Page 55 - ARM_19-1946_01
P. 55
ՏԱքիԱձ * Տ/^ւ1\.^* 1 օ .տ 376.286 աբձ՚ւմԽւգբութետՕց մսսիԱ
Օեճշէշսք-Րւ-օթոշէշւՄՇ : ՏՕ֊է. աՏՏծ&աՏ1
17, 11ս6 Լ)8ա8տա6 - (13) Ֆր՛ Ազգ՛ Միութեան դիւանէս ստացած ենք
ւ&աեԱւալ ^այտասասութիւսո, հրատարակութեան
161.։ 008. 15-70 - 0. 0. Ր. Ր<ատ 1678-63 խԱորանքով
ԲԱ.ԺՆԵԳԻՆ-— Տաք. 750, Ցաւքս. 400, Յաս՞ս. 200 ֆրանք
աօւ-սւ 29 յ&ճ^Տք 1946 Երեքշաբթի 29 Յունուար Խ * Հայաստանի կառավարութեան կատարած
խնդրանքին վյրայ, Գերագոյն Ա ո վետ ի 1Ա ո բՀ ուր–
արտօնու
* Ը ՏԱՐԻ - 18* Ճոո6€ 4521-Նոբ շրջան թիւ. 250 Խմբագիր՝ Շ • ԱԻՍԱ^ԵԱՆ ԳԻՆ՝ 3 հք Հ՛Ր 24 Նոյեմբեր 1945/» որոշումով,
թիւն ընծայած է ձեռնարկելու ներգաղթի կազ–
մակերպոլթեան , միՀոց տալով Ափիւռքի Հայու
թեան Հաստատուելու Մայր Հայրենիքի Հողին
ՄԵՐ հյՕՍ-ԲԸ ՀՑ ԳԱՇՆԱԿՑՈՒԹԵԱՆ վրայ ;
Նո յն թուականին , Գերագո յն Ս ովեաի 1&որ–
ՅՈՒՇԱԳԻՐԸ Հուրդը ինչպէս արդէն Հաղորդուած է ժողովուր
ԱՒԵԼԻ ԼՈՒՐյ> դին, ներգաղթողներու դիւրութեան Համար,
Ա՝, Ա Հ Ի Ե Ր Ո Ւ ԸՆԳՀ ԺՈ՚ԼՈՀԻՆ թոյլտուութիւն կ՚ընծայէ փոխադրելու անձնական
ամէն տեսակ առարկաներ եւ կը խոստանա յ տու
Երկրիս ծանրակշիռ կաց ութ իւնը կը Հարկա– ներ կառուցանելու Համար նախատեսուած ծախքե
գրէ ս եղ լրՀութեան է մր ուղղել թո չո ր էն I (Ր-. եւ վերջին մաս) րուն մասնակցիլ 50 առ 100 Համեմատութեամբ ։
ԼՐչ,,վժին մեր շար ժ՜ո ւձեւե րուն , ար տա յա յ– Աքրան սա յի Ա ո վե տ ա կան Գեսպանաաունը , Գե
տ ո ւթե անց ել Հ ա նղ ի պումներ ուն մ ԷՀ : Ամ էն րաեէ 3. Երբ 1918// պատերազմը վերՀացաւ, դաշնա րագոյն Աովետի որոշումր գործնականի վերածե
առաՀ՝ օրինակ առնելով տեղաց էն եր էն , որոնք կից դիւանագէտներ բազմաթիւ խոստումներ ը– լով, Հ րալիրած է Ֆ բանս աՀա յ Ազգ* ԸնգՀ * Մ էու
թոր մտաՀոգութեամր կր Հեաեւին աննախրնթաց րած ^ ի՚ս Հա յե բուն՝ ապաՀուէելով զանոնք թէ պէ թիւնը, որպէս գաղութի պաշտօնական ներկայա
տագնապէ մր ելեւէՀներուն ։ տէ ա զա տ ա գր ո լէ ին թ րքակաՆ տ է ր ա պե տ ո ւթ են էն ։ ցուցիչ մ արմ ին , իսնգրելով որ իր օժանդակութիւ
Անշուշտ այս ճգնաժամն ալ վախճան մր պէաէ 1*Հճ0 Ս*սլ1՛ իլէ՛ն, "իաշնակէցներոլ Գերագոյն Խոր– նը բերէ ն եր գա գիժ ի կազմակերպութեան աշխա
ւնենայ ; ԶՈՀ՝ աշխարՀ ասա սաւ պլ յզմի Հ ուրդը •հրաւիրեց Ա էացեալ ՀյաՀ ան գներ ո ւ նախա– տանքն ե ր ո ւն , դիւրացնելու Համ ար ձեռնարկին
աՀաւոր ցնցումներուն , Ա) ր ան ս ան չէր կր՝^աՐ ում էն զա^ը որպէսզի , իբրեւ իրաւարար , գծէ Հայաս գործադրութիւնը ։
րան կարգէ գնել մէկ օչւէն միւսր։ Աւերներ , քան~ տանէ սաՀմանները՝ ՝Լանի , Պէթլէսէ , կաբնոյ եւ Արդ, րո լո բ այն Հայերը որ կբ ցանկան երթալ
գումներ , կազմ ա լո ւծ ո ւմն ե բ կան որ տ ա ր էն եր ո ւ ձ րապէզոն է նաՀանգնեբուն մ ԷՀ որոնք տակաւին ու Հաստատուիլ 1Ա ո րՀ րգ * Հա յաս տան , Ֆ * Ա • Ը *
կր կարօտ էն յ դարմանուելու Համար ։ թրքական իշխանոլթե ան տակ էէն եւ որոնք , Նա Մ իո ւթեան միՀոցաւ պէտք է խնդրագիր մբ ներ
Ամէն րանէ առաՀ քայքա յուած են երկրին խագաՀ էն որոշման Համ աձա յն , պէտէ կցուէին կայացնեն , ուղղուած եք • Հայաստանի կառավա
