Page 135 - ARM_19-1945_02
P. 135
ւտ բ%տւաա* Չ ս ա ա տ ո / « ա ա ա ո ա^օբտ ՎԵՐՋԻՆ ԺԱՄ
Իէձք^ձ յ՚Րք-քթօոձ6 6ո 1925
աէճսոՀՀօգճձձէ* : տա. ատտձ&1ճԻ1
17, Տ ա Օասւատ - ք>ձ&1Տ (136) ՄՈԱԿՈՒԱ6Ի ԾԱՆՈՒՑԱԳԻՐԸ
: 008. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բտոտ 1678-63 Թ .. ԻՐ՝ԲԻՈ8
ւ՚ԱժնեԳւ՚ն.– Տար– ^50, 6ամս. 400, Յամս. 200 ֆ(,ա1ւք։
մտաԱ 28 Յառ 1945 Հինգշաբթի 28 Յա֊նիս ՏաքտաԱկ, Կայ՛ս ե ւ Ա բ տ ա Խ Ա
Ժ Տ • ՏԱՐԻ - 16* ձոո«6 Տ°4439–՚նոբ շրջան թիս 68 Խմբագիր՝ Շ • ՄԻՍԱՔԵԱ՚ե Գին՝ 3 Ֆբ՛ Լոնտոնի լաւատեղեակ շբջանակնեբուն մէջ կը
Հ ա ւաստ են թէ ռուսեւթուրք յ ա ր ա բե ր ո ւթ ի ւնն ե բ ը
լարման գագաթնակէտին Հասան , երբ Անգաբայի
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ իսորՀրգա յ ի ն գ ե ս պան ր իր մօտ Հ բաւի ր ելով ի&ուր–
Ա, Ա Հ Ա Ր Ո Ն Ե Ա Ն / ՛ ՎԻՃԱԿԸ քիոյ արտաքին նախարարը , կարեւոր ծանուցա -
դիր մը Հաղորդեց Հ
Մարսէյլէն հասած նոր նամակէ մը (24 Յու Կը Հաւաստեն թէ քիուսիա երկու է ա կան սլա յ–
նիս) կը քաղենք հետեւեալ տեղեկոլթիլնները
Ի ԻՆԳԻՐ ԻԱԴյւ՚ԼՈԻԹԵԱՆ մ աններ կ՛ առա ջար կէ , վերանորոգելու Համ ար
ռուսեւթուրք բարեկամութեան դաշնագիրը։ Այգ
Երկրորդ կաթուածէն ի վեր զգալէ Փ" ՜ երկու պայմաններն են*
փոխութիւն վիճակին
6՛աճ ախ առիթ պի՚ոի ունենանք խօսեչու մի - մը չկայ Ա* ԱՀարոնեանի 1, 4ախել Տարտանէլի ներկայ վարչաձեւը 7 ա–
^ազգային նոր կազմակերպութեան մասին , ոք կը ^Է2.՛՛ ԱէրաւՀ ^ԷԼ*" ԷԲ ոլ–^՝շ. հ֊Ա Ա Ս Յ Հ Է * քլազհ.ռ^սահ.ԼՀ Յւանձնաշնոյւեեալ դիրք մը տալով քիոլսիոյ :
կանոնաւոր է, տաքութիւնը
կ ո Լուի «Մ իացեալ Ազգեր» եւ որ ՛զիս՛ի *Լ"՚րէ ա Լ՜ այսօր 38^՜5> *ԼաՐ ։ ԱԱ~ 2. Վերադարձնել կարւփ ել Արաաահանի շըր–
խարՀի ճակաաագիրը , փոխան լուս աՀ ո գի Ազգա շուշտ ասոնք յուսատու նշաններ են , բայց որով - օաննեբը յ որոնք Թուրքիոյ ձդուեցան 1921 հոկտ •
ժողովին (Աղգերու Գաշնակց ութիւն կամ ոնկե - Հետեւ միշտ կռնակի վրայ պառկած է, թոքերուն 13ի դաշնադրով :
րո՚-թիւ֊ն^ :. վարի մ ասեր ո ւ ն մէջ արիւնախռնում տեղի կ՚ունե Լոնտոնի խո րՀ ր դ ա յ ի ն շբջանակնեբուն մէջ
Երէկ լլնգՀանուր ակնարկ մր փորձեր էինք , նայ, ինչ որ վախ կբ պատճառէ։ կաբելի չէ որ 1;՚ըսեն թէ էք * Միութիւնբ իբրեւ պաՀանջ կբ
առթիւ։
այս կազմակերպութեան վաւե բացման անոր մէկ կողմ ին վրա յ պառկեցնենք , ոչ ալ գոնէ կէս նկատէ այս պայմանները, ր ա յ ց միեւնոյն ատեն ոչ
Այսօր կ՛ ուղէ ինք ուշադրութեան յանձնել Համ ար նստած ։ Կարելի դարմանները կր տարուին ։ վերջնագիր կը ներկայացնէ, ոչ ալ սպառնալիքներ
մ ան ր ա -
կարգ մր Հ իմնական մ ասերր . Լրացնելու կ՚ընէ։
լուրերու բաժն ին մ Է9 Հ ր ա տ ա բ ա կո ւած * * * Տ ե զա կան թերթ մ բ արձանագրելով այս
մասնո ւթիւնները ։ Ա88 Մ Ը Ա. ԱՀԱՐՈՆԵԱՆԻՆ տեղեկութիւնը , ^ԼՐսէ $է ծանուցագիր ր ներկա -
Ա • \,աՀանգներու նախադաՀ ը լաւատես կ՚ե - յա ց ո ւած է ուր բ ա թ օր եւ կ^ ա ո էս ջ սւ ր կ Է վերսկսիլ
րեւար իր ձայնասփիւռ ճառին մէջ : «Գոլք յաղ - բանակցութիւններբ, կարգադրելու Համար առ -
թանա կ մր չաՀեցաք րուն էս^Լ պատերազմին Առողջական *Լ/*ճակր է^^։էաէս էէ ^1"՜Ր կախ Հարցերը ։ Այս առթիւ Անգլիո յ քաղաքական
գէմ» : Բայց միեւնոյն ատեն կր յէշ^ցնէր թէ ե– կ՛ընդունի® : շբջանակնեբուն մէջ դիտել կուտան թէ բանակ -
