Page 50 - ARM_19-1946_02
P. 50
ԱՆՈ՛Ն* ԻՐևաՕԻՆՓ ՈԻՆԷԻՆ ք | Ղ. Բ Ե Ր Գ Պատմութեան վճիռը
Հհււունեբից կարաւաններ րիւր ու ճագար ,
իյօո,; 1*ա*տւ€է ո՚ատբս՚՚տ զ ա 1& 1տշհտ– Ցցուած դէպի Հայ Գողգոթա՝ դէպի Տէր-Զօթ՛ • • Մենք որ միշտ կ՚ողյւանք թ է Հայաստան գըա–
էտ; \& գ&ռւէշ Ո6 բւ՚օժաէ ոշո <3շ տօհճտ. Լ՚Ոէէշ– ճ ա մ բ ա ն ե ր ի ն արիւն, սպանդ, զրկանք ե ւ սով– նուահ– է արշաւանքներու ճ ա մ բոլն վյրայ ու միշտ
ւշէ բտ^օոոշ1 շէ 1& ^աէտ ո՚օոէ ու շօոտ6ւ116 սո Եւ դ ե ո ա ա ի կ ո յ ս ե բ ի ո ի չ , լլկանք ո ւ լաց. .. ոտնակոխ եղահ՜ է, կը մ ա ա ս ե նք ա ր դ ե օ ք թ է մեր
բաջւ՚ձտ, ու տսբբոաշ սո տեստ. Օո ոշ տշ տտօո– X երկիրը ի ս է պ է ս է ապաՀովոլթիւն կը ներկայացնէր
ճշ զսշ բ^^ սո &օէշ ձշ քօւ. Սո Յ.շէ6 օԱ։ օօսա§շ Հսկայ լեբան կոր թիկունքից դանդաղասահ աշխարՀի մր մէէ1 որ յաւիտենական ցնցումի տակ
«տէ սո Յշէշ ճշ քօւ յա թաւուտ օհշք. Տա6տէ1^6ոտւո կոյր մահիկր լոլո, լոգանքով վեր բարձրացաւ, էր։ Այս ցնցումները չէի ն պատճառը որ չԴչՀուե -
(Լտ Բւ-շէւ՚շ ճշ քՀ6աւ) կ ա թ ն ա փ ր փ ո ւ ր լ ո յ ս ո վ ներկեց անաաո. ո ւ լհո., ցան Առակաւոր Արեւելքի պատմութեան՛ բեմէն
Զորերն ընկան հագար ասուպ, հագար ստուեր: Հզօր կա յ ս բութ իւննե ր , Հիթիթներր, Եգիպտա -
Տ ա ս ն ե ա կ տ ա ր ի ն ե ր Է ա ր դ է ն որ Ա պ ր ի է 11/5 * Դ֊ալարաիփտ արօտներին իջաւ գիշեր, ցիները , Աս ո ր ե ս ա ան ը եւ Ուրաբտուն ել ուրիշ ժո
Հեռու ոճիրի բնավայբերէն , կր ներկայանայ վը– Զեփիլյլի հետ պար բււնեցին ժայււեբը շէկ, ղովուրդներ , բայց Հ ա յ ա ս տ ա ն ը ու Հայը մնացին :
տարանդէ մտ ահ՜ ո դին կանոնաւոր յամառութեամբ։ Մարգերում խիտ մահիս մտան արտոյտ ու ծիտ, իմ կարծ՜իքով , երկու սլա ամ ա կ ա ն ազդակներ
Նոյն Հարցերը, ն ո յ ն յ ա մ ա ռ ո ւ թ ե ա ն ր , մ ամ ան ակին Համանուագ համերգ բացին գորտ ու ծղրիդ : ե կ ա ն ցնցել Հայկական գոյութեան խարիսխները :
այլազան գոյնիրոլն մէչէն , իրենց լուծումները կը Ձորից ելաւ հրաշք ոգի՝ մի ուրուական, Աէկը րիլզանգական կայսրութեան քաղաքակա
բռնադատեն : Հանց լուսնահար՝ դեզին ու մեղկ լուոնի նման, նութիւնն էր Հայոց Հ ա ն դ է պ , միւսը՝ Արաբական
Պ ա տ մ ո ւ թ ե ա ն թ՛նէ Հեռնա լից թաղն է աս : Մէկ Եկաւ կանգնեց կոյս դաշտերի թափուր կբծքին, իսալիֆայութիւնը : Երկուքն ալ, իրարմէ անկախ,
ձեռքովդ մութէն կը րերէ լ ո յ սին սերունդ մր, երր Ոբ հ ա յ ազգի վիշտը պատմի ծաղիկներին։ ե կ ա ն փոխել Փ ո ք ր Ասիոյ գոյավիճակը ել ստեղ
միւս ձեռըը լո յսէն կը տ ա ն ի մ ութին ա յլ սերոլնգ ՛եա հագել է ր ա ր ծ ա թ ա փ ա յ լ լ ո ւ ս է հ ա ն դ ե ր ձ , ծ՜ել Հ ա յ ա ս տ ա ն ի Համար խիստ վտանգաւոր կա ֊
մ ը ։ Ու այս «զուարճալի» թազին մէչՀ, կոլգայ րո Լերկ ուսերին թաւիշ վարս՛եր սեւ սաթի պէս, ցութիւն մը։
պէ մըը , ուր Հայր ու որգի կր նային իրարու , եւ Մաբմարակհբտ մարմինը զերթ մերկ եւ բոկոտ,
իրար չեն ճանչնար : իոց աչքերում մահուան սոսկում, կական ու բ օ թ :
Հայը անյիշատակ մամտնակներէ ի վեր Հաս
Առաչինը կ՝րսէ– Ուրուականը, ձայնը գուժկան, սրտահեծեծ, տատուած– էր իր լեռներուն մէչՀ։ Հիթիթ կայսրու
— « Լ& յ^տաշհշ շտէ 1շ < ^ օ մ թշաաոշոէ ձ՚Ն Դալուկ ձեռքը դէմ յանդիման ձորը պարզեց , ՚ թ ե ա ն շրչՀանփն , քրիստոսէ դ ա ր ե ր առաչՀ Հայկա՛
ո&էւօո ՝» • — Դ ա ց է ք ա յ ն տ ե ղ , ա յ ն ձորի մ է ՛ ջ ,այն լ ե բ ա ն տակ. կան լեռնակղզիին մէչ1 կ՚ապրէր մողովոլրդ մր,
Երկրորդը, ր ա մ ա կ մր ձեռքր , կը նայի զար - Որտեղ ընկան եղբայրն՛երը ի մ նահատակ • • • ղոբ Հիթիթ թագաւորներու ղիւանր Հ ա յ ա ս ա ա–
մացած՜, ու կ՚ըսէ. Դահնի զազիր կացինն հատու, կացինր բ ո ւ թ , նունով կր կոչէ :
-—^ Առողչ ս տ ա մ ո ք ս ը , ընդոստ Հ ա կ ա զ դ ե ց ու– Յօշոտում է մայր ու մանուկ՝ գազանն անգութ. . . կասկաձ– չկայ որ այս Հայասացիները Հայաս
