Page 51 - ARM_19-1946_02
P. 51
^+–8 + Շ= 0 — ֊ Պարոն, մ ի օր պիտի լիսի^ որ՝ &4–Տ~)–0=1 ՏՕՆ ՅԱՐՈՒԹԵԱՆ
լինէր, այսինքն արժէք ու շաՀ լինէր X
֊ — Այո , պատասխանեց Գբիղոր Անգութ , բայց
Գրիգոր Անգութ՝ մաթեմատիկա յի ուսուցիչ բացատրութիւն չտուաւ է
Մի ժ ա մ ա ն ա կ վերՀը, երբ մի ուրբաթ օր Մայրի՛կ,
էք Պոլս ո յ կեդրոնականում ։ Ա Հ ա , դարձեալ, Ապրիլ ամ իս : Գարնան աղ -
Կոտորածների պատճառով՝ թիլերի այնպիսի ^՚ՀԼւ"1՚ԷՀԳԻ պ ո մ պ ան պա յթեց ու պա յթում ից դասա
աշակերտ–
րանի ապակիները փշրուեցան , գունատ Անգութ ուո*՛ր եզանակ է : Եւ դուն , կրկին , ինծի կուգաս ,
^–|—6 ՜Ւ՜
ելելէչ կար թոլրքիայում որ, նման մի ուսման քու մա յ բ ա կան թափանցում ով :
աւրեց
դ ա ս աւանդութիւնը դարձել Էր անհրաժեշաու - ների երեսին նայելով մ ի սլաՀ Գրիգոր * **
ծիծաղեց ու քարետախտակի վրայ գրեց էք զեռնական մռայլ գիշեր յ Ա գձաւանթր կը վռ~՝
թ ի ւ ն ։ Մէկ օրէն միւսը, աղգարնակչոլթեան , մաս. բածնի : Ու կ՚արթննայ լպիրշ ղ ա Ր Ր ^ էր ցաւա -
ն ա ւ ո ր ա պ է ս Հայերի թ ի ՚ ^ ը Կ.՝Ի$)՚ԷԲ Ո Լ ՂԸ. բարձրա 0 = 1 ու յայտարարեց դասը վերկացած I
Մ իւս օրը դասին , Գբիգո ր Անգութ տան^ անցեալովր :
նար։ Ա ր դ ՝ վարպետ մաթեմատիկոս պէտք էր լ ի Մուիժ տեսիլնեբ , շարան - շարան , աՀ ա , նո
նել՝ ա գ գ ա յ ի ն շահու վնասի մայր տոմարը ան - ^մԷկՖր եւ ա ե գ ը գ ր ա ւ յաւիտենական զեբօն
Աուլթան Համ իա ր չէր ս ա տ կ ե լ ։ րէն , լ ո յ ս ի ն կուդան : Աստուած մեզի դաւաճանեց
սխալ պահելու համար։ Հայը, շուկայի Հայը, կէս եւ մեգ խ ա բ ե ց աՀեղ սուտով։
գրագէտ , գ ր ա ւ ո ր տետր չէր պահեր , իր աոեւտրի Մի քանի տ ա ր ի վեր$ , Գրիգոր Անգութ արՀա–
նագրեց.
համար : ՛Նախ՝ Հայու մուրհակը դ ա տ ա ր ա ն ի առ - Կիլիկիոյ ազէաՀ - 40.000, ՚ձ+Տ + 0 ^ 0 1 Մ այրի՛կ,
Հ ե լ արժէք չունէր , երկրորդ՝ կորսնցնելու վախը Աշակերտները հ ա լ ա ա ք ր կորցրեցին ալճեպ - Ա ութ գիչ&րր կր գ ա լա ր ի անասելի խորունկ
ամօթաՀա՛ր
կար : Գ ր ա համար էլ՝ անգիր կ՚անէր • օրինակ՝ Ր ա յ Ի 4.Րայ > մ ա ն ա ւ ա ն դ Գրիգոր Անգութի հաչոլե– ։ » մ ա ր դ ա տ ե ա ց ժամանակի
Կալին՝ Ալիէն գանձելի յիսուն ոսկի , աշնանը՝ գ ի տ ո ւ թ ե ա ն վրայ։ Ամէն ա տ ե ն ն ո յ ն յանկերգը , ի . ուառութիւնք :
Վէլիէն գանձելի հարիւր։ Այսպէս՝ գ լ խ թ մէէ ԿՐ ճ + 8+Շ=0։ Հեբր չկայ ա չ ք ու ա կ ա ն ի Հողր զուրկ է շր
։ Ես կը մսիմ
պահէր իր հարստութեան տարիների հաշիւը, Գրիգոր Անգութ միայն ուսուցիչ չէր , այլեւ թունքներէ։ &ունը եղնիկ կր յօշոտէ
ք ա ղ ա ք ա կ ա ն գործիչ : ԳպրրցոլւՐ մեղմ , Հաճո յ ա– մահասարսուռ ։
կարծելով որ , այսպէս աւելի ա պ ա հ ո վ է եւ գաղտ
նիքը միայն Աստծուն է յայտնի : կատար , ներոզ ե ւ ն ո լ ի ր ուած , իսկ դու րսր՝ քագա– Արիւնավառ ուղիներուն յորդ կարմիրը , ՚/հ^~
կ ՛ ա -<
ք ա կ ա ն ա ս պա ր իգո ւմ՝ պա յ ք յ ս ր ալ ,անՀաշտ , դիւրա– ր ՚ ժ խնդի՛ բ , գէպի սրկէսՔ կր մագլցի։ (\ւ
Բայց՝ Աստծուց աոաՀ՝ քիթը մեծ մ ի թո՛ - րիւն ի, կրկի՛ն, Հոգիս։
գ ա ւ ո ր կար
Գ ա Սուլթան որ, գ ի տ է ր Հայու հնա ր ա մ տ ո ւթ իւսը։ ԳՐգիո֊, յամառ։ կ ա ր ծ ե ս այն փ ո ք ր է կ կաւիճը որ
ԳէՂՐո$ո*֊՚է՝ քնքշոլթեամր կը շարժէր , երր դուրս Մ այրի՛կ ,
Համիտն էր : խ ա ւ ա ր ա կ ո ւ ռ սեւ գիշեր է ։ &ւ աՀ ա բեկ միջո
ու ան
Մինչդեռ սովորական աւազակները մտնում հ. ^ԱԷր * կ՚եր՛կննար , կ՚երկննար , կր Հ ա ս տ ա ն ա ր ,
կը պ ն դ ա ն ա ր ու կը դ ա ռ ն ա ր եփենոսէ մի գաւա ցին մ է^ , ժողով ուրդս ՀողմՀոց ր իւ • * • մ աՀ
էին տները, կոտրում էին սնտուկ ու պ ա հ ա ր ա ն ու զան Հ ա կ ա ռ ա կ ո ր դ ի գլվսին իջնելու Համ ար : Գրա թ ա փ օ ք բ • • • կուլա՛ յ Հոգիս %
՛՛չին չ չէին գտնում , թ ա գ ա կ ի ր աւաղակը երկար Համար է լ նրա ան լ ան կցել էին « Ա ն գ ո ւ թ » մակ - ԱՀ ե գա գ ո ռ փոթորիկը բեռնաւոր է չար իքն ե -
կ՛՚արտասուեն