զածր պարզապէս «գործիք մր , մեքենայ մ ոն է , - • կախապատուութիւն կո արուի դուրսէն ե– ց ո ւթիւնները չեն կրնար շօշափել Տարտանէլի
կառոլցուած՝ ա յ ն տիեզերական բաղձանքէն թէ կոզներուն , բայց մանաւանդ գերիներուն կ՛ը կարգուսարքը , քանի որ այդ Հարցով շա-Հադըբ -
աշխարՀ ր այլեւս երբեք պէտք էէ պատերազմի մէՓ սէ մեր առաջնորդը, Տիկին Ա • Պօղոսեան ։ Ե՛֊ ճամ գռուած մւն Մոնթբէօյի դաշնագիրն ստորագրող
խրի» ։ - Գործիքը կատարեալ չէ , բայց կրնայ րա– բ ա յ կ՚ելլենք ։ Աչքս չ ո ր ս ^Լոզմսէ, սիրտս բաբա բոլոր պետ ո ւթիւնները : Ֆրանսերէն թերթն ալ
իեվւոխուիլ ինչպէս ամերիկեան սաՀմանագբու ֊ խուն ։ ՝Բանի մը դարձդարձիկ փոՔՐ փողոցներ իր կարգին գիտել կուտայ . Ուրեմն Անգլիա
թիւն; Աակայն անՀրաժեշտ է որ ազգերբկամք ու՜ կտրելէ վերջ , յանկարծ մեր առա^նո րղբ ոոյց կո ւ ի^նչպէս կր պաՀանջէ Ֆրանսայի Հետ գլուխ գլխի
Գւենան զա յն լաւ գործածելու ։ տայ շէսք<դ ուր կ՚ապրի խորտակուած Հանճարը։ կ ա ր գ ա գ ր ե լ Ա՝ իջին Արեւելքի վարչաձեւը ԼԱ ու -
Ուրեմն ^ շատ բան , եթէ ոչ ամէն բան , կա Կր նայիմ , ու սրտիս բաբախումբ աւելի կբ ր իա– Լի բան ան ) որուն մ ասն ակից են ԱղդերուԳաշ–
խում ունի մասնակցող մեծ աղգերու , մ անա ւան գ զօրանա յ։ կանանչազարդ ծառերու եւ գոյնղգոյն նակցութեան բոլոր անգամները ։
2.**ւ\ ԳԷՈէ-խնե բու անկեէլհ՜ութենէն եւ կամ քէն : Այ֊ ծաղիկներու խո ր ութ եան ը մ էջ կորած մ աքոլր ,
լապէս, նոր կազմակերպութիւնն ալ պիտի գառ - ճ ա շա կա Լ Ո ^ք՜շէն ք մ րն է բնակարանր , սեվւականու– ՄԻԱՑԵԱԼ ԱԶԳԵՐՈՒ ՚ՒԱ€ԻՆ՝ԲԸ
յարկր ու րամ ա -
նայ տեսակ մր Ազգաժողով, տոգորուն՝ բա բ Լ սւ - թիւնը Հայ տիկնոջ մ ր որ վերի
ցակամութեամբ , սակայն անզօր է գ ր ա ծ է մեծ Հիւանդին ։ <&Եթէ ծնողք ունենայի ,
ք ՚ ^ ն չ Հիմնական տա րբեբո ւթիւններ կան Տ՝բ " պիտի չպաՀէի® * ղանոնք կբ Հ ամ ա ր իմ ի մ Հ ար աղա տ -ՅԱՂ.ԹԱՆԱԿ Ս՜Ը ՊՍԼՏեՐԱՋՄՒՆ ԳԷՍ՛»
նեւի եւ Ա ան Ֆրանչիսկոյի միջազգային Հաստա - ծնողքս ել այս յարկր կը տրամադրեմ իրենց , որ
Դաւթեանց մի^եւէ Ք՛ սն պէտք ունին թ™ղ կենան • * *» , պւ ւաներ•-՝ Ա ան Ֆրան չիսկո յի խորՀ ր գաժ ո գովին փակ -
է ււնոնց
որ ուղեր են «քիչ մլՀ րեււո թեթեւցնեթ ։ ման առթիւ խօսած ճառին մէջ, Ա* • ՚ՀյաՀանդնեբու
Անգլ * թերթ մո վերլուծելով Մ իացեալ Աղ - նախադաՀը մասնաւորապէս շեշտեց *
գերու ԱաՀմանադրութիւնը , որ 12 երկար սիւ - Գուռը կը զարնենք անՀամարձակ եւ ղսպուած - — «յ/>յն դ աշինքը զո բ Հիմա ս տ ո ր ա գ ր ե ց իք ,
նակնեբ .կր գրաւէ երկու մեծ թերթերու մէջ , կր յուղումով մ ը ։ ւ՝ ի չ յ ֊ * տ ո յ կո Ր1" Աո ՚ I՛ " ՜ ւ տիկին մը մշակելով 9 շաբաթներու ր^թացքին , ամուր կազ–
յանգի Հ ետեւեալ եզրակացութեանց .- կը դիմաւորէ մեզ բարի ժպիտով մը։ մ ա կերպութիւն մ ըն է որուն վրա յ պիտ ի կառու
1. Խաղաղութիւնը եւ ապահովութիւնը պահ Վ ե ր կ՚ելլենք յամրա քա յլ, մ տածկոտ ։ ցանենք լաւագոյն աշխարՀ մ ը ։ Եվրոպայի յաղ
պանելու փոխադարձ գոբծոլնէութիւնը պաբաաւո– Ո^վ կը Համարձակի զարնել դուռը։ Ընկեր Ա» թանակին եւ թափոնի վերջնական յաւլթանակին
րիչ յանձնաււութիւն մը , դաշնագրի պարտաւորու ԱՀարոնեանի րն ա կա վ ա յ բ ր ինծի Համ ար է՚ե-^՚է միջեւ , այս ամէնէն աւերիչ պատերազմի ընթաց
