Page 107 - ARM_19-1945_03
P. 107
տաա 1Ա8 ՐԱՆՏԱՐԱեԱԼՆեքՈՒՆ
աք֊է .ձ Բ ճ ւ1ք՝Ր%1–աէ.\*.օո<ք^%*.ո 19ւ23\ * ւ ւ .տ օ..տ Տ76.շտ6 ԱՐձԱԿՈհՍ՜Ը ՒՐԱՆՒ ՄԷՋ
Օծօ^սւ՚-Բւ-օբոՑէշւծշ : ՏՇեԼ աՏՏՃՃ1ձԻ1 ԹէհրաՑի «Ալիք»դ Յունիս 22 թուականով կը
17, 8.06 Օ&ատտսստ - Բձ&1Տ (136)
ծանուցանէ թ է ագատ արձակուած են Անգրէ Տէր
ա : Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Ր. 9*ա 1678-63
ՕՀանեան , Խաչատուր Գրիգորեան ել ՎաՀան
ՐԱս֊՚ՆԵԳԻ՚ե- Տար. 1օ0, 6ամս. 400, Յաւքս. 200 ֆրանք։
Գալստեան : Աւելի աւսսջ արձակուած էին Ր-ժ •
Արտաշէս Բա բալետն ե ւ Խաչիկ Մ ելքումեան :
Օւտտոշհօ 26 ձօսէ 1945 Կիրակի 26 Օգոստոս Հինգն ալ թիւրիմացութհամբ արգհլափակուած
էին ամիսներէ ի վեր :
ԺԷ– ՏԱՐԻ - 17* ձոո6« 8 ° 4489–1,որ շրջան թ ի ւ 118 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱ^ԵԱ՚ե ԳԻ՛Ն՝ 3 Ֆբ–
ՄԵՐ ԽՕՍ*Ը Թոս՝) մօւմուփԱ խաոսԱցուՎը
ԱՍՊԱՐԷԶ ՆՈՐ ՍԵՐՈԻՆԳԻՆ Հայկ. յուշագւ՚իԱ առթիւ ԾԱՆՐ ՀՈԳԵՐ ԱՆԳԼԻՈՅ ՄԷՋ
օ
ԽՄԲ •— ինչպէս կ՚երեւայ , թուրք մամուլը ի. ՕԳՆՈՒԷԻՆ ԿԸ ՍՊԱՍՍ ԱՄեՐՒԿԱՅԷՆ
՝Բ ա ղա քա կան - ըն կերա յին /լապերր վե բաՀաս– բաբ անցած է, Սան Ֆրանչիսկոյի խորհրդաժողո
աաաելու , նորոգելոլ Համար յայն ասպարէզ՝՝ նոր վին ներկայացուած յուշագրին աոթիւ : Յաջորգա» ինչսլէս գրած էինք, Մ • ՆաՀանգներու նա -
սերունդին առջեւ ; Մ ան ա է. անգ Հիմա որ ԹրքաՀ ա ք բաբ պիտի հրատարակենք շարք մը յօդուածներու խաղաՀը շնչեց Փոխ - Վարձի (լէնտ-լիս) օրէնքը,
րատ կր Հեաապնգ են» ։ ամփոփումը : Ահաւասիկ Հիւսէյին ձահիտ է՚ալչը– որմէ լայնօրէն կ՝օղտոլէին Գաչնակիցները եւ բա
Աք/է ճամ բուն վրայ աւելի արթուն եւ. գործ՜օն քփ խմբագրականը, «Հայկական խնդիր» խորա - րեկամ սլե տ ո ւթ ի ւնն ե ր , պատերազմի ընթացքին :
կ՝ երեւան ամ ե րիկաՀա յ գաղութին գիտակից երի գբին տակ (Թանին 21 Յունիս) Այս կա րգագր ութիւն ր ծանր Հարուած մը եղաւ
՛ս արգներր : մասնաւորապէս Ան գլի ո յ Համար։ Ուոշինկթրնի
Անոնք ա ի րա րա ր կ՛արատ յա յա ուին ո Է մ իա յլ, «ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԱՐՑ ՄԸ բրիտանական գեսպանր, Լորտ Հրլիֆաքս , Ամե
իրենց օրկաննե բուն , Հա յկական բա յց անգչերէն ԶԻ ԿՐՆԱՐ ԳՈՅՈՒԹԻՒՆ ՈՒՆԵՆԱԼ» րիկա ղաբձալ օդանաւով, բացատրելու Համար
շա բա թ ա թ ե բ թ ե բ ո ւն մ էջ , ա յէեւ պարբերաբար կը — « Պէտք կը տեսնենք գործի սկսիլ յայտա կացոլիժեան ծանրութիւնը ; Գեսպանը անմիրապէս
ււմ բա կոծ՜ են ամերիկեան մ ամ ուլը : Եւ֊ ԳՐՈ րարելով թէ Հայկական Խնդիր մր գոյութիւն բանակցոլթիւններ պիտի կատարէ , ոբպէսգի Ա–
Հասարակ յօ դո ւած՜ ագի բնե բ չեն, այլ յաճաիւ գրա չունի ոչ Թուրքիոյ մէշ՝ եւ ո՛չ ալ Թուրքիա յէն մեբիկա շարունակէ ուտեստ եւ ուրիշ անՀրամեշտ
կան վաստակի տիրացաք֊ տաղանդներ , որոնք մեծ՝ գուբս։ կասկած էկայ ) թէ "Բ"ձ մարգի կ կ՝ ուրա պիւոոյքներ ղրկել, այլապէս պիտի ստիպուին ան
տպաւորութիւն կը գո բծ՜են իրենց Հասուն , ս աՀ ո ւն խանան , եթէ նմ ան դատ մ ր երեւան ելլէ է Մ ենք գամ մբ ելս կրճատել պարենա ւո բումր։ Այս մի
անգլերէնով : պիտի չծառայենք սակայն անոնց ա յ գ բաղձանք եւնոյն Հարցին առթիւ գաՀլիճը բացառիկ նիստ
Անշուշտ աւեչի օգտակար ՐԼԼաս անոնք որ ներուն հ Խարուած– կ՝րԱանք , եթէ Ամերիկայի մէչ՝ գումարեց եւ որոշուեցալ խորՀրգարանին ել Հան
