Page 108 - ARM_19-1945_03

8

ՀԱ6 ԳԻՏՈՒՆՆԵՐԸ ԱՐԵԻԻՆ ՀԵՏ, . Ջ ՐՈՑ Ց

հ». Ս. ԳհՏՈհԹԵԱՆՑ ԱԿԱԴեմՒԱՅՒՆ ՄԷՋ ԽՄԲ— Մեր ընթերցողները կը յիշեն ա0–. ճրագնե՜ր , սրագնե՜ր հայրենի ,
Ե՞րբ պիտի դոլք արդեօք հրավառ
(յունիսի \եին տեղի ունեցաւ եք* Միութեան շուշտ 1944 Դեկտեմբերի 11իս , Աթէնքի մէջ , Ցոլցլաք օջախում այն շէն ու
երեք Յոյներ եւ երկու Հայեր գիշերանց կ՚առնեն, Րղջոլնէք գալուստս — վերադարձ– • •
Գիտութեանց Ակագեմ իա յի երկու Հաբ իւր քսա - կբ տանին ընկեր Միհրան Փափսպեանբ , կինը՝ Տօթակէզ օրերում բազմամեայ
Տիկին Արշալ՛ոյս, 22 տարեկան տղան՝ Սերգօն, եւ Յռգնել եմ սամբէքում քարքարոտ ,
նամեայ յոբելեանին Հանդիսաւոր բացումբ։ Ներ­ բանաստեղծ-ուսոլցիչ Մանուկ Մանոլկհանբ, քա­ Տենչում եմ մի ազատ հանգրուան
Խօլապաբ ժխորում տարտարոս . . .
կայ էին մօտ 1000 <«գի* Երբ կովն է բառաչում հորթի դէմ ,
ո բոնց Մշակն իր վաստակով շէմ1՛ մտնում ,
Հռչակաւոր նի մր ժամէն վերադարձնելու խոստումով: Յուն­ ճրագնե՜ր , Արագնե՜ր — արփի ջերմ,
ուար Յին Փոսի մ բ մէջ կբ գտնեն չորսին դիակնե– Կգամ ես , կ՚ընդունէ՞ք անտրտում :
գիտնականներ աչխարՀի բոլոր երկիրներից , րբ , մերկ եւ գնդակահաբ • • •
ԼԵՄ
Միացեալ ՆաՀանդնեբից , կանաաայից մինչեւ Չի­

նաստան , Մոնկռլիա եւ Հնդկաստան : Տակաւին կենսագրական մր անգամ չկրցանք

Ակագեմ ի ան Հ իմն ուած է Մ եծն Պետրոս ռու­ նուիրել զոհերուն : Ստորեւ արձակ մր՝ մեր ող­
բացեալ աշխատակիցէն , ո՛րբ Մանուկէն , արձակ
սական կայսեր օրով 1724/1*. Ռ ո ւս ա կան մ եհ՜ յե­ երգ մը սարսռուն

՛հա ՛Իո իոութի՚֊եից առա^ ունէ ր քառասունեւեօթ

անգամ եւ տասներկու ուր ի չ գիտուններ ։ ք՝աղկա– I

ցտծ էբ Հինդ աշխատանոցներից , Հինգ թանգարա­ Արե՛ւ , Արե՛ւ , Արե՛ւ • • . քաղքենիներու պորտին վրայ * աճկակատս բաբճբ ու

նից եւ 1 5 յտնձնաիյումբից ։ Այսօբ Ակագեմիան Արեւ՝ միտքիս մէ9– արեւ՝ Հոգիէս մէչ^՛ ա՛­ փայլուն , կուրծքս ցցած Հպարտ եւ առնական *
լեզուս եւ անզուսպ ,\ րս բձրա -
ունի երեք պատուակալ անդամ Տ Հարիւր թգթա– րեւ՝ սիրտիս մէշ^։ Արեւ՝ ոսկորներուս , փիղերուս ղադակ սաՀուն , անառակ

եւ եօթ իսկական անդամ եւ երկու Հարիւր թղթա­ ել աչքերուս մէշՀ։ Արեւ՝ ամէն տեղ։ արտասանելու իմ խօսքս , ոբ կապարի պէս

կից անդամներ : ի բ ձեռքին տակ կան աւելի քան Ապրի՛ արեւր : Փա՛ռք արելին : ծանր է, ու ադամանդի չափ սուղ*.