մ տ ա ծ ե ց ու գտաւ Հայու թաքստոցը,֊— «Հայերը , ԳՒՐԼՀ) եւ, երբեմն է լ կոչում էին «սոփաճի»։ Ր ՚ ւ վ ։ ՏէռԳ^*ՐՔՐ Կր ճ ա ր ճ ա տ ի ։ Ո*~
մ տ ա ծ ե ց նա , պէտք է պ ա հ ա ծ լինեն իրենց գլուխ ծաղիկները ;
ների մէք իրենց հարստութեան հաշիւները։ Արդ՝ X Ամենուրեք , ա ր ե ա ն ակօս , ուր կը լողայ լիրբ
Հ ամ ատ
միակ միջոցը ա յ գ հարստութիւնը դուրս բերելու, Ս աՀմանագբոլթեան տարիներ Թ ո ւ.ր քիա յ ո ւմ ։ երկինքր։ Խեղդուկ Հեծքեր, ար ա ծ ս ո ւ գ եւ
պէտք է կոտրել ր՚եկոյղի պ է ս նրանց գլուխները»։ Գրիգոր Անգութ ասում էր իր աշակերտներին , .աւեր, սէրե՛ր մեռած է
Գրիգոր Անգութ սովորեցնում էր իր աշա - Թ ո լան շանն ե ր ր ան ո զոք են , ո լնեն էր^՚նց
երկաթեայ օրէնքները եւ իրականանալու ճակա - V"՚/րի՚կ»
կե բաներին • « Գ ա ղ ա տ ի ա յ ո ւ մ քսան կախաղան Ա ր ե ա ն խիւսով շունին որ^ր յափրացած է։
^ ֊ ք 6= 2 0 » : Այս ձեւով սովորեցնում էր նաեւ տագրական ստիպողականսւթիւնր ։ Տարիներ էի
վեր ես
ձեզ սովորեցրել եմ թէ ^,+ 8 – ) – 0 = 0 , այս Բայց տապարը, վայրագօրէն, կ՚/վնէ , կ՚ելլէ շա
թիլերի պատմութիւնը։ Ի ՞ ն չ է ազգային պատմ ու րունակ։ ՛Վա՛յ մարդկութեան ;
իւ իւ՛ն ր , եթէ ոչ ծնունդի եւ մահի արձանագրու - ինքն բաղում ճ ի գ վասն ոչնչի , արձանագրելով ազ
գային մայր յսօբ*
տոմարի մէՀ՝ վԹսա : Ա ի ն չ գ ե ռ ա Մ անկաՀասակ Հէք կոյս ե ր ր կը պ ա ղ ա տ ի ն եր
թիւն, ի՞սկ գործը, պիտի հարցնէք։ Նրանց կինքն ի վ ե ր ։ կր ճանկռտեն * * * կը գիմադրեն *••
գործը եղաւ ծնիլ, տ ա ռ ա պ ի լ եւկոտոբուիլ •.Միօրի հ \ – 8 ՜Ւ 0 = 1 , որովՀետել բռնութեան չար ոքին՝
Ա ուլթան Համիտր սատկեցաւ։ կ ո պ ի տ է մ ի ու - երկիրն ամրոդ^ կ՚ագագակէ :
նակ, միապաղաղ մ ի երեւոյթ, որ ուսանելի ոչինչ Ու ճ ա ր ա Հ ա տ , խութերուն դէմ նաւաբեկեալ՝
ունէր իր մէ^, ընդհակառակն պէտք է մոռացուի : սուցչի ա յսպէս արտայայտուել մ ի թագաւորի մա
սին, բայց , ներեցէք ինձ, սիր^*լի աշակերտներ, կր խորտակուին : 0* , այս որքան անարգանք է ;
Ուստի, եթէ մոռանանք գործը, կը մնան օդաս։ - կ ա ր ե վ է ր սիրտս կը Հեծկլտայ :
թիլերը,
կարը, դրականը , անմոռանալին՝ մին հարցրեց ^–|–Տ՜1~ երբ մ ի իշխան չփ ո ւ ր ա խ ա ն ա յ , երբ իր ժողովուբգր
0=0։ Մ ի օր , աշակերտներէն Գրի ուրախանում է եւ չ ի տխրի , երբ իբ ժոզովուբդր X
գ ո ր Անգութին • ախուր է, եւ ամէն միՀոց կր գ ո ր ծ ա դ ր է իբ ժոզո– Մ այրի՛կ,
վուրգին սարսափեցնելու Համար , այդ $չէ*ասԼՀ Լաւ կր յիշեմ ։ Ամառնային ցերեկ մ՝յ*ն էր։ Եր
մ ա ր դ չէ , այլ Լուֆ է եւ երբ շուն ր գ ե տ ի ն փռուի , կինքն ի վ ա ր , շառ ա յլ-շառայլ , թ թ ա ս տ ա ն ի սա -
թեան տկարացումէն, սկսաւ բուն Հայաստանի կ՛ասեն՝ ոչ թէ մեռաւ այլ ս ա ա կե ց ա ւ . յ \ —Հ֊ 3 ~Ւ 0—^-1 ՚. զարթներ էն Հուր կը մաղուէր։ Ո*~ կը Հանգչէր ,
մէ^ գ ո ր ծ ա դ ր ե լ իր հին, վ ն ա ս ա կ ա ր քազաքակու - Աշակերտներէն մին Հ ա ր գ տ ո ւ ա ւ * 1^(նա յ ոտքին , կա րաւանին մնտցորգր , աչքը յա
Կութ ի4–եի։ Աաս Հայաստանէն /չր վ ա խ ա դ ր է ր դ ե լ. ՛ս Պարոն , ի^ս չ են ներկա յսւցնո ւմ ա յ ս երեք ռած մեր Ե փ բ ա տ ի ն * քքր կը փ ա խ չէ ր ոսկեճամուկ :
հայ թագաւորները, Կարսի, Ան ի ի ու Վյսսպուրա– տ ա ռ ե ր ը , թ՝նչ է նրանց իմաստը։ Տ ա ^ ո ր դ օրը, կ ա բ ա ւ ա ն ր պիտի մեկնէր։ Ըսիր
կան ի , ձգելով երկիրր ա ռ ա ն ց պա շա պ ա ն ի : ^ նշանակում է ազատութիւն , Տ՝ ա ր գ ա - մեզի* Ա՛լ կր բ ա ւ է , ձագուկներս ։ ԱմԷնքս ալ
Երբ Աելճուկեան թո ւր քեր բ երեւցան Հա յաս–՛ բութիւն , 0 ՝ ժողովուրդ ... ո ր պ է սգի արդիւնքը պիտի մեռնինք՝ մերկ , անօթի եւ ծարաւի ։ Թող ես
տ ա ն ի սահմաններուն բիւ֊
վրայ (1020—1040 թ • ) լ ի ն ի մէկ՝ պէտք է որ էէի ժ ո գ ո վ ո ւ բ դ ա պ ր ի ազա\– մեռնիմ , դուք ա պ ր ե ց է ք ։ Հ ե տ ե ւ ե ց է ք , այս աղա -
ղանգա/չան բան ակն երր ա Հ ա բ ե կ ՝ ձգեցին Հա յաս - ա ո ւթեամբ եւ ա ր գ ա րութեամբ ։ յ ի ն ։ Գուք ա պ ր ե ց է ք , դուք ա պ ր ե ց է ք ...
