Page 175 - ARM_19-1945_04

Ց Ո Ց Ց Ե Բ ՏՐԱՊԶՈնԻ ՄԷԶ

14 ճ & ճ 7՝Ր՚է–ք *օռճէ «• 1 0 2 1

էւ. ՒճաՏ-ՀԴ. ձ \*յՈ Տ.6.8 . 876.386

Օե^էտսիքԴօթոօէտոոտ : 1^1ՏՏ^Ճ1ձԻ1 Բացառիկ վիճակ՝

17, »Ա6 03ա«տա« - ՐՃ1ԱՏ (136) ՏԽսիմի ճաՎաք
Ո1։ Շ08. 15-70 - ՜ Շ. Շ. Ր. Բ&ոտ 1678-63

յ,ԺՆԵԳԻ՞Ս Տար. 750, 6աս՝ս. 400, Յամ՛ս. 200 ֆրանք։ Անդարայէքւ կը եեւԱՈդըեն Ռուսական պա–
Օւայտշհօ 30 Օ & շ ա հ ^ 1945 Կ ւրակփ 30 Դ-եկտեմրեր
ք՚ջներէտւն Հետեւանքով–, երկու վարչական մ ի–

)թեր ձեռք առնուեցան , Աոաջինը՝ սլա շա ր մ ան

ժ հ . Տ Ա Ր Ի - Ո » ձՈՈ66 » • 4 4 9 7 - Ա ր շրջան թի,. 226 հյմրսպիր՛ Շ . ՄԻՍԱՔԵԱ՚Ս եա-կի ե րկա րա ձգումր կարգ մ ր ւ րջաննե բու

ԳԻ՞Ն՝ 3 Ֆր 9։ Անս ետլ աշնան կր սպասուէր որ շնչուի պա­

տրման վիճակբ եւ կր կարծուէր թէ սովորական

ԱԶԱՏ ՐԵՄ \* ո ո ւթի ւնր պիտի վերաՀ ա ս տ ա տ ո ւի Նոր $ ար­

*8սսռաշ*ի ՄւստեԱադաաօէւը ան Հետ :

❁ Երկրորգ վա բ չա կան ան օրին ութ ի ւնն է մէկ

1945 ֊ Գ. Ա Մ Ե Ր Ի Կ Ա սրի եւս շարունակել զինուորական բացառիկ

Օրաթերթերու կամ պարբերականներու մէջ ւրգուսարքր թ՝ունճէլիի (Տէրս իմ՛) շրջանին Հա­

փորձեր կաւո ար ել գրական քնն ա գա ա ո ւ թեան , —- ՛յ ր , ուր մեծ մասով իւրտեբ կր բնակին : Այգ

Պարզապէս կր ճնշուինք , ամէն անգամ որ ա– աշխաաանք մրն է զոր միշտ գիտեր եմ աբՀամար– ջանբ բացառիկ օրէնքներով կր կառավարուէր
ո ի՚թ կր ներկայանա յ խօսելու, ամերիկահայ ՜ գա–
գութի մ ասին ։ Հ ան քո էի , կամ առնուազն անտա բ բե րութեամբ է ՅՏէն ի վեր , քր "I ա կան սալս ա ա մ բո ւթեան Հետե–

Վասնզի մակաբոյծ սեռ մրն Է, Հասակով՝ քանի ւնքով ե անգո բ բ ութ իւն ր վերաՀասաատու ած էր *

Հակառակ իր բարգաւաճ եւ Հանրօգուտ , ՛բե" մը Հլ բիւր ող , օրաթերթերու, կամ պար բեր լ ՛գն պէս որ կա ռա վ ա ր ո ւթ ի ւն ր Հ ագո րգա ծ էր Ի^է
կաննե րու. յչ>
զուն զործունէ ութեան , ո ր գ մր կբ բանի այս բազ– կր յա լ ակնի իրական այգ աշխատութիւնը որ ս շարման ւէիճակր պիաի ջնջուի մօաեբսւ ք*այց
բացատ ր ել ղ ր աղէ տի մբ երկու նքի Ա
մահ այ գաղութին մէք , 1933^5/ ի վեր; , ՚^Բ2Իս ս(Ք^ ք Ր փոխել տոկին ա յս մ տաղ բու–

