Page 180 - ARM_19-1946_02
P. 180
*8 Ա ԱX
րերոլ ազբիւբէն եւ ոչ թէ այն պահ ուն երբ լոլրր
պիտի ուղարկուի թբ։է.
ԽՐ. Տհր-ԱԱդէհասեաԱ (Օուչեէ) 1ԲաԱւպի գոսթԱոէթիւՕը արտասահման : Այս ձեւով
թակի֊ մբ կրնայ իբ ուզած նիւթր հեոագրել իր
(Գ– եւ. վերջին մաս) (#. եւ վ է յ ^ ն մաս) թերթին, անշուշտ զինուորական սահմանափա ֊
կարծիքնեբը բաժնուած են իր լեդուի ել ոճի ՊԵԼՃԻ՚ԲԱ ԱաՀմանագրութեան \8րգ յօդ կումնեբը նկատ
մասին։ Ունի Հիացողներ, ինչպէս քննադատներ ։ ուածին Համաձայն , մամուլը աղատ է; Թերթերէն ի ունենալէ վերի Պեբլինի մէչ
Բարեկամս, Բալուեանյլ նոյն իսկ քար նետեց , գայ շատերը քա ղա քա կան որոշ տեսակէտներ ունին , լո.ր հաւաքելու աշխատանքը բաւական դմուար է ,
թակղեցնելով րո լո ր ծանօթեե ր ր : Տ արգելով Հան– բա յց ամ էն լո ւբ կը Հրատարակուի րոլորովխն ան որովհետեւ կարելի չէ անարգել կամ առանց հէ -
ղերձ կարծիքը –անկեղծօրէն յա յտնելոլ աղա տոլ. կողմնակալ կերպով ։ տեւորգի մտնել ռուսական գօտիէն ներս ; Խմբա
թիւնր , որքան պիտի ուղէի , որ , ինքր եւս րլլար ՀՈԼԱՆՏ Ա * Համ աձայն մ ամ ուլի աւանգա - գիրները իրաւունք չունին հրատարակելու այն .
մեզի Հետ՝ Հիացողներու շարքին։ (յ ւ այս՝ ո Լ թէ կան առատութեան , խմբագիր մը կրնայ իր ուզա պիսի լուրեր որոնք դէմ են Դաշնակիցներուն կամ
րսւրեկամական զգացումներէ տարուած, «թաթեր» ծը Հրատարակել ել կառավարութենէն կը ստանայ ֆաշական կամ զինապաշտական ձգտում ունին:
Համար , այլ, գեղեցկութիւն մր տեսնելով ւսյղ կարելի գի ւր ո ւթ ի ւնն եր ը : թերթերը թուղթի Ռուսական գօտիին մէչ թերթեր բ մամուլին յանձ–
լեզուին մէչ։ նուազութեան պատճառով, շատ փոքր ծաւալ ու - նուելէ աո աք գրաքննոլթենէ կ՚անցնին :
Եթէ ներկա յ գրողներու լեզուն չափանի շ առ - նին , այնպէս որ արտաքին լուրերու բաժինը ան - ՍՊԱՆԻԱ Գրաքննութիւնը աւելի թ ո յ լ է
նելով մօտենանք, ճիշդ է , քիչ մր Հնաբոյր է ան ։ բաւական է ։ Աիւ֊ս կողմէ , սակայն , տրամադրելի վերչեբս; Օտար թզթակիցնեբբ 1945 Ապրիլ \եէն
Դասականներու երկար նախ ադաս ո ւթի ւնն երր չու տեղ ունին պաշտօնատարներ քննադատելու Հա - ի վեր ազատօրէն կրնան ճամ բո բդել եւ նո յնիսկ
նենալով մէկտեղ, նորէն իր դարձուածքներ ր կր մ ար յ շոգեկառքի բն կե րո ւթ իւննե ր բ հարիւրին 60 Ղ*"1ձ
գտնենք երկար, մանուածապատ։ Այս տպաւորոլ - ԵՈՒԿՈՍԼԱՒԻԱ— Ւէթոյի Հառավա բութէդ կուտան անոնց : կառավարութիւնբ կ՛ուզէ հաս ֊
՜՞~թիւնր կ՚ունենանք մասնաւորաբար , վարժուած ըլ– նը արգելքներ կը յարուցանէ եւ շատ մօտէն կր Հե– կցնել թէ հաւատք ունի թղթակիցներու «բաբե -
Լաէո՝Վ նոր գրողներու աԻոԿ պարբերութեանց։ տեւի թղթակիցներու շարժումներուն ։ Պաշտօնա մ աո ւթեան՝Տ>վրա յ ։Աս իկա կբ նշանակէ որթղթակիս
Ատ որա կէտ մր, վերջակէտ մր եւ միտքը յա յտ - կան շրջագայութեան մը րնիժացքին ամերիկեան մբ կրնայ հարցաքննուի՛լ իր ուղարկած հեռագրին
նուած է արդէն ։ Ըն թե ր ց ո ղին դործն ալ կր դիւրա թդթակից մը կը նկատէ որ իր ինքնաշաբժր ժամը համար , բայց պատեհութիւն մը տրուած՜ է իրեն
նայ, չի յողնիր ։ կեանքը Հեւ ի Հեւ կր վա*էէ յ գէրս 80 մ ոռն արադոլթեամբ կը սուրա յ • պատճա® ռը ինքզինքը պաշտպանելոլ : Երբեմն թզթակիցէն կբ
ո լ. գրականութիւն ր կր Հետեւին անոր, Հոդ չէ թէ իրեն րնկերացող պաշտօնեան ա յդպէս Հ րամ ա յած պահանչ\ււի որ իր հաղորդած լուրբ հերքէ; Մաս -
կր կծկուին , կբ չորնան , 1Լ աղքատանան , Լբացա– է մ ե քեն ա վա ր ին , որպէսզի թղթակիցը պատեՀոլ– նաւոր գործակալութիւն մբ որ կառավարութեան
ռութիւննեբու Հ ամար չէ խօսքս) : Դբելու այդ ձե– թիւն չունենայ կանգ առնելու ամ էն գիւղ ու քա– հակակշռին ենթակայ է, կբ բաշխէ լուրերը որոնք
ւր ի Հարկէ առաւելոլթիւննեբ ունի, սակայն դաք ու «բան Հասկնայ» ; լաւ մ բ «քամուած՛» են, որպէսզի որ ել է աննբ .
