Page 25 - ARM_19-1945_03
P. 25
ԼՅ քՏէաատ ց ս տ ա & ո ձ տ ա ո ա տսոօոտ ՎԵՐՋԻՆ ԺԱՄ
.քՏօՇս.ժ.ճՏ 6Ո7Տ61.922586 ԹՈԻՐ-Բ ԱՐՏԱՔԻՆ ՆԱԽԱՐԱՐԸ
ԼՈՆՏՈՆԻ ՄԷԶ
ՕՄՕշէշսք-Բաբհէէտսոտ : Տա. աՏՏՃ&ե\Ի1
17, &ս6 Լ)»ա6*ա6 - ԲձէԱՏ (13՛)
: (108. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Ի&ոտ 1678-63
ԲԱԺնեԳԻՆ— Տար. 150, 6աւ1՝ս. 400, Յաււս. 200 ֆրանք։
Գէոձոձւ 13 մսւԱօէ 1945 Ուրբաթ 13 Յուլիս
Ի՞Ալ ևՍ Մ ոսկաայի պառանջևԽը
ԺԶ– ՏԱՐԻ - 166 ձոՈ66 »°4452–՚եոր շրջան թ ի ւ 81 Խմբագիր՝ Շ. ՄԻՍԱՔԵԱն Գին՝ 3 Ֆր– Հասան Աաքա , Թուրքիս յ արտաքին նախա -
ՐաՐԸ յ "Բ Ատն Ֆբանչիսկօ կը գտնուէր , Լոնտոն
Հասնելով, չորեքշաբթի օբ գլուխ գլխի տեսակ -
ՄԵՐ Խ 0 Ս * Ը ՀետաիիակաԱ ՄեքկացոՆվԱեէ ց ութ իւն մ բ ունեցաւ Անդլիո յ արտաքին նախա -
։
բաբին Հետ ։ քՏօսակցութիւնը տեւեց 45 վայրկեան
Անշուշտ գլխաւոր խնդիրներն էին Ա՝ ոսկուա յի պա
ՓԱՐԻԶԸ ՊԻՏԻ ՊԱՐԷ ԱՅՍ ԳԻՇԵՐ Ամ եր իկաՀա յ Եկեղեցիի Հակադաշնակցական Հանջնեբը։ Գեռ քանի մը խօսակցոլթիւններ ալ
Հատուած ը , ինչպէս յա յանի է , Հ բաւէ ր ստացած պիտի ունենան , Պ * իտընի փոցտ ա մ երթալէն
էբ Հինգ պատգամաւորներով մասնակցելու էջմիա– աո ւս ջ : կը կարծուի թէ թուրք նախարարը Լոնտոն
Փարիզը պիաի պարէ այս գիշեր՝ Ամբողջ Ֆր՛ ծնի Ազգային Եկեղեցական ժողովին ։ պիտի մնայ մինչեւ Ջ ըր չէ լի եւ իտբնի վերադար
բանս ան պիտի պարէ : Պիաի շարունակէ պարել ձը, իմանալու Համար Փ ո ց ա ա մ ի մէջ տրուած ո–
մ ինչեւ ե բ կո ւշա բթ ի ։ Գիշեր քքեբեկ ։ Համաձայն ոչ - դաշնակցական թերթեբու տը– րոշումնեբբ %
Ի ՜ ն չ կարօտ, \940էն ի վեր, երբ 6ուլիս \4ի ւած տ ե ղե կո ւթ ի ւնն ե ր ո ւ ն , ժամ տնակին ընտըուեր Լոնտոն ի թեր թեր ր կը գրեն թէ ԱՀնգլիա եւ
Ժողովրդական խրախճանքներն ալ գ ա գ բ ե ռ ա ն , են այդ Հինգ պատ գամաւո ըներ բ , անոնց Հետ նաեւ Թուրքիա տրամագիր ենընգունելոլ ոըՏարտանէլի
* բայց ոչ Երեք
ի նշան պարտութեան եւ սուգի : Երբ գ ա գ բ ե ց ա ն Հինգ փոխանորդներ։ Բայց Հետաքրքրական է, ոբ պայմանագիրը (1936) վերաքննուի
պա բեր բ - ինչպէս աւանդական ղօ բահ անգէսներն անոնցմ է միա յն երեքը են մ եկն ի լ էջ - Ա եծերու ժողովին մէջ, ոչ ալ միակողմանի բա -
ու մ իւս ա ր ա ր ո զո ւթ ի ւնն ե ր բ ։ միածին։ Նոյնպէս Հետաքրքրական է, ոբ չմեկնած նակցութեամբ Ա՝ ոսկուա յի եւ Անգաբայի միջել Հ
կեանքի սովորական եբեւո յթնեբբ կբ շարու– երկու պատգամ ա ւո բն ե ր ո ւ տեգ մեկներ են ոչ թէ Բայց Ա ոսկուա ուրիշ պաՀանջնեբ ալ գ ր ա ծ է ,
նտկուէին գրաւման շրջանին մէջ ալ։ Թատրոն , ընտբուած փոխանորդները, ա յ լ չընտրուած երկու ի ն չպ է ս գի տ են ընթեըցողնե ըը , —- զի նուորական
սինէմա - զարմանազան երեկոյթներ եւ ցերեկոյթ •անձեր , որոնց մէկը տխբաՀռչակ Համայնավար ու խարիսխներ ՚սեղւուցնե րուն մէջ3 վերադարձնել
ներ ։ Յետոյ <ձնոր կա ր գ ո ւս ա բ ք»էն թելադրուած անկրօն Պ* Աելեանն է, ի ս կ միւսը՝ Ո* ամ կ ավար կարսի եւ Արտահանի նահանգները, ինչպէս եւ ու
ներկայացումներ եւ ց ո ւց աՀ անդէ սն եր ։ ուղեկից մբ եւ բողոքական մը Պ* Թէբղեան; րիշ խնդիր մը որ րաւական զարմանք պատսաոած
Ե*֊ անփո յ թ բազմ ութ իւննե բու գոբշ ղան գ ո ւ ա ֊ Աոկէ առաջ, եթէ կը յիշէ բնթերցողը , մենք է Անգլիոյ մ է ջ ։ Այսպէս, կը հաւաստեն թ է Ռգլ–
ե՜ր ֊ աշխարՀ տքաղաքացիներու ամ ր ո խ ր կր շաբոլ– Հաղորդած էինք , որ Հակա - դա շն ա կց ա կան ^Ազ սիա պահանջած է կարգ ս°ը սահմանային փոփո–