թ ե ա մ ր , կը վ ա ն է թոյնն ու լ ե զ ի ն ։ Առողչ Հոդին X տանի բնիկներն էին, որոնց Հ ե տ եկան միախառ–
Լուս–լււեցին միաբերան ծղրիդ թ է գորտ, նուեցան
պէտք է վ ա ն է քէն ու ոխ, յանուն իր մեն՛ութեան , Ականջ դ ա ր ձ ա ծ լսում է ի ն ծաղիկ ու իասւ , Հ ն դ ե լ ր ո պա կան ցեղեր :
Քարացել էր կարկաչահոս առուակն հնչուն,
յանուն իր հաղթանակին : հիշատակները Բ^Գ ՜ Հովիտներում զով - զհփիւռիկ չէր շբշնչում : ՛Քրիստոսէ առա9 (ԻԲ . դա րուն ձ ով աժ ող ո -
—Այնտեղ ոբպէ-ս մ ե ղ ե դ ի ն ե ր , ո ղ բ ո ւ լացի արշաւելով կորՏ-անեցին
վզումներուն եւ Հ ե ր ո ս ա կ ա ն պ ա ր տ ո ւ թ ե ա ն ց , մե Սուր հիչհբն են լցնում երկնի լազուրն անծիր • • • վոլրգներ արեւմուտքէն
Հոգեվարքի խուլ հառաչներն աղօթքի տեղ • • •
զ ի , սնունդն են անոնք մեր Հոդիին։ Իսկ անոնք որ Արիւնոտ են համատարած ծիլ ու տերեւ: Հիթիթներոլ կայսրութիւներ։
Ուր դիակներ մերկ, յօշոտուած, սրախողխող
մ ե ո ա \ մակաղահ– թ է մայելով. • • մենք չտեսանք , Փռուած անլուր խոտերի մէջ , թփերի մօտ • • •
Մանուկներն էն արնաթաթալ մօրը փարուել,
մենք ոչինչ կր զգանք. • • Ա տ ո ն ք ամբողջը՝ կոր - Ել ամենուր քարերի տակ սխլած գանկեր : Հայաստանի մողովուբղը յայտնուեցալ 520
թուականներուն ա–
ս ո • ա՛հ ում, մսխուածն–, վատնուած՛ս– • * •» (՛Բ . Ա.) այս ա ն գ ա մ Ա ր մ է ն
Պատասխանը կ^ի^նէ կառափնատ ի շեղբինպէսՀա– նունով, ու ա յ դ անունով դ ա ր ձ ա ւ Առակաւոր Ա–
Ոչինչ կորսուած՜ է : Ոչինչ կր կորսուի : Կր րելելքի ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ուժերուն մէչ1 մէկր պատմա
լէ միւ ու. տեեսնսել , անոնս յաղթական կան կ ա ր ե ւ ո ր ազդակներէն :
քյ ս
սսլւ Ա յ գ թուականէն սկսեալ կանգ առին պատմա
վ ե ր ե ր ում՝ր
կ ո ր ս ո ւե ց ան Կգար ձ՝ յկեգս սմ– կան տեզաշարժները : Իրանական ժողովուրղնե րը
ծաղկեցնող րոյլբ ին չո® ւ
ԲՈՈԼ մեր ա ս տ գ ե ր ո ւ ն X վերչԴն վաչկատուններն էին , որոնք ժառանգսրդ–
կորսուեցան , ինչո^լ ուզեցին կորսոլիլ, թոգելով X ներր դարձան Ասորա-բաբելական քազաքակըր -
Ծիլ ու ծաղիկ մինչ ուշ գիշեր լաւռ սգացին,
ե ր կ ն ա կ ա մ ա ր ր մեր ստուերապատ , խ ա ւ ա ր չտին . •* Ծղրիդներն ա յ գ եղեռնանքի երգն հիւս՛եցին , թո ւթե աս X
Ել հի չերի արձագանգը ոբպէս համերգ ,
Հով ու առուակ տարածեցին դաշտերով մէկ : Աքէմինեան Պարսիկներր եկան փակել Արե -
Այ ն օբուանից ամէն գիշեր՝ ամէն տաբի,
X Ծղրիդներբ հաւաքլում են երգ ու պարի, Լ^ԼՔՒ դուռը ա ս ի ա կ ա ն վաչկատան ցեղերու դէմ :
Եւ բնութեան ստեղծագործ մեծ համերգում ,
Եւ ամէն տարի, ինչքան ալ կրկնեմ իւրովի 1 Այդ արիւնոտ կոտորածն են եղ՛երերգում : ՛ Բ ա ղ ա ք ա կան ո ւթ ի ւն՝ զոր վարեցին անխտիր Պարս
<Հնախ եւ առա Լ , եւ ի յ ա ռ ա Լա գ ո լնէ , անոնք՝ Հկոր– ԳՈՐԵԱՆ կ ա ս տ ա ն ի մէշ եկող գացող իշխանոլթիւններր ,
սուածնեբըֆ իրաւունք ունին՝», դ ա ր ձ ե ա լ եւ միշտ, պարթեւականը եւ ս ա ս ա ն ե ա ն բ :
մաս մր Հոգիէս կը մնայ ա ն Հ ա չ ա , կր մնայ խեռ , Ի ՞ ն չ էր այս քաղաքականութիւնը։ Փակել Ա~
կր գ ր մ է անոնց ոզԼակիզումբ կամովին X մոլ - Տտրիայի ԼՕքսուս՝) գ ե տ ի երկայնքին սաՀ -
ատուՆ
Եւ. սակայն , անոնք իրաւունք ունին , վասնզի մաններր ասիական տա տաստ ա ններ վաչկ
աո լ ի ն իրենց վճիռո՝ ր ս ա իրենց գիտակցութեան որ 1 բ գ ա ն եր լ, դէմ։
բարձրագոյնն էւ Ե՝*֊ բարձրագոյն գիտակցութիւնը Զէ՛՛ , չէ՛) անոնք իրաւունք ունէին։ Անոնք ոբ Որո՞նք էին այս ՚ Հորդաները. մոնկոլ ,
միշտ իրաւունք ունի : ք ա ղ ա ք ա կ ա ն պաբտականու– մնացին բամնելոլ ճակատագիրը իրենց մոզովոլր– թուրք, թ ա թ ա ր ցեղեր, որոնցմէ շատերոլ անուն
թ իւննե ր բ կրնան փսխուիլ , մ ար ղ ո ւ ն ւգարաակա - գ ի ս ՝• Անոնց Հ ո գ ե կ ա ն շօշափուկները Հգիտէին^ որ ներուն կը Հանդիպինք մեր պատմո ւթեան մէչ ,
