Page 45 - ARM_19-1946_01
P. 45
ԶՕՐ. Տ Ը ԿՕԼԻ ՀՐԱԺԱՐԱԳԻՐԸ
- քօռճ^ 1925 -
I*. Շ. .Տ 376.286 Առմամեայ կառավարութեան Հրամարեալնա–
Օսշշէշսւ-քԴօթոշԱւռտ : ՏՇ9. աՏՏձ10ձՒ1 խաղաՀ ը կը յայտարարէ իր նամակին մ ԷԼ՛
17, 0&ա«$ա6 - (13*) « Այն օրէն ի վեր որ ստանձնեցի երկիրը
ա.։ 008. 15-70 - 0. 0. ք*. Բ ս » 167Տ-63 ղէաի ազատագրում , յաղթանակ եւ գերիշխանու
^3,ԺՆԵԳԻ1|.– Տ«*թ. 6ա*ս. 400, Յաւքս. 290 ֆլւանք
թիւն առաԼնորգելոլ պարտականութիւնը , կը
մ ո մ 24 Տ**™* 1946 Հինգշայւթի 24 8ա.ն*Ո.ար խորՀէի թէ իմ գործս պիտի վերիսնար երբ Հա
մողովնե*
ւաքուէին ազգային ներկայացուցչական
րը եւ քաղաքական կուսակցութիւներն ի վիճակի
ՐԱային ստանձնելու
ԺԸ. ՏԱՐԻ - 1»–ձաս6 ԻՒ 4517-Նռյւշրջան թիլ 246 Խմթագիր՛ Շ– Մ Ի Յ ^ Ե Ա Ն ԳԻՆ* 3 Ֆ | իրենց պա ա ա ս խ ան ա տ ո ւո ւ–
թ իւննե րը։ Եթէ Հաւանեցայ կառավարութեան
գլո՚-իսը գտնուիլ \945Նոյեմբեր \3էն վերքր, պատ
ՄԵՐ ԽՕՍՀԸ Փքփաւէ ի րԽրսէճ ճառը այն էր որ էլոլզէի թէ պատասխանել ԱաՀ–
մ՛անաղի ր մողովփն կողմէ ինծի ուղղուած միա
թուէք Վ ա Վ ո զ ը կը ս պ ա ւ ւ Ա ա յ ձայն կոչին եւ թէ դիւրացնէ լ անՀ րամեշտ փոխան
ԱՆՍՏԻԻ ԳՈԻ ԹԻԻՆ ցումը։ Այգ փոխանցումը կատարուած է այսօր։
(Մասնաւոր թղթակցութիւն ՅԱՌԱՋԷ) Մ իւս կողմէ , 11) րանսան , աՀագին փորձութիւննե–
րէձ վերԼ, այլեւս չի գտնուիր երկիւղալի կացու
Քուն բառը չէ, պարղելու Համար օրուան կա թեան մը մ էի Ան շուշտ , գեռ շատ մը տառապանք
ցութիւնը՛. Թէ՛ այս երկրին եւ թէ ոնգՀանրապէս (Գ. եւ վերջին մաս) ներ կը ճնշեն ֆրանսացի ժ ո ղո վո ւր գին վրա յ եւ
Եւրոսլայի մէ^։ առկախ կը մնան ծանրակշիռ խնդիրներ է Բայց
«ԳԱՐԱՆԱԿԱԼ ՍՊԱՍՈՂ. ՀԱՑԵՐ» • • • Ֆրանսացիներու բուն կեանքը Էապէս ապա Հով
Առածին անգամ չէ որ կառավարական տադ– 24 Դեկտեմբերի «թասվիր»բ մ Էք, Ի– Ս– Ս-յ– ուած է • տնտեսական գոբծունէութիւնը կը վեբա–
նասլ մր 1լանցընէ Հե րանսան ։ & ատ աւելի ծանր Հաստատուի , մեր երկրամասերը մեր ձեռքն են ։
դէպքեր պատաՀա^ են անցեալին մէ^, երբեմն տ– սալօղլոլ 1լր գրէ • Մենք նորէն ոտք գրած՜ ենք Հնգկաչինի մէ^ եւ
բ իւնաՀ եգ ութեան ալ յանգելով ։ ք*այց երկիր ր գի՜ — « Անոնք որ Հա յերր 1լշ գրգռէին մեղի գէմ , Հանրային անդորրութիւնը չէ խանգարուած է
մացտծ է բոլոր վարժութեանց , շնոբՀիւ ժոդո– զանազան առիթներով կրկնեցին իրենց փորձերը : Ե ր կր Էն գուբս ,Հակառակ տիրող մ ա աՀ ող ութ եանց է
վո լ Ր գին ողջմտութեան : Ս աՀ յ՛ան ագրո ւթեան շրչ\անին եւ Ա՛ Համաշիար– անկախութիւնը կը գտնուի Հաստատուն Հիմերու
Այսօր կը գտնուինք բոլորովին տարբեր կա Հային սչաաեըաղմի ընթացքին՝ այգ կարգի վար վրայ ։ Ա եր ձեռքն Է Հռենոսը, մենք կը մասնակ
ցութեան մր առ9եւ ։ ձեր կատարուեցան : Տարական իիուսիա մեր սաՀ– ցինք աշխարՀի միջազգային կազմակերպութեան ,
Ե բկի ր ր դեո֊ նոր աղատած է աՀաւոր պատե մանամերձ շրջաններուն մ ԷԼ ստեղծեց կազմ ակեր– առածին շարքին վրայ եւ Փարիզի մէ^ է որ գար
րազմ ի մ ր տւե րներէն : Զորս տարուան զ ե բո ւթեան սլութիւ՛ններ , որոնք յանզգնեցան կռնակէն Հար նան պիտի գա մ արուի Հ աշտ ո ւթեան աո ա^ին խոր–
տառապանքն երր թո ր Հ ետքե ր ձգած են ամէն ուածել թուրք բանակը : Ասիկա , բնականաբար Հրդաժոզովը։ հաշուելով, խորին անկեղծու
