Page 149 - ARM_19-1945_03

ււաաա օօօւաա աաա– ռ\ $ա\գ ԹՈՒՐ*ՒԱ"ե ԵՐԷԿ ԵԻ ԱՅՍՕՐ
ՏԱէէԱձքվ ձԹճ 7՝Րէ–1
*՚օոճ* օ ո 1925 «ՊԷՏ* Է ՎԱԻՆԱՆ՝Բ
ԵԻ ԶԳՈՒ Շ ԱՆ ԱՆ՛Ի ՀԱՅԵՐԷՆ»
* •* Հ՜\.ձ\Հ՝% I \*>ձ Լ Տ.Շ.Տ. 376.286
(Մասնաւոր թղթակցութիւն Յառաջ\\)
»1,6շէ6Աւ––Րւ–օրո<;13Ա–6 : Տ Օ Լ ա Տ Տ ձ & 1 ^

17, «ս© 0«Ո6«ո« - Րձ&1Տ (13°)

7տ1. .- 008. 15-70 -֊֊ Շ. Շ. ք. Բ»ո» 1678-83

ԲԱԺ՜սեԴԻ՚ս Տար. 750, նամ՛ս. 400, Յաս՚ս. 200 ֆրանք։

ՕեոՅՈշհօ 16 Տտբէտուհւ-օ 1945 Կիրակի 16 Սեպտեմբեր Պսլսոյ ՚ձճումՀուբիէթ^ի թերթին խմբադիբ -

ներէն ,Տո ղան \յաաի, Լկբասեբ որդին նանօթ ամ­

Խմբագիր՛ Շ. ՄԻՍԱ^ԵԱՆ ԳԻ՛Ս՝ 3 Ֆր՛ բոխավար Հանգուցեալ Ե"նուս Նաաիի) , վերջերս

ԺԷ– ՏԱՐԻ - 17" ձոո66 Ւ*՞ 4507-Ղ.ււր շրջան թ ի ւ 136 կբ Հրատարակէր տպաւոբութ իւննե բ՝ Ատն Ֆրան–

չիսկոյի Ժողովէն ։ Այլ տպաւոբութիւններու կար–

՛լին , Տողան ՛Նա ւո ի 1լ անդրադաււնայ նաեւ Հա յ

ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ԳԻՄՈԻՄ ՀԻՆԳ ՄԵԾԵՐՈԻՆ Ազգ • Կոմիտէի յուշագրին , ու յետագայ շնական

ո լ թրքաբաբո յ տողեբբ կբ ստո րագբէ (՜լ\ու մ հու–

ձԷՈԻՐԸ ԶՏԵՍԱԾ ՀԱՅԿ. ԳԱՏԻՆ ՀԱՄԱՐ բիէթ^ի մէչ (31 Տոպիս) : ամերիկե՜ան
Ա. ըէւնա յելու Հայ *՚ Ազգ
աաա (Լոնտոնի մէջ ներկայացուած յուշագիրը)
թ ^ ձ ի լ կ ա ^1 ^աւՔաա է ս ^ ՛ ^

Ոգեւորութիւնը գագաթնակէտին Հասան՝ Է է կոմէտէէ կողմէ Յուշագիր մը յանձն ո ւան է Ա ան

Հրահրելու համար Թրքահայ ՚իատը ; իրար կը (4 եւ վերջին մաս) Ֆրանչիսկոյի Ժողովին , քննութիւններ կատարէ, -
հրմշտկեն
մողովներն ու ճառերը ; Ա՛ինչեւ անգամ ցի , ստուգելու համար թէ ճէ՞չգ են շշու–կներբ :

հ անգի ս ա ւո ր պատարագ եւ աղօթք : 5. ՀԱ՛ՅԿԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԻՒՆԸ Հաստատեցի , թէ սուտ չկար՛՛ Յուշագիրը ստորա­

Այսօր ալ՝ հրապարակային մողով փարիզեան ԵՒ ՍԵՎՌԻ ԴԱՇՆԱԳԻՐԸ գբուան էր Նիւ Եոբքի Հայկ. Ազգ՛ Կոմիտէի նա -