նակէր զուարճանալ , կերուխումներ , ընդունելու - գային հ) որՀ ուրդ» կո չուած մ արմ ինն ալ որոշած խոլթ-իւններ կատարել ի նպաստ պալքանեան փոքր
թիւններ սարքել , մ ինչ բուն ժողովուրդը օրը ի - էբ երեք պատգամաւորներ գրկել էջմիածին՝ մաս պետութեանց։ Այդ պահանջն է,— *11ոլլկարիոյ
բիկուն կ^բնէր պոչ կապելով։ նակցելու Համ ար Ազգա յ ի ն Ե կեղե ցական ժողո - ձգել Թրակիոյ մէկ մասը յ որպէսզի այդ երկիրը
Եւ սակայն , ո՜՛ւր էր նախկին Փարիզը֊ այն վին։ Երբ մենք այս սիւնակին մէջ քննադատեցինք դէպի ծով ելք ունենայ , իսկ նոյն շրջանին արեւ-1
որ Ազգ* տօնի նախորդ օրն իսկ* պողոտաները եկ ա յգ քայլր ել Հարցուցինք թէ ի՞նչ Հանգամանքով մտեան մասը ձգել Յունասսւանի։
կողմնակի վա ոգո ցնե րբ լը թնդացնէր իր ցնծու - է որ անոնք եւս պիտի երթան ու մասնակցին Ազ
գային Եկեղեցական ժողովին , ^Լրաբեր» պատաս Կը թուի թէ Պ * իտըն ան Հաճո յ տ պա ւո ը ո ւ -
թեան աղաղակներով ։ կ՚ոստոստէր , կը պարէբ , խանեց , թէ անոնք պիտի երթան կամ կ՚երթան թիւն կրած է ա յ ս պա Հ անջն ե բ էն , նախ անոր Հա
կբ Համբուրուէր ։ Թափորներ կը կազմէր֊ փառա «Հիւր ֊ էԼ իա11 ղ ի Հ ան գա մ աս քո վ եւ քուէարկու - ւքաը որ ա յգ պա բ ա գա յ ի ն 3 ո ւն ա ո տ ան եւ Թուր
բանելու Համար ազատութիւն բ ։ Ա՛ իեւնո յն ատեն թեան մէջ ո եւ է դեր Լ\աիաի ունենան» , իսկ ^֊Պայ քիա սաՀմանակից պիտի Հր յ քան , յետոյ, 3ունաս–
պաՀ անցներ գնելով ֊ լաւագո յն օրերու Հ ամ ար ։ քար» յայտարարեց , թէ անոնց մեկնումը ոչ մէկ տան ուշ-կանուխ , «ա յ ս ան ո ւղւլա կի մ իջոցով» ,
Այգ օրերն են որ կր վերսկսին այսօր– արտա առնչութիւն ունի էջմիածնի Ազգային Ե կեզ ե ց ա - պիտի միանայ սլաւական զանգուածին * Հետեւա–
կարգ պոռթկում ով մ բ ։ կ առավա ր ո ւթ ի ւնը էնք կան ժողովին Հետ ։ բար պիտի իյնայ քԱորՀրգային Միութեան ազգե
ճոխ եւ ա յ լա զան յա յտա գի բ մը մ շտկած է , չորս ցութեան տակ ։
օ բ ո լան Համ ար ; <(.Թող տղեբք ո գե ւո ր ո լին» ։ Ա յ՚եմ , սա կա յն , Ֆ ի լատ ելֆ ի ո յ մ էջ Հ բատա - ի ր աղե կն ե բ գիտել կուտան թէ Ա ոսկուա եր
Եւ տ օն ա կա ա ա ր ո ւթ ե ան , բնգՀ անուր խանդա– րակուոգ զկռունկ» թերթը, որ միշտ ալ բարեկամ բեք բա ց ո ր ո շ պաՀանջնեբ դրած չէ ա յ ս վ եբջին
վառութեան պիտի մասնակցին օտարներն ալ • եղած է ամեբիկաՀա յ գաղութի Հակադաշնակցա կէտ ի եւ ուր ի շ Հարցեր ու մ ասին , այլ ուշադրու
դաշնակից ղին ո ւո բն ե ր բ , ինչպէս եւ ներկա յացու– կան տարրերուն ել լաւատեղեակ է անոնց ներքին թեան յանձն ած է ^նկատողութեան արժանի կէ -
։
ցիչնեբ Հարեւան մայրաքաղաքներէն անցուգաբձեբուն , խիստ յատկանշական մերկա - տքր» , վերանորոգելու Համար բա բ ե կամ ութեյսն
Ցնծալով եւ պարելով , մ արդի կ պիաի ւխոբձԼ. ցումներ կ^բ^՚է " ՛ յ ն մասին, թէ ի^նչսլէս է պատա– դաշնագիրը Թուրքի ո յ Հետ։
մ ոռնալ ա յն °րեբբ - երբ էլեբգէր յեղափո խական Հած , որ իրենց բնտբած ^էնգ պատգամաւորներէն
բանաստեղծբ ֊ իր թաքստոցէն • միայն եբեքբ յաջողեր են մեկնի լ էջմիածին եւ ՀձԹա յմ ղ» ի ղ ի ւանագի տ ա կան խմբագիր՛ը ,
Փարիզը կը մսի , Փպւիզը անօթի Է, չ գ ա ց ած երկու պատգամ ա ւո րնե ր ո ւ ն փոխարէն միշտ լաւատեղեակ , խստօրէն կը քննադատէ քՒ՚" -
Փարիզը այլ եւս շագանակ չուտեր փողոցին մէջ գ ա ց ե ր են ՀակագաշԳւակցական ^Ազգային Խոր - ււ ի ո յ թե լադրութ իւննեբ քւ՝ Թուբքիո յ պալքանեան
