո,* քլմ • յ Ներկայիս Հոն բնակող բնակ– 1 ինչպէս , օրինակ, մ տ ա լոր ա կան ո ւթի ւն բ ո- երախաներ ։ ք*Բնչ իրաւունք ունի մէկր որ դեր ու
չոլթեան միտքէն խտութիւնն է 5 Հոգի իւ ր տքաս՛» բոնցմէ կ ս՛ խ ո ւ ա ծ է այդ խմբաւորումներուն վե — նեցած է նոյնիսկ անուզգակի • յա ս կոտորած
ՌլՐ Ք"՜՝ քմ \է փրամ* որուն կէսր ՝Բիւրա, )/4բ րապբում ր : Մէկ կողմ էն դրաւեալ երկիրներու մէջ ներուն մէջ, կարեկցութիւն սպասելու մեզմէ։
Թուրք, 1/4/7 Լագ, Մալական, Չէրքէզ, Յոյն , Ե~ ծնունդներու քանակբ կր նուազեցնէին , միւս կող՛ գոյութիւն ունէին վեց գլխաւոր արգե
զեաի եւ Գըգըէաաշ ։ մ է արուեստական միջոցներով կ՚աշխատէին բարձ լարաններ Տ ախաու , ԶաշէնՀաուզէն , Պ ո ւխէն**
I 9 1 $ին կովկաս ա սլա սա ան ահ՝ Էին Վ^ասպուրա– րացնել Ղ՝ե րմ աններ ո ւ աճումբ։ \ *)4է \ ին էր որ վալտ, ՄաութՀաուռէն, Ֆլոսէնպոլրկ եւ (հավէնս–
զասկն 120.000, ՏարօնԷն՝ 80.000, Ալաշզերաէն, Զ ա յս ինքվարթ մ շտկեց նոր դրութիւն մ բ , Հո - սլբիւք : Ասոնք Համատարած սիսթեմի մը կոբիզբ
Բասէնէն, էրգրոլմէն ե^ Տրաաիզոնէն՝ 100.000, լան տա յ՛ի ազջիկնեբբ գերման գինուս րներուն յանձաա կը կազմէին միայն ; Արղելաբաններէն իլրաքան -
րն գա մ էն ր 300.000 գաղթական ; Հա յա սա ան ի խոր– նելու Համար; կարելի չէ մանրամասնել ԼեՀաստա– չիւբր ունէր իր « ա րրանեակնե ր բ» ին չպէս մ ոլո
Հբրդայնացումէն վերջ ներգաղթով կամ անՀաաա– նի մէջ գործուած խմգմ ութ իւննե բ բ * կայ սակայն րակ մբ :
կան մի ֆո ցն ե ր ո վ Հա յասաան մ ւո ան մ օա 50.000 ցեզ մր որուն բնաջնջում ր կատարուեցաւ այնպիսի
թրքաՀայեր։ Գազոլթնեբէն առնուազն 500.000 կա տ ա զո ւթ ե ամ բ ո բ պարտք կբ սեպեմ առանձնա Ղ՝ատաւո ր ր յետ ո յ կը թուէ իւրաքանչիւր ամա
Հայեր ս րաաա բոփ կբ ս սլա ս են ար եւ մ ա Լան Հա - պէս խօսիլ անոր մասին։ Ըսել կ՛ուզեմ Հրեաներու րաստանեալի յ ան ց ան քր ;
յ աս ա ան ի ազաաադբ ո ւթեան եւ ներ գաղթ ի՛, Ե թէ բնաջնջումր : Եթէ ներկա յ ամբաստանեալնեբր ու Անկարելի է ուրանա լ կէօր ինկի պ ա տաս խ ան ա -
բոլորն ալ փոխագրուին , 850.000^ մօա Հայութիւն րիշ ոճիրներ ալ գործած ՀըէԼ՚ոյին^ ւ կը բաւէր այս տ ո ւո ւթ ի ւն բ ; ԱԼբւոա՚՚քն ասլէ ս բար եմոյն ֊ թէես
մր կրնանք տանիլ Հոն, այսինքն իւրաքանչիւր քու* մէկր որուն մասնակից էին բոլորն ալ ; Պատմու** կեղծ ան ալ միւսներուն պէս ու անոնց չտ՛ի
քմ ՛ի փքայ 8 Հոգի; Տակաւին չեմ Հաշուեր կաբսի, թիւնբ ա յգ ար Հ ա լի ր քին նմ անի տեսած չէ ։ Մյս դեր ունեցած է այս դիւային սիսթեմին մէջ*. Հէ–
ԱբտաՀանի , Աոլրմալուի ո զ ^ մնաց ած Հա յերբ, //- բնաջնջում բ մ իա յն Տ. Օներու կամ Հիմէէ Ր ի՛ն գ որ սի գեր բ նացի կուսակցութեան մէջ, շատ յա յանի
րոնք /Ա • Հայաստան եւ կ ո վկաս սոգ ա ս ա ան ա ծ , կբ ծը չէր՛՛ ք*անակին Հրամանատարներն ալ գործակ - է : Ան չ,. ոՀացալ միայն Հրէշր գործի գէուխ բերե
սպասեն պատեՀ առիթի իրենց տուներ բ վերադառ ցեցան բնաջնջում ի ա յ դ աշխատանքներուն * *ի՝ա յ– լով, այլ ամէն ձեւով սատարեց անոր Հ բ է շա յ ին
նալու Համար, իսԼ\ ո Լ՛ ^ԼՔ^Է առնուազն ա ասր Հայ աշխատանքներուն : իհիպէնթբոփի գործն աղ յայտ
իւրաքանչիւր քռ • քմ ՛ի վբայ։ նի է : Պատմութեան մէջ ոչ ոք անոր չափ պբղ
Օդագնացութեան յարաճուն յ ա ււ ա Պ^ւլ ի մ ու ՛ա &՜եց դի լան ա գիւտ ութ ի ւնբ » ոք ան ոբ չափ վս
մէջ բեբգաքա–
թե անց եւ Հիւլէ ռումբի գարուն կարեւո բու թի ւ– Հեքիաբ իի գմուարփն ձոբերու ել լեռնեբու լաբիւ •ւօբէն դաւաճանեց : ք*այց մնւ սլնեբուն
րինթոս
զա քև երբ կ որ սն ց ո լց ած են իբ են ց ր , մ ին չեւ իբան եան սաՀմ ան բ ։ նման, Հասարակ մարդասպան մ րն է ։ ՝է^այթէլ եւ
