Page 73 - ARM_19-1945_04
P. 73
ՍահԽնադխ ժողովը
«Ո 1921 եւ Ա ա դ ա կ ի ճ ը
.8 . 876.288
՚՚0ՄՇշէ«աւ–Բւօթո6է»»6 : Տ04. ւ\11ՏՋ^1^Ի)
17, Օտաօւատ - Բ ձ » 1 Տ ( 1 3 * ) Երեքշաբթի օր, ԱաՀմանագիր մողովին բաց
: Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բտա 1678-83
ման առթիւ, առմամեալ նախագաՀ ը —- ՚եբիցա -
ք ՚ - Ա Ժ ՚ է յ ե Դ Ի ՚ Ն . — Տար. 150, 6աււս. 400, Յամ՛ս. 2 0 0 ֆ ր ա ն ք ։ ւր։ յն անդում ՝Բիւ թոէի կարդաց զօր • /«հ» ^°հ/՛ "՛է
կարճ նամ՛ակր , ււ ր 1լ բսէ ր թէ ւլ ի ւան ի ն կազ մ ո ւ^թ ե–
յ « ւ ա 8 ճ ՜ ւ ա ա հ ո 1945 Հ ի ն գ շ ա բ թ ի 8 "նոյեմբեր նէն ւսնմիքապէս վերքբ իր նախագաՀ ած առմամ -
եա յ կառավար ութ իւնր վեր քացած պիտի նկատէ
+ է « Տ Ա Ր Ի - 17* ձ ա « € 4552-Նոբ շրջան թ ի ւ 181 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱ+ԵԱՆ Գ Ի Ն ՝ 3 Ֆ թ – իր պաշտօնը X «Այսպէս Ֆրանսա յի յաղթանակին
եւ ժ ո զո վո ւր գ ի դե բ ի շխ ան ո ւթե ան վեբաՀ աստատ–
ման շնորՀիւ , պիտի կրնայ իր իշխանութիւնը
յանձնել ազգին ներկայացուցիչներուն , ինչպէս կբ
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ Սալաթ - Նովա /ուս աո միշտ։ ( թ ո ւ ո ն ծ ա փ ե ր ) ։ Առմամեայ կա -
(Մահուան 150ամեակին աււրիւ) ռավա բութ իւնր պիտ ի շարունակէ վաբեէ րն թ ա ց ի կ
ԾԱՊԼՎԱՐԸ ԿԸ ԾԱ%ԿԻ դոըծեբը , մինչեւ որ կազմուի իր յա քո րդ ր , Հա -
մ աձա յն Հ ո կա ե մ բեր 2 | ին մ ո գո վո ւր դին կողմ է
Յաճախ Հարց կուտանք, եթէ օր մր մէկուն (Ր-. ես վ ե ր ջ ի ն մ ա ս ) քուէարկուած պետական օրէնքին» :
խ ելքի ն ւի չէ առա քար/չ ել որ էք ր ե լան ի Հա յեր էն ր II ա յաթ ՚Օ՚՚վա Վրաց թագաւորին աշոլղբ կբ ՚Լքիստը բացուած ատեն , եքբ զօր * տը Կօլ ներս
կամ ո ւդգադր ո ւթ ի ւնբ գո րհ՜ ած ուի Արտ աս աՀմ անի մնայ մին չեւ. 1730 կամ քիչ մբ աւելի։ Ո՛– օր մբ կր մտնէ՛ր րնկերակցութեամբ *// . Բիւթոլիի (84
մէք ալ, իրրեւ պետական), օրէնք , թն՛չ սլիաի ր - յանկարծ թագաւս րր կբ զայրանայ իր գէս՛ եւ. կբ տարեկան ) , ալ քունուեցայ ոբոտրնդոստ ծավւե րով
Կտենք ։ փ Հրամայէ «գուբս կորսուիլ պալատէն»։ Վտարման որոնք տեւ ե՜ղիս մօտ տասր վա լրկեան \ Առմամեայ
Բոգ ոք ել V Համ ա ւԼ%ր սլ ի ա ի ւլ ա ռն ար «Հակա - պատճալւբ անծանօթ կր մնայ։ Հետագային Աա - նախագաՀ ին ճառէն վերքը , զօրավար ը մեկնեցաւ ^
֊, ա յա ս ա ան ե ան էլամ Հա/լախորՀ րգա յին վաքքա– յաթ Նովա իր վրացերէն մէկ երգին մէվ Հետեւեալ եւ ժ ողով ը զբաղեցաւ նախապատրաստական աշ *
գիծ» վարելու, ինչպէս կորսեն՛. Համակերպիլ ակնարկութիւնր կ՚բնէ^ թագաւորին . խտտանքներով : Այսօր , Հինգշաըթի , պիտի վա -
պիաի նշանակ էր խաշ քաշել Ժողովբդապեաու - Է ՜ յ դ ո լ պ զ տ պ ա ւ ա ծ Կ–դւ֊11՝ Արաքս վաակով , ւե րաց ուին րնտ բութ իւննե ր ը : 1Լազը պիտի ր՝նա -
թեան , մ աքի անկախութեան , ՚ ԱրաասաՀ մ անի Ես քեզ չես՛ դիմանայ հազար սաբաթով : բուի գիւանը , իսկ շաբաթ օր Ա"Ր վարշապետը յ
աարրական ինքնա վա րո ւթեան վրա յ : Պիաի նշա– Ուրիշ առթիւ, թուրքերէն երգի մբ մէչ՝ որ անաաըակո յս պիտի ր է Լա յ զօր • ա ը Կօլ :
նակէր գառնալ Հասարակ Հօա : Սայար Նովա դբնըԼսս ինք իար Էթս՚ազ , — Նա խագաՀ Բի ւթ ո լի իր բացմ ան ճառին մ էք
Ա եր չար րախաէն ,՛ այլեւս ենթագրութեան է ր մ է ն ի տ ո ւ ր : ( Ս ա յ ա ր Ն ո վ ա հ ա ւ ա տ ք ը չ ո ւ ր ա - յիշեէէ փերք \940էն ի վեր պ ա ա ա Հ ա ծ գէպքեքը^^