նութիլններբ կրնան փոփոխուիլ, մեծ մարդուն ռչինչ կր կորսուի , երբ , զոՀ ո գ ո ւթեան ց աՀագնու– Հոնք , Բուշանք , Հ ե փ թ ա ղ ք ելն • :
սլա ր տ ա կան ութ իւնբ Հանգէսլ իր ցեգին՝ երբեք չի թեամբբ, կը տրուի ցեգին , գ ա լ ո ց սեբունգնեբուն , Հիւսիսային կովկասեան անցքի պաշտպանու–
փոխոլիր : Ա եհ՜ մ ա բ գ բ յաւերժ ա կ ա ն է , եւ ամէն Հ ա ւ ա տ ա լ ո ւ ում ր : թիւնր յ ա ճ ա խ յանձ՛եւէ լաս Էր Հայոց։ Այս անցքե^
տարի, ու ամէն վ ա յ ր կ ե ա ն , իր Հայրենիքին մեծ Անոնք գիտէին որ կայ գ ե բ ա գ ի ր ե ղ ա ն ա կ մբ բէն անգին էյ ազարները, նոյնպէս թուրք ցեղեր ,
մարգն է ։ Ւնչ որ իմաստութիւն, սակայն, գործ սլարտականոլթիւնբ կատարելու, մեծ փորձոլ - քանիցս փորձահ՜ էին խուժել Հ ա յ ա ս տ ա ն ի վրայ ,
նականէն , կենսաբանականէն մայթքած , թ ն գ ա - թ ե ա ն ց ւզաՀեբուն՝ կայ միակ ե ղ ա ն ա կ մը Պարտած– անկէ ալ Մ ի չ \ ա գ ե տ ք ի Հարուստ քաղաքներու վյրայ։
Հռոմէական
գին , կբ ս ա յբ ա գ ն ի . . . : «^ՀքՀյՀ"՛/՝ Վատթար ագո յ նկան ո ւթի ւնը կատարելու,–—֊ Ա՛նա լ , ուր որ ես X Աւելորդ է րսել թ է Արեւմուտքէն քաղաքակա
բանն է որ կրնայ ե ր բ ե ք պատաՀ ի լ ։իսկական պար՝– Անոնք գիտէին որ Հայրենիք , մշակոյթ կայս բութ ի ւ ն ր ելս կր Հ ե տ ե ւ է ր նման դուռներբ
ա ո ւ ա ծ ր ան է, որ կբ մեռնի ։Ու անոր Համար ) տզա՝– նութեան , վւակելով Հռենոսէն անդին մէչ ,
- պար
չկտյ Տ ա զ թ ա ն ա կ ւ Պայքարին մէԼ, է ա կ ա ն ը ՝ չմեռ տութիլն , ք ա գ ա ք ա կ ր թ ութիւն՝ կա խո ւ ա ծ են մ ի– գ ե ր մ ա ն բարբարոսներու դէմ :
ն ի լ ն է : Այս է Հ րամ ան բ սրբազան , կենսաբանա այն մոգովուրգի մը Հ ա ւ ա տ ա լ ո ւ ումէն, մողո - Արարներր , անապատ ի իրենց Հունին
կան , Հ ա ւ ա ք ա կ ա ն ի մ ա ս տ ո ւ թ ե ա ն շաՀերուն X վուրգի մը աբմանավայելչութեան մակարգակէն ։ լուրԼ վտանգ մը չէին ներկայացներ Հռովմ
Հ ա կ ա դ ի ր բանամ՛քցում՝բ, երկար ա ր ձ ա գ ա ն գ Ինչքան բարձր է Հ ա ւ ա ք ա կ ա ն ա ր մ ա ն ա վ ա լելչու - սիկ ք ա գ ա ք ա կան ո ւթ ե ան Համար :
ներով, կր շարունակուի * • * Ե թ է ս՛յ՛է "(էս Ը Ա ա Ր 1 թիւնր , այնքան մեծ է ս տ ե զ ծ ա գ ո բ ծ ա կ ա ն կարո - Ա ակա յ ն երբ դ ա ր ա ւ ո ր պ ա յ ք ա ր է ն ք*իւզան -
կարելի™ բան է որ, խոբՀբդաւոր եդանակնեբով, գութիւնր ։ Հ ե ռ ա ն ա լ , բլլալ դասալիք կոտրել է դիոն եւ Պարսկաստան տկարացան , իսլամ ական
տ ե ւ ա կ ա ն ա ս չ է ս , մեծնար անոնց Հմայքբ : իրենց Հաւատալու ա գ ա մ ա ն դ ե ա յ գսսլանակը ։Ոլրանալ է՝ կրօնքի յայտնութիւնով ա ր ա բ ա կ ա ն ալիքներբ յոր–
բ ա ր ո յ ա կ ա ն մեծութեան իշխանութիւնը դառնար ամբսղԼ սերունգնեբու գործն՝ ու իտէալը : Լքել է* դ ե ցան իրենց Հունէն, ե կ ա ն ողողել Պարսկաստանը
աներկբայելի , դառնար ան ա պ ա ց ո յ ց ակնյայտնու գետնաքարշ Հաւաքական ա ր մ ա ն ա վ ա յե լչութիւ– ու մ ինչեւ Հ ն գկա ս տ ան , իսկ արեւմ ուտքէն մինչեւ
, յիշէ՜ ի ււ ա ա ո ս տ ա որուոբեւր իր
թիւն, Տի շէ՜ նը ։ Ա յ գ մամ ուն , ինչսլէս մեծ ճ դ ն ա մ ա մ ե բու սլա– Ա սլան իա ՝,
տսլաւորութիւններուն մէչ1, անչափելի մեՆոլ - Հերուն , անոնք Հասկցան որ գ ե ր ա գ ո յ ն րոպէն Հա Հ ա յ ա ս տ ա ն , շնորՀիւ իր իշխանական այրու -*
թեա՞ն մր ա ռ ^ ե լ կր գ տ ն ո ւ ի թ է մ ա ր գ ա ր է ի մր մո ս ա ծ է է Պատմութիւնը բ ա ց ա ծ է գուռը եւ մ ա ր դ - ձ ի ին , դի մ ա գ ր ե ց ա ր ա բ ա կ ա ն ալիքներուն ։ Ա* ի ա յ ն
լեռանդ - Պ ի զ ա տ ո ս , վարակուաս՝ անդիմադրելի կա յ ի ն մ եծո ւթի ւնն երբ պ ի տ ի գիմ են դէպ ի Հորի - ալն երկի բներ բ , ուր ք*իւգանդիոն ԼնԼած էր ^ ա յ
Համակրանքի մր Հոսանքէն, ըսաՆ՝ է անպայման , զոններ ... Ամ ենօրեա յ զոՀողութիւններ ը, րոպէն նախարարական տուներ ը , այն Հ ա լ ա ս տ ա ն ի մ ԷԼ ,