նբ ։ քշբզբումէն մ ե կնի լ կէա մր ռմբակոծելու, Ասկէ զատ Թուբքիոյ կր մնայ Հայկական Տա՛՛ Եօտլ չեն կրնար ուրանալ ոբ տեղեակ էին ու սլ ա–
վախ ան ակ մ եկն ելու թաթում էն կամ Երեւանէն ոք բո ս ր մինչեւ *իողմի կ է տ ի կի մօտերր, քղալուն որ տաս խանատու այն գո րծողո ւթեանց որոնք տեղի
իսկ մամ մ բ կբ շաՀեցնէ ռմ բաձիդ օդա չուներ ուն՝ ։ Խարբերդի դուռն է, ել Աուբնատ գետի Համրա ՜ կ՛ ունենա յին իրենց ստորադասներուն գիտակցո լ–
0 ա ե ս ան աւելի մօտ է 1Լոսփորի եւ Տաբտանէլի ւաւոր ակնաղբիլրր , ուրկէ կ՚անցնէին սովորաբար թե ամբ եւ սրտագին գո բծակց ութեամ բ ։ ՝$ա լթէն–
քան Տ րապիզոնր կամ Րի զէն ; ասորի աշխարՀակա լեե ր ր , Հա յասաան ա ր շա ւե լո ւ սլբիւննէբն ալ յանցաւոր է անշուշտ . ամ էն ամիս
Անցն ինք Հիմ ա Ո ւի լսբն ի սաՀմ անն եր ո ւն ; \)՝ ո– Հ ամ ար ։ ԿՐ սա նասարա կոտորածներուն տեղեկագիրը ։ կաս–
վեզեբքին ՝ԲէսպաՀ աննշան աւան մր, զուրկ ոելէ Թուրքերբ ԻՍոլլփի լեռներուն վբայ կրնան փա֊ կածի կարելի չէ ենթարկել Ռօզէնպէ ր կի յան ցան–
կե լ Արտաշատ
ռազմական ՚ կարեւորութենէ՛՛։ ՝ԲէսպաՀէն մեկնիլ բան ։ - Տ ի գր ան ա կ եր ա պատմական ճամ քր ։ ք*բքել փիլիսոփայ ե տեսաբան, ան էր ո բ բա–
Կ իրասոն աա Ա ամ սոն - Ա ինոսլ ուզղութեամբ յար Վ^անի Հարաւր , Հեքիարիէն մ իա յն ջոր իներր բերեր Հոգ մր պատրաստեց նացիական վա րգա ա՝
ձակելու Համար, ծովուն եւ պոնտական լեռներուն կրնան անցնիլ, արդիական բանակի մբ Հրասայլի պետութեան տարածման Համար։ 0)րանք անձամբ
լանջեր էն , են թա կա յ նո յն լանջեր ուն վ րա յ Հաս - եւ ինքնաշարժի գօրամ՚ասեբ ր չեն կրնար Հ ետեւի լ ։ կբ խոստովանէր թէ « Մ արդ չի կրնար մէկ տար
տատ ո լած Հ րետւռն ինեբու եւ նաւա յին թնգան օթ Ամաաիէյի ել ՀՀաիոո յ ի շրջաններուն մէջ, բանակ ուան մէջ բնաջինջ րնե լ բոլոր ոջիլներն ու բոլոր
երու կրակին , բաւական բաբդ ռազմ ական Հ անե–* մբ կտրուած ՚ " յ գ երկու կարեւոր զօրամասե Հր ե աներ բ » : /էերիք, ներքին գո րծեբոլ նախարար,
լուկ մ բն է ։ րէ , ենթակա յ է պարտութեան ։ չէր կրանար անտեղեակ բէէա լ Հրեաներ բ կոտորելու
Աւելի Հարաւ սաՀմ ան բ կ բ Հ ետեւի Պոնտական Վ^անի արքաները Ասորիներուն դէմ կբ կռուէ քաղաքականութեան ։ թրայխէրի Համար Հրեա
լեռնե ր ո ւն , կ ՝՝ ան ցն ի Կի ւմ ի ւշխան էի եւ Հյ իբանի ա– ին անցնելով Ըլբմ իո յ լճի ա ւա զան էն ել քրէվան– ներ ր ջարդելո լ քաղաքակ ան ո ՚-թի ւնր իբ աՀ աւոր
րեւմ ո ւա քէն , Թո լբքիո յ ձգելով ապին *իարաՀ ի– տոլզէն ։ Առա ջին բ Պ ար ս կ ա ս ա ան ի ա Հ մ աննե բուն փառասիրութիւնն էր եղած 25 աաբիէ իվեբ ։ Արդէն
սար ի\ ամ ուր լեռնաստանը,, ուր կր գտնուէ ին Հ ին մէջն է , երկրորգր Ւրաքի կր պատկանի ։ Աեվռի բաւական ատեն կ ՝(՚ԷԼ՛"յ որ կո րսն ցուցեր է ա սլ ր ե–
իրւ
Հռոմէական բերգաքագաքներ ։ 1918^5՛ այս շր^անբ ւնքր ։ Շախթի եւ Ֆունքի տնտեսական
յենարան ծառա յեց Վ^եՀ իպ փաշա յի, դէաի ՝$է է՜ դաշնտգիրր Հա յաստանէն դուրս կր ձգէ, մ ին չեւ Հարցերով շա Հա գրգռուած րԱալու պարագան չի
քիտ , Կիւմիւշխանէ ել \)րզնկա յարձակելու ել այգ իսկ դէաի Ուրմ իա ե Ա ալմաստ ա ան ս գ Կիէէշ^էսբ եւ կրնար մոռցնել տալ իրենց կատարած գերբ բնդ
վայրեբր վերադրաւելոլ Համար։ պատմական ի)անասոբբ։ ՚հէպի արեւմուտք Հա - Հանուր ծրագրին մէջ։ &ախթի խելքն ու միջազ
Յ՛ետոյ սա Հ մ ան բ կ՛անցնի Զարտակլրի ել ՝ք՝ է– յասաան բ եւ Փ ո քր Աս ի ան * Մ իջա գետ քին կա պո զ գային դիրքը միայն կրնան աւելցնել իր ոճիրնե՛