քաղաքական պաշար ստացած՜ են, շնոբՀիւ իրենց կատարուած կարգ մր Հ րատա րակութ իւննե բ կա րութեան բացատրել կացութիւնը :
պատ կան ած Հոսանքին : րենան այն տսլալո բութ իւն ր թողուլ մեր վրայ , Անշուշտ Փոխ - Վարձի օրէնքին շնչում ը յատ
Աբղարեւ , շի բաւեր լեզու եւ տաղանդ ունե թէ կրկին կեանք ստացած է Հայկական Հտրցր։ կապէս Անգլիոյ գէմ ուղղուած չ է ։ Ըսողներ եղան
նալ , քաղաքական դատ պաշտպանէ լու Համար : Երբ Աան Ֆրանչիսկօ կր գտնուէինք , վւոքր թէ Թրումըե ուզած է գաս մր տալ Անգլիոյ աչխա–
Ւնչպէս Եվրոպայի, նոյնպէս Ամերիկայի մէջ թերթ մր Հրատարակեց կարեւոր յօգոլած մր , ա>–ւ լոր ական կառավարութեան , բայց նախագաՀը
մ արգիկ ո ւշագր ութի ւն չեն ընծ՜ա յեր լալկան բա յայանելով, թէ Հա յերր Համամողովին՛ ներկա յա– անմիՎապէս Հերքեց , յայտարարելով թէ օրէնքը
ցա կան Լո ւթեան ց , կամ սաւառնաթեւ ճախրանք - ցուցած են յուշագիր մը, որուն Համաձայն Արե պատերազմական չրչհսնին Համար էր, ել Հիմա որ
նե րու՛. ւելեան ՆաՀանգներոլ Հայերը կ՝ոլզէին թրքական պատերազմը ղաղրած է, ինքնին կը գագրի։
Հարկ է տե սակէտնե րը ա րժ եցնե լ շօշափեյ ի լուծէ ազատիլ ել Ռուսիս յ կցուիլ։ Երեսփ– մողովին մէ^, Պ՛ Ջրրչիլ խօսք առ
վւաստերովւ < \ յ ի լ թ եւ բանաձեւ մշակել, ոբպէսւփ Այս վերջին բառերը բաւական չե՞ն իւնգրին նելով յայտարարեց թէ Փոխ - Վարձի օրէնքին
օտար Հ ա ս ա բ ա կո ւթ ի ւն բ Համ ոզուի եւ Հ ետաքր ք– բնոյթը Հասկնալու Համար։ Ըմբռնելի է, որ գագարում բ «ծանր եւ վբգովիՀ1> գործողութիւն
րսւի , փո խանակ յօրանջելու : աԳԳ մր անկախութիւն սլաՀանչՀԷ • բայց խելքի մ ըն է ։ ինք չէր կարծեր թէ «Ամերիկան այսքան
Այս ճակատին վրա յ եւս վարպետ թաղեր կը մօ՞տ է, որ ոչ սլալ ազգ մր ուգէ (իուսիոյ կցուիլ։ բրտօրէն պիտի վարուի , նեղը ձգելու Համար Հա
թազան Թուրքէ բ ը եւ իրենց բարեկամները ; Զգուշացա յ այս լոլրր <<Թան ին ք, ի Հ ազորգ ելէ , ւատարիմ դաշնակից մր» : Վարչապետը, Պ՛ էթլի
Վերջերս ամերիկեան թերթ մը ամբողջ իժ • լ որովՀետեւ անտեղի յուղում չէի ուղեր պատճա– բացատրեց թէ այս կարգագրութեան Հետեւան
մը նուի բահ՜ էր Ն ո ր Թուրքի ո յ , Հ րապոլբ ի չ պա ւ՜ ռել Հայրենակիցներուս . ել երկրորգ՝ որովՀետեւ քով , այսոլՀետել ստիպուած են կանխիկ վճարել
կե բներով, մարզիկներ , արդիական տարազս / վստաՀ էի, թէ նման առաջարկներ չէին կրնար
ԻրրուՀիներ եւն.; Աւ . ք ՚ ^ ՚ Ր ^ ձ ^ ճ . է1Հ ^ ՚ - ՚ ՚ Ա * ^ յ յ ^ ^ — - աՓ «--** *• ւ " ՜ ~Հ ՜ւ՛ 1 • , ք . " ՚ ՚ Հ ՝ կայ են այս պա յմ անին ;
կաս ը Մենք թուրք ազջիկնեբ ենք , մ ենք . կասկած չկայ ւ թէ Թուրքիա յէն գմգոՀ Հայեր Փոխ - Վարձի օրէնքր մաս կը կազմէր Գա շ -
( կարտատպենք յարմար առիթով մը) : կան Ամերիկայի մ էի Անոնք ամէն անգամ որ ա– ն ա կի ցն ե ր ո լ պատերազմ ական ծ՜րագրին ; ԱՀնո ր
Եւ աՀ աւասիկ թուրք մամուլն ալ ամբողջ ռիթ գտնեն, նամակներ կ՚ուղղեն կարգ մը թեր - շնոբՀիւ էր որ Անգլիա կրցաւ շարժման մէջ դնել
թե բու ել իրենց զդացումներր կվարտա յա յ են
սիւնակներ կը նուիրէ , Ա ան 3)րանչիսկոյի մէջ Այ" ^Լարգէ գ է ա Ք ° Ր կրնան ամէն օր պատաՀ իլ Ա– իր ամ բոգջ մ արզ կա յին ուժր , աննախընթաց
Հա
ներկայացուած՜ յուշադբին առթիւ * մերիկայի մէջ ել սա կա յն , իրական ու թեան մէջ , մեմատութեամբ , եւ բոլոր անՀբաժեշտ պիտոյք–
