Page 29 - ARM_19-1948_02
P. 29
ւտ բ & ա ա < ց ս օ ւ ա տ տ / ս ա տ ո ւ ր օտ տ ա օ բ տ
1 4 ճ 13* ճ ^ՐՆ1 - քօո<«8 «ո 1925 - ԳհոէաՕիոյ մկ(Դ)
* *–^*1\"ք–1 1 *. Շ. Տ 8 | Ո 6 376.286
ՐՕՊԸՐԹՍԸՆԻ ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ
ՕՄտշէտսւ-Բւ-օթո&յւեշ : Տ Օ Լ ա Տ Տ ձ ա Ո
17, 1էս6 0տա6տա6 - ԲձէԱՏ ( 1 3 ° )
Տար. 1200, 6ամս • 650 , Արտ • 10 տոլ. կամ 3 անգլ. ԶՕՐ.
~ 7 ^ ~ Շ 0 8 . 15.70 - Շ.Շ.Բ. Բտռտ 1678~63~՜
^ահտծ 9 ^ « 1 Լ 1948 Ու,ջ բա թ 9 Ապրիլ Զ°Ր * Ոոպըրթսըն ճառ մը խօսելով երէկ Տի*֊՛՞*
սէլաորֆի մէջ, Հրաւիրեց Գւերմառնացիները որ ա–
կանջ չկախեն սովետ քարոզչութեան^ ի նպաստ
ի. Տ Ա Ր Ի - ա Ճոո66 քյ° 5312-Նոր շրջաԹ թ ի լ 921 Խ մ բ ա գ ի ր ՝ Շ • Մ Ի Ս Ա ^ Ե Ա ս ԳԻ՛Ս՝ 5 Ֆ ր ՛ գերմանյ պետութեան միութեան , Հովանիին տակ
Պերլինի մէջ Հաստատուելիք կառավարութեան
"2> ուՐ իրականին մէջ ԽորՀրդ . քիուսիոյ ենթա -
ՏԱխԱԻեՐ մԱՐԶԱՆՔՆեՐ ԹուՓւգպԱ րաքեկաՎաթիւԱ կայ պիտի մնայ։ Այսպիսի կառավարութիւն մը ,
խօսելու եւ գործելու աղատոլթենէն զրկուած ,
"՚-բէւ էէ Կինար ըլլալ, բայց միայն մէկ մա
Եթէ Հաբքք Ը;1ձաԲ մրցանակ մը Հաստաաեք սը այն Հաւաքական ո ւթեան՝ ՛որուն լուծին տակ
առածէն
էք ուա - խենդերու. Հում ար , անկասկած Ի՞ՆՁ Կ՚ԸՍԷ ՍԱՏԱք– կյլ ղանոլի՚ւ այս պաՀուս արեւելեան՝ ՚Աւրոպայի
պարգեւներ ր պիաի շաՀէին ա՛նոնք որ՝ կամ ձայն ^ւՎբ՚րները ; Աօրավարը որոչապէս Հասկց՛ուցած է
չեն Հաներ, եւ կամ կը ձգտին արդարացնել Երե յետոյ թէ անկարելի է րբ Անդլե լսաքսոեներ ը ւմն<֊
ւանի լեգուական բարբարոս ութիւն լլ ։ Բ՚րւրք ավաաքին նախաըար Աաաաք, Աթէնքէն գ ա մ մըն՝ քալ անակնկալի առջեւ գտնուին սովետ
Անոնց բոլոր Հ ա կաճառութիւնն ե րը Լ ^ \ ո 1°Ի մեկնելէ առաչՀ,յայտարարած է մամ՛ուլի ներկա ՛Լոր գործողութեան մր պարագային :
կճեպ մլլ անգամ չեն լեցներ ։ Փորձեցէք ամփոփել յացուցիչներուն թէ՝ արտաքին նախարար Զալ - Այն մէկին գիրքը՝ զոր կ՛ուզէ բռն՛ել Րո–
պըրթս՚ըն
եւ եզրակացութիւնը պիաի ը լ լ ա յ երկու եղանակ , տարիսի Հետ ՛ունեցած տեսակցութեանց ընթաց— , ենթադրել կուտայ Լոնտոնեան ձ/1^1"*"
խօսք ե -
մէկբ միւսէն ձախաւեր • Քէ ՚ զինուորական խնդիրներու մասին նակն՚երուն ՛որ Ղ՝ա չնակիցն ե ը ը մօտ օրէն իրենց
\ գ.— Հարիւրաւոր օտար բառեր կան Հայերէ՛– ղած չէ , բայց Պ էն է լիւքս ի պ՛ետութեանց միչԴւ գօտիին մէջ պիտի Հիմնեն գերման՛ կառավարոլ -
նի մէջ ։ Հետեւաբար յ Երեւանցիները
պարզապէս կնքուած գաչինքին նման Համաձայնութիւն մը թիւն մը, եթէ Սովետները յամառին իրենց տե -
լւե ա կ ան օրէ նքի մր կրլ Հ եա ե ւ֊ին յ լեզուն՝ ճոխա - գոյացնելու կարելիութիլնները քննուած են հ սակէտին վրայՀ Այն ատեն ^իերմս/եիոյ մէջ գ ո -
Այսպիսի Համաձայնութեան մը կրնան՛ մասնակ - էութիւն պիտի ուն՛ենան իրարու մրցակից երկ՛ու
սրդի ՝ւացն ե լու Համս ցիէ ո՛է միայ՛ն Թուրքիա ել 3" ւնաստան , այլ նաեւ կառավար ո ւթիւնն եր I
2, ՛իա էնա կցական գրագէտներն ու Հր ապա - Արաբական Լիկան, եւ Հաւանաբար նաեւ Մ ի–