թիւն մըն է Միացեալ Ագգերու կագմակերպու - պէսներուն Համար Հնաւանգ մատուռէն աւելի քին , դուք յաղթանակ մը շաՀեցաք բուն իսկ պա
ունեցած
թեան. համար: բան մըն է ։ Ե*–– Է-^Ք ամէն բանէ առաջ խոբՀրդա տերազ- մ ին դէմ ։ Եթէ մ ենք ա յս դաշի–*քը
Արդ , Աղգերու Գաչնակցութիւնբ էրա~ նշան մը, սրբազան ջաՀակիբ մը, Հ աւատ ւ րլլա յինք քանի մը տարի առաջ , եւ մ աան սաւան
ւասութիւն ունէր միայն յանձնարարո ւթիւններ Հաստատ եւ անկորնչելիդ յ ո յսը աննկուն եւ յա - զայն գ ո ր ծ ա դ ր ե լու կամ ք ,մ ի լիոն աւո բներ որ Հ իմ ա
ընելու զոր պետ ո ւթ իւննե բ ր ազատ էին րնդունե - բատեւ։ ԱՀարոնեանր երգիչն է մարդկութեան մեռած են, ողջ մնացած պիտի բ լ լային ։ Եթէ մենք
լու կամ անգիտանալու : Ա ան Ֆ ր ան չի ս կո յի խոր– տառապանքին, բայց, մանաւանդ մեր տառապան ապագա յ ի ն տատանինք ղա յն գործադրելու մեր
վիշտին։
Հ ր գաժ ո զո վ ը Հ ա կա պատերազմ եան տնօր ինու - քին։ « Հ ա յ ո ց աշխարհ»^ անՀ աս ան Լ լ ի կամքին մէջ, միլիոնաւորներ որ կ՚ապրին Հիմա
թ իւնն երբ մ երժե լու ( վեթօ ) իրաւունքը ընդՀա - Գբան առջեւ , շուարած կր նայինք իրարու ապաՀ ո վա բ ա ր պիտ ի մ եռնին : Այս գա՚շինքբ Հան
նոլր «վեթօ»էն իջեցուցած է աւելի փոքր քանա Հարցական եւ վերջապէս մեր ա ռ ա ^ ւ ո ր գ բ գոզ - գանակ մ րն է որով աշխաբՀի ազգերը կը յայտա
կութե՜ան մբ, վեբապաՀելով մ^այն Հինգ մե՜ծ պե դգալով ձեռքր կ՚երկարէ ու կը զարնէ գուռը։ Աե–– րարեն Թէ պատերազմը անխուսավւ քլի չէ , Հա -
տութեանց ւ ԼԱզղաժողովին մւ 2 ամէն պետութիւն մին վրայ մեզ կր դիմաւորէ Տիկին ԱՀաբոնեան , լաւոք մ ը թէ խաղաղութիւնը պիտի ւղաՀ պան ուի ։
կը վայելէբ այգ իրաւունքով : Հինգ մեծ պ ե տ ո ւ - արտում ժըպիտով մը ։ Գրեթէ կակազելով <Հ.ող - Մենք բոլորս ալ պէտք է խոստովանինք որքան
թիւններ ը կբ ներկայացնեն աշխաբՀի ժողովուրդ ջո յն» մը 1լ ըսենք , յետո յ ներս կբ մ անենք , դէպի ալ մեծ ուժ ունենանք թէ իրաւունք չունինք
ներուն մ եծագո յն մ ասը ։ Անոնք են որ ամ են ամ եծ աջ, փոքր միջանցք մր կբ դառնանք եւ աՀ ա բնկե– միշտ մեզ ուզածին պէս վարուելու։ Այս պատ ե -
դերը պիաի կատարեն որ եւ է գործողութեան ր ո ջ <ձբնգունարան»ը ; րազմէն մէջտեղ եկան զինուորական մեծ ազդեր ,
մէջ , տնտեսական թէ զինուորական ։ Չեմ կրնար նկարագրել այն բայց անոնք իրաւունք չունին տիրապետելու աշ
Այստեղ Հարց մբ կը ծագքւ , էս^Լ եթէ ա յգ սառսուռ/
պատկառանքը զոր զղացի ա յն պաՀ ուն , երր տե խարՀ ին ։ ԸնդՀա կա ռակն ա յդ Հզօր ազդեր ուն
Հ ինգ մեծե րէն մ է կն ու մ է կը կամ երկու երեքը սա յ վինք , երբ ձեռքս ա ռ ա ւ իր ափեր ուն մէջ՝ եւ պարտականութիւնն է ստանձնել խաղաղութեան
մէկ ուզեն իրենց կամքբ պաբաադրե^լ . • * երկար ատեն թո յլ չտոլաւ ։ Թերեւս անոր Համ ար պա տ ա ս խ ան ա տ ո ւո լթիւնը։ Ահա թէ ինչու մենք
^ - 2. Մ իացեալ Ազգերը պիտի ունենան զինեալ որ, ես, Հինէն, շա՛տ կանուխէն ջերմ, շաՀտ ջերմ այստեղ որոչեցինք թէ ուժը պիտի գործածուի ոչ
չյի–
՜ ղօբ ա գ ո ւ ն դ ե ր ռազմագիտական տեսակէտով տե Հ իաց ող մր եղայ իրեն։ Որբանո՛ց — իբնչպէս թէ պատերազմ մղելու, այլ աչիյարՀր խաղաղու
ղա ւո ր ո ւած ամբողջ աշխարՀի մէջ , իրենց կռնակն շել խ ա կ , կբօնաշունչ , վերացական , ղքանց մեղ թեան մ ԷԼ պահելու եւ պատերազմի վախէն փրկե