մախ Պօգազի վրա յով, թ՛ուրքիո յ ձգելով ՝ք՝էմախր; գլխաւոր ճ ամրան կ՛անցնի նախկին Տ իաբպէքի րի րուն ան բար ո յ ա կան ո ւթ ի ւն ը ; կարելի է րսել որ
Ըստ Ալի կէմալի աէյի «էրզինճան» ին , Անաւս ո լու ի եւ քյ ար բերդ ի վիէայ է թն երո ւն մ է ջէ ն , ր բո նք եր֊ ՏէօՀիից անտեզեակ էր անցուդարձին, երբ ինքն էր
դռներբ կարսբ եւ էշրզրումբ չեն, այլ Զարտաքլիւն կուքն ալ ամ բոզջութեամբ Թուբքիոյ ձգուած են։ որ իր 600.000 նաւաստինեբուն կր խօսէր «Հրէու
եւ ՝Բէմախբ։ Թուրքեր բ ալդ երկու ղռնեբուն ե– Հոսկէ 1լ անցնէին Պարթեւնեբբ , Ա ասանեաննե ր բ ե թեան տարածուն թոյնին» մասին։ (հատէրի մատ–՛
տ ին ունին (հէֆաՀ իյէ յի ել *իոլբուչայի լեռնաշրբ– Ար ա բն ե ր բ, Հռոմի 1ւ ք* ի ւզանգի ոն ի դէմ կռուելու նեբուն վրայ արեան Հետքեր չկա^ն ։ Ֆօն Հթիբախ
ջաննեբր , աւելի արեւմ ո ւտք՝ Ավազի նա իս կին վի– Համար։ ա յն ոզոբմե լին էր որ խաթարեց մ իլիոնաւո ր ան–
լա յ է թ բ ուր Պ ոն տակ ան ե լ Անգ բա ա ւր ոսի լեռնե– էրզրումր, որ յենակէտ՝ մ բն էր ք*իւզանդացի–* մ եղ գեր մ անաց ի պատ ան իներր ։ Փափէն, ին չպէս
բոլ ճ իւզաւո րումնեբբ , բազմաթիւ , շարք չաԲՔ նեբուն, Հայաստանի մէջ ոտնձգութիւններ կատա–– նաեւ ՚Լքէօրաթ ո բուն գո րծո ւն է ո ւթ ի ւն ր Զեխո–
պա շա սլան ո գա կան ղծ՜եր կազմ ակերպե լու Հնար,,.– րելոլ Համար, արեւմտեան կոզմէն ոեւէ բնական սլովաքիոյ մէջ ոչ մէկ գութ կբ թելադրէ ՚. Ռա՜
ւորութիւնբ կ՚բնծայեն թուրք սպայակոյտին։ ամրութիւն չունի : Այդ ուզգութեամբ յաբձակոզ տէրի չափ յանցաւոր են։ Տէայս ք՚նքվա^րթ • բայց
Յետոյ սաՀմ ան ր կ՛անցնի Մնձուր լեռներէն եւ բանակ մբ զայն դիւրութեամբ կրնայ գրաւել, ին չ ֊ դուք կբ յիշէք այն Հ բ ա Հ անգն ե բ բ զո րս Կէօ րինկ
՝ք^զի լե ռն ա գա ւա ռի Հիւսիսէն , Թուրքիս յ ^Գ^՚ԷՈՎ պէս Թուրքեր բ բբին 1918^5/։ իրեն կուտար 1938 Մարտ Ղեին՝ Աք սար իո յ մէջ
Տ երս իմի անանցանե լի ալպեան Հ ալամ աս ր , եւ կարսբ Գաբաքիլիսէի Լկիբովական^ եւ Լե–*՝ ՀակաՀրեայ միջոցներ ձեռք առնելու մասին ու
՝ք՝զի.ի լեռնոտ շր^անր , որ 191 Տին յենարան ծառա նինականի դուռն է ։ ԱրտաՀանր կր սպառնա յ Ա— նաեւ այն տ եգե կագիր ր Դոբ Նո յեմբեր \՜նին իբ
յեց Թուրքերուն, Եազմուճոլք - Թաքի տէրէսի խալքալակի եւ Թիֆէիղի ։ Արդուինբ ել իյոփէն ստորադասն երէն մէկր Պ եր լին 1լ ուղարկէր պատ–*
•ուզղութեամ բ յարձակելու ի^րզբումբ պաշտպանոգ կը սպառնան Պ աթում ի ; /՝ ա ր թ ո զե ան լեռնանցքնե– մե լու Համ ար այն յառաջդիմ ութիւն ր ոբ կատաբ–՝
Հա յկական ումեր ր թ ի կո ւն քէն Հ ա ր ո ւած ե լո ւ , եւ րբ եւ Աոլբմալուն Երեւանի ապաՀ ո վո ւթեան ր ան*» ուած էր այդ գետնին վրայ; ՚է^փէր անձամբ խոս
էրզրումի անկում բ փութացնելու Համար : Հ րամեշտ են ; Պէաք չէ մոռնալ որ այսօր Երեւա տովանեց աւ թէ իր ա շխ ա տ ա ւորն ե բ ո լ զօր ա շար–*
Ապա սա Հ մանր Հայոց կր ձգէ Վ^աբգօն եւ նը կբ գտնուի թրքական ծանր Հ բետան իի , նո յն ժո,վ յաջոզած էր 14 միլիոն օտար բանուորներ ու
Մուշբ, Թուրքերուն՝ ^ապագ^ոլրբ եւ Կինճ,, , Ո*ա իոկ Հրացաններու Հասոզութեանր սաՀմանին մէջ% նենալ իր Հ բամ ան ին ւկ ։ Նէօբաթ անձամբ
րոնք 1916^5/ յենարան ծառայեցին Թուրքիս յ , Ա * Տբապիզոնբ, եթէ արդիական նաւաՀանգոտի յա յտնեց այս դատարան ին ո ր ինք Հ իթ էէ ը ի ^Լա՚
կարապետ ֊ քենուս ուզղութեամ բ յարձակելով առ մ բ կատարելոլթեամ բբ օմտուի , կբ վտանգէ Պ ա– ռավարո ւթեան մէլ մտաՆ էր որսլէսզի այս վեր
էք ամ ապէս Մ " լշը–> հէնուսր եւ Զ ա րպաՀ ար՛Ը գրաւե թոլմ ի , Փ ո թի ի , \յովո բ ո ս ի սքի , Ա ե վա ս տ ո պո լի եւ նէն ր րլլսյր աւելի խագազասէր ու ւզարզեչտ՛ րայքք