մ եհ սրահի մը մէշ , նախաձեռնութեամ՛՛ը կեղը • իիուսիո յ քաղաքական գէաՔ^*ՐՐ Ւ ՚ / ^ 7 * ^ "մ խագաՀ ա յսինչեանի մբ, ու նոյն կոմիտէի Ա ան

0անձնաիսումրին ։ ալ իր բաղ - յան դե ցան Հա յկական Հան ր ա պե ա ո ւթ ե ան Հաս - Ֆրանչիսկո յի նախագաՀ այնինչեանի մբ կողմէ։

Գաւառական յետին համրանքն միշտ տատման (28 Մ այիս 1918) , Հայաստանի կո վ կա ս– Ո^վ էին տյս մարզիկը։ ՊաՀ մբ խոբՀեցայ ,

ձանքներն ու համ ամ տութիւնլյ յա յտնեց , ե ան մաս ին մէջ , ոբ շուտով ճանչցոլ եցաւ ՚իաշնա– թէ անոնցմէ մին այն Աարոյեանն է, որուն Հեզի–

իսանգաւիառ եւ միաձայն : նակութիւննե բ ր խիստ գնաՀ ատ ո ւան եւ ս ի ր ո ւան՜
Ա իւս կողմէ - ա շխատ ան քնե ր ր կր շարունակ - կից պետութեանց կողմէ ։
են Ամ՛երիկայի մէջ՛. Մինչդեռ, սխալան էիւ Այդ
1920 Ապրիլ 2եին , Դաշնակիցներու Գե ր ագո յն
ուին քաղաքական ղ Լ ան ի վրայ , Ամերիկա յէն մին­ օր ե րուն , Համբաւաւոր Հայ գրագէտ բ հ ի ւան դա -
համար բոլոր յաղթ ա– հ) որՀ ուրդը , ոբ նիստ դում արան էր Ա ան Ռէմ ո յի
չեւ Լււնտոն , շահ-ագրգռելու մէջ , Հրաւիրեց նա խագաՀ Ուիլոբնբ իբրեւ իրաւա­ նո ց կբ գան ո լէ բ , նանրապէս էի ի ր աւո ր ՝ ինքնա -

կաննեբբ ; Հ տբաւա յին արեւ, մ տե ան շարժի արկանէ մը :
՝\»իւ Ե ՛՛բքի Ազդ * ԿոմիաԷն , որ աոաջին յո լ - րար գն՜ել Հա յաստանի
եւ յանձնան՜ Էր Ա ան Ֆրան– սահմաններ ր է*բզրումի , Տբապղոնի , Վանի եւ 3ուշագրին տակ ստորագրող Աարոյեանը

շադիրը պատրաստած՝ Պէթլէսէ նահանգներուն մէջ որոնք տակաւին թըր" *&ալէֆորնէոյ մէջ առեւտրական մ ըն է եղեր (Յա–

շի"կ" ք/ի մ ո ղովին , նախագաՀ (1ւի լս րն ի սահմանա­ տակ էին , եւ որոնք , նա - ոաջ Հ°Ր^*ՂԲսյյՐԸ Ուէլեըմ Աաբոլեանէ) : իսկ
յին վճիռն ալ անոր կցելով, սկսան Է Հրատարա­ քական իշխանութեան "՞էջ
մբ , ^17116111311 խագաՀ ին ո՜րո շմ ան Հ ամ աձա յն պիտի կցուէին կոմիտէի բուն նախագահն ալ, Նէւ Եոբքի
կել պարբերական տեղեկատու
Հայկական Հանրապետութեան, այսպէս միացնէ - վաճառականութեամբ կբ զբաղի եղեբ :
6ս11շէա>
I ււ վ ռուսական Հա յա ս ա ան ր թրքական Հա յաստա­ Հարց արուի, թերեւս , թէ որքանն կաբեւո -

Աեռքի տակ ունինք Ա. թիւր (1945 Օգոստոս) , նի որոշ մասերուն հետ %Գաշնակէցնեբուն այսպաշ– բութիւն կր ներկա յացնէր տ ր ո ւան 3 ուշագի րը :

ոբ ութ Էգերու մէջ ամփովւան է շահ եկան տեղե -- տօնագիբբ յետ ադա յին կցուեցաւ Ա եվ ո ի ղ աշնա - Պէաք է ըսել , ամէն ըանէ առաջ , թէ ա յգ