Նիւ֊ "Եորքի զ աւ ա լի դէպքէն առաջ ալ , կու­ բնախոս ութ ի ՛ն բ եւ Հող ե բան ու իժի ւնբ : ՀԴիշզ է թէ ինը :

սակցական սլա լ քարբ սլզաոր մթնոլՈբա մբ ստեղ­ սաեզծուեր է նուազ յաւակնոտ բառ մր , Հգրաիւօ– Այո որոշումներով , թրքական կա ռ ա վ տ ր ո ւ–

ծած էր՛՛ ք՝այց անկէ ի վեր, մ ան աւան զ. վերջին- ս ա կան» , որ կր նշանակէ խօսիլ նոր լո յս տեսած ւ՚է֊նր կ^ուզէ պատրաստ գտնուիլ ամէն սլսւտաՀ ա–

Անարիներու ընթացքին , մի^ավայրր դարձած է զիբքերու մասին, այսինքն Համառօտակի ներկա­ )ւն ո ւ թե ան առջեւ , եթէ քր տ ա կան խլրտումներր

Լռ լի ՚ Մ "՚Րդիկ Էս1փ ու սաՀմ ան չեն ճանչԳւաբ , յացնել անոնց բո վան գա կո ւթ ի ւն ր՝ լեզուին եւ \րսկսին :

արիւն պզաորելոլ Համարէ խորքին մ աս ին արագ նշմ արով ւՐր : Ալս սաՀմ՛ա­ Անղ արա յի պա շտ օն ա կան շր ջանա կներո լն

, Գաղափարական պսւ յքա° ր : Ի ՛ ն չ Հեգնութիւն : նս ւմ ո վ ղ բա իսօս ական ր էլ ի յնա յ գրական Բլրա­ | 0 կր կարծեն թէ Վրաս տան ի Հո զա յին պաՀ անջ–

իսկ ել իսկ բոշայական բարքեր Է որ Հասուլ ո ւ ց ա - ւս ո ւո ւթե ան կալուածին մէջ , աո անց երբեք աղերս \րր ՜Լագիս տանի մասին ուրիշ նպատակ չունին
գրեն կարգ մր թերթեր, բանավէճբ
ունենալու զբտկան քնն աղ ատ ո ւթե ան Հ ետ , Հա­ ոչ սսւկաբկոՆթեւսն դհաիէւ մ ը գտնել, արժե–

մ՛ին չեւ մա ան ո ւթե ան , մինչեւ թրքա,էալ՚ի լ՛՝ւ՛՛նք– կառակ աքն լաւակն ութ եան՝ զո ր երբեմն սւոռբա– յէլռւ համար խորհրդային պահանջները աբեւել–

ստրկութեանց , Ո՛չ միայն Հայերէն, այլեւ .աբն՛ դ՚– Գրողր ցո լց կուտա յ գրախօ սակտնին վատուժ– տո­ են ն ա հ ա ն գ ն ե ր ո ւ ե ւ ՛Նեղուցներու մասին : Այո

լիերէն; Ոչ միայն թերթերով; այլեւ թռուցիկներ ղերուն մ էջ նետելով թ-Է՜ք-նիք ի , զրական Հ ուլունք­ ւ)ւ թիւ Ան աա ո լա ի գործակալութիւնը կբ յաա յւտա–

բով, գրքոյկներով; Մինչեւ կառավարութեան ե, ներու եւ արուեստի փիլիսոփայութեան իր կասկա­ րրէ , ինչպէս Հաղոբզտծ էինք երէկ, ՀԱմրողք

օաար դեսպանատուններոլ ղուոներն ափ առնե­ ծելի հ անօթ ս ւ իժ ե անց սպառնալիքը։ Ուրեմն զար­ իւ էք քի՛սն պատրաստ է կրակր նետուելու , մէկ

լով , անասելի լրրութեամբ ; մանալի չէ, եթէ Հայերէն որ եւ է թերթ,—• եւ $"1 թրքական Հողի Համար : կացութիւնր աւելի

Ապագայ պատմագիրը երր ,/ամանակ ունենա, ^ "՚յոց մ էջ թեբ թր կբ Հ բա տա բա կուի՝ ճիշգ ինչ– ՛սր զ է այսօր քան երբեք* թուրքիա իր Հողէն
..
..հ* .... . ու ու նւազագոյն կտոր մր իսկ պիաի չձզէ եւ պիտի