լու Համար ; ։ս սլ ագ Հո լր ր եւ Կ ինձ ր լեռնոտ շրջան Օտեսայի նաւա յ ին Հ ա զո ր դա կցութ իւննե բ ը ։ սչաշտօ՚նի գլուխ անոնելէն քանի մր շաբաթ եաքր
ներ են ուր Թսւբքե բ ր օգտուե լով Հոգամ աս ի Հնա– Տնտեսական տեսակէտով թո ւրքիան չի քա յ– արդէն գիտէր որ Հրեաներր 1լր Հալածուէին Տ
ր ա ւո ր ո ւթ ի ւնն երէն, \ 9 1 5 1 7 կասեցուցին ռուսա~ քայոլիբ, եթէ Հայեր բ տիրանան իրենց իրաւուն Ֆրիթշէի սլաչաօնն էր այնպէս կազմակերպել մա–
կան լա լո ր յար ձակո զականն երբ, մ ինչ Մ Ոէ֊ձՐ Բա3 նա
դաշտ Է մ ինչեւ Պ ո ւլան բքի շրջանր : քին։ Այսօր Հայաստանի Հոգերբ կբ մնան խոպան մոլլբ ոՐբ ան դառնար «քարոզչական մնայուն
եւ անմշակ ^ Թուրքիո յ անտ ես ո ւթ իւն ր կեգբոնա - խաբարութիւնդ մրւ
Շարունակելով իր ճամբան աւելի ՛լ Է սլ ի Հա ցած է արեւմ տեան Ան ա տ ոլո ւի մ էջ ։ Ւսկ թրքսո– ԱՀ>գլիացի գատալո րր յետոյ կր յ ի չէ Կէ°է^էէ
րաւ, սաՀմ ան ր երկուքի կբ բամնէ . Ա աս ո ւնր, Հիւ– պ ա տ կան Հա յ կա կան Հո գերու ամ են տիւ ո շոր Հարս այն րաոյերր որոնսմոՎ յայտնի գրագէտ ր կր Հ ս՛
ս իս ո ձգելով Հայոց ել Հա բաւբ Թուրքիս յ ; Ապա տութիւներն են, • Տէվրիկի երկաթբ, Արզնիի լա ,, ա Հ ր իր վախր թէ ճակատագիրը "րին մէկր
սաՀմանբ կ^անցնի ք՝ագէշի ել կարճկանի Հարա - պզինձբ , Սգերգի Քարի*֊ԳՐ * կապան-Մ ատ էն ի ար– պիտի Հարուածէ գերման մոզովուրղր « Պիտի
ւէն՝ Թուբքք՚ոյ ձգելով Մ ո ա կան ի մէկ մասր, քս ւս ր– ծաթախառն կասլարբ , Մ ա լա թ իո յ ափ ի ոն բ եւ Կ ի– Հարուածէ , որովՀետել անոնք, Գերմաններր, ի՜
զան ր եւ եք իգան ի ամ ուր լե ռն ա գա ւա ռն ե ր բ, ո լր լիկիո յ բամ պակբ , որոնց բո լո ին ալ Ա եվռի /լ ա շ–, րենց դէմ կր դաւաճանե՛ս ու չեն ուղեր րԱալ ինչ
այն քան տ եզական դմ ո ւա բ ութ իւնւնե բո լ Հանդէպե– նադիր ր կր ձգէ Թուբքիոյ ։ որ են; Յալալի բան է ոբ անոնք անծանօթ են ճրչ–
ցաւ Համազասպի կամաւոր գունգբ ։ Այս երկու «Յառաջէի միջոցաւ մ եզի խրատներ տուոզ մարտոլթեան Հբապոյբին։ Յալալի է որ մչուշր ,
գ րջաններոլ մ էջ Հաստատուած ումեր բ կբ սեզմ են անգլիաց ի պաՀ պան ո զական դիւանագէտ ր կրնա ւ ծուխն ու տարապայմա՛ն ան էտ փաւո ր ո ւթ իւե բ այն–
վտանգաւո ր կերպով Պիթքիգ Աո լի Հ ովիտբ , եւ Հանգիստ քնանա լ : Աեվռի սաՀմ աննե րով օմտուած քան սիրելի են իրենց; Սրտակեղեք երեւոյթ է ոբ
Աղհրգի քարքարուտ ու գմնգակ ճանասլաբՀբ; Հա յասաան ո ս պա ռն ա լի ք մ ր չէ ոչ Հնդկաստանի անոնք մ իամտօրէն անձնատուր կ՛՛՝ րլլան այն ս Ր Ի՜
Ուի լսբն Հայաստանի կր ձգէ նաև. Մ՚ոկսր, 2/ա– ճանապարՀին, ոչ ալ Թուբքիոյ գոյութեան բ։ կային որ կր գրգռէ իրենց ամէնէն ստորին բնազդ
տախբ , Խոշապը եւ Աաբայը, Թուբքիոյ կր ձգէ ԱՐՏԱԻԱԶԴ ԱՆՏՈՆԵԱ՚ե ներ բ , կ՛ամ րապնգէ իրենց մ ո լո ւթ ի ւնն եր բ՛ եւ կր
Fonds A.R.A.M
8 »Ոքքք~^*՜՚^1 «–•^––•՚^~–*»–^–»^–֊
թէչն Եսալր դիտէին թէ է^էեբ Բ՛եղի կ՛ունենա–
ՈՒԻԼԱԸՆԵԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԱԱգփացի Գատախազիճ ճաաը յին ։ Ամէն զինուոր որ կբ կռուէր արեւելեան ճա
կատին վբայ, տեղեակ էր անցուդարձին ։ կառա -
ոչ Հ ն դ կ ա ս տ ա ն ի կը սպաոԱայ ԽՄԲ ՚— Անցեալ օր հ ր ա տ ա ր ա կ ե ց ի ն ք ամերիկ– վարութեան իւրաքանչիւր անդամ բ ինչպէս նաեւ
ե ւ ոչ ա\ եան դաաաիազին՝ ՃԷք սընի սառին ալքփովւռւմը :
Ստո,րեՆ կ ռ ւ տ ա ն ք ա ն գ լ ի ա ց ի դ ա տ ա ւ ո ր Սըր Հարթ— իւրաքանչիւր Հրամանատար ծանօթ էր գ է ա ք ե ~
լի Շօքրոսի սառին գլխաւոր ւքասերը
Թոս՚քիոյ լաւն։ Գերման զօրավարներբ « գրեթէ սրտագին»
յարա բեր ո ւթիւններ ունէին իրարու Հետ, երբ կբ
թաւալէին Հարիւր Հազարաւոր ւնն եղ նմեղ