կողմ ։ 1՝յաի։տած է բնկերային կարղուսարքր : ենթականեբուն վրայ Հրաւիրեց աշիարՀի ամէնէն թեամբ կը մաղթեմ որ այն կառավա բութիւն ր որ
նտեսական քայքայումը յարատեւ , շոգեպինդ, ա բղար փո խաղա բձոլթիւնը , ել մենք , ստիսլոլե– պիտ ի յա^ո րգէ անոր ղո ր վարելու պատիւն ունե
աշխատանքի կր կարօտի , տ ար ին ե բո վ ; Շ աա բան ցանք կամայ - ակամայ կոխկռտել կրակը ել մա ցայ , յաէ\ոդի մնացեալ դոբծին կատարման * ^ է ^ յ
ծա յրէն պէաք է սկսիլ ; Այլեւս ան յետաձգելի սլա– րել • • • վեբ^նապէս ապաՀ ովելոլ Համար երկրին ճակա
Հան^ մր դարձած է պետական կարգուսարքին վե Մե՞նք ենք, որ կը թարմացնենք այս գառն տագիրը՝» ։
րանորոգումը : Զինուո ր ական ումն անգամ նոր կր յիշատակները , թէ իրենց անխելքները, որոնք կը
կաղմակեբպոլի Հ
ստիպեն մեզ այսպէս շարմելու : Ա ոռցա՛ն , թէ Այս նամակին ան մ իգապէս պատասխանեց Պ•
Մէկ խօսքով, փոխանցումի , յեղափոխու Հայ մողովուբգին Համար ո՛ բ քան սուղ արմած են Ֆ է էի քո կուէն , ԱաՀմ անտ գիր ժ ո զովին նախա գա–
թեան շբ^ան , յղի՝ բազմաթիւ անակնկալներով ։ Հնչակ եւ ՛իա չեա կցական կուսակցականները եւ Հը , խոնարՀելով տրուած՜ որոշման առ^եւ , բայց
Մ ինէեւ այսօր կաբելի եղաւ պաՀել Հաւա անոնց Համակիրները։ Այգ գոբծո ւնէո ւթեան Հե– մ ի ան գամ ա յն ցաւ յա յտնելով թէ պիաի ղրկուին
սարակշռութիւնը , շնոբՀ իւ զանազան Հոսանքնե տեւանքով՝ այսօր գաղթականի վեր ածուած է առա^նորգութենէն Հայն մարդուն որ միշտ կը վա
րու միֆեւ Հաստատուած գործակցութեան ։ Րայց , գմբախտ Հայ ժողովուրդը, եւ ցրուած՝ է Պալքան– յելէ ր իրենց կատարեալ վստաՀ ութ իւնը ։ 1ԼսաաՀ
քան ի յառա^ կը տարուի նոր Ա աՀ մ ան ագրո ւթեան ներէն մինչեւ Աուբիա, Ա՚իէերկբականի ափեբր եւ եմ թէ ԱաՀմանադիր կողովը պիտի ուզէբ տակա
մ շակում բ եւ կը մ օտենա յ՝ ԱաՀմ անագի ր մ ո զո Թուբքեստան ։ Այս անգամ, Ա ան 3)րանչիսկօ դի ւին առկախ մնացած՝ ծանր գործերը լրացած՛ տես
վին եօթնամ սեա յ պաշտօնավարութեան շրջանը , մելէ վեր^ , Հ իմ ա ալ ոտքի ելած՜ են , ոլ տակաւին նել ա յն մեֆ– Ֆրանսացիին կողմէ ոբ ոտքի կանգ–
այնքան կը սրուին , կբ լար ուին կուսակցական Հա՛ անկախութեան ետեւէ կը վազեն * Հազարաւոր Հա նեցաւ Զինադագարի մռայլ օրերուն եւ գէպի
կա մ արտութ իւննեբն ոլ փառաս ի րո ւթիւններ ր : յեր, մեր սահմաններուն վրայ դարանակալ սպա յաղթական ազատագրութիւն առաջնորդեց Հայ
Աախե բ ր աբգէն կբ պատրաստուին յառա սելու Համար , առածին իսկ Հրաւէրին պատասխա րենիքը» % Նամակը կը վեբ^անայ կրկին երախտա
կայ րնտբութեանց Համար , աւելի խֆախ ւ չ նած՜ , եւ իրենց անունը արձանագրել տուած՝ են ; գիտութիւն յա յտնելով յանուն ԱաՀմանադիր Ժո~
Այս աո ի թով, երեւան ելած են նաեւ խելաց իներ ղովին եւ ամրող^ երկրին Տ
յաղթանակներ շաՀելու Համար։ Աքերը , բա.ր։^–.՝ որոնք խրախուսաց֊ են զանոնք։ կը նշանակէ , թէ
կը խորՀ ին
թիւ թեւերու բ ամն ուած , մ իքոցնեբ ոբ Հիմակ– Հ ա կա ռակ անոր որ իրենց սխալներուն Հետեւան Նախորդ պատերազմին , 0 սմ * կայսրութիւնը մ ա֊
Համայնավա
Համախմբուելու։ Լկան աՓ Հոսանքներ քով ափ մը ժողովուրգ մնացած՛ են , 1*սթանսլ ո ւ յլլի Հու եւ կենաց օրեր 1Լ ապրէր Հ Այգ ձՐ^աս1/ս 1 Թուր