յաւերմական բարոյականի յաւերմական իշխանին . ե կ ե ր է, պ ի տ ի դ ա ռ ն ա ն ԶոՀ սղութիւն ։ Պիտի գ առ որ յունական տիրապետութեան տակ էր , միայն
Ղ՛ուն որ օ-անօթ ե ս Ղ՝ա լիլէ ի մէն մի ք տ - նան ՚ ի ո գ գ ո թ ա ։ Ու ինչ որ տարածութիւնը կը կոր– այնտեղ Արաբները կրցան Հ ա ս տ ա տ ո ւ ի ք եւ արա -
րին ու թուփին, ա Հ ա շ ո ւ տ ո վ մութր կ՚ի^նէ, կոր "Լ."0^*Հ> 1 խո բութ ի ւնբ պ ի տ ի վ ե ր ա գտնէ ։ բացնել բովանդակ երկիր բ , ՚Լյփրկերտ , Աե -
սեմ քեղի , առ գ լ ո ւ խ դ ու Հ ե ռ ա ց իր : Ղ՛ուն . . * դուն իՀնչպէս , ի՚նչպէս կը Հասկնամ Հ ի մ ա * » » Հեէ~ լիտինէ , Ամիտ եւայլն :
• . . քանի որ աստուահ՝ ես , կորսեն , կը կատարես լէնները , ո ս կ ե գ ա րուն , Հաստատեց ին մ արդկա յին Ի թ ն չ էր ա ր ա բ ա կ ա ն քաղաքականութեան Հա -
Հրաշքներ, դուն կբ տ ե ս ն ե ս ամէն ինչ, դուն ար անՀատին գեբազնիւ ա ր մ ա ն ա վ ա յե լչո ւթ իւն ը , իր Հ ի1֊/՛ ։ Հ ա յ ա ս տ ա ն լեռնային երկիր էր, անոր նուա՛
գէն ամէն ինչ գ ի տ ե ս , դ ի տ ե ս ուրեմն թէ ինչ կր Հանգիր օրէնքներովը՝» ։ Ե*– ի^սէ ոԸէն Փ իգի ասն ե– ճում բ գ մ ո ւ ա բ ։ Բիւզանդիոնի յաբելով, Հայաս
սպասէ քեղի չուտով, առ գ լ ո ւ խ դ ու անցիր... ր լ լ * Բւ՜շՕԼւէհւշները , երբ Հարկ եզալ յզանալ ասա - տան կրնա ր լուր Լ վտանգ մբ դ ա ռ ն ա լ ա բ ա բ ա կան
ղուն որ ամէն ինչ կր տ ե ս ն ե ս * .. ո լածն ե ր ո ւ ն պատկեր ը ։ Պ՝ ան տ ե գ ի ո ս ի (1^3.11էշհզսշ) ԱիԼագետքի։ է ս կ Հիւսիսի անցքերուն վրայ կը
ինչպէս միշտ կր պատաՀէր , Նազովրեցին բըռ– սպիտակ մարմարներուն մԷԼԷն , պ ա ր զ ա պ է ս , բնա ս պ ա ս է ր մ ո գ ո վ ո ւ ր գ մը , հազարները, որոնք քա
նուեցալ կ ա ր ե կ ց ո ւ թ ե ա ն նոր ու մասնակի նոպայով կան օր էն ա ս տ ո լածն եր ը բարձրացուցին՝ մարդու նի քանի ա ն գ ա մ ն ե ր է * եւ Ը . գ ա ր ե ր ո ւ ն արդէն
մ ը ։ Պատասխանելէ առաչ^, տ ր տ ո ւ մ ու սիրազեղ կերպարանքին. . . փ ո ր ձ ա ծ էին դ է պ ի Հ ա ր ա ւ թ ա փ ի լ ։
աչքերը պ ա Հ մը, ձ գ ե ց անոր վբայ : Պ ա տ ր ի կ X Հայաստանբ սիրաշաՀելով, վ ե ր Լին ս կարող
Հռովմայեցին պ ի տ ի մնար ալ ՀալաՆուաճ ա յղ Հայրենիքդ իմ, մ տ ա ծ մ ա ն ի^"էպիսի դիւթա էր պատուար կանգնի լ Հիւսիսի այս բարբարոսնե
ակնարկի հ՜ան ր ո ւթ են էն , վասնզի , անառարկելի կան Հ ո վ ե ր կ ո ւ գ ա ն տ ա ր ա գ ր ի մեր ու րամ ութեան ; րուն դէմ ։
ինչպէս յայտնութիւնը, Հ ա ս կ ց ա ւ որ Ան ամէն ինչ Գիւթական Հովեր, ուր կբ խլրտայ անՀուն գորո Արաբներբ այսպէս Հիւսիսէն պաշտպանեցին
դիտէ, բոլոր մամանակներուն Համար։ վանքը Հ ա ն դ է պ քու մեծ գ ա ւ ա կ ն ե ր ո ւ դ , քոլ մար իրենց կայսրութիւնը , սակայն Արեւելքէն՝ լքեցին
Ու մեղմ ինչպէս շշուկր, ինչպէս Հպում ր Հրեշ տիրոսներուդ , քու մ ա ր գ ա ր է բ ա ն ա ս տ ե գ ծ ն ե ր ո ւ դ * Պարսկաստանի դ ա ր ա ւ ո ր ու իմ ա ս տ ո ւ ն քաղաքա
տ ա կ ա յ ի ն թեւին , Նազովրեց ին պատասխանեց , Ա յ դ ^ " ՚ լ ՚ ե ր ը քլ օրօրեն այսօր՝ ազատ Հայրենի կանս ւ թ ի ւ ն ր ՚ ։ Անոնք ի ս լ ա մ ա ց ա ծ թուրք - թաթար
չ ա ր չ ա ր ա ն ք ի կանխօրոք Հ ա մ ա կ ե ր պ ո ւ մ ին ե ղ ե ր ա — քին մ ԷԼ իրենց ա է ք ե ր ը բացոզ մ անուկնեբբ Հբա– մոգովուրգներու առԼեւ Լ ՛ * * յ ն բացին 0 քսուս ի ամ
կ ա՛ն տ ր ա մ ութեամրը, չուի X Պիտի գ ա յ օբբ ոբ , անոնք , պարմանի ,ե - բ ա ր տ ա կ ն ե ր ը ։ Թուրք ցեղեր սկսան ծորիլ , խալի
... Լցցի բանն ո՛ր ա մ ա ց ա ւ ի մ ա ր գ ա ր է է ն , բախաապաբտ Հայրենիքին մէԼ, պ ի ա ի ընեն այն ֆ ա յ ո ւթեան պաշտպանութեան տակ Հ աս տ ա տ ո լե
պ է ս ՝ ինչպէե ըլէին Հելլադայի աբձանագործնեըբ լով Պաղտատի ԼուրԼ 5
Բամանեցին զՀանդերձմ իմ յ իւր ե անս , է վերայ Հանճաբիմ աց ;
պ ա տ մ ո ւ ճ ա ն ի ի՛մոյ վթճակս արկանէին։ , ՀՐԱԶ ԶԱՐԳԱՐԵԱՆ Իս՛կ Բիպս/եդիոն , օգտուելով. խալիֆայՈկ -