ՆախագաՀ ք)*ւիլսբնի ի բ ա ւա բ ւսր ո ւթ՜ի ւն ր Հա– ^; Հագա բամ եայ դեբմ ան պետութիլնր » Հ իմ •• մարգոց , կիներու եւ երախանեբւ ւեան
յաս ա ան ի կբ ձգէ Թ րքաՀա յասաանէն 90.000 քո. * նելու առաջադբ ութեամբ , ՚էյացինե րր աշխատանքի Միաժամանակ Աուշվիցի մէԼ Հրեաներու զ, ն -
քիլոմեթբ Հ ո գամ աս , ո բուն ւԼբա յ եթէ աւելցնենք լծուեցան բնաջինջ ընելու կամ յաւիտենապէս գուածային կոտորած բ եւ ուրիշ ջարդեր պետա -
1920^5/ թուբքիոյ կողմէ խլուած կար սի , Արաա– տկարացնելու Համ ար է, լր ո պա յի ցեզա յին ու ազ կան ճ ա ր ա ա ր ա ր ո ւե ո ւո ի վեր ածուեցան ; Այս ձելով
Հանի ել Ս ու բմալա ի շբջաններբ, կ՚ունենանք 110 գային խմբաւո րումնե բ ր , կամ այն Հատուածները էր որ սպաննուեցան 12 միլիոն այրեր, զիներ ու
Հագաք քո,* քլմ • յ Ներկայիս Հոն բնակող բնակ– 1 ինչպէս , օրինակ, մ տ ա լոր ա կան ո ւթի ւն բ ո- երախաներ ։ ք*Բնչ իրաւունք ունի մէկր որ դեր ու
չոլթեան միտքէն խտութիւնն է 5 Հոգի իւ ր տքաս՛» բոնցմէ կ ս՛ խ ո ւ ա ծ է այդ խմբաւորումներուն վե — նեցած է նոյնիսկ անուզգակի • յա ս կոտորած
ՌլՐ Ք"՜՝ քմ \է փրամ* որուն կէսր ՝Բիւրա, )/4բ րապբում ր : Մէկ կողմ էն դրաւեալ երկիրներու մէջ ներուն մէջ, կարեկցութիւն սպասելու մեզմէ։
Թուրք, 1/4/7 Լագ, Մալական, Չէրքէզ, Յոյն , Ե~ ծնունդներու քանակբ կր նուազեցնէին , միւս կող՛ գոյութիւն ունէին վեց գլխաւոր արգե
զեաի եւ Գըգըէաաշ ։ մ է արուեստական միջոցներով կ՚աշխատէին բարձ լարաններ Տ ախաու , ԶաշէնՀաուզէն , Պ ո ւխէն**
I 9 1 $ին կովկաս ա սլա սա ան ահ՝ Էին Վ^ասպուրա– րացնել Ղ՝ե րմ աններ ո ւ աճումբ։ \ *)4է \ ին էր որ վալտ, ՄաութՀաուռէն, Ֆլոսէնպոլրկ եւ (հավէնս–
զասկն 120.000, ՏարօնԷն՝ 80.000, Ալաշզերաէն, Զ ա յս ինքվարթ մ շտկեց նոր դրութիւն մ բ , Հո - սլբիւք : Ասոնք Համատարած սիսթեմի մը կոբիզբ
Բասէնէն, էրգրոլմէն ե^ Տրաաիզոնէն՝ 100.000, լան տա յ՛ի ազջիկնեբբ գերման գինուս րներուն յանձաա կը կազմէին միայն ; Արղելաբաններէն իլրաքան -
րն գա մ էն ր 300.000 գաղթական ; Հա յա սա ան ի խոր– նելու Համար; կարելի չէ մանրամասնել ԼեՀաստա– չիւբր ունէր իր « ա րրանեակնե ր բ» ին չպէս մ ոլո
Հբրդայնացումէն վերջ ներգաղթով կամ անՀաաա– նի մէջ գործուած խմգմ ութ իւննե բ բ * կայ սակայն րակ մբ :
կան մի ֆո ցն ե ր ո վ Հա յասաան մ ւո ան մ օա 50.000 ցեզ մր որուն բնաջնջում ր կատարուեցաւ այնպիսի
թրքաՀայեր։ Գազոլթնեբէն առնուազն 500.000 կա տ ա զո ւթ ե ամ բ ո բ պարտք կբ սեպեմ առանձնա Ղ՝ատաւո ր ր յետ ո յ կը թուէ իւրաքանչիւր ամա
Հայեր ս րաաա բոփ կբ ս սլա ս են ար եւ մ ա Լան Հա - պէս խօսիլ անոր մասին։ Ըսել կ՛ուզեմ Հրեաներու րաստանեալի յ ան ց ան քր ;
յ աս ա ան ի ազաաադբ ո ւթեան եւ ներ գաղթ ի՛, Ե թէ բնաջնջումր : Եթէ ներկա յ ամբաստանեալնեբր ու Անկարելի է ուրանա լ կէօր ինկի պ ա տաս խ ան ա -
բոլորն ալ փոխագրուին , 850.000^ մօա Հայութիւն րիշ ոճիրներ ալ գործած ՀըէԼ՚ոյին^ ւ կը բաւէր այս տ ո ւո ւթ ի ւն բ ; ԱԼբւոա՚՚քն ասլէ ս բար եմոյն ֊ թէես
մր կրնանք տանիլ Հոն, այսինքն իւրաքանչիւր քու* մէկր որուն մասնակից էին բոլորն ալ ; Պատմու** կեղծ ան ալ միւսներուն պէս ու անոնց չտ՛ի
քմ ՛ի փքայ 8 Հոգի; Տակաւին չեմ Հաշուեր կաբսի, թիւնբ ա յգ ար Հ ա լի ր քին նմ անի տեսած չէ ։ Մյս դեր ունեցած է այս դիւային սիսթեմին մէջ*. Հէ–
ԱբտաՀանի , Աոլրմալուի ո զ ^ մնաց ած Հա յերբ, //- բնաջնջում բ մ իա յն Տ. Օներու կամ Հիմէէ Ր ի՛ն գ որ սի գեր բ նացի կուսակցութեան մէջ, շատ յա յանի