աւընէ կբ թելադրեն ճակատ կազմել Հայերը , Հակառակ իրենց վայելած Հանգիստին եւ քիս յ Հայերէն շատեր՝ թշնամի պետութիւններու
րութեան գէմ՝) : տ գա տ ո ւթ ե ան , տակաւին ւէը էժ խն դբ ո ւթ ե ան կրա կողմ ը անցան ։ Եղան այնպիս իներ , որոնք թուրք
Անշուշտ պայքարը աւելի սուր Հան գա մ անք կով կր մ բկին։ ճիչգ^է որ Թ՜ուրքերը շատ Համբե բան ակր Հարուածեցին կռնակէն ։ Ան կախ ո ւթեան
պիաի ստանա յ , երբ նոր ԱաՀմ անագբութեան նա րատար են , բայց այսօր չափազանց փափուկ է պա յքա րի օրերուն , Հա յեր ը դարձեալ գէ շո ւթ իւն
խագիծ՜ը ներկայացուի Ագգ* ժողովի վաւեբացման Հ շրջանը, եւ նախկին տկար Ասմ * կայսրութեան բրին ։ Հքագեցալ ՀամաշխարՀային Ր • պատերազ
(^անգէտներ կր պնդեն թէ բոլն իսկ ւ լ ՚ յ գ ծրա փոխարէն գոյութիւն ունի արթուն Թուրքիա մր, մը, որ քննութեան նոր առիթ մբ եղաւ իրենց Հա
գրին ոգին է , անոր զանազան տրամագրոլթիւն– որ աչալուբ^ կբ Հսկէ։ Այսօր չափազանց վ/ափուկ մար : ՄիսԼ Օոյներէն եւ Հրեաներէն ոչ մէկ զան
նեբն են որ յոլսաՀատե ցուց ին զօր » աբ Կօլր % է Հրմանը , մ եր սաՀ մ՛անն եր ո ւն վրայ կ՛՝ եռա յ ռուս զատ ունեցաք , Հա յերուն մ օտ նշմ արեց ինք գեր–
Ամէն պարագայի մէք, ստեղծուած է փափուկ աշխար Հա կա լութ եան վ։ առատ են չութ իւնը : մանա ս ի բութիւն մը՛ այնքան որ կասկածեց անք
մթնոլորտ մը, ուր ձախերը թեւ առած կր թռչին , րակոյս չկայ թ է իրաւունք ռւնինք կասկածելու Հինգերորդ թեւի մը գոյութենէն։ ^Լեբ^ացաւ պ ա -
րռվանդակ հայ, համայքէն, երր կը տեսնենք՝ յ ^ է
մտաՀ ո գո ւթեան մատնելով ՀՄ իքին Ֆրանսացին» : առաջին, իսկ նշանին երեսան կ՚ելլեն հազարաւոր տերաղմը , ել Ա– ո ւս ի ո յ պաՀան^ները Հ րապարակ–
անոպաներ յ որոնք իրենց անունը կ՛արձանագրեն,
կացութեան պա յծառացում ը կամ ծան բաց ո ւմ ը եւ յ թերեւս, կր մտածեն մօաերս լքեր դէմը ելլ1ւլ ուեցտն , Հ>Հայերու ի նպաստ» ։ Զաբմանալի է,
զէն ի ձեռին, եւ կամաւորական գունդեր կազմել :
կախում ունի նոր կառա վա ը ո ւթ ե ան յստակատե որ Աովիէթներու այս գործունէութեան Հետ ,
սութենէն ։ մ իաժամ ան ակ , խլրտում մր սկսաւ նաեւ Հա յերու
Մ անաւանգ որ , ինչպէս ամէն յեղափոխական միջեւ ։ (Լուսերու գրգռիչ նպատակները ւսկներեւ
շաբմում ի ատեն , տնտեսական պատճառներ բ շաա էին ; Հակառակ ասոր , սակայն , կարգ մը Հայեր
ծանր կը կշռեն այս անդամ ալ Հ Հ^ողովուրգբ ոչ «ՀԱՑ ՄՏԱՒՈՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆԸ ա յգ ուղղհւթեամ բ տրամ ա գր ո ւե ց ան , եւ գտնուե
մ իա յն ազատութիւն 1լ ուզէ , ա յվեւ Հաց եւ միո ; ԱՐԹՆՈՒԹԵԱՆ ԿԸ ՀՐԱՒԻՐԵՆ*» ... ցաւ Հայ թերթ մը , որ իրենց իրաւունք տուաւ :
Նա ևլ լոյս ել ջերմութիւն , տառական իմաստով։ 25 Դեկտեմբերի ՀՎագըթ», այս խորագրով Մ եկնոզնեբը , երթան բարով ; Ըսելիք չուն ինք ի–
Ն ո յ ն անստուգութիւնը՝ արտաքին , միԳազգա– խմբագրականի մը մէԼ, Հայ մտաւո րականո ւթիւն ը բենց Հ Աիայն կհուզենք մատնանշել , թէ իսկական
յին ճակատի վրայ : կը կոչէ «պարտականութեան» , կը թելագրէ առիթ մը ներկայացած է Հիմա այն Հայրենակից
Միացեալ Ազդերոլ ընգՀ . մողովբ , Հանդիսա «լուսաբանել» կարգ մը ՀպատեՀապաչտներ» , ի– ներուն, որոնք կը փափաքին իբրեւ անկեղծ՜ Հայ–
ւոր ճառերէն վերք, արդէն իսկ մտած է աշխա րենց Հտիսմարֆքայլին չո*–րշ\։ Այս առթիւ տեղ րենակիցապրիլ մեր երկրին մէի Որոշ է> ո ր ՀւՈ–