մր առքեւ չէ որ կր գանուինք * «Հաւատար էւմնե - նար, Հ ա յ է ) : պարզից ԱաՀմանագիր մոգովին պարւոականու -
ր՜Ր» գործի ձեռնարկած են ար գէն : Ասիկա երկրորդ եւ անառարկելի ապացոյցն թ իւննե ը ը , օրէնքներուն մ էք ներմուծել ^՚ՈՐՐ
կարգաց էք. եւ պատմեցէք իրարու % Հա լէ պ ի է, որ Աայաթ Նով ւո ոչ Վրացի է եւ ոչ ալ թ՛ուրք։ եւ բանաւորը» * ԼքՀօբ . աը Կօլի բանաձեւը) ւ «(րո–
« Եվ՚րաա »ն է որ կր Հաղորդէ (ռամկավար) * Պալատէն մեկնած՜ ատեն գրուած վրացերէն ղրվուըդը խօսեցաւ եւ Հաստատեց թէ %է)րանսան
— « Պ^ւլկսւրահայ փ ո ք ր ա մ ա ս ն ո ւ թ ե ա ն ց Աո– ,եբգի մր մէ^ նշանակելի է Հետեւեալ քաոեակր֊– դէսլի ձախ կ՝ երթա յ : Հեր ան սան պէտք է ունենա յ
ժամեայ կոմիտէն վաւերացուցած է ոլսա ցչակսսւ Թ ո ՛ ղ ի1ւձ ազատ, վ ա տ մ ա ր գ լինել չեւ1՛ ոլզոլԱ՛ , ոչ միայն քա ղա քա կան , այլեւ անտեսական եւ խի
համագումարին որոշումը, սլոլլկարահայ գաղու էս աշխարհում փարթամ ապրիլ չեմ ուզում, զախօրէն ընկերային մ ո դո վբ զա պետ ութ իւն մը :
թին մէջ ես հայերէն լեզուի նոր ուղղագրութիւնը ՚ Բ ե զ ւ1՚օտ մ ի վ ա տ խ օ ս ք ա ս ե լ ը չ ե մ ո ւ զ ո լ լ ք , Ուշադրութիւն ընենք որ բանաւոր ո ւթ իւնր յաճախ
ո ր դ ե գ ր ե լ ո ւ ։ Սոփիա. հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւ ո ղ պաշտօնա - Ռ ա մ ի կ ե մ , իշիւաԱ դաոնալ չ ե մ ո ւ զ ո ւ մ : •մէքտեղ չւլրուի անոնց դէմ որ նորը էլ ուզեն % Ու
կից մ ը * Երեւան, ա ր դ է ն ս կ ս ա ծ է մ ա ս ա մ բ կիրարւ Աայաթ Հյովա , այլեւս^ յափրացած մէջլիսՏ/ձ - շադրութիւն ընենք որ շատ մը Ֆրանսացիներու
կել տրուած որոշումը, Հայաստանեան լուրերու բու, կե բուխո ւմնե բու եւ գուա բճութեանց կենցա Համար բանաւորը յաճախ չնոյնանայ Հինին Հետ ,
եւ յօդուածներու հրատարակութեան ժամանակ : ղէն , նաեւ մ ա րդոցմ էն գ առնացած կը դառնա յ ա յն կարգուսարքին Հետ որ գո յութիւն ունէ ր մօ– ՝
Որոշ թ ո ւ ա կ ա ն է մը վ ե ր ջ , Օխւլկարիոյ հ ա յ ագգա– Հոգեւորական կախէթի կախ աւա նին : Պնդողներ ս՚աւոր կամ Հեռաւոր անցեալին մէքյ> ՝ ^
յին Բ9լոր հաստտտութիւնները սլիաի կիրարկես՝ կան սակայն, որ Աայաթ *\յովա ո եւ է ատեն չէ (Ի՝բղովին տրամ ա դրութիւնն երր կ1 ար տայ այ -
Սոր ո ւ ղ ղ ա գ ր ո ւ թ ի ւ ն ը ։ (Ազդարար , 6 Հ ո կ տ – ) ։ կշտացած աշխարՀ ի կ կեանքէն , եւ իր ք ա Հ ան ա - աուէին ծավւաՀաբե լով ճառին ա յս կամ ՚ ա յն մա
\\յոսաովանինք . Հրապարակաւ, ո՛ր եւ է լացում ք տեղի ունեցած՝ է բռնութեան տակ : *Լրա– սը : Այսպէս , երբ նախագաՀ ը կր քննադատէր
սէոոյգ լուր չունինք ոչ ՊուլկաբիայԷն , ոչ ալ Ա՚ա– ցի բանասէր Գէորդի Լիսնիձէի կաբծիքութ Վրաց ֆրանսական բանակը , ձախերը ումդնօրէն կը ծա*
մանիա յէն : *Իէւտենք որ , երկու .գագաթներուն իմա գա ւոր ի գաղտն ի մասնակցու իքեեՀմբ եդած է ա– փւսՀաբէին : Երբ կր վւ առա բանէ ը զօր • ար Կ°էը յ
մէք ՛ալ «նոր մ՛արդիկ» ասպարէդ ի քած , տիրաբար ս ի կա : է՛ր քսւՀանա յո ւթեան անունն էբ Տէր Աաե– Հանրապետական - ժ ո գո ւէր դական ներկա յացու - .
ձեռք առած են տզզա յին ղործերր , օգաու հ լուէ օր– փան : Ո ի չներր եւ շափաւորնէքրը կը ծափաՀարէ ին նոյն
ա ան Հուէ երէն : Ա՝ինչեւ 1768 խղկմտօրէն կբ կատարէ Հոգեւոր ումգնութեամ բ : *\յա խագաՀ ը շարունակեց .