ունենալով մեծ պետութեանց ճաբտա ր ա գ ո բ ծ ա - աղէկ»ներու պատմութ իւննե բով լեցուն դաստիա լու Համար։ Աշխարհի հզօր ազգերր իրենց օրինա
կան կարողութիւնը : Այգ զօրադունգեր թ պատ րակութիւն մ ը ։ Առաւօտէն մինչեւ ուշ գիշեր Հ.Յի՛ կովն իսկ պէաք է առաԼնորգեն միջազգային ար–
րաստ պիտի ըլլան ՛շարժելու Համաձայն ԱպաՀո - սուսը եկաւ , Տ իս ՛՛ւ ս ր գնաց» կամ իննսուն ր մ է կ– գարութեան ճամրան՝^ :
վութ եան խո բՀ ուրդին կողմ է մ շա կո լած զինուո ե բրորդ Ա ազմ ոսբ գոց սորվելու Հ ո դ ե բուն մ էջ ՆՈՐ ԳԱՇԻՆ-ԲԻՆ ԳԼԽԱՒՈՐ ԿԷՏԵՐԸ
րական ծրագրին : թաղուած , օր մբ, յանկարծ , ուրկէց ո՛ւր, ձեռքս
Հանգուցեա լ Ազգաժողովը չունէր ա յս առա քիիւթէրի թգթակիցո կր հեռագրէ թէ Մ իացեալ
սլա֊
կ՛անցնի գրքոյկ մր ։ Հնամաշ , դեղնած թերթերով ՛յշին քբ յաւիտենական դառնալու յա
ւելութիւնը , թէեւ յաճախ զգացուած էր անոր <ձԱուսան»ը, Ա* ԱՀաբոնեան ։ Այգ օրէն, ես զթեքր
Հանշը։ ՚յկնութիւնը չունի, թայո ^ԼՐսայ սերունղնեբ տե
ճանչցայ , ան իր ամբողջութե ամբբ կը պատկանէր ւ ե լ ։ Գաշինքր կարդ մբ կէտերու մէջ աւելի յառաջ
3. Պատմութեան մէջ առաջին անդամ ՐԷԼաէովէ ինծի: 8ե տոյ, անմեղունակ այդ օրերուն, երբ մե կ՚երթայ քան Ազդեր ո լ Գա շնա կց ո ւթ եան ուխտ ը ։
կը Հաստատուի Հ ամաշխա րՀ ա ք ին Տնտեսական եւ ղի ^տարրական դասընթացք» քերականութիւն մը
Ընկեր ա յ ի ն կազմ ա կերպ ութ իւն մ ո , որ պիտի քննէ տուին , ո բուն մ էջ քով քով ի կա յ ի ն Գր * 0 ՛ո եան , շատ արտասանած բառերն են «1Լսւ՛իւ , Վա1 խ ,
պատերազմ ի գլխաւոր շարժառիթները ընկերա - Գամ առ ֊ ՝ք–աթիպա , Եզ • Գուրեան ել էնքը , երբ վա՛խ , «Ըսէ՛ , ըսէ , ըսէ՛ ՚ • ՚» : Ա , տա...»։ կը սի
յ ի ն եւ տնտեսական պայմաններէ ՀՀբնտրութեան փորձ» կ՚րնէինք, ԱՀարոնեանր րէ նաեւ իմ ան ալ Հ ատուածներ իր գ ր ա ծ գոՀաբ -
4է.Նոբ կազմ ակե բ պո ւթիւնբ ունի մ եծ առաւելու միշտ ինծի կր պատկանէր • ներէն ։ Հրճուանքէ անսաՀման էբ , երբ իր եւ
մեծա
թիւն մը, ընդունուած Է աշխաբՀի երեք Անդ– տիկնոջը խնդրանքին վրայ մէկ - երկու Հատուած
գոյն պետութեանց կողմէ, ա * Մի՛՛աթիւն, * * * Ջի կրնար խօսիլ, չի կրնար դրել, կր Հաս
լիա եւ Մ * \յաՀանգներ . մինչ Ազգաժողովին մէջ կնա յ մ ի այն եւ ատիկա աւելի ծանր է իրեն Հա - ներ արտասանեցի «Չարխի ֆալակ«էն եւ «Աոլ -
ա–
առա ջին բ դուրս ձգուած էր , Հիմնարկութեան մար։ կ՚արտասանէ կցկտուր , բայց յուզումնա - սան»ի ԳարաՀիսաբ»էն ։
տեն , 1՚ս Կ Ամերիկան մերժեց անդամակցիլ։ լից բառեր։ Ա* ան ո լկի մը պարզութեամբ եւ Հ բբ - Աք լ չեմ կրնար աւելին դրել ։ Մեծ տաղանդի
հյնդիբր այն է որ, մինչ Աղգերու Գաշնակցու– ճ ո ւան քով կբ Համ րէ Հ իւրեր ր ու կբ խ ա ն դ ա ղ ա տ ի ։ մասին գրելու , կամ խօսելու Համար , նկարագրե
թիւնր նախապէս մեծ յոյսեր ներշնչած էր է ս^ՐԳ՜ Կը սիրէ , շա տ կբ սիրէ էԱել գէրի եւ դպրութեան լու արուեստէն Հասկցող մ ր սլկաք է , որ իր ամ-
բնական չրջասԷս 1 ս ո Ր Ր այնքան ալ խանդավառու– մ ասին , Հա յ ո ւթե ան մ ասին , Հա յասաանի մ ասին , րսղջ շնորՀր սպառէ, ճշգրիտ պատկեր մը գծելու
թ ի ւ ֊ ն չի պատճառեր , ինչպէս դիտել կա տան «Ֆի՜ ե ր ի ա ա ս ա ր դո ւթ ե ան մ ասին , վե բադաբձող ղերի - Համար ։ Ես անզօ՛ր եմ , անզօր եմ ատոր– * *
կառօ»ն եւ ուրիշ թերթեր : Հթ * ներու մասին; Անոր ամէնէն շե շտուած , ամէնէն ՄԻՍԱ-Բ - ՄԻՐԶԷ
