Page 41 - ARM_19-1946_01

ւտ բ & տ ա ա օ ս օ ւ ւ ա տ ո # ւ ա ա ւ ր&ատ խ ՄիութնաԱ տհսակԽը

- ք<աժ<5 1925 - Միացնող 11ղզնաւմսւոի6
Շ. .Տ 376.286

17, Տէս6 Օաատտա* - Բձ1ԱՏ (13") ինչպէս Հա զոդած էինք, Մ իացեալ Ազգերու
ա.։ 008. 15-70 - Օ Օ 8– 8*ոտ 1678-63
ընգՀ . ժողովՐ յունուար \ Տ>ի նիստին մէշ Խ • Մ է–
ք*1*՚ւ,ԵԳ1՚ն–– Տար. %0, Ցաւքս. 400, Յամս. 200 ֆրանք
ո ւթեան աեսակէա ր պարղեց Պ* ԿրսմիքՕ) Ա*

1 « » ա ււձաաոս 1 ա Երեքշաբթի 22 Յունուար պա աո լի ր ա կր , Պ * Վ/՚ձինսկի Լոնաոն Հասած՝ չրԼ–

լալով ւ ԱՀաւասիկ Հ ի մնա կան մասերը •

Ժ-Ը ՏԱՐԻ - 18՛ ձաոձ 8 ° 4515–1որ շրջան թ ի ւ 244 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ1» ԳԻՆ՛ 3 « Ընգհ . մողովին առածին նիստը կարեւոր

Լւ՚քյ"*" մըն է ազատասէր մողովուրգներու պայքա՛­

րին համար , ի խնգիր խաղաղութեան եւ ապահո­

վութեան ։Ան տ րամ ա րանականզա րգաայումն է ^րրա

ՄԵՐ ԽՕՍ+Ը Ի՝ՆԶ ՇՈՒՏ ՄՈՌՑԱՆ❁աա պետ ո ւթեանայ յայտ ար ար ո ւթ ե ամ ր արա ա յ այ–

տոլած գաղափարին , արտաքին գործերու նախա­

^ՏԱԳՆԱՊԱԼԻ ՇՈՀԱՆ Մէ՝> րարներու խորհրղամողովին մէԼ որ գումարուե­

(Ի . եւ վերջին մաս) ցաւ 1943 Հոկտեմբերին եւ որ անհրամեշտ գտաւ

ՊէխՀոֆըր իրաւունք ունէր : Ո՛չ մէկ քայլ ստեղծել միջազգային կազմակերպութիւն մը յ

առնուեցաւ մարտնչող հայութեան օգնութիւն պահպանելու համար խաղաղութիւնր եւ ապահո–

•Այս խորադիրը կր գործածէ տեղական թերթ ւնեւ համ ս Ու Հաւանաբար թոլրքիա վութիւնը։ ինչպէս յայտնի ԷՏ Ա՛իացեալ Աղգերու

մր, Լշ Շօաետէ , Գիմագրական ճակատին ամէնէն գրաւէր ամբողչ երկիրը եթէ կարմիր բանակը ի Կա զմա կե ր պո ւթեան նախաձեռնութիւն ր կը պատ­

ԼՐ՚-ըն օրկաններէն մէկը : վիճակի չըլլար օգնելու իրենց՝ \92Հ)ի նոյեմբերին Տ կանի մեր մամ ան ակն ևրու երեք մեծ մարգոց ,

Թերթը, որուն ճակատը մ է շտ կ՚եըեւա յ պեր­ ՛իմ բա խտարար , սակայն, 1(1 • Մ իութիւնր բաւակա­ Աիէալլինիգ հանգուցեալ նախագահ ^ Ո1էվէ էթ Ի ^լ

ճախօս նշանաբան մը, «Գիմագրոլթենէն Յեղափո­ նաչափ ումով չէր այղ չրչկսնին , Հայաստանի ար­ ^ԼՀԲէեԺ Հ կ կ։ ա ,յյռսյ Սան (հրանչիսկոյի մէ^ ծա­

խութիւնդ , խոշոր խո րագիրներով կ՝արձանաղրէ դար իրաւունքները պարտագրելու համար։ Հե­ գած՜ գմուաըութեանց , խոր հ Լ՛ զամ ո գո վը ՚իաշինք

