Page 55 - ARM_19-1948_02

«ԱՌԱ *

մանեց իր՛ Հայերէ՛ն– գրախօսականը « Ւ1ւտէՕՄ6 էԽ ԱՊՐԻԼԵԱՆ ՅՈՒՇԵՐԷՍ ու֊ ծաղկեցնելու կը պարտիմ մ իա ի իրՀԱ , Ան իմ
ՀաքկուռիԱ.^
1'ԽաՇաՇ»/՛ առթիւ, յետոյ յայտնեց իր՛ շն՚որՀա– ազատարարս եղաւ, չուզեց որ թրքացումը տեղ ու

կալութիւ՚նւնւերը։ Պ֊ նւ՚ՕԱՏՏՇէ մեկնեցալ յիշեցնելով Ւ"/1՛ 1կնէ մանուկ, մատղաշ Հոգւոյս մէչ֊. Զու. -

յւր կ՚աշխատի Հիմա երկրորգ Հատորին , որ աւելէ "Ր 1ա1"1 արարներու ճիրաններու մէչ խամ -

ամբուլԸակալԼ, պիաի ըլլայ քանի յոր պիտի պարու­ ( ՚ Ի մ – 1ոլ՚ամ ու այլափոխուիմ. . . Աւազ ես ազա­

՛նակէ նաեւ. Հայ արուեստի ՛ել գրականութեան տութեան ան՛ուշ ու քաղցր վայելքը ըմսլելով չեմ

րամիս մը՛՛ Այս աշխատանքին Համար՝ իրեւց մաս­ Հ ա ւ ա տ ք սսնիմ որ գ ե ռ կ՚ապրի, գու֊ցէ Նե - գիաեր թչպէս մ ոռցայ զինք, այն օրերու ման–

նակցութիւներ պիտի բերէ՛՛., Պ • Արշտկ Զօ պան ե ան՛ բ ա ց ա ծ , աարիքր առած, տարիներուն։ րնթացքին նոլկ Հոգիս չի կրցաւ տէր գառնալ, ուղղութիւն

ի լ Օր • V՝իվ՚արփի Տէր՛ Հյերսէսեաս : կուտակուած խուլ ցաւր գ ր կ ա ծ յ կբ տա/ւ֊աաի տալ ներքին խռովքներուս։ Հիմա ա՜ս թբք՚**–Հիի

՛Բանի մը գե զարուեստական գործ-Հը ՛լ աւիր ^ խաթոքձն մամիկի մբ Վերկթկ ^Բ^՚ՐւՀ ^»ամ րելով^ սեւ մակգիրթ ճակաին՝ կբ տառապի Հատ չատե­

,ոք֊եցա\Ն յարղելի Հիւր՛ին՝, ,որ բամնուեցաւ իր, յա սախաբ ••• : լ՛ Ր ւ նման ։ ք*այց Հ ա ւ ա տ ա ց է ք , Հաւատացէք, /ւք

Հ իւ րրնկալներէ ձգելով բոլորին մ էշ* այն՝ տաք երկար տարինք* բ բլռակ , գո ւլո ւմ ի օրի բո ւ ն , չեք/՛ մոռցած զինք, տարիներու կարօտով <ռւ "ըղ­

Համակրանքը որ առաք բերաւ իր Համեստութիւ­ երբ իրեն Հանգիպեցայ թուրք աղայիս յարկին ու ձումով լեցուած ս)իբտս կբ վ՚ղձկի , ներողութիւն

նը , իբ՛ պարզութիւնը եւ ի խոր արմէքը տ լուծին տակ, Հազիւ քսանեւէոբս գարուններ բո­ մուրալով • • «;

ՇնորՀաւորութիլնւեը Տիկին՝ Խան տանես/։ ի լորած՝ մ աա ա զա ա ի էակ մբն էր՛, ամչկոտ ու Կբ վախնամ ոբ պիտի չՀ աւատ աս ՚. Ամէն աա–

որ առիթը տուած էր մեղի մօտէն ճան շնա լու մեծ գ ո ղգո կո ւ ն , չինար Հասակով , ւիաւււիյւուն աչքե - րի Գարնան , երբ ծառ ու ծաղիկ իրենց խորունկ