շամակերպի որ եւ է ճնշումի, իբ զաշնակիցնե–

րւն կոզմէ րլլայ թէ Հակառակսրզնեբուն» :

Լոնտոնի քաղաքական շբջանակնեբուն մէջ կբ

սլա աճառ բ անշուշտ ա յն Է որ , ան ս աՀ մ ան • *. օ ւ ււ " (բաբծեն թէ թուբքիոյ վերաբերեալ գէպքերր չա­

ւո Ո ւ թիւն կբ տիրէ Մ * ՆաՀ անղ ներուն մէ9; Ուրիյ մէջ , զ ար որսս մ րն ալ կր բանա ք գիբքեբու մ ասին փազանցուած են յ Նոյն աղբիւբին Համաձայն , Խ *

պատճառ մրն ալ այն որ, Լաա Հեռու զ ան ո ւե լով գրոյց րնե լու Համար՝. Գիտա^ծ էք՛, Հ յա ո ո ամէնէն ք իութիւնր զանազան պաՀանքներ գնելով ,պարզա–

Հա լաստանին եւ Հայրենի Հ ող երէն , բուն Հայկա­ աննշան թերթն անղ ամ , որուն խմ բա գի ր ր Հա յոց ւլէս ուզած է տ բամ աղբ ութ ի՛ւննե րր չօշավւե լ ,բայց

կան միջավայրէն , մարզիկ ինքնուրոյն աշխարՀ լեզուի ջ՚սբղ արար մրն է Հաճախ , ՛հա խազ աս պար­ ւյիաի վ ա ր ա ն ի ո ւ ղ ղ ա կ ի գ ո ր ծ ո ղ ո ւ թ ե ա ն ձեո–

մր կազմած են իրենց Համար , եւ իբերր կբ գաաեն տականութիւն կր Համարի գրախօսականներ Հբա– քսորկել : -

Հ ամ աձա յն Համերի կա կան» Հանգանակի մբ հ : տ արա կ ել , մի ն չ եւրոպական ք աղա քակ ան մ ե ծ ա - ^ՈլլւԷն. կր հ ե ռ ա գ ր ե ն Վրաստանի Կողային

ք* ա բ ե բա խ տ ա բա ր առողջ տարրեբբ մեծ ամ աս– գոյն թերթեբր զանղ 1լ առ նեն այղ որձեւէգ ո ե ո ո . պահանջներուն առթիւ ցոյցեր տեղի ունեցան

նու թիւն կր կազմեն , կլ զ ար չեքի ^ Ձ՛ու՝։ աոսյլքԼ*֊ ասն շուշտ ի րսրզսւնս գրականութեան ւ Տբ՚ազզոնի մէ9 եւ յայտարարութիւն մբ Հբատա–

իսաչւ •կրոլ թեան է ս սլ ե ւ էներբ ամէն բան Է աո աջ ՅՐ... ^ 1Լլելե յ ա յ ւ դ էԱ՚ԿՀ* ,*.ի..Գ*յ. ր • ն • /* /* ա–*.**քք–.*ւ&եացյ.յ՜ՀՀւ7-Հ^—սմ*Հ*~ր կ՛ր՛՛է է+կ թ՝ա րքհբբ կբ նաիսբնտբեն

իրենք զիրենք ել իրենց ներկայացուցած իսմբակ քերու ուսու ւԻւասիրուիժ իւնր մեր ււլար բեր ականնե­ կռուիլ մինչել վերջին մարգր , փոխանակ տեղի
տալու :
ցռւթիւններն են որ կբ խայտառակեն է Այլապէս, րուն մէջ , ամէնէն րախւ *րր տ պ ա լ որա -

ր թէ յաջողէին այն բոլոր ձեռնարկներ բ Ոբ դաչա քննադատութեան եղանակ մր, որ վարժ։ Անտառ լուի զոր ծա կա լութի ւնբ կբ ծ ան ո ւց ան է

պետական հագում ու՛նի , իր միօրինակ եբաժչ։ոոլ~ իԺԷ Վրացի երկու ակա զ եմ ականն եր ուն Հ ո զա յին