զանաղտն զրոյցներ , Փարիզէն եւ Լոնտոնէն : Եւ տեւանքը եղաւ այն որ Թուրքիա գրաւեց կարսն ու մը ստեղծելով յ պատմական մեծ՝ գործ մր կատա­

կը յայտարարէ , առանց վերապահութեան • Արտահանը 1 րեց % /՝ոլոր ազգերը, մեծ թէ փոքր ^ շահագրգռ–

—• « Մարդիկ կը սգնին չմտածել , չխօսիլ այդ ուած են ապահովելու տեւական խաղաղութիւն մր

մասին, կբ մհրժեն հաւատալ, բ ա յ ց ամէնքն ալ ՄԵՐ ՊԱՏԱՍԽԱՆԸ ԹՈԻՐԲԻՈՅ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻՆ — եւ խափանելու նոր նախա յարձակման կրկնու­

կը զգան թ է ժողովրդապետութիւնը, նոյնիսկ դեո Աարաճօզչու, Թուրքի ո յ վարչապետը, Յուն­ թիւնը : կարելի չէ համակրանքով գիտել փոքր ազ­

լիովին չվեբահսատատուած , արդէն իսկ հոգե­ ուար 6/>*> ձայնասփիւռով կը յայտարարէր թէ վէ– գերը մեծ՝ աղգերուն գէմ հանելու որ եւ է փռըձ :

վարքի մէջ է» : ճի առարկայ եղող նահանգները 1920 21/՛*՛ Թուր­ •Այս Կազմակերպութիւնը մարմին մրն է որ պիտի

Եւ , շաբուձյակե չուէ խորհրղ ածութիւննեբը, կր քիս յ վերաղարձուած էին Խ • Միութեան ազատ պա շտ պան է րոլոը խաղաղասէր պետ ո ւթ ի ւնն եր ը ,

խո սա ով անի թէ զիս կապէս Ֆրանս ան խո րապէս կամքով, թէ Թուրքիան իր դրացիէն աւելի տկար մեծ թէ վաքը ։ Այմմ հաստատուած է աըգէն օր–

կազմալուծուած՜ է , մատնուած՝ անճողոպրելի էր այգ օրերուն եւ այս վերջինին տկարութենէն կան մը որուն վրայ կ՚իյնայ խաղաղութիւնը պահ­

պառակտումներու^ : օգուտ քաղած ըԷԼալու առարկութիւնը անտեղի է պանելու ամ են ա կա ր ե լոր գործ ը , Ապահ ովու–

տոյ կը բացատրէ . « Յայտնի է թէ հա­ ել թէ բնտկչութիւնը ինքը փափաք յայտնած էր, թեան քՍո ըհ ուրգր որ պիտի կրնայ խափանել որ եւ
րապէս
մայնավար պետութիւն մը կանխաւ կր վանէ որ ել հանբաքուէ ի միջոցով, մաս կազմել Թուրքիա յ : Է վէորճէ նախա յարձակներու կողմԷ^Հ

է ընդդիմութիւն . ել որովհետեւ համայնավարա­ Այդ թուականին Թուրքիա արդէն իսկ գրա­ հյ որհ րգա յին պատուիրակը մ ասնաւո

կան լուրէն սպառնալիք մը անվրէպ կր զօրացնէ ւած էր նոյն նահանգները։ իր ՚լօրքր կրնար հե­ շեշտեց հետեւեա լ կէտին վրա յ •

ֆաշական ձդտումները, կարելի է վստահ ըլլալ ռացուիլ բոնի ումով միայն։ Գաչնակիցներր պա­ ^ Ջայներ կը լսուին թէ անցեալ գարնան

թէ ֆաշական շարժում մր կը կազմակերպուի շար ած էին 1(1 . Միութիւնը։ 3) ին լանտական , լեհ , Ա ան ւ1)րան չիսկո յի մէ^ մշակուած՝ քՀ՝աՀյինքը ար*

ղաղտնապէս »: ռումանական ել ճափոնական բանակները տակա­ դէն իսկ Հ՚ինցածգ անգործածելի գարձած է եւ

Այս իսօսքեբր հրատարակուած են կիրակի օ ր ։ ւին էէ) • Միութեան հողերուն վյրայ Էին։ Միութիւ­ վերաքննութեան կր կարօտի ։ Այս կաԲգի արտա–

՛Բանի մը օր առաշ^, յունուար 1 $ին , ընկերվարա­ նը չէր կրնար պատերազմ հրատարակել Թոլրքիոյ յայտդլթիւնները վտանգաւոր են եւ կարգ մը պա­