պա կաս ո լթ իւններբ եւս ակնբախ են ։ ՋԵԽՈՍԼՈՀԱ-ԲԻԱ Թերթ մ ֊ 4բ ատ ա ր ա կ ե - սչաստ լուր Լոյս չտեսնէ Յյրանքոյի դէմ :
Տեսա՛կէտ է ։ ինծի Համար, երիտասարդ գրող–՛ լու Համար պէտք է արտօնութիւն ստանալ։ Ա ա– ՓՈՐԹՈՒԿԱԼ — Կ առավա ր ո ւթեան քարողոլ -
նե բու լեզուն թեանց բամինբ լուրերու բաշխում ին միակ գոր -
կր նմանի արդիական կարասինե մուլը ենթակայ է պետական պ աշտ օն ե ա ն եր ո ւ թե
րուն ։ ան կա րժ է ք ծիրանե փա յտ Լբա լի ս ան տ ր ) լադրութեանց ։ Ար տ ա ս աՀ մ անի լուրերր գրաքննի ծակալութիւնն է : Ինչ լուր որ ան կբ հաղորդէ
կամ նոբվեկեան ցարասի Լպուլօ) ։ Ուղղանկիւնէ չին ձե ռքէն չեն անցնիր ։ Լ, ախ ա րա բները ընգՀ ան– մամուլին պէտք է հրատարակուի Հեզածին պէս»;
Հայելիի պէս փայլուն, իրենց պարզութեան մէջ րապէս տեսակցոլթիւններ կուտան օտար թղթա՛ 1945 Ցուլիս )\էն ի վեր օտար թղթակիցներու
անկասկած գեղեցիկ : իսկ Հինը , ո՛ճ ունեցող կա կիցներուն եւ ներկայ կ՚ըլլան մամուլի ասուլիս - ճեռագիրներբ գրաքննիչին քովէն չեն անցնիր,
բաս իներ ու նման փորուած , քանդակուած, աւելի ներուն ։ Ր''՚յ՚.1 գազանի ս պա ս ա ր կո ւթ ի ւն բ կ՝՛արձանագրէ ա–
ճկուն գիծ մր , ամ են ա փոքր մ ան րամ ասն ութ իւն - ՅՈՒՆԱՍՏԱՆ Գրաքննութիւն չէլայ; նոնց հեռագիրներբ : խիստ հսկողութեան տակ են
նե րուն մէջ խնամուած ։ Այսօր կամ դար մբ վեր ՏԱՆԸՄԱՐ-ԲԱ - Մամոխի ազատ ո ւթի ւն՛ր ա - արտաքին աշխարհէն հասնող զեկոյցներբ ;
օրենքովդ յ ՄԵՐ ՍԳԱՒՈՐ ԳԻՒ՚ԼԸ
ջը , իր ազնուականութիւնք կր պաՀ է անպայման ւ աաՀովուաձ֊ է Սահմանադրական
Փարիզի Օփեբան գտցած էք կամ գոնէ լսած ՊՈՒԼԿԱՐԻԱ Ամէն թղթակցութիւն կամ
խաղաբկութիլնր ։ Հարցում մ ր . քանի0 Հոգի Հա հեոագիր արաաոաՀման ուղարկուելէ աոա^ պէտք
ճո յք առած է ա յ դ ն ո ւա գէն՝ ։ Անկեղծ Րէէանք , շատ է երեք օրինակ սլատրաստուաՆ ր//այ ։ Առածին օ– Մեր դիւզբ , Ի1մէ , շինուած է այնտեղ ուր Եփ–
րատբ կբ սիրաբանէ Մ աստառին հետ եւ կ՛անցնի
քէժր•> ե ս ա ւ մէէւՀ էւ\ււաւոլԼՀ Հ ա ^ ո յ ք է^նք ԳԳաՐ) րինակլչ ո ս տ ի կանո ւթ եան , երկրորգ բանակի հե անոր լանջեր բ լզելով :
որովՀետել չենք Հասկնար յ տախուզութեանս բաժնին ու եբրորղբ թղթատա - Ապրիլ ամսուն երբ մեր գ ի ՚ ֊ զ ի տանիքները ել
Այդ չի նշանա կեր թէ ն ո յն ե րաժշտ ո ւթ իւն ը րական վարչութեան Համար; կարգ մբ լուրեր Հ.կբ լէք , ծաղիկներէ ուրիշ բան չէք տեսներ : Ա արդ
անաբմէք է։ - մեկնին՛» Մ ոսկուա յի ճամբողէ; Պատահած է որ կբ հիանա յ Արարչին ստեղծագործ ձեռքէն ելած
Պ էաք է խօսիլ նաեւ բառամթերքի մ ասին ։ պուլկար գրաքննոլթենէն անոնող չուր մբ «//՚բկ - սքանչելիքներուն : ինքզինքդ հաղարոլմէկ գիշե -
Դրաբարի վարպետը դուրս կր Հանէ Հին Հայերէնի րատուի» պուլկար կամ ււ ուս համայնավար պատ - ներու մէչ կբ կարծես , երազ եւ բանաստեզծոլ -
բոլոր ա րժ է քա ւո ր բառեր ը եւ , ճոխ բառարանի տօնատարի մբ կողմէ; Պուլկար մողովոլրգբ գա թիւն; Հոն՝ կուղային ԶարդաբեաՆներր ս քան չա -
աէր , մանեակի պէս կր բանի իր նախադասութիւն՛՛ ղափար չունի մամուլի ազատութեան մասին; նա լու բնութեան գեղեցկութեանց , եւ «Տայգա -
ներր : Կէս էջի վ ր ա յ նո յն. բառր երկու անգամ ՇՈՒԷ-Տ • Տ,ուլիոէն ի վեր գրաքննութիւն լոյս»նեբուն .աւիշբ առնելու :
կրկնելու վախր չունի : Տասնեակներով Հոմանիշ. - չկայ; Իչիյանութիւններբ կբ գրաւեն այն հրաւոա– Գիլզին աղչիկնեբբ երկար եւ հաստ հիւսուած
չուր
ներր ուզած ին պէս կր յա րդա րէ ։ բակոլթ իւններբ որոնք «ս ո լա լուրեր» կբ պարու ծամերբ մինչեւ կրոլնկներբ ձգած՝ կումերով