իսկապէս կր հաոայեն Հայ յ՜ողովուրղի բարիքին։ թեամբ՝ մտաւորական ծուլութեան իր ղովքր կր սլաՀանբւերր ԱբւոաՀսւնէն մինչեւ Տրապզոն եւ

ԱIIյղ.ո պեդալի մՏռթնԳոլորտին մԷԼ էր որ կատու բ Հիւսէ, ահա քաոորղ ղարէ ի վեր։ Եթէ ստոբա–

ո ւեոսլլտն Հ. 8 • Դաշնակցութեան Հանգանւսկութ իլ ղրողր թեւաւոր լեղոլ ունի ել դրական ճ\&\%օճզ\1Շ նիրասոն մեծ ջղագրգռութիւն պատճառ ած են

֊՚յկ • լին սր ,, (165.000 տոլար ) , */ . (ատիկա ինձի կր յիչեւյնէ րն կե ր ա բանական մար– Տրապզոն ի մէջ, որուն բնակիչնեբր ղանոնք մեր–

Սաչի բաղմաղան ձեոնաբկներր (վերչինր՝ աւելի գանքներոլ սիբաՀաբ երիտասարդութեան մր Ճւ3– ժեցին շարք մբ ոոյցերով, իբրեւ Հանար զար»;

քան 100.000 տոլար), Բարեգործականի Ա. ել թ. 1«։էւգսշ/՛, նրբերանգով մր տ^հ^շօթհ^^ո^^ս6, որ մեր ր քակ ահ բանա կբ կազմ ել պատ բաստ կբ

ձեոնաբկներր (250.000 եւ 500.000 տոլաբ) , Ամե­ քաղաքական մամուլր լեոոէւլ Հ Է լ Ր Է յԷք^՚Է ս վեր$) » սպասէ։ Պոլսոյ շրջանին մէջ ալ պաշարման վ իճա­

րիկա - Հայկական Մշակոյթի ընկերակցութեան այլեւս տէ՛րն է Հրապարակին , < կրնայ էշեր լե– կբ վեբաՀաստատուեցալ վեց ամսուան Համար ։

դմութիւնր, նոր Ակումբներու դ՛նում ր կամ շի– ւլնե լ նկաբադրելով գրագէտի մր ղորՆէն Հոսող Ա ոսկուայի զինուորական օբկանբ , Հհկար–

՛ւ ռէ..Հ.~ ւ..< - այսինչ կամ այնինչ զգայութեան գոյնր, ջերմու­ միր Աստղ», իր կարգին խօսելով Պոլսոյ ցոյցերուն

նու թիւնբ եւն • թիւն ր , կշոոյթր. ասիկա կր կոչուի գրականու­ *(րայ, գիտել կոււրայ թէ անոնք Հսկզբնաւորոլ–

Դարձեալ , այգ նո յն մթնոլո բտին մէջ է ր որ է թեան գրականոլթիէնր , որուն նմոյչներր տուած թիւնն են ի). Ա իո ւթեան ղէմ սար քո ւահ թշնամա­

ե բ բ Հիս ա չա կ ի րն ե ր ր» կր քնանա յին կամ կր ծ աղ­ են , ժ ամանակին , քրիստոնէական մատենագրու­ կան պայքարի մր։ Այս իւայտաոակութիւնբ, այս

բէին , Հա ւկ • Գսււոի (I անձնա իա ւ. մ բր ներկայացաւ թեան կւ մ ե կե ղ ե ցլ ք զ ի տ ո ւ թե ա ն Հ ե զ ի ն տ կ ն եր ր ֆւսշական ցոյցբ քանի մբ տասնեակ ուսանողներու

Ա ան Հ)է ր ան < ի ո կ ո ք ի իա րՀ րղ աժ՛ սւլովին , փա ս տ ւււ զի իրենց անսպառ մե կնռլ թ իւննե րով , ճոռ ո-մութ իւն– տղայական ի՚ազր չէր* ինչպէս էլ րսէ թուրք պոլ շ–

յ ո ւ շ ւս գր ով մր՛. Եւ շ ա ա չ ա ն ցած ի բ օ րի ն սւ կի ն Հ ե– ներով եւ մտաւորական մ ակա բուծ ո ւթ իւննե բո վ % տօնական մամուլր» ։ Օօղ ուածագիրր էլ աւելցնէ