(1լ– վ *՜ ՀէթաՀ* ^ ՛՜Հ ) Հ֊՚*1–**–լ ՜է(յ՜– ՜՜էքրյ՜ք է\10^^ն՝՝՚–՚է^ ^՚ու1էէ է ՚է՚Ր ՛ղ ս* շ*՚*1էն լ* : 1Լյս իմա ական ին , երր կը —- (ձ՜Այլեւս չքմեզանք չկայ վարանումներու
միայն ազդ* Հասաաաութեանց , այլեւ անոնց մեռնի իր կին ր , գո ր շաա կբ սիբէր , վշտաՀար եւ եւ ձգձգումներ ու Հ ւսմ ար : Հասած է մամ բ յան -
Հարստութեանց , ղան ագան կո ւս ա կց ո ւթ ե ան ց ա թ «բեդարած» , կ՚երթայ Հագւգատի ւէանքր , կր դառ գուզն դո րծունէութեան : Ֆրանսա յի մոգովուրդը
կում բատերուն եւ գոյքերուն : կո՛տրել - թափելու , նայ ւսբեդայ եւ Հոն կր մնայ քսանեւՀինգ տարի իր յոյսը գրած է Հեր քա քու թեան վրայ* ձեր ս աՀ–
ամ Էն բան իրենց կարճ կան գո ւն ին Համ աձա յն՛ չա շարունակ ; մ աե ա գ ր ա կան եւ օրէնսդրական գո բծով ապաՀո -
փել - ձեւել ու շրքան մ րն Է ոբ կբ բոլորեն : (յ ո րօր ի– Ե ր բեմն , վեր յի շերով ի ր անցեալ ւիա յլուն օ - վելու Համար Ֆրանսա յի ապագան» :
նակ \քապլվաբ մր, ուր կղերականներ ալ քո՛ր կոէ– բե բբ , թիֆէիս ի ղուաբճասէբ «խալխը» Լ մոդս - Անդրադառնալով արտաքին քա զա քա կան ո ւ -
տան քաղացքին * վուրգը) , «մէքլիսներոլ գո զա լն ե բ ր» ( Հ աւաքո յթ - թեան՛, նախագաՀ ք յիշեցուց թէ «այնպիսի ատեն
Ե ւ աՀաւասիկ առաքին արդիւնքը,—: Երեւան–– ներու դեղուՀիներր) եւ ք ա մ ա ն չ ա ն , Սաղը, ըմպե– մը երբ օդանաւեր ը ովկիան ո սները կը • կտրեն
եան ուղղագրութիւն : ճիշդ այն սլաՀուն , երբ Ե" լին եւայլն , կարծես կր զզքայ կուսակրօն դառնա կ ՛անցնին քանի մը մամ էն, երբ առանց առաքնոր–
րեւանր ինք նաՀ ան ք մ ր կր վւոքձէ , մ ա սն ա կի բա լս 1–ն : Այդ կր տեսնենք իր վրացերէն եր դե բէն մ է* դի ռումբեր կը սուրան ճեղքելով երկինքը , 1,րբ
րեփոխում մր կատարելով, քսան տարի վսրքր՛ կուն մէչ.– Հիւլէ - ռումբը Հնարուած է , ա յլեւս ո շ մ է կուն
1\չ խնգալու տրամագրութիւն ունինք , ոչ ալ Բրինձ է ի , գարի լինելն ի՞նչիս էր պէտք, Հ ամար չկայ ա պա Հ ո վո ւթ ի ւն մ բ Հ իմն ո ւած բնա– ՚
մանաւանգ վիճելու ; Ես աղաւնի , լորի լինելն ինչի՞ս է ր ւգէտք , կան ս աՀմ աններ ո լ վրա յ ՚. 3 իշեցէք թէ ա յլեւս
Պատկեր ր այնքան վրգովիչ է որ, ծէւծաղր Աշխարհական էի ,քահանայանալն ինչի՞ս էբպէտք , պատերազմր չի կրնար ս աՀմ անա փա կուի լ երկու
ինքնին կր սառի ղէմքիգ վրայ % \*սկ վիճիլ՝ պիտի Չրխմանամ ք իլիսատան , — Դոնմանամ իսա - ազդ ե րու մ իք եւ * թէ բոլոր րնդՀարո ւմնեբբ , եթէ
նչանակէր քուր ծեծել՛. Մարդիկ սորված - վ՚որի^ պէտք : դժբախտաբար պատաՀին, պիտի ըլլան Հ ամ ա շ -
բանաձեւեր ունին, եւ «խօսք չեն ուղեր» : աշնա՛ն ,ա Ադա Ա ԷՀմէտ 1(1 ա՛ե Պարսկաս - խարՀային, Հ ետեւաբսՀխ , ո եւ է ազգի Համար ա–
Ոչինչ* թ ալ մեր տարր/սկան ւղարտքն Րէէա.է տանէն կր քալէ Վ^բաստանի վրա լ Հ Աայաթ *\յովա պաՀհվութիւնբ կրնայ Ր էէա է միայն Հ ամա շխարՀ ա–
Հրապարակաւ պոռալ իրենց երեսին , երիցս Հւսզւզատի մէք այս արշաւանքի լուրն առնելով^ կբ յին կազմտկերւգութեամբ» ՚,
երանեալ ստրուկներ եւ սոլէւե սաներ , ոբ ճպմբայ փութա յ • ապաստանիլ Թիֆլիս , իր զաւակներր (/* ո ւլ ո վ ա ս ր ա Հ ին մ էք Հ ամ ա յնավա բները
կր բանաք նոր քաոսի մը ։Ո^ւբ սորվեցաք Հայերէ ղրկելով Մ"դղ՚՚կ * Աղա ՄէՀմէտի զօբքր կր մտնէ նստած էին ծա յրագո յն ձախակողմը , յետո յ կու
նը , եւ մանաւանդ այդ բարբար՛ոս ուղդադրութիւ– ք^՝ Իֆ էիս 1 կր կողոպտէ * 1լասպատաէլէ եւ ^էՐա^էԻ ՛էա .1 Էս ըսկերվա րականնե ր ր եւ արմատականները %
նը , ոբ ոչ իսկ նորու՛թեան Հրապոյբն ունի : Ե*՜ ա– կու.տայ քաղաքը՝. Աայաթ *(յովա , արդէն $2ամեա ( ^ախակոզմեան կաթոլիկներու նոր եւ Հզօր Հո -
սլւսՀ ո վ ա բսՐրԵ՝ բեւանի մէք ալ ծիծագ պիտի շարժէ : ծե բունի , ապաստանած է Բերդի Ա • Գէորգ եկե սանքին՝ Հան ր ա պե տ ա էլան - ժողովրդական Շար
Մ եղի Համ ար դժուար է Հաւատալ թէ՝ յ^՛^՛"՜ ղեցիին մէչ–. թ՛շնամին կր մտնէ նաեւ եկեղեցին : ժում ի ներկա յա ցուց ի շները ս ա ի սլ ուա ծ էին դրա -
վախս/կան իշխանութիւն մբ կրնայ Հաճելի գտնել Կբ Հրամայեն Աայաթ Նով՚՚՚յի դուրս ելլել եկեղե ւել կեդրոնը , տՀաճութեամր : Զաւիաւոբներր կը
ամէն կապկութիւն : //*անաւանգ երբ ինքն ալ ձեռ ցիէն եւ ուրանալ իր կրօնքբ ոզՀ մնալու Համար : գտնուէին աք կողմ՛ը.