4 Հաղար գիտուններ , յիսունեբեք գիտական Հե - Ե ււ 1լ բսեմ աՀա* բայց իսօսքէս առաջ, Համ­

տ աղօտ ող Հ ա ս տ ատ ո ւթի ւնն եր , | 6 աշխատանոց - 2 բո՛յր արեւին , պատ ի՛ լ արեւին , նարօ տ արեւին ,

նեբ , 15 թանգարան , 31 յանձնախումբ եւ 35 կա­ Ու սլա բտէզէւե բն ա Հա՛ ֊ Լ\քե՛ ղ ա յս աբելին որ արթնցուց զիս այսօր , Հայրենի յիշատակնեբու

յաններ ։ Հետ * * ՛Կբ ցնծա՛ն , կբ խայտա՛ն՝ կը տզին ու կը գրկին մ էջ նետելով գո յութիւնս ամբողջ ։

Ակագեմ իա յի յո բե լեն ա կան նիստերին դիտա­ պտղաւորին , նոր Հարսնացող , ճերմակ ու խռովիչ 4

կան զեկուցումներ սլիտի կարգային Հետեւեալ ա– միսերով աղջիկներու նման ւ Անոնց աղուոր ու բա­ Ես ծնա յ գիւղի մ ր մ էջ , որ ունէր բարի մ ար­

կագեմ իկոսնեբբ Օբբուչեվ , ^ե լին սկի յ , իլ - բի նազերովն ու խտղտուքովը զեղուն , օծո՛ւն ու դեր , Հ ամայնա րա՛՜ ւ առատութ՜իւն եւ Հերարձակ,
րիէվ* Հայազգի
Լեւոն Օրրելին , Աեշչանինով եւ յոբգուն ։ փայլուն արեւ;

թղթակից անդամ Տելոն • Ուրեմն վեց զեկուցում Ու մարգերն աՀա՛ * որոնց փափուկ ու թ աւշա­

յին բնգեբքէն սրսփուք մը կնանցն ի Հ իմ ա յ , ասեղ Ես ծնա յ գիւղի մբ մէջ, ոբ խելօք ու ամչկ ոտ ,

կարդացող գիտնականներից մէկր Հա յ է : առ ասեղ ։ Ու դաշտերը երկունքի կը նստին Հեթա­ բաբի ու կա բ մ բ ա ւո ւն աո^փ կնեբ ունէր , որոնք

Ակագեմ իա յի յոբելեանին առթիւ իսորՀ բգա - նոս ու պաշտելի յղութեամբ մը։ լուսնկա յի նման դէմքեբ ունէին , խոՀուն ու խոբ–

յին կառավարութիւնը պարգեւատբեց Ակադեմիա­ Արեւ՝ բոլոր ածուներուն ել ծործոր ներ ուս Հբգապա^շա * * * որոնք աչքեր ունէին Հաւկիթի

յի գիտական Հաստատութեանց մէ^ ծառտ յահ՛ մ ի մէջ ՚ Արեւ՝ բոլոր աղբերանց գուռերուն եւ լեռնե– խոշորութեամբ , սեւ ու խոր , մերթ խաժուժիկ ...