այծ -
Դբոդի յաւակնութիւն չունիմ եւ չեմ ունեցած, նակէն : Թեբթեբուն ձ ալալբ կրճատուած՝ է բո լո - բերելու կ՚երթային ամօթխած , ել վայրի
բայց Պէրպէբեանի մէջ Հայերէն դասի վեբջիննե - բովվւն կա մ աւո որչ , որպէսզի թուղթի ա րտահծո՜ւոււմր եամներու պէս արել կբ ծամէին ;
աւելն մ։
րէն չէի, Լդասընկերս՝ Որբունին կրնայ վկայել) ։
Հա կառա կ ասոր , երր կը կարդամ «Ա ուսսյ Լերան ՆՈՐՎԵԿԻԱ— Գբաքննոլթիւնբ կ՝ ապահովէ Մեր դիւզացիներր Հայաստանէն եկած դ ա ղ ՜
քառասուն օրերը» , ի ւբ ա քան չի ւբ էջի վ ր ա յ երկու մամ ուլի աղա տ ո ւթ իւն ը : ի շխ անո ւթ ի ւնն եր ր դի՛– ՜ թականնեբ էին, ունէին իրենց ճաբտա բա րո լեստբ ,
անծանօթ բառեբու կբ Հանդիպիմ ։ Դիրք Հրատա րո ւթ ի ւնն եր կուտան օտար թղթակիցներուն ։ կօ շկա կարո ւթ իւն բ եւ կա շեգո րծութ իւնբ , մ րցելով
րակած , անուն շինած երիտասարդ դբողնեբ ու - ԳԵՐՄԱՆԻԱ Գրաքննութիւնը կբ սկսի լու– քըաբբերգի վաճառականութեան հետ մինչեւ
նինք, որ Հարիւր էջի վրայ՝ » ^արէ՚՜Ր անդամ կը կարին , Տիգբանակերտ , Մալաթիա ել ստեղծելով
կրկնեն նոյն բառր։ բարեկեցիկ կեանք ;
Ախտ լ չՀասկնանք։ Ըսել չեմ ուզեր որ, ք եր ա— տի երկաթուղիի պա շտ օն է ո ւթ ե ան պետ , կը յաջո Այսօր մեր գիւղը այլեւս հայ բնակչոլթեան
կան ա կան օրէ նքներո լ Հ իմ ան վրա յ րաււեբբ իրա ղի Հա բոա ր - Փա շա յի կայարանի գրասենեակնե– չունի։ ՛քանդուած են մեր տուներ բ ել անհամար
րու քով ձ ա ո ^ Լ " ՚ ւ \ գրականութիւն բրած ՐԼԷ*",1 րէն մէկուն մէջ մտցնել Տ Էբ-Անդրէասեանը : Լ ան պարտէզներբ, ղ ո ցոլած են առուներբ, չորցած են
մարդ , բայց քաքը նետուեցաւ Տէր ՜ Անդրէասեա– ՛է ե 11 ՚" ԳՈՐ°^ 5 լաւ վա բ ձ ա տ բ ո ւթ՜ ի ւն , տնտեսապէս ազբիւրներբ։ Թուրքին քանդիչ ձեռքբ ուզած է
նի լեզուին , ոճին , թա րգմ անո ւթ իւննե ր ուն , ոչ թէ ապաՀովուած ։ Եթէ իր տ ս Գ Ր ոլրէէ. մը րլլար, »տ– սրբել հայ շինականին դարաւոր ճակտի քբտինքբ :
գրագէտին ։ քերոլ փոշին թօթուելով պիտի Հեռանար ուսուց— Այսօր քանի մբ անպիտան ել ծոյ^ թուրք խաշնա
Զ եմ երկարեր , խ ո ւս ա փ ե լո լ Հ ամ ար աւելո րդ չական ասպարէզէն , խոշոր խաչ մ՛ր յշելով րածներ իրենց ողորմելի կեանքր քարշ կուտան՝
վէճերէ ։ Տէր - Ան դբ է ա ս եաննե ր ո ւ , Օշտկաննեբոլ վքան ; • Իսկ ի^նչ 1լ րնէ ան ։ Հազիւ դին ա դա ղա ր ր երբեւՈւի հայկական շէն օճախներոլ տեղ։
(ա ա ո բ ալ Հ անդիպեցանք) լեզուն խծբծելու տեղ , կնքուած, կր դիմէ Պ • Պասլոնեանին (միեւնոյն ա֊ •Քանդուած վանքերու ել եկեղեցիներու մէչ
երիտասարդ դրոզներր աւելի Լաւ գործ մր րբած տեն Դատը - Դի՚֊դի թաղական) եւ կ՚ըսէ • « իմ շնադայլերբ ել բո ւե ր բ հազարամեայ քաղաքա -
պիտի րլբոյին, անոնց նման Հարստացնելով իրենց տեղս Հոս չէ , Հոն է * վարժարանը» ։ կրթութիւն ունեցող մողովոլրդի մբ անմխտելի
բառամթերքը, լեզուին ողնայարը եղող քերակա Ու կը յո՚ջոգի , կբ <^գէ ապաՀով ամ սա կան ր եւ իրաւունքը կ՛ողբան, թքնելով կեղծ քրիստոնեայ
նական , օրէնքներ ը ։ Առանց լաւ գործիքի դժուար է կր վերադառնա յ Հայ դպրոցնեբու անկանոն վճա— եւ վայրենի քաղաքակիրթ մարդկութեան երեսին։
լաւ գործ արտադրել ։ րումնեբուն , ոբովՀետել իր Հոգեկան րաւարաբոլ– Մանուկ Գ-ույումոեան
Օրինակի Համար, դասական գործի մր Հարա թիւնր այգ աշխատանքին մէ9 միայն կը գտնէ։
զատ թաբդմանոլթիւնր թող փորձեն ել պիտի տես Ընտանիք , Հայ գիր ու գրականութիւն , ուրիշ Հա ՍՏԱՑԱՆ*