րակագիիներն ալ բազմաթիւ օտար բառեր կը ջե ր կրական ես/և՛ բոլոր երկիրները : Ա ակայն , այս ՊեԱհշ կը խօսի, ռքսւպաոսկաւ
գործածե՝.. % ՚Հյոյնիսկ արտասաՀմանի մէջ։ Տարի պիսի դաչնակցոլթիւն մը աւելցուցած է թուրք
ներէ ի վեր : նախարարը բաւական Հեռաւոր ա պ ա գ ա յ ի իւ֊—
Երկու առարկութիւններն ալ սաՀմանո^ած են\
ոչ թէ Հարցը լուսաբանելու, այլ Հանրային կար– ԳԲԲ է • ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀԸ ԿԸ ՆՈՒԱ՚ԼԻ
ծիքր պղաորելու ; Ղ*աշով մաքսային Համաձայնութեան ըսած է
Երկուքին ալ պատասխանները տրուած են՛ Աատաք ասիկա փափուք խնդիր մըն է եւ եր*– Փրակայի Համ ա լսարանի Հ իմն ար կո ւթ եան
բազմաթիւ անգամներ ։ Բայց, երբեք աւելորդ չէ կար ուս ումնաս իր ո ւթեան կը կարօտի ( ո րպէս զի (յՕՕամեակին առթիւ երէկ մեծաշուք Հանդէս մը
միշտ ալ յիշեցնե լ ։ Մ ան աւանդ որ , խնդիր ր կ՜ոպ կնքուէ լիք Համաձայնութիւնը տեւական– Ր1ԼաՏ ՝•
Առ ա յ մ մ , թուրք եւ յ ո յ ն երկու անձն ամ ողո վներ տեղի աւնեցալ Ջ ե խո ս լո վաքի ո յ մա յրաքաղաքին՝
ունի ոչ թէ վիճաբանական մ արզա՛ւ քի մը , ա յլ կազմ ուած են , երեք ամիսէն պատրաստելու Հա մէջ գ ամէն ազդէ Համալսարանական եւ դիւանա -
Հիմնական վտանգի մլէ Հետ ; մար՝ տեղեկագիր մը, ՛որ Հիմ պիտի ծառայէ այս գիտական ներկայացուցիչներու ներկայութեամբ ւ
Ա ի անգամ բնղմ իշա կը յա յտարարենք , երկ - մասին կատարուելիք բանակցութեանց ; Հանդէսին եկաւ նաեւ Պենէշ , որ՛ Մ արտի եղերա
Ր՚՚րգ սա ար կութ Լ ան առթիւ • կան դէպքերէն ետք, աոաջին անգամն էր որ
Ա*ենք որեւէ խտրութիւն ԱՎԽիկաչե՛նք գներ
այն կուսակցութեան միջեւ^ այս կամ զիԱուոոսկսւԱ Հանրութեան 1լերեւար : քՒէեյ֊ քաջառողջ վիճակ
երբ կը պայքար ինք ունէր յ բայց հ պաՀ մը ՚ետքը^ ջղային ան՝Հ անգար՛ -
անտեղի եւ անճո ռնի օ տարաբանութեանց դէմ : կայաԱԱհէ կ՚ոպե տ ութիւն մը ցոյց տալ սկսաւ հ Բացորոշ կերպով
երէկ չէր
Վէրքշ շատ Հին է եւ մեր սերունդը կը տեսնուէ՛ր որ , մասնաւորաբար Համ ալս արա -
որ սկսաւ այս պայքա,րբ , յան,ոլն Հայերէնի ան նին վերատեսուչ Պիցովսքիի ճառին արտասանու
կախութեան եւ ազատ զա ր գա ց մ ան : թեան ատեն , *\յախագաՀը անկարռղ էր իր շար -
Փաստեր եւ վկայութիւննե^բ. $՝ոզ պրպր - Բանակի նախարար ՚Բէնըթ յայտարարեց Ժ ո ւմնեբուն տալու որոշ ձեւ մը :
տե% գտնեն անոնք որ ինքնակոչ Փաստաբանի գԽ*. կբանակի օոոլս*1Հ » առթիւ որ% պատերազմի մը ^ Տեառյ , խօէտեԼու կարգը իրեն եկւսք֊ % ՚էյախա -
սաա՚Լ ձնած են : պարագային յ Աիաց* ՝Լ,աՀ ան գն ե ր ո ւ պաշտ պա - գաՀ Պենէշ, ամէն անգամ որ կ*ա\րտասանէր
Ա ի^անկեալ յ ի շենք ոբ , Հանրապետական Հա նո ւթեան Համար անՀրաժեշտ է Ե պ՛ո պայի մէջ ու զազատ՛ութիւն՛^ բառը Լեւ եօթը անդամ կրկնեց
յաստանի մէջ , դ՛աշնակցական երեսփոխան մլէ , նենալ զինուորական կայաններ , եւ թէ՝ պաՀեսաի ղայն^ , իր ձայնը աւելի տկար կ^^լլէր՝) ա՛յնքան
ողբացեալ Տիգրան՝ \$՝աՀմուր (Ֆէրիա ճէմիլ) յա– մ եծ ուժեր պէտք է կազմուին ա յ ս կա յաններյէ ակար՝ որ ի վերջոյ բոլորովին մաըեցաւ Հ լ\ա -