ա I, է ե ց ան քնացողներ ր , ք անուն ինքնակոչ «/Հ՛/՛/ * թէ թուրք ծանօթ Հբասլարակագիրր , Հի^սէյին

ի»աազրՀարու րղաո ի»լա բմիր :Հ ա(նԵւզանՀ իամկոաւթձեեռաննարկամծր ) են I 00 Ս՚ռԲ դրական .քննադատ ո ւթեան Հրապարակին ՀՏաՀիտ Եալչբն , ինչպէս եւ կարգ մբ ս՛րիչ խմբա–

Գկտրզակաանն - Հրատարակչական մասին այս իմ գժ֊գոՀութենէս զատ, կ՛՛ուզեմ ար– յ1իրներ եւ երեսփոխաններ բացէ ի բաց սպաոնա–

գո րհ ո ւն է ութ իւ– ձանաղրել նաեւ իլորշանքը որ ինհի եր պ\լ ա ւո ճառ է լիքհռՐ ո սլվեն հ, . Մ իա թեան , թէ «Ազշամ»

կր շարունակով, անխափան, գլուխն ըԱալով գրտկան քննադատ ո ւթ իւն բաոը , ֊ ֊ այգ թերթը զ րղ՛՛ ի չ վիճաբան ութ իլննեբ կը Հրատա­

ՀձՀայւբ,եոնենիքէ».ր ո^ո ((օր.աթ.ե.րթ.. ռ1, -ամՈսաղ.ի.ր֊֊Ր եւI անIւլլ<ե.բէն ա ա.*տութի*ւ*բ ճ.գրակա՝ն ս*եռ-.- մ* ս-ն * է, ո«ր Լ 1 գմյբէախատբար րակէ , նախատեսե էով Հսրբաղան պատե բագ մ մւ,

շաբաթաթերթէ : Հ ամ ա ւզաբ փակ եւ յա ական շ ական անուն չունի , ոչ հ) . Միութեան ղէմ

^11 թուի թէ տուն - տեղ րլլա լու Հ Աղեբանու­ մ՛եր մէջ, ոչ ալ օաարնեբոլ մօտ։ Ֆրանսացիները, կողմէ–» : արեւմտեան աշիյւււրՀին
թիւն ր Հե ազՀ ետ է կ ր ա իրապետէ Մ ՝ ՆաՀ անգ ն հա­
ժամանակ մբ ուզեցին րնզՀանրացնել բառ ր

րու Հայ գաղութին մէջ, ինչպէս կ՚ապացուցանէ .պաՀ մ ր վէճ ի բոն ո ւելով ա յգ բառ ին տրուած ի" ք^այաւ Օակա յ>խ նէ կարդա) Դ ՛ է » )
եան ծ ր ագի ր ր ,
մէկ մ ի լիսն տոլար ի Հ անղ ան ակութ մաստին ծ ւս ղ մա ն մասի ն., երր ոմանք առարկեցին

ո րու մասին իւօսա^ ենք արզ էն : թէ ան գ լի ա կան ար տաղ բութիւն է , մ ինչ ուրիշն՛եր ձեռնարկեցի գրելու ՜՜՜ա՛րական ք ն ն ա դ ա տ ո ւ թ ե ա ն

Հարաւ. Ամերիկա Մեր աեզեկուիժ իւննե րր կ բ պ ղ է ին թէ ֆբ ան ո ա կ սւ ն ։ ի ւիե Հ7^/7յ բ տ ո ր մն ա ց պ ա տ մ ո ւ թ ի ւ ն ւ(ր , Որ թերեւ ււ աոաջին աշխատանքր

կբ Հաստատեն թէ մթնոլորւոբ աւելի պայծառ է ենթաիւո բազ իրի Համեստութեան մէջ գ 1՚"հ է՚Ա՚՚՚յ ՛նման ձեռնարկի մր Համար, արդարեւ

՚ւյս նոր ղաղա թ թ, մէջ, ո բ կլ, բաղկանա լ 3 0 . 0 0 0 ֊6ՏՏծ>ԴՏէ€Հ» չկրո՚ա երբեք արժեցնել (՚նքղինք բառա­ ինհի հանօիԳ չէ այդպիսի ղորհ մը եւրոպական
տարագիրներէ , մեծ մասով Հ ա ո ատ տ ո ւ ահ
//,բ ժ ա ն-֊ րաններու մէջ : Հայերս , զ բախօսութիւն րւսււ էն գրականութեան մէք, որովՀետեւ ե բ կլ,
թինի մէք։ պրպր–
մարգւււ՜ գաս, , ոբ իր Համեստ ն շանակոլ թ ե ան՝պա բունակին աումնեբէ վերք՝ ձեոք ձղահ եմ քանի մ, ւ ^ասււոոոա