Այո անդամ գրգո~իէ լուտանքներ չեն արձակեր գուրկ են ամէն նշանակութենէ : նեբր եւ Հում նիւթերր ստանալ , առանց կանխիկ
Հ^այեր ու երեսին , տ յլ կը ջանան շո յել , քնաց նե, Ասոր Հակառակ, Հանգիպեցանք Ամերիկայի վճարելու կամ փ ո խարէն բ ապրանք ղրկելու •.Անգ
ղանոնք , քանի մր « ա ր կ ա ծ ա խ ն դ ի բ ն ե ր ո ւ շ> վերա մէջ կարգ մը Հայրենակիցներու , որոնք ճշմարիտ լիոյ մէջ դիտէին ոբ այս կարդադբութիւնբ երկար
դրելով Հա յ կա կան Հարց ին * արծարծ՜ում ը ։ բարեկամներու եւ եզբօբ պէս ընդունեցին մեղ, պիտի չտեւէ, ճափոնական պատերազմէն ՛Լերջը ,
Արդ , Հ իմ ա որ աշխատանքի ձեռնարկուած՝ է իրենց րնտանեկան յարկերէն ներս Հրաւիրելով : բայց չէին կարծեր թէ յանկարծ՝ պիտի ջնջուի ,
Ե*–րոոլայի մէջ տլ, անՀբաժեշտ է օգտագործել նոբ Խիստ անկեղծ գիշեր մր անցուցինք նախկին Հայ առանց նախապէս բանակցելու։ Առանց Հաշուելու
սեր ԳԸ րենակիցի մը մօտ, որ տարէց Ամ ասիացի մ րն էբ ռազմանիւթերը զոր կր ստանային ամերիկեան օ–
Այս թերթ ր –տարիներով յուղած է Հիմնական ու տակաւին կարօտով կր յիշէր Ամասիոյ կեանքն րէնքին շնոբՀիւ եւ ՝իանատայի փոխադարձ օգ -
խնդիր մր, Եւրոսլայի մէջ Հասակ նետած երի ու պտուղները նութիւնր որուն պէտք չունին այլեւս, Անգէէա
տասարդութիւն բ պէւոք է սերտ կապեր Հաստատէ ԳաՀիրէի մէջ ալ, օրինակ, լաւ դիրքի տէր մինչեւ ճափոնի սլա ր ա ո ւթ ի ւն բ ա բա ա սաՀմ ան ի
աբեւմ ուտքի , բա յց մ ասնալո րապէս ^ալքաննե բու Հայ Հայրենակից մբ երջանիկ անկիւն մր տակա մէջ կը ծախսէր տարեկան 2 միլիառ ոսկի։
եւ Աօտաւոր Արեւելքի ուսանողներուն Հետ, ո - ւին 1լեբազէ իրեն՝ Ակնայ պարտէզներուն մէջ ։ Բրիտանական պաաուիրակութիւնր պիտի ջա
րոնք իրենց երկիրներու վազուան վարիչներբ պի նա յ միջին ճամբա յ մբ գտնել, մ ինչեւ որ կաբելի
տի բԱէսն ւ Ել եղած՜ են արդէն, սկսելով Ց)բանսա– Այս մ ան րամ՚ասնո լթիւններ ր կուտամ , ճշդե - րլլտ յ տարբեր կարգադրութեան մ ը յանդի լ : Բա
յէն , ուր կա ռա վա ր ո ւթ ե ան անդամներ բ մ եծ մա– լու Համար, թէ պատճառ չկայ ան Հ անգիս ւո ըԱա– նակցէ.ւ իժիւննե րը սկսած են արդէն, մասնաւորա
ս ո վ հրիտասարգներ են , ասպարէզ նե ա ո լաճ՝ լու կարգ մը դբոլթիւննեբու Համար , ղ րոնց "է պէս ուտելիք եւ ուրիշ անՀբաժեշտ նիւթեր ճարե
Հձմաքի^ներէն կամ թաքստոցնեբէն : աղբիւր ը յայտնի Է եւ ո1 չ ալ ն սլա տ ա կր . . • լու Համար՛, Կր կարծուի թէ նախադաՀ Թրումրն
Խնդիր է, վերջին քսան տարուան ընթացքին քերականութեան մէջ դժուար չէ գուշակել, թէ նոբ յայտաբարութիւն մր պիտի ընէ ՝
լրլ 9ան ա ւա ո ա ւհ երէ արդներր սերւ ղապ ո րոնց կոզմ է եւ ինչ նպատակով կատարուած են
ունի՛՛՛՛ն իրարու
Հետ սերունդի կապէ Ե՛– ո° ր քան ա յ դ Հ բ ա տ ա ր ա կո ւթ ի ւնն ե ր ը ։ Ներկա յիս աննախըն ԼԱՎԱԼ առաջին անգամ ԱԼԷալով Հաբցաքըն -
կենդան ի Է եւ ամ ուր իրենց կապը՝ ա յն տարագիր թաց քարոզչական գործ՜ ուն է ո ւթեան թատր կբ յանձնա–
: ն ո ւե ց ալ Գերագո յն Ատեանի Հարցաքննիչ
բազմ ո ւթեան ց Հ ետ որ կը կո չուի Հայ ժողովուրդ,, Հանդիսանա յ Ա եբձաւոբ ու Մ էջէն Արեւելքը առջեւ, եբեսփ * ժողովի ՚^էֆ. ։
նախկին ժոզովին չէնքին
Մ էւս կողմ է , պէտք է Հաշուի առնել նաեւ