կուի)իւննեբ, Երեք Աենեբուն ոլղղուան յուշագի­ գբին ( 10 օգոստոս 1920) : ՂքախագաՀբ իր վճիռբ կարգի գիմ ումի մը տեղը Ա ան Ֆրանչիսկո յի ()՚ո–

րը (1945 Գուլիս 5, Փոզտամի ժողովին առթիւ), տուաւ \ 920 նո յեմբեր 2Ջ,ին , Հա յաստանի յաա - զովը չէ ։ Այ դ *ք՜ոԴՈէԼը Գ աոաաԴ բուեցաւ կա բե լի չա­

փաստացի տեսութիւն մը՝ ք)՝ բ քահ ա յա ս ա ան ի ներ­ կացնելով մ օա 40.000 ք ՛ո ո . մ ղոնի տա բան՜ու - վ՛ով պա Հ պան ե լո ւ Համ աբ մ իջա զգա յին արդի զ ո֊

կա յ կա ց ո ւթ ե ան մ ասին , Հա յեբու թիւը աԼ ք"ա Ր հ ի թ իւն մ բ՝, յավիճակը ; Ան իրաւասութիւն չունի սահմանա -

մէԳ եւայլն ։ Աեվռի դաշնադրին $$րգ յօդուանով ԼԳ * մաս, ք ին փոփո խո ւթ իւննե բ կատարելու , կամ ղան -

Ընթերցողները կա րգա զ իս , նաեւ , Հա յաստա­ երգ Տ ա սւ ո ւ ան ) , Հնարքիս* , Համաձայն Գա շն ա - գոլան՜ային գաղթեր կազմակերպելու; Այո տեսա­

նի նախկին վա ը չա պետ ընկեր Հ . 0 հ անջան ե ա%ի կէց Պետութեանց կողմ է արդէն էսկ կտ տ ա ր ո ւան կէտով , հ իմնապէս սխալ Հայկ. դէ*$ ում բ , նկատ ի

յուշագիըը , դարձեալ ուզղուան՝ Երեք Ա եներհւն : գո բն սղութեան . այսու կը ճանչնայ Հա քսւստանբ չառնուեցաւ բնականաբար; ա ա Հաւանական է,

Եւ շորս օրէ ի վեր կբ կարդան Լոնտոնի հայկ* իբրեւ աղատ եւ ան կա իւ պետութիւն՝^ % (ք օգո ւան՝ ոբ մեր Հայ Հերոսներու սա ոբագբ ութ իւննե րը գը–

պատուիրակութեան ուղզան՝ յուշագի բ բ : Տ^)ին մէջ աբձանագրուան է իրաւ արարութեան յի­ տան բլլան իբենց արժանաւոր տեղը , կարգ մը

Տակաւին յէ չէթանք Փարիզի կեգբ • Յանձնա - շատակս ւթիւն բ ։ ճ մ՛բ թ կո ւան ա յլ թուդթե բու ու տւելոըղ թուղթե­

խո ւ մ բին երկարապատում յուշագի րը Հինգ Ա են ե– րու Հեա մանելով զամբիւղ ;

բուն , եւ աոանձին կ՛*շ ՛՛՛ըն ալ Պ * Ա ոլոթովի : ԱԿ Ա ակտ յն քԻո ւբքիա դրժեց Ա եվռի դա շնա գրով

վերջապէս Ա . \,ահանդներու «Ազգ . Խորհուրղ •քէն ււ ա անձն ան պար ւո ա ւ որ ո ւթ իւնն ե ր բ եւ 1920 Աեպ - 1թ Լա՛ւ։ ի նչ կ՝ ո լզէին, սակա քն , այս Հա քեբը ։

դիմումնեբբ , նոյն Հասցէներուն; Թերեւս ուրէշ– աեմբերին յարձակեցաւ Հայկական Հանրապետու­ Այո Հայերը էլուղէին ու էլ ա զեն պղէոոր ջո՛րի

ձեռնարկներ աչ , հաւաքական կամ ան հ ա ա ա կ ան : թեան վրա յ : Այո առթիւ կրցաւ, բաբո լա կան եւ մ՛էջ ձուկ որսալ : Անոնք 1լուզէին , ու կհուզեն , աշ–