նարկած է վերաքննելու այղ անճոռնի ուզգա - Աայաթ Նովա կբ պատասէսանէ * Լախերու պատուիրակութեան քաղաքական ,
գ բութիւն բ ; Չ ր խ մ ա ն ա ք ք իլիսատան , — Դ ո ն մ ա ն ա մ Իսա. ըն կեր ա յին եւ տնտեսական ծրագիրը Հիմ պիաի
Խ * Հայասաանր սիրել, օգնել անոր գաբդտց - տան : ( Չ ե մ ելլեր եկեղեցիէն,—, Չեն՛ դաոնար 8 ի - ծառ ա յէ նոր կառավարութեան ոլդեգծ ին , երբ րն–
ման,, սերտ կապեր Հաստատել մշակոյթի դետն էւն սուսէն); ղ ունա ի Հւսնր * - ժ ո գո ւէր դ ա կան վարժումին
վ րա յ չի նշանակե ր կո բոն ցնե լ խորՀ ելու Լ ւ դ որ– Այ" պատաս խան ր կր փութացնէ իր նաՀ աաա– - կոգմէ : Համ ա լնավյս ր՚կե բ ր ե՜ւ բնկերվ արաէլաննե րր
լու. ւսնկախու թիւ՚էւը : Ջի նշանակեր սոգալ , կու թիւնր : Իր մարմինր կ՝ամփոփոլի նոյն եկե - ՝>ամսւձսւլն են վարշապեաութէււնը յանձնելու զօր՛
քծնիէ , Հաւատարմութիւնը շփոթել սարկամտու - ՛թ՛ցիին պատին տակ։ իսկ 1914^5/ թ՚իֆլիսի Հայ ար Կօլէւ , ոլտ յմ անաւ որ նախապէս րնդունի էւրենց
թէ,ան եւ ասիական Հ աճ ո լա կտա տ ր ո ւթեան Հետ Հ Գրողներու Ընկերութիւնք) անոր շիրմին վրայ չի– ծր՜ագիրը Հ Բայց զօրավարբ տրամադիր շէ այդպի
Մէկ միլիոն ենք , ա րմ ա ա ա խ ի լ եւ. ւյ ի ր ո լցան : նել կուտայ գեղեցիկ մաՀարձան մբ։ սի պայման րնգունելոլ, եւ կ ուսէ որ գործադիր
Երեւ.անր ինք թելազրեց որ մենք մեր ձեռքով Հե~ Աայաթ Նովայէն մեղի կբ Հասնին երկու Հա է։ շխ ան ութ է։ լեր դո բծէ Հ ամ աձա լն որոշ ծրագրի
տա պնդենք մեր Գատր : տոր (դավթար) , որոնց մէէ՝ ամփոփուած է իր մը , Հ ամախորՀ ուրդ քա գա քա կան կուսակցու -
Երր Հրապարակաւ՝ կր ճանչնան այս տարրա երդերուս եւ խաղերոլն մեծ մ ասր : Այդ դ ա վ թ ա բ –
կան իրալունքր, քազաքական դետնի վրայ, ուր ներէն առաշդնր դրուած է Հեղինակին կողմ է եւ կր քերէն, վաթսունը Հայերէն եւ երեսունըչոըսը՝
պէտք ունինք իրենց աջակցութեան , ի՞նչպէս կըր– պարունակէ թուրքերէն երդեր Հայերէն տառերով վրացերէն են ։
նան սլաՀանգեէ. որ հ՜ապլվարական մարզանքներ եւ Հայերէն երդեր վրացերէն տառերով։ Ասիկա Հայերէն երգերը լոյս տեսած են շատ անդամ–
կատարենք մշակոյթի ճակատին վրայ։ .ճակատ մր կբ գտնուի Երեւանի Կուլտուբ– Պատմական Թան ներ, \752ին, \9\4ին, \932ին, \935ին, Թիֆլիս եւ
ուր ոչ թէ սորվելիք , այլ յաճախէ սորվեցնելիք գարանին մէշ\։ Երեւան, \93\ին՝ Պէյրութ։ Անդրկովկասեան եր
րաներ ունինք ; է լ շա՜ա ու շատ բաներ , ղ<եբաիյ - Երկրորգր րնդօրինակուած է Աայաթ Նովա յի կու Հրատարակութիւննեբր եղած են իսորՀբդաՀայ
տարար : "Բդի ՍՀանի կոգմէ \823ին եւ կբ պարունակէ ուղղագրութեամբ :
Ուղղագրութենէն վերչ՝, ճամբան շատ երկար թուրքերէն, վյրացերէն ել Հայերէն երգեր, բոլորն Աայաթ Նովա յի Հայերէն երդերէն մեծ մասին
«ռէ–
չէ, <է.ո.եսպուբլիդա–»ներբ, Հպարտիա»ներր , ա/ ալ վրացերէն տառերով գրուած։ Աայաթ Նովա յի մէչ1 ձայնագրութ՛իւնր կարելի եղած է ձեռք ձգել,
, ՛Ե *
վոլիւցիա»ներբ եւ. ուրիշ ՀՕյինպազութիւն»ներ գրի առնուած բոլոր եբգերռւն թիւն է երկու Հա– աւանղաբար կամ վերամշակումով;
ա րաասաՀ մ ան փոխադրելու. Համար : րէ՚-ր Է՝"Ա՝ ասոնցմէ Հարիւր տասնեւհինդը՝ թուր– Հ. ֆ.