&աա բան լսեց ինք , աղատ ագրո ւթ են Էն ի վեր , , որոնք Հարցումներուն կը պատասխանէր կարճ , պնդելով
կո ւսա կց ո ւթի ւննե բ ո լ թափթփուքներբ
երիտասարդական դո րծունէ ո ւթեան մասին ւ ^ու - պէտք ունին , եւ որոնց ապրուստ ր կր թէ իր կրթածը բբաւ* գրաւման չարիքներբ մեղ–
ապրելու
զէինյ* որ իրական րյ րս յին տրուած Հ ա լաստիքն ե– մ ացնելոլ Համ ար : ՚^Առանց իմ ջանքերուս աւելի
վտանգուհ , եթէ Թուրքիոյ մէջ լուծ՜ուի Հայկական
ՐԸ՚՛ /1չ թէ սնամէջ տարփողանք եւ ժխոր։ ^/ ա մ ՝,աբցբ ; ք՚թնչ պիտի րնեն ալս մարգիկը , եթէ չկա գէշ պիտի /՛ՀՀ*"/*» է Հարց աքնն ո ւթիւն ր տեւեց երեք
փրփռւՐ եւ փոշի : յ րենան խառնակել կացոլթ իւն բ եւ մարդիկ Հանեք ժամ : Գուբս ելած ատեն, լաւատես կ՝եբե ւտո \
ԱմՀն պարագա ք ի մէջ, աՀ ա լայն ասպարէզ , գլխէ ... Երր բանտակառքբ պիտի նստէր, տեսաւ ոբ մոռ
արժեցնելու Համար արդար յա ւա կն ո լթիւններ ր : ցած է Հ ին աղտոտ գէխա ր կը % Փաստաբաններէն
Նախաձեռնութեան ոգին կրնար շատ մ բ գուռ– ԱՀա թէ ինչու կարեւորութիւն չտանք ըսի - դրլ–
կուգան մ է կբ կատակեց . ^; Բա յց ո0վ 1լ ուզէ առնել
ներ բանալ ։ Նո յնիսկ սիւնակներ ա պաՀ ո վե լ ա յս բսաւնեբու , որոնք թշնամիներու գործ՛ին
վսաաՀ ո ւթեան խարկդ՜ֆ։ Լավալ պատասխանեց տրտմագին , բայց
եամ ա ւ ն թերթին մէ9–. եւ կրնան տկարացնել փոխադարձ
կէս մր ժպտելով * «/Հյ դ պարոնները մ իա յն դըլ՛
Գիտենք , Հ ա յեր կ նի պա կա ս բ շատ պիաի նեղէ եւ ապաՀովութեան զգացումները, որոնք Հան բա–
պիտի ւզ ետ ական վ ար չաձեւէն ի/արկս չէ ոբ կ՛ուզեն» : Փէթէն իր յա֊շեըը կը
զիրենք, նիւթ ճարելու Համար; (Այդ մեզքբ ի վեր Հաստատուած են
առանց գբէ բանտին մէջ :
մնայ անքաւելի արատ մը) : Թուրքիս յ ա յ լա զան տարրերուն մ իջեւ ,
ք*այց , չեն պակսիր օտարալեզու Հ րատա բա - ցեղի եւ կրօնի խտրութեան հ Այդ ըսի - ըսաւնե - ՓԱՐԻԶԻ ԱԶԱՏԱԳՐՈՒԹԵԱՆ ցոյցերը պիտի
կութիւններ , ֆրանսերէն , ան գլեր էն , ռուսերէն բուն պատճառով, չկասկածինք մեր Հայ եղբայր շարունակուին այսօր ալ, մասնաւորապէս ար -
կամ գերմաներէն ։ Իրենց առջեւ բաց են Մատենա ներէն : ուարձաննեբու մէջ՛, Ուրրաթ օր մեծ տօնակատա
դարանները ։ (Ներելի® էր Հարցնել թէ իրենցմէ Չուրախացնենք րո լո բ անոնք, որոնց շաՀը կր րութիւն մր տեգի ունեցաւ քաղաքապետարանին
քանի՞ն մտքէ անցուցած են Հանդիպիլ, օրինակ, պաՀանջէ մեզ տեսնել կռիւներու եւ վէճեբումէջ՝» ։ մէջ եւ խանդավառ ճառեր խօսուեցան : Երէկ ,
Նուպարեան Մատենադարանը, որ ունի ճոխ Հա շաբաթ > մեծ թափորներ կազմուեցան :
ւաքածոյ մր Հա յադիտականՀ րատարակո լթեանց) ։ «ԱՈՎԻհԹ ԷՐՄԷՆԻԱՏԱՆ» անուն օրաթերթ ՀՈԼԱՆՏԱ 25.000 քառ . քիլոմեթր Հող կը պա–
Հայկ* Գ ատ ին պաշտպանութիւնը պարտա մը կր Հրատարակուի Երեւանի մէԼ : քօմբաղիրն է հՀանջէ Գերմանիա յէն , իբրեւ Հատուցում իր կրած
Աղարեկ Համբարեան,
կանութեան եւ աշխատանքի կը Հ բաւի րէ բոլորը ։ է Պոլսոյ իրաւաբանական ԱգչէՀիրցի , որ աւարտած վնասներուն Հոլանտայի տարածութիւնն է 34186
քառ* քէլոմեթր,
Տեսակ մը ուսանողական շրջան ալ այս է, նոր սե վարժարանը, եղած է 9.250.000 բնակչութետմր ։ Պա~
րունդին Համար , Հայրենիքի ամբող^սւցման ճամ- Վանի Վերաքննիչ Ատեանի անգամ եւ գիտէ նաեւ Հանջսւած գերման Հողին ՚էրայ կը բնակին աւելի
բուն վրայ է ռուսերէն եւ անղլերէնւ քան երեք միլիոն Հոգի։ .