Փարիզը պաոաւի հինցած հագուստներ հագեր է ՛ Հ ուրդ» կո չուած ոչ - եկեղեցական մ ար մնի երկու սաՀմանադլոլխի սբբադբութեան մասին ։ Կբ նշա
Փարիզը կր ք նանայ ոտքի վրայ աոանց օդի մեթ– անգամնե բբ ։ նակէ թէ Անգլիա պիտի բնդդիմ անա յ աս սւ^ ա ր -
րոյինմէջ... հ ււ ւ ա ծ փո վախ ո ւթե անց ւ Յօդուածագիր բ դիտել
Ըսա այգ թերթի՝ Պ– Աելեան ես Պ– Թէրգեան կուաայ թէ ^Հոգային խնդի բներ բ պիտի կարգա–
Անշուշտ երանութեան , կաթ ու մեղրի֊ տաք անցագիր ստանալու Հ ամ ար կեղծիքի են գիմ եբ ,
վառարանի օբերբ չվե րաՀաստատուեցան , եր կրին այն է ըսեր են թէ իրենք զեկեղեցական պատգա
ազատագրումէն վերջբ* ԸնդՀակառակն ֊ վաբչա– մաւորներ» են եւ պէտք է անպայման մեկնին էջ՜ նշանակէ թէ՝ Մ ոսկուա քաղաքական նկատում -
կսւն ի շխ ան ութ իւննե բո դիշեր՛ր ցերեկին խառնած մ իածին՝ Ա զ գ ա յին Եկեղեցական ժողովին մ աս - ներով մերժած է անոր վիզա տալ։ Եւ, սակայն ,
էլոբոճան, կը տքնին , ՀետղՀետէ բարելաւելու Հա– նակցելոլ Համար։ Որքան ճիշդ է այս ամբաստա ոչ - պատգամաւորներ Պ * Աելեան եւ Պ * Թէրզեան
մ ար կեանքի պա յմ անները : Ա ան ա լան գ ի նախա - նութիւնը, մենք չենք գիտեր։ Բայց կասկած չբ~ դիւրութեամբ ստացած են վիզա եւ մեկնած էջ -
տեսութիւն յառածի կա յ ձմրան , ոբ շատ աւելի կայ, որ առանց եկեղեցական մարմնի մբ յանձնա միածին ընտբուած եւ վիզա ստացած երեք պատ
դաժան կրնա յ բլէաէ յ եթէ ածուխ չճարուի ։ րարութեան՝ ոչ Պ * Աելեան եւ ոչ ալ Պ * Թէրզեան գամաւորներու Հետ միասին։
Բայց - ժողովուրդը ուրախ է եւ պիտի պարէ , պիտի կարենա յին ա յ մ մ անցագիր ստանալ Ո ՛ո - Ոչ նուազ Հետաքրքրական է եւ այն, ոբ Ա՝ոս
քանի ոբ խորտակուեցան
գե ր ո ւթ ե ան շզթաները ։ շինկթբնի կառավարութենէն՝ էջմիածին մեկնե - կուա յ է ն վիզա չէ կրցած ստանալ նաեւ ^Ազգային
Այլեւս ազատ , այսուՀետեւ ինքն է տնօրէնը լու Համար : Բնական է Հարցնել, թէ " /7 եկեղե - /|/ո րՀ ուրդ» կոչեցեալ մ աբմնի երրորդ ներկա յա -
ղա -
իբ ճակատագրին ։ Ինքը պատասխանատուն՝ ցական մ արմ ինն է , որ թո յլ տուած է իրեն մ եղ - ՑուՅՒէԼՀճ Հնչակեան Սիբվարդը, որ, ինչպէս
լիք բարիքին կամ էաբիքին ։ սակից ՐԼԷաէոլ ՚ " ձԳաէ։սI՛ ^Լ^Դ^՚էքէ ^ԼՀ ՚՛ Հա կա դա շ– յա յտնի է;, նո յնպէս պէտք է մ եկնէբ իածին՝
։
իրեն Հետ ֊ պիտի պարեն զինակիցներն ալ , նակցական Հատուած ի Առաջն ո ր գ ա բան բ պարտա - ըստ այդ մարմնի որոշման
անոնք ոբ Ե * ֊ ր ո պան սարսեցին ի խնդիր լաւագո յն ւոր է այս մասին բացատրութիւն մը տալ։ Ըստ երեւոյթին , ռամկավար Տիգրան Պո յա -
օրերու : Անոնք որ մ ի լիոննե բ ղոՀեցին , մի անգամ կասկած չ կ ա յ նո յնպէս , որ պատերազմ ի ա յս ճեանր եւ Հնչակեան Ա իրվաբգբ բա ւա կան ա չա փ
րնդ միշա խափանելու Համ ար յաւիտենական ա– օրերուն , երբ մ իա յն խիստ կարեւո բ առաքելու - վստաՀ ե լի եւ բաղձալի անձեր չեն նկատոլի ր Ա՝ ոս
նէծքը , պա տ ե բ աՀ ղմ . » • թիւն ունեցող անձերուն կո թոյլատրուի երթաք՛ կուա յ ի մէջ եւ այգ պատճառով ալ չեն աբժանա -
իսկապէս պիտի խաղաղին ա շիւ ա ր Հ ր , ա յս օտար երկիրներ , Ո * ֊ ո շին կթ ը ն ի կառավարութիւնը ցած էջմիածին երթալու պատուին , մինչ իրենց
դղրդագին աւերումներէն եւ աննախընթաց նախ երբեք անցագիր պիտի չտար Պ * Աելեան ին ել Պ * աւելի վստաՀ ելի ու բաղձալի բնկեբն եր ը իրենց