տանքի շրջանը։ Բայց, վարգեր չէ որ վւռուած՝ են կուտայ Հայ ոսկերիչներու ել վաճառականներու յերոլ մէջ փոքրամասնութ՜իւն մր կայ , որ չուզեր
իր ճամբուն վրայ , ա յ լ փուշեր եւ խութեր ։
յայտարար ո ւթիւններուն ՚ անցեալը մոռնալ, եւ ատեն ատեն երեւան կոլզայ
քՕօսուած՝ ճառերն անգամ կր մատնեն տեսա — Հ. Ե րեւա՞ն երթալ : Մ ենք քՒոլբք ենք , ի^նչ իրրեւ Թուրքի թշնամի –.Հայրենասէր մեր Հայ Հայ
կէտներու խոր տար բեր ո ւթի ւնն ե բ ։ Լոնտոն ել ղործ ունինք քիուսիա։ Ս՚եկնիլը յիմարութիւն է : րենակիցները , պարտաւոր են զատել ա յգ գժդոՀ–
Մ ոսկուա կբ գտնուին գէմ դիմաց ոչ միայն Մենք Հոս կը մնանք։ \յոյն օրուան «թանին» ել ները , զանոնք Հա յաս տան դրկել յ եւ ա յս կե՜րպով
սկզբունքի խնդիրներով, այլեւ գործնական Հաբ– « Սօն Փոսթա» կր գրեն– Հաշուեյարդարի ենթարկել ՝» :
ցերու մէշ% Հ Կը տեղեկանանք, թէ օրէ օր կը նուաղի ԱԶԱՏԻԼ ԿԸ ՃԳՆԻԱ • • •
արձանագրուողներուս փոքբաթիւմար– «ԱՆԵԼԷՆ
Օրինակ , իրանի պատուիրակդ ւթիւն ր Հազիւ թիլը ։Ե/Վ՜կ
իբ գանգատագիրը յան ձնած , Խ * Մ իութեան եւ գէԿ միայն գիմ ած են, մինչ ուրիշներ՝ որոնք ար Այս խորագրին տակ, «Թանին» կը գրէ 27
/ք ւկբայնա յի պատուիրակները մէկ ՚^Է^Լ նամակ ձանագրուած էին նախապէս , կը իսորՀին սրբել Բեկտեմ բերի թիլով՛
ուգզեցին Միացեալ Աղգերու մողովին , ՜առաջինը՝ տալ իրենց անունները : Հակառակ Նորքին Գոր– « Արձանագրուողներէ ոմանք , տեսնելով
քննութիւն պաՀանջելով անգլ . ոօրքի գործունէու– ծավարութեան ՀրաՀանզին , ոչ մէկ Հայ ղիմած է որ Ա ովիէթնե ր ը Հող կը պաՀանջեն Թուրքիա յէն ,
թ եան մասին (Հունաստանի , եբկրորգր՝ Հոլանաա– պատկան իշխանութեան , անցագիր ստանալու Հա– Հասկցած են թէ ինչ նպատակով Հայաստան Հրա
կան Հնգկաստանի մէ^ւ մ ար » : ւիրուած են։ Նոյնիսկ, դիմած են Հիւպատոսարան,
Երկու ձեռնարկներն ալ միեւնոյն աղբիւր էն < Վագըթ –*ի . խմբաղրապետ - երեսփոխան պաՀանջելով որ ջնջուի իրենց անունը։ Այս կեր
կր բխին , ուղղուած֊ միեւնոյն նպատակին։ Ասըմ Ուս, դիտել կուտայ. ՀԱտենը եկած է որ ՛՛/ով , անոնք կը ճգնին փրկուիլ անելէն : Միւ֊ս
Արդէն իսկ ծանր փորձի մր մատնուած՜ է բաց խօսինք մեր Հայ Հայրենակիցներուն Հետ % կողմէ , էլ իմանանք , թէ երէկ ոչ ոք գիմում կատա
(կ՝ակնարկէ րած է, ներգաղթելու Համար : Աբձանադրուող–
Միացեալ Ազգեբոլ րնդՀ . մողովը , զոբծ՜ագբելու ՛Բանի մր օր աոսվ, Հայ թերթ մր
մեղ Հաւա նեբր մեծ մտաՀողութեան մատնուած են, որով
Համար իր իսկ Հռչակած «նոր» սկզբունքները։ «Նոր Լուբիի, Մ • ) գրեց– «Թուրքերը
կր Հետեւ յայտնի չէ՝ թէ երբ քիուսիա յէն չողենաւ մը
ինչ ելք ալ ունենայ արտ առածին փորձը, մե սար շեն նկատեր իրենց . խտ րա կան ո լթեամբ
Հարցում բ պիտի գայ է՛– դ/՚Ր^նք վւոխաղրէ :՛էքո լար ած են, ո֊
ծապէս պիտի ազդէ Միացեալ Ազգե բու կազմ ակե բ– վերաբերին միշտ մեզի Հետ» : Աա մինչեւ րովՀետել չէն դիտէր ,թէ ինչպէս պիտիՀամարձա–
պութեան արժէքին , եթէ ոչ ապագային Հրայ։ կ՚ուղղենք իրեն. «1914/ պատերազմէն առ կին մեր միչԴւ շրշ\իլւ այս Հողերուն Հանդէպ ղա–
կատարեալ երկունքէ այսօր , Թուրքիոյ սպառնացող վտանգներուն Հետ։ ւս/ճանութէէան սէրարքը շալկա՛ծ։ Այս արկած ա–
թիւ , Հայերլ4 կրցա՛՛ն նոիտնալ Թուրքերու