նեն դժուարութիւնը : իմ աստը տալը 9 թարդմանել ճո յ ք չունի : Այսպէս կ՛ր՚լլան նուիրեալներր :
չի նշանակեր յ Թ" ՛լ ծնած րլլար մ եծ ժողովուրդի մը ծոցին ՀԱՅՐԵՆԻՔ Ամսագիր, 2\րդ տարի, 1946
պիտի
Ինծի Համար սակայն , Հ րա պա բակագբ՛ի , մ էջ , իր մ տա յին պաշարովը անկասկած ամե - Մարտ - Ապրիլ, (թէ"– 2) 1 ճ"ի բովանղակու ՚
թարգմանչի, նո յնիսկ Հայագէտին չափ եւ աւելի գրաւէր Համալսարանի ամպիոններէն մին, թեամբ : Տարեկան բաժնեգին 3 տոլաբ : Հասցէ *
արժանիք ունի ո ւս ո լցիչը , դաստիարակր : Դիւգա– նայարմարր իր խառնուածքին : 212 ՏէւաՈ Տսշշէ, Տօտէօո, 16 ա&տտ.) Ս. Տ. տ
քտդաքի մ բ նա խա կբ թա բանով տիրանալ Հայ լե - Դաղթա շխարՀ բ չէր կրնար ա յգ պատուան - ԳՈՒՐԳԷՆ ԱՐԵՐ ՈՒՆԻ, Թ– դարու հ ա յ ա ւ ա
զուին՝ իր տոկոսոփ, այս արդէն մեծ արժանիք դանր տալ իրեն , իսկ Հայրենիքր , դժբախտաբար տական իշխհաւ լքր • գրեց՝ (իոզէֆ Լոռանա թարղմ–
1լ ենթադրէ , բայց երեք սերունդ դաստի՛արակել չուզեց օդտուիլ իր կարողութենէն ։ \յիւթական Հայկ Պէրպէրեան : Լեւոն է/տրրեան Հայագիտա ՚
կան Մատենաշար թ ի լ 2, Փարիզ,
սիրով, Հաւատքով, նուիրումով, առանց արտն - մամ տ ո լքներ է Հ եռու , Հայկ* Ակադեմ իա յի լեղ - 1946։ Գի՛" 60
ջալու, ասոր յաճախ չենք Հանդիպիր։ ՏԼուբկ պե ուակտն խնդիրնեբոլ մասնադէտնեբուն Հետ ձեռք ֆրանք :
տական միջոցնեբէ , «աղա-էֆէնտի» թաղականնե ձեռքի , րլլայ Հինէն պեղումներով , րլլայ նոր կա– ՀԱՅ ՕԳՆՈՒԹԵԱՆ ՄԻՈՒԹԻՒՆ, եռամսեայ
րու քմ աՀ աճո յքին Հետեւանքով, մեր մէջ, ուսուց ււո լցուածքն եր ով կրնային Հայ լեզուն Հասցնեք
ա յնպիսի բարձրութեան մ ր , որ նախանձելիք բան պարբերաթերթ • կ. տաբի թիւ 3, ապրիլ 1946։
չական ասպարէղր, շատ իրաւացիօրէն, մարտիրո չունենար այլեւս ամենաՀաբուստ եւ ճոխ բար - Հասցէ 212 ՏէսՅՈ Տէ^6է, Ցօտէօո, 1\1տւտ. Ս. Տ. =
սութեան թ ե կն ած ո ւն ե ր ո ւ անկարան մր ն կա տ ո լած բառներէն : Այո աշխատանքով փա կուած պիտի ըլ ՓԱՌԱՆՑԵՄ (վէպ) . ճամբաներու երկայնքին
էրէ Պակաս չէին ի Հարկէ «կեղծ մ ա ր տ ի ր ո ս»նե բ ր , լար իր աքդիւնաւէտ կեանքին չրջագի^Ր։ (1872—1942)։ Գրեց՝ Զարուհի 8– Պահրի։ Գի՚ե՝
ուրիշ գործի անընդունակ ուսուցչական ասպ ա - Դնա՚ց, եւ մեծ բան չմնաց իբմէ։ Բայց ա յդ– 180 ֆրանք։ Արտասահման՝ մէկուկէս տոլար՛–
բէզբ նետուողները, որ կը տրտնջային անրնդՀատ , քանն ալ կը բաւէ զայն դասելու Համար Հայ լեղոլի Փարիզ, 1946։ Տպ– 8– Տէր Յակոբեան, 17 ատ
Հայ ժողով ուրդին ողորմ ութիւն մր րնողի Հ ո վեր բացառիկ մշակներու շարքին ։
առնելով։ Բարեբախտաբար Եր՝ Տէր - Անդբէաս– Հ. Մ– Ը– Մ— ՀԱՅ ՍԿԱՈՒՏ– թիւ 2 (1946
եանի նման «կոչեցեալ»նեբ կբ ծածկէին ասպարէ Վերջացնելէ առաջ, իբրեւ յարդանքի տուրք,
զին պզտիկութ իւննե րը : Իրական պատմութիւն մր , թնչ աւելի լաւ՝ քան իր մէկ «րնա ի ր աս ա ց ո ւած– Մայիս) : Նաեւ յաւելուած մ բ՝ հայերէն սորվե -
փաոտելու Համար իր դաստիարակի խմ&րը։ ք»ր նախորդներու, Հիներու Հասցէին բո ո ւած * զնելու համար նոր սերունդին։ Պատկերազարդ՛–
«Մեր նախնեաց մեծութիւնբ մեզի Համար կբ պարունակէ ֆրանսերէն յօդուած մբ Հայ՛10
Ա եր բարեկամներէն , Հանգուցեալ Լ . Պապոն– միշտ նոր՝ շարժառիթ մ ըն է յուսալու եւ գործե - սւատմոլթեան մասրն։ Տարեկան բաժնեգին 600
եանր , առաջին Ա եծ Պս*աերաղմին , իբրեւ Պ ա ղտ ա– լ*ւ » : ՀՐԱՆԳ ԱԿՈՆԱ8ԵԱՆ ֆրանք։ Ջեռքէ՝ 50 ֆրանք։ Հասցէէ 32 - 34 Ո16
Տէ. Ն&֊&շ, Բ յ ո տ ։ Fonds A.R.A.M
րերոլ ազբիւբէն եւ ոչ թէ այն պահ ուն երբ լոլրր
պիտի ուղարկուի թբ։է.