ա ա ն բ իր բախտին Հ X Ու֊ Հ ե ռ ա ց ա ր , լռիկ - մն^իկ, քար մր գրած
\ք անազկեբտի ՀախՓախիչ պարտութեամբ քու Հէք սրտին։ Աենք չտեսանք, այտերդ ի վար,
ք*իւոանգիոն վերանա պէս կորսնցուց գ ա ր ե բոլ 1915, Գարուն :
ԳբԷգոՐ Անգութ բանտարկուեցաւ; Փախաւ ա դ ա մ ա ն դ ի կայլակները։ Ող^ մեռել մը ,սակայն
Հ մա յ ք ը Արք՛ ւելքի մ կ Հ : ւ1 ր կ ա ր ճ ա տ ե ս քազաքա - սրի , տառա պա կոծ , բայց վճռակամ, Կոլրծքգ
.ւ
կան ո ւթ ե ա մ բ ո Լ միա յ ն պատճառ դ ա ր ձ ա ւ որ Հա բանտէն , պ ա Հ ո ւ ե ց ա ւ ամիսներ ու երբ իմացաւ թէ Լ է է՜ I
՛յ տ ա ն ս մ ւ> ը լ լ ա յ ակ ալս ք հո րգ՛ մեեք< իբ աշակեբտնեբր արտաքսլում են , ինքն էլ ընկաւ Հ ե ւ ք ո տ , դէմքդ գ ո ւ ն ա տ , մեղ յանձնեցիբ թուրք
որ վ տ ա ն դ ր գ ա յ Հասնի
յղ ճանւսպարՀներ ր , գ է պ ի Տ է ր ~ Զ°Ր 1 Գ Ր ա ա < ս ՝ Ր մ՛ի
ա ձ լ ե ւ թո յլ ա ո լաւ, մինչեւ աղային ;
քոլսո յ գ ո ն ե ր ր : կտոր կաւիճով **» Եւ դուն մեռար ։ Աենք ա պ ր ե ց ա ն ք է Փեզի թոռ
Զկար Հա յ ա ս տ ա ն մ ր , որ պաշտպանէ ր կա յ ս - Անօթի , կիսամերկ Հսէրսէրի^ների մ ի խմ բով նիկ պարգեւեցինք։ ՝Հ*՝ու նայուածքդ անոր տուինք։
բութեան արեւելեան սաՀմանները, չկային Ա՝ամի– Հ ա ս ա ւ Ա էս քէնէ։ 1916^ ձմեռն էք, Հազարներով Ան կր յորդի քու կ ե ա ն ք ո վ դ , քու սոլքովդ , օբՀ -
կոնեաննեբր , ք ՝ ա գ ր ա տ ո ւ ն իներյչ եւ Ար ծ՜ բունին երր , վրաններ ու ամ էն մ ի վրանէն մ ի դ-իակ էր դուրս նէնքովդ : Ա աՀ ո լան ծոցէն կեանքլՀ ծնաւ ։ Անա -
որոնք գ ա բ ե ր շարունակ իրենց լեռներուն վ ր ա յ ա– գալիս ամէն ա ռ ա ւ օ տ : քՒիֆիւս ։ .. * պատբ կրկին շէնցաւ։ Ցեղը, Հ պ ա ր տ , ոտքի ելաւ։
պասաանա՛հ՜ , չէին թողած որ ո եւ է կայսրութիւներ (»՝րէղոՐ Անգութ , վրաններէն դուրս փորեց մի Vայրի՛կ ,
ա ն պ ա տ ի ժ անցնի ա յ գ լեռնեոուն լիրայէն է Հոդաթումբ ու կծկուեց մ է Հ ը ։ Մի օր Հ ա ն դ ի պ ե ց ա ւ Ե ս կր լսեմ, եւ յաւիտեան պիտի լսեմ, սիրոյ
\էյփրատի ափին իբ աշակերտներէն Տակոբին «• • ի - տ ե ն դ ո վ քու բ ո ց ա վ ա ռ , քոլ յազթական արծաթ
X բար ճանաչեցին, բայց Գրիգոր Անդութ , իբ վ ի ճ ա ձայնիդ արձագանգը, Ես կը մեռնիմ , դուք ապ
Ա յսպէս սկսաւ Հա յաստանի ողբերգութիւնը : կէն ամօթաՀար, շուռ ե կ ա ւ ու ա ն յ ա յ տ ա ց ա ւ : րեցէք։ Տ ա ր գ ա ՛ ն ք սեզիս, Հ ա գ ա ր յարգանք, որ կր
Հայ ժողովուբգր Համբերութեամբ , երբեմն ցա - Տ ա կ ո բ մօբր պ ա տ մ ե ց իր ուսուցչի Հետ Հան տոկայ ,որ կր տ ե ւ է , որ կր կ ե ր տ է եւ կր ստեղծէ ։
սումուԼ կրեց ստրկութեան շղթաները : Լէնկթի - դիպում բ։ ԱՐՇԱՒԻՐ ԽԱՆԷՏԱՆԵԱՆ
մ ուրներէ մ ի ն չեւ Ա ուլթաննե բու անտանելի լուծր - Ամաչել է անշուշտ , յարեց մայրը , եթէ
չմարեցին Հայուն Հ ա ւ ա տ ք ը իր ա պ ա գ ա յ ի ն վրայ ։ կարող ես գ տ ն ե լ * րեբ կերակրիր եւ Հօրդ զգեստ
Ան միշտ յուսաց վ ե ր ա գ տ ն ե լ իր ազատութիւնը , ները տուր , թոզ Հագնի ։ • Տ ղ ա ս , ասաց Գրիգոր Անդութ իբ աշակեր
չկայ,
վ ա ս ն գ ի չմոռցաւ իր պատմութիւնը եւ իր պատ - Տ ա կ ո բ փնտռեց ե ր կ ա ր , մինչեւ որ, մ ի օր էլ, տին , թէեւ թուզթ չկայ, մելան չկայ, գիրք
,ո -
մ ա կ ա ն կոչումը ; գտաւ Գրիգոր Անգութը պառկած Ե փ ր ա տ ի ափին : կաւիճ չկաք, պէտք է լաւ ոոբվիլ ա լ ճ ե պ րան գի ֊
Երբ սկսաւ Օսմանեան կայսրութեան փլուզումր, ճ+8+Օ=0։ րովՀետեւ միակ ա ր դ ա ր , ճիշդ եւ իմաստուն նոյն–
սքանչելի
Հայութեան ա զ ա տ ա գ ր ո ւ մ ի մամը մօտեցաւ հ Ամէն րան իր արժէքը կորցրել էր. ա ր դ ա ր ու տութիւնն է, եւ պէտք չէ յուսաՀատիլ, եթէ