Fonds A.R.A.M
Իէձք^ձ յ՚Րք-քթօոձ6 6ո 1925
աէճսոՀՀօգճձձէ* : տա. ատտձ&1ճԻ1
17, Տ ա Օասւատ - ք>ձ&1Տ (136) ՄՈԱԿՈՒԱ6Ի ԾԱՆՈՒՑԱԳԻՐԸ
: 008. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բտոտ 1678-63 Թ .. ԻՐ՝ԲԻՈ8
ւ՚ԱժնեԳւ՚ն.– Տար– ^50, 6ամս. 400, Յամս. 200 ֆ(,ա1ւք։
մտաԱ 28 Յառ 1945 Հինգշաբթի 28 Յա֊նիս ՏաքտաԱկ, Կայ՛ս ե ւ Ա բ տ ա Խ Ա
Ժ Տ • ՏԱՐԻ - 16* ձոո«6 Տ°4439–՚նոբ շրջան թիս 68 Խմբագիր՝ Շ • ՄԻՍԱՔԵԱ՚ե Գին՝ 3 Ֆբ՛ Լոնտոնի լաւատեղեակ շբջանակնեբուն մէջ կը
Հ ա ւաստ են թէ ռուսեւթուրք յ ա ր ա բե ր ո ւթ ի ւնն ե բ ը
լարման գագաթնակէտին Հասան , երբ Անգաբայի
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ իսորՀրգա յ ի ն գ ե ս պան ր իր մօտ Հ բաւի ր ելով ի&ուր–
Ա, Ա Հ Ա Ր Ո Ն Ե Ա Ն / ՛ ՎԻՃԱԿԸ քիոյ արտաքին նախարարը , կարեւոր ծանուցա -
դիր մը Հաղորդեց Հ
Մարսէյլէն հասած նոր նամակէ մը (24 Յու Կը Հաւաստեն թէ քիուսիա երկու է ա կան սլա յ–
նիս) կը քաղենք հետեւեալ տեղեկոլթիլնները
Ի ԻՆԳԻՐ ԻԱԴյւ՚ԼՈԻԹԵԱՆ մ աններ կ՛ առա ջար կէ , վերանորոգելու Համ ար
ռուսեւթուրք բարեկամութեան դաշնագիրը։ Այգ
Երկրորդ կաթուածէն ի վեր զգալէ Փ" ՜ երկու պայմաններն են*
փոխութիւն վիճակին
6՛աճ ախ առիթ պի՚ոի ունենանք խօսեչու մի - մը չկայ Ա* ԱՀարոնեանի 1, 4ախել Տարտանէլի ներկայ վարչաձեւը 7 ա–
^ազգային նոր կազմակերպութեան մասին , ոք կը ^Է2.՛՛ ԱէրաւՀ ^ԷԼ*" ԷԲ ոլ–^՝շ. հ֊Ա Ա Ս Յ Հ Է * քլազհ.ռ^սահ.ԼՀ Յւանձնաշնոյւեեալ դիրք մը տալով քիոլսիոյ :
կանոնաւոր է, տաքութիւնը
կ ո Լուի «Մ իացեալ Ազգեր» եւ որ ՛զիս՛ի *Լ"՚րէ ա Լ՜ այսօր 38^՜5> *ԼաՐ ։ ԱԱ~ 2. Վերադարձնել կարւփ ել Արաաահանի շըր–
խարՀի ճակաաագիրը , փոխան լուս աՀ ո գի Ազգա շուշտ ասոնք յուսատու նշաններ են , բայց որով - օաննեբը յ որոնք Թուրքիոյ ձդուեցան 1921 հոկտ •
ժողովին (Աղգերու Գաշնակց ութիւն կամ ոնկե - Հետեւ միշտ կռնակի վրայ պառկած է, թոքերուն 13ի դաշնադրով :
րո՚-թիւ֊ն^ :. վարի մ ասեր ո ւ ն մէջ արիւնախռնում տեղի կ՚ունե Լոնտոնի խո րՀ ր դ ա յ ի ն շբջանակնեբուն մէջ
Երէկ լլնգՀանուր ակնարկ մր փորձեր էինք , նայ, ինչ որ վախ կբ պատճառէ։ կաբելի չէ որ 1;՚ըսեն թէ էք * Միութիւնբ իբրեւ պաՀանջ կբ
առթիւ։
այս կազմակերպութեան վաւե բացման անոր մէկ կողմ ին վրա յ պառկեցնենք , ոչ ալ գոնէ կէս նկատէ այս պայմանները, ր ա յ ց միեւնոյն ատեն ոչ
Այսօր կ՛ ուղէ ինք ուշադրութեան յանձնել Համ ար նստած ։ Կարելի դարմանները կր տարուին ։ վերջնագիր կը ներկայացնէ, ոչ ալ սպառնալիքներ
մ ան ր ա -
կարգ մր Հ իմնական մ ասերր . Լրացնելու կ՚ընէ։
լուրերու բաժն ին մ Է9 Հ ր ա տ ա բ ա կո ւած * * * Տ ե զա կան թերթ մ բ արձանագրելով այս
մասնո ւթիւնները ։ Ա88 Մ Ը Ա. ԱՀԱՐՈՆԵԱՆԻՆ տեղեկութիւնը , ^ԼՐսէ $է ծանուցագիր ր ներկա -
Ա • \,աՀանգներու նախադաՀ ը լաւատես կ՚ե - յա ց ո ւած է ուր բ ա թ օր եւ կ^ ա ո էս ջ սւ ր կ Է վերսկսիլ
րեւար իր ձայնասփիւռ ճառին մէջ : «Գոլք յաղ - բանակցութիւններբ, կարգադրելու Համար առ -
թանա կ մր չաՀեցաք րուն էս^Լ պատերազմին Առողջական *Լ/*ճակր է^^։էաէս էէ ^1"՜Ր կախ Հարցերը ։ Այս առթիւ Անգլիո յ քաղաքական
գէմ» : Բայց միեւնոյն ատեն կր յէշ^ցնէր թէ ե– կ՛ընդունի® : շբջանակնեբուն մէջ դիտել կուտան թէ բանակ -