մառօրէն կը մաքառէր խորՀրդաբանին մէջ եւ պաշապանելոլ Համավւ; Միայն թէ՝ ասոնք կարելի ռախօսը իր ուժերը կորսնցուցած էր , այնպէս ,ո\ր
գ ո ւը ս ը , օտար բառերը վտարելու Համ ար : է ունենալ աւելցուցած է խնդրո յ առարկա ք պաՀ մյլ ետք ռւնեցաւ նուաղում մը եւ ստիպուե–
Ա1ցնինք առաջին առարկութեան, որ կատար երկիրներու Հաւանութեամբ միայն ւ Պէաք է Հ ի– ցաւ խօսքբ կտրել նախադասութեան մը կէսին :
եալ բարեկենդանի մը կը վեր ած է սուտ–խենդե մ ակուընէ ո՛ւնենալ այս կայանէ ե րը , Հակառակ ՝Բիչ\ մը վերջը) շարունակեց իր ճառը եւ կրցաւ
րու խ եղկատա կու թ իւնր ՚. պարագային անոնք կր\Լ ան թշնամիին ձեռքը աւարտել զայն է
Այս պարոնները բան մը լսած, կարդացած ան ցն իլ , պա աերազմը սկսած ին պէս ԱՀա այս ճառին Էական մասեր Էն մէկը» <ձ,Ա ր՛
են , բայց լաւ չեն Հասկցած : Եւ֊ կամ , պարզապէս պէ սղի իրականանա յ մ արգկո ւթեան՝ բնական փա
ջաղացքէն կուգան; ե՜նք միշտ ձիշռո***ռ1 փաքը , որ է՝ խաղաղութիւն՝, մտածո՛ւմի ել կրօն
տաղտկալի դառնալու
Ուրեմն , Հարկադրուած ՋՈՐԵ-ՐՇԱԲԹԻ մամը 4ին Հաճոյքով լսեցինք քի ազատութեամբ , Հարկ է -- յայտարարեց
տարրական գիաելիք մը, ֆրանսական ձայնասփիւռին վրայ (Փարի էն — նա խագաՀ ը - ան՚ըն դՀ ատ մ շակել եւ իրագո բծել
աստիճան ՚. թէր) , մեր Հայրենակիցը՝ թէնռր ԿԻՐԱԿ ՍԱ - ա ի եղերական՝ մ տաւոր եւ Հոգեկան աղա աո ւթի լ -
ՀԸԶԼԵԱՆ "Ր յաջորդաբար վեց գեղեցիկ ե ր գ ե - նըւ Այս ազատութիւնը էական պայմանն է ամէն՝
Այո, ինչպէս ամէն լեզու յ Հայերէնն ալ բազ– րով գեղարուեստ ական, ի ր ական վայելք մ ը պատ– ճշմ ար իա Հոգեկան կեանքի եւ մ տաւորական ա-
մ աթիւ ւը բւ լի ո իւ ՝/ծ , մւււրսահ՝ , իւ ճառեց ունկնդիրն երուն ; Պ» Ա աքըգյեան երգեց մէն աշխատանքի , ընդՀան՚ոլր կերպով ^:
րացուցած է , գարերու ընթացքին : Այսինքն լրա
Անուշէն Աաբօին՝ երդը, Աայաթ ՝(յ.ովայէն ա չու -
ցուցած է իր պակասները, դառնալով ինքնօրէն ; զական ե ր գ մլէ, Տէր Ղ^եւոնդեանի Հ^այնել եմ գա ք
Այսօր ալ կրնայ փոխ առն՛ել , յղկել եւ յար՛– չեմ կարողի , Ա պենգար եան ի Վ^արգը ( կոմ ի տաս ի
մարցնել, եթէ իր սեփական գանձարանը չբաւէ , ՚Բէլէ քէլէն եւ Արուանձտեանցի Պճինկոն :
Համապատասխան բառը գտնելու կամ Հնարելու ՌՈՒՍԵՐԸ եւ Անգլիացիները Համաձայն չեն
Համար; Անչոլչտ Համաձայն լեզուի փիլիսոփա - Պ * Սաքըղլեան իր երկրորդ Համերգով , կիրա՛
կի օր Սալ - կավօ , Փարիզի ան -
գ ա մ մ ը եւս առիթը պիտի Հայ գաղութին կրաթովի օդակայան ին վրայ պատաՀած օգաւ1 ա–
ելու
յութեան ել քերականութեան : ւա յին արկած ին պարագաներուն մ ասին : Ա ովետ–
Արդ, բոլորովին ուրիչ բան է մեր մղած– պայ սւ ա յ ծափաՀար
զինքր : նեբուն Հ ամ աձա յն , անգլիական օդանաւն է որ
քարը, որ պիտի չարունակուի անխնայ , իբրեւ բ ա խ ա ծ է սովետ օդանաւին ^ ասկէ զատ, անգլիա
սրբազան պարտականութիւն, մը՛. ցի օդանաւորդը չէ յարգած թո֊իչքի մասին նա
Տատ պարզ է մեր ըսածը՛ Լալ սերտեցէք ԱՄԵՐԻԿԱՅԻ ծերակոյտը վաւերս,ցուց Հօֆ - խապէս որոշո լած պա յմ անները : Ա ովետ զե կոյց