չէր Հ ա ւ ա տ ա ր որ կ ա ր գ ը պիտի գ ա ր մեր մ ո զո - թէ/ւն, ազատութի՛՛ւն , երջանկութի՛՛ւն , իմաստու– իսկ դ ռ ռ տարիներ շարունակ մ եր երեք
փուրգի ազատագրութեան : թ ի ՚ ւ ն , ամէն բան։ տ ա ռ ե ր ո ւ արդիւնքը Րէլայ գերօ * **
ԱՀ աւո բ է պատմ ա կ ա ն ա զ գ ա կ ն եր ո լ խւ — Մայրս կը խնդրէ որ ա լ ճ ե պ ր ա ս ա ռ ա 9 տա X
ԸնգՀ անուր պատեբւ ,զմր ե կ ա ւ թազել մեր յ" լ– նիք... կը կ ա ր ծ է որ, բանի մը կը ծաււայէ
մե,
սերբ եւ մեր աշխաբՀ ր գեբեզմւ նը գս ՚ բ ձ ն ե լ ալճեպրտն... ըսէ իրեն որ ես միամիտ եմ եղեր, Ս ե պ տ ե մ բ ե ր ։ Թուրքիան պարտուել է ։ Ուրա -
ժ՜ողովուրդին : անլեզու թիլերուն իմաստ եմ տ ո ւ ե ր , կ ա ր ծ ե ր եմ քո ո ւթիւն Եփ բ ա տ ի եր կա յնքոլէ ...
Երբ Թուրքը մինակ մնաց զոհին հետ, հայու թէ ղէնք մրն է կեանքի մէ9, պայքարելու համար .. Երկրորդ օրր , երբ ա շ ա կ ե ր տ ր նորէն գնաց
աղէտ
թիւն ր ղդաց , որ մը կը IIIպաIIտIըII IIIII ա ո I էր Ի ր բայց հիմա • • • գ ի տ է ՞ ք թէ վաղը "՚/Փ պիտի մնանք : դասի, կասլոցբ ձեռքր, ուղեղին մէ^ կրկնե
ւՈւաց տեսնելով՝
գլիւուն : * թերեւս կ՚ագատուինք , պ ա ր ո ն , մայրս այգ– լով անվերի ւ\–\– Տ—|–Օւ=0 , ս ա ռ ա ծ
Աեր թշնամին մտածեց Հ ն Հ ե լ այս ապստամբ պ է ս 1լուզէ––– երկրորդ՝ այղ պատճառ կ՝րլլայ որ թեւատարած պառկած Գրիգոր Անգութին ...
յ՜ողռվոէ~րդը , անոր Հայկա
կան Հետ լուծելու Համար մեր ունեցածէն քիչ մ ը ն ալ ձեզի տանք : Ո ւ շ ա թ ա փ ինկած էր :
Հարցբ։
Վրաններէն հեռու, Հռովմայեցիներէ մնացած Կողքբ, աւազի վրայ, աշակերտր կարգաց՝՛
Հայր վիրաւոբուեցաւ , բայց չմեռալ : կամուր^ի մը բեկոր կար , որու շուքին տակ ու - ձ + Ը+Շ=1 :
Ա յսօբ , ան աւելի եւս գօբութեամբ կ1 ա պ բ ի սոլցիչ ե լ ա շ ա կ ե ր տ կր միանային դասի։ Ամէն օր ՏՈ-ԲԹ. 8– ԿԻԼԻԿԵ8Ի
մեծ հա ւ ա տ ք ո վ մ ր ։ Տիրանալ իր Հայրենիքին ։ մ ի կ ա պ ո ց ձեռքը աշակերտր կը գ ա ր հոն, կր,բա
Ա ռ ա ն ց անոր Հա յ ութ ի ւ ն ր չ ի կրնար ապրիլ , նար , կը դնէր ուսուցչի ա ո ^ ե լ : Գրիգոր Անգութ Հազար տաբի Էդ երկրռւմ արեւն ելաւ արիւնո՛տ,
Ո լ մայր մըտալ արիւնոտ, որաէս թրով զարկած
ան չ ի կրնար էս ա ղ ա ղ ի ՛ լ : Գ ա ր ե ր ու դ ա ր ե ր , եթէ կ՚ուտէր եւ միեւնոյն ա տ ե ն կր տար իր դասը։
աչք •
պէտք ըԼլայ պիտի պայքարի ան , որպէսզի տիրա Այսպէս անցաւ 191 7ի ձմեռն ալ։ Գումարումի Երկիրր ծո՜վ էբ արեան, երգը՝ երկրռւմ՝ մահոլան
ա–
նայ իր Հայրերու նուիրական Հողին, անոնց գամ– արդիւնքը մնաց անվավախ , յ\–ք–8+Օ=0։ թօ՚թ,
բերաւ Ու չ է ր վաւսում օ ր ե ր ո ւ մ յ ո յ ս փ ր կ ա բ ե ր մ ի հրաշք :
բաբւ ոններ 1918^՛ գարունը , Եվ՚րատի յորդահոս
Այ՛* է Ասլրիլեան ղոՀերու կտակը լիքներով , տարօրինակ եւ յուսաաոլ լուրեր Հա
ԱՐԵՒ յաստանէն : Ե1ԻՇԷ ԶԱՐԵՆՑ
Fonds A.R.A.M
լինէր, այսինքն արժէք ու շաՀ լինէր X
֊ — Այո , պատասխանեց Գբիղոր Անգութ , բայց
Գրիգոր Անգութ՝ մաթեմատիկա յի ուսուցիչ բացատրութիւն չտուաւ է
Մի ժ ա մ ա ն ա կ վերՀը, երբ մի ուրբաթ օր Մայրի՛կ,
էք Պոլս ո յ կեդրոնականում ։ Ա Հ ա , դարձեալ, Ապրիլ ամ իս : Գարնան աղ -
Կոտորածների պատճառով՝ թիլերի այնպիսի ^՚ՀԼւ"1՚ԷՀԳԻ պ ո մ պ ան պա յթեց ու պա յթում ից դասա
աշակերտ–
րանի ապակիները փշրուեցան , գունատ Անգութ ուո*՛ր եզանակ է : Եւ դուն , կրկին , ինծի կուգաս ,
^–|—6 ՜Ւ՜
ելելէչ կար թոլրքիայում որ, նման մի ուսման քու մա յ բ ա կան թափանցում ով :
աւրեց
դ ա ս աւանդութիւնը դարձել Էր անհրաժեշաու - ների երեսին նայելով մ ի սլաՀ Գրիգոր * **