Fonds A.R.A.M
Հհււունեբից կարաւաններ րիւր ու ճագար ,
իյօո,; 1*ա*տւ€է ո՚ատբս՚՚տ զ ա 1& 1տշհտ– Ցցուած դէպի Հայ Գողգոթա՝ դէպի Տէր-Զօթ՛ • • Մենք որ միշտ կ՚ողյւանք թ է Հայաստան գըա–
էտ; \& գ&ռւէշ Ո6 բւ՚օժաէ ոշո <3շ տօհճտ. Լ՚Ոէէշ– ճ ա մ բ ա ն ե ր ի ն արիւն, սպանդ, զրկանք ե ւ սով– նուահ– է արշաւանքներու ճ ա մ բոլն վյրայ ու միշտ
ւշէ բտ^օոոշ1 շէ 1& ^աէտ ո՚օոէ ու շօոտ6ւ116 սո Եւ դ ե ո ա ա ի կ ո յ ս ե բ ի ո ի չ , լլկանք ո ւ լաց. .. ոտնակոխ եղահ՜ է, կը մ ա ա ս ե նք ա ր դ ե օ ք թ է մեր
բաջւ՚ձտ, ու տսբբոաշ սո տեստ. Օո ոշ տշ տտօո– X երկիրը ի ս է պ է ս է ապաՀովոլթիւն կը ներկայացնէր
ճշ զսշ բ^^ սո &օէշ ձշ քօւ. Սո Յ.շէ6 օԱ։ օօսա§շ Հսկայ լեբան կոր թիկունքից դանդաղասահ աշխարՀի մր մէէ1 որ յաւիտենական ցնցումի տակ
«տէ սո Յշէշ ճշ քօւ յա թաւուտ օհշք. Տա6տէ1^6ոտւո կոյր մահիկր լոլո, լոգանքով վեր բարձրացաւ, էր։ Այս ցնցումները չէի ն պատճառը որ չԴչՀուե -
(Լտ Բւ-շէւ՚շ ճշ քՀ6աւ) կ ա թ ն ա փ ր փ ո ւ ր լ ո յ ս ո վ ներկեց անաաո. ո ւ լհո., ցան Առակաւոր Արեւելքի պատմութեան՛ բեմէն
Զորերն ընկան հագար ասուպ, հագար ստուեր: Հզօր կա յ ս բութ իւննե ր , Հիթիթներր, Եգիպտա -
Տ ա ս ն ե ա կ տ ա ր ի ն ե ր Է ա ր դ է ն որ Ա պ ր ի է 11/5 * Դ֊ալարաիփտ արօտներին իջաւ գիշեր, ցիները , Աս ո ր ե ս ա ան ը եւ Ուրաբտուն ել ուրիշ ժո
Հեռու ոճիրի բնավայբերէն , կր ներկայանայ վը– Զեփիլյլի հետ պար բււնեցին ժայււեբը շէկ, ղովուրդներ , բայց Հ ա յ ա ս տ ա ն ը ու Հայը մնացին :
տարանդէ մտ ահ՜ ո դին կանոնաւոր յամառութեամբ։ Մարգերում խիտ մահիս մտան արտոյտ ու ծիտ, իմ կարծ՜իքով , երկու սլա ամ ա կ ա ն ազդակներ
Նոյն Հարցերը, ն ո յ ն յ ա մ ա ռ ո ւ թ ե ա ն ր , մ ամ ան ակին Համանուագ համերգ բացին գորտ ու ծղրիդ : ե կ ա ն ցնցել Հայկական գոյութեան խարիսխները :
այլազան գոյնիրոլն մէչէն , իրենց լուծումները կը Ձորից ելաւ հրաշք ոգի՝ մի ուրուական, Աէկը րիլզանգական կայսրութեան քաղաքակա
բռնադատեն : Հանց լուսնահար՝ դեզին ու մեղկ լուոնի նման, նութիւնն էր Հայոց Հ ա ն դ է պ , միւսը՝ Արաբական
Պ ա տ մ ո ւ թ ե ա ն թ՛նէ Հեռնա լից թաղն է աս : Մէկ Եկաւ կանգնեց կոյս դաշտերի թափուր կբծքին, իսալիֆայութիւնը : Երկուքն ալ, իրարմէ անկախ,
ձեռքովդ մութէն կը րերէ լ ո յ սին սերունդ մր, երր Ոբ հ ա յ ազգի վիշտը պատմի ծաղիկներին։ ե կ ա ն փոխել Փ ո ք ր Ասիոյ գոյավիճակը ել ստեղ
միւս ձեռըը լո յսէն կը տ ա ն ի մ ութին ա յլ սերոլնգ ՛եա հագել է ր ա ր ծ ա թ ա փ ա յ լ լ ո ւ ս է հ ա ն դ ե ր ձ , ծ՜ել Հ ա յ ա ս տ ա ն ի Համար խիստ վտանգաւոր կա ֊
մ ը ։ Ու այս «զուարճալի» թազին մէչՀ, կոլգայ րո Լերկ ուսերին թաւիշ վարս՛եր սեւ սաթի պէս, ցութիւն մը։
պէ մըը , ուր Հայր ու որգի կր նային իրարու , եւ Մաբմարակհբտ մարմինը զերթ մերկ եւ բոկոտ,
իրար չեն ճանչնար : իոց աչքերում մահուան սոսկում, կական ու բ օ թ :
Հայը անյիշատակ մամտնակներէ ի վեր Հաս
Առաչինը կ՝րսէ– Ուրուականը, ձայնը գուժկան, սրտահեծեծ, տատուած– էր իր լեռներուն մէչՀ։ Հիթիթ կայսրու
— « Լ& յ^տաշհշ շտէ 1շ < ^ օ մ թշաաոշոէ ձ՚Ն Դալուկ ձեռքը դէմ յանդիման ձորը պարզեց , ՚ թ ե ա ն շրչՀանփն , քրիստոսէ դ ա ր ե ր առաչՀ Հայկա՛
ո&էւօո ՝» • — Դ ա ց է ք ա յ ն տ ե ղ , ա յ ն ձորի մ է ՛ ջ ,այն լ ե բ ա ն տակ. կան լեռնակղզիին մէչ1 կ՚ապրէր մողովոլրդ մր,
Երկրորդը, ր ա մ ա կ մր ձեռքր , կը նայի զար - Որտեղ ընկան եղբայրն՛երը ի մ նահատակ • • • ղոբ Հիթիթ թագաւորներու ղիւանր Հ ա յ ա ս ա ա–
մացած՜, ու կ՚ըսէ. Դահնի զազիր կացինն հատու, կացինր բ ո ւ թ , նունով կր կոչէ :
-—^ Առողչ ս տ ա մ ո ք ս ը , ընդոստ Հ ա կ ա զ դ ե ց ու– Յօշոտում է մայր ու մանուկ՝ գազանն անգութ. . . կասկաձ– չկայ որ այս Հայասացիները Հայաս