շաբք գիտնականներ ել սրանց մ էջ մի քանի Հա յ բոլ կատարներուն վրա յ ; Արել՝ մ արգոց ել Աս– խօսուն , կապոյտ ու անՀուն , եւ րնգ միշտ ա՛նսւսՀ-

•գիտնտկաններ , որոնց գիտական գործեր բ յայտնի տուծոյ եբդիքնեբէն ներս ։ ման ժպիտներով ։

են ամբողջ ԽոբՀրգային Մի՛ութեան մէջ ։ /՝ ա յց՝ ա յս որքա՛ն արեւ ։ վ^անթ արեւ ։ Կ՝ը– Ես ծնա յ գիւզէ մը մ էջ , ոբ աղուոր , փոքրիկ

1 • Ամենից բարձր աստիճանը ար ւո ւմ է բ*եըշ– սես , մէկ արեւը ինչպէ՚ս կը բաւէ , այսքան մեծ ու ու սիրուն Հարսներ ունէր, գրաւիչ ժպիտներով ու

կական ծառայութեան մէջ դնդապեա –Զօրավար ւի ա ռա ւո ր Հրաշագործութեան ։ խռովիչ միսերով*** Գիրկ գիրկ% Աւետարանի է–

Լեւոն Արդարի Օրբելիին, ԽոբՀրդային Միութեան կեցցէ՛ աբելբ ՝. Պատի՛ լ արեւին ։ ջեբուն պէս լեցուն ու խիտ ։ Ա բոնք՝ իբենց կոն տ՛­

Գիտութեանց Ակագեմ իա յի առաջին փոխ - նախա­ 3՝ կէն վար Հասակ Հասակ մաղեր ունէին , գետերու

գաՀ ին , որին տ բո լեց « Ըն կեր վա ր ա կան աշխատան­ նման, ալիք առ ալիք։՝

քի Հ ե լա ս» տիտղոսը նրա մի շաբք նշանաւոր գի­ Եւ Հին ու սրբազնասուրբ , Հնամենի եւ խնկա– Ես ծնայ գիւղի մը մէջ, որուն երկինքէն ա -
բելբ պակտս
տական աշխատանքների Համար, «Ջղային գլաւ - բոյբ յիշատակներոլ յաճախանքն արգէն * . * օբՀ– ալ լուսնկան չէր բլլար ցեբեկնեբը * ու գեշեբնեբն
առատ , բո լո՛
թեան» եւայլն նիւթերի մասին : Լ . 0բբելին խոբ– նեալ այս արեւին Հետ ՚. կբ մաղէր իբ օր Հնութ իւնբ , լուռ ու

Հբգային Միութեան «Բժշկական Ակադեմիայի» Ու ես կբ յէ չեմ ինքզինքս Հիմ այ՛. Ես կը նմա­ ր ե բ դի քն ե ր ո ւն վ ր ա յ ՚

վերատեսուչն է եւ անգամ /Ա * Հայաստանի Գիտու– նիմ ա յմմ , Հ ին օրերու խենդուկ , անկեղծ ու կրա­
նմերեծ
թեանց ԻԱկ* ագՊեմ* իՊաավլյիովի : աԱշշախկաեբրՀտնաՀ ռչակէ , կոտ աղուն % Ես ծնայ գիւղի մբ մէջ, որուն պարտէզները
բնագէտ
0՜ , խնկելի՛ օրեր : Զաբչաբուա՚ծ օրեր ։ իժի ւ չունէին , եւ բարիքն անոնց՝ չափ ու կշէռ :
կա ւա մ ս շարունակում է մեծ յտջողութետմր նրա
ծ յլլ մոոԹաույւա՚ծ օոել Բ։>ու.ն այււհնեյւյշ յ՚ագմաքժիլ էին, եւ օրՀնութիւնն

մենամեծ գիտական Հաստատութեան հ 11 ո,) ,1 ո ուած ու մ ռ ո Թ ո տ ւլ ւա՛ ծ օոերյ յնոնւ, Րոլորի ու շտտերուԴւ բաւող, որուն լեռ–

2 • «Լենինի անուան շքան շան բ^ տ բուեցաւ Ս յ Հին յիշտաազնե բ * * * գողցուած սբբու– ներն՝ ը 7 սբոերո՛նբ ւրբ ծործոր նե ՐԸ.;
տերն ու աւլբիւբնեբ էին ու նուիրական
նրա եղբօրը՝ 8ո վսէփ Արդարի Օրրելուն, անգամ թ իւննե՛ բ * * * եղծուա՛ ծ մ ասունք ներ : ։