Հայագէտը, ինչ որ բ ա ց ա տ ր ե ց յտրգԼլի տ ի կինր րով, երկար սեւ մազե բոլ գեղեցիկ Հիւսկէննե - քունէն՛ արթնցած, գալար կեանքի ճամբան կ*՝ող -

ԻւԲ բացմաէ՝. քանի մը խօսքով երբ նոյն ատեն շը– ր՛ով նազելի մլլւ Կաթի պէս ճերմակ, մեբ խնձորի­ կուն\ե% գ մպիա ու խանգ սփռելով, Հ՛ոգիս կբ բոր­

նորՀակալութիւններ կը յայտնէր բոլորին կողմէ ներուն պէս կարմրուկ թուշերր։ Ան՛ կբ վախնար բոքի յուղում՛էս ,ե ւմ տամ ո լո ր կր գե գ ե ր իմ , մտա–

Պ • Շաստտշէ/ : կարծես իր սենեակէն գուբս գալու։ Առակին օրե­ ծաւմէներս, Հոգերս զեփիւռին յանձնելով ; կբ

րուն իմ ներկայութիւնս իրեն գմգոՀութիւն փնտռեմ նման\ութիւնբ այն այգիներուն՝, գաշտե -

X պատճառէ ց եւ վեբապաՀ եղաւ ինծի Հանդէպ ու րուն , արտերյ/ւն ՛ու կաղացքներուն ուրտեո միա–

եթէ պատաՀէբ որ գիպուածոՎ իրարու Հանդիպէ– սէ"՝ )Հէրէ^Ի մ՚էկ,մեր մատղաշ կեանքի ա մ ենա գա–

ԿԻՐԱԿ ՍԱԳԸԶԼԵԱՆ ինք առանձին , կա րե կց ո ւթեամ բ ա չ ք ռ բ բ վրաս կբ ման սեւ օրեբբ ապր եցանք ; Հիմ ա ես օ աա ր ա կ ան՛,

յառէր , կբ կարմրէբ ՝Աբցուքլքի կաթի լներ Հատիկ, թափառական յ իսկ գուն Հայրենի տանգ աւերակ­

ԵբկալՒ գր՛ուահ՝ է արդէ՛ն այս սիւնակներուն Հատիկ կարմիր թուշերուն լիրայէն՝ վար՛ կր գլո­ ներուն վրայ, Հոգով ու սրտով խոշտանգուած

մէկ թէւօո 1/ադբղլեանի մասթՆւ իր առակին Հա– րէին։ Ոչ մէկ բ ա ռ կր փոխանակէինք մ ինուճար պա Հ ա պան • . • : կ^անճ ր. կիմ է Գեո

մ երգին առթիւ,՝ Տիկին Ն* Փ ա փ ա ղ ե տ ն թուա\ծ էր Կ ր Գ*Լլ\աԱք՛ յոլ֊սաբեկ սրտով : Ջեմ կրնար Հաշ– նմանութիւն մբ չ գ տ ա յ մեր տանկանքի օրերու

մեզի անոր ձարն ին Հազուագիւտ չնով՚Հքհեբր եւ աո ւձի լ ան ցնո ղ տար ին երու մէկ ա՛ն ՚ճաբակու թե անս կեանքը , ապր ո ւմները֊ թնա բո շող ; Ի ն չ լեգո

լայնօրէն գնաՀատտծ իր երգելու արուեստ ր: Հետ։ Հող եկան խայծ մր ս ՛ ե գ բռնած է ապրում­ գրեմ որ Հասկնա լի գառն այ , գտման իբականու -

Աագրղլեան\ի ձայնր տաք, սաՀուն եւ մա ե– ներուս մէկ, խուլ ու գաղտնի։ գ.եռ կենգանի է իբ թիւնը մութին մէկ չի մնայ։ Հիմա գուն Հայրենի

Ր իմ է : Ըլլայ ռումա– ական երղերուն մէկ\<, ԸԼԼա՝4 անմեղ, օգնութիւն\ ^այցոգ^ Հարազատ իբ վերկին օգէն , Կո՚–բէն ում կ՚առնես աւելի գիմ անա լու. ,