տնտեսական ուժ երր , արտագրութեան եւ փոխա գբացի Հա յա ս տ ան ի Հանրապետութեան , ա յս վեբ– րութեան , որոնց լրիւ Յասհ.ԼՀ պատրաստ ո ւելէ
գրութեան միՀոցները։ Ելեւմուտքր խանգարուահ՝ Հինը արդէն իոկ ճան չց ուած ըլլա լով , Գա շն ակից վերՀ պիտի յանձնւ ւ ւի Աովետ* Գե սպանութեանն եւ
է Հիմնովին ։ Արտակարգ մ իՀոցնեբ րաւական չե պետութեանց կոզմէ , իբրեւ անկախ ու գերիշխան այս վեր Հին ր պիտի գոՀացնԷ ներգաղթել վւաւիա–
մն Հ աւասա րրազա շռելու գա յե ւՀելո պետութ՜իւն : քող Հա յե րո լ ցանկութիւնը ։ Ատանալու Համար
ֆրանքէն գէնր ։ Ա * ՆաՀ անգն ե ր ո ւն գրամ ական եւ Աեվռի Գա շնագի րը սա ո ր րաա գր ո ւե ց ա լ \ 0 խնդրագրին օրինակները, դիմել Ֆ* Ա* Ը* Միու
ն է ւթ ա կան աՀա կց ո ւթ է ւնն ե ր ր կաթէլ մր ՀՈէ~Ր Օգոստոս 1 *յՀ0ինճ մէկ կողմ է Գա շնա կից պետու թեան կեդրոնական դիւանին , ԾբՀանային վարչու–
են թեանց եւ Հա յաստանի , մ իւս կողմ է Թ՛ուբքիոյ թիւննեբուն եւ բոլոր մասնաճիւղերուն ; (՚Կ՚նւէէք)
եւ առժամ Լ ա յ դարման : մ իՀեւ իր է$է$րդ յօդուածով կը վերաՀաստատէր
/• ար ո յական - Հոգե րան ական տեսակէտով ալ Հայաստանի գերիշխան ան կա խ ո ւթ ե ան ճանաչու ԵՐԵՒԱՆԻ ԱՆԹԵԼԸ— Ամէն օր ժամը 16,
էւա խտած է Հ աւասա րա կշռութիւնը , էրրեւ Հետե՛ մը ; Ա • *կաՀանգներու նախագաՀ ը իր վճիռը ար \8ին եւ 20ին ։ Կարճ ալիք՝ 44, երկս
լանք րագմաղան տառապանքներու։ Ա արգիկ է ձակեց 1 920 \ոբեմբերին , Հա յաստանի յատկա 800—850; "մ՚ք՝
զուր Հրաշքէ մը կը սպասեն : ցնելով մ օտ 40.000 քառ* մղոնի տարածութիւն մը% ԵՐԵ՝Բ ԳՈՐԾԱՐԱՆՆԵՐ
Բուն Հրաշքր ժողովուրդը էնքն է որ պէտէ (Հետագայ դէպքերու բերումով, սակայն նորածին անցեալ օր ,
առա Հինը Լա կառ էն ի մ ԷՀվառ(եՓցէօժաոն յիան ց ե ինքնա
Հանրապետութիւնը միացաւ քԱորՀրդային Մ ի ու
գործէ , էնչպէս գերութեան շրՀանէն : շարժէ գործարանը), երկրորդը \^րգ թաղամա
Հքատ րան կախում ունէ 4(.Երեք Մեծերուֆ թեան : սին մէՀ, ուր թուղթեր եւ քուրՀեր I քբսաւբո ո ւ ած
մը ուր
երեք յաղթական Հոսանքներու փո խաղա րձ յաբա– Երկարատեւ ու չարաշուք յապաղումը՝ Զի՛ էին, երրորդը Օպէրվիլիէ , մթերանոց
րերութէւններ էն ։ Որքան ատեն որ անոնք միաս նադագարէն մ ինչեւ Աէվռի դաշնագրին ս ւո ո բա վ/այա եւ ուրիշ նիւթեր ամբարուած էին։
նաբար կը գործեն , ընգՀ • ալեկոծութեան մ՛ԷՀ , լլ ր ո ւթ ի ւ՛ն ը , դաշնակից պետութեանց եւ նո յն
գժուաը պէտէ չ\ԷՀէլա յ անցընել փոխանց մ ան շրր՜ իսկ Ազգերու ՛իա շն ակց ո ւթեան - չկամ ութ իւնը
Հանը ։ Գոնէ մէն չեւ նո ը ԱաՀմ ան ագրո ւթեան Հաս Հա յաստանի Հ ո գա ա ա ը ո ւ թ ի ւն ը ս ա աս *\ն ե ԼՈլ , գ "՛շ փձացուցէն , է ւր ա ց ո ւց ին կամ րռնա գրաւեցին
առաՀ ,
տատումը եւ երեսփ * ընտ բո ւթիւններ ը ; նա կից բանակն եր ո ւ կան իւ աՀ աս մ եկնումը Թուր Առա Հին Համ ւսշխարՀային Պատերազմ էն վերՀը Հ
Արգարեւ , ծանր պատասխանատուութեան քիա յէն , Գա շնակիցներուն ձախողում ը զինաթափ պատերազմի ընթացքին եւ պատերազմէն
տակ են երեքն ալ, էրրեւ կազմակերպուած ուժեր X ընելու թուրք Հ բոսախում բերը , յ ա գթա կան "վե" X
Եւ երեքն ալ կը զգան այգ ծանրութիւնը։ ԱռաՀէն տ ո ւթե անց մ ի Հեւ փոխադարձ ւէստաՀ ո ւ թ ե ան պա– Ներկա լացնելով Հայ ժողովուրդին բաղձանք