զածր պարզապէս «գործիք մր , մեքենայ մ ոն է , - • կախապատուութիւն կո արուի դուրսէն ե– ց ո ւթիւնները չեն կրնար շօշափել Տարտանէլի
կառոլցուած՝ ա յ ն տիեզերական բաղձանքէն թէ կոզներուն , բայց մանաւանդ գերիներուն կ՛ը կարգուսարքը , քանի որ այդ Հարցով շա-Հադըբ -
աշխարՀ ր այլեւս երբեք պէտք էէ պատերազմի մէՓ սէ մեր առաջնորդը, Տիկին Ա • Պօղոսեան ։ Ե՛֊ ճամ գռուած մւն Մոնթբէօյի դաշնագիրն ստորագրող
խրի» ։ - Գործիքը կատարեալ չէ , բայց կրնայ րա– բ ա յ կ՚ելլենք ։ Աչքս չ ո ր ս ^Լոզմսէ, սիրտս բաբա բոլոր պետ ո ւթիւնները : Ֆրանսերէն թերթն ալ
իեվւոխուիլ ինչպէս ամերիկեան սաՀմանագբու ֊ խուն ։ ՝Բանի մը դարձդարձիկ փոՔՐ փողոցներ իր կարգին գիտել կուտայ . Ուրեմն Անգլիա
թիւն; Աակայն անՀրաժեշտ է որ ազգերբկամք ու՜ կտրելէ վերջ , յանկարծ մեր առա^նո րղբ ոոյց կո ւ ի^նչպէս կր պաՀանջէ Ֆրանսայի Հետ գլուխ գլխի
Գւենան զա յն լաւ գործածելու ։ տայ շէսք<դ ուր կ՚ապրի խորտակուած Հանճարը։ կ ա ր գ ա գ ր ե լ Ա՝ իջին Արեւելքի վարչաձեւը ԼԱ ու -
Ուրեմն ^ շատ բան , եթէ ոչ ամէն բան , կա Կր նայիմ , ու սրտիս բաբախումբ աւելի կբ ր իա– Լի բան ան ) որուն մ ասն ակից են ԱղդերուԳաշ–
խում ունի մասնակցող մեծ աղգերու , մ անա ւան գ զօրանա յ։ կանանչազարդ ծառերու եւ գոյնղգոյն նակցութեան բոլոր անգամները ։
2.**ւ\ ԳԷՈէ-խնե բու անկեէլհ՜ութենէն եւ կամ քէն : Այ֊ ծաղիկներու խո ր ութ եան ը մ էջ կորած մ աքոլր ,
լապէս, նոր կազմակերպութիւնն ալ պիտի գառ - ճ ա շա կա Լ Ո ^ք՜շէն ք մ րն է բնակարանր , սեվւականու– ՄԻԱՑԵԱԼ ԱԶԳԵՐՈՒ ՚ՒԱ€ԻՆ՝ԲԸ
յարկր ու րամ ա -
նայ տեսակ մր Ազգաժողով, տոգորուն՝ բա բ Լ սւ - թիւնը Հայ տիկնոջ մ ր որ վերի
ցակամութեամբ , սակայն անզօր է գ ր ա ծ է մեծ Հիւանդին ։ <&Եթէ ծնողք ունենայի ,
ք ՚ ^ ն չ Հիմնական տա րբեբո ւթիւններ կան Տ՝բ " պիտի չպաՀէի® * ղանոնք կբ Հ ամ ա ր իմ ի մ Հ ար աղա տ -ՅԱՂ.ԹԱՆԱԿ Ս՜Ը ՊՍԼՏեՐԱՋՄՒՆ ԳԷՍ՛»
նեւի եւ Ա ան Ֆրանչիսկոյի միջազգային Հաստա - ծնողքս ել այս յարկր կը տրամադրեմ իրենց , որ
Դաւթեանց մի^եւէ Ք՛ սն պէտք ունին թ™ղ կենան • * *» , պւ ւաներ•-՝ Ա ան Ֆրան չիսկո յի խորՀ ր գաժ ո գովին փակ -
է ււնոնց
որ ուղեր են «քիչ մլՀ րեււո թեթեւցնեթ ։ ման առթիւ խօսած ճառին մէջ, Ա* • ՚ՀյաՀանդնեբու
Անգլ * թերթ մո վերլուծելով Մ իացեալ Աղ - նախադաՀը մասնաւորապէս շեշտեց *
գերու ԱաՀմանադրութիւնը , որ 12 երկար սիւ - Գուռը կը զարնենք անՀամարձակ եւ ղսպուած - — «յ/>յն դ աշինքը զո բ Հիմա ս տ ո ր ա գ ր ե ց իք ,
նակնեբ .կր գրաւէ երկու մեծ թերթերու մէջ , կր յուղումով մ ը ։ ւ՝ ի չ յ ֊ * տ ո յ կո Ր1" Աո ՚ I՛ " ՜ ւ տիկին մը մշակելով 9 շաբաթներու ր^թացքին , ամուր կազ–
յանգի Հ ետեւեալ եզրակացութեանց .- կը դիմաւորէ մեզ բարի ժպիտով մը։ մ ա կերպութիւն մ ըն է որուն վրա յ պիտ ի կառու
1. Խաղաղութիւնը եւ ապահովութիւնը պահ Վ ե ր կ՚ելլենք յամրա քա յլ, մ տածկոտ ։ ցանենք լաւագոյն աշխարՀ մ ը ։ Եվրոպայի յաղ
պանելու փոխադարձ գոբծոլնէութիւնը պաբաաւո– Ո^վ կը Համարձակի զարնել դուռը։ Ընկեր Ա» թանակին եւ թափոնի վերջնական յաւլթանակին
րիչ յանձնաււութիւն մը , դաշնագրի պարտաւորու ԱՀարոնեանի րն ա կա վ ա յ բ ր ինծի Համ ար է՚ե-^՚է միջեւ , այս ամէնէն աւերիչ պատերազմի ընթաց
թիւն մըն է Միացեալ Ագգերու կագմակերպու - պէսներուն Համար Հնաւանգ մատուռէն աւելի քին , դուք յաղթանակ մը շաՀեցաք բուն իսկ պա