սպանիական՛ կամ իտալական ^0՜մա\Խ) երու մէկ ։ Հայեացքբ : անցեալբ ,ու ղաման ներկան աչքեբուգ առկեւ. կը

Ան կրնայ, Հաղռրգել Հասարակութեան իր զգա՛՜ Կբ զղկամ : Աիրտս կբ ճմլուի ու գ ե ռ կբ մր– տան կուիս թբքուՀի դարձած ,իսկ ես, միշտ գաղ­

ցումնեբուն լաւագոյն ր; տածեմ թէ ինչու չաղատեցի ա1ւ ալ ինծի պէս , թական Հասեք եմ մինչեւ Ափրիկէ* Հայ կ՚ապրիմ,

Այս ռրկրորգ Հ ամ երգին եկած բաղմո ւթիւ\1\բ պարզ ու անմեղ , արգար ագատ մատնութիւն մբ , զաւակներ ունիմ, սակայն կբ վախնամ ո բ խլեն .
ասլասոյս
մին էր արգէն , որ գաղութբ գիտէ *քՀ*– ցուցմունք մր բներով ա յն օրերու պա տ կան՛ մ աբ - զանոնք ին՚ձմ է ։ Անոն՛ց Հոգին , սիրտ ր ծախու ե՛­

նաՀատե լ զի ՚ ք ել արգէն ի րեն կապուած կլլ մնա յ մինին Ա յն օբելւուն , երբ ցեղիս ա զա տագր մ ան լած են՛ արդէն Հ Հոս բռնութիւն , Հալածանք, մաՀ

խ՚ո^ր՝ Հ ամ ակր աո՝ քով մ ր Հ մամր Հնչած էր » * • Հիմա Հարղ կուտամ ես ինծի ՛ու կոտորած չկայ,ամէն բան քաղաքակրթութեան

լպրծո ւն % շանա բանի ն ան իլին է կա պո ւած , Հմա–

՚էյ՚որ՛ յայւոագի ք ր նոյնքաէ ճոխ էր Հայ ե ր գ ե - Հէբէկէն մինչեւ Ա ա ր ղո ւան գուն քեղի թո*֊րք

յիէ լ ւ ^ ւո լ ։
բով՛ Ժողովուրդը ^Բ^ել տ-ուաւ Ալէմ շաՀ ի <Հ,1*մ կարգաբար կո բե պանն երու յանձն ելու պատան ի ի ա նու

երգրյ> , Սրուանձտեանցի Հ<Պճինկօ»ն , որ իր ^հ6V^1 քակոլթիւնբ ունեցար , ինչո^՚ւ յանկարծ մարեցաւ ԱՀա ներկայի մեր երկուքին տարբերութիւնը :
ելած
է^6 86էէա11շ/7՛ Ը լ չ ա լ թո*֊է* Զայնին \հբբութիմհ\– ա յ գ քս-՚^որգիի ^ԼՐ*"^ ^էկգ, երբ արգէն ազատա­ Երեւակայութիւնս երկար, ճամբո ր գութ եան պատմես
՝ոլ
ներր եւ գոյ֊-ր կր։ բաւեն արգէն որ առանց ճիգի գրուած՝ ո բբան ո ցի յարկին տակ պաշտպան ուած՝ քեղի կուգայ , որպէսզի անգամ մր եւս գաղտնի
մբ
ան աբմեցնէ լ ա ւ ա գ ո յն Հ եզին ա կն ե ր ո ւն գոր՛ծեր ր : չի մտածեցիր քոլ ազատարարիգ ազատագրման քու կեանքէդ, Հոգ չէ թէ այդ րլլայ գողով

Նոյն Հաճոյքովն էր որ մտիկ բրիսք վիՀքԸ մ ասին •• • վախով, այնպէս ինչպէս տարիներ առակ

իրիկու1բ , եբբ իր սի.՝ այօմար մասնակցութիւներ Հա ւա տ ա ց է ք որ գ ե ռ կբ ղղկամ , անպատուած գողգոկոլն ձայնով, գ ր կ ա ծ ՛լի" կամացուկ