սեփական աղբիւրներ ր, արեւելեան՛ թէ արեւմտ - ման՛ք, ,րն տ ր.ո ւթիւնը իբրեւ ըլնդՀ անո՛ւր վարի ք մը կլ առաջարկէ գ Հետեւաբար , >որ անգլեւսովեա
եան Հայերէնի, գրաբարի ել գաւառա բար բառն ե– Մ աւրշըլի ծրագրին գո\ր ծադբո ւթեան ։• խառն զքննիչ մարմին մ լ* ընտրուի ^ պատասխանա
րու անսպառ Հա ըստութիւսներ ը ։ Եւ պիտի գտնէք ԼԷՈՆ ՊԼՈՒՄԻ ժամանումը Իտալիա ջզագր - տուները ճշդելու Համ ար : Մ ի՚-Ա կողմ է , անգլիա
Հարիլրին 98^ այն բառերուն որոնց օտարոտի դռութիւն պատճառած է ա յ ս եր կր ի ՜ Համ ա յնա - կան զեկոյց մր կը Հերքէ սովետներու այս պատ
կամ ռուսացած պատճէնը կր գործածէք, իբրեւ վարներոլԼ , որոնք կր մեղադրեն ֆրանսայի նախ ճառաբանէ ո ւթի ւն ը , զոՐ ՀգործնականապԷս ան -
կեղծ թղթադրամ : Նախ սպառեցէք այդ պաշա կին վարչապետը որ եկած է օժանդակելու ը ն - ճիշգֆ կը յայտարարէ ;
րը , յետոյ դիւրին է Համաձայնիլ մնացեալի մա կեըվաըական պետ Աարակաթի, երեսփ* ր/նւռր ո ւ– ՀԱՒԱՆԱԿԱՆ է որ, եթէոչ սիկառէթներուն ,
սին՛ : թեանց առթիւՀ Պլում ուրբաթ օր Սթրէզայի մէջ գոնէ ծխախոտին գինր զեղչուի քանի որ մթերքի
Աւելորդ է խճողել նիւթը, ներկայացնելով պիտի արտասանէ ճառ մը , որ Մ ի լան ի ձա /նա - պակասութիւն չկայ, ոչ ալ արտադր՛ութիւնը
«ձղավթ ի չձհե րէն
ա յ գ կեղծ դրամներուն ցա՛նկը, խօսէն պիտի տ ա ր ած ո ւ ի եօթը ձա յ՝՛ ասփիւռով : նուազած է. Սակայն, կառավարութիւնը կը վա
մինչեւ «դեպուտատ»նհրը , Հօկուպացնեբներէն րանի տակաւին , որովՀետեւ , զեղչի սլա է տ զ ա յ ին ,
մինչեւ Հէվակուացնեթներ ը, « կոնստիտուցիա»– թէ իրենց տքնաջան աշխատանքները կը կատար - պետական Գանձին Հասոյթները պիտի նուաղին :
ներէն մինչեւ « լաուրիատ »ներր ; ալին– Համայնակուլ թաթի մր բռնութեան տակ ; Թ Ո Ւ Ր * գեմոկ րատ կուսակցութեան նախա -
Խ՛ Հայաստանի բոլոր ակադեմիկոսներն ու բա %ոյնիսկ այդ պայմաններու։ մէջ, մենք մաս գաՀ ճէլալ Պայար Եբզնկայի մէջ ճառ մը արտա
նասէրները եթէ մէկ նմարը լեցնեն իրենց ամբողջ նաւոր ուշադրութեամբ կր Հետեւինք իրենց ճի - սանելով, կրկնած է ինչ որ ըսած էր ասկէ առաջ,
Հմտութեամբ ել ուս ումնաս ի րո լթեամ բ , տակա ՛եւ գիւ պետական լեզուն ճ՚ոխլ զանազան առիթներով ; Միւս կոզմէ սա կա/և, Ան
միւս երկունքին շար
ւին՛ բաւական կր չգտնէուիՀաւասարՀայաստաակնչռէնեչո լ Հադմուարրւ գերուն տարածել : կլ պարտականութիւն գարա յ ի պատուոյ ատեան ր կուսակցութեան
ծանր կը կչ՚ւէ ցնելոլ ինչ կը սե -
նմարը , պենք քերէն վտարած է վեց երեսփոխան , կոլսակցոլ վտար
չատ ա։ ելի որ բնական է ել Հարազատ : թեան
ակնառու գէմքերէն։ Մինչեւ այսօր
Իյորապէս գնաՀատելով Հանդերձ իրենց թան Յաջորդ՛ով՝ նոր վկայութիւն մը բուն իսկ Ե– ՛ուած երեսփոխաններուն թիւր \2ի Հասած է ••
կագին վաստակը, մեկ սաիպուած ենք կրկնե, րելանէնկ Հաստատելու Համար թէ ուր է չարի -
այս յայտարարութիձը– Մանաւանդ որ, գիտենք քի% աղրիկրը : Օ • ( Լ ո ւ ր ե ր ո ւ շայրաւԸակոՆթիւ8ը կ ա ր դ ա լ դ..