ԽՐ. Տհր-ԱԱդէհասեաԱ (Օուչեէ) 1ԲաԱւպի գոսթԱոէթիւՕը արտասահման : Այս ձեւով
թակի֊ մբ կրնայ իբ ուզած նիւթր հեոագրել իր
(Գ– եւ. վերջին մաս) (#. եւ վ է յ ^ ն մաս) թերթին, անշուշտ զինուորական սահմանափա ֊
կարծիքնեբը բաժնուած են իր լեդուի ել ոճի ՊԵԼՃԻ՚ԲԱ ԱաՀմանագրութեան \8րգ յօդ կումնեբը նկատ
մասին։ Ունի Հիացողներ, ինչպէս քննադատներ ։ ուածին Համաձայն , մամուլը աղատ է; Թերթերէն ի ունենալէ վերի Պեբլինի մէչ
Բարեկամս, Բալուեանյլ նոյն իսկ քար նետեց , գայ շատերը քա ղա քա կան որոշ տեսակէտներ ունին , լո.ր հաւաքելու աշխատանքը բաւական դմուար է ,
թակղեցնելով րո լո ր ծանօթեե ր ր : Տ արգելով Հան– բա յց ամ էն լո ւբ կը Հրատարակուի րոլորովխն ան որովհետեւ կարելի չէ անարգել կամ առանց հէ -
ղերձ կարծիքը –անկեղծօրէն յա յտնելոլ աղա տոլ. կողմնակալ կերպով ։ տեւորգի մտնել ռուսական գօտիէն ներս ; Խմբա
թիւնր , որքան պիտի ուղէի , որ , ինքր եւս րլլար ՀՈԼԱՆՏ Ա * Համ աձայն մ ամ ուլի աւանգա - գիրները իրաւունք չունին հրատարակելու այն .
մեզի Հետ՝ Հիացողներու շարքին։ (յ ւ այս՝ ո Լ թէ կան առատութեան , խմբագիր մը կրնայ իր ուզա պիսի լուրեր որոնք դէմ են Դաշնակիցներուն կամ
րսւրեկամական զգացումներէ տարուած, «թաթեր» ծը Հրատարակել ել կառավարութենէն կը ստանայ ֆաշական կամ զինապաշտական ձգտում ունին:
Համար , այլ, գեղեցկութիւն մր տեսնելով ւսյղ կարելի գի ւր ո ւթ ի ւնն եր ը : թերթերը թուղթի Ռուսական գօտիին մէչ թերթեր բ մամուլին յանձ–
լեզուին մէչ։ նուազութեան պատճառով, շատ փոքր ծաւալ ու - նուելէ աո աք գրաքննոլթենէ կ՚անցնին :
Եթէ ներկա յ գրողներու լեզուն չափանի շ առ - նին , այնպէս որ արտաքին լուրերու բաժինը ան - ՍՊԱՆԻԱ Գրաքննութիւնը աւելի թ ո յ լ է
նելով մօտենանք, ճիշդ է , քիչ մր Հնաբոյր է ան ։ բաւական է ։ Աիւ֊ս կողմէ , սակայն , տրամադրելի վերչեբս; Օտար թզթակիցնեբբ 1945 Ապրիլ \եէն
Դասականներու երկար նախ ադաս ո ւթի ւնն երր չու տեղ ունին պաշտօնատարներ քննադատելու Հա - ի վեր ազատօրէն կրնան ճամ բո բդել եւ նո յնիսկ
նենալով մէկտեղ, նորէն իր դարձուածքներ ր կր մ ար յ շոգեկառքի բն կե րո ւթ իւննե ր բ հարիւրին 60 Ղ*"1ձ
գտնենք երկար, մանուածապատ։ Այս տպաւորոլ - ԵՈՒԿՈՍԼԱՒԻԱ— Ւէթոյի Հառավա բութէդ կուտան անոնց : կառավարութիւնբ կ՛ուզէ հաս ֊
՜՞~թիւնր կ՚ունենանք մասնաւորաբար , վարժուած ըլ– նը արգելքներ կը յարուցանէ եւ շատ մօտէն կր Հե– կցնել թէ հաւատք ունի թղթակիցներու «բաբե -
Լաէո՝Վ նոր գրողներու աԻոԿ պարբերութեանց։ տեւի թղթակիցներու շարժումներուն ։ Պաշտօնա մ աո ւթեան՝Տ>վրա յ ։Աս իկա կբ նշանակէ որթղթակիս
Ատ որա կէտ մր, վերջակէտ մր եւ միտքը յա յտ - կան շրջագայութեան մը րնիժացքին ամերիկեան մբ կրնայ հարցաքննուի՛լ իր ուղարկած հեռագրին
նուած է արդէն ։ Ըն թե ր ց ո ղին դործն ալ կր դիւրա թդթակից մը կը նկատէ որ իր ինքնաշաբժր ժամը համար , բայց պատեհութիւն մը տրուած՜ է իրեն
նայ, չի յողնիր ։ կեանքը Հեւ ի Հեւ կր վա*էէ յ գէրս 80 մ ոռն արադոլթեամբ կը սուրա յ • պատճա® ռը ինքզինքը պաշտպանելոլ : Երբեմն թզթակիցէն կբ
ո լ. գրականութիւն ր կր Հետեւին անոր, Հոդ չէ թէ իրեն րնկերացող պաշտօնեան ա յդպէս Հ րամ ա յած պահանչ\ււի որ իր հաղորդած լուրբ հերքէ; Մաս -
կր կծկուին , կբ չորնան , 1Լ աղքատանան , Լբացա– է մ ե քեն ա վա ր ին , որպէսզի թղթակիցը պատեՀոլ– նաւոր գործակալութիւն մբ որ կառավարութեան
ռութիւննեբու Հ ամար չէ խօսքս) : Դբելու այդ ձե– թիւն չունենայ կանգ առնելու ամ էն գիւղ ու քա– հակակշռին ենթակայ է, կբ բաշխէ լուրերը որոնք
ւր ի Հարկէ առաւելոլթիւննեբ ունի, սակայն դաք ու «բան Հասկնայ» ; լաւ մ բ «քամուած՛» են, որպէսզի որ ել է աննբ .