ծիծաղեց ու քարետախտակի վրայ գրեց էք զեռնական մռայլ գիշեր յ Ա գձաւանթր կը վռ~՝
թ ի ւ ն ։ Մէկ օրէն միւսը, աղգարնակչոլթեան , մաս. բածնի : Ու կ՚արթննայ լպիրշ ղ ա Ր Ր ^ էր ցաւա -
ն ա ւ ո ր ա պ է ս Հայերի թ ի ՚ ^ ը Կ.՝Ի$)՚ԷԲ Ո Լ ՂԸ. բարձրա 0 = 1 ու յայտարարեց դասը վերկացած I
Մ իւս օրը դասին , Գբիգո ր Անգութ տան^ անցեալովր :
նար։ Ա ր դ ՝ վարպետ մաթեմատիկոս պէտք էր լ ի Մուիժ տեսիլնեբ , շարան - շարան , աՀ ա , նո
նել՝ ա գ գ ա յ ի ն շահու վնասի մայր տոմարը ան - ^մԷկՖր եւ ա ե գ ը գ ր ա ւ յաւիտենական զեբօն
Աուլթան Համ իա ր չէր ս ա տ կ ե լ ։ րէն , լ ո յ ս ի ն կուդան : Աստուած մեզի դաւաճանեց
սխալ պահելու համար։ Հայը, շուկայի Հայը, կէս եւ մեգ խ ա բ ե ց աՀեղ սուտով։
գրագէտ , գ ր ա ւ ո ր տետր չէր պահեր , իր աոեւտրի Մի քանի տ ա ր ի վեր$ , Գրիգոր Անգութ արՀա–
նագրեց.
համար : ՛Նախ՝ Հայու մուրհակը դ ա տ ա ր ա ն ի առ - Կիլիկիոյ ազէաՀ - 40.000, ՚ձ+Տ + 0 ^ 0 1 Մ այրի՛կ,
Հ ե լ արժէք չունէր , երկրորդ՝ կորսնցնելու վախը Աշակերտները հ ա լ ա ա ք ր կորցրեցին ալճեպ - Ա ութ գիչ&րր կր գ ա լա ր ի անասելի խորունկ
ամօթաՀա՛ր
կար : Գ ր ա համար էլ՝ անգիր կ՚անէր • օրինակ՝ Ր ա յ Ի 4.Րայ > մ ա ն ա ւ ա ն դ Գրիգոր Անգութի հաչոլե– ։ » մ ա ր դ ա տ ե ա ց ժամանակի
Կալին՝ Ալիէն գանձելի յիսուն ոսկի , աշնանը՝ գ ի տ ո ւ թ ե ա ն վրայ։ Ամէն ա տ ե ն ն ո յ ն յանկերգը , ի . ուառութիւնք :
Վէլիէն գանձելի հարիւր։ Այսպէս՝ գ լ խ թ մէէ ԿՐ ճ + 8+Շ=0։ Հեբր չկայ ա չ ք ու ա կ ա ն ի Հողր զուրկ է շր
։ Ես կը մսիմ
պահէր իր հարստութեան տարիների հաշիւը, Գրիգոր Անգութ միայն ուսուցիչ չէր , այլեւ թունքներէ։ &ունը եղնիկ կր յօշոտէ
ք ա ղ ա ք ա կ ա ն գործիչ : ԳպրրցոլւՐ մեղմ , Հաճո յ ա– մահասարսուռ ։
կարծելով որ , այսպէս աւելի ա պ ա հ ո վ է եւ գաղտ
նիքը միայն Աստծուն է յայտնի : կատար , ներոզ ե ւ ն ո լ ի ր ուած , իսկ դու րսր՝ քագա– Արիւնավառ ուղիներուն յորդ կարմիրը , ՚/հ^~
կ ՛ ա -<
ք ա կ ա ն ա ս պա ր իգո ւմ՝ պա յ ք յ ս ր ալ ,անՀաշտ , դիւրա– ր ՚ ժ խնդի՛ բ , գէպի սրկէսՔ կր մագլցի։ (\ւ
Բայց՝ Աստծուց աոաՀ՝ քիթը մեծ մ ի թո՛ - րիւն ի, կրկի՛ն, Հոգիս։
գ ա ւ ո ր կար
Գ ա Սուլթան որ, գ ի տ է ր Հայու հնա ր ա մ տ ո ւթ իւսը։ ԳՐգիո֊, յամառ։ կ ա ր ծ ե ս այն փ ո ք ր է կ կաւիճը որ
ԳէՂՐո$ո*֊՚է՝ քնքշոլթեամր կը շարժէր , երր դուրս Մ այրի՛կ ,
Համիտն էր : խ ա ւ ա ր ա կ ո ւ ռ սեւ գիշեր է ։ &ւ աՀ ա բեկ միջո
ու ան
Մինչդեռ սովորական աւազակները մտնում հ. ^ԱԷր * կ՚եր՛կննար , կ՚երկննար , կր Հ ա ս տ ա ն ա ր ,
կը պ ն դ ա ն ա ր ու կը դ ա ռ ն ա ր եփենոսէ մի գաւա ցին մ է^ , ժողով ուրդս ՀողմՀոց ր իւ • * • մ աՀ
էին տները, կոտրում էին սնտուկ ու պ ա հ ա ր ա ն ու զան Հ ա կ ա ռ ա կ ո ր դ ի գլվսին իջնելու Համ ար : Գրա թ ա փ օ ք բ • • • կուլա՛ յ Հոգիս %
՛՛չին չ չէին գտնում , թ ա գ ա կ ի ր աւաղակը երկար Համար է լ նրա ան լ ան կցել էին « Ա ն գ ո ւ թ » մակ - ԱՀ ե գա գ ո ռ փոթորիկը բեռնաւոր է չար իքն ե -
կ՛՚արտասուեն
մ տ ա ծ ե ց ու գտաւ Հայու թաքստոցը,֊— «Հայերը , ԳՒՐԼՀ) եւ, երբեմն է լ կոչում էին «սոփաճի»։ Ր ՚ ւ վ ։ ՏէռԳ^*ՐՔՐ Կր ճ ա ր ճ ա տ ի ։ Ո*~
մ տ ա ծ ե ց նա , պէտք է պ ա հ ա ծ լինեն իրենց գլուխ ծաղիկները ;
ների մէք իրենց հարստութեան հաշիւները։ Արդ՝ X Ամենուրեք , ա ր ե ա ն ակօս , ուր կը լողայ լիրբ
Հ ամ ատ
միակ միջոցը ա յ գ հարստութիւնը դուրս բերելու, Ս աՀմանագբոլթեան տարիներ Թ ո ւ.ր քիա յ ո ւմ ։ երկինքր։ Խեղդուկ Հեծքեր, ար ա ծ ս ո ւ գ եւ