Fonds A.R.A.M
- քօռճ^ 1925 -
I*. Շ. .Տ 376.286 Առմամեայ կառավարութեան Հրամարեալնա–
Օսշշէշսւ-քԴօթոշԱւռտ : ՏՇ9. աՏՏձ10ձՒ1 խաղաՀ ը կը յայտարարէ իր նամակին մ ԷԼ՛
17, 0&ա«$ա6 - (13*) « Այն օրէն ի վեր որ ստանձնեցի երկիրը
ա.։ 008. 15-70 - 0. 0. ք*. Բ ս » 167Տ-63 ղէաի ազատագրում , յաղթանակ եւ գերիշխանու
^3,ԺՆԵԳԻ1|.– Տ«*թ. 6ա*ս. 400, Յաւքս. 290 ֆլւանք
թիւն առաԼնորգելոլ պարտականութիւնը , կը
մ ո մ 24 Տ**™* 1946 Հինգշայւթի 24 8ա.ն*Ո.ար խորՀէի թէ իմ գործս պիտի վերիսնար երբ Հա
մողովնե*
ւաքուէին ազգային ներկայացուցչական
րը եւ քաղաքական կուսակցութիւներն ի վիճակի
ՐԱային ստանձնելու
ԺԸ. ՏԱՐԻ - 1»–ձաս6 ԻՒ 4517-Նռյւշրջան թիլ 246 Խմթագիր՛ Շ– Մ Ի Յ ^ Ե Ա Ն ԳԻՆ* 3 Ֆ | իրենց պա ա ա ս խ ան ա տ ո ւո ւ–
թ իւննե րը։ Եթէ Հաւանեցայ կառավարութեան
գլո՚-իսը գտնուիլ \945Նոյեմբեր \3էն վերքր, պատ
ՄԵՐ ԽՕՍՀԸ Փքփաւէ ի րԽրսէճ ճառը այն էր որ էլոլզէի թէ պատասխանել ԱաՀ–
մ՛անաղի ր մողովփն կողմէ ինծի ուղղուած միա
թուէք Վ ա Վ ո զ ը կը ս պ ա ւ ւ Ա ա յ ձայն կոչին եւ թէ դիւրացնէ լ անՀ րամեշտ փոխան
ԱՆՍՏԻԻ ԳՈԻ ԹԻԻՆ ցումը։ Այգ փոխանցումը կատարուած է այսօր։
(Մասնաւոր թղթակցութիւն ՅԱՌԱՋԷ) Մ իւս կողմէ , 11) րանսան , աՀագին փորձութիւննե–
րէձ վերԼ, այլեւս չի գտնուիր երկիւղալի կացու
Քուն բառը չէ, պարղելու Համար օրուան կա թեան մը մ էի Ան շուշտ , գեռ շատ մը տառապանք
ցութիւնը՛. Թէ՛ այս երկրին եւ թէ ոնգՀանրապէս (Գ. եւ վերջին մաս) ներ կը ճնշեն ֆրանսացի ժ ո ղո վո ւր գին վրա յ եւ
Եւրոսլայի մէ^։ առկախ կը մնան ծանրակշիռ խնդիրներ է Բայց
«ԳԱՐԱՆԱԿԱԼ ՍՊԱՍՈՂ. ՀԱՑԵՐ» • • • Ֆրանսացիներու բուն կեանքը Էապէս ապա Հով
Առածին անգամ չէ որ կառավարական տադ– 24 Դեկտեմբերի «թասվիր»բ մ Էք, Ի– Ս– Ս-յ– ուած է • տնտեսական գոբծունէութիւնը կը վեբա–
նասլ մր 1լանցընէ Հե րանսան ։ & ատ աւելի ծանր Հաստատուի , մեր երկրամասերը մեր ձեռքն են ։
դէպքեր պատաՀա^ են անցեալին մէ^, երբեմն տ– սալօղլոլ 1լր գրէ • Մենք նորէն ոտք գրած՜ ենք Հնգկաչինի մէ^ եւ
բ իւնաՀ եգ ութեան ալ յանգելով ։ ք*այց երկիր ր գի՜ — « Անոնք որ Հա յերր 1լշ գրգռէին մեղի գէմ , Հանրային անդորրութիւնը չէ խանգարուած է
մացտծ է բոլոր վարժութեանց , շնոբՀիւ ժոդո– զանազան առիթներով կրկնեցին իրենց փորձերը : Ե ր կր Էն գուբս ,Հակառակ տիրող մ ա աՀ ող ութ եանց է
վո լ Ր գին ողջմտութեան : Ս աՀ յ՛ան ագրո ւթեան շրչ\անին եւ Ա՛ Համաշիար– անկախութիւնը կը գտնուի Հաստատուն Հիմերու
Այսօր կը գտնուինք բոլորովին տարբեր կա Հային սչաաեըաղմի ընթացքին՝ այգ կարգի վար վրայ ։ Ա եր ձեռքն Է Հռենոսը, մենք կը մասնակ
ցութեան մր առ9եւ ։ ձեր կատարուեցան : Տարական իիուսիա մեր սաՀ– ցինք աշխարՀի միջազգային կազմակերպութեան ,
Ե բկի ր ր դեո֊ նոր աղատած է աՀաւոր պատե մանամերձ շրջաններուն մ ԷԼ ստեղծեց կազմ ակեր– առածին շարքին վրայ եւ Փարիզի մէ^ է որ գար
րազմ ի մ ր տւե րներէն : Զորս տարուան զ ե բո ւթեան սլութիւ՛ններ , որոնք յանզգնեցան կռնակէն Հար նան պիտի գա մ արուի Հ աշտ ո ւթեան աո ա^ին խոր–
տառապանքն երր թո ր Հ ետքե ր ձգած են ամէն ուածել թուրք բանակը : Ասիկա , բնականաբար Հրդաժոզովը։ հաշուելով, խորին անկեղծու