րոնք /Ա • Հայաստան եւ կ ո վկաս սոգ ա ս ա ան ա ծ , կբ ծը չէր՛՛ ք*անակին Հրամանատարներն ալ գործակ - է : Ան չ,. ոՀացալ միայն Հրէշր գործի գէուխ բերե
սպասեն պատեՀ առիթի իրենց տուներ բ վերադառ ցեցան բնաջնջում ի ա յ դ աշխատանքներուն * *ի՝ա յ– լով, այլ ամէն ձեւով սատարեց անոր Հ բ է շա յ ին
նալու Համար, իսԼ\ ո Լ՛ ^ԼՔ^Է առնուազն ա ասր Հայ աշխատանքներուն : իհիպէնթբոփի գործն աղ յայտ
իւրաքանչիւր քռ • քմ ՛ի վբայ։ նի է : Պատմութեան մէջ ոչ ոք անոր չափ պբղ
Օդագնացութեան յարաճուն յ ա ււ ա Պ^ւլ ի մ ու ՛ա &՜եց դի լան ա գիւտ ութ ի ւնբ » ոք ան ոբ չափ վս
մէջ բեբգաքա–
թե անց եւ Հիւլէ ռումբի գարուն կարեւո բու թի ւ– Հեքիաբ իի գմուարփն ձոբերու ել լեռնեբու լաբիւ •ւօբէն դաւաճանեց : ք*այց մնւ սլնեբուն
րինթոս
զա քև երբ կ որ սն ց ո լց ած են իբ են ց ր , մ ին չեւ իբան եան սաՀմ ան բ ։ նման, Հասարակ մարդասպան մ րն է ։ ՝է^այթէլ եւ
նբ ։ քշբզբումէն մ ե կնի լ կէա մր ռմբակոծելու, Ասկէ զատ Թուբքիոյ կր մնայ Հայկական Տա՛՛ Եօտլ չեն կրնար ուրանալ ոբ տեղեակ էին ու սլ ա–
վախ ան ակ մ եկն ելու թաթում էն կամ Երեւանէն ոք բո ս ր մինչեւ *իողմի կ է տ ի կի մօտերր, քղալուն որ տաս խանատու այն գո րծողո ւթեանց որոնք տեղի
իսկ մամ մ բ կբ շաՀեցնէ ռմ բաձիդ օդա չուներ ուն՝ ։ Խարբերդի դուռն է, ել Աուբնատ գետի Համրա ՜ կ՛ ունենա յին իրենց ստորադասներուն գիտակցո լ–
0 ա ե ս ան աւելի մօտ է 1Լոսփորի եւ Տաբտանէլի ւաւոր ակնաղբիլրր , ուրկէ կ՚անցնէին սովորաբար թե ամբ եւ սրտագին գո բծակց ութեամ բ ։ ՝$ա լթէն–
քան Տ րապիզոնր կամ Րի զէն ; ասորի աշխարՀակա լեե ր ր , Հա յասաան ա ր շա ւե լո ւ սլբիւննէբն ալ յանցաւոր է անշուշտ . ամ էն ամիս
Անցն ինք Հիմ ա Ո ւի լսբն ի սաՀմ անն եր ո ւն ; \)՝ ո– Հ ամ ար ։ ԿՐ սա նասարա կոտորածներուն տեղեկագիրը ։ կաս–
վեզեբքին ՝ԲէսպաՀ աննշան աւան մր, զուրկ ոելէ Թուրքերբ ԻՍոլլփի լեռներուն վբայ կրնան փա֊ կածի կարելի չէ ենթարկել Ռօզէնպէ ր կի յան ցան–
կե լ Արտաշատ
ռազմական ՚ կարեւորութենէ՛՛։ ՝ԲէսպաՀէն մեկնիլ բան ։ - Տ ի գր ան ա կ եր ա պատմական ճամ քր ։ ք*բքել փիլիսոփայ ե տեսաբան, ան էր ո բ բա–
Կ իրասոն աա Ա ամ սոն - Ա ինոսլ ուզղութեամբ յար Վ^անի Հարաւր , Հեքիարիէն մ իա յն ջոր իներր բերեր Հոգ մր պատրաստեց նացիական վա րգա ա՝
ձակելու Համար, ծովուն եւ պոնտական լեռներուն կրնան անցնիլ, արդիական բանակի մբ Հրասայլի պետութեան տարածման Համար։ 0)րանք անձամբ
լանջեր էն , են թա կա յ նո յն լանջեր ուն վ րա յ Հաս - եւ ինքնաշարժի գօրամ՚ասեբ ր չեն կրնար Հ ետեւի լ ։ կբ խոստովանէր թէ « Մ արդ չի կրնար մէկ տար
տատ ո լած Հ րետւռն ինեբու եւ նաւա յին թնգան օթ Ամաաիէյի ել ՀՀաիոո յ ի շրջաններուն մէջ, բանակ ուան մէջ բնաջինջ րնե լ բոլոր ոջիլներն ու բոլոր
երու կրակին , բաւական բաբդ ռազմ ական Հ անե–* մբ կտրուած ՚ " յ գ երկու կարեւոր զօրամասե Հր ե աներ բ » : /էերիք, ներքին գո րծեբոլ նախարար,
լուկ մ բն է ։ րէ , ենթակա յ է պարտութեան ։ չէր կրանար անտեղեակ բէէա լ Հրեաներ բ կոտորելու
Աւելի Հարաւ սաՀմ ան բ կ բ Հ ետեւի Պոնտական Վ^անի արքաները Ասորիներուն դէմ կբ կռուէ քաղաքականութեան ։ թրայխէրի Համար Հրեա
լեռնե ր ո ւն , կ ՝՝ ան ցն ի Կի ւմ ի ւշխան էի եւ Հյ իբանի ա– ին անցնելով Ըլբմ իո յ լճի ա ւա զան էն ել քրէվան– ներ ր ջարդելո լ քաղաքակ ան ո ՚-թի ւնր իբ աՀ աւոր
րեւմ ո ւա քէն , Թո լբքիո յ ձգելով ապին *իարաՀ ի– տոլզէն ։ Առա ջին բ Պ ար ս կ ա ս ա ան ի ա Հ մ աննե բուն փառասիրութիւնն էր եղած 25 աաբիէ իվեբ ։ Արդէն
սար ի\ ամ ուր լեռնաստանը,, ուր կր գտնուէ ին Հ ին մէջն է , երկրորգր Ւրաքի կր պատկանի ։ Աեվռի բաւական ատեն կ ՝(՚ԷԼ՛"յ որ կո րսն ցուցեր է ա սլ ր ե–