թ ե ա մ ր , կը վ ա ն է թոյնն ու լ ե զ ի ն ։ Առողչ Հոդին X տանի բնիկներն էին, որոնց Հ ե տ եկան միախառ–
Լուս–լււեցին միաբերան ծղրիդ թ է գորտ, նուեցան
պէտք է վ ա ն է քէն ու ոխ, յանուն իր մեն՛ութեան , Ականջ դ ա ր ձ ա ծ լսում է ի ն ծաղիկ ու իասւ , Հ ն դ ե լ ր ո պա կան ցեղեր :
Քարացել էր կարկաչահոս առուակն հնչուն,
յանուն իր հաղթանակին : հիշատակները Բ^Գ ՜ Հովիտներում զով - զհփիւռիկ չէր շբշնչում : ՛Քրիստոսէ առա9 (ԻԲ . դա րուն ձ ով աժ ող ո -
—Այնտեղ ոբպէ-ս մ ե ղ ե դ ի ն ե ր , ո ղ բ ո ւ լացի արշաւելով կորՏ-անեցին
վզումներուն եւ Հ ե ր ո ս ա կ ա ն պ ա ր տ ո ւ թ ե ա ն ց , մե Սուր հիչհբն են լցնում երկնի լազուրն անծիր • • • վոլրգներ արեւմուտքէն
Հոգեվարքի խուլ հառաչներն աղօթքի տեղ • • •
զ ի , սնունդն են անոնք մեր Հոդիին։ Իսկ անոնք որ Արիւնոտ են համատարած ծիլ ու տերեւ: Հիթիթներոլ կայսրութիւներ։
Ուր դիակներ մերկ, յօշոտուած, սրախողխող
մ ե ո ա \ մակաղահ– թ է մայելով. • • մենք չտեսանք , Փռուած անլուր խոտերի մէջ , թփերի մօտ • • •
Մանուկներն էն արնաթաթալ մօրը փարուել,
մենք ոչինչ կր զգանք. • • Ա տ ո ն ք ամբողջը՝ կոր - Ել ամենուր քարերի տակ սխլած գանկեր : Հայաստանի մողովուբղը յայտնուեցալ 520
թուականներուն ա–
ս ո • ա՛հ ում, մսխուածն–, վատնուած՛ս– • * •» (՛Բ . Ա.) այս ա ն գ ա մ Ա ր մ է ն
Պատասխանը կ^ի^նէ կառափնատ ի շեղբինպէսՀա– նունով, ու ա յ դ անունով դ ա ր ձ ա ւ Առակաւոր Ա–
Ոչինչ կորսուած՜ է : Ոչինչ կր կորսուի : Կր րելելքի ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ուժերուն մէչ1 մէկր պատմա
լէ միւ ու. տեեսնսել , անոնս յաղթական կան կ ա ր ե ւ ո ր ազդակներէն :
քյ ս
սսլւ Ա յ գ թուականէն սկսեալ կանգ առին պատմա
վ ե ր ե ր ում՝ր
կ ո ր ս ո ւե ց ան Կգար ձ՝ յկեգս սմ– կան տեզաշարժները : Իրանական ժողովուրղնե րը
ծաղկեցնող րոյլբ ին չո® ւ
ԲՈՈԼ մեր ա ս տ գ ե ր ո ւ ն X վերչԴն վաչկատուններն էին , որոնք ժառանգսրդ–
կորսուեցան , ինչո^լ ուզեցին կորսոլիլ, թոգելով X ներր դարձան Ասորա-բաբելական քազաքակըր -
Ծիլ ու ծաղիկ մինչ ուշ գիշեր լաւռ սգացին,
ե ր կ ն ա կ ա մ ա ր ր մեր ստուերապատ , խ ա ւ ա ր չտին . •* Ծղրիդներն ա յ գ եղեռնանքի երգն հիւս՛եցին , թո ւթե աս X
Ել հի չերի արձագանգը ոբպէս համերգ ,
Հով ու առուակ տարածեցին դաշտերով մէկ : Աքէմինեան Պարսիկներր եկան փակել Արե -
Այ ն օբուանից ամէն գիշեր՝ ամէն տաբի,
X Ծղրիդներբ հաւաքլում են երգ ու պարի, Լ^ԼՔՒ դուռը ա ս ի ա կ ա ն վաչկատան ցեղերու դէմ :
Եւ բնութեան ստեղծագործ մեծ համերգում ,
Եւ ամէն տարի, ինչքան ալ կրկնեմ իւրովի 1 Այդ արիւնոտ կոտորածն են եղ՛երերգում : ՛ Բ ա ղ ա ք ա կան ո ւթ ի ւն՝ զոր վարեցին անխտիր Պարս
<Հնախ եւ առա Լ , եւ ի յ ա ռ ա Լա գ ո լնէ , անոնք՝ Հկոր– ԳՈՐԵԱՆ կ ա ս տ ա ն ի մէշ եկող գացող իշխանոլթիւններր ,
սուածնեբըֆ իրաւունք ունին՝», դ ա ր ձ ե ա լ եւ միշտ, պարթեւականը եւ ս ա ս ա ն ե ա ն բ :
մաս մր Հոգիէս կը մնայ ա ն Հ ա չ ա , կր մնայ խեռ , Ի ՞ ն չ էր այս քաղաքականութիւնը։ Փակել Ա~
կր գ ր մ է անոնց ոզԼակիզումբ կամովին X մոլ - Տտրիայի ԼՕքսուս՝) գ ե տ ի երկայնքին սաՀ -
ատուՆ
Եւ. սակայն , անոնք իրաւունք ունին , վասնզի մաններր ասիական տա տաստ ա ններ վաչկ
աո լ ի ն իրենց վճիռո՝ ր ս ա իրենց գիտակցութեան որ 1 բ գ ա ն եր լ, դէմ։
բարձրագոյնն էւ Ե՝*֊ բարձրագոյն գիտակցութիւնը Զէ՛՛ , չէ՛) անոնք իրաւունք ունէին։ Անոնք ոբ Որո՞նք էին այս ՚ Հորդաները. մոնկոլ ,
միշտ իրաւունք ունի : ք ա ղ ա ք ա կ ա ն պաբտականու– մնացին բամնելոլ ճակատագիրը իրենց մոզովոլր– թուրք, թ ա թ ա ր ցեղեր, որոնցմէ շատերոլ անուն
թ իւննե ր բ կրնան փսխուիլ , մ ար ղ ո ւ ն ւգարաակա - գ ի ս ՝• Անոնց Հ ո գ ե կ ա ն շօշափուկները Հգիտէին^ որ ներուն կը Հանդիպինք մեր պատմո ւթեան մէչ ,