ունեցած
թեան. համար: բան մըն է ։ Ե*–– Է-^Ք ամէն բանէ առաջ խոբՀրդա տերազ- մ ին դէմ ։ Եթէ մ ենք ա յս դաշի–*քը
Արդ , Աղգերու Գաչնակցութիւնբ էրա~ նշան մը, սրբազան ջաՀակիբ մը, Հ աւատ ւ րլլա յինք քանի մը տարի առաջ , եւ մ աան սաւան
ւասութիւն ունէր միայն յանձնարարո ւթիւններ Հաստատ եւ անկորնչելիդ յ ո յսը աննկուն եւ յա - զայն գ ո ր ծ ա դ ր ե լու կամ ք ,մ ի լիոն աւո բներ որ Հ իմ ա
ընելու զոր պետ ո ւթ իւննե բ ր ազատ էին րնդունե - բատեւ։ ԱՀարոնեանր երգիչն է մարդկութեան մեռած են, ողջ մնացած պիտի բ լ լային ։ Եթէ մենք
լու կամ անգիտանալու : Ա ան Ֆ ր ան չի ս կո յի խոր– տառապանքին, բայց, մանաւանդ մեր տառապան ապագա յ ի ն տատանինք ղա յն գործադրելու մեր
վիշտին։
Հ ր գաժ ո զո վ ը Հ ա կա պատերազմ եան տնօր ինու - քին։ « Հ ա յ ո ց աշխարհ»^ անՀ աս ան Լ լ ի կամքին մէջ, միլիոնաւորներ որ կ՚ապրին Հիմա
թ իւնն երբ մ երժե լու ( վեթօ ) իրաւունքը ընդՀա - Գբան առջեւ , շուարած կր նայինք իրարու ապաՀ ո վա բ ա ր պիտ ի մ եռնին : Այս գա՚շինքբ Հան
նոլր «վեթօ»էն իջեցուցած է աւելի փոքր քանա Հարցական եւ վերջապէս մեր ա ռ ա ^ ւ ո ր գ բ գոզ - գանակ մ րն է որով աշխաբՀի ազգերը կը յայտա
կութե՜ան մբ, վեբապաՀելով մ^այն Հինգ մե՜ծ պե դգալով ձեռքր կ՚երկարէ ու կը զարնէ գուռը։ Աե–– րարեն Թէ պատերազմը անխուսավւ քլի չէ , Հա -
տութեանց ւ ԼԱզղաժողովին մւ 2 ամէն պետութիւն մին վրայ մեզ կր դիմաւորէ Տիկին ԱՀաբոնեան , լաւոք մ ը թէ խաղաղութիւնը պիտի ւղաՀ պան ուի ։
կը վայելէբ այգ իրաւունքով : Հինգ մեծ պ ե տ ո ւ - արտում ժըպիտով մը ։ Գրեթէ կակազելով <Հ.ող - Մենք բոլորս ալ պէտք է խոստովանինք որքան
թիւններ ը կբ ներկայացնեն աշխաբՀի ժողովուրդ ջո յն» մը 1լ ըսենք , յետո յ ներս կբ մ անենք , դէպի ալ մեծ ուժ ունենանք թէ իրաւունք չունինք
ներուն մ եծագո յն մ ասը ։ Անոնք են որ ամ են ամ եծ աջ, փոքր միջանցք մր կբ դառնանք եւ աՀ ա բնկե– միշտ մեզ ուզածին պէս վարուելու։ Այս պատ ե -
դերը պիաի կատարեն որ եւ է գործողութեան ր ո ջ <ձբնգունարան»ը ; րազմէն մէջտեղ եկան զինուորական մեծ ազդեր ,
մէջ , տնտեսական թէ զինուորական ։ Չեմ կրնար նկարագրել այն բայց անոնք իրաւունք չունին տիրապետելու աշ
Այստեղ Հարց մբ կը ծագքւ , էս^Լ եթէ ա յգ սառսուռ/
պատկառանքը զոր զղացի ա յն պաՀ ուն , երր տե խարՀ ին ։ ԸնդՀա կա ռակն ա յդ Հզօր ազդեր ուն
Հ ինգ մեծե րէն մ է կն ու մ է կը կամ երկու երեքը սա յ վինք , երբ ձեռքս ա ռ ա ւ իր ափեր ուն մէջ՝ եւ պարտականութիւնն է ստանձնել խաղաղութեան
մէկ ուզեն իրենց կամքբ պաբաադրե^լ . • * երկար ատեն թո յլ չտոլաւ ։ Թերեւս անոր Համ ար պա տ ա ս խ ան ա տ ո ւո լթիւնը։ Ահա թէ ինչու մենք
^ - 2. Մ իացեալ Ազգերը պիտի ունենան զինեալ որ, ես, Հինէն, շա՛տ կանուխէն ջերմ, շաՀտ ջերմ այստեղ որոչեցինք թէ ուժը պիտի գործածուի ոչ
չյի–
՜ ղօբ ա գ ո ւ ն դ ե ր ռազմագիտական տեսակէտով տե Հ իաց ող մր եղայ իրեն։ Որբանո՛ց — իբնչպէս թէ պատերազմ մղելու, այլ աչիյարՀր խաղաղու
ղա ւո ր ո ւած ամբողջ աշխարՀի մէջ , իրենց կռնակն շել խ ա կ , կբօնաշունչ , վերացական , ղքանց մեղ թեան մ ԷԼ պահելու եւ պատերազմի վախէն փրկե