ճիրներէն վերջբ ։ ԱյԼ մանաւանդ , պիտի վերա - Թէ ր ղ ե ան ին , եթէ անոնք Հ֊իբբ եկեղեցական պատ առջեւ ոեւէ արգելք չեն գտած ։
Հաստատուիմ աբգաբուքժիւնը - որ ջարդուփշուր գամ ա ւո բն եր» անցագիր չուղէին ։ Պէտք կա*յ բսելու, թէ այն , ինչ ոբ տեղի ու–
կը տքա յ արեան ճապաղի ր քնեբուն վրա յ ։ նե ցած է Հոս, Ամ եր ի կա յ ի մ էջ , ապաՀ ո վա բա ր
Անբախտ ժողովուբգնե բ ր կքէ Սպասեն եւ կբ Աակայն, ի^նչպէս է եղած, ոբ խնտրուած տեղի ունեցած է ամ էն տեղ ։ Այսինքն՝ աբտասաՀ–
յուսան ։ իսկ անոնք որ բախտաւոր աստղի տակ Հինգ պատգամաւորներէն միայն երեքն են գացեր ։ մանի թեմերէն բնտրուած պատգամաւորներէն մի
ծնած են ֊ չեն մտածեր Զբարակ բանե ր»ո լ մասին ։ Կ՝՝բսուի, թէ չ\"ՐՐռՐԳՐ՝ Յ՛Ա* ք Հ ն յ * Թու - այն անոնք են կրցած մեկնիլ էջմիածին եւ պիտի
Անոնք իրենց ե ր ան ո ւթ ի ւն բ կ^բմ պեն պարե ֊ մայետն զվերջին պաՀուն Հիւանդութեան պատ - մասնակցին Ազգային Եկեղեցական ժողովին , ո-
Հայրենիքին
լով եւ ցնծալով : Ե*֊ ա զ ա տ ա գ ր ո ւ ա ծ ճառուի» չէ կրցած մեկնիլ ։ իրակալն է եղած ա յդ րոնք Ա ոսկուա յի կողմէ քաղաքականապէս բաբե -
բո յբնեբ փո
օրհնութիւնը կլերդեն խմելով եւ Համ Հ իւանդութիւնբ թէ գի լան ա գի տ ա կան , յայտնի յո յս եւ վստաՀ ելի են նկատս ւած մի անգամ ա յն ։
խանակելով է չէ։ Ոչ ալ յայտնի է, թէ 3* քաՀանայ Թումայեան Ըստ եբեւո յ թ ի ն , մ ասնա կցողներու մ էջ պիտ ի
վիզա ստացած է Մ ոսկուա յ է ն թէ ոչ։ ըլլան նաեւ Համայնավար Պ* Աելեան ի ել բողոքա
Ո^վ պիաի շսլրաախանաբ ֊ տեսնելով ցնծա - Աւելի ուշագրաւ է Հինգերորգ պատգամաւոր՝
տօնբ ա զ ա տ ա գ ր ո ւ ա ծ ժո գով ուրդի մբ : կան Պ * Թէրզեանի նման ուրիշ անձեր ա լ , որոնք
Ե*֊– մեր Հալածական բազմ ութիւննե բն ալ կբ վւաստաբան Տիգրան Պոյաճեանի պ ա ր ա գ ա ն ։ Ըստ թէ եւ ժողովուրդէն ընտբուած պատգամ ալսբներ
ձա յնակց ին ընդՀ անուր խ ր ա խճ ան ք ին ։ Բազմ ու ֊ զկռունկ» թերթի, որ բստ երեւոյթին, լալ ծանօթ չեն, բայց կբ վայելեն քաղաքական իշխանու ֊
թիւններ որոնք ոչ միայն տառապեցան իրենց Հետ, է խնդրի Ր" Լո Լ՛ ^ անրամ ա սն ո ւթ ի ւնն ե բ ո ւ ն , ա յս թեան վ ստաՀութիւնբ եւ կոչուած են ոչ միայն
այլեւ իրենց քրտինքն ու արիւեր խառնեցին բնդ– Հ ինգե բո ր գ պատգամ աւոբր ՀՀւ/րս յուսակնեբբ կա - «Հիւր գիտողի» , այլեւ Հսկողի եւ ուղղութիւն ՛ոբ–
Հանուբ ճիգին : Թէ իբրեւ բանակի զինուոր Հա պած եւ Հեռաւոր Տիթբոյթէն եկած էր ու Նիւ ւողի վճռական գ ե ր կատարելու ։
զարներով եւ թէ իբրեւ կամաւոր կամ ըմբոստ , Եորքի մէջ մայիս \5էն ի վեր վիզայի կր սպա - (Հայրենիք, 8 Ց ո Լնէս)
ռազմիկ Գիմադրական ^ակատի ։ սէր»։ Բայց ան չէ կրցած երթալ այն պարզ պատ •ՅԱՌԱՋ Ինչպէս յայտնի է, չկրցան մեկնիլ
Փաբիղբ պիտի պարէ այս գիշեր։ Ամ բոզջ Ֆբ– ճառով ,ոբ վ Ի՛Լ՛" էէ ստացած Մ ոսկուա յէն։ նաեւ Հարաւ– Ֆրանսայի երկու պատգամաւորնհ–
ր անս ան պիտի խայտայ Հ րապա րակայինպա րերով։ ԱպաՀ ո վա բա ր բո լո բ պատգամ ա ւո բն ե բ ո ւ՝ րր , եւ այս աււր-իւ բողոքներ լսուեցան Մաբսէյ -
Պիաի գա*՝յ օրը որ մենք ալ կարենայինք պա Վիզայի Համար միաժամանակ գիմում էր եդած լէն : Խաղը այստե՞ղ սարքուած էր թ է ա յ լ ո ւ ր , —
րել : Պարել ու երգել, Հայրենի երկնքին տակ* Ա ոսկուա ։ Եւ եթէ Տիգրան Պ" յաճեանբ վիզա չէ չկրցանք ստուգել : Վիզա չեն ստացած նաեւ Սոլ–
Էս գիշեր լուսնակ գիշեր • . • . ստացած, իսկ միւսնեբը ստացեր են, ատիկա կը րիա-Լիբանանի պատգամաւորներէն երկուք յւ;