նութիլններբ կրնան փոփոխուիլ, մեծ մարդուն ռչինչ կր կորսուի , երբ , զոՀ ո գ ո ւթեան ց աՀագնու– Հոնք , Բուշանք , Հ ե փ թ ա ղ ք ելն • :
սլա ր տ ա կան ութ իւնբ Հանգէսլ իր ցեգին՝ երբեք չի թեամբբ, կը տրուի ցեգին , գ ա լ ո ց սեբունգնեբուն , Հիւսիսային կովկասեան անցքի պաշտպանու–
փոխոլիր : Ա եհ՜ մ ա բ գ բ յաւերժ ա կ ա ն է , եւ ամէն Հ ա ւ ա տ ա լ ո ւ ում ր : թիւնր յ ա ճ ա խ յանձ՛եւէ լաս Էր Հայոց։ Այս անցքե^
տարի, ու ամէն վ ա յ ր կ ե ա ն , իր Հայրենիքին մեծ Անոնք գիտէին որ կայ գ ե բ ա գ ի ր ե ղ ա ն ա կ մբ բէն անգին էյ ազարները, նոյնպէս թուրք ցեղեր ,
մարգն է ։ Ւնչ որ իմաստութիւն, սակայն, գործ սլարտականոլթիւնբ կատարելու, մեծ փորձոլ - քանիցս փորձահ՜ էին խուժել Հ ա յ ա ս տ ա ն ի վրայ ,
նականէն , կենսաբանականէն մայթքած , թ ն գ ա - թ ե ա ն ց ւզաՀեբուն՝ կայ միակ ե ղ ա ն ա կ մը Պարտած– անկէ ալ Մ ի չ \ ա գ ե տ ք ի Հարուստ քաղաքներու վյրայ։
Հռոմէական
գին , կբ ս ա յբ ա գ ն ի . . . : «^ՀքՀյՀ"՛/՝ Վատթար ագո յ նկան ո ւթի ւնը կատարելու,–—֊ Ա՛նա լ , ուր որ ես X Աւելորդ է րսել թ է Արեւմուտքէն քաղաքակա
բանն է որ կրնայ ե ր բ ե ք պատաՀ ի լ ։իսկական պար՝– Անոնք գիտէին որ Հայրենիք , մշակոյթ կայս բութ ի ւ ն ր ելս կր Հ ե տ ե ւ է ր նման դուռներբ
ա ո ւ ա ծ ր ան է, որ կբ մեռնի ։Ու անոր Համար ) տզա՝– նութեան , վւակելով Հռենոսէն անդին մէչ ,
- պար
չկտյ Տ ա զ թ ա ն ա կ ւ Պայքարին մէԼ, է ա կ ա ն ը ՝ չմեռ տութիլն , ք ա գ ա ք ա կ ր թ ութիւն՝ կա խո ւ ա ծ են մ ի– գ ե ր մ ա ն բարբարոսներու դէմ :
ն ի լ ն է : Այս է Հ րամ ան բ սրբազան , կենսաբանա այն մոգովուրգի մը Հ ա ւ ա տ ա լ ո ւ ումէն, մողո - Արարներր , անապատ ի իրենց Հունին
կան , Հ ա ւ ա ք ա կ ա ն ի մ ա ս տ ո ւ թ ե ա ն շաՀերուն X վուրգի մը աբմանավայելչութեան մակարգակէն ։ լուրԼ վտանգ մը չէին ներկայացներ Հռովմ
Հ ա կ ա դ ի ր բանամ՛քցում՝բ, երկար ա ր ձ ա գ ա ն գ Ինչքան բարձր է Հ ա ւ ա ք ա կ ա ն ա ր մ ա ն ա վ ա լելչու - սիկ ք ա գ ա ք ա կան ո ւթ ե ան Համար :
ներով, կր շարունակուի * • * Ե թ է ս՛յ՛է "(էս Ը Ա ա Ր 1 թիւնր , այնքան մեծ է ս տ ե զ ծ ա գ ո բ ծ ա կ ա ն կարո - Ա ակա յ ն երբ դ ա ր ա ւ ո ր պ ա յ ք ա ր է ն ք*իւզան -
կարելի™ բան է որ, խոբՀբդաւոր եդանակնեբով, գութիւնր ։ Հ ե ռ ա ն ա լ , բլլալ դասալիք կոտրել է դիոն եւ Պարսկաստան տկարացան , իսլամ ական
տ ե ւ ա կ ա ն ա ս չ է ս , մեծնար անոնց Հմայքբ : իրենց Հաւատալու ա գ ա մ ա ն դ ե ա յ գսսլանակը ։Ոլրանալ է՝ կրօնքի յայտնութիւնով ա ր ա բ ա կ ա ն ալիքներբ յոր–
բ ա ր ո յ ա կ ա ն մեծութեան իշխանութիւնը դառնար ամբսղԼ սերունգնեբու գործն՝ ու իտէալը : Լքել է* դ ե ցան իրենց Հունէն, ե կ ա ն ողողել Պարսկաստանը
աներկբայելի , դառնար ան ա պ ա ց ո յ ց ակնյայտնու գետնաքարշ Հաւաքական ա ր մ ա ն ա վ ա յե լչութիւ– ու մ ինչեւ Հ ն գկա ս տ ան , իսկ արեւմ ուտքէն մինչեւ
, յիշէ՜ ի ււ ա ա ո ս տ ա որուոբեւր իր
թիւն, Տի շէ՜ նը ։ Ա յ գ մամ ուն , ինչսլէս մեծ ճ դ ն ա մ ա մ ե բու սլա– Ա սլան իա ՝,
տսլաւորութիւններուն մէչ1, անչափելի մեՆոլ - Հերուն , անոնք Հասկցան որ գ ե ր ա գ ո յ ն րոպէն Հա Հ ա յ ա ս տ ա ն , շնորՀիւ իր իշխանական այրու -*
թեա՞ն մր ա ռ ^ ե լ կր գ տ ն ո ւ ի թ է մ ա ր գ ա ր է ի մր մո ս ա ծ է է Պատմութիւնը բ ա ց ա ծ է գուռը եւ մ ա ր դ - ձ ի ին , դի մ ա գ ր ե ց ա ր ա բ ա կ ա ն ալիքներուն ։ Ա* ի ա յ ն
լեռանդ - Պ ի զ ա տ ո ս , վարակուաս՝ անդիմադրելի կա յ ի ն մ եծո ւթի ւնն երբ պ ի տ ի գիմ են դէպ ի Հորի - ալն երկի բներ բ , ուր ք*իւգանդիոն ԼնԼած էր ^ ա յ
Համակրանքի մր Հոսանքէն, ըսաՆ՝ է անպայման , զոններ ... Ամ ենօրեա յ զոՀողութիւններ ը, րոպէն նախարարական տուներ ը , այն Հ ա լ ա ս տ ա ն ի մ ԷԼ ,