պա կաս ո լթ իւններբ եւս ակնբախ են ։ ՋԵԽՈՍԼՈՀԱ-ԲԻԱ Թերթ մ ֊ 4բ ատ ա ր ա կ ե - սչաստ լուր Լոյս չտեսնէ Յյրանքոյի դէմ :
Տեսա՛կէտ է ։ ինծի Համար, երիտասարդ գրող–՛ լու Համար պէտք է արտօնութիւն ստանալ։ Ա ա– ՓՈՐԹՈՒԿԱԼ — Կ առավա ր ո ւթեան քարողոլ -
նե բու լեզուն թեանց բամինբ լուրերու բաշխում ին միակ գոր -
կր նմանի արդիական կարասինե մուլը ենթակայ է պետական պ աշտ օն ե ա ն եր ո ւ թե
րուն ։ ան կա րժ է ք ծիրանե փա յտ Լբա լի ս ան տ ր ) լադրութեանց ։ Ար տ ա ս աՀ մ անի լուրերր գրաքննի ծակալութիւնն է : Ինչ լուր որ ան կբ հաղորդէ
կամ նոբվեկեան ցարասի Լպուլօ) ։ Ուղղանկիւնէ չին ձե ռքէն չեն անցնիր ։ Լ, ախ ա րա բները ընգՀ ան– մամուլին պէտք է հրատարակուի Հեզածին պէս»;
Հայելիի պէս փայլուն, իրենց պարզութեան մէջ րապէս տեսակցոլթիւններ կուտան օտար թղթա՛ 1945 Ցուլիս )\էն ի վեր օտար թղթակիցներու
անկասկած գեղեցիկ : իսկ Հինը , ո՛ճ ունեցող կա կիցներուն եւ ներկայ կ՚ըլլան մամուլի ասուլիս - ճեռագիրներբ գրաքննիչին քովէն չեն անցնիր,
բաս իներ ու նման փորուած , քանդակուած, աւելի ներուն ։ Ր''՚յ՚.1 գազանի ս պա ս ա ր կո ւթ ի ւն բ կ՝՛արձանագրէ ա–
ճկուն գիծ մր , ամ են ա փոքր մ ան րամ ասն ութ իւն - ՅՈՒՆԱՍՏԱՆ Գրաքննութիւն չէլայ; նոնց հեռագիրներբ : խիստ հսկողութեան տակ են
նե րուն մէջ խնամուած ։ Այսօր կամ դար մբ վեր ՏԱՆԸՄԱՐ-ԲԱ - Մամոխի ազատ ո ւթի ւն՛ր ա - արտաքին աշխարհէն հասնող զեկոյցներբ ;
օրենքովդ յ ՄԵՐ ՍԳԱՒՈՐ ԳԻՒ՚ԼԸ
ջը , իր ազնուականութիւնք կր պաՀ է անպայման ւ աաՀովուաձ֊ է Սահմանադրական
Փարիզի Օփեբան գտցած էք կամ գոնէ լսած ՊՈՒԼԿԱՐԻԱ Ամէն թղթակցութիւն կամ
խաղաբկութիլնր ։ Հարցում մ ր . քանի0 Հոգի Հա հեոագիր արաաոաՀման ուղարկուելէ աոա^ պէտք
ճո յք առած է ա յ դ ն ո ւա գէն՝ ։ Անկեղծ Րէէանք , շատ է երեք օրինակ սլատրաստուաՆ ր//այ ։ Առածին օ– Մեր դիւզբ , Ի1մէ , շինուած է այնտեղ ուր Եփ–
րատբ կբ սիրաբանէ Մ աստառին հետ եւ կ՛անցնի
քէժր•> ե ս ա ւ մէէւՀ էւ\ււաւոլԼՀ Հ ա ^ ո յ ք է^նք ԳԳաՐ) րինակլչ ո ս տ ի կանո ւթ եան , երկրորգ բանակի հե անոր լանջեր բ լզելով :
որովՀետել չենք Հասկնար յ տախուզութեանս բաժնին ու եբրորղբ թղթատա - Ապրիլ ամսուն երբ մեր գ ի ՚ ֊ զ ի տանիքները ել
Այդ չի նշանա կեր թէ ն ո յն ե րաժշտ ո ւթ իւն ը րական վարչութեան Համար; կարգ մբ լուրեր Հ.կբ լէք , ծաղիկներէ ուրիշ բան չէք տեսներ : Ա արդ
անաբմէք է։ - մեկնին՛» Մ ոսկուա յի ճամբողէ; Պատահած է որ կբ հիանա յ Արարչին ստեղծագործ ձեռքէն ելած
Պ էաք է խօսիլ նաեւ բառամթերքի մ ասին ։ պուլկար գրաքննոլթենէն անոնող չուր մբ «//՚բկ - սքանչելիքներուն : ինքզինքդ հաղարոլմէկ գիշե -
Դրաբարի վարպետը դուրս կր Հանէ Հին Հայերէնի րատուի» պուլկար կամ ււ ուս համայնավար պատ - ներու մէչ կբ կարծես , երազ եւ բանաստեզծոլ -
բոլոր ա րժ է քա ւո ր բառեր ը եւ , ճոխ բառարանի տօնատարի մբ կողմէ; Պուլկար մողովոլրգբ գա թիւն; Հոն՝ կուղային ԶարդաբեաՆներր ս քան չա -
աէր , մանեակի պէս կր բանի իր նախադասութիւն՛՛ ղափար չունի մամուլի ազատութեան մասին; նա լու բնութեան գեղեցկութեանց , եւ «Տայգա -
ներր : Կէս էջի վ ր ա յ նո յն. բառր երկու անգամ ՇՈՒԷ-Տ • Տ,ուլիոէն ի վեր գրաքննութիւն լոյս»նեբուն .աւիշբ առնելու :
կրկնելու վախր չունի : Տասնեակներով Հոմանիշ. - չկայ; Իչիյանութիւններբ կբ գրաւեն այն հրաւոա– Գիլզին աղչիկնեբբ երկար եւ հաստ հիւսուած
չուր