յաղթականը, Համայնավար կուսակցութիւնը , կաս ը եւ մասնաւորաբար Մ • ՆաՀանգնե բուն ղըժ– ները Մ իացեալ Ազգերու կազմակերպութեան Առա–
Հոկտեմբեր 21 ի րնտ բո ւթիւննե րէն ի վեր միշտ կր կամ ակութ իւնը պա տ ա ս խ ան ա տ ո ւո թ ի ւնն ե բ րս - Հին րնգՀ * ժո դովին ՆախագաՀ ութեան , Գաշնակ–
յիշեցնէ թէ պատրաստ է ստանձնելու ամէն պա~ տանձնելու Մօտաւոր Արեւելքի մէՀ, ա յս թոլորը ցոլթեան Գործադիր Մ արմինը վ սա ա Հօր էն կը Հա
տաս խանատուութիւն : Ա՝ ին չեւ իսկ ղաՀ լիճին կազ վիժեցուցին պետութեանց կողմ է նախապէս ա ըր ւատայ թէ իրաւունքի ախոյեան Հանդիսացող ժո
մութիւնը, ինչպէս առա Հար կե ցին երկու անգամ : ուած ո ր ո շս ւմն ե ր ը որոնք ձեւակերպուած են Ա եվ– ղովուրդները, պատեՀ ժամուն քաՀութեամբ ու
Եթէ սյ յս ան գամ ալ Հ ա ւանե ցան միւս երկու ո ի դաշնագրին մէՀ։ (Հետագային Աեվռի գա շնա- ւիճռա կանո ւթե ամբ պիտի գիմ աւո բեն Հա յ կա կան
քին Հետ մ իասին վարել երկրին ճա կա տ ա գի ր բ , 1 ,Ւ 9աէ Լողցնէ ո գաշնագիրբ Հարցը եւ արդարութիւնը պիտի գործադրեն Հան
իտէալ–
պատճառն հ այն*• էւ որ էւր.են.ք։ ւ %ա,լ. .ն.կ.ատ^էւ կ#.խ.»ա.ռ.ն.ե.ն.գլ.գ ա.ր....... ԳՐ" Հաւա
(24 Ցուլիս 1923) որուն մէՀ պատմութիւնը ի
տաքին ազդակները : դէպ ժողովուրդի մը որ կեանքի գերագոյն ամ է–
արձա
Ի վեըՀոյ էհրանսան չէ կրնար մեկուսանալ, գուբ պիաի փնտռէ որ եւ է ակնարկ Հա յաստանի նեբու մ ասին ցո յց տուած իր ան յողդողդ
տապկո ւելո վ էր աՀաւո ր Հ ո գեր ուն մ ԷՀ , ո չ-րար– մասին ։ տա րմ ո ւթեան պատճառով կրեց ոճիրներուն
եացակամ աշխարՀԷ մը դէմաց։ Այն դիւանագէտնեբր որոնք քսանական թուա նէն քստմնելին զոր պատմ ութիւնբ երբեք
կաններու ո կիզրը , կո չուած էին տնօրինելու փոքր նագրած րլլայ ։
ինչպէս շատ մը տեղական նոյնէսկ Գիմա– ազգութեաց ճակատագիրը , յարմար նկատեցին ԶաբՀուրելի աղէտ մր եւ անցեալի գառն յու–
սախաբոլթիւններ
ղրական - թ^ր թե ր , նո յնպէս օտար մ ամ ուլը եւ մոռացութեան աալ քան թէ գործագրեչ իրենց լեն էլրցաձ փշ՞րել Գայ ժո
Հանդէպ ։
մ անաւանգ անգլեւամ երէկեանը անՀ ամրե ր կը յանձնա ռո ւթի ւնն եր ը Հայ ժողովուրդին վուրգին Հոգին : Հեռու ընկճուելէ , , ան կը պ ա Հ է
սպասեն տագնապէ ելքէն։ վատերը յոռետես են, 1920 Գեկտեմբերէն ի վեր Հայաստանը Խ* իր կենս ունակութիւնը , եւ լիովին ու դիա ակց օրէն
մռայլ են թտգբոկթիւննե բով : Ուր է շներ կուսակցա Ա ի ո լթե ան բաղկացուցիչ Հ անր ա պե ա ո ւթ ի ւնն ե ր էն Հպարտ իր Հ ին աւուրց պատմ ո ւթիւն ով , անխախտ
կան կ ամ շաՀակցա կա ն ակնոցով կը դա տ են կ ա– մէկն է, իր մօտաւորապէս մէկուկէս միլիոն րնակ– Հաւատք ո ւն ի իր ապագայի մասին ;
ցութէւնը ։ Բայց , րոլորն ալ կր խոստովանէն թէ չութեամր որ խմրուած է 12000 քառ* մղոնէն պա Արդարութիւնը եւ ազգեր՜ու պատիւը կը պա֊
զօր աւո ր 3.) ր Ա՛ն սա մ ր Հ է մնա կան պա Հան Հ է Եւրո– կաս տարածութեան մր վբայ, մինչդեռ, տակաւին ՀանՀեն որ Հայաստան գոՀացում ստանայ ։
պայէ ապաՀովութեան եւ բարօրութեան Համար։ թուրք տ ի բ ւււ պե տ ո ւթե ան տակ կր գտնուի Հա յո լ Ըն դո ւն ե ց էք եւայյն **•