Fonds A.R.A.M
1 4 ճ 13* ճ ^ՐՆ1 - քօո<«8 «ո 1925 - ԳհոէաՕիոյ մկ(Դ)
* *–^*1\"ք–1 1 *. Շ. Տ 8 | Ո 6 376.286
ՐՕՊԸՐԹՍԸՆԻ ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ
ՕՄտշէտսւ-Բւ-օթո&յւեշ : Տ Օ Լ ա Տ Տ ձ ա Ո
17, 1էս6 0տա6տա6 - ԲձէԱՏ ( 1 3 ° )
Տար. 1200, 6ամս • 650 , Արտ • 10 տոլ. կամ 3 անգլ. ԶՕՐ.
~ 7 ^ ~ Շ 0 8 . 15.70 - Շ.Շ.Բ. Բտռտ 1678~63~՜
^ահտծ 9 ^ « 1 Լ 1948 Ու,ջ բա թ 9 Ապրիլ Զ°Ր * Ոոպըրթսըն ճառ մը խօսելով երէկ Տի*֊՛՞*
սէլաորֆի մէջ, Հրաւիրեց Գւերմառնացիները որ ա–
կանջ չկախեն սովետ քարոզչութեան^ ի նպաստ
ի. Տ Ա Ր Ի - ա Ճոո66 քյ° 5312-Նոր շրջաԹ թ ի լ 921 Խ մ բ ա գ ի ր ՝ Շ • Մ Ի Ս Ա ^ Ե Ա ս ԳԻ՛Ս՝ 5 Ֆ ր ՛ գերմանյ պետութեան միութեան , Հովանիին տակ
Պերլինի մէջ Հաստատուելիք կառավարութեան
"2> ուՐ իրականին մէջ ԽորՀրդ . քիուսիոյ ենթա -
ՏԱխԱԻեՐ մԱՐԶԱՆՔՆեՐ ԹուՓւգպԱ րաքեկաՎաթիւԱ կայ պիտի մնայ։ Այսպիսի կառավարութիւն մը ,
խօսելու եւ գործելու աղատոլթենէն զրկուած ,
"՚-բէւ էէ Կինար ըլլալ, բայց միայն մէկ մա
Եթէ Հաբքք Ը;1ձաԲ մրցանակ մը Հաստաաեք սը այն Հաւաքական ո ւթեան՝ ՛որուն լուծին տակ
առածէն
էք ուա - խենդերու. Հում ար , անկասկած Ի՞ՆՁ Կ՚ԸՍԷ ՍԱՏԱք– կյլ ղանոլի՚ւ այս պաՀուս արեւելեան՝ ՚Աւրոպայի
պարգեւներ ր պիաի շաՀէին ա՛նոնք որ՝ կամ ձայն ^ւՎբ՚րները ; Աօրավարը որոչապէս Հասկց՛ուցած է
չեն Հաներ, եւ կամ կը ձգտին արդարացնել Երե յետոյ թէ անկարելի է րբ Անդլե լսաքսոեներ ը ւմն<֊
ւանի լեգուական բարբարոս ութիւն լլ ։ Բ՚րւրք ավաաքին նախաըար Աաաաք, Աթէնքէն գ ա մ մըն՝ քալ անակնկալի առջեւ գտնուին սովետ
Անոնց բոլոր Հ ա կաճառութիւնն ե րը Լ ^ \ ո 1°Ի մեկնելէ առաչՀ,յայտարարած է մամ՛ուլի ներկա ՛Լոր գործողութեան մր պարագային :
կճեպ մլլ անգամ չեն լեցներ ։ Փորձեցէք ամփոփել յացուցիչներուն թէ՝ արտաքին նախարար Զալ - Այն մէկին գիրքը՝ զոր կ՛ուզէ բռն՛ել Րո–
պըրթս՚ըն
եւ եզրակացութիւնը պիաի ը լ լ ա յ երկու եղանակ , տարիսի Հետ ՛ունեցած տեսակցութեանց ընթաց— , ենթադրել կուտայ Լոնտոնեան ձ/1^1"*"
խօսք ե -
մէկբ միւսէն ձախաւեր • Քէ ՚ զինուորական խնդիրներու մասին նակն՚երուն ՛որ Ղ՝ա չնակիցն ե ը ը մօտ օրէն իրենց
\ գ.— Հարիւրաւոր օտար բառեր կան Հայերէ՛– ղած չէ , բայց Պ էն է լիւքս ի պ՛ետութեանց միչԴւ գօտիին մէջ պիտի Հիմնեն գերման՛ կառավարոլ -
նի մէջ ։ Հետեւաբար յ Երեւանցիները
պարզապէս կնքուած գաչինքին նման Համաձայնութիւն մը թիւն մը, եթէ Սովետները յամառին իրենց տե -
լւե ա կ ան օրէ նքի մր կրլ Հ եա ե ւ֊ին յ լեզուն՝ ճոխա - գոյացնելու կարելիութիլնները քննուած են հ սակէտին վրայՀ Այն ատեն ^իերմս/եիոյ մէջ գ ո -