ինչպէս նախորդ պատերազմէն՛. նիւթական աջակցութիւն ւսպաՀովել կարդ մբ շըր՜ իսարՀի սա խառնակ շրջանին բան մբ կորզել ; քքւ

Ու վերջապէս ւէջմ իաննի Եկեղց » ժ ո զո վին առ­ ջ ան ւս կն ե ր է ։ 0 ամ առօր էն կո ո լ ելով Հ անդեբձ ^ա խ– ասիկա , իրենց դբպանբ պարարտացնելու Համար

թիւ քա յանու ան բազ ձ անքն ե բն ու հ անդիս աւոբ ջախիչ ուժերու դէմ , Հայաստան ստիպողական մ իա յն ; ՈրովՀետեւ , անոնք որ ա քգ գիմ ում բ կա­

ուղերձները՝ Սպարապետ Աթալինի (այլեւս մա­ կոչեր ուղղեզ ԳաշԳւակիցնեբ ո ւն , անմիջական օգ­ տարեցին , երկար ատենէ ի վեր Հտստատուան են

ռէ շա լ չէ , բա ր ձ ր ա ց ան բլլալուի գե րազո յն հ րամ ա՛՛ նութեան Համ ար • Աղգերու Գա շն ա կց ո ւթ ե ան մ ի$" Ամերիկա , մեն Հարստութեան տէր են , ու. դիւրաւ

նատարութեան , իրենց խորթ բառով՝ ^եներալիս– նորղ ութե՜ան ջանքերը չյաջողեց ան ել այս Հանգա– չեն շարժ իր . . • Հայաստանի ղուռներբ ափ առնե­

սիւքՈւԱ : Հրամանագիր 1945 (քունէս Ո ի) Հ մանքնեբուն ՛՛՛էջ Հ ա յ ^ ՚ Ր Ը պտբւոուեղան, յուսա — լու Համար % իմ կա րն իքով , Աաբոյեաննեբ , & ա–

Ա էկ խօսքով , ա շխատան ք ամէն ճակատի հ աւո օր էն զբկուան՜ որ եւ է արտաքին աջակցութե– Հինեաննեբ եւ դեռ չեմ գիտեր ինչեաններ , արկա­

վրա ք , վարդավառ ա կն կա լ ո ւթ ի ւնն երո վ ; ինչպէս նէ : 1920 Գեկտ • 2,ին պատեբաղմբ վերջացաւ Ալեք– նս/ իւն դի բն եբ են մ իա յն ;

1918/՛ զինադադարին՛, ԼքՒ՚՚ղ աւելորդ չհամարուի սանարոպոլի դաշԳւագբով եւ ատով ալ Հայաստա— Ա եր Ա ան Ֆբ՚՚ւնչիսկօ բնակութեան ընթացքին

ա յս կրկնութիւնբ , Րառ աԼՔՈէէ գաւոե լու համար նի հ ան բ ա պե տ ո ւթ ի ւն բ որ նո յն օրն իոկ անցաւ անոնք զանազան յօդ ո ւաննե ր ու լեր իւր ան ո յ լու -

ամէն բան) ; էՕոբհբգային Ա իութեան իշխանութեան տակ։ բեր Հ ա ղո ր դե ց ին տեղական զանազան թեբթերոլ ;

Իոկ անդին, Լոնտոնի մէջ, ահա մէկ շաբաթ է Հա կառ ակ ա բւ ձախողանքներուն գ Հա յեր բ , միշտ Յաճախ կ՛՚երեւէր ^.ք^ոլրքերբ ջարդեցին մեզ, մենք

ո բ կը տքնին Հինգ Ա են ե ր բ , բուն օրա կար զ բ մշա­ ա ե ո. ան ղ ո ւն ճ ի դե բ թ ափեց ին վտ ււ պ ա - ալ զիրենք պէտք է պատժենք^ խո բաղի բ բ *. ՝Լ,ո յն

կելու համար բաղձանքներու , նբագիբներոլ , բո­ Հ ե լու Համար Գա շնա կից պեաու թեանց շա Հ ագբը– այղ Հայերը, Աան Ֆրանչիսկո յի բոլոր օտար