իրւ
Հռոմէական բերգաքագաքներ ։ 1918^5՛ այս շր^անբ ւնքր ։ Շախթի եւ Ֆունքի տնտեսական
յենարան ծառա յեց Վ^եՀ իպ փաշա յի, դէաի ՝$է է՜ դաշնտգիրր Հա յաստանէն դուրս կր ձգէ, մ ին չեւ Հարցերով շա Հա գրգռուած րԱալու պարագան չի
քիտ , Կիւմիւշխանէ ել \)րզնկա յարձակելու ել այգ իսկ դէաի Ուրմ իա ե Ա ալմաստ ա ան ս գ Կիէէշ^էսբ եւ կրնար մոռցնել տալ իրենց կատարած գերբ բնդ
վայրեբր վերադրաւելոլ Համար։ պատմական ի)անասոբբ։ ՚հէպի արեւմուտք Հա - Հանուր ծրագրին մէջ։ &ախթի խելքն ու միջազ
Յ՛ետոյ սա Հ մ ան բ կ՛անցնի Զարտակլրի ել ՝ք՝ է– յասաան բ եւ Փ ո քր Աս ի ան * Մ իջա գետ քին կա պո զ գային դիրքը միայն կրնան աւելցնել իր ոճիրնե՛
մախ Պօգազի վրա յով, թ՛ուրքիո յ ձգելով ՝ք՝էմախր; գլխաւոր ճ ամրան կ՛անցնի նախկին Տ իաբպէքի րի րուն ան բար ո յ ա կան ո ւթ ի ւն ը ; կարելի է րսել որ
Ըստ Ալի կէմալի աէյի «էրզինճան» ին , Անաւս ո լու ի եւ քյ ար բերդ ի վիէայ է թն երո ւն մ է ջէ ն , ր բո նք եր֊ ՏէօՀիից անտեզեակ էր անցուդարձին, երբ ինքն էր
դռներբ կարսբ եւ էշրզրումբ չեն, այլ Զարտաքլիւն կուքն ալ ամ բոզջութեամբ Թուբքիոյ ձգուած են։ որ իր 600.000 նաւաստինեբուն կր խօսէր «Հրէու
եւ ՝Բէմախբ։ Թուրքեր բ ալդ երկու ղռնեբուն ե– Հոսկէ 1լ անցնէին Պարթեւնեբբ , Ա ասանեաննե ր բ ե թեան տարածուն թոյնին» մասին։ (հատէրի մատ–՛
տ ին ունին (հէֆաՀ իյէ յի ել *իոլբուչայի լեռնաշրբ– Ար ա բն ե ր բ, Հռոմի 1ւ ք* ի ւզանգի ոն ի դէմ կռուելու նեբուն վրայ արեան Հետքեր չկա^ն ։ Ֆօն Հթիբախ
ջաննեբր , աւելի արեւմ ո ւտք՝ Ավազի նա իս կին վի– Համար։ ա յն ոզոբմե լին էր որ խաթարեց մ իլիոնաւո ր ան–
լա յ է թ բ ուր Պ ոն տակ ան ե լ Անգ բա ա ւր ոսի լեռնե– էրզրումր, որ յենակէտ՝ մ բն էր ք*իւզանդացի–* մ եղ գեր մ անաց ի պատ ան իներր ։ Փափէն, ին չպէս
բոլ ճ իւզաւո րումնեբբ , բազմաթիւ , շարք չաԲՔ նեբուն, Հայաստանի մէջ ոտնձգութիւններ կատա–– նաեւ ՚Լքէօրաթ ո բուն գո րծո ւն է ո ւթ ի ւն ր Զեխո–
պա շա սլան ո գա կան ղծ՜եր կազմ ակերպե լու Հնար,,.– րելոլ Համար, արեւմտեան կոզմէն ոեւէ բնական սլովաքիոյ մէջ ոչ մէկ գութ կբ թելադրէ ՚. Ռա՜
ւորութիւնբ կ՚բնծայեն թուրք սպայակոյտին։ ամրութիւն չունի : Այդ ուզգութեամբ յաբձակոզ տէրի չափ յանցաւոր են։ Տէայս ք՚նքվա^րթ • բայց
Յետոյ սաՀմ ան ր կ՛անցնի Մնձուր լեռներէն եւ բանակ մբ զայն դիւրութեամբ կրնայ գրաւել, ին չ ֊ դուք կբ յիշէք այն Հ բ ա Հ անգն ե բ բ զո րս Կէօ րինկ
՝ք^զի լե ռն ա գա ւա ռի Հիւսիսէն , Թուրքիս յ ^Գ^՚ԷՈՎ պէս Թուրքեր բ բբին 1918^5/։ իրեն կուտար 1938 Մարտ Ղեին՝ Աք սար իո յ մէջ
Տ երս իմի անանցանե լի ալպեան Հ ալամ աս ր , եւ կարսբ Գաբաքիլիսէի Լկիբովական^ եւ Լե–*՝ ՀակաՀրեայ միջոցներ ձեռք առնելու մասին ու
՝ք՝զի.ի լեռնոտ շր^անր , որ 191 Տին յենարան ծառա նինականի դուռն է ։ ԱրտաՀանր կր սպառնա յ Ա— նաեւ այն տ եգե կագիր ր Դոբ Նո յեմբեր \՜նին իբ
յեց Թուրքերուն, Եազմուճոլք - Թաքի տէրէսի խալքալակի եւ Թիֆէիղի ։ Արդուինբ ել իյոփէն ստորադասն երէն մէկր Պ եր լին 1լ ուղարկէր պատ–*
•ուզղութեամ բ յարձակելու ի^րզբումբ պաշտպանոգ կը սպառնան Պ աթում ի ; /՝ ա ր թ ո զե ան լեռնանցքնե– մե լու Համ ար այն յառաջդիմ ութիւն ր ոբ կատաբ–՝
Հա յկական ումեր ր թ ի կո ւն քէն Հ ա ր ո ւած ե լո ւ , եւ րբ եւ Աոլբմալուն Երեւանի ապաՀ ո վո ւթեան ր ան*» ուած էր այդ գետնին վրայ; ՚է^փէր անձամբ խոս
էրզրումի անկում բ փութացնելու Համար : Հ րամեշտ են ; Պէաք չէ մոռնալ որ այսօր Երեւա տովանեց աւ թէ իր ա շխ ա տ ա ւորն ե բ ո լ զօր ա շար–*