պէտք է կոտրել ր՚եկոյղի պ է ս նրանց գլուխները»։ Գրիգոր Անգութ ասում էր իր աշակերտներին , .աւեր, սէրե՛ր մեռած է
Գրիգոր Անգութ սովորեցնում էր իր աշա - Թ ո լան շանն ե ր ր ան ո զոք են , ո լնեն էր^՚նց
երկաթեայ օրէնքները եւ իրականանալու ճակա - V"՚/րի՚կ»
կե բաներին • « Գ ա ղ ա տ ի ա յ ո ւ մ քսան կախաղան Ա ր ե ա ն խիւսով շունին որ^ր յափրացած է։
^ ֊ ք 6= 2 0 » : Այս ձեւով սովորեցնում էր նաեւ տագրական ստիպողականսւթիւնր ։ Տարիներ էի
վեր ես
ձեզ սովորեցրել եմ թէ ^,+ 8 – ) – 0 = 0 , այս Բայց տապարը, վայրագօրէն, կ՚/վնէ , կ՚ելլէ շա
թիլերի պատմութիւնը։ Ի ՞ ն չ է ազգային պատմ ու րունակ։ ՛Վա՛յ մարդկութեան ;
իւ իւ՛ն ր , եթէ ոչ ծնունդի եւ մահի արձանագրու - ինքն բաղում ճ ի գ վասն ոչնչի , արձանագրելով ազ
գային մայր յսօբ*
տոմարի մէՀ՝ վԹսա : Ա ի ն չ գ ե ռ ա Մ անկաՀասակ Հէք կոյս ե ր ր կը պ ա ղ ա տ ի ն եր
թիւն, ի՞սկ գործը, պիտի հարցնէք։ Նրանց կինքն ի վ ե ր ։ կր ճանկռտեն * * * կը գիմադրեն *••
գործը եղաւ ծնիլ, տ ա ռ ա պ ի լ եւկոտոբուիլ •.Միօրի հ \ – 8 ՜Ւ 0 = 1 , որովՀետել բռնութեան չար ոքին՝
Ա ուլթան Համիտր սատկեցաւ։ կ ո պ ի տ է մ ի ու - երկիրն ամրոդ^ կ՚ագագակէ :
նակ, միապաղաղ մ ի երեւոյթ, որ ուսանելի ոչինչ Ու ճ ա ր ա Հ ա տ , խութերուն դէմ նաւաբեկեալ՝
ունէր իր մէ^, ընդհակառակն պէտք է մոռացուի : սուցչի ա յսպէս արտայայտուել մ ի թագաւորի մա
սին, բայց , ներեցէք ինձ, սիր^*լի աշակերտներ, կր խորտակուին : 0* , այս որքան անարգանք է ;
Ուստի, եթէ մոռանանք գործը, կը մնան օդաս։ - կ ա ր ե վ է ր սիրտս կը Հեծկլտայ :
թիլերը,
կարը, դրականը , անմոռանալին՝ մին հարցրեց ^–|–Տ՜1~ երբ մ ի իշխան չփ ո ւ ր ա խ ա ն ա յ , երբ իր ժողովուբգր
0=0։ Մ ի օր , աշակերտներէն Գրի ուրախանում է եւ չ ի տխրի , երբ իբ ժոզովուբդր X
գ ո ր Անգութին • ախուր է, եւ ամէն միՀոց կր գ ո ր ծ ա դ ր է իբ ժոզո– Մ այրի՛կ,
վուրգին սարսափեցնելու Համար , այդ $չէ*ասԼՀ Լաւ կր յիշեմ ։ Ամառնային ցերեկ մ՝յ*ն էր։ Եր
մ ա ր դ չէ , այլ Լուֆ է եւ երբ շուն ր գ ե տ ի ն փռուի , կինքն ի վ ա ր , շառ ա յլ-շառայլ , թ թ ա ս տ ա ն ի սա -
թեան տկարացումէն, սկսաւ բուն Հայաստանի կ՛ասեն՝ ոչ թէ մեռաւ այլ ս ա ա կե ց ա ւ . յ \ —Հ֊ 3 ~Ւ 0—^-1 ՚. զարթներ էն Հուր կը մաղուէր։ Ո*~ կը Հանգչէր ,
մէ^ գ ո ր ծ ա դ ր ե լ իր հին, վ ն ա ս ա կ ա ր քազաքակու - Աշակերտներէն մին Հ ա ր գ տ ո ւ ա ւ * 1^(նա յ ոտքին , կա րաւանին մնտցորգր , աչքը յա
Կութ ի4–եի։ Աաս Հայաստանէն /չր վ ա խ ա դ ր է ր դ ե լ. ՛ս Պարոն , ի^ս չ են ներկա յսւցնո ւմ ա յ ս երեք ռած մեր Ե փ բ ա տ ի ն * քքր կը փ ա խ չէ ր ոսկեճամուկ :
հայ թագաւորները, Կարսի, Ան ի ի ու Վյսսպուրա– տ ա ռ ե ր ը , թ՝նչ է նրանց իմաստը։ Տ ա ^ ո ր դ օրը, կ ա բ ա ւ ա ն ր պիտի մեկնէր։ Ըսիր
կան ի , ձգելով երկիրր ա ռ ա ն ց պա շա պ ա ն ի : ^ նշանակում է ազատութիւն , Տ՝ ա ր գ ա - մեզի* Ա՛լ կր բ ա ւ է , ձագուկներս ։ ԱմԷնքս ալ
Երբ Աելճուկեան թո ւր քեր բ երեւցան Հա յաս–՛ բութիւն , 0 ՝ ժողովուրդ ... ո ր պ է սգի արդիւնքը պիտի մեռնինք՝ մերկ , անօթի եւ ծարաւի ։ Թող ես
տ ա ն ի սահմաններուն բիւ֊
վրայ (1020—1040 թ • ) լ ի ն ի մէկ՝ պէտք է որ էէի ժ ո գ ո վ ո ւ բ դ ա պ ր ի ազա\– մեռնիմ , դուք ա պ ր ե ց է ք ։ Հ ե տ ե ւ ե ց է ք , այս աղա -
ղանգա/չան բան ակն երր ա Հ ա բ ե կ ՝ ձգեցին Հա յաս - ա ո ւթեամբ եւ ա ր գ ա րութեամբ ։ յ ի ն ։ Գուք ա պ ր ե ց է ք , դուք ա պ ր ե ց է ք ...