կան պաշտօնաթերթը , Լտ Բօթս1&ԱՏ , կը հրատարա­ դէմ : Այս վ\երշ\ինը, թէեւ տակաւին թչնամի պե­ րագաներու մէջ կրնան ծանր հետեւանքներ ու­

կէր Լէ՚՚ն Պլումի մէկ իսմբաղ բտկանը . հետեւեալ տութիւն , հաւանաբար օժանդակութիւն պիտի նենար ։

իսորաղրով, «կոպիտ ել հ րամ ա յական, տզղա բա­ ստանար Գաշնակիցներէն , ընդդէմ ք1) *Միութեան :

րութիւն մը՝» : Մոսկուան չէր կրնար մոռնալ որ նախորդ տարին, Այո ակնարկը ուղղուած էր կարգ մր փոքր

\,աիսկին վարչապետը , որ Զուիցերիա կր նոյնիսկ գերման զինուո րներ իրեն դէմ հանուած՜ աղգերու , որոնք վերջերս կը գանգատէին թէ ՚1՚ ա -

գտնուէր քանի մը չաբաթէ ի վեր, վերադարձին էի՝ Պալթիկեան երկիրներուն մէի շ ինքը շաա մեծ՝ հ եղինա կուլի^իլս՝ կ"լ ա ա / մեծ՝ պ ե"

կը տեսնէ մռայլ պատկեր մը» ՀՅոռետեսոլ– Ինչ կր վերաբերի կարծեցեալ Հանբաքուէ ին, տութեանց : Ուղղուած՝ է նաեւ Անգլիոյ գէմ , որուն

թեան , դժգոհութեան եւ մտահոդութեան ալեք պարզապէս ղալեչտ մըն էր Հ պաշտօնական բերանները կբ պահանջեն սահ մա–

մը՝^ սձմ~րէւտդ1է երկրիս մէէ^Հ 8 Տեղին Հայ բնակչութենէն մաս –մը բՆռ՚չ^ինչ՛ >վւակել Ա՝եծ՜երոլ ւ / ե թ ո յ ՛ ի իրաւունքը ել Ա՝իաց­

— « ժողովուրդը ջղագբգոուած է ոլավհետեւ եղած էր* մաս մը է) * Մ իութեան սահմանէն ներս եալ Աղգերու կազմակերպութիւնր դարձնել տե­

կբ տաոապի : Իրական պատհաւլնհբը կը կոչուին քչուած էր, ի"կ մնացեալը ցրուած էր Թուրքիոյ սակ մը Համ աշխարհ էսյին ե)որհ ր գա բան :

հաց, միս, գետնախնձոր, ածուխ , ելեկտրականու­ ոանաղան գաւառները : Անգչվա յ արտաքին նախարար բ իր ճառին մ Էջ

թիւն , հագուստ , կօշիկ , գիներոլ յաբանուն յ ա ­ Երր Անգլեւռուս խորհրդարանական յանձնա– գիս՛ել տուած՜ Էր թէ Աղգերու *)*աշնակցութիւնր

ւելում • • • Համբերութիւնը, բարոյական եւ ֆիզի– իւումբին անգամները (անունները զանց կ՚առնենք այնքան ալ ձախող հաստատութիւն մը չէր* 10սը–

քական հանդորժ սղութիւնը կը մաշին ժամանակին •—• 3 • ) 1925/՛*՛ կ՚այցելէին Ամ երիկեան Նպաստա­ հբղային պատուիբակր այս առթիւ ալ նշանակա­

եւ ի դերեւ ելած յոյսերուն հետ– • • ՛Ներկայ տագ­ մատոյցին իսնամքին յանձնուած * Հայաստանի լից խօսքեր արտասանեց . ՚Ագգեր*
Աղգերու
նապը ազդարարութիւն մըն է կոպիտ եւ հրամա­ որբանոցները, Ամերիկայի գլխաւոր ներկա յա– կազմակերպութիւնը պէաք է տարբերի

յական : Եթէ ազդարարութիւնը հասկնան, թերեւս լուցիչը մաաովյչ ցուցնելով Հայելթուրք սահմա­ 9՚ա շն ա կց ո ւթ են էն ոչ մ իա յն իր արգիւնաւորու–