Fonds A.R.A.M
աք֊է .ձ Բ ճ ւ1ք՝Ր%1–աէ.\*.օո<ք^%*.ո 19ւ23\ * ւ ւ .տ օ..տ Տ76.շտ6 ԱՐձԱԿՈհՍ՜Ը ՒՐԱՆՒ ՄԷՋ
Օծօ^սւ՚-Բւ-օբոՑէշւծշ : ՏՇեԼ աՏՏՃՃ1ձԻ1 ԹէհրաՑի «Ալիք»դ Յունիս 22 թուականով կը
17, 8.06 Օ&ատտսստ - Բձ&1Տ (136)
ծանուցանէ թ է ագատ արձակուած են Անգրէ Տէր
ա : Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Ր. 9*ա 1678-63
ՕՀանեան , Խաչատուր Գրիգորեան ել ՎաՀան
ՐԱս֊՚ՆԵԳԻ՚ե- Տար. 1օ0, 6ամս. 400, Յաւքս. 200 ֆրանք։
Գալստեան : Աւելի աւսսջ արձակուած էին Ր-ժ •
Արտաշէս Բա բալետն ե ւ Խաչիկ Մ ելքումեան :
Օւտտոշհօ 26 ձօսէ 1945 Կիրակի 26 Օգոստոս Հինգն ալ թիւրիմացութհամբ արգհլափակուած
էին ամիսներէ ի վեր :
ԺԷ– ՏԱՐԻ - 17* ձոո6« 8 ° 4489–1,որ շրջան թ ի ւ 118 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱ^ԵԱ՚ե ԳԻ՛Ն՝ 3 Ֆբ–
ՄԵՐ ԽՕՍ*Ը Թոս՝) մօւմուփԱ խաոսԱցուՎը
ԱՍՊԱՐԷԶ ՆՈՐ ՍԵՐՈԻՆԳԻՆ Հայկ. յուշագւ՚իԱ առթիւ ԾԱՆՐ ՀՈԳԵՐ ԱՆԳԼԻՈՅ ՄԷՋ
օ
ԽՄԲ •— ինչպէս կ՚երեւայ , թուրք մամուլը ի. ՕԳՆՈՒԷԻՆ ԿԸ ՍՊԱՍՍ ԱՄեՐՒԿԱՅԷՆ
՝Բ ա ղա քա կան - ըն կերա յին /լապերր վե բաՀաս– բաբ անցած է, Սան Ֆրանչիսկոյի խորհրդաժողո
աաաելու , նորոգելոլ Համար յայն ասպարէզ՝՝ նոր վին ներկայացուած յուշագրին աոթիւ : Յաջորգա» ինչսլէս գրած էինք, Մ • ՆաՀանգներու նա -
սերունդին առջեւ ; Մ ան ա է. անգ Հիմա որ ԹրքաՀ ա ք բաբ պիտի հրատարակենք շարք մը յօդուածներու խաղաՀը շնչեց Փոխ - Վարձի (լէնտ-լիս) օրէնքը,
րատ կր Հեաապնգ են» ։ ամփոփումը : Ահաւասիկ Հիւսէյին ձահիտ է՚ալչը– որմէ լայնօրէն կ՝օղտոլէին Գաչնակիցները եւ բա
Աք/է ճամ բուն վրայ աւելի արթուն եւ. գործ՜օն քփ խմբագրականը, «Հայկական խնդիր» խորա - րեկամ սլե տ ո ւթ ի ւնն ե ր , պատերազմի ընթացքին :
կ՝ երեւան ամ ե րիկաՀա յ գաղութին գիտակից երի գբին տակ (Թանին 21 Յունիս) Այս կա րգագր ութիւն ր ծանր Հարուած մը եղաւ
՛ս արգներր : մասնաւորապէս Ան գլի ո յ Համար։ Ուոշինկթրնի
Անոնք ա ի րա րա ր կ՛արատ յա յա ուին ո Է մ իա յլ, «ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԱՐՑ ՄԸ բրիտանական գեսպանր, Լորտ Հրլիֆաքս , Ամե
իրենց օրկաննե բուն , Հա յկական բա յց անգչերէն ԶԻ ԿՐՆԱՐ ԳՈՅՈՒԹԻՒՆ ՈՒՆԵՆԱԼ» րիկա ղաբձալ օդանաւով, բացատրելու Համար
շա բա թ ա թ ե բ թ ե բ ո ւն մ էջ , ա յէեւ պարբերաբար կը — « Պէտք կը տեսնենք գործի սկսիլ յայտա կացոլիժեան ծանրութիւնը ; Գեսպանը անմիրապէս
ււմ բա կոծ՜ են ամերիկեան մ ամ ուլը : Եւ֊ ԳՐՈ րարելով թէ Հայկական Խնդիր մր գոյութիւն բանակցոլթիւններ պիտի կատարէ , ոբպէսգի Ա–
Հասարակ յօ դո ւած՜ ագի բնե բ չեն, այլ յաճաիւ գրա չունի ոչ Թուրքիոյ մէշ՝ եւ ո՛չ ալ Թուրքիա յէն մեբիկա շարունակէ ուտեստ եւ ուրիշ անՀրամեշտ
կան վաստակի տիրացաք֊ տաղանդներ , որոնք մեծ՝ գուբս։ կասկած էկայ ) թէ "Բ"ձ մարգի կ կ՝ ուրա պիւոոյքներ ղրկել, այլապէս պիտի ստիպուին ան
տպաւորութիւն կը գո բծ՜են իրենց Հասուն , ս աՀ ո ւն խանան , եթէ նմ ան դատ մ ր երեւան ելլէ է Մ ենք գամ մբ ելս կրճատել պարենա ւո բումր։ Այս մի
անգլերէնով : պիտի չծառայենք սակայն անոնց ա յ գ բաղձանք եւնոյն Հարցին առթիւ գաՀլիճը բացառիկ նիստ
Անշուշտ աւեչի օգտակար ՐԼԼաս անոնք որ ներուն հ Խարուած– կ՝րԱանք , եթէ Ամերիկայի մէչ՝ գումարեց եւ որոշուեցալ խորՀրգարանին ել Հան