Fonds A.R.A.M
.քՏօՇս.ժ.ճՏ 6Ո7Տ61.922586 ԹՈԻՐ-Բ ԱՐՏԱՔԻՆ ՆԱԽԱՐԱՐԸ
ԼՈՆՏՈՆԻ ՄԷԶ
ՕՄՕշէշսք-Բաբհէէտսոտ : Տա. աՏՏՃ&ե\Ի1
17, &ս6 Լ)»ա6*ա6 - ԲձէԱՏ (13՛)
: (108. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Ի&ոտ 1678-63
ԲԱԺնեԳԻՆ— Տար. 150, 6աւ1՝ս. 400, Յաււս. 200 ֆրանք։
Գէոձոձւ 13 մսւԱօէ 1945 Ուրբաթ 13 Յուլիս
Ի՞Ալ ևՍ Մ ոսկաայի պառանջևԽը
ԺԶ– ՏԱՐԻ - 166 ձոՈ66 »°4452–՚եոր շրջան թ ի ւ 81 Խմբագիր՝ Շ. ՄԻՍԱՔԵԱն Գին՝ 3 Ֆր– Հասան Աաքա , Թուրքիս յ արտաքին նախա -
ՐաՐԸ յ "Բ Ատն Ֆբանչիսկօ կը գտնուէր , Լոնտոն
Հասնելով, չորեքշաբթի օբ գլուխ գլխի տեսակ -
ՄԵՐ Խ 0 Ս * Ը ՀետաիիակաԱ ՄեքկացոՆվԱեէ ց ութ իւն մ բ ունեցաւ Անդլիո յ արտաքին նախա -
։
բաբին Հետ ։ քՏօսակցութիւնը տեւեց 45 վայրկեան
Անշուշտ գլխաւոր խնդիրներն էին Ա՝ ոսկուա յի պա
ՓԱՐԻԶԸ ՊԻՏԻ ՊԱՐԷ ԱՅՍ ԳԻՇԵՐ Ամ եր իկաՀա յ Եկեղեցիի Հակադաշնակցական Հանջնեբը։ Գեռ քանի մը խօսակցոլթիւններ ալ
Հատուած ը , ինչպէս յա յանի է , Հ բաւէ ր ստացած պիտի ունենան , Պ * իտընի փոցտ ա մ երթալէն
էբ Հինգ պատգամաւորներով մասնակցելու էջմիա– աո ւս ջ : կը կարծուի թէ թուրք նախարարը Լոնտոն
Փարիզը պիաի պարէ այս գիշեր՝ Ամբողջ Ֆր՛ ծնի Ազգային Եկեղեցական ժողովին ։ պիտի մնայ մինչեւ Ջ ըր չէ լի եւ իտբնի վերադար
բանս ան պիտի պարէ : Պիաի շարունակէ պարել ձը, իմանալու Համար Փ ո ց ա ա մ ի մէջ տրուած ո–
մ ինչեւ ե բ կո ւշա բթ ի ։ Գիշեր քքեբեկ ։ Համաձայն ոչ - դաշնակցական թերթեբու տը– րոշումնեբբ %
Ի ՜ ն չ կարօտ, \940էն ի վեր, երբ 6ուլիս \4ի ւած տ ե ղե կո ւթ ի ւնն ե ր ո ւ ն , ժամ տնակին ընտըուեր Լոնտոն ի թեր թեր ր կը գրեն թէ ԱՀնգլիա եւ
Ժողովրդական խրախճանքներն ալ գ ա գ բ ե ռ ա ն , են այդ Հինգ պատ գամաւո ըներ բ , անոնց Հետ նաեւ Թուրքիա տրամագիր ենընգունելոլ ոըՏարտանէլի
* բայց ոչ Երեք
ի նշան պարտութեան եւ սուգի : Երբ գ ա գ բ ե ց ա ն Հինգ փոխանորդներ։ Բայց Հետաքրքրական է, ոբ պայմանագիրը (1936) վերաքննուի
պա բեր բ - ինչպէս աւանդական ղօ բահ անգէսներն անոնցմ է միա յն երեքը են մ եկն ի լ էջ - Ա եծերու ժողովին մէջ, ոչ ալ միակողմանի բա -
ու մ իւս ա ր ա ր ո զո ւթ ի ւնն ե ր բ ։ միածին։ Նոյնպէս Հետաքրքրական է, ոբ չմեկնած նակցութեամբ Ա՝ ոսկուա յի եւ Անգաբայի միջել Հ
կեանքի սովորական եբեւո յթնեբբ կբ շարու– երկու պատգամ ա ւո բն ե ր ո ւ տեգ մեկներ են ոչ թէ Բայց Ա ոսկուա ուրիշ պաՀանջնեբ ալ գ ր ա ծ է ,
նտկուէին գրաւման շրջանին մէջ ալ։ Թատրոն , ընտբուած փոխանորդները, ա յ լ չընտրուած երկու ի ն չպ է ս գի տ են ընթեըցողնե ըը , —- զի նուորական
սինէմա - զարմանազան երեկոյթներ եւ ցերեկոյթ •անձեր , որոնց մէկը տխբաՀռչակ Համայնավար ու խարիսխներ ՚սեղւուցնե րուն մէջ3 վերադարձնել
ներ ։ Յետոյ <ձնոր կա ր գ ո ւս ա բ ք»էն թելադրուած անկրօն Պ* Աելեանն է, ի ս կ միւսը՝ Ո* ամ կ ավար կարսի եւ Արտահանի նահանգները, ինչպէս եւ ու
ներկայացումներ եւ ց ո ւց աՀ անդէ սն եր ։ ուղեկից մբ եւ բողոքական մը Պ* Թէբղեան; րիշ խնդիր մը որ րաւական զարմանք պատսաոած
Ե*֊ անփո յ թ բազմ ութ իւննե բու գոբշ ղան գ ո ւ ա ֊ Աոկէ առաջ, եթէ կը յիշէ բնթերցողը , մենք է Անգլիոյ մ է ջ ։ Այսպէս, կը հաւաստեն թ է Ռգլ–
ե՜ր ֊ աշխարՀ տքաղաքացիներու ամ ր ո խ ր կր շաբոլ– Հաղորդած էինք , որ Հակա - դա շն ա կց ա կան ^Ազ սիա պահանջած է կարգ ս°ը սահմանային փոփո–