Այո զաւլութն ալ ունի ւլ սլբ ււ ւլ ա կան եւ մէջ շի կրնար չկախել ււլազարի մունետիկին պատ­ Ր միայն, որոնք մասամբ այս նիւթին կ ր վերա,

սի րական Հասւոատութիւննե ր , թերթեր , եկեղե­ կերը , ունինք նաեւ գր ա գա տ ո ւթ ի ւն բառբ , աւելի ր ե ր ի ն ՝ առանց ամբողջովին նիւթին ն Ո լ ի ր ո ւ հ լ Ո ւ ) .

ցին ե ր եւ ակում բնե ր % կտզզ ու ր ի չ պատկե ր մ ր կբ շատ ՝ արեւ ելւսՀա յ զ բ ական ո ւթ ե ան "իրելի , որ Երի Կա աս ա րգ՝ որովՀետեւ գրական քննագա–
յաջող չէ ղ ւսրձեալ , ււլսւբղա պէ ս անոր Համար որ
ներկայացնէ Պուէնոս Այրէ սի Հ– 8– Գ– <Տ.Արմե– աո ու իժ եան "՛ր՛լ ի րսւ ակնութիւններբ կլւ ծագին ժա­

նիա» Երի՛ս * Միութիւնր , Հազարի մօտ անղամԳւե– գատում չէ զրական քննազւստոլթետն նպատակլւ ։ մանակակից շրջանէն :

րով, ինչպէս կր Հազորգէբ մեր թգթակիցր։ ինք­ հյ ո սա ո վա ն ինք ոք ղժուսւր է գտնել բուն րւս– Ի՞նչ են այգ յաւակնութիւնները, կատարելիք

նապաշտպան ո ւ թ եան միջոց մրճ ա յլաս. րս աո սւր , թերեւս անոր Համար ոբ տակաւին վէճ կայ Ի սԼ Գ^՚Բ ունի գրական քննադատութիւնը , կամ
.գրական այս սեռին դիմագիծ
աէտանգին զ է մ որ սպառնալից Հան զ ամ անք ստա– ն ո ւթ ի ւննե ր բ սաՀմ անելու ր ճշգելու եւ յաւակ– Վերջապէս ի^նչ կը նշանակէ գրական քննադատու­

ցած է մասնաւո րապէս Պրաղփլիոյ զաղութ ին մ էջ Հ մ աս ին : թ՛ե բե ւս սւն ո ր թիւն ,—- յաջորդով կբ ներկայացնեմ արգի տե­

Հայկ* Դատին առթիւ, գաղութ բ ներկայացաւ Համար , որ շատ երիաասարգ է եւ շատ * * * Հին : սա կէտն երբ՝ իբրեւ ներածութիւն Հ^Յաո ա9»ի Ա՝ ա*.

իբրեւ մէկ մարգ, Հ եռ ագիրներ ուղղելով Ա ան Հին՝ որովՀետեւ դրական քննադատութեան էոենագարան» ՈւհոգԱ6^& » ուր պիտի գտնէք զիս ,

էհբանչիսկօ , Լոնտոն եւ ուրիշ ուր որ անՀ րաժե շտ պատմ ութեան ոկիզբր կբկո ր սուի քե րա կանո ւ թ եան մ ամանակ առ ժամանակ , զբաղած՝ գիրքեր քակե–

կբ Համարուէր : որսամ ու թե ան Հ ին բաւիղներուն մ էջ , ու դրա կա­ լով կամ զրագէտ դիազննելով, անխնայ եւ անո–

նո ւթե ան պատմ ութ եան զանազան շրջաններ սւն որ զոր մ , Համ ակերպե լու Համ ար բնկերներ ուս Հ րա–

կաւո ան տարբեր տարբեր ղիմագիծեր X (Վերջերս լէրին։ ^^ Ծ– ՆԱՐԴՈՒՆԻ

Fonds A.R.A.M