ա ա ն բ իր բախտին Հ X Ու֊ Հ ե ռ ա ց ա ր , լռիկ - մն^իկ, քար մր գրած
\ք անազկեբտի ՀախՓախիչ պարտութեամբ քու Հէք սրտին։ Աենք չտեսանք, այտերդ ի վար,
ք*իւոանգիոն վերանա պէս կորսնցուց գ ա ր ե բոլ 1915, Գարուն :
ԳբԷգոՐ Անգութ բանտարկուեցաւ; Փախաւ ա դ ա մ ա ն դ ի կայլակները։ Ող^ մեռել մը ,սակայն
Հ մա յ ք ը Արք՛ ւելքի մ կ Հ : ւ1 ր կ ա ր ճ ա տ ե ս քազաքա - սրի , տառա պա կոծ , բայց վճռակամ, Կոլրծքգ
.ւ
կան ո ւթ ե ա մ բ ո Լ միա յ ն պատճառ դ ա ր ձ ա ւ որ Հա բանտէն , պ ա Հ ո ւ ե ց ա ւ ամիսներ ու երբ իմացաւ թէ Լ է է՜ I
՛յ տ ա ն ս մ ւ> ը լ լ ա յ ակ ալս ք հո րգ՛ մեեք< իբ աշակեբտնեբր արտաքսլում են , ինքն էլ ընկաւ Հ ե ւ ք ո տ , դէմքդ գ ո ւ ն ա տ , մեղ յանձնեցիբ թուրք
որ վ տ ա ն դ ր գ ա յ Հասնի
յղ ճանւսպարՀներ ր , գ է պ ի Տ է ր ~ Զ°Ր 1 Գ Ր ա ա < ս ՝ Ր մ՛ի
ա ձ լ ե ւ թո յլ ա ո լաւ, մինչեւ աղային ;
քոլսո յ գ ո ն ե ր ր : կտոր կաւիճով **» Եւ դուն մեռար ։ Աենք ա պ ր ե ց ա ն ք է Փեզի թոռ
Զկար Հա յ ա ս տ ա ն մ ր , որ պաշտպանէ ր կա յ ս - Անօթի , կիսամերկ Հսէրսէրի^ների մ ի խմ բով նիկ պարգեւեցինք։ ՝Հ*՝ու նայուածքդ անոր տուինք։
բութեան արեւելեան սաՀմանները, չկային Ա՝ամի– Հ ա ս ա ւ Ա էս քէնէ։ 1916^ ձմեռն էք, Հազարներով Ան կր յորդի քու կ ե ա ն ք ո վ դ , քու սոլքովդ , օբՀ -
կոնեաննեբր , ք ՝ ա գ ր ա տ ո ւ ն իներյչ եւ Ար ծ՜ բունին երր , վրաններ ու ամ էն մ ի վրանէն մ ի դ-իակ էր դուրս նէնքովդ : Ա աՀ ո լան ծոցէն կեանքլՀ ծնաւ ։ Անա -
որոնք գ ա բ ե ր շարունակ իրենց լեռներուն վ ր ա յ ա– գալիս ամէն ա ռ ա ւ օ տ : քՒիֆիւս ։ .. * պատբ կրկին շէնցաւ։ Ցեղը, Հ պ ա ր տ , ոտքի ելաւ։
պասաանա՛հ՜ , չէին թողած որ ո եւ է կայսրութիւներ (»՝րէղոՐ Անգութ , վրաններէն դուրս փորեց մի Vայրի՛կ ,
ա ն պ ա տ ի ժ անցնի ա յ գ լեռնեոուն լիրայէն է Հոդաթումբ ու կծկուեց մ է Հ ը ։ Մի օր Հ ա ն դ ի պ ե ց ա ւ Ե ս կր լսեմ, եւ յաւիտեան պիտի լսեմ, սիրոյ
\էյփրատի ափին իբ աշակերտներէն Տակոբին «• • ի - տ ե ն դ ո վ քու բ ո ց ա վ ա ռ , քոլ յազթական արծաթ
X բար ճանաչեցին, բայց Գրիգոր Անդութ , իբ վ ի ճ ա ձայնիդ արձագանգը, Ես կը մեռնիմ , դուք ապ
Ա յսպէս սկսաւ Հա յաստանի ողբերգութիւնը : կէն ամօթաՀար, շուռ ե կ ա ւ ու ա ն յ ա յ տ ա ց ա ւ : րեցէք։ Տ ա ր գ ա ՛ ն ք սեզիս, Հ ա գ ա ր յարգանք, որ կր
Հայ ժողովուբգր Համբերութեամբ , երբեմն ցա - Տ ա կ ո բ մօբր պ ա տ մ ե ց իր ուսուցչի Հետ Հան տոկայ ,որ կր տ ե ւ է , որ կր կ ե ր տ է եւ կր ստեղծէ ։
սումուԼ կրեց ստրկութեան շղթաները : Լէնկթի - դիպում բ։ ԱՐՇԱՒԻՐ ԽԱՆԷՏԱՆԵԱՆ
մ ուրներէ մ ի ն չեւ Ա ուլթաննե բու անտանելի լուծր - Ամաչել է անշուշտ , յարեց մայրը , եթէ
չմարեցին Հայուն Հ ա ւ ա տ ք ը իր ա պ ա գ ա յ ի ն վրայ ։ կարող ես գ տ ն ե լ * րեբ կերակրիր եւ Հօրդ զգեստ
Ան միշտ յուսաց վ ե ր ա գ տ ն ե լ իր ազատութիւնը , ները տուր , թոզ Հագնի ։ • Տ ղ ա ս , ասաց Գրիգոր Անդութ իբ աշակեր
չկայ,
վ ա ս ն գ ի չմոռցաւ իր պատմութիւնը եւ իր պատ - Տ ա կ ո բ փնտռեց ե ր կ ա ր , մինչեւ որ, մ ի օր էլ, տին , թէեւ թուզթ չկայ, մելան չկայ, գիրք
,ո -