նակէր զուարճանալ , կերուխումներ , ընդունելու - գային հ) որՀ ուրդ» կո չուած մ արմ ինն ալ որոշած խոլթ-իւններ կատարել ի նպաստ պալքանեան փոքր
թիւններ սարքել , մ ինչ բուն ժողովուրդը օրը ի - էբ երեք պատգամաւորներ գրկել էջմիածին՝ մաս պետութեանց։ Այդ պահանջն է,— *11ոլլկարիոյ
բիկուն կ^բնէր պոչ կապելով։ նակցելու Համ ար Ազգա յ ի ն Ե կեղե ցական ժողո - ձգել Թրակիոյ մէկ մասը յ որպէսզի այդ երկիրը
Եւ սակայն , ո՜՛ւր էր նախկին Փարիզը֊ այն վին։ Երբ մենք այս սիւնակին մէջ քննադատեցինք դէպի ծով ելք ունենայ , իսկ նոյն շրջանին արեւ-1
որ Ազգ* տօնի նախորդ օրն իսկ* պողոտաները եկ ա յգ քայլր ել Հարցուցինք թէ ի՞նչ Հանգամանքով մտեան մասը ձգել Յունասսւանի։
կողմնակի վա ոգո ցնե րբ լը թնդացնէր իր ցնծու - է որ անոնք եւս պիտի երթան ու մասնակցին Ազ
գային Եկեղեցական ժողովին , ^Լրաբեր» պատաս Կը թուի թէ Պ * իտըն ան Հաճո յ տ պա ւո ը ո ւ -
թեան աղաղակներով ։ կ՚ոստոստէր , կը պարէբ , խանեց , թէ անոնք պիտի երթան կամ կ՚երթան թիւն կրած է ա յ ս պա Հ անջն ե բ էն , նախ անոր Հա
կբ Համբուրուէր ։ Թափորներ կը կազմէր֊ փառա «Հիւր ֊ էԼ իա11 ղ ի Հ ան գա մ աս քո վ եւ քուէարկու - ւքաը որ ա յգ պա բ ա գա յ ի ն 3 ո ւն ա ո տ ան եւ Թուր
բանելու Համար ազատութիւն բ ։ Ա՛ իեւնո յն ատեն թեան մէջ ո եւ է դեր Լ\աիաի ունենան» , իսկ ^֊Պայ քիա սաՀմանակից պիտի Հր յ քան , յետոյ, 3ունաս–
պաՀ անցներ գնելով ֊ լաւագո յն օրերու Հ ամ ար ։ քար» յայտարարեց , թէ անոնց մեկնումը ոչ մէկ տան ուշ-կանուխ , «ա յ ս ան ո ւղւլա կի մ իջոցով» ,
Այգ օրերն են որ կր վերսկսին այսօր– արտա առնչութիւն ունի էջմիածնի Ազգային Ե կեզ ե ց ա - պիտի միանայ սլաւական զանգուածին * Հետեւա–
կարգ պոռթկում ով մ բ ։ կ առավա ր ո ւթ ի ւնը էնք կան ժողովին Հետ ։ բար պիտի իյնայ քԱորՀրգային Միութեան ազգե
ճոխ եւ ա յ լա զան յա յտա գի բ մը մ շտկած է , չորս ցութեան տակ ։
օ բ ո լան Համ ար ; <(.Թող տղեբք ո գե ւո ր ո լին» ։ Ա յ՚եմ , սա կա յն , Ֆ ի լատ ելֆ ի ո յ մ էջ Հ բատա - ի ր աղե կն ե բ գիտել կուտան թէ Ա ոսկուա եր
Եւ տ օն ա կա ա ա ր ո ւթ ե ան , բնգՀ անուր խանդա– րակուոգ զկռունկ» թերթը, որ միշտ ալ բարեկամ բեք բա ց ո ր ո շ պաՀանջնեբ դրած չէ ա յ ս վ եբջին
վառութեան պիտի մասնակցին օտարներն ալ • եղած է ամեբիկաՀա յ գաղութի Հակադաշնակցա կէտ ի եւ ուր ի շ Հարցեր ու մ ասին , այլ ուշադրու
դաշնակից ղին ո ւո բն ե ր բ , ինչպէս եւ ներկա յացու– կան տարրերուն ել լաւատեղեակ է անոնց ներքին թեան յանձն ած է ^նկատողութեան արժանի կէ -
։
ցիչնեբ Հարեւան մայրաքաղաքներէն անցուգաբձեբուն , խիստ յատկանշական մերկա - տքր» , վերանորոգելու Համար բա բ ե կամ ութեյսն
Ցնծալով եւ պարելով , մ արդի կ պիաի ւխոբձԼ. ցումներ կ^բ^՚է " ՛ յ ն մասին, թէ ի^նչսլէս է պատա– դաշնագիրը Թուրքի ո յ Հետ։
մ ոռնալ ա յն °րեբբ - երբ էլեբգէր յեղափո խական Հած , որ իրենց բնտբած ^էնգ պատգամաւորներէն
բանաստեղծբ ֊ իր թաքստոցէն • միայն եբեքբ յաջողեր են մեկնի լ էջմիածին եւ ՀձԹա յմ ղ» ի ղ ի ւանագի տ ա կան խմբագիր՛ը ,
Փարիզը կը մսի , Փպւիզը անօթի Է, չ գ ա ց ած երկու պատգամ ա ւո րնե ր ո ւ ն փոխարէն միշտ լաւատեղեակ , խստօրէն կը քննադատէ քՒ՚" -
Փարիզը այլ եւս շագանակ չուտեր փողոցին մէջ գ ա ց ե ր են ՀակագաշԳւակցական ^Ազգային Խոր - ււ ի ո յ թե լադրութ իւննեբ քւ՝ Թուբքիո յ պալքանեան