կողմ ։ 1՝յաի։տած է բնկերային կարղուսարքր : ենթականեբուն վրայ Հրաւիրեց աշիարՀի ամէնէն թեամբ կը մաղթեմ որ այն կառավա բութիւն ր որ
նտեսական քայքայումը յարատեւ , շոգեպինդ, ա բղար փո խաղա բձոլթիւնը , ել մենք , ստիսլոլե– պիտ ի յա^ո րգէ անոր ղո ր վարելու պատիւն ունե
աշխատանքի կր կարօտի , տ ար ին ե բո վ ; Շ աա բան ցանք կամայ - ակամայ կոխկռտել կրակը ել մա ցայ , յաէ\ոդի մնացեալ դոբծին կատարման * ^ է ^ յ
ծա յրէն պէաք է սկսիլ ; Այլեւս ան յետաձգելի սլա– րել • • • վեբ^նապէս ապաՀ ովելոլ Համար երկրին ճակա
Հան^ մր դարձած է պետական կարգուսարքին վե Մե՞նք ենք, որ կը թարմացնենք այս գառն տագիրը՝» ։
րանորոգումը : Զինուո ր ական ումն անգամ նոր կր յիշատակները , թէ իրենց անխելքները, որոնք կը
կաղմակեբպոլի Հ
ստիպեն մեզ այսպէս շարմելու : Ա ոռցա՛ն , թէ Այս նամակին ան մ իգապէս պատասխանեց Պ•
Մէկ խօսքով, փոխանցումի , յեղափոխու Հայ մողովուբգին Համար ո՛ բ քան սուղ արմած են Ֆ է էի քո կուէն , ԱաՀմ անտ գիր ժ ո զովին նախա գա–
թեան շբ^ան , յղի՝ բազմաթիւ անակնկալներով ։ Հնչակ եւ ՛իա չեա կցական կուսակցականները եւ Հը , խոնարՀելով տրուած՜ որոշման առ^եւ , բայց
Մ ինէեւ այսօր կաբելի եղաւ պաՀել Հաւա անոնց Համակիրները։ Այգ գոբծո ւնէո ւթեան Հե– մ ի ան գամ ա յն ցաւ յա յտնելով թէ պիաի ղրկուին
սարակշռութիւնը , շնոբՀ իւ զանազան Հոսանքնե տեւանքով՝ այսօր գաղթականի վեր ածուած է առա^նորգութենէն Հայն մարդուն որ միշտ կը վա
րու միֆեւ Հաստատուած գործակցութեան ։ Րայց , գմբախտ Հայ ժողովուրդը, եւ ցրուած՝ է Պալքան– յելէ ր իրենց կատարեալ վստաՀ ութ իւնը ։ 1ԼսաաՀ
քան ի յառա^ կը տարուի նոր Ա աՀ մ ան ագրո ւթեան ներէն մինչեւ Աուբիա, Ա՚իէերկբականի ափեբր եւ եմ թէ ԱաՀմանադիր կողովը պիտի ուզէբ տակա
մ շակում բ եւ կը մ օտենա յ՝ ԱաՀմ անագի ր մ ո զո Թուբքեստան ։ Այս անգամ, Ա ան 3)րանչիսկօ դի ւին առկախ մնացած՝ ծանր գործերը լրացած՛ տես
վին եօթնամ սեա յ պաշտօնավարութեան շրջանը , մելէ վեր^ , Հ իմ ա ալ ոտքի ելած՜ են , ոլ տակաւին նել ա յն մեֆ– Ֆրանսացիին կողմէ ոբ ոտքի կանգ–
այնքան կը սրուին , կբ լար ուին կուսակցական Հա՛ անկախութեան ետեւէ կը վազեն * Հազարաւոր Հա նեցաւ Զինադագարի մռայլ օրերուն եւ գէպի
կա մ արտութ իւննեբն ոլ փառաս ի րո ւթիւններ ր : յեր, մեր սահմաններուն վրայ դարանակալ սպա յաղթական ազատագրութիւն առաջնորդեց Հայ
Աախե բ ր աբգէն կբ պատրաստուին յառա սելու Համար , առածին իսկ Հրաւէրին պատասխա րենիքը» % Նամակը կը վեբ^անայ կրկին երախտա
կայ րնտբութեանց Համար , աւելի խֆախ ւ չ նած՜ , եւ իրենց անունը արձանագրել տուած՝ են ; գիտութիւն յա յտնելով յանուն ԱաՀմանադիր Ժո~
Այս աո ի թով, երեւան ելած են նաեւ խելաց իներ ղովին եւ ամրող^ երկրին Տ
յաղթանակներ շաՀելու Համար։ Աքերը , բա.ր։^–.՝ որոնք խրախուսաց֊ են զանոնք։ կը նշանակէ , թէ
կը խորՀ ին
թիւ թեւերու բ ամն ուած , մ իքոցնեբ ոբ Հիմակ– Հ ա կա ռակ անոր որ իրենց սխալներուն Հետեւան Նախորդ պատերազմին , 0 սմ * կայսրութիւնը մ ա֊
Համայնավա
Համախմբուելու։ Լկան աՓ Հոսանքներ քով ափ մը ժողովուրգ մնացած՛ են , 1*սթանսլ ո ւ յլլի Հու եւ կենաց օրեր 1Լ ապրէր Հ Այգ ձՐ^աս1/ս 1 Թուր
աւընէ կբ թելադրեն ճակատ կազմել Հայերը , Հակառակ իրենց վայելած Հանգիստին եւ քիս յ Հայերէն շատեր՝ թշնամի պետութիւններու