Ա՝անաւանգ այն պաՀուն երբ ասպարէզ ԷՀած է թեան պատմ ական Հողերուն մ եծագո յն մ ասը Ստոր, ժ– ՄԻՍԱՀԵԱՆ
նոր ուժ մը, Աէացեալ Ազգե բու կազմակերպում անմշակ, ամուլ եւ ու գրեթէ անմարդաբնակ։
թիւնը, որուն մէՀ առաջնակարգ գեր մը կ*էյնայ 4.–– Հայկական Հարցին լուծումը այսօր , կը
ֆրանսայի ։ պաՀանՀԷ • --* ՀԵՌԱԳԻՐ ՀԱՑԿ ԳԱՏԻ ՄԱՍԻՆ
Ա եզէ կը մնայ մաղթել որ Հիւր բնկալ եբկիրբ Ա*~– Հարեւան 1$ • Հայաստանի Հանրապետու
այս վէոթորիկն ալ անցընէ առանց արտակարգ թեան վերադարձնել Հա յ կա կան նաՀանգնե ր ր ,ա յն
ցնցումներու , շարուն՛ակելու Համար էր վերելքը է պէս ինչպէս սաՀմանագծուած են 1920^^, Մ • Նա֊ ինչպէս գրած էինք , ԹրքաՀայ Գատի յանձ
Մինչ այդ, անգամ մը եւս Հրաւէր լրՀութեան ; Հագնեբու նաէսագաՀին կոգմէ , Համաձայն Աեվռի նա խո ւ մ ր ր Հեռագիր մը ուզոաՀչ. է Միացեալ Աո
Գաղութ էն բարիքն ալ այգ կբ պաՀանՀԷ ։ դաշնագրին ։ Այս պաՀ ան Հէն Հակաոգելու նպա ւլ ե բոլ կազմ ակն րպի Լ թ եան նախագաՀին ։ ԱՀ աւա
Զգուշանալ , մանաւանդ , սր ճար տնային մար տակով յառաՀ բերուած ա յն չարաշուք փաստար սի՛կ թ արգմ անութ իւնը * -
զանքներէ ։ ԵԼ ուրիշ որ եւ է շարժում է որ կրնայ կս ւթ է ւն ը թէ Հայութէւն էկա լ ույդ գաւառներուն « Թրքական Հա յաստան ր ազատելու խոստու
դժգոՀութիւն պատճառել : մԷՀ, Համարժէք է Թուբքէոյ ոճէբնեբր օբէնակա– մը , որ ձեւակերպուեցաւ Մ իացեալ Ազգե ր ոլ վա
Ջմ ոռնանք ոբ մեր գիմ ա ց ը կը գտնուէ Հոգին նացնելու։ Այսօր աշխարՀԷ վրայ կ՛՚ապրին ոչ րիչներուն կոզմէ 1914 18^ պատերազմին ատեն,
վառած ժողովուրդ մը : նուազ քան ե րե քո լկէ ս միլիոն Հայեր , որոնց եբ– չյարգուեցաւ Լոգանի ժողովվւն մ ԷՀ։ Այս ի բոզու
Մ եր ներքին կեանքին ամ րապնդումն ալ կր կուքոլկէս միլիոնը քՕոբՀրգային Մ ի ութեան սաՀ թիւն բ ամէնէն աղետալի Հետեւանքբ ունեցաւ Ա–
պաՀանՀԷ Համբերութէւն ել պաղարիւն , ինքնամ մ՛ անն ե րէն ներս։ զսւտութեան , Իրաւունքի , ՛Բա զա քակրթ ութեան եւ
փոփ ա շիւ ատ անք : բ, Հայրենիք վերադարձնել եւ այնտեղ խաղաղութեան դատին Համար։ Տանուն զանազան
Պէաք է Հ ա ս տա տուԱ գ ին մը լնոեւնն, ենանք, Հաստատել մ օաաւորապէս մ էկ մ իլիոն Հա յեր ո– օտար երկիրներու մէՀ ցրուած միլիոնաւոր Հայե
հոգերր ,
գիմ աւո րե լու աս ար ոչ ս ր՚աւա յւն օրուան րոնք ոզՀ մնացած են ասա Հին Համա շխարՀ ա յին րու, կբ խնդրենք Լոնտոնի ներկայ իսորՀ ր գա ժ ո զո
այլեւ գալիք պարտականութիւները : Պատեբազմ ի արՀաւիրքէն եւ ա յժմ կ՚ապրին օտար վին մէՀ աալ արդար լուծում մը մեր Ազգ* Գա–
ինչսլէս ալ կարդագրուի Հայկ, Գտար րն երկկիբնեբ , մեծամասնաբաբ Մերձ ՛Արեւելքի մ ԷՀ։ աին , վճռելով թրքական Հայաստանի շրՀաննե–
դարձակում Հողերու ներգաղթ մը պիտի կազ Գ * Նիւթական Համապատաս իւ ան Հատու րուն կցումը ք$ * Հայաստանի նեզ տարածութեան ,
մակերպուի։ Միայն այս ձեռնարկը ուժերու լա ցում Թուրքիա յէն , ի Հաշիւ այն բոլոր Հանրային Համաձայն նախագաՀ Ուիլո բնի գծած սաՀմ անն ե -
րում կը նշանակէ ։ ու անՀ ատ ական սեփականսւթեանց զորս թուրքկա– բուն, որպէսզի զարմ անուի բոլոր ժամանակներու
ռավարութ ի ւն ը եւ թուրք ժողովուրդը քանդեցին , ամենամեծ անարդարութիւնը՝» ;