տագնապը փրկարար պիտի ըլլայ» : նագլուխը , գի ահ լ կուտար որ Թուրքերը բնաէ^ինշ* թեամր , այլեւ Աւշագրութիւն ընելով որ է՚Լ^րա–

Անդին, աջակողմեան մամուլն ալ ահակոչ կը ըրած էին տարէց բնտկչութիւնը , առեւանգած էին կենգանանան Հ$*բնեւի մեթոտները, որոնք միայն

հնչեցնէ, իր կարգին : Հայ երիտասարդ կիները ել իրենց Հարէմները ա– վնաս կրնան պատճառել է Պէաք է առողջ մթնո–

Հազիւ լսած ընկերվարական ել համայնավար ռաչՊւորդած էին ղանոնք։ Յետոյ կ՚աւելցնէր լորտ մը տիրէ , հաւաքական աշխ\աւտաանտքաի%

կուսակցոլթեանց զո րծակցո ւթեան ամ րապնդոլ– Հ Փրկուած երախաները խորՀբդային Հայրենիքը մ եթ ոտներով 3» :

մը, Լ՚ՏթօզԱ6 1լ ազդարարէ առածին էէ\էն , երեք փոխադրուեցան ուր ,ինչպէս կը տեսնէք , Հիմա ա֊ *իազթավա յրեբու խնամակալութեան մասին

սիւնակի վբայ • \ նոնք առողէՀ պայմ աններու մ էշ՝ կը մ եծնան՚ֆ : արտասանուած խօսքռՐԸ հ.աս1 ոլնէին ԱՀԱգլիոյ եւ

ւ— « Կառավարութիւնը վտանգի մէջ է : Յան­ Ասիկա 1925/՛*՛ էր։ Ամերիկացիները բաւական •Ֆբանսայի հետ ^ որոնք տարբեր տեսակէտներ ու–
կարծական մերձեցում ընկերվարականնհրոլ ե ւ
համայնավարներու միջեւ. : Անխուսափելի կը թուի ա շիւ ա ա անք թափեր էին մինչեւ այդ թուականը։ նին; Պ– Կրօմիքօ չե շտեց • Հ խաշինքին ամբոգ–
Սահմանադրական ընդհարումը» .-
ՊէխՀոֆէր որուն գիրքէն Հատուածներ մէչՀ ջական գոըծագբութիւնը պաբաալորիչ է եւ հիմ­

բերինք վերը, գաղթակայանները նկարագրելով, նականդ :

Մինչ համայնավար 9սՈ151աէ6*՛ ոլրախոլ– Կ՝ը.»էր • էՏորհ բ գա յին պատուիրակը ծանրացաւ նաեւ

թեամբ կ՝աւետէ որ «ճեղք մր փակոլեցաւ» , շնոր­ -— « Յաջորդ քանի մր օրերուն պատեցայ Ե– քիաշա կանո ւթեան վրայ »—- ՀԱ իացեալ Աղգերու

հիւ երկու ձախակողմեան կո ւսակցութ եանց նոր րելանի գաղթակայանները։ Հարիւր Հազարաւոր կազմակերպութիւնը ծնաւ ֆաշակտնութեան գէ^

համաձայնութեան Հ <
մտահոդութեան Ալիտի մատնուի , տագնապներ եւ ցիրուցան ման կո՚ւդային քաղաքին շրջակա քքը եւ են գ երմ ան ֆա շա կան ո ւթ ի ւն ը եւ ճափոնական զէ–

փոթորիկներ նախատեսելովդ : իրենցմէ մաս մըն ալ քաղաքին ներսը։ վատերը, նա պա շտութիւնըւ Ա ա կա յն սխալ պիտի բյլաբ կար­

Տակաւին կան բազմաթիւ պերճախօս արտա– այբ, կին ու երաիսայ սովամահ վփճակի մէշ1 բեր­ ծել թէ ֆաշակտնութեան գէմ շահ ուած զինուո­

յայտութիւններ , բոլոր թերթերուն մէշ՝. Կը րտւէ ուած էին։ Այնքան նիհար էին անոնց դէմքերը որ րական յաղթանակը ա յլեւս աւելորգ կր գա բ ձնէ

այսքանը, գաղափար մը կազմելու համար տագ­ երբ ղիմացէն նայէիր, Հազիւ թէ կրնայիր զանա­ շարունակել մեր ջանքերը արմատախիլ ոչնչացնե­