րութեան գէմ՝) : տ գա տ ո ւթ ե ան , տակաւին ւէը էժ խն դբ ո ւթ ե ան կրա կողմ ը անցան ։ Եղան այնպիս իներ , որոնք թուրք
Անշուշտ պայքարը աւելի սուր Հան գա մ անք կով կր մ բկին։ ճիչգ^է որ Թ՜ուրքերը շատ Համբե բան ակր Հարուածեցին կռնակէն ։ Ան կախ ո ւթեան
պիաի ստանա յ , երբ նոր ԱաՀմ անագբութեան նա րատար են , բայց այսօր չափազանց փափուկ է պա յքա րի օրերուն , Հա յեր ը դարձեալ գէ շո ւթ իւն
խագիծ՜ը ներկայացուի Ագգ* ժողովի վաւեբացման Հ շրջանը, եւ նախկին տկար Ասմ * կայսրութեան բրին ։ Հքագեցալ ՀամաշխարՀային Ր • պատերազ
(^անգէտներ կր պնդեն թէ բոլն իսկ ւ լ ՚ յ գ ծրա փոխարէն գոյութիւն ունի արթուն Թուրքիա մր, մը, որ քննութեան նոր առիթ մբ եղաւ իրենց Հա
գրին ոգին է , անոր զանազան տրամագրոլթիւն– որ աչալուբ^ կբ Հսկէ։ Այսօր չափազանց վ/ափուկ մար : ՄիսԼ Օոյներէն եւ Հրեաներէն ոչ մէկ զան
նեբն են որ յոլսաՀատե ցուց ին զօր » աբ Կօլր % է Հրմանը , մ եր սաՀ մ՛անն եր ո ւն վրայ կ՛՝ եռա յ ռուս զատ ունեցաք , Հա յերուն մ օտ նշմ արեց ինք գեր–
Ամէն պարագայի մէք, ստեղծուած է փափուկ աշխար Հա կա լութ եան վ։ առատ են չութ իւնը : մանա ս ի բութիւն մը՛ այնքան որ կասկածեց անք
մթնոլորտ մը, ուր ձախերը թեւ առած կր թռչին , րակոյս չկայ թ է իրաւունք ռւնինք կասկածելու Հինգերորդ թեւի մը գոյութենէն։ ^Լեբ^ացաւ պ ա -
րռվանդակ հայ, համայքէն, երր կը տեսնենք՝ յ ^ է
մտաՀ ո գո ւթեան մատնելով ՀՄ իքին Ֆրանսացին» : առաջին, իսկ նշանին երեսան կ՚ելլեն հազարաւոր տերաղմը , ել Ա– ո ւս ի ո յ պաՀան^ները Հ րապարակ–
անոպաներ յ որոնք իրենց անունը կ՛արձանագրեն,
կացութեան պա յծառացում ը կամ ծան բաց ո ւմ ը եւ յ թերեւս, կր մտածեն մօաերս լքեր դէմը ելլ1ւլ ուեցտն , Հ>Հայերու ի նպաստ» ։ Զաբմանալի է,
զէն ի ձեռին, եւ կամաւորական գունդեր կազմել :
կախում ունի նոր կառա վա ը ո ւթ ե ան յստակատե որ Աովիէթներու այս գործունէութեան Հետ ,
սութենէն ։ մ իաժամ ան ակ , խլրտում մր սկսաւ նաեւ Հա յերու
Մ անաւանգ որ , ինչպէս ամէն յեղափոխական միջեւ ։ (Լուսերու գրգռիչ նպատակները ւսկներեւ
շաբմում ի ատեն , տնտեսական պատճառներ բ շաա էին ; Հակառակ ասոր , սակայն , կարգ մը Հայեր
ծանր կը կշռեն այս անդամ ալ Հ Հ^ողովուրգբ ոչ «ՀԱՑ ՄՏԱՒՈՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆԸ ա յգ ուղղհւթեամ բ տրամ ա գր ո ւե ց ան , եւ գտնուե
մ իա յն ազատութիւն 1լ ուզէ , ա յվեւ Հաց եւ միո ; ԱՐԹՆՈՒԹԵԱՆ ԿԸ ՀՐԱՒԻՐԵՆ*» ... ցաւ Հայ թերթ մը , որ իրենց իրաւունք տուաւ :
Նա ևլ լոյս ել ջերմութիւն , տառական իմաստով։ 25 Դեկտեմբերի ՀՎագըթ», այս խորագրով Մ եկնոզնեբը , երթան բարով ; Ըսելիք չուն ինք ի–
Ն ո յ ն անստուգութիւնը՝ արտաքին , միԳազգա– խմբագրականի մը մէԼ, Հայ մտաւո րականո ւթիւն ը բենց Հ Աիայն կհուզենք մատնանշել , թէ իսկական
յին ճակատի վրայ : կը կոչէ «պարտականութեան» , կը թելագրէ առիթ մը ներկայացած է Հիմա այն Հայրենակից
Միացեալ Ազդերոլ ընգՀ . մողովբ , Հանդիսա «լուսաբանել» կարգ մը ՀպատեՀապաչտներ» , ի– ներուն, որոնք կը փափաքին իբրեւ անկեղծ՜ Հայ–
ւոր ճառերէն վերք, արդէն իսկ մտած է աշխա րենց Հտիսմարֆքայլին չո*–րշ\։ Այս առթիւ տեղ րենակիցապրիլ մեր երկրին մէի Որոշ է> ո ր ՀւՈ–