մ ա կ ա ն կոչումը ; գտաւ Գրիգոր Անգութը պառկած Ե փ ր ա տ ի ափին : կաւիճ չկաք, պէտք է լաւ ոոբվիլ ա լ ճ ե պ րան գի ֊
Երբ սկսաւ Օսմանեան կայսրութեան փլուզումր, ճ+8+Օ=0։ րովՀետեւ միակ ա ր դ ա ր , ճիշդ եւ իմաստուն նոյն–
սքանչելի
Հայութեան ա զ ա տ ա գ ր ո ւ մ ի մամը մօտեցաւ հ Ամէն րան իր արժէքը կորցրել էր. ա ր դ ա ր ու տութիւնն է, եւ պէտք չէ յուսաՀատիլ, եթէ
չէր Հ ա ւ ա տ ա ր որ կ ա ր գ ը պիտի գ ա ր մեր մ ո զո - թէ/ւն, ազատութի՛՛ւն , երջանկութի՛՛ւն , իմաստու– իսկ դ ռ ռ տարիներ շարունակ մ եր երեք
փուրգի ազատագրութեան : թ ի ՚ ւ ն , ամէն բան։ տ ա ռ ե ր ո ւ արդիւնքը Րէլայ գերօ * **
ԱՀ աւո բ է պատմ ա կ ա ն ա զ գ ա կ ն եր ո լ խւ — Մայրս կը խնդրէ որ ա լ ճ ե պ ր ա ս ա ռ ա 9 տա X
ԸնգՀ անուր պատեբւ ,զմր ե կ ա ւ թազել մեր յ" լ– նիք... կը կ ա ր ծ է որ, բանի մը կը ծաււայէ
մե,
սերբ եւ մեր աշխաբՀ ր գեբեզմւ նը գս ՚ բ ձ ն ե լ ալճեպրտն... ըսէ իրեն որ ես միամիտ եմ եղեր, Ս ե պ տ ե մ բ ե ր ։ Թուրքիան պարտուել է ։ Ուրա -
ժ՜ողովուրդին : անլեզու թիլերուն իմաստ եմ տ ո ւ ե ր , կ ա ր ծ ե ր եմ քո ո ւթիւն Եփ բ ա տ ի եր կա յնքոլէ ...
Երբ Թուրքը մինակ մնաց զոհին հետ, հայու թէ ղէնք մրն է կեանքի մէ9, պայքարելու համար .. Երկրորդ օրր , երբ ա շ ա կ ե ր տ ր նորէն գնաց
աղէտ
թիւն ր ղդաց , որ մը կը IIIպաIIտIըII IIIII ա ո I էր Ի ր բայց հիմա • • • գ ի տ է ՞ ք թէ վաղը "՚/Փ պիտի մնանք : դասի, կասլոցբ ձեռքր, ուղեղին մէ^ կրկնե
ւՈւաց տեսնելով՝
գլիւուն : * թերեւս կ՚ագատուինք , պ ա ր ո ն , մայրս այգ– լով անվերի ւ\–\– Տ—|–Օւ=0 , ս ա ռ ա ծ
Աեր թշնամին մտածեց Հ ն Հ ե լ այս ապստամբ պ է ս 1լուզէ––– երկրորդ՝ այղ պատճառ կ՝րլլայ որ թեւատարած պառկած Գրիգոր Անգութին ...
յ՜ողռվոէ~րդը , անոր Հայկա
կան Հետ լուծելու Համար մեր ունեցածէն քիչ մ ը ն ալ ձեզի տանք : Ո ւ շ ա թ ա փ ինկած էր :
Հարցբ։
Վրաններէն հեռու, Հռովմայեցիներէ մնացած Կողքբ, աւազի վրայ, աշակերտր կարգաց՝՛
Հայր վիրաւոբուեցաւ , բայց չմեռալ : կամուր^ի մը բեկոր կար , որու շուքին տակ ու - ձ + Ը+Շ=1 :
Ա յսօբ , ան աւելի եւս գօբութեամբ կ1 ա պ բ ի սոլցիչ ե լ ա շ ա կ ե ր տ կր միանային դասի։ Ամէն օր ՏՈ-ԲԹ. 8– ԿԻԼԻԿԵ8Ի
մեծ հա ւ ա տ ք ո վ մ ր ։ Տիրանալ իր Հայրենիքին ։ մ ի կ ա պ ո ց ձեռքը աշակերտր կը գ ա ր հոն, կր,բա
Ա ռ ա ն ց անոր Հա յ ութ ի ւ ն ր չ ի կրնար ապրիլ , նար , կը դնէր ուսուցչի ա ո ^ ե լ : Գրիգոր Անգութ Հազար տաբի Էդ երկրռւմ արեւն ելաւ արիւնո՛տ,
Ո լ մայր մըտալ արիւնոտ, որաէս թրով զարկած
ան չ ի կրնար էս ա ղ ա ղ ի ՛ լ : Գ ա ր ե ր ու դ ա ր ե ր , եթէ կ՚ուտէր եւ միեւնոյն ա տ ե ն կր տար իր դասը։
աչք •
պէտք ըԼլայ պիտի պայքարի ան , որպէսզի տիրա Այսպէս անցաւ 191 7ի ձմեռն ալ։ Գումարումի Երկիրր ծո՜վ էբ արեան, երգը՝ երկրռւմ՝ մահոլան
ա–
նայ իր Հայրերու նուիրական Հողին, անոնց գամ– արդիւնքը մնաց անվավախ , յ\–ք–8+Օ=0։ թօ՚թ,
բերաւ Ու չ է ր վաւսում օ ր ե ր ո ւ մ յ ո յ ս փ ր կ ա բ ե ր մ ի հրաշք :
բաբւ ոններ 1918^՛ գարունը , Եվ՚րատի յորդահոս
Այ՛* է Ասլրիլեան ղոՀերու կտակը լիքներով , տարօրինակ եւ յուսաաոլ լուրեր Հա
ԱՐԵՒ յաստանէն : Ե1ԻՇԷ ԶԱՐԵՆՑ
Fonds A.R.A.M