Fonds A.R.A.M
Օեճշէշսք-Րւ-օթոշէշւՄՇ : ՏՕ֊է. աՏՏծ&աՏ1
17, 11ս6 Լ)8ա8տա6 - (13) Ֆր՛ Ազգ՛ Միութեան դիւանէս ստացած ենք
ւ&աեԱւալ ^այտասասութիւսո, հրատարակութեան
161.։ 008. 15-70 - 0. 0. Ր. Ր<ատ 1678-63 խԱորանքով
ԲԱ.ԺՆԵԳԻՆ-— Տաք. 750, Ցաւքս. 400, Յաս՞ս. 200 ֆրանք
աօւ-սւ 29 յ&ճ^Տք 1946 Երեքշաբթի 29 Յունուար Խ * Հայաստանի կառավարութեան կատարած
խնդրանքին վյրայ, Գերագոյն Ա ո վետ ի 1Ա ո բՀ ուր–
արտօնու
* Ը ՏԱՐԻ - 18* Ճոո6€ 4521-Նոբ շրջան թիւ. 250 Խմբագիր՝ Շ • ԱԻՍԱ^ԵԱՆ ԳԻՆ՝ 3 հք Հ՛Ր 24 Նոյեմբեր 1945/» որոշումով,
թիւն ընծայած է ձեռնարկելու ներգաղթի կազ–
մակերպոլթեան , միՀոց տալով Ափիւռքի Հայու
թեան Հաստատուելու Մայր Հայրենիքի Հողին
ՄԵՐ հյՕՍ-ԲԸ ՀՑ ԳԱՇՆԱԿՑՈՒԹԵԱՆ վրայ ;
Նո յն թուականին , Գերագո յն Ս ովեաի 1&որ–
ՅՈՒՇԱԳԻՐԸ Հուրդը ինչպէս արդէն Հաղորդուած է ժողովուր
ԱՒԵԼԻ ԼՈՒՐյ> դին, ներգաղթողներու դիւրութեան Համար,
Ա՝, Ա Հ Ի Ե Ր Ո Ւ ԸՆԳՀ ԺՈ՚ԼՈՀԻՆ թոյլտուութիւն կ՚ընծայէ փոխադրելու անձնական
ամէն տեսակ առարկաներ եւ կը խոստանա յ տու
Երկրիս ծանրակշիռ կաց ութ իւնը կը Հարկա– ներ կառուցանելու Համար նախատեսուած ծախքե
գրէ ս եղ լրՀութեան է մր ուղղել թո չո ր էն I (Ր-. եւ վերջին մաս) րուն մասնակցիլ 50 առ 100 Համեմատութեամբ ։
ԼՐչ,,վժին մեր շար ժ՜ո ւձեւե րուն , ար տա յա յ– Աքրան սա յի Ա ո վե տ ա կան Գեսպանաաունը , Գե
տ ո ւթե անց ել Հ ա նղ ի պումներ ուն մ ԷՀ : Ամ էն րաեէ 3. Երբ 1918// պատերազմը վերՀացաւ, դաշնա րագոյն Աովետի որոշումր գործնականի վերածե
առաՀ՝ օրինակ առնելով տեղաց էն եր էն , որոնք կից դիւանագէտներ բազմաթիւ խոստումներ ը– լով, Հ րալիրած է Ֆ բանս աՀա յ Ազգ* ԸնգՀ * Մ էու
թոր մտաՀոգութեամր կր Հեաեւին աննախրնթաց րած ^ ի՚ս Հա յե բուն՝ ապաՀուէելով զանոնք թէ պէ թիւնը, որպէս գաղութի պաշտօնական ներկայա
տագնապէ մր ելեւէՀներուն ։ տէ ա զա տ ա գր ո լէ ին թ րքակաՆ տ է ր ա պե տ ո ւթ են էն ։ ցուցիչ մ արմ ին , իսնգրելով որ իր օժանդակութիւ
Անշուշտ այս ճգնաժամն ալ վախճան մր պէաէ 1*Հճ0 Ս*սլ1՛ իլէ՛ն, "իաշնակէցներոլ Գերագոյն Խոր– նը բերէ ն եր գա գիժ ի կազմակերպութեան աշխա
ւնենայ ; ԶՈՀ՝ աշխարՀ ասա սաւ պլ յզմի Հ ուրդը •հրաւիրեց Ա էացեալ ՀյաՀ ան գներ ո ւ նախա– տանքն ե ր ո ւն , դիւրացնելու Համ ար ձեռնարկին
աՀաւոր ցնցումներուն , Ա) ր ան ս ան չէր կր՝^աՐ ում էն զա^ը որպէսզի , իբրեւ իրաւարար , գծէ Հայաս գործադրութիւնը ։
րան կարգէ գնել մէկ օչւէն միւսր։ Աւերներ , քան~ տանէ սաՀմանները՝ ՝Լանի , Պէթլէսէ , կաբնոյ եւ Արդ, րո լո բ այն Հայերը որ կբ ցանկան երթալ
գումներ , կազմ ա լո ւծ ո ւմն ե բ կան որ տ ա ր էն եր ո ւ ձ րապէզոն է նաՀանգնեբուն մ ԷՀ որոնք տակաւին ու Հաստատուիլ 1Ա ո րՀ րգ * Հա յաս տան , Ֆ * Ա • Ը *
կր կարօտ էն յ դարմանուելու Համար ։ թրքական իշխանոլթե ան տակ էէն եւ որոնք , Նա Մ իո ւթեան միՀոցաւ պէտք է խնդրագիր մբ ներ
Ամէն րանէ առաՀ քայքա յուած են երկրին խագաՀ էն որոշման Համ աձա յն , պէտէ կցուէին կայացնեն , ուղղուած եք • Հայաստանի կառավա