քաղաքական պաշար ստացած՜ են, շնոբՀիւ իրենց կատարուած կարգ մր Հ րատա րակութ իւննե բ կա րութեան բացատրել կացութիւնը :
պատ կան ած Հոսանքին : րենան այն տսլալո բութ իւն ր թողուլ մեր վրայ , Անշուշտ Փոխ - Վարձի օրէնքին շնչում ը յատ
Աբղարեւ , շի բաւեր լեզու եւ տաղանդ ունե թէ կրկին կեանք ստացած է Հայկական Հտրցր։ կապէս Անգլիոյ գէմ ուղղուած չ է ։ Ըսողներ եղան
նալ , քաղաքական դատ պաշտպանէ լու Համար : Երբ Աան Ֆրանչիսկօ կր գտնուէինք , վւոքր թէ Թրումըե ուզած է գաս մր տալ Անգլիոյ աչխա–
Ւնչպէս Եվրոպայի, նոյնպէս Ամերիկայի մէջ թերթ մր Հրատարակեց կարեւոր յօգոլած մր , ա>–ւ լոր ական կառավարութեան , բայց նախագաՀը
մ արգիկ ո ւշագր ութի ւն չեն ընծ՜ա յեր լալկան բա յայանելով, թէ Հա յերր Համամողովին՛ ներկա յա– անմիՎապէս Հերքեց , յայտարարելով թէ օրէնքը
ցա կան Լո ւթեան ց , կամ սաւառնաթեւ ճախրանք - ցուցած են յուշագիր մը, որուն Համաձայն Արե պատերազմական չրչհսնին Համար էր, ել Հիմա որ
նե րու՛. ւելեան ՆաՀանգներոլ Հայերը կ՝ոլզէին թրքական պատերազմը ղաղրած է, ինքնին կը գագրի։
Հարկ է տե սակէտնե րը ա րժ եցնե լ շօշափեյ ի լուծէ ազատիլ ել Ռուսիս յ կցուիլ։ Երեսփ– մողովին մէ^, Պ՛ Ջրրչիլ խօսք առ
վւաստերովւ < \ յ ի լ թ եւ բանաձեւ մշակել, ոբպէսւփ Այս վերջին բառերը բաւական չե՞ն իւնգրին նելով յայտարարեց թէ Փոխ - Վարձի օրէնքին
օտար Հ ա ս ա բ ա կո ւթ ի ւն բ Համ ոզուի եւ Հ ետաքր ք– բնոյթը Հասկնալու Համար։ Ըմբռնելի է, որ գագարում բ «ծանր եւ վբգովիՀ1> գործողութիւն
րսւի , փո խանակ յօրանջելու : աԳԳ մր անկախութիւն սլաՀանչՀԷ • բայց խելքի մ ըն է ։ ինք չէր կարծեր թէ «Ամերիկան այսքան
Այս ճակատին վրա յ եւս վարպետ թաղեր կը մօ՞տ է, որ ոչ սլալ ազգ մր ուգէ (իուսիոյ կցուիլ։ բրտօրէն պիտի վարուի , նեղը ձգելու Համար Հա
թազան Թուրքէ բ ը եւ իրենց բարեկամները ; Զգուշացա յ այս լոլրր <<Թան ին ք, ի Հ ազորգ ելէ , ւատարիմ դաշնակից մր» : Վարչապետը, Պ՛ էթլի
Վերջերս ամերիկեան թերթ մը ամբողջ իժ • լ որովՀետեւ անտեղի յուղում չէի ուղեր պատճա– բացատրեց թէ այս կարգագրութեան Հետեւան
մը նուի բահ՜ էր Ն ո ր Թուրքի ո յ , Հ րապոլբ ի չ պա ւ՜ ռել Հայրենակիցներուս . ել երկրորգ՝ որովՀետեւ քով , այսոլՀետել ստիպուած են կանխիկ վճարել
կե բներով, մարզիկներ , արդիական տարազս / վստաՀ էի, թէ նման առաջարկներ չէին կրնար
ԻրրուՀիներ եւն.; Աւ . ք ՚ ^ ՚ Ր ^ ձ ^ ճ . է1Հ ^ ՚ - ՚ ՚ Ա * ^ յ յ ^ ^ — - աՓ «--** *• ւ " ՜ ~Հ ՜ւ՛ 1 • , ք . " ՚ ՚ Հ ՝ կայ են այս պա յմ անին ;
կաս ը Մենք թուրք ազջիկնեբ ենք , մ ենք . կասկած չկայ ւ թէ Թուրքիա յէն գմգոՀ Հայեր Փոխ - Վարձի օրէնքր մաս կը կազմէր Գա շ -
( կարտատպենք յարմար առիթով մը) : կան Ամերիկայի մ էի Անոնք ամէն անգամ որ ա– ն ա կի ցն ե ր ո լ պատերազմ ական ծ՜րագրին ; ԱՀնո ր
Եւ աՀ աւասիկ թուրք մամուլն ալ ամբողջ ռիթ գտնեն, նամակներ կ՚ուղղեն կարգ մը թեր - շնոբՀիւ էր որ Անգլիա կրցաւ շարժման մէջ դնել
թե բու ել իրենց զդացումներր կվարտա յա յ են
սիւնակներ կը նուիրէ , Ա ան 3)րանչիսկոյի մէջ Այ" ^Լարգէ գ է ա Ք ° Ր կրնան ամէն օր պատաՀ իլ Ա– իր ամ բոգջ մ արզ կա յին ուժր , աննախընթաց
Հա
ներկայացուած՜ յուշադբին առթիւ * մերիկայի մէջ ել սա կա յն , իրական ու թեան մէջ , մեմատութեամբ , եւ բոլոր անՀբաժեշտ պիտոյք–