բերաւ Ապո ի լեան սգա տօնին Հ ամ օթս ծած կել կբ կան ամ , երբ մ ին ուճաբ Հայու– փսփսացիր ինծի է

կբ մ ազթե ք փա յլոլՀ \ յակո զութ իւն նե ր Պ* Հիի մր Հ անգիպիմ , աղգային ն֊ոլիրական , պար - —- « Ես ւսլ Հայ եմ , իմ Հայրիկս Տակոբ աղան

Ս ա գ բզլհ ա\ ին , որուն տ ա զ ա ն գ ր լայնօրէն 1լար– տա կան ութեան մէկ ինքզինքս գաւաճանի տեգ կբ ՀԿԷԿԻ Հարուստներէն էբ X Այս այգինեբբ, աբ–

գարացնէ իր վբայ գրուած յոյսեբբ ։ տերյՓ, կաղացքնեբբ բոլոր բ մերն է ին Հ, Մայրիկս,

գնեմ , կ՝ուզեմ ղ ատուիլ Հրապարակով : ԱՀա ղիս մէկ Հատիկ եզբա յ րս * Աբ"0 ենակբ Ք^զի պէս ա զ -

ԱՐՓԻԿ ՄԻՍԱԲԵԱՆ ք"ՐչյրԿոՂ մտածումս դա տա լո՛ թե եր պարտաւոր տի/ դ բոլոր ին Հետ տարին Հ իմ անունս ՀայկուՀ ի
եմ այսօր խոստովանփլ, ներողութիւն Հայցեք
՚իբմէ : ԷՀ էմոռնաս $*

թթենիներու տակ $ Հչոգ աբեւէն պաշտպան՝ -

Պատմեմ : Երազներս նոյեիսկ կը վկայեն որ դ ե ռ ուած , երկու խլեակ Լ եր էինք կոբսոլած * Հայկու–
կ՝ասլրի,
ՍՏԱՑԱՆԲ միայ՚՚ակ , ւո ան քա լի կեանք մը, Թրքու– Հին պաՀ մբ շուն՛չ ա ռ ա ւ , ագո ւո ր մբ գրկեց գիս յ

Հիի բռնազբօսիկ պարտաւորիչ անռւնը կրելով, իր խռոված, մատղաշ կուրծքին տակէն Հանեց նուի­

ԿԱՐՕՏԻ ԵՐԳԵՐ, գրեց Խ՛ո ՛էն ԼուսիկեաՂ , սեւ բախտը անիծելով օր՛ն՛ ի բուն, որուն Համար րական՝ սբբութիւն մր ու շարունակեց X

գին 100 ֆրաՂք։ Տ պ ա ր ա ն լՀաբեան , Փարիզ, վա­ մե Լք պարտ եմ ես Կը Հաւատամ « Երբ Րիղա պէյին տունրլ բերին զիս , մայ -

ճառման կեգբոն ատ՚եղի՝ Գր՛ավաճառ Պաբսամեան, նախախնամութեան , ճակատագրին, Հաւատք ու­ բիկ ս ծբ ար մբ տ ո լաւ .որ պաՀ եմ : Ա յ գ ծրարին

46 ատ ք^ւշհշւ՛, Բ&ոտ ( 9 ) : նիմ նաեւ իր մաքուր բնազդին , եւ եթէ այսօր
գա ոպ՛ալու, Հա ք
բախտ ունեցած եմ ցեղիս գիրկր ճրագին՛ մէկ էէն մեր բոլոր գաբգեղէննեբր , ընտանեկան
ապրելու, մ՛եր մարած շինել,
ԱԿՕՍ , պա՛ բերագիրք, (ձեռնարկ Հայ ճե - պլպլուն նոր բոյն նկարներ եւ այս եբգարանր։ ք՝ոլոբբ ձեռքէս ու­
թիլ ԻԳ . : Հասցէ 8. 8. լոյսը
մարանի Շրչ. Միութեան) տան չառաւ իգին