ներր ուզած ին պէս կր յա րդա րէ ։ բակոլթ իւններբ որոնք «ս ո լա լուրեր» կբ պարու ծամերբ մինչեւ կրոլնկներբ ձգած՝ կումերով
այծ -
Դբոդի յաւակնութիւն չունիմ եւ չեմ ունեցած, նակէն : Թեբթեբուն ձ ալալբ կրճատուած՝ է բո լո - բերելու կ՚երթային ամօթխած , ել վայրի
բայց Պէրպէբեանի մէջ Հայերէն դասի վեբջիննե - բովվւն կա մ աւո որչ , որպէսզի թուղթի ա րտահծո՜ւոււմր եամներու պէս արել կբ ծամէին ;
աւելն մ։
րէն չէի, Լդասընկերս՝ Որբունին կրնայ վկայել) ։
Հա կառա կ ասոր , երր կը կարդամ «Ա ուսսյ Լերան ՆՈՐՎԵԿԻԱ— Գբաքննոլթիւնբ կ՝ ապահովէ Մեր դիւզացիներր Հայաստանէն եկած դ ա ղ ՜
քառասուն օրերը» , ի ւբ ա քան չի ւբ էջի վ ր ա յ երկու մամ ուլի աղա տ ո ւթ իւն ը : ի շխ անո ւթ ի ւնն եր ր դի՛– ՜ թականնեբ էին, ունէին իրենց ճաբտա բա րո լեստբ ,
անծանօթ բառեբու կբ Հանդիպիմ ։ Դիրք Հրատա րո ւթ ի ւնն եր կուտան օտար թղթակիցներուն ։ կօ շկա կարո ւթ իւն բ եւ կա շեգո րծութ իւնբ , մ րցելով
րակած , անուն շինած երիտասարդ դբողնեբ ու - ԳԵՐՄԱՆԻԱ Գրաքննութիւնը կբ սկսի լու– քըաբբերգի վաճառականութեան հետ մինչեւ
նինք, որ Հարիւր էջի վրայ՝ » ^արէ՚՜Ր անդամ կը կարին , Տիգբանակերտ , Մալաթիա ել ստեղծելով
կրկնեն նոյն բառր։ բարեկեցիկ կեանք ;
Ախտ լ չՀասկնանք։ Ըսել չեմ ուզեր որ, ք եր ա— տի երկաթուղիի պա շտ օն է ո ւթ ե ան պետ , կը յաջո Այսօր մեր գիւղը այլեւս հայ բնակչոլթեան
կան ա կան օրէ նքներո լ Հ իմ ան վրա յ րաււեբբ իրա ղի Հա բոա ր - Փա շա յի կայարանի գրասենեակնե– չունի։ ՛քանդուած են մեր տուներ բ ել անհամար
րու քով ձ ա ո ^ Լ " ՚ ւ \ գրականութիւն բրած ՐԼԷ*",1 րէն մէկուն մէջ մտցնել Տ Էբ-Անդրէասեանը : Լ ան պարտէզներբ, ղ ո ցոլած են առուներբ, չորցած են
մարդ , բայց քաքը նետուեցաւ Տէր ՜ Անդրէասեա– ՛է ե 11 ՚" ԳՈՐ°^ 5 լաւ վա բ ձ ա տ բ ո ւթ՜ ի ւն , տնտեսապէս ազբիւրներբ։ Թուրքին քանդիչ ձեռքբ ուզած է
նի լեզուին , ոճին , թա րգմ անո ւթ իւննե ր ուն , ոչ թէ ապաՀովուած ։ Եթէ իր տ ս Գ Ր ոլրէէ. մը րլլար, »տ– սրբել հայ շինականին դարաւոր ճակտի քբտինքբ :
գրագէտին ։ քերոլ փոշին թօթուելով պիտի Հեռանար ուսուց— Այսօր քանի մբ անպիտան ել ծոյ^ թուրք խաշնա
Զ եմ երկարեր , խ ո ւս ա փ ե լո լ Հ ամ ար աւելո րդ չական ասպարէզէն , խոշոր խաչ մ՛ր յշելով րածներ իրենց ողորմելի կեանքր քարշ կուտան՝
վէճերէ ։ Տէր - Ան դբ է ա ս եաննե ր ո ւ , Օշտկաննեբոլ վքան ; • Իսկ ի^նչ 1լ րնէ ան ։ Հազիւ դին ա դա ղա ր ր երբեւՈւի հայկական շէն օճախներոլ տեղ։
(ա ա ո բ ալ Հ անդիպեցանք) լեզուն խծբծելու տեղ , կնքուած, կր դիմէ Պ • Պասլոնեանին (միեւնոյն ա֊ •Քանդուած վանքերու ել եկեղեցիներու մէչ
երիտասարդ դրոզներր աւելի Լաւ գործ մր րբած տեն Դատը - Դի՚֊դի թաղական) եւ կ՚ըսէ • « իմ շնադայլերբ ել բո ւե ր բ հազարամեայ քաղաքա -
պիտի րլբոյին, անոնց նման Հարստացնելով իրենց տեղս Հոս չէ , Հոն է * վարժարանը» ։ կրթութիւն ունեցող մողովոլրդի մբ անմխտելի
բառամթերքը, լեզուին ողնայարը եղող քերակա Ու կը յո՚ջոգի , կբ <^գէ ապաՀով ամ սա կան ր եւ իրաւունքը կ՛ողբան, թքնելով կեղծ քրիստոնեայ
նական , օրէնքներ ը ։ Առանց լաւ գործիքի դժուար է կր վերադառնա յ Հայ դպրոցնեբու անկանոն վճա— եւ վայրենի քաղաքակիրթ մարդկութեան երեսին։
լաւ գործ արտադրել ։ րումնեբուն , ոբովՀետել իր Հոգեկան րաւարաբոլ– Մանուկ Գ-ույումոեան
Օրինակի Համար, դասական գործի մր Հարա թիւնր այգ աշխատանքին մէ9 միայն կը գտնէ։
զատ թաբդմանոլթիւնր թող փորձեն ել պիտի տես Ընտանիք , Հայ գիր ու գրականութիւն , ուրիշ Հա ՍՏԱՑԱՆ*