տանքի շրջանը։ Բայց, վարգեր չէ որ վւռուած՝ են կուտայ Հայ ոսկերիչներու ել վաճառականներու յերոլ մէջ փոքրամասնութ՜իւն մր կայ , որ չուզեր
իր ճամբուն վրայ , ա յ լ փուշեր եւ խութեր ։
յայտարար ո ւթիւններուն ՚ անցեալը մոռնալ, եւ ատեն ատեն երեւան կոլզայ
քՕօսուած՝ ճառերն անգամ կր մատնեն տեսա — Հ. Ե րեւա՞ն երթալ : Մ ենք քՒոլբք ենք , ի^նչ իրրեւ Թուրքի թշնամի –.Հայրենասէր մեր Հայ Հայ
կէտներու խոր տար բեր ո ւթի ւնն ե բ ։ Լոնտոն ել ղործ ունինք քիուսիա։ Ս՚եկնիլը յիմարութիւն է : րենակիցները , պարտաւոր են զատել ա յգ գժդոՀ–
Մ ոսկուա կբ գտնուին գէմ դիմաց ոչ միայն Մենք Հոս կը մնանք։ \յոյն օրուան «թանին» ել ները , զանոնք Հա յաս տան դրկել յ եւ ա յս կե՜րպով
սկզբունքի խնդիրներով, այլեւ գործնական Հաբ– « Սօն Փոսթա» կր գրեն– Հաշուեյարդարի ենթարկել ՝» :
ցերու մէշ% Հ Կը տեղեկանանք, թէ օրէ օր կը նուաղի ԱԶԱՏԻԼ ԿԸ ՃԳՆԻԱ • • •
արձանագրուողներուս փոքբաթիւմար– «ԱՆԵԼԷՆ
Օրինակ , իրանի պատուիրակդ ւթիւն ր Հազիւ թիլը ։Ե/Վ՜կ
իբ գանգատագիրը յան ձնած , Խ * Մ իութեան եւ գէԿ միայն գիմ ած են, մինչ ուրիշներ՝ որոնք ար Այս խորագրին տակ, «Թանին» կը գրէ 27
/ք ւկբայնա յի պատուիրակները մէկ ՚^Է^Լ նամակ ձանագրուած էին նախապէս , կը իսորՀին սրբել Բեկտեմ բերի թիլով՛
ուգզեցին Միացեալ Աղգերու մողովին , ՜առաջինը՝ տալ իրենց անունները : Հակառակ Նորքին Գոր– « Արձանագրուողներէ ոմանք , տեսնելով
քննութիւն պաՀանջելով անգլ . ոօրքի գործունէու– ծավարութեան ՀրաՀանզին , ոչ մէկ Հայ ղիմած է որ Ա ովիէթնե ր ը Հող կը պաՀանջեն Թուրքիա յէն ,
թ եան մասին (Հունաստանի , եբկրորգր՝ Հոլանաա– պատկան իշխանութեան , անցագիր ստանալու Հա– Հասկցած են թէ ինչ նպատակով Հայաստան Հրա
կան Հնգկաստանի մէ^ւ մ ար » : ւիրուած են։ Նոյնիսկ, դիմած են Հիւպատոսարան,
Երկու ձեռնարկներն ալ միեւնոյն աղբիւր էն < Վագըթ –*ի . խմբաղրապետ - երեսփոխան պաՀանջելով որ ջնջուի իրենց անունը։ Այս կեր
կր բխին , ուղղուած֊ միեւնոյն նպատակին։ Ասըմ Ուս, դիտել կուտայ. ՀԱտենը եկած է որ ՛՛/ով , անոնք կը ճգնին փրկուիլ անելէն : Միւ֊ս
Արդէն իսկ ծանր փորձի մր մատնուած՜ է բաց խօսինք մեր Հայ Հայրենակիցներուն Հետ % կողմէ , էլ իմանանք , թէ երէկ ոչ ոք գիմում կատա
(կ՝ակնարկէ րած է, ներգաղթելու Համար : Աբձանադրուող–
Միացեալ Ազգեբոլ րնդՀ . մողովը , զոբծ՜ագբելու ՛Բանի մր օր աոսվ, Հայ թերթ մր
մեղ Հաւա նեբր մեծ մտաՀողութեան մատնուած են, որով
Համար իր իսկ Հռչակած «նոր» սկզբունքները։ «Նոր Լուբիի, Մ • ) գրեց– «Թուրքերը
կր Հետեւ յայտնի չէ՝ թէ երբ քիուսիա յէն չողենաւ մը
ինչ ելք ալ ունենայ արտ առածին փորձը, մե սար շեն նկատեր իրենց . խտ րա կան ո լթեամբ
Հարցում բ պիտի գայ է՛– դ/՚Ր^նք վւոխաղրէ :՛էքո լար ած են, ո֊
ծապէս պիտի ազդէ Միացեալ Ազգե բու կազմ ակե բ– վերաբերին միշտ մեզի Հետ» : Աա մինչեւ րովՀետել չէն դիտէր ,թէ ինչպէս պիտիՀամարձա–
պութեան արժէքին , եթէ ոչ ապագային Հրայ։ կ՚ուղղենք իրեն. «1914/ պատերազմէն առ կին մեր միչԴւ շրշ\իլւ այս Հողերուն Հանդէպ ղա–
կատարեալ երկունքէ այսօր , Թուրքիոյ սպառնացող վտանգներուն Հետ։ ւս/ճանութէէան սէրարքը շալկա՛ծ։ Այս արկած ա–
թիւ , Հայերլ4 կրցա՛՛ն նոիտնալ Թուրքերու
Fonds A.R.A.M