Այսպիսի Համաձայնութեան մը կրնան՛ մասնակ - էութիւն պիտի ուն՛ենան իրարու մրցակից երկ՛ու
սրդի ՝ւացն ե լու Համս ցիէ ո՛է միայ՛ն Թուրքիա ել 3" ւնաստան , այլ նաեւ կառավար ո ւթիւնն եր I
2, ՛իա էնա կցական գրագէտներն ու Հր ապա - Արաբական Լիկան, եւ Հաւանաբար նաեւ Մ ի–
րակագիիներն ալ բազմաթիւ օտար բառեր կը ջե ր կրական ես/և՛ բոլոր երկիրները : Ա ակայն , այս ՊեԱհշ կը խօսի, ռքսւպաոսկաւ
գործածե՝.. % ՚Հյոյնիսկ արտասաՀմանի մէջ։ Տարի պիսի դաչնակցոլթիւն մը աւելցուցած է թուրք
ներէ ի վեր : նախարարը բաւական Հեռաւոր ա պ ա գ ա յ ի իւ֊—
Երկու առարկութիւններն ալ սաՀմանո^ած են\
ոչ թէ Հարցը լուսաբանելու, այլ Հանրային կար– ԳԲԲ է • ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀԸ ԿԸ ՆՈՒԱ՚ԼԻ
ծիքր պղաորելու ; Ղ*աշով մաքսային Համաձայնութեան ըսած է
Երկուքին ալ պատասխանները տրուած են՛ Աատաք ասիկա փափուք խնդիր մըն է եւ եր*– Փրակայի Համ ա լսարանի Հ իմն ար կո ւթ եան
բազմաթիւ անգամներ ։ Բայց, երբեք աւելորդ չէ կար ուս ումնաս իր ո ւթեան կը կարօտի ( ո րպէս զի (յՕՕամեակին առթիւ երէկ մեծաշուք Հանդէս մը
միշտ ալ յիշեցնե լ ։ Մ ան աւանդ որ , խնդիր ր կ՜ոպ կնքուէ լիք Համաձայնութիւնը տեւական– Ր1ԼաՏ ՝•
Առ ա յ մ մ , թուրք եւ յ ո յ ն երկու անձն ամ ողո վներ տեղի աւնեցալ Ջ ե խո ս լո վաքի ո յ մա յրաքաղաքին՝
ունի ոչ թէ վիճաբանական մ արզա՛ւ քի մը , ա յլ կազմ ուած են , երեք ամիսէն պատրաստելու Հա մէջ գ ամէն ազդէ Համալսարանական եւ դիւանա -
Հիմնական վտանգի մլէ Հետ ; մար՝ տեղեկագիր մը, ՛որ Հիմ պիտի ծառայէ այս գիտական ներկայացուցիչներու ներկայութեամբ ւ
Ա ի անգամ բնղմ իշա կը յա յտարարենք , երկ - մասին կատարուելիք բանակցութեանց ; Հանդէսին եկաւ նաեւ Պենէշ , որ՛ Մ արտի եղերա
Ր՚՚րգ սա ար կութ Լ ան առթիւ • կան դէպքերէն ետք, աոաջին անգամն էր որ
Ա*ենք որեւէ խտրութիւն ԱՎԽիկաչե՛նք գներ
այն կուսակցութեան միջեւ^ այս կամ զիԱուոոսկսւԱ Հանրութեան 1լերեւար : քՒէեյ֊ քաջառողջ վիճակ
երբ կը պայքար ինք ունէր յ բայց հ պաՀ մը ՚ետքը^ ջղային ան՝Հ անգար՛ -
անտեղի եւ անճո ռնի օ տարաբանութեանց դէմ : կայաԱԱհէ կ՚ոպե տ ութիւն մը ցոյց տալ սկսաւ հ Բացորոշ կերպով
երէկ չէր
Վէրքշ շատ Հին է եւ մեր սերունդը կը տեսնուէ՛ր որ , մասնաւորաբար Համ ալս արա -
որ սկսաւ այս պայքա,րբ , յան,ոլն Հայերէնի ան նին վերատեսուչ Պիցովսքիի ճառին արտասանու
կախութեան եւ ազատ զա ր գա ց մ ան : թեան ատեն , *\յախագաՀը անկարռղ էր իր շար -