նապի մասին, որ ամէն բանէ առա շ՝ հետեւանք է զանել անոնց զիմագիծերը, քովընտի պիտի կենա­ լու համ ար ֆ ա շա կան ո ւթ Լ ան մնացեալ բո յնեբը :

պատերազմի վաթ ո ր ի կներ ուն : Ոլրիչ /""՚՚Ք՚՚՚Լ՝ յիր լաւ մ ր տեսնելու Համար զիրենք : Մ ասնալո– Ֆաշակտնութեան ոԴըջփն մնացոբգները ջնջելու

ընկերային եւ տնտեսական յեղաչրշՆււմի : րաբար , երախաներոլն տեսքը ղարՀոլրելի էր :

Երր ամ բո զ շ՝ Եւրոսլան աննախընթաց ալեկո­ Ձորս Հինգ տարեկան երախան պառալցած վՀուկի

ծութեան մը մատնուած է, Յէրանսան չէր որ ան–՛ մը կը նմանէր : Եւ ռակայն, գաղթակայաննեբուն ցան Երեւանին : ճակատին ամբողՀ եր կա յնքին ել

չար՛ք– պիտի մնար։ Մանաւանդ 1940 0աւնիսի աՀտ– մնացեալ մասերուն մէէ՝ կր տեսնէիր վէաիւստա– շրջակայ գիւղերուն մէջ ո1 չ մէկ տուն կանգուն

լոր փլուզումէն վեբշ*ըւ կաններ որոնք շաբաթներ առաշ* նոյնքան գէշ վի­ մնացած էր բաց ի մէկ քանի առանձին շէնքերէ ;

Հեռաւոր Ամերիկան անդամ , որ ազատ մնաց ճակի մէվ եղած էին, բայց Հիմա ՀետզՀետէ կը Լիւղերը քաբուքանգ եղած՝ էին ու ամայութիւն կը

պատերազմ ի սարսափներէն , այս միջոցին կը վերագտնէին իրենց առողջութիւնը : Մեր խնա­ աիրէբ ամէն կողմ , ո լ թշուառութիւն , բաց ի այն

տապկուի ընկերային յեղափոխութեան մը կրա­ մածներէն չատևրը կամաց կամաց նոյն բախտին կէաերէն ուր , աւերակներով շրջապատուած– , նոր

կին մէշ*։ Գործադուլները իրարու կր յաշ^որդեն , արժանացան ։&ատ յուզիչ էր տեսնել Տ»քթ • Ըչր– բնակչութիւն մը ապաստան կը գտնէր խեղճու­

շկատելով երկրին տնտեսական կեանքը : րը, մեր րյ-իչկը, երբ ան այցելութեան կոլղար կրակ վիճակի մէջ՝.կրնայի ք գտնել աւելի պերճա­

Այս երկրին բոլոր բարեկաւէները պիտի ու– Հիւանդանոցները։ Ամէն կողմէ իր անունը կր խօս խոբհրգանիշ մր Հայաստանի ճգնամամը ներ–.
ՀԲքա­
զէին որ խաղաղօրէն անցնէր Հտազնապալի կանչէին, կիները անոր ձեռքերը կր Համբուրէին , կայացնող, քան այս մուտքը գէպի իր մայրաքա-գ

նը՛) կամ փոխանցումի տագնապը։ երախաները ուրախութեան կանչեր կ՚արձակէին ղաքը » :

Շատ բան կախում ունի նոր սահմանադրութեան (էշ 287/8)։ Ու այս բոլորէն յետոյ թուրքերը կ՚ըսեն թէ

մշակումէն եւ յառաշ^իկայ րնտրութիւններէն , ո– Թուրքերու կողմէ Հայկական Հողերուն վրայ հանբաքուէ կատարեր են : ՛համան կատակ մբ

րոնք նոյնպէս կազդեն այս ծանր կացութեան կատարուած աւերածութեան մասին իսօսելով, որուն տակ ծ՜ածկուած է վյրէմխնղբութիւնը յ;

վրայ, մթնոլորտ ստեղծելով տ ՊէխՀոֆըր կը գրէր. քՒռուցիկբ ապա կը խօսի Վ,բացինեբուն պա–

7Ւ՚ ~ « 191Ըին թուրքերը մինչևւ \2 մղոն մստե– Հան՚ջին մաս՛ին։

է

Fonds A.R.A.M