նեն դժուարութիւնը : իմ աստը տալը 9 թարդմանել ճո յ ք չունի : Այսպէս կ՛ր՚լլան նուիրեալներր :
չի նշանակեր յ Թ" ՛լ ծնած րլլար մ եծ ժողովուրդի մը ծոցին ՀԱՅՐԵՆԻՔ Ամսագիր, 2\րդ տարի, 1946
պիտի
Ինծի Համար սակայն , Հ րա պա բակագբ՛ի , մ էջ , իր մ տա յին պաշարովը անկասկած ամե - Մարտ - Ապրիլ, (թէ"– 2) 1 ճ"ի բովանղակու ՚
թարգմանչի, նո յնիսկ Հայագէտին չափ եւ աւելի գրաւէր Համալսարանի ամպիոններէն մին, թեամբ : Տարեկան բաժնեգին 3 տոլաբ : Հասցէ *
արժանիք ունի ո ւս ո լցիչը , դաստիարակր : Դիւգա– նայարմարր իր խառնուածքին : 212 ՏէւաՈ Տսշշէ, Տօտէօո, 16 ա&տտ.) Ս. Տ. տ
քտդաքի մ բ նա խա կբ թա բանով տիրանալ Հայ լե - Դաղթա շխարՀ բ չէր կրնար ա յգ պատուան - ԳՈՒՐԳԷՆ ԱՐԵՐ ՈՒՆԻ, Թ– դարու հ ա յ ա ւ ա
զուին՝ իր տոկոսոփ, այս արդէն մեծ արժանիք դանր տալ իրեն , իսկ Հայրենիքր , դժբախտաբար տական իշխհաւ լքր • գրեց՝ (իոզէֆ Լոռանա թարղմ–
1լ ենթադրէ , բայց երեք սերունդ դաստի՛արակել չուզեց օդտուիլ իր կարողութենէն ։ \յիւթական Հայկ Պէրպէրեան : Լեւոն է/տրրեան Հայագիտա ՚
կան Մատենաշար թ ի լ 2, Փարիզ,
սիրով, Հաւատքով, նուիրումով, առանց արտն - մամ տ ո լքներ է Հ եռու , Հայկ* Ակադեմ իա յի լեղ - 1946։ Գի՛" 60
ջալու, ասոր յաճախ չենք Հանդիպիր։ ՏԼուբկ պե ուակտն խնդիրնեբոլ մասնադէտնեբուն Հետ ձեռք ֆրանք :
տական միջոցնեբէ , «աղա-էֆէնտի» թաղականնե ձեռքի , րլլայ Հինէն պեղումներով , րլլայ նոր կա– ՀԱՅ ՕԳՆՈՒԹԵԱՆ ՄԻՈՒԹԻՒՆ, եռամսեայ
րու քմ աՀ աճո յքին Հետեւանքով, մեր մէջ, ուսուց ււո լցուածքն եր ով կրնային Հայ լեզուն Հասցնեք
ա յնպիսի բարձրութեան մ ր , որ նախանձելիք բան պարբերաթերթ • կ. տաբի թիւ 3, ապրիլ 1946։
չական ասպարէղր, շատ իրաւացիօրէն, մարտիրո չունենար այլեւս ամենաՀաբուստ եւ ճոխ բար - Հասցէ 212 ՏէսՅՈ Տէ^6է, Ցօտէօո, 1\1տւտ. Ս. Տ. =
սութեան թ ե կն ած ո ւն ե ր ո ւ անկարան մր ն կա տ ո լած բառներէն : Այո աշխատանքով փա կուած պիտի ըլ ՓԱՌԱՆՑԵՄ (վէպ) . ճամբաներու երկայնքին
էրէ Պակաս չէին ի Հարկէ «կեղծ մ ա ր տ ի ր ո ս»նե բ ր , լար իր աքդիւնաւէտ կեանքին չրջագի^Ր։ (1872—1942)։ Գրեց՝ Զարուհի 8– Պահրի։ Գի՚ե՝
ուրիշ գործի անընդունակ ուսուցչական ասպ ա - Դնա՚ց, եւ մեծ բան չմնաց իբմէ։ Բայց ա յդ– 180 ֆրանք։ Արտասահման՝ մէկուկէս տոլար՛–
բէզբ նետուողները, որ կը տրտնջային անրնդՀատ , քանն ալ կը բաւէ զայն դասելու Համար Հայ լեղոլի Փարիզ, 1946։ Տպ– 8– Տէր Յակոբեան, 17 ատ
Հայ ժողով ուրդին ողորմ ութիւն մր րնողի Հ ո վեր բացառիկ մշակներու շարքին ։
առնելով։ Բարեբախտաբար Եր՝ Տէր - Անդբէաս– Հ. Մ– Ը– Մ— ՀԱՅ ՍԿԱՈՒՏ– թիւ 2 (1946
եանի նման «կոչեցեալ»նեբ կբ ծածկէին ասպարէ Վերջացնելէ առաջ, իբրեւ յարդանքի տուրք,
զին պզտիկութ իւննե րը : Իրական պատմութիւն մր , թնչ աւելի լաւ՝ քան իր մէկ «րնա ի ր աս ա ց ո ւած– Մայիս) : Նաեւ յաւելուած մ բ՝ հայերէն սորվե -
փաոտելու Համար իր դաստիարակի խմ&րը։ ք»ր նախորդներու, Հիներու Հասցէին բո ո ւած * զնելու համար նոր սերունդին։ Պատկերազարդ՛–
«Մեր նախնեաց մեծութիւնբ մեզի Համար կբ պարունակէ ֆրանսերէն յօդուած մբ Հայ՛10
Ա եր բարեկամներէն , Հանգուցեալ Լ . Պապոն– միշտ նոր՝ շարժառիթ մ ըն է յուսալու եւ գործե - սւատմոլթեան մասրն։ Տարեկան բաժնեգին 600
եանր , առաջին Ա եծ Պս*աերաղմին , իբրեւ Պ ա ղտ ա– լ*ւ » : ՀՐԱՆԳ ԱԿՈՆԱ8ԵԱՆ ֆրանք։ Ջեռքէ՝ 50 ֆրանք։ Հասցէէ 32 - 34 Ո16
Տէ. Ն&֊&շ, Բ յ ո տ ։ Fonds A.R.A.M