տնտեսական ուժ երր , արտագրութեան եւ փոխա գբացի Հա յա ս տ ան ի Հանրապետութեան , ա յս վեբ– րութեան , որոնց լրիւ Յասհ.ԼՀ պատրաստ ո ւելէ
գրութեան միՀոցները։ Ելեւմուտքր խանգարուահ՝ Հինը արդէն իոկ ճան չց ուած ըլլա լով , Գա շն ակից վերՀ պիտի յանձնւ ւ ւի Աովետ* Գե սպանութեանն եւ
է Հիմնովին ։ Արտակարգ մ իՀոցնեբ րաւական չե պետութեանց կոզմէ , իբրեւ անկախ ու գերիշխան այս վեր Հին ր պիտի գոՀացնԷ ներգաղթել վւաւիա–
մն Հ աւասա րրազա շռելու գա յե ւՀելո պետութ՜իւն : քող Հա յե րո լ ցանկութիւնը ։ Ատանալու Համար
ֆրանքէն գէնր ։ Ա * ՆաՀ անգն ե ր ո ւն գրամ ական եւ Աեվռի Գա շնագի րը սա ո ր րաա գր ո ւե ց ա լ \ 0 խնդրագրին օրինակները, դիմել Ֆ* Ա* Ը* Միու
ն է ւթ ա կան աՀա կց ո ւթ է ւնն ե ր ր կաթէլ մր ՀՈէ~Ր Օգոստոս 1 *յՀ0ինճ մէկ կողմ է Գա շնա կից պետու թեան կեդրոնական դիւանին , ԾբՀանային վարչու–
են թեանց եւ Հա յաստանի , մ իւս կողմ է Թ՛ուբքիոյ թիւննեբուն եւ բոլոր մասնաճիւղերուն ; (՚Կ՚նւէէք)
եւ առժամ Լ ա յ դարման : մ իՀեւ իր է$է$րդ յօդուածով կը վերաՀաստատէր
/• ար ո յական - Հոգե րան ական տեսակէտով ալ Հայաստանի գերիշխան ան կա խ ո ւթ ե ան ճանաչու ԵՐԵՒԱՆԻ ԱՆԹԵԼԸ— Ամէն օր ժամը 16,
էւա խտած է Հ աւասա րա կշռութիւնը , էրրեւ Հետե՛ մը ; Ա • *կաՀանգներու նախագաՀ ը իր վճիռը ար \8ին եւ 20ին ։ Կարճ ալիք՝ 44, երկս
լանք րագմաղան տառապանքներու։ Ա արգիկ է ձակեց 1 920 \ոբեմբերին , Հա յաստանի յատկա 800—850; "մ՚ք՝
զուր Հրաշքէ մը կը սպասեն : ցնելով մ օտ 40.000 քառ* մղոնի տարածութիւն մը% ԵՐԵ՝Բ ԳՈՐԾԱՐԱՆՆԵՐ
Բուն Հրաշքր ժողովուրդը էնքն է որ պէտէ (Հետագայ դէպքերու բերումով, սակայն նորածին անցեալ օր ,
առա Հինը Լա կառ էն ի մ ԷՀվառ(եՓցէօժաոն յիան ց ե ինքնա
Հանրապետութիւնը միացաւ քԱորՀրդային Մ ի ու
գործէ , էնչպէս գերութեան շրՀանէն : շարժէ գործարանը), երկրորդը \^րգ թաղամա
Հքատ րան կախում ունէ 4(.Երեք Մեծերուֆ թեան : սին մէՀ, ուր թուղթեր եւ քուրՀեր I քբսաւբո ո ւ ած
մը ուր
երեք յաղթական Հոսանքներու փո խաղա րձ յաբա– Երկարատեւ ու չարաշուք յապաղումը՝ Զի՛ էին, երրորդը Օպէրվիլիէ , մթերանոց
րերութէւններ էն ։ Որքան ատեն որ անոնք միաս նադագարէն մ ինչեւ Աէվռի դաշնագրին ս ւո ո բա վ/այա եւ ուրիշ նիւթեր ամբարուած էին։
նաբար կը գործեն , ընգՀ • ալեկոծութեան մ՛ԷՀ , լլ ր ո ւթ ի ւ՛ն ը , դաշնակից պետութեանց եւ նո յն
գժուաը պէտէ չ\ԷՀէլա յ անցընել փոխանց մ ան շրր՜ իսկ Ազգերու ՛իա շն ակց ո ւթեան - չկամ ութ իւնը
Հանը ։ Գոնէ մէն չեւ նո ը ԱաՀմ ան ագրո ւթեան Հաս Հա յաստանի Հ ո գա ա ա ը ո ւ թ ի ւն ը ս ա աս *\ն ե ԼՈլ , գ "՛շ փձացուցէն , է ւր ա ց ո ւց ին կամ րռնա գրաւեցին
առաՀ ,
տատումը եւ երեսփ * ընտ բո ւթիւններ ը ; նա կից բանակն եր ո ւ կան իւ աՀ աս մ եկնումը Թուր Առա Հին Համ ւսշխարՀային Պատերազմ էն վերՀը Հ
Արգարեւ , ծանր պատասխանատուութեան քիա յէն , Գա շնակիցներուն ձախողում ը զինաթափ պատերազմի ընթացքին եւ պատերազմէն
տակ են երեքն ալ, էրրեւ կազմակերպուած ուժեր X ընելու թուրք Հ բոսախում բերը , յ ա գթա կան "վե" X
Եւ երեքն ալ կը զգան այգ ծանրութիւնը։ ԱռաՀէն տ ո ւթե անց մ ի Հեւ փոխադարձ ւէստաՀ ո ւ թ ե ան պա– Ներկա լացնելով Հայ ժողովուրդին բաղձանք