Գթութի՛ւն * * • դի)քութի՛ւն , մաբդե՛բ , բա­ Սիրելի՜ էին եւ խնկելի։

հյոբՀրգային Միութեան Գիւտ* Ակադեմիայի եւ րեկամներ ու թշնամինե՛բ ։ 0՛ , Հին օրերու իմ Հայրենի՛ տուն, Հայրե­

նախագաՀ Հայաստանի Գէտ. Ակադեմիայի , Այո՛ յ ես կբ նմանիմ, ճէշգ Հէն օրերու աղուն ։ նի՛ գիւդ* * . ։ Պիաի ըլլա0 յ , որ կրկին տեսնեմ

նգլախալւո որր յ^բմտնիօրտաէմն ռոթւասնակգաանրանի ամենայայԼտէննիԷնգրատոեււ ն>մա–: Գիւղի ազատ լաճ * * • գիւղի բմբոստ պատանի ** * քեզ * * * պիտի ԸԱա յ ՝ Գիտութի՛ւն ... գթութի՛ւն ։

Հայագէտ եւ արեւելագէտ , աշակերտ յայտնի լեզ­ գիւղի օբՀնուած պարմանի :

ուաբան Նիկողայոս Ա առի * զ՛ամանա՛կ , ժամանա՛կ , եւ քաղաք ու Օ՛ր մբ մրրիկ մը անցաւ մեբ գիւղին սարերէն ։

3 * Հ Լենին ի շքանշանը» տ բուեցաւ նաեւ Աբ՚(– քաղքենի՛ բարքեր ու մթնոլորտ, որոնք օրէ օր Զա ր , կծու եւ անգո ւթ ուրուական մը անցաւ մեր

րահաւք Ալիխանեանին - խորհրդային Միութեան նեպարնըն:ելու վրայ են բոլոր, բոլո՛ր գեղեցկութիւն֊ գէ՛՜զէն վեբեւէն ։

Գիտ * Ակադեմիայի անգամ, բնագէտ ։ ւ Գե ղե ց կո ւթ ի ւն՝ նկարագրի յ Գեղե ց կո ւթ ի ւն՝ Ու անիմ անալի աբագո ւթեամբ եւ անանուն

4* Նոյնպէս բնագէտ եւ աստղաբաշխ ւԼի1լա11բ Հոգիի : Գեղեցկութիւն՝ արաբքնեբոլ , եւ վերջա­ ւիայրադութեամ՛բ , ծիծաղելով , սուլելս վ, Հեգնե–

Համրաբձումեանին, ոբ անդամ է Խ որՀ բգա յին պէս գեղեցկութիւն՝ շքե՛՛ղ մարդու։ Լով 1 ՔՐՔւ\աԼո1է եւ աբՀամաբՀելով , աւլեց տարաւ

Միութեան Գիտ* Ակադեմիային եւ փոխ - նախա­ ի^տյց այսօր գի՚֊գի՛ ադա յ եմ մ իա յն ; կբ մեր– ամ է ն բան , ամէ՛ն բան :

գաՀ & . Հ ա յաստանի Ակագեմ իա յի ։ ժեմ բոլոր նոր ստորոգելիներս : Ո1 չ մէկ բան եմ Ու Հիմա չկա՛յ իմ գիւղս ։ Ու Հիմ այ չկան մեր

5 * «Աշխատանքի կաբմիր դրօշ» շքանշանը Հիմ այ : Ո՛ չ գՐոզ » ո ՚ ք ուսուցիչ , ո՛ չ Հ ան բա յին գէլղեբբ բոլոր : իոլորին , բոլոր նաՀաաակուած

տ բուեցաւ Հետեւեալ անձեբուն , Յաէովր Ս՛ա - մարգ։ Ո՛չ մէկ բան։ Ո՛չ մէկ բան; սրբութեանց վա խարէն , մե՛նք կանք միայն։ Արե­