1428, 8 6 * ա ս է հ ։ նսրէն վառելու, ռին , նկաբներր վառեցին, որպէսզի մ ոռնամ ծբ–

նողքս , բայց ա յ ս մէկ Հ աս։ ր մինչեւ վեբկբ պաՀե-7

ցի կուրծքիս տակ Հ Երբ առանձին շլլամ, սիրտս

զովացնելու Համար կ՝երգեմ ու կուլամ գաղ­

ռերր Հարազատ գէպ՚քեբու. արձագանգբ կրնանք տուկ՝» • . • ;

ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ նկատել ; Ախ ՀայկուՀի, չես գիտեր .որչափ պիտի ու–

Ն" յնպէս օտար պաամիՀներ կ^րնգոլնին թէ գէ ի ոբ այսօր կբկիս ինծի Համար գաղտուկ եր -

Տիգրան Ա եծ րգճալի էր գբացի ա զ գ ե բուն–, .ո - Գէիբ ^աբզիբ աղբիւր», «Թէ Հայրենեաց»բ, եր֊

մ ե ծ ն ՏԻԳՐԱՆ բոնցմէ Ա ե լե-ւկե աններ բ գի^քր Հրաւիրեցին Ասս– գէիբ ու քեղ Հետ լացնէիր ղիս գոգգոկուն թեւե -

֊Ս էքի *Լ.Րա3 թ ա գ ա ւ ո բե լու Համ ար : I1 ս կ Պ-ոնաո ս ի բուդ մէկ առած, "էբէէը եղբօրդ Արմենակին

ԱիՀրգատ թագաւորր՝ թախանձանօք մօտեցաւ պէս * փ ա փ ո ւ ք մւձ ւն ե ր գ գանգուր յղեր ւ. մէչ
կրակբ ցեղիս
Մ՝ովսէս քւլորենացին՛, իբր Հարազատ թաբգմա– Տ իգրան ին բար ե կամ ութիւնբ , աղգա՛կան ո ւթ իւնլլ պտտցնելով, խրատէիր ու վառէիր

^ւէ *Ւողթան երգիչներուն, Տիգբա1ր կր նկարագրէ ու գաշնակցոլթիւնբ խնգբելու Համար ։ Արգ 1 որպէսզի Հայ մնամ ու չմոռնամ ինքնութիւնս ու,բ

երր քակաՀասակ է ոլ մարմնի ամէն կողմերով ա– Խորենացիին Տիգ՛ անի մասին գբած՚ւեբբ ճիշգ ու որ ալ րլլամ •• •

ձՂ1ւո Ո 1 գեղատեսիլ Հայ՚֊ւրգի մ բ ։ քՒէպէտեւ կբ վաւերական նկատելով քիչ մբ եւս պիաի Հետե - Ներէ՛, ինծի , այսօր, ու Հաւատայ որ քո լ

խօսի էք չ ուա՝ ղեան Տիղրա. ի մասին , բայց մենք ւի մ իր խորՀ ուրգնե ր ուն պատուէրդ .ու պատգամդ դրոշմուած է Հոգիիս

իր բսածներբ կր Հասկնանք Մեծն Տիգք անի մա - Մթեր ս ոսկւոյ եւ արծաթայ եւ քարլ խոՐր* Այսօբուան իմ գոյութիւնս քեղի կը պար -
պատուականաց
ս իս իբրեւ ա ս ււ լ լիս շատ մ բ սլա աճա ռ՚). ե բով ու գէպ– ել զգեստուց եւ պ է ս պ է ս գունոց տիմ, որուն Համար միշտ մտածած եմ ու սիրտ

րեբու. վեր լուծութեամբ ։ՊատմաՀայրբ ի մէկ ա յ – ել ան գ ո ւածո ց արանց Հ աս արտկաց ել կան ան ց մաշեցուցած , ներողութիւն ո՛ւ գդֆր՚֊մ աղերսելով

Լ"3 Կ՝րսէ •— մ ի ան գ ա մ ա յն բաղմ աո ո յ ց , որով տգեղագո յքքե ի բ– քեզմէ։ Ջեմ գիտեր պիտի ներես * * * ։ Ես գիտեմ