Փարիզը պաոաւի հինցած հագուստներ հագեր է ՛ Հ ուրդ» կո չուած ոչ - եկեղեցական մ ար մնի երկու սաՀմանադլոլխի սբբադբութեան մասին ։ Կբ նշա
Փարիզը կր ք նանայ ոտքի վրայ աոանց օդի մեթ– անգամնե բբ ։ նակէ թէ Անգլիա պիտի բնդդիմ անա յ աս սւ^ ա ր -
րոյինմէջ... հ ււ ւ ա ծ փո վախ ո ւթե անց ւ Յօդուածագիր բ դիտել
Ըսա այգ թերթի՝ Պ– Աելեան ես Պ– Թէրգեան կուաայ թէ ^Հոգային խնդի բներ բ պիտի կարգա–
Անշուշտ երանութեան , կաթ ու մեղրի֊ տաք անցագիր ստանալու Հ ամ ար կեղծիքի են գիմ եբ ,
վառարանի օբերբ չվե րաՀաստատուեցան , եր կրին այն է ըսեր են թէ իրենք զեկեղեցական պատգա
ազատագրումէն վերջբ* ԸնդՀակառակն ֊ վաբչա– մաւորներ» են եւ պէտք է անպայման մեկնին էջ՜ նշանակէ թէ՝ Մ ոսկուա քաղաքական նկատում -
կսւն ի շխ ան ութ իւննե բո դիշեր՛ր ցերեկին խառնած մ իածին՝ Ա զ գ ա յին Եկեղեցական ժողովին մ աս - ներով մերժած է անոր վիզա տալ։ Եւ, սակայն ,
էլոբոճան, կը տքնին , ՀետղՀետէ բարելաւելու Հա– նակցելոլ Համար։ Որքան ճիշդ է այս ամբաստա ոչ - պատգամաւորներ Պ * Աելեան եւ Պ * Թէրզեան
մ ար կեանքի պա յմ անները : Ա ան ա լան գ ի նախա - նութիւնը, մենք չենք գիտեր։ Բայց կասկած չբ~ դիւրութեամբ ստացած են վիզա եւ մեկնած էջ -
տեսութիւն յառածի կա յ ձմրան , ոբ շատ աւելի կայ, որ առանց եկեղեցական մարմնի մբ յանձնա միածին ընտբուած եւ վիզա ստացած երեք պատ
դաժան կրնա յ բլէաէ յ եթէ ածուխ չճարուի ։ րարութեան՝ ոչ Պ * Աելեան եւ ոչ ալ Պ * Թէրզեան գամաւորներու Հետ միասին։
Բայց - ժողովուրդը ուրախ է եւ պիտի պարէ , պիտի կարենա յին ա յ մ մ անցագիր ստանալ Ո ՛ո - Ոչ նուազ Հետաքրքրական է եւ այն, ոբ Ա՝ոս
քանի ոբ խորտակուեցան
գե ր ո ւթ ե ան շզթաները ։ շինկթբնի կառավարութենէն՝ էջմիածին մեկնե - կուա յ է ն վիզա չէ կրցած ստանալ նաեւ ^Ազգային
Այլեւս ազատ , այսուՀետեւ ինքն է տնօրէնը լու Համար : Բնական է Հարցնել, թէ " /7 եկեղե - /|/ո րՀ ուրդ» կոչեցեալ մ աբմնի երրորդ ներկա յա -
ղա -
իբ ճակատագրին ։ Ինքը պատասխանատուն՝ ցական մ արմ ինն է , որ թո յլ տուած է իրեն մ եղ - ՑուՅՒէԼՀճ Հնչակեան Սիբվարդը, որ, ինչպէս
լիք բարիքին կամ էաբիքին ։ սակից ՐԼԷաէոլ ՚ " ձԳաէ։սI՛ ^Լ^Դ^՚էքէ ^ԼՀ ՚՛ Հա կա դա շ– յա յտնի է;, նո յնպէս պէտք է մ եկնէբ իածին՝
։
իրեն Հետ ֊ պիտի պարեն զինակիցներն ալ , նակցական Հատուած ի Առաջն ո ր գ ա բան բ պարտա - ըստ այդ մարմնի որոշման
անոնք ոբ Ե * ֊ ր ո պան սարսեցին ի խնդիր լաւագո յն ւոր է այս մասին բացատրութիւն մը տալ։ Ըստ երեւոյթին , ռամկավար Տիգրան Պո յա -
օրերու : Անոնք որ մ ի լիոննե բ ղոՀեցին , մի անգամ կասկած չ կ ա յ նո յնպէս , որ պատերազմ ի ա յս ճեանր եւ Հնչակեան Ա իրվաբգբ բա ւա կան ա չա փ
րնդ միշա խափանելու Համ ար յաւիտենական ա– օրերուն , երբ մ իա յն խիստ կարեւո բ առաքելու - վստաՀ ե լի եւ բաղձալի անձեր չեն նկատոլի ր Ա՝ ոս
նէծքը , պա տ ե բ աՀ ղմ . » • թիւն ունեցող անձերուն կո թոյլատրուի երթաք՛ կուա յ ի մէջ եւ այգ պատճառով ալ չեն աբժանա -
իսկապէս պիտի խաղաղին ա շիւ ա ր Հ ր , ա յս օտար երկիրներ , Ո * ֊ ո շին կթ ը ն ի կառավարութիւնը ցած էջմիածին երթալու պատուին , մինչ իրենց
դղրդագին աւերումներէն եւ աննախընթաց նախ երբեք անցագիր պիտի չտար Պ * Աելեան ին ել Պ * աւելի վստաՀ ելի ու բաղձալի բնկեբն եր ը իրենց
ճիրներէն վերջբ ։ ԱյԼ մանաւանդ , պիտի վերա - Թէ ր ղ ե ան ին , եթէ անոնք Հ֊իբբ եկեղեցական պատ առջեւ ոեւէ արգելք չեն գտած ։