ղոքներու , պահանջներու լաըիլըինթոսի մբ մէջ... զ ո ութ իւնբ Հ ա յ ժողովուրդի ճակատ աղբ ին Հ ան - պա տ ո լ ի բ ա կո ւթ ե ան ց ցբ ո ւե ց ին յա րո արար ու -

Զենք ուղեր պաղ ջուր լեցնել հ ամ ա ա ա ր ա ն դէպ ՚ ք՝այց մ՛են պետութիւններբ , առաւելապէս թիւններ , որոնցմով կբ պաՀանջէին կաբսի եւ

իսանգավաո ութեան վրա յ : ք՛ա յց , կր կարն ենք թէ աո ա՚ջնո բդուան՜ իբենց շահերէն , աստիճանաբար ԱՐ ա աՀ ան ի նմ ան Հ ա յկական ( \ ) նաՀ անդնե բու

իմաստութիւն չէ բոսլիկնալ, ջոլրբ, մանաւանդ Հեռ ացան Աեվռի դաշնագրին տրամադրութիւն - կցում բ Ա են՜ Հ տ յասւոանին * * * :

**ովբ չտեսան : ներէն : Անշուշտ , ոչ ոք Հ ետեւան ք տուաւ ա յ դ դի -

Լեռ ու ձոր , մ անաւանգ ջ՚՚ւ րի ճամ բաներն ու 1921 Աեպտեմբեր ՜2.2,ին , Աղգերու Գաշնակցու– մ ում ին , ո ր ո վ Հ ետ եւ Ա ան Ֆրան չիսկո յի ժ ո դո վին

գար շահ ոտ քարիւ ղ բ կր սպա ո նան դարձեալ պբգ - թեան ընգՀ . ժողով^բ մ իաձա քնու թեամբ քուէաբ - մասնակից պա տ ո ւ ի բ ա կո ւթ ե ան ց ի ր ա ւ ա ս ո ւթ են էն

տորել մթնոլորտբ^ փոքր, անճար ժողովուրդնե­ կեց բանաձեւ մբ ոբ կբ տրամ աղբէր Հա յկական զուրս էբ նման քայլ մը;

րուն համար; հողի վրայ Հիմնել Ազգային Տուն մը Հայերու Հա­ Հարցնէք , Հաւանաբար , թէ թնչ բանի նառա–

ինչպէս նախորղ. զինադադարին , ա յս անգամ ալ մար , բոլորովին անկախ թրքական իշխանոլ թենէ : I եւյին ուրեմն թափուան՝ ա շխա աան քներ բ ;

բազմաթիւ փշոտ , րարգ Հանզ ո յցներ եւ թնճու կ - 1922 II՝ տ ր ա 27ին արտաքին ղորներոլ նախա­ Պիտի չ զո րնանեմ , իրրեւ պատասխան , ա յ ն

ներ կան ճամ բո ւն վրա յ ; (ք աղ թ ա կանն ե ր ը տ յզ րարներ ր , որոնք ժողով ղում արա ն էին Փարիզի ասութիլնբ թէ ՀՀսիրտ խառնուուք^ միայն սլա ա՜

հանզ ո ւցնե րով ղրաղ ան ատեն , կրնան հ եաղհ ետէ մէջ, Հաստատեցին ա բւ նբագիրբ, Հ^զոՀացնելու ճառեցին։ քՒէեւ , այդ խօսքբ կր պատշաճի կարգ

յողնիլ, եւ կարճ կապել շատ մը իւնզիըներ : համար Հայ ժողով ուրդին սււանղ ական իղձեբբ » : մր Հայերու; Պիաի ուզեմ՝, միայն, ընգդնել կա­

Ուրեմն մ ե՞նք ալ կարճ կապենք , թոլ չնաչով (ք ետ ադա քին Ա եվո ի դա շԳւ ա գ ր ին յո՚ջ՚՚բդ ե ց Լո­ րեւոր ճշմարտութիւն մբ ; Շատ դիերին է դրԱ»–