Fonds A.R.A.M
«Ո 1921 եւ Ա ա դ ա կ ի ճ ը
.8 . 876.288
՚՚0ՄՇշէ«աւ–Բւօթո6է»»6 : Տ04. ւ\11ՏՋ^1^Ի)
17, Օտաօւատ - Բ ձ » 1 Տ ( 1 3 * ) Երեքշաբթի օր, ԱաՀմանագիր մողովին բաց
: Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բտա 1678-83
ման առթիւ, առմամեալ նախագաՀ ը —- ՚եբիցա -
ք ՚ - Ա Ժ ՚ է յ ե Դ Ի ՚ Ն . — Տար. 150, 6աււս. 400, Յամ՛ս. 2 0 0 ֆ ր ա ն ք ։ ւր։ յն անդում ՝Բիւ թոէի կարդաց զօր • /«հ» ^°հ/՛ "՛է
կարճ նամ՛ակր , ււ ր 1լ բսէ ր թէ ւլ ի ւան ի ն կազ մ ո ւ^թ ե–
յ « ւ ա 8 ճ ՜ ւ ա ա հ ո 1945 Հ ի ն գ շ ա բ թ ի 8 "նոյեմբեր նէն ւսնմիքապէս վերքբ իր նախագաՀ ած առմամ -
եա յ կառավար ութ իւնր վեր քացած պիտի նկատէ
+ է « Տ Ա Ր Ի - 17* ձ ա « € 4552-Նոբ շրջան թ ի ւ 181 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱ+ԵԱՆ Գ Ի Ն ՝ 3 Ֆ թ – իր պաշտօնը X «Այսպէս Ֆրանսա յի յաղթանակին
եւ ժ ո զո վո ւր գ ի դե բ ի շխ ան ո ւթե ան վեբաՀ աստատ–
ման շնորՀիւ , պիտի կրնայ իր իշխանութիւնը
յանձնել ազգին ներկայացուցիչներուն , ինչպէս կբ
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ Սալաթ - Նովա /ուս աո միշտ։ ( թ ո ւ ո ն ծ ա փ ե ր ) ։ Առմամեայ կա -
(Մահուան 150ամեակին աււրիւ) ռավա բութ իւնր պիտ ի շարունակէ վաբեէ րն թ ա ց ի կ
ԾԱՊԼՎԱՐԸ ԿԸ ԾԱ%ԿԻ դոըծեբը , մինչեւ որ կազմուի իր յա քո րդ ր , Հա -
մ աձա յն Հ ո կա ե մ բեր 2 | ին մ ո գո վո ւր դին կողմ է
Յաճախ Հարց կուտանք, եթէ օր մր մէկուն (Ր-. ես վ ե ր ջ ի ն մ ա ս ) քուէարկուած պետական օրէնքին» :
խ ելքի ն ւի չէ առա քար/չ ել որ էք ր ե լան ի Հա յեր էն ր II ա յաթ ՚Օ՚՚վա Վրաց թագաւորին աշոլղբ կբ ՚Լքիստը բացուած ատեն , եքբ զօր * տը Կօլ ներս
կամ ո ւդգադր ո ւթ ի ւնբ գո րհ՜ ած ուի Արտ աս աՀմ անի մնայ մին չեւ. 1730 կամ քիչ մբ աւելի։ Ո՛– օր մբ կր մտնէ՛ր րնկերակցութեամբ *// . Բիւթոլիի (84
մէք ալ, իրրեւ պետական), օրէնք , թն՛չ սլիաի ր - յանկարծ թագաւս րր կբ զայրանայ իր գէս՛ եւ. կբ տարեկան ) , ալ քունուեցայ ոբոտրնդոստ ծավւե րով
Կտենք ։ փ Հրամայէ «գուբս կորսուիլ պալատէն»։ Վտարման որոնք տեւ ե՜ղիս մօտ տասր վա լրկեան \ Առմամեայ
Բոգ ոք ել V Համ ա ւԼ%ր սլ ի ա ի ւլ ա ռն ար «Հակա - պատճալւբ անծանօթ կր մնայ։ Հետագային Աա - նախագաՀ ին ճառէն վերքը , զօրավար ը մեկնեցաւ ^
֊, ա յա ս ա ան ե ան էլամ Հա/լախորՀ րգա յին վաքքա– յաթ Նովա իր վրացերէն մէկ երգին մէվ Հետեւեալ եւ ժ ողով ը զբաղեցաւ նախապատրաստական աշ *
գիծ» վարելու, ինչպէս կորսեն՛. Համակերպիլ ակնարկութիւնր կ՚բնէ^ թագաւորին . խտտանքներով : Այսօր , Հինգշաըթի , պիտի վա -
պիաի նշանակ էր խաշ քաշել Ժողովբդապեաու - Է ՜ յ դ ո լ պ զ տ պ ա ւ ա ծ Կ–դւ֊11՝ Արաքս վաակով , ւե րաց ուին րնտ բութ իւննե ր ը : 1Լազը պիտի ր՝նա -
թեան , մ աքի անկախութեան , ՚ ԱրաասաՀ մ անի Ես քեզ չես՛ դիմանայ հազար սաբաթով : բուի գիւանը , իսկ շաբաթ օր Ա"Ր վարշապետը յ
աարրական ինքնա վա րո ւթեան վրա յ : Պիաի նշա– Ուրիշ առթիւ, թուրքերէն երգի մբ մէչ՝ որ անաաըակո յս պիտի ր է Լա յ զօր • ա ը Կօլ :
նակէր գառնալ Հասարակ Հօա : Սայար Նովա դբնըԼսս ինք իար Էթս՚ազ , — Նա խագաՀ Բի ւթ ո լի իր բացմ ան ճառին մ էք
Ա եր չար րախաէն ,՛ այլեւս ենթագրութեան է ր մ է ն ի տ ո ւ ր : ( Ս ա յ ա ր Ն ո վ ա հ ա ւ ա տ ք ը չ ո ւ ր ա - յիշեէէ փերք \940էն ի վեր պ ա ա ա Հ ա ծ գէպքեքը^^