Ապա սա Հ մանր Հայոց կր ձգէ Վ^աբգօն եւ նը կբ գտնուի թրքական ծանր Հ բետան իի , նո յն ժո,վ յաջոզած էր 14 միլիոն օտար բանուորներ ու
Մուշբ, Թուրքերուն՝ ^ապագ^ոլրբ եւ Կինճ,, , Ո*ա իոկ Հրացաններու Հասոզութեանր սաՀմանին մէջ% նենալ իր Հ բամ ան ին ւկ ։ Նէօբաթ անձամբ
րոնք 1916^5/ յենարան ծառայեցին Թուրքիս յ , Ա * Տբապիզոնբ, եթէ արդիական նաւաՀանգոտի յա յտնեց այս դատարան ին ո ր ինք Հ իթ էէ ը ի ^Լա՚
կարապետ ֊ քենուս ուզղութեամ բ յարձակելով առ մ բ կատարելոլթեամ բբ օմտուի , կբ վտանգէ Պ ա– ռավարո ւթեան մէլ մտաՆ էր որսլէսզի այս վեր
էք ամ ապէս Մ " լշը–> հէնուսր եւ Զ ա րպաՀ ար՛Ը գրաւե թոլմ ի , Փ ո թի ի , \յովո բ ո ս ի սքի , Ա ե վա ս տ ո պո լի եւ նէն ր րլլսյր աւելի խագազասէր ու ւզարզեչտ՛ րայքք
լու Համար ; ։ս սլ ագ Հո լր ր եւ Կ ինձ ր լեռնոտ շրջան Օտեսայի նաւա յ ին Հ ա զո ր դա կցութ իւննե բ ը ։ սչաշտօ՚նի գլուխ անոնելէն քանի մր շաբաթ եաքր
ներ են ուր Թսւբքե բ ր օգտուե լով Հոգամ աս ի Հնա– Տնտեսական տեսակէտով թո ւրքիան չի քա յ– արդէն գիտէր որ Հրեաներր 1լր Հալածուէին Տ
ր ա ւո ր ո ւթ ի ւնն երէն, \ 9 1 5 1 7 կասեցուցին ռուսա~ քայոլիբ, եթէ Հայեր բ տիրանան իրենց իրաւուն Ֆրիթշէի սլաչաօնն էր այնպէս կազմակերպել մա–
կան լա լո ր յար ձակո զականն երբ, մ ինչ Մ Ոէ֊ձՐ Բա3 նա
դաշտ Է մ ինչեւ Պ ո ւլան բքի շրջանր : քին։ Այսօր Հայաստանի Հոգերբ կբ մնան խոպան մոլլբ ոՐբ ան դառնար «քարոզչական մնայուն
եւ անմշակ ^ Թուրքիո յ անտ ես ո ւթ իւն ր կեգբոնա - խաբարութիւնդ մրւ
Շարունակելով իր ճամբան աւելի ՛լ Է սլ ի Հա ցած է արեւմ տեան Ան ա տ ոլո ւի մ էջ ։ Ւսկ թրքսո– ԱՀ>գլիացի գատալո րր յետոյ կր յ ի չէ Կէ°է^էէ
րաւ, սաՀմ ան ր երկուքի կբ բամնէ . Ա աս ո ւնր, Հիւ– պ ա տ կան Հա յ կա կան Հո գերու ամ են տիւ ո շոր Հարս այն րաոյերր որոնսմոՎ յայտնի գրագէտ ր կր Հ ս՛
ս իս ո ձգելով Հայոց ել Հա բաւբ Թուրքիս յ ; Ապա տութիւներն են, • Տէվրիկի երկաթբ, Արզնիի լա ,, ա Հ ր իր վախր թէ ճակատագիրը "րին մէկր
սաՀմանբ կ^անցնի ք՝ագէշի ել կարճկանի Հարա - պզինձբ , Սգերգի Քարի*֊ԳՐ * կապան-Մ ատ էն ի ար– պիտի Հարուածէ գերման մոզովուրղր « Պիտի
ւէն՝ Թուբքք՚ոյ ձգելով Մ ո ա կան ի մէկ մասր, քս ւս ր– ծաթախառն կասլարբ , Մ ա լա թ իո յ ափ ի ոն բ եւ Կ ի– Հարուածէ , որովՀետել անոնք, Գերմաններր, ի՜
զան ր եւ եք իգան ի ամ ուր լե ռն ա գա ւա ռն ե ր բ, ո լր լիկիո յ բամ պակբ , որոնց բո լո ին ալ Ա եվռի /լ ա շ–, րենց դէմ կր դաւաճանե՛ս ու չեն ուղեր րԱալ ինչ
այն քան տ եզական դմ ո ւա բ ութ իւնւնե բո լ Հանդէպե– նադիր ր կր ձգէ Թուբքիոյ ։ որ են; Յալալի բան է ոբ անոնք անծանօթ են ճրչ–
ցաւ Համազասպի կամաւոր գունգբ ։ Այս երկու «Յառաջէի միջոցաւ մ եզի խրատներ տուոզ մարտոլթեան Հբապոյբին։ Յալալի է որ մչուշր ,
գ րջաններոլ մ էջ Հաստատուած ումեր բ կբ սեզմ են անգլիաց ի պաՀ պան ո զական դիւանագէտ ր կրնա ւ ծուխն ու տարապայմա՛ն ան էտ փաւո ր ո ւթ իւե բ այն–
վտանգաւո ր կերպով Պիթքիգ Աո լի Հ ովիտբ , եւ Հանգիստ քնանա լ : Աեվռի սաՀմ աննե րով օմտուած քան սիրելի են իրենց; Սրտակեղեք երեւոյթ է ոբ
Աղհրգի քարքարուտ ու գմնգակ ճանասլաբՀբ; Հա յասաան ո ս պա ռն ա լի ք մ ր չէ ոչ Հնդկաստանի անոնք մ իամտօրէն անձնատուր կ՛՛՝ րլլան այն ս Ր Ի՜
Ուի լսբն Հայաստանի կր ձգէ նաև. Մ՚ոկսր, 2/ա– ճանապարՀին, ոչ ալ Թուբքիոյ գոյութեան բ։ կային որ կր գրգռէ իրենց ամէնէն ստորին բնազդ
տախբ , Խոշապը եւ Աաբայը, Թուբքիոյ կր ձգէ ԱՐՏԱԻԱԶԴ ԱՆՏՈՆԵԱ՚ե ներ բ , կ՛ամ րապնգէ իրենց մ ո լո ւթ ի ւնն եր բ՛ եւ կր
Fonds A.R.A.M