Այո անդամ գրգո~իէ լուտանքներ չեն արձակեր գուրկ են ամէն նշանակութենէ : նեբր եւ Հում նիւթերր ստանալ , առանց կանխիկ
Հ^այեր ու երեսին , տ յլ կը ջանան շո յել , քնաց նե, Ասոր Հակառակ, Հանգիպեցանք Ամերիկայի վճարելու կամ փ ո խարէն բ ապրանք ղրկելու •.Անգ
ղանոնք , քանի մր « ա ր կ ա ծ ա խ ն դ ի բ ն ե ր ո ւ շ> վերա մէջ կարգ մը Հայրենակիցներու , որոնք ճշմարիտ լիոյ մէջ դիտէին ոբ այս կարդադբութիւնբ երկար
դրելով Հա յ կա կան Հարց ին * արծարծ՜ում ը ։ բարեկամներու եւ եզբօբ պէս ընդունեցին մեղ, պիտի չտեւէ, ճափոնական պատերազմէն ՛Լերջը ,
Արդ , Հ իմ ա որ աշխատանքի ձեռնարկուած՝ է իրենց րնտանեկան յարկերէն ներս Հրաւիրելով : բայց չէին կարծեր թէ յանկարծ՝ պիտի ջնջուի ,
Ե*–րոոլայի մէջ տլ, անՀբաժեշտ է օգտագործել նոբ Խիստ անկեղծ գիշեր մր անցուցինք նախկին Հայ առանց նախապէս բանակցելու։ Առանց Հաշուելու
սեր ԳԸ րենակիցի մը մօտ, որ տարէց Ամ ասիացի մ րն էբ ռազմանիւթերը զոր կր ստանային ամերիկեան օ–
Այս թերթ ր –տարիներով յուղած է Հիմնական ու տակաւին կարօտով կր յիշէր Ամասիոյ կեանքն րէնքին շնոբՀիւ եւ ՝իանատայի փոխադարձ օգ -
խնդիր մր, Եւրոսլայի մէջ Հասակ նետած երի ու պտուղները նութիւնր որուն պէտք չունին այլեւս, Անգէէա
տասարդութիւն բ պէւոք է սերտ կապեր Հաստատէ ԳաՀիրէի մէջ ալ, օրինակ, լաւ դիրքի տէր մինչեւ ճափոնի սլա ր ա ո ւթ ի ւն բ ա բա ա սաՀմ ան ի
աբեւմ ուտքի , բա յց մ ասնալո րապէս ^ալքաննե բու Հայ Հայրենակից մբ երջանիկ անկիւն մր տակա մէջ կը ծախսէր տարեկան 2 միլիառ ոսկի։
եւ Աօտաւոր Արեւելքի ուսանողներուն Հետ, ո - ւին 1լեբազէ իրեն՝ Ակնայ պարտէզներուն մէջ ։ Բրիտանական պաաուիրակութիւնր պիտի ջա
րոնք իրենց երկիրներու վազուան վարիչներբ պի նա յ միջին ճամբա յ մբ գտնել, մ ինչեւ որ կաբելի
տի բԱէսն ւ Ել եղած՜ են արդէն, սկսելով Ց)բանսա– Այս մ ան րամ՚ասնո լթիւններ ր կուտամ , ճշդե - րլլտ յ տարբեր կարգադրութեան մ ը յանդի լ : Բա
յէն , ուր կա ռա վա ր ո ւթ ե ան անդամներ բ մ եծ մա– լու Համար, թէ պատճառ չկայ ան Հ անգիս ւո ըԱա– նակցէ.ւ իժիւննե րը սկսած են արդէն, մասնաւորա
ս ո վ հրիտասարգներ են , ասպարէզ նե ա ո լաճ՝ լու կարգ մը դբոլթիւննեբու Համար , ղ րոնց "է պէս ուտելիք եւ ուրիշ անՀբաժեշտ նիւթեր ճարե
Հձմաքի^ներէն կամ թաքստոցնեբէն : աղբիւր ը յայտնի Է եւ ո1 չ ալ ն սլա տ ա կր . . • լու Համար՛, Կր կարծուի թէ նախադաՀ Թրումրն
Խնդիր է, վերջին քսան տարուան ընթացքին քերականութեան մէջ դժուար չէ գուշակել, թէ նոբ յայտաբարութիւն մր պիտի ընէ ՝
լրլ 9ան ա ւա ո ա ւհ երէ արդներր սերւ ղապ ո րոնց կոզմ է եւ ինչ նպատակով կատարուած են
ունի՛՛՛՛ն իրարու
Հետ սերունդի կապէ Ե՛– ո° ր քան ա յ դ Հ բ ա տ ա ր ա կո ւթ ի ւնն ե ր ը ։ Ներկա յիս աննախըն ԼԱՎԱԼ առաջին անգամ ԱԼԷալով Հաբցաքըն -
կենդան ի Է եւ ամ ուր իրենց կապը՝ ա յն տարագիր թաց քարոզչական գործ՜ ուն է ո ւթեան թատր կբ յանձնա–
: ն ո ւե ց ալ Գերագո յն Ատեանի Հարցաքննիչ
բազմ ո ւթեան ց Հ ետ որ կը կո չուի Հայ ժողովուրդ,, Հանդիսանա յ Ա եբձաւոբ ու Մ էջէն Արեւելքը առջեւ, եբեսփ * ժողովի ՚^էֆ. ։
նախկին ժոզովին չէնքին
Մ էւս կողմ է , պէտք է Հաշուի առնել նաեւ
&աա բան լսեց ինք , աղատ ագրո ւթ են Էն ի վեր , , որոնք Հարցումներուն կը պատասխանէր կարճ , պնդելով