Հաստատուիմ աբգաբուքժիւնը - որ ջարդուփշուր գամ ա ւո բն եր» անցագիր չուղէին ։ Պէտք կա*յ բսելու, թէ այն , ինչ ոբ տեղի ու–
կը տքա յ արեան ճապաղի ր քնեբուն վրա յ ։ նե ցած է Հոս, Ամ եր ի կա յ ի մ էջ , ապաՀ ո վա բա ր
Անբախտ ժողովուբգնե բ ր կքէ Սպասեն եւ կբ Աակայն, ի^նչպէս է եղած, ոբ խնտրուած տեղի ունեցած է ամ էն տեղ ։ Այսինքն՝ աբտասաՀ–
յուսան ։ իսկ անոնք որ բախտաւոր աստղի տակ Հինգ պատգամաւորներէն միայն երեքն են գացեր ։ մանի թեմերէն բնտրուած պատգամաւորներէն մի
ծնած են ֊ չեն մտածեր Զբարակ բանե ր»ո լ մասին ։ Կ՝՝բսուի, թէ չ\"ՐՐռՐԳՐ՝ Յ՛Ա* ք Հ ն յ * Թու - այն անոնք են կրցած մեկնիլ էջմիածին եւ պիտի
Անոնք իրենց ե ր ան ո ւթ ի ւն բ կ^բմ պեն պարե ֊ մայետն զվերջին պաՀուն Հիւանդութեան պատ - մասնակցին Ազգային Եկեղեցական ժողովին , ո-
Հայրենիքին
լով եւ ցնծալով : Ե*֊ ա զ ա տ ա գ ր ո ւ ա ծ ճառուի» չէ կրցած մեկնիլ ։ իրակալն է եղած ա յդ րոնք Ա ոսկուա յի կողմէ քաղաքականապէս բաբե -
բո յբնեբ փո
օրհնութիւնը կլերդեն խմելով եւ Համ Հ իւանդութիւնբ թէ գի լան ա գի տ ա կան , յայտնի յո յս եւ վստաՀ ելի են նկատս ւած մի անգամ ա յն ։
խանակելով է չէ։ Ոչ ալ յայտնի է, թէ 3* քաՀանայ Թումայեան Ըստ եբեւո յ թ ի ն , մ ասնա կցողներու մ էջ պիտ ի
վիզա ստացած է Մ ոսկուա յ է ն թէ ոչ։ ըլլան նաեւ Համայնավար Պ* Աելեան ի ել բողոքա
Ո^վ պիաի շսլրաախանաբ ֊ տեսնելով ցնծա - Աւելի ուշագրաւ է Հինգերորգ պատգամաւոր՝
տօնբ ա զ ա տ ա գ ր ո ւ ա ծ ժո գով ուրդի մբ : կան Պ * Թէրզեանի նման ուրիշ անձեր ա լ , որոնք
Ե*֊– մեր Հալածական բազմ ութիւննե բն ալ կբ վւաստաբան Տիգրան Պոյաճեանի պ ա ր ա գ ա ն ։ Ըստ թէ եւ ժողովուրդէն ընտբուած պատգամ ալսբներ
ձա յնակց ին ընդՀ անուր խ ր ա խճ ան ք ին ։ Բազմ ու ֊ զկռունկ» թերթի, որ բստ երեւոյթին, լալ ծանօթ չեն, բայց կբ վայելեն քաղաքական իշխանու ֊
թիւններ որոնք ոչ միայն տառապեցան իրենց Հետ, է խնդրի Ր" Լո Լ՛ ^ անրամ ա սն ո ւթ ի ւնն ե բ ո ւ ն , ա յս թեան վ ստաՀութիւնբ եւ կոչուած են ոչ միայն
այլեւ իրենց քրտինքն ու արիւեր խառնեցին բնդ– Հ ինգե բո ր գ պատգամ աւոբր ՀՀւ/րս յուսակնեբբ կա - «Հիւր գիտողի» , այլեւ Հսկողի եւ ուղղութիւն ՛ոբ–
Հանուբ ճիգին : Թէ իբրեւ բանակի զինուոր Հա պած եւ Հեռաւոր Տիթբոյթէն եկած էր ու Նիւ ւողի վճռական գ ե ր կատարելու ։
զարներով եւ թէ իբրեւ կամաւոր կամ ըմբոստ , Եորքի մէջ մայիս \5էն ի վեր վիզայի կր սպա - (Հայրենիք, 8 Ց ո Լնէս)
ռազմիկ Գիմադրական ^ակատի ։ սէր»։ Բայց ան չէ կրցած երթալ այն պարզ պատ •ՅԱՌԱՋ Ինչպէս յայտնի է, չկրցան մեկնիլ
Փաբիղբ պիտի պարէ այս գիշեր։ Ամ բոզջ Ֆբ– ճառով ,ոբ վ Ի՛Լ՛" էէ ստացած Մ ոսկուա յէն։ նաեւ Հարաւ– Ֆրանսայի երկու պատգամաւորնհ–
ր անս ան պիտի խայտայ Հ րապա րակայինպա րերով։ ԱպաՀ ո վա բա ր բո լո բ պատգամ ա ւո բն ե բ ո ւ՝ րր , եւ այս աււր-իւ բողոքներ լսուեցան Մաբսէյ -
Պիաի գա*՝յ օրը որ մենք ալ կարենայինք պա Վիզայի Համար միաժամանակ գիմում էր եդած լէն : Խաղը այստե՞ղ սարքուած էր թ է ա յ լ ո ւ ր , —
րել : Պարել ու երգել, Հայրենի երկնքին տակ* Ա ոսկուա ։ Եւ եթէ Տիգրան Պ" յաճեանբ վիզա չէ չկրցանք ստուգել : Վիզա չեն ստացած նաեւ Սոլ–
Էս գիշեր լուսնակ գիշեր • . • . ստացած, իսկ միւսնեբը ստացեր են, ատիկա կը րիա-Լիբանանի պատգամաւորներէն երկուք յւ;
Fonds A.R.A.M