յաղթականը, Համայնավար կուսակցութիւնը , կաս ը եւ մասնաւորաբար Մ • ՆաՀանգնե բուն ղըժ– ները Մ իացեալ Ազգերու կազմակերպութեան Առա–
Հոկտեմբեր 21 ի րնտ բո ւթիւննե րէն ի վեր միշտ կր կամ ակութ իւնը պա տ ա ս խ ան ա տ ո ւո թ ի ւնն ե բ րս - Հին րնգՀ * ժո դովին ՆախագաՀ ութեան , Գաշնակ–
յիշեցնէ թէ պատրաստ է ստանձնելու ամէն պա~ տանձնելու Մօտաւոր Արեւելքի մէՀ, ա յս թոլորը ցոլթեան Գործադիր Մ արմինը վ սա ա Հօր էն կը Հա
տաս խանատուութիւն : Ա՝ ին չեւ իսկ ղաՀ լիճին կազ վիժեցուցին պետութեանց կողմ է նախապէս ա ըր ւատայ թէ իրաւունքի ախոյեան Հանդիսացող ժո
մութիւնը, ինչպէս առա Հար կե ցին երկու անգամ : ուած ո ր ո շս ւմն ե ր ը որոնք ձեւակերպուած են Ա եվ– ղովուրդները, պատեՀ ժամուն քաՀութեամբ ու
Եթէ սյ յս ան գամ ալ Հ ա ւանե ցան միւս երկու ո ի դաշնագրին մէՀ։ (Հետագային Աեվռի գա շնա- ւիճռա կանո ւթե ամբ պիտի գիմ աւո բեն Հա յ կա կան
քին Հետ մ իասին վարել երկրին ճա կա տ ա գի ր բ , 1 ,Ւ 9աէ Լողցնէ ո գաշնագիրբ Հարցը եւ արդարութիւնը պիտի գործադրեն Հան
իտէալ–
պատճառն հ այն*• էւ որ էւր.են.ք։ ւ %ա,լ. .ն.կ.ատ^էւ կ#.խ.»ա.ռ.ն.ե.ն.գլ.գ ա.ր....... ԳՐ" Հաւա
(24 Ցուլիս 1923) որուն մէՀ պատմութիւնը ի
տաքին ազդակները : դէպ ժողովուրդի մը որ կեանքի գերագոյն ամ է–
արձա
Ի վեըՀոյ էհրանսան չէ կրնար մեկուսանալ, գուբ պիաի փնտռէ որ եւ է ակնարկ Հա յաստանի նեբու մ ասին ցո յց տուած իր ան յողդողդ
տապկո ւելո վ էր աՀաւո ր Հ ո գեր ուն մ ԷՀ , ո չ-րար– մասին ։ տա րմ ո ւթեան պատճառով կրեց ոճիրներուն
եացակամ աշխարՀԷ մը դէմաց։ Այն դիւանագէտնեբր որոնք քսանական թուա նէն քստմնելին զոր պատմ ութիւնբ երբեք
կաններու ո կիզրը , կո չուած էին տնօրինելու փոքր նագրած րլլայ ։
ինչպէս շատ մը տեղական նոյնէսկ Գիմա– ազգութեաց ճակատագիրը , յարմար նկատեցին ԶաբՀուրելի աղէտ մր եւ անցեալի գառն յու–
սախաբոլթիւններ
ղրական - թ^ր թե ր , նո յնպէս օտար մ ամ ուլը եւ մոռացութեան աալ քան թէ գործագրեչ իրենց լեն էլրցաձ փշ՞րել Գայ ժո
Հանդէպ ։
մ անաւանգ անգլեւամ երէկեանը անՀ ամրե ր կը յանձնա ռո ւթի ւնն եր ը Հայ ժողովուրդին վուրգին Հոգին : Հեռու ընկճուելէ , , ան կը պ ա Հ է
սպասեն տագնապէ ելքէն։ վատերը յոռետես են, 1920 Գեկտեմբերէն ի վեր Հայաստանը Խ* իր կենս ունակութիւնը , եւ լիովին ու դիա ակց օրէն
մռայլ են թտգբոկթիւննե բով : Ուր է շներ կուսակցա Ա ի ո լթե ան բաղկացուցիչ Հ անր ա պե ա ո ւթ ի ւնն ե ր էն Հպարտ իր Հ ին աւուրց պատմ ո ւթիւն ով , անխախտ
կան կ ամ շաՀակցա կա ն ակնոցով կը դա տ են կ ա– մէկն է, իր մօտաւորապէս մէկուկէս միլիոն րնակ– Հաւատք ո ւն ի իր ապագայի մասին ;
ցութէւնը ։ Բայց , րոլորն ալ կր խոստովանէն թէ չութեամր որ խմրուած է 12000 քառ* մղոնէն պա Արդարութիւնը եւ ազգեր՜ու պատիւը կը պա֊
զօր աւո ր 3.) ր Ա՛ն սա մ ր Հ է մնա կան պա Հան Հ է Եւրո– կաս տարածութեան մր վբայ, մինչդեռ, տակաւին ՀանՀեն որ Հայաստան գոՀացում ստանայ ։
պայէ ապաՀովութեան եւ բարօրութեան Համար։ թուրք տ ի բ ւււ պե տ ո ւթե ան տակ կր գտնուի Հա յո լ Ըն դո ւն ե ց էք եւայյն **•