մր առքեւ չէ որ կր գանուինք * «Հաւատար էւմնե - նար, Հ ա յ է ) : պարզից ԱաՀմանագիր մոգովին պարւոականու -
ր՜Ր» գործի ձեռնարկած են ար գէն : Ասիկա երկրորդ եւ անառարկելի ապացոյցն թ իւննե ը ը , օրէնքներուն մ էք ներմուծել ^՚ՈՐՐ
կարգաց էք. եւ պատմեցէք իրարու % Հա լէ պ ի է, որ Աայաթ Նով ւո ոչ Վրացի է եւ ոչ ալ թ՛ուրք։ եւ բանաւորը» * ԼքՀօբ . աը Կօլի բանաձեւը) ւ «(րո–
« Եվ՚րաա »ն է որ կր Հաղորդէ (ռամկավար) * Պալատէն մեկնած՜ ատեն գրուած վրացերէն ղրվուըդը խօսեցաւ եւ Հաստատեց թէ %է)րանսան
— « Պ^ւլկսւրահայ փ ո ք ր ա մ ա ս ն ո ւ թ ե ա ն ց Աո– ,եբգի մր մէ^ նշանակելի է Հետեւեալ քաոեակր֊– դէսլի ձախ կ՝ երթա յ : Հեր ան սան պէտք է ունենա յ
ժամեայ կոմիտէն վաւերացուցած է ոլսա ցչակսսւ Թ ո ՛ ղ ի1ւձ ազատ, վ ա տ մ ա ր գ լինել չեւ1՛ ոլզոլԱ՛ , ոչ միայն քա ղա քա կան , այլեւ անտեսական եւ խի
համագումարին որոշումը, սլոլլկարահայ գաղու էս աշխարհում փարթամ ապրիլ չեմ ուզում, զախօրէն ընկերային մ ո դո վբ զա պետ ութ իւն մը :
թին մէջ ես հայերէն լեզուի նոր ուղղագրութիւնը ՚ Բ ե զ ւ1՚օտ մ ի վ ա տ խ օ ս ք ա ս ե լ ը չ ե մ ո ւ զ ո լ լ ք , Ուշադրութիւն ընենք որ բանաւոր ո ւթ իւնր յաճախ
ո ր դ ե գ ր ե լ ո ւ ։ Սոփիա. հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւ ո ղ պաշտօնա - Ռ ա մ ի կ ե մ , իշիւաԱ դաոնալ չ ե մ ո ւ զ ո ւ մ : •մէքտեղ չւլրուի անոնց դէմ որ նորը էլ ուզեն % Ու
կից մ ը * Երեւան, ա ր դ է ն ս կ ս ա ծ է մ ա ս ա մ բ կիրարւ Աայաթ Հյովա , այլեւս^ յափրացած մէջլիսՏ/ձ - շադրութիւն ընենք որ շատ մը Ֆրանսացիներու
կել տրուած որոշումը, Հայաստանեան լուրերու բու, կե բուխո ւմնե բու եւ գուա բճութեանց կենցա Համար բանաւորը յաճախ չնոյնանայ Հինին Հետ ,
եւ յօդուածներու հրատարակութեան ժամանակ : ղէն , նաեւ մ ա րդոցմ էն գ առնացած կը դառնա յ ա յն կարգուսարքին Հետ որ գո յութիւն ունէ ր մօ– ՝
Որոշ թ ո ւ ա կ ա ն է մը վ ե ր ջ , Օխւլկարիոյ հ ա յ ագգա– Հոգեւորական կախէթի կախ աւա նին : Պնդողներ ս՚աւոր կամ Հեռաւոր անցեալին մէքյ> ՝ ^
յին Բ9լոր հաստտտութիւնները սլիաի կիրարկես՝ կան սակայն, որ Աայաթ *\յովա ո եւ է ատեն չէ (Ի՝բղովին տրամ ա դրութիւնն երր կ1 ար տայ այ -
Սոր ո ւ ղ ղ ա գ ր ո ւ թ ի ւ ն ը ։ (Ազդարար , 6 Հ ո կ տ – ) ։ կշտացած աշխարՀ ի կ կեանքէն , եւ իր ք ա Հ ան ա - աուէին ծավւաՀաբե լով ճառին ա յս կամ ՚ ա յն մա
\\յոսաովանինք . Հրապարակաւ, ո՛ր եւ է լացում ք տեղի ունեցած՝ է բռնութեան տակ : *Լրա– սը : Այսպէս , երբ նախագաՀ ը կր քննադատէր
սէոոյգ լուր չունինք ոչ ՊուլկաբիայԷն , ոչ ալ Ա՚ա– ցի բանասէր Գէորդի Լիսնիձէի կաբծիքութ Վրաց ֆրանսական բանակը , ձախերը ումդնօրէն կը ծա*
մանիա յէն : *Իէւտենք որ , երկու .գագաթներուն իմա գա ւոր ի գաղտն ի մասնակցու իքեեՀմբ եդած է ա– փւսՀաբէին : Երբ կր վւ առա բանէ ը զօր • ար Կ°էը յ
մէք ՛ալ «նոր մ՛արդիկ» ասպարէդ ի քած , տիրաբար ս ի կա : է՛ր քսւՀանա յո ւթեան անունն էբ Տէր Աաե– Հանրապետական - ժ ո գո ւէր դական ներկա յացու - .
ձեռք առած են տզզա յին ղործերր , օգաու հ լուէ օր– փան : Ո ի չներր եւ շափաւորնէքրը կը ծափաՀարէ ին նոյն
ա ան Հուէ երէն : Ա՝ինչեւ 1768 խղկմտօրէն կբ կատարէ Հոգեւոր ումգնութեամ բ : *\յա խագաՀ ը շարունակեց .