ունենալով մեծ պետութեանց ճաբտա ր ա գ ո բ ծ ա - աղէկ»ներու պատմութ իւննե բով լեցուն դաստիա լու Համար։ Աշխարհի հզօր ազգերր իրենց օրինա
կան կարողութիւնը : Այգ զօրադունգեր թ պատ րակութիւն մ ը ։ Առաւօտէն մինչեւ ուշ գիշեր Հ.Յի՛ կովն իսկ պէաք է առաԼնորգեն միջազգային ար–
րաստ պիտի ըլլան ՛շարժելու Համաձայն ԱպաՀո - սուսը եկաւ , Տ իս ՛՛ւ ս ր գնաց» կամ իննսուն ր մ է կ– գարութեան ճամրան՝^ :
վութ եան խո բՀ ուրդին կողմ է մ շա կո լած զինուո ե բրորդ Ա ազմ ոսբ գոց սորվելու Հ ո դ ե բուն մ էջ ՆՈՐ ԳԱՇԻՆ-ԲԻՆ ԳԼԽԱՒՈՐ ԿԷՏԵՐԸ
րական ծրագրին : թաղուած , օր մբ, յանկարծ , ուրկէց ո՛ւր, ձեռքս
Հանգուցեա լ Ազգաժողովը չունէր ա յս առա քիիւթէրի թգթակիցո կր հեռագրէ թէ Մ իացեալ
սլա֊
կ՛անցնի գրքոյկ մր ։ Հնամաշ , դեղնած թերթերով ՛յշին քբ յաւիտենական դառնալու յա
ւելութիւնը , թէեւ յաճախ զգացուած էր անոր <ձԱուսան»ը, Ա* ԱՀաբոնեան ։ Այգ օրէն, ես զթեքր
Հանշը։ ՚յկնութիւնը չունի, թայո ^ԼՐսայ սերունղնեբ տե
ճանչցայ , ան իր ամբողջութե ամբբ կը պատկանէր ւ ե լ ։ Գաշինքր կարդ մբ կէտերու մէջ աւելի յառաջ
3. Պատմութեան մէջ առաջին անդամ ՐԷԼաէովէ ինծի: 8ե տոյ, անմեղունակ այդ օրերուն, երբ մե կ՚երթայ քան Ազդեր ո լ Գա շնա կց ո ւթ եան ուխտ ը ։
կը Հաստատուի Հ ամաշխա րՀ ա ք ին Տնտեսական եւ ղի ^տարրական դասընթացք» քերականութիւն մը
Ընկեր ա յ ի ն կազմ ա կերպ ութ իւն մ ո , որ պիտի քննէ տուին , ո բուն մ էջ քով քով ի կա յ ի ն Գր * 0 ՛ո եան , շատ արտասանած բառերն են «1Լսւ՛իւ , Վա1 խ ,
պատերազմ ի գլխաւոր շարժառիթները ընկերա - Գամ առ ֊ ՝ք–աթիպա , Եզ • Գուրեան ել էնքը , երբ վա՛խ , «Ըսէ՛ , ըսէ , ըսէ՛ ՚ • ՚» : Ա , տա...»։ կը սի
յ ի ն եւ տնտեսական պայմաններէ ՀՀբնտրութեան փորձ» կ՚րնէինք, ԱՀարոնեանր րէ նաեւ իմ ան ալ Հ ատուածներ իր գ ր ա ծ գոՀաբ -
4է.Նոբ կազմ ակե բ պո ւթիւնբ ունի մ եծ առաւելու միշտ ինծի կր պատկանէր • ներէն ։ Հրճուանքէ անսաՀման էբ , երբ իր եւ
մեծա
թիւն մը, ընդունուած Է աշխաբՀի երեք Անդ– տիկնոջը խնդրանքին վրայ մէկ - երկու Հատուած
գոյն պետութեանց կողմէ, ա * Մի՛՛աթիւն, * * * Ջի կրնար խօսիլ, չի կրնար դրել, կր Հաս
լիա եւ Մ * \յաՀանգներ . մինչ Ազգաժողովին մէջ կնա յ մ ի այն եւ ատիկա աւելի ծանր է իրեն Հա - ներ արտասանեցի «Չարխի ֆալակ«էն եւ «Աոլ -
ա–
առա ջին բ դուրս ձգուած էր , Հիմնարկութեան մար։ կ՚արտասանէ կցկտուր , բայց յուզումնա - սան»ի ԳարաՀիսաբ»էն ։
տեն , 1՚ս Կ Ամերիկան մերժեց անդամակցիլ։ լից բառեր։ Ա* ան ո լկի մը պարզութեամբ եւ Հ բբ - Աք լ չեմ կրնար աւելին դրել ։ Մեծ տաղանդի
հյնդիբր այն է որ, մինչ Աղգերու Գաշնակցու– ճ ո ւան քով կբ Համ րէ Հ իւրեր ր ու կբ խ ա ն դ ա ղ ա տ ի ։ մասին գրելու , կամ խօսելու Համար , նկարագրե
թիւնր նախապէս մեծ յոյսեր ներշնչած էր է ս^ՐԳ՜ Կը սիրէ , շա տ կբ սիրէ էԱել գէրի եւ դպրութեան լու արուեստէն Հասկցող մ ր սլկաք է , որ իր ամ-
բնական չրջասԷս 1 ս ո Ր Ր այնքան ալ խանդավառու– մ ասին , Հա յ ո ւթե ան մ ասին , Հա յասաանի մ ասին , րսղջ շնորՀր սպառէ, ճշգրիտ պատկեր մը գծելու
թ ի ւ ֊ ն չի պատճառեր , ինչպէս դիտել կա տան «Ֆի՜ ե ր ի ա ա ս ա ր դո ւթ ե ան մ ասին , վե բադաբձող ղերի - Համար ։ Ես անզօ՛ր եմ , անզօր եմ ատոր– * *
կառօ»ն եւ ուրիշ թերթեր : Հթ * ներու մասին; Անոր ամէնէն շե շտուած , ամէնէն ՄԻՍԱ-Բ - ՄԻՐԶԷ
Fonds A.R.A.M