նանդեանին յ որ Համամիութենական ել Հա յաս - Մաքո՛ւր եւ կաթի նման ճերմակ ու. անիսար– ւը պաշտող , արեւով արբեցող , արեւին Հետ վե­

տանի Ակադեմիաների անգամ է ՚. ղտխ սրտով, արեւին տակ պառկիլ, երազել ու րապրող մե՛ր սերունդբ միայն։ կեցած քաղքենի

(3 . Յարութիւն Քլիլքխանեանին , մ ատեմ ատ քւ - քնանալ գիտցող , աւելորդ եւ վւայ՚լո ւն պաճ ո ւ - խուժանէն դիմաց , լուսացնցուղ քաղաքնեբոլ սբր

քա յի եւ բնագիտութեան գոկտո ր Հա յաստանի Ա– ճանքնեբէ չաիսոբժող , պարզուկ ու բաբի , խելօք , ՛՛ին վրւ
՛յ՛՝՛
ու քիչ մը չարաճճի գիւղ աց ի մ բն եմ այսօր ։ Ու Հպարտ ու վայրաղ , գիտակից եւ

կագեմ՛իա յում : կեցած եմ ա Հ ա , քաղքենի ամ բո խին դիմաց , եւ ղ։
վա՛յ անոր% որ կ՛անգիտանա
7 • Պրօֆ • Սաեփան Ր՝արխոլդարեանին , որ յ կամ կ՛՚ուրանայ

քԱորՀբդային Միութեան Գիտ* Ակադեմիայի գրա­ մեղ։ կոսւրաՆ սափոր մր՝ անոր ետեւէն։

կանութեան եւ լեզունեբէ բամնին քարտուղարն է* միայի եւ ականաւոր մասնագէտ «երկաթուղային 6
տնտեսութեան» ՝.
Հանրածանօթ ամբողջ ^ոբՀրգային Մ ի ութեան 0 րՀնէ՛ յ ու մեծցո՛ ւր մ եզ , գեղեցի՛ կ արեւ է

մէջ իբրեւ մեծ ռուսագէտ : Նբտ կազմած ռուսե­ Ես դիտմամբ կանգ առի այս մանբամասնու - ՕրՀնԷ ու մեծցո՛ւր, վասնզի քու վաղդ*, ոբ մե՛ր

րէն լեզուի քերականութեան դաստ դիրքը դո ր - թեանց վրա յ , որսլէսզի իք ո լան շանն ե ր ով ցոյց տամ ալ վա՛ ղբ պիտի բլլա յ , մե՛նք պիտի պաաբաս *-

ծածւում 1ՍոբՀ * Միութեան բոլոր երկրորդական թէ ւիոքր ի կ Հտյ ժ ողովուրգը Հսկա յ էք ոբՀ րդա յին աենք : Ա ենք՝ գիւղերու մէջ ծնած , եւ անապատ­

վարժարաններու մէջ՛. Մ իութեան գիտնականների շարքում ինչ պատ - ներուն աւազնեբբ Հ ամ բե լով սնած ա՛յս սերունդը

8– Դոկտ. Ալէքսի ճիվելհգեանին, որ «Մաք. ուաւ որ ՛ո եզ է գրաւում : մ իա լն : /»ո լ ո րս մեբ մ ի ՛ոքով ու բազուկով , մեբ

սիմ Գորկի» Համ ա շխա րՀա յին դրականութեան Այսսլէս , այժմեան \0որՀբդային Միութեան Ա– դրչ՚՚վ ՛՛ւ քրտէնքով , մեր Հ ոգէուին ու զգացում -

Հաստատութեան աւադ գիտական աշվսատակիցն է կադեմիան ունի 137 անդամ ։ Եթէ Հաշուելու լի­ ներովբ * * * * : է^եգի՛ պէս վւաոաւոբ , քեղի՛ պէս

ել մասնագէտ իտալական գրականութեան ել ա - նենք Ւյ *Մ իութեան ա զգա բնակչո ւթեան թէլԸ * 1 70 աննենգ յ ու միշտ պայծառ , ո՛ւի Հոյակապ արեւ I