Ա՝անաւանգ այն պաՀուն երբ ասպարէզ ԷՀած է թեան պատմ ական Հողերուն մ եծագո յն մ ասը Ստոր, ժ– ՄԻՍԱՀԵԱՆ
նոր ուժ մը, Աէացեալ Ազգե բու կազմակերպում անմշակ, ամուլ եւ ու գրեթէ անմարդաբնակ։
թիւնը, որուն մէՀ առաջնակարգ գեր մը կ*էյնայ 4.–– Հայկական Հարցին լուծումը այսօր , կը
ֆրանսայի ։ պաՀանՀԷ • --* ՀԵՌԱԳԻՐ ՀԱՑԿ ԳԱՏԻ ՄԱՍԻՆ
Ա եզէ կը մնայ մաղթել որ Հիւր բնկալ եբկիրբ Ա*~– Հարեւան 1$ • Հայաստանի Հանրապետու
այս վէոթորիկն ալ անցընէ առանց արտակարգ թեան վերադարձնել Հա յ կա կան նաՀանգնե ր ր ,ա յն
ցնցումներու , շարուն՛ակելու Համար էր վերելքը է պէս ինչպէս սաՀմանագծուած են 1920^^, Մ • Նա֊ ինչպէս գրած էինք , ԹրքաՀայ Գատի յանձ
Մինչ այդ, անգամ մը եւս Հրաւէր լրՀութեան ; Հագնեբու նաէսագաՀին կոգմէ , Համաձայն Աեվռի նա խո ւ մ ր ր Հեռագիր մը ուզոաՀչ. է Միացեալ Աո
Գաղութ էն բարիքն ալ այգ կբ պաՀանՀԷ ։ դաշնագրին ։ Այս պաՀ ան Հէն Հակաոգելու նպա ւլ ե բոլ կազմ ակն րպի Լ թ եան նախագաՀին ։ ԱՀ աւա
Զգուշանալ , մանաւանդ , սր ճար տնային մար տակով յառաՀ բերուած ա յն չարաշուք փաստար սի՛կ թ արգմ անութ իւնը * -
զանքներէ ։ ԵԼ ուրիշ որ եւ է շարժում է որ կրնայ կս ւթ է ւն ը թէ Հայութէւն էկա լ ույդ գաւառներուն « Թրքական Հա յաստան ր ազատելու խոստու
դժգոՀութիւն պատճառել : մԷՀ, Համարժէք է Թուբքէոյ ոճէբնեբր օբէնակա– մը , որ ձեւակերպուեցաւ Մ իացեալ Ազգե ր ոլ վա
Ջմ ոռնանք ոբ մեր գիմ ա ց ը կը գտնուէ Հոգին նացնելու։ Այսօր աշխարՀԷ վրայ կ՛՚ապրին ոչ րիչներուն կոզմէ 1914 18^ պատերազմին ատեն,
վառած ժողովուրդ մը : նուազ քան ե րե քո լկէ ս միլիոն Հայեր , որոնց եբ– չյարգուեցաւ Լոգանի ժողովվւն մ ԷՀ։ Այս ի բոզու
Մ եր ներքին կեանքին ամ րապնդումն ալ կր կուքոլկէս միլիոնը քՕոբՀրգային Մ ի ութեան սաՀ թիւն բ ամէնէն աղետալի Հետեւանքբ ունեցաւ Ա–
պաՀանՀԷ Համբերութէւն ել պաղարիւն , ինքնամ մ՛ անն ե րէն ներս։ զսւտութեան , Իրաւունքի , ՛Բա զա քակրթ ութեան եւ
փոփ ա շիւ ատ անք : բ, Հայրենիք վերադարձնել եւ այնտեղ խաղաղութեան դատին Համար։ Տանուն զանազան
Պէաք է Հ ա ս տա տուԱ գ ին մը լնոեւնն, ենանք, Հաստատել մ օաաւորապէս մ էկ մ իլիոն Հա յեր ո– օտար երկիրներու մէՀ ցրուած միլիոնաւոր Հայե
հոգերր ,
գիմ աւո րե լու աս ար ոչ ս ր՚աւա յւն օրուան րոնք ոզՀ մնացած են ասա Հին Համա շխարՀ ա յին րու, կբ խնդրենք Լոնտոնի ներկայ իսորՀ ր գա ժ ո զո
այլեւ գալիք պարտականութիւները : Պատեբազմ ի արՀաւիրքէն եւ ա յժմ կ՚ապրին օտար վին մէՀ աալ արդար լուծում մը մեր Ազգ* Գա–
ինչսլէս ալ կարդագրուի Հայկ, Գտար րն երկկիբնեբ , մեծամասնաբաբ Մերձ ՛Արեւելքի մ ԷՀ։ աին , վճռելով թրքական Հայաստանի շրՀաննե–
դարձակում Հողերու ներգաղթ մը պիտի կազ Գ * Նիւթական Համապատաս իւ ան Հատու րուն կցումը ք$ * Հայաստանի նեզ տարածութեան ,
մակերպուի։ Միայն այս ձեռնարկը ուժերու լա ցում Թուրքիա յէն , ի Հաշիւ այն բոլոր Հանրային Համաձայն նախագաՀ Ուիլո բնի գծած սաՀմ անն ե -
րում կը նշանակէ ։ ու անՀ ատ ական սեփականսւթեանց զորս թուրքկա– բուն, որպէսզի զարմ անուի բոլոր ժամանակներու
ռավարութ ի ւն ը եւ թուրք ժողովուրդը քանդեցին , ամենամեծ անարդարութիւնը՝» ;
Fonds A.R.A.M