յաւերմական բարոյականի յաւերմական իշխանին . ե կ ե ր է, պ ի տ ի դ ա ռ ն ա ն ԶոՀ սղութիւն ։ Պիտի գ առ որ յունական տիրապետութեան տակ էր , միայն
Ղ՛ուն որ օ-անօթ ե ս Ղ՝ա լիլէ ի մէն մի ք տ - նան ՚ ի ո գ գ ո թ ա ։ Ու ինչ որ տարածութիւնը կը կոր– այնտեղ Արաբները կրցան Հ ա ս տ ա տ ո ւ ի ք եւ արա -
րին ու թուփին, ա Հ ա շ ո ւ տ ո վ մութր կ՚ի^նէ, կոր "Լ."0^*Հ> 1 խո բութ ի ւնբ պ ի տ ի վ ե ր ա գտնէ ։ բացնել բովանդակ երկիր բ , ՚Լյփրկերտ , Աե -
սեմ քեղի , առ գ լ ո ւ խ դ ու Հ ե ռ ա ց իր : Ղ՛ուն . . * դուն իՀնչպէս , ի՚նչպէս կը Հասկնամ Հ ի մ ա * » » Հեէ~ լիտինէ , Ամիտ եւայլն :
• . . քանի որ աստուահ՝ ես , կորսեն , կը կատարես լէնները , ո ս կ ե գ ա րուն , Հաստատեց ին մ արդկա յին Ի թ ն չ էր ա ր ա բ ա կ ա ն քաղաքականութեան Հա -
Հրաշքներ, դուն կբ տ ե ս ն ե ս ամէն ինչ, դուն ար անՀատին գեբազնիւ ա ր մ ա ն ա վ ա յե լչո ւթ իւն ը , իր Հ ի1֊/՛ ։ Հ ա յ ա ս տ ա ն լեռնային երկիր էր, անոր նուա՛
գէն ամէն ինչ գ ի տ ե ս , դ ի տ ե ս ուրեմն թէ ինչ կր Հանգիր օրէնքներովը՝» ։ Ե*– ի^սէ ոԸէն Փ իգի ասն ե– ճում բ գ մ ո ւ ա բ ։ Բիւզանդիոնի յաբելով, Հայաս
սպասէ քեղի չուտով, առ գ լ ո ւ խ դ ու անցիր... ր լ լ * Բւ՜շՕԼւէհւշները , երբ Հարկ եզալ յզանալ ասա - տան կրնա ր լուր Լ վտանգ մբ դ ա ռ ն ա լ ա բ ա բ ա կան
ղուն որ ամէն ինչ կր տ ե ս ն ե ս * .. ո լածն ե ր ո ւ ն պատկեր ը ։ Պ՝ ան տ ե գ ի ո ս ի (1^3.11էշհզսշ) ԱիԼագետքի։ է ս կ Հիւսիսի անցքերուն վրայ կը
ինչպէս միշտ կր պատաՀէր , Նազովրեցին բըռ– սպիտակ մարմարներուն մԷԼԷն , պ ա ր զ ա պ է ս , բնա ս պ ա ս է ր մ ո գ ո վ ո ւ ր գ մը , հազարները, որոնք քա
նուեցալ կ ա ր ե կ ց ո ւ թ ե ա ն նոր ու մասնակի նոպայով կան օր էն ա ս տ ո լածն եր ը բարձրացուցին՝ մարդու նի քանի ա ն գ ա մ ն ե ր է * եւ Ը . գ ա ր ե ր ո ւ ն արդէն
մ ը ։ Պատասխանելէ առաչ^, տ ր տ ո ւ մ ու սիրազեղ կերպարանքին. . . փ ո ր ձ ա ծ էին դ է պ ի Հ ա ր ա ւ թ ա փ ի լ ։
աչքերը պ ա Հ մը, ձ գ ե ց անոր վբայ : Պ ա տ ր ի կ X Հայաստանբ սիրաշաՀելով, վ ե ր Լին ս կարող
Հռովմայեցին պ ի տ ի մնար ալ ՀալաՆուաճ ա յղ Հայրենիքդ իմ, մ տ ա ծ մ ա ն ի^"էպիսի դիւթա էր պատուար կանգնի լ Հիւսիսի այս բարբարոսնե
ակնարկի հ՜ան ր ո ւթ են էն , վասնզի , անառարկելի կան Հ ո վ ե ր կ ո ւ գ ա ն տ ա ր ա գ ր ի մեր ու րամ ութեան ; րուն դէմ ։
ինչպէս յայտնութիւնը, Հ ա ս կ ց ա ւ որ Ան ամէն ինչ Գիւթական Հովեր, ուր կբ խլրտայ անՀուն գորո Արաբներբ այսպէս Հիւսիսէն պաշտպանեցին
դիտէ, բոլոր մամանակներուն Համար։ վանքը Հ ա ն դ է պ քու մեծ գ ա ւ ա կ ն ե ր ո ւ դ , քոլ մար իրենց կայսրութիւնը , սակայն Արեւելքէն՝ լքեցին
Ու մեղմ ինչպէս շշուկր, ինչպէս Հպում ր Հրեշ տիրոսներուդ , քու մ ա ր գ ա ր է բ ա ն ա ս տ ե գ ծ ն ե ր ո ւ դ * Պարսկաստանի դ ա ր ա ւ ո ր ու իմ ա ս տ ո ւ ն քաղաքա
տ ա կ ա յ ի ն թեւին , Նազովրեց ին պատասխանեց , Ա յ դ ^ " ՚ լ ՚ ե ր ը քլ օրօրեն այսօր՝ ազատ Հայրենի կանս ւ թ ի ւ ն ր ՚ ։ Անոնք ի ս լ ա մ ա ց ա ծ թուրք - թաթար
չ ա ր չ ա ր ա ն ք ի կանխօրոք Հ ա մ ա կ ե ր պ ո ւ մ ին ե ղ ե ր ա — քին մ ԷԼ իրենց ա է ք ե ր ը բացոզ մ անուկնեբբ Հբա– մոգովուրգներու առԼեւ Լ ՛ * * յ ն բացին 0 քսուս ի ամ
կ ա՛ն տ ր ա մ ութեամրը, չուի X Պիտի գ ա յ օբբ ոբ , անոնք , պարմանի ,ե - բ ա ր տ ա կ ն ե ր ը ։ Թուրք ցեղեր սկսան ծորիլ , խալի
... Լցցի բանն ո՛ր ա մ ա ց ա ւ ի մ ա ր գ ա ր է է ն , բախաապաբտ Հայրենիքին մէԼ, պ ի ա ի ընեն այն ֆ ա յ ո ւթեան պաշտպանութեան տակ Հ աս տ ա տ ո լե
պ է ս ՝ ինչպէե ըլէին Հելլադայի աբձանագործնեըբ լով Պաղտատի ԼուրԼ 5
Բամանեցին զՀանդերձմ իմ յ իւր ե անս , է վերայ Հանճաբիմ աց ;
պ ա տ մ ո ւ ճ ա ն ի ի՛մոյ վթճակս արկանէին։ , ՀՐԱԶ ԶԱՐԳԱՐԵԱՆ Իս՛կ Բիպս/եդիոն , օգտուելով. խալիֆայՈկ -
Fonds A.R.A.M