(1լ– վ *՜ ՀէթաՀ* ^ ՛՜Հ ) Հ֊՚*1–**–լ ՜է(յ՜– ՜՜էքրյ՜ք է\10^^ն՝՝՚–՚է^ ^՚ու1էէ է ՚է՚Ր ՛ղ ս* շ*՚*1էն լ* : 1Լյս իմա ական ին , երր կը —- (ձ՜Այլեւս չքմեզանք չկայ վարանումներու
միայն ազդ* Հասաաաութեանց , այլեւ անոնց մեռնի իր կին ր , գո ր շաա կբ սիբէր , վշտաՀար եւ եւ ձգձգումներ ու Հ ւսմ ար : Հասած է մամ բ յան -
Հարստութեանց , ղան ագան կո ւս ա կց ո ւթ ե ան ց ա թ «բեդարած» , կ՚երթայ Հագւգատի ւէանքր , կր դառ գուզն դո րծունէութեան : Ֆրանսա յի մոգովուրդը
կում բատերուն եւ գոյքերուն : կո՛տրել - թափելու , նայ ւսբեդայ եւ Հոն կր մնայ քսանեւՀինգ տարի իր յոյսը գրած է Հեր քա քու թեան վրայ* ձեր ս աՀ–
ամ Էն բան իրենց կարճ կան գո ւն ին Համ աձա յն՛ չա շարունակ ; մ աե ա գ ր ա կան եւ օրէնսդրական գո բծով ապաՀո -
փել - ձեւել ու շրքան մ րն Է ոբ կբ բոլորեն : (յ ո րօր ի– Ե ր բեմն , վեր յի շերով ի ր անցեալ ւիա յլուն օ - վելու Համար Ֆրանսա յի ապագան» :
նակ \քապլվաբ մր, ուր կղերականներ ալ քո՛ր կոէ– բե բբ , թիֆէիս ի ղուաբճասէբ «խալխը» Լ մոդս - Անդրադառնալով արտաքին քա զա քա կան ո ւ -
տան քաղացքին * վուրգը) , «մէքլիսներոլ գո զա լն ե բ ր» ( Հ աւաքո յթ - թեան՛, նախագաՀ ք յիշեցուց թէ «այնպիսի ատեն
Ե ւ աՀաւասիկ առաքին արդիւնքը,—: Երեւան–– ներու դեղուՀիներր) եւ ք ա մ ա ն չ ա ն , Սաղը, ըմպե– մը երբ օդանաւեր ը ովկիան ո սները կը • կտրեն
եան ուղղագրութիւն : ճիշդ այն սլաՀուն , երբ Ե" լին եւայլն , կարծես կր զզքայ կուսակրօն դառնա կ ՛անցնին քանի մը մամ էն, երբ առանց առաքնոր–
րեւանր ինք նաՀ ան ք մ ր կր վւոքձէ , մ ա սն ա կի բա լս 1–ն : Այդ կր տեսնենք իր վրացերէն եր դե բէն մ է* դի ռումբեր կը սուրան ճեղքելով երկինքը , 1,րբ
րեփոխում մր կատարելով, քսան տարի վսրքր՛ կուն մէչ.– Հիւլէ - ռումբը Հնարուած է , ա յլեւս ո շ մ է կուն
1\չ խնգալու տրամագրութիւն ունինք , ոչ ալ Բրինձ է ի , գարի լինելն ի՞նչիս էր պէտք, Հ ամար չկայ ա պա Հ ո վո ւթ ի ւն մ բ Հ իմն ո ւած բնա– ՚
մանաւանգ վիճելու ; Ես աղաւնի , լորի լինելն ինչի՞ս է ր ւգէտք , կան ս աՀմ աններ ո լ վրա յ ՚. 3 իշեցէք թէ ա յլեւս
Պատկեր ր այնքան վրգովիչ է որ, ծէւծաղր Աշխարհական էի ,քահանայանալն ինչի՞ս էբպէտք , պատերազմր չի կրնար ս աՀմ անա փա կուի լ երկու
ինքնին կր սառի ղէմքիգ վրայ % \*սկ վիճիլ՝ պիտի Չրխմանամ ք իլիսատան , — Դոնմանամ իսա - ազդ ե րու մ իք եւ * թէ բոլոր րնդՀարո ւմնեբբ , եթէ
նչանակէր քուր ծեծել՛. Մարդիկ սորված - վ՚որի^ պէտք : դժբախտաբար պատաՀին, պիտի ըլլան Հ ամ ա շ -
բանաձեւեր ունին, եւ «խօսք չեն ուղեր» : աշնա՛ն ,ա Ադա Ա ԷՀմէտ 1(1 ա՛ե Պարսկաս - խարՀային, Հ ետեւաբսՀխ , ո եւ է ազգի Համար ա–
Ոչինչ* թ ալ մեր տարր/սկան ւղարտքն Րէէա.է տանէն կր քալէ Վ^բաստանի վրա լ Հ Աայաթ *\յովա պաՀհվութիւնբ կրնայ Ր էէա է միայն Հ ամա շխարՀ ա–
Հրապարակաւ պոռալ իրենց երեսին , երիցս Հւսզւզատի մէք այս արշաւանքի լուրն առնելով^ կբ յին կազմտկերւգութեամբ» ՚,
երանեալ ստրուկներ եւ սոլէւե սաներ , ոբ ճպմբայ փութա յ • ապաստանիլ Թիֆլիս , իր զաւակներր (/* ո ւլ ո վ ա ս ր ա Հ ին մ էք Հ ամ ա յնավա բները
կր բանաք նոր քաոսի մը ։Ո^ւբ սորվեցաք Հայերէ ղրկելով Մ"դղ՚՚կ * Աղա ՄէՀմէտի զօբքր կր մտնէ նստած էին ծա յրագո յն ձախակողմը , յետո յ կու
նը , եւ մանաւանդ այդ բարբար՛ոս ուղդադրութիւ– ք^՝ Իֆ էիս 1 կր կողոպտէ * 1լասպատաէլէ եւ ^էՐա^էԻ ՛էա .1 Էս ըսկերվա րականնե ր ր եւ արմատականները %
նը , ոբ ոչ իսկ նորու՛թեան Հրապոյբն ունի : Ե*՜ ա– կու.տայ քաղաքը՝. Աայաթ *(յովա , արդէն $2ամեա ( ^ախակոզմեան կաթոլիկներու նոր եւ Հզօր Հո -
սլւսՀ ո վ ա բսՐրԵ՝ բեւանի մէք ալ ծիծագ պիտի շարժէ : ծե բունի , ապաստանած է Բերդի Ա • Գէորգ եկե սանքին՝ Հան ր ա պե տ ա էլան - ժողովրդական Շար
Մ եղի Համ ար դժուար է Հաւատալ թէ՝ յ^՛^՛"՜ ղեցիին մէչ–. թ՛շնամին կր մտնէ նաեւ եկեղեցին : ժում ի ներկա յա ցուց ի շները ս ա ի սլ ուա ծ էին դրա -
վախս/կան իշխանութիւն մբ կրնայ Հաճելի գտնել Կբ Հրամայեն Աայաթ Նով՚՚՚յի դուրս ելլել եկեղե ւել կեդրոնը , տՀաճութեամր : Զաւիաւոբներր կը
ամէն կապկութիւն : //*անաւանգ երբ ինքն ալ ձեռ ցիէն եւ ուրանալ իր կրօնքբ ոզՀ մնալու Համար : գտնուէին աք կողմ՛ը.