եւ մնալով կէս ճամ բան : ղան ի ղ ա շնագի րբ , ստորագբուան 1 924 0 ուլիս նե| , աշխարհյի ո՛ եւ. է մէկ անկիՆնին մէջ ո եւ է
Հայ , որ դիւրաւ գործիք դառնայ ո՛ եւէ ղաղա -
Ընդհակառակն : Ոբ՚՚ճալ , տքնիլ , , Հետապն - որուն մէջ Հայ ժ ողովոլրգին օրինաւոր եւ փարի : Ահա թ է ինչո՛ւ, պէտք է վախնանք ոլ զգու­
շանանք Հայերէն : կր գտնուինք համաշխարհային
դել նոյն ուժգնութ ե ամ բ ել յարատեւութեամբ : էական իրաւունքներբ բոլորովին կբ ժխտուէին։

Ա ակտ յն , հ ետզհ ետէ ամ փովւուիլ եւ աշխատանք - Հակառակ իրենց անգե բազանցե լի զոՀ ո ղո ւթե անց

ներբ կեգրոնացնել ա յն ճակատին վրա ք որ կրնա լ եւ իրենց ՀաւատարմոլիԺեան՝ իրաւունքի եւ Ար— (Շարունակութիւնը կարդսդ Դ– է շ )

իրական եւ տ ի ր ա կան լենա բան բ ղ առն ալ , իր իսկ զարու թեան ղ տա ին , միակ վ արձատրու թ իւ ն բ ղո ր

շահ ե րուն բերումով : Հա յերբ ստացան եղաւ չքում իրենց բարեկամնե­

Եւ մ անաւանգ , զ ո րնե լ ա յնպէս ինչպէ ս կ՝բնէ րուն կողմէ , յաղթանակի պաՀուն ; ինքնին կբ թելադրուի , ինչպէ ս պաբզուեցալ տ յս

թշնամին։ Աւելի լուրջ՛. Եւ նրադրեալ ԱլքփոփՈՆլք ինչպէս դիւրաւ կը Հասկցուի յուշագբի առաջին մասին մէջ, պիտի ըլլար կազ­

ինքնախաբէութէւն պէտ է ըլլար ն ան՜կե լ անո­ Հայկական Հարցին այս Համառօտ նախագին էն , մել յարմար նորագիր մը որով Թուրքիա (ոբ միա­
ա–
ղոք ի ր ա կան ո ւթ ի ւն մ ը , քՒշնամ ին ինքզինքը զօ­ Հայ ժողով ուրդ բ զոհ ր եզան է ամ են ա կոպիտ կողմանի կերպով դրժեց Աեվռի ղաշնագիըբ) Հրա­

րաւոր կը զգայ, շնորհիւ իր միջազգային գէը^էն նա րգա ր ութեանց : ւիրուի ի նպաստ սովետական Հայաստանի Հրա -

եւ յայտնի կամ թաքուն յենարաններու : Ան բոն ան՜ Մեն յաղթանակի մը վաղորդայնին , յաղթա­ ժաբիլ ամէն իրաւունքէ եւ պաՀանջէ նախագահ

է գլխաւոր դէրքերը՝ (Ազատասէր Զո*֊էցռրէռյ նակ մը ուր Հայերն ալ իբենց համեստ բաժինն ու­ Ուիլսընի կողմէ Հայաստանի յ ատ կաց ո լան Հողե­

մամուլն անգամ թրքական Հէզան» կբ կարդայ , նեցան, բոլոր Հայեըբ կը յուսան թէ մեն՛ պեաու» րուն վրա յ ։ Ա յսպէս , Հա յաստ ան լ է Ո է ֊ լ է պատե -

ամիսներէ ի վեր) ։ թիլնները , իբրեւ ա խո յեանները փոքր աղգերու Հոլթիլն պիտի ունենայ զարգացնելու իր մշակու­

Փնտռել - գտնել այն ճեղքերը որ կրնան լու - դատին, իւոհեմութիւն պիտի չհամարեն անգամ թային ել տնտեսական Հաբստոլթիւննեբ ը եւ էբ

սաւոբել մեբ ճամբան։ Եւ տքնիլ ձեռք ձեռքի։ մը եւս ուշացնել իրենց հարցին կարգադրութիւնը Հ ուժերբ նուիբելու ի սպաս քաղաքակրթութեան եւ

Մ է ա կ տեւական եւ արդար լուն ում ը ոբ ի պաշաս՚անութիւն խաղաղութեան :

Fonds A.R.A.M