Հ ՝Բանզի սա ամենեցուն թագաւորացն մերոց րեւ ղգեգաւո րս երեւէ ին սքանչելիք եւ գեղաւոր– ոլ ա յ գ գիտակցութիւներ տառապանք է, սոսկում,

Հարստագոյն \եւ խոՀեմագոյն , եւ արանցն այնո - քրն բստ մամ տնակին առ Հասա բակ գիւցաղնաց - ընդվզում։ ՛Բանի, քանի, ՀայկուՀիներ քեղի պէ"

սիկ եւ ամեւեցուն քակ***, ղմարացն ի բաց բառ– եալք » : , ցեղին կրակբ իրենց սրտին մէկ մինչեւ օրս կը

նալով ղիչիսան՚էւթիւնն , եւ զձայնս ոչ սակաւ մա­ տառապին , թրքուՀիի անողորմ սեւ մակգիբբ ի՛­

տանակս ր ղ իւր իւ նուաճձալ Հնազանդէր , եւ Տ ի դրան ի մ աս ին խօսող գԱսաւո ր. օտար պատ - րենց ճակտին *• •

ղսաՀմ ա< մ ե րոյ բ՛՛ ա կո ւ իք ե ան ս բնգա բձակեալ ,ի մ ի չն ե բր բն գ ո լն ած են իր ան բաւ Հ ար ս ա՛ո ւթի ւն բ Լսէ՛ ձայնս այսօր, ՀայկուՀի ոլ ՛ներէ

Հինսրն մեր ոլ գանձերով լի մթերանոցներր ու բերգերլլ, ււ - Պփտա ԱՆՇԷՆ ԿԱՐՕՏՈԻՆԻ

Հասուցանէ յեզերս հայ ից բնակու­ րով քՕ>որենացիին վեվ ի տողեբբ բ ա ռ առ բառ վա­

թեանց , ամենե ցու ց՝ ՚՛ ր աո իւ՝ ովքն կ թե ժա­ ւերական են : քՍորենացիւ գ ե ռ շարունակելով՝ կր

մանակք՝ նախսււձելի, եւ յետնոցս լղձալի ինքն • ւ կ ա ր ա գ բ է Տիգրանի խարտեաշ մազեր բ, գոլնա - բարձն եւ գեղեցկացն պարկեշտն ի կերակուրս եւ
ամանակն իւր» ։
ւոր գեղեցիկ գէ^քբ, մեղոյշ աչքեբր , արգարա - ե՛՜ յԲ^ս1^՜Ժս ե*– ի խրախճանութիւնս օրինաւոր •

Օտար պաամ իչներ եւս էլի՝ գոլն ին թէ Տ ի գ - գատ ու բաւական ասէր տւ մ ում կա լ բնաւոր,ո լ - զոբմէ ասէին ի Հ ինումն մեր , որք բամ բռամ բն

բան Աեհբ Հա ք աղղին մեծագոյն թաղաւոյն էր* թիւնր երբ կբ գ բ է . երգէին, էէ^ել սմա եւ ի ցանկութիւնս մարմնոյն

°ւ թէ իր օրով Հայասաա՛ ի սաՀմաննեբր շատ « Զայս եւ որ այլ այսպիսիք բազումք իբր մե­ չափաւ՛որ, մեծիմաստն եւ պերճաբան, եւ յամե­

րնգարձակուած էիս՛՛ ճիչգ է նաեւ ոբ Տիգրան րոյ աշխարՀիս խարտեաշ ա յ ս եւ աղէբէկ ^ծարրիւ նայն ինչ մարդկութեան պիտանի >է

՛Լերկ տուաւ Աա ք աց թագաւորութեան , ու Կ ի էի– Հերաց՝ Ե ր ո լան գե ան ս Տիգրան երես՛օք գոլն եան ՆՈՒԳԱՐ ՄԱԳՍՈԻՏԵԱՆ

ն է ո յ եւ կապաթովկիոյ բազմաշատ Տոիեբբ տե– ել մեղուակն անձնեա/ւ ՛ել թիկնաւէտն, առոյգա– (7)

% ա փ " ի ե ց գէպի* Մեծ ֊ Հայք՛ ԽոՀրենացիին բա -

Fonds A.R.A.M