նարկած է վերաքննելու այղ անճոռնի ուզգա - Աայաթ Նովա կբ պատասէսանէ * Լախերու պատուիրակութեան քաղաքական ,
գ բութիւն բ ; Չ ր խ մ ա ն ա ք ք իլիսատան , — Դ ո ն մ ա ն ա մ Իսա. ըն կեր ա յին եւ տնտեսական ծրագիրը Հիմ պիաի
Խ * Հայասաանր սիրել, օգնել անոր գաբդտց - տան : ( Չ ե մ ելլեր եկեղեցիէն,—, Չեն՛ դաոնար 8 ի - ծառ ա յէ նոր կառավարութեան ոլդեգծ ին , երբ րն–
ման,, սերտ կապեր Հաստատել մշակոյթի դետն էւն սուսէն); ղ ունա ի Հւսնր * - ժ ո գո ւէր դ ա կան վարժումին
վ րա յ չի նշանակե ր կո բոն ցնե լ խորՀ ելու Լ ւ դ որ– Այ" պատաս խան ր կր փութացնէ իր նաՀ աաա– - կոգմէ : Համ ա լնավյս ր՚կե բ ր ե՜ւ բնկերվ արաէլաննե րր
լու. ւսնկախու թիւ՚էւը : Ջի նշանակեր սոգալ , կու թիւնր : Իր մարմինր կ՝ամփոփոլի նոյն եկե - ՝>ամսւձսւլն են վարշապեաութէււնը յանձնելու զօր՛
քծնիէ , Հաւատարմութիւնը շփոթել սարկամտու - ՛թ՛ցիին պատին տակ։ իսկ 1914^5/ թ՚իֆլիսի Հայ ար Կօլէւ , ոլտ յմ անաւ որ նախապէս րնդունի էւրենց
թէ,ան եւ ասիական Հ աճ ո լա կտա տ ր ո ւթեան Հետ Հ Գրողներու Ընկերութիւնք) անոր շիրմին վրայ չի– ծր՜ագիրը Հ Բայց զօրավարբ տրամադիր շէ այդպի
Մէկ միլիոն ենք , ա րմ ա ա ա խ ի լ եւ. ւյ ի ր ո լցան : նել կուտայ գեղեցիկ մաՀարձան մբ։ սի պայման րնգունելոլ, եւ կ ուսէ որ գործադիր
Երեւ.անր ինք թելազրեց որ մենք մեր ձեռքով Հե~ Աայաթ Նովայէն մեղի կբ Հասնին երկու Հա է։ շխ ան ութ է։ լեր դո բծէ Հ ամ աձա լն որոշ ծրագրի
տա պնդենք մեր Գատր : տոր (դավթար) , որոնց մէէ՝ ամփոփուած է իր մը , Հ ամախորՀ ուրդ քա գա քա կան կուսակցու -
Երր Հրապարակաւ՝ կր ճանչնան այս տարրա երդերուս եւ խաղերոլն մեծ մ ասր : Այդ դ ա վ թ ա բ –
կան իրալունքր, քազաքական դետնի վրայ, ուր ներէն առաշդնր դրուած է Հեղինակին կողմ է եւ կր քերէն, վաթսունը Հայերէն եւ երեսունըչոըսը՝
պէտք ունինք իրենց աջակցութեան , ի՞նչպէս կըր– պարունակէ թուրքերէն երդեր Հայերէն տառերով վրացերէն են ։
նան սլաՀանգեէ. որ հ՜ապլվարական մարզանքներ եւ Հայերէն երդեր վրացերէն տառերով։ Ասիկա Հայերէն երգերը լոյս տեսած են շատ անդամ–
կատարենք մշակոյթի ճակատին վրայ։ .ճակատ մր կբ գտնուի Երեւանի Կուլտուբ– Պատմական Թան ներ, \752ին, \9\4ին, \932ին, \935ին, Թիֆլիս եւ
ուր ոչ թէ սորվելիք , այլ յաճախէ սորվեցնելիք գարանին մէշ\։ Երեւան, \93\ին՝ Պէյրութ։ Անդրկովկասեան եր
րաներ ունինք ; է լ շա՜ա ու շատ բաներ , ղ<եբաիյ - Երկրորգր րնդօրինակուած է Աայաթ Նովա յի կու Հրատարակութիւննեբր եղած են իսորՀբդաՀայ
տարար : "Բդի ՍՀանի կոգմէ \823ին եւ կբ պարունակէ ուղղագրութեամբ :
Ուղղագրութենէն վերչ՝, ճամբան շատ երկար թուրքերէն, վյրացերէն ել Հայերէն երգեր, բոլորն Աայաթ Նովա յի Հայերէն երդերէն մեծ մասին
«ռէ–
չէ, <է.ո.եսպուբլիդա–»ներբ, Հպարտիա»ներր , ա/ ալ վրացերէն տառերով գրուած։ Աայաթ Նովա յի մէչ1 ձայնագրութ՛իւնր կարելի եղած է ձեռք ձգել,
, ՛Ե *
վոլիւցիա»ներբ եւ. ուրիշ ՀՕյինպազութիւն»ներ գրի առնուած բոլոր եբգերռւն թիւն է երկու Հա– աւանղաբար կամ վերամշակումով;
ա րաասաՀ մ ան փոխադրելու. Համար : րէ՚-ր Է՝"Ա՝ ասոնցմէ Հարիւր տասնեւհինդը՝ թուր– Հ. ֆ.
Fonds A.R.A.M