բեւմ տեան Ե ւբ ո սլա յ ի թ ատ եր ա կան դրա կանո լ - մ ի լիսն , ուրեմն ամ էն մէկ ու մի քառորդ մ իլիոն Փա՛ռք քեզ , ել պատիլ վագուան , ոբ պիտի գա յ Հ

թեան ։ Նրա կաղմ ած գասադիբքբ վերջին նիւթի ա զղա բնակչո ւթ իւն բ տալիս է Գիտութեանց Ակա­ Մ. Ա– ՄԱՆՈՒԿԵԱՆ

մասին գոբծածւում է քԱ ո րՀ . Միութեան թատերա­ գեմ իա յ ին մ ի անղ ամ , իսկ երկու մ ի լի ոնո լկէ ս

կան առաջնակարգ դպրոցներում : Պբոֆ* ՚Զիվե - կազմ ող Հ սւ յ ադդա բնակչութիւն ը ւո ո ւե լ է ԳԵՐՄԱՆԻՈՅ ամերիկեան չբչանին մէլ տա -

լեկեանը յեղափո խո ւթ իւն ից առաջ յայտնի ռուս եք ո րՀ բգա յ ին Մ իոլթ^եան Գիտութեանց Ակադե– կաւին ոբ եւ է ձեռնարկ չէ կատարուած , քակել

թերթի ,ցքիուսկիէ *Լեդոմոստի»ի աշխատակիցն էբ միսւյին վեց ակադեմիկոս , որոնց մէկը առաջին քանդելու Համար գործաբաննեբբ : ԸնգՀ ա կառա -

ել նրա էջերում արծարծում էր <ձՀայկական Գա– ւի ո իւ - նաիւտգաՀն է Հանդիսանում այդ Ո՝ ո ւս ա կան կըն , ամերիկեան արն պա շտօնեանե ր բ որ պիտի

աը» եւ գրում ՏաճկաՀտյեբոլ կեանքից % Ակադեմիայի ։ Այստեղ Հաշու ի չեն առնուած Խ* տիրանային Պեբլինի դո րծա րաննեբ ո ւն , կը Հա­

9* Խաչատուր կոշսւոյհանին , որ թղթ"յկից Հա յաստանի ակագեմ իկոսնեբը , որոնք մ իա յն Ե՜ ղորդեն թէ ամերիկեան զօրքին ժամանումէն ա–

անգամ է Համ ամ իութենական եւ անդամ ել * Հա­ բ ե ւան ո ւմն են ; ոաջ (հուսերը առած տարած էին Պեբլինի ամե­

յաստան ի Ակադեմիաների՛, կոշտոյեանր Ակադե - Այն աստուածատուր ձիրքերն ու շնորՀնեբը , րիկեան շրջանին գրեթէ բոլոր մեքենաները , գոր–
որ երկինքս պաբգեւել
միկոս Նորայբ Աիսակեանի օգնականն է, որ քար­ դին — ոչ մի հրով եւ է փոքրէկ ^այ ժողովուր­ ^Իքներբ , գործուած ապրանք ները, Հում նիւթե՛
ջից կաբելի չէ ջնջել***
տուղար է հ)ոբՀր* Գիտութեանց Ակադեմիայի մ եր թշնամ ինեբբ : ոչ մի որով նրա Հոգու մի­ րը, ուտեստները եւ դեղերը։ ՚քյոյնը եղաձ՛ է միլս

կենսաբանական բամնին : Այս լալ պիտի իմանան շրջաններուն մէշ*։ \,ոյնիսկ չէ իյնայուաձ՜ ամերիկ­

10. Տիգրան Խաչաաուրեանին, ոբ թղթակից եան Հաստատութեանց , ինչպէս կը Հաղորդէ ֆը~
Ակադե -
անռամ է Խ * Հայաստանի Գիտութեանս 4 ԱՐԱԷՆ ԱՒ • ՝ԲԱՀ • ՍԻՄԷՕԱԱՆՑ րանսական ղորձ՜ակալութիւնը յ

Fonds A.R.A.M