կո ւսա կց ո ւթի ւննե բ ո լ թափթփուքներբ
երիտասարդական դո րծունէ ո ւթեան մասին ւ ^ու - պէտք ունին , եւ որոնց ապրուստ ր կր թէ իր կրթածը բբաւ* գրաւման չարիքներբ մեղ–
ապրելու
զէինյ* որ իրական րյ րս յին տրուած Հ ա լաստիքն ե– մ ացնելոլ Համ ար : ՚^Առանց իմ ջանքերուս աւելի
վտանգուհ , եթէ Թուրքիոյ մէջ լուծ՜ուի Հայկական
ՐԸ՚՛ /1չ թէ սնամէջ տարփողանք եւ ժխոր։ ^/ ա մ ՝,աբցբ ; ք՚թնչ պիտի րնեն ալս մարգիկը , եթէ չկա գէշ պիտի /՛ՀՀ*"/*» է Հարց աքնն ո ւթիւն ր տեւեց երեք
փրփռւՐ եւ փոշի : յ րենան խառնակել կացոլթ իւն բ եւ մարդիկ Հանեք ժամ : Գուբս ելած ատեն, լաւատես կ՝եբե ւտո \
ԱմՀն պարագա ք ի մէջ, աՀ ա լայն ասպարէզ , գլխէ ... Երր բանտակառքբ պիտի նստէր, տեսաւ ոբ մոռ
արժեցնելու Համար արդար յա ւա կն ո լթիւններ ր : ցած է Հ ին աղտոտ գէխա ր կը % Փաստաբաններէն
Նախաձեռնութեան ոգին կրնար շատ մ բ գուռ– ԱՀա թէ ինչու կարեւորութիւն չտանք ըսի - դրլ–
կուգան մ է կբ կատակեց . ^; Բա յց ո0վ 1լ ուզէ առնել
ներ բանալ ։ Նո յնիսկ սիւնակներ ա պաՀ ո վե լ ա յս բսաւնեբու , որոնք թշնամիներու գործ՛ին
վսաաՀ ո ւթեան խարկդ՜ֆ։ Լավալ պատասխանեց տրտմագին , բայց
եամ ա ւ ն թերթին մէ9–. եւ կրնան տկարացնել փոխադարձ
կէս մր ժպտելով * «/Հյ դ պարոնները մ իա յն դըլ՛
Գիտենք , Հ ա յեր կ նի պա կա ս բ շատ պիաի նեղէ եւ ապաՀովութեան զգացումները, որոնք Հան բա–
պիտի ւզ ետ ական վ ար չաձեւէն ի/արկս չէ ոբ կ՛ուզեն» : Փէթէն իր յա֊շեըը կը
զիրենք, նիւթ ճարելու Համար; (Այդ մեզքբ ի վեր Հաստատուած են
առանց գբէ բանտին մէջ :
մնայ անքաւելի արատ մը) : Թուրքիս յ ա յ լա զան տարրերուն մ իջեւ ,
ք*այց , չեն պակսիր օտարալեզու Հ րատա բա - ցեղի եւ կրօնի խտրութեան հ Այդ ըսի - ըսաւնե - ՓԱՐԻԶԻ ԱԶԱՏԱԳՐՈՒԹԵԱՆ ցոյցերը պիտի
կութիւններ , ֆրանսերէն , ան գլեր էն , ռուսերէն բուն պատճառով, չկասկածինք մեր Հայ եղբայր շարունակուին այսօր ալ, մասնաւորապէս ար -
կամ գերմաներէն ։ Իրենց առջեւ բաց են Մատենա ներէն : ուարձաննեբու մէջ՛, Ուրրաթ օր մեծ տօնակատա
դարանները ։ (Ներելի® էր Հարցնել թէ իրենցմէ Չուրախացնենք րո լո բ անոնք, որոնց շաՀը կր րութիւն մր տեգի ունեցաւ քաղաքապետարանին
քանի՞ն մտքէ անցուցած են Հանդիպիլ, օրինակ, պաՀանջէ մեզ տեսնել կռիւներու եւ վէճեբումէջ՝» ։ մէջ եւ խանդավառ ճառեր խօսուեցան : Երէկ ,
Նուպարեան Մատենադարանը, որ ունի ճոխ Հա շաբաթ > մեծ թափորներ կազմուեցան :
ւաքածոյ մր Հա յադիտականՀ րատարակո լթեանց) ։ «ԱՈՎԻհԹ ԷՐՄԷՆԻԱՏԱՆ» անուն օրաթերթ ՀՈԼԱՆՏԱ 25.000 քառ . քիլոմեթր Հող կը պա–
Հայկ* Գ ատ ին պաշտպանութիւնը պարտա մը կր Հրատարակուի Երեւանի մէԼ : քօմբաղիրն է հՀանջէ Գերմանիա յէն , իբրեւ Հատուցում իր կրած
Աղարեկ Համբարեան,
կանութեան եւ աշխատանքի կը Հ բաւի րէ բոլորը ։ է Պոլսոյ իրաւաբանական ԱգչէՀիրցի , որ աւարտած վնասներուն Հոլանտայի տարածութիւնն է 34186
քառ* քէլոմեթր,
Տեսակ մը ուսանողական շրջան ալ այս է, նոր սե վարժարանը, եղած է 9.250.000 բնակչութետմր ։ Պա~
րունդին Համար , Հայրենիքի ամբող^սւցման ճամ- Վանի Վերաքննիչ Ատեանի անգամ եւ գիտէ նաեւ Հանջսւած գերման Հողին ՚էրայ կը բնակին աւելի
բուն վրայ է ռուսերէն եւ անղլերէնւ քան երեք միլիոն Հոգի։ .
Fonds A.R.A.M