Փաստեր եւ վկայութիւննե^բ. $՝ոզ պրպր - Բանակի նախարար ՚Բէնըթ յայտարարեց Ժ ո ւմնեբուն տալու որոշ ձեւ մը :
տե% գտնեն անոնք որ ինքնակոչ Փաստաբանի գԽ*. կբանակի օոոլս*1Հ » առթիւ որ% պատերազմի մը ^ Տեառյ , խօէտեԼու կարգը իրեն եկւսք֊ % ՚էյախա -
սաա՚Լ ձնած են : պարագային յ Աիաց* ՝Լ,աՀ ան գն ե ր ո ւ պաշտ պա - գաՀ Պենէշ, ամէն անգամ որ կ*ա\րտասանէր
Ա ի^անկեալ յ ի շենք ոբ , Հանրապետական Հա նո ւթեան Համար անՀրաժեշտ է Ե պ՛ո պայի մէջ ու զազատ՛ութիւն՛^ բառը Լեւ եօթը անդամ կրկնեց
յաստանի մէջ , դ՛աշնակցական երեսփոխան մլէ , նենալ զինուորական կայաններ , եւ թէ՝ պաՀեսաի ղայն^ , իր ձայնը աւելի տկար կ^^լլէր՝) ա՛յնքան
ողբացեալ Տիգրան՝ \$՝աՀմուր (Ֆէրիա ճէմիլ) յա– մ եծ ուժեր պէտք է կազմուին ա յ ս կա յաններյէ ակար՝ որ ի վերջոյ բոլորովին մաըեցաւ Հ լ\ա -
մառօրէն կը մաքառէր խորՀրդաբանին մէջ եւ պաշապանելոլ Համավւ; Միայն թէ՝ ասոնք կարելի ռախօսը իր ուժերը կորսնցուցած էր , այնպէս ,ո\ր
գ ո ւը ս ը , օտար բառերը վտարելու Համ ար : է ունենալ աւելցուցած է խնդրո յ առարկա ք պաՀ մյլ ետք ռւնեցաւ նուաղում մը եւ ստիպուե–
Ա1ցնինք առաջին առարկութեան, որ կատար երկիրներու Հաւանութեամբ միայն ւ Պէաք է Հ ի– ցաւ խօսքբ կտրել նախադասութեան մը կէսին :
եալ բարեկենդանի մը կը վեր ած է սուտ–խենդե մ ակուընէ ո՛ւնենալ այս կայանէ ե րը , Հակառակ ՝Բիչ\ մը վերջը) շարունակեց իր ճառը եւ կրցաւ
րու խ եղկատա կու թ իւնր ՚. պարագային անոնք կր\Լ ան թշնամիին ձեռքը աւարտել զայն է
Այս պարոնները բան մը լսած, կարդացած ան ցն իլ , պա աերազմը սկսած ին պէս ԱՀա այս ճառին Էական մասեր Էն մէկը» <ձ,Ա ր՛
են , բայց լաւ չեն Հասկցած : Եւ֊ կամ , պարզապէս պէ սղի իրականանա յ մ արգկո ւթեան՝ բնական փա
ջաղացքէն կուգան; ե՜նք միշտ ձիշռո***ռ1 փաքը , որ է՝ խաղաղութիւն՝, մտածո՛ւմի ել կրօն
տաղտկալի դառնալու
Ուրեմն , Հարկադրուած ՋՈՐԵ-ՐՇԱԲԹԻ մամը 4ին Հաճոյքով լսեցինք քի ազատութեամբ , Հարկ է -- յայտարարեց
տարրական գիաելիք մը, ֆրանսական ձայնասփիւռին վրայ (Փարի էն — նա խագաՀ ը - ան՚ըն դՀ ատ մ շակել եւ իրագո բծել
աստիճան ՚. թէր) , մեր Հայրենակիցը՝ թէնռր ԿԻՐԱԿ ՍԱ - ա ի եղերական՝ մ տաւոր եւ Հոգեկան աղա աո ւթի լ -
ՀԸԶԼԵԱՆ "Ր յաջորդաբար վեց գեղեցիկ ե ր գ ե - նըւ Այս ազատութիւնը էական պայմանն է ամէն՝
Այո, ինչպէս ամէն լեզու յ Հայերէնն ալ բազ– րով գեղարուեստ ական, ի ր ական վայելք մ ը պատ– ճշմ ար իա Հոգեկան կեանքի եւ մ տաւորական ա-
մ աթիւ ւը բւ լի ո իւ ՝/ծ , մւււրսահ՝ , իւ ճառեց ունկնդիրն երուն ; Պ» Ա աքըգյեան երգեց մէն աշխատանքի , ընդՀան՚ոլր կերպով ^:
րացուցած է , գարերու ընթացքին : Այսինքն լրա
Անուշէն Աաբօին՝ երդը, Աայաթ ՝(յ.ովայէն ա չու -
ցուցած է իր պակասները, դառնալով ինքնօրէն ; զական ե ր գ մլէ, Տէր Ղ^եւոնդեանի Հ^այնել եմ գա ք
Այսօր ալ կրնայ փոխ առն՛ել , յղկել եւ յար՛– չեմ կարողի , Ա պենգար եան ի Վ^արգը ( կոմ ի տաս ի
մարցնել, եթէ իր սեփական գանձարանը չբաւէ , ՚Բէլէ քէլէն եւ Արուանձտեանցի Պճինկոն :
Համապատասխան բառը գտնելու կամ Հնարելու ՌՈՒՍԵՐԸ եւ Անգլիացիները Համաձայն չեն
Համար; Անչոլչտ Համաձայն լեզուի փիլիսոփա - Պ * Սաքըղլեան իր երկրորդ Համերգով , կիրա՛
կի օր Սալ - կավօ , Փարիզի ան -
գ ա մ մ ը եւս առիթը պիտի Հայ գաղութին կրաթովի օդակայան ին վրայ պատաՀած օգաւ1 ա–
ելու
յութեան ել քերականութեան : ւա յին արկած ին պարագաներուն մ ասին : Ա ովետ–
Արդ, բոլորովին ուրիչ բան է մեր մղած– պայ սւ ա յ ծափաՀար
զինքր : նեբուն Հ ամ աձա յն , անգլիական օդանաւն է որ
քարը, որ պիտի չարունակուի անխնայ , իբրեւ բ ա խ ա ծ է սովետ օդանաւին ^ ասկէ զատ, անգլիա
սրբազան պարտականութիւն, մը՛. ցի օդանաւորդը չէ յարգած թո֊իչքի մասին նա
Տատ պարզ է մեր ըսածը՛ Լալ սերտեցէք ԱՄԵՐԻԿԱՅԻ ծերակոյտը վաւերս,ցուց Հօֆ - խապէս որոշո լած պա յմ անները : Ա ովետ զե կոյց
սեփական աղբիւրներ ր, արեւելեան՛ թէ արեւմտ - ման՛ք, ,րն տ ր.ո ւթիւնը իբրեւ ըլնդՀ անո՛ւր վարի ք մը կլ առաջարկէ գ Հետեւաբար , >որ անգլեւսովեա
եան Հայերէնի, գրաբարի ել գաւառա բար բառն ե– Մ աւրշըլի ծրագրին գո\ր ծադբո ւթեան ։• խառն զքննիչ մարմին մ լ* ընտրուի ^ պատասխանա
րու անսպառ Հա ըստութիւսներ ը ։ Եւ պիտի գտնէք ԼԷՈՆ ՊԼՈՒՄԻ ժամանումը Իտալիա ջզագր - տուները ճշդելու Համ ար : Մ ի՚-Ա կողմ է , անգլիա
Հարիլրին 98^ այն բառերուն որոնց օտարոտի դռութիւն պատճառած է ա յ ս եր կր ի ՜ Համ ա յնա - կան զեկոյց մր կը Հերքէ սովետներու այս պատ
կամ ռուսացած պատճէնը կր գործածէք, իբրեւ վարներոլԼ , որոնք կր մեղադրեն ֆրանսայի նախ ճառաբանէ ո ւթի ւն ը , զոՐ ՀգործնականապԷս ան -
կեղծ թղթադրամ : Նախ սպառեցէք այդ պաշա կին վարչապետը որ եկած է օժանդակելու ը ն - ճիշգֆ կը յայտարարէ ;
րը , յետոյ դիւրին է Համաձայնիլ մնացեալի մա կեըվաըական պետ Աարակաթի, երեսփ* ր/նւռր ո ւ– ՀԱՒԱՆԱԿԱՆ է որ, եթէոչ սիկառէթներուն ,
սին՛ : թեանց առթիւՀ Պլում ուրբաթ օր Սթրէզայի մէջ գոնէ ծխախոտին գինր զեղչուի քանի որ մթերքի
Աւելորդ է խճողել նիւթը, ներկայացնելով պիտի արտասանէ ճառ մը , որ Մ ի լան ի ձա /նա - պակասութիւն չկայ, ոչ ալ արտադր՛ութիւնը
«ձղավթ ի չձհե րէն
ա յ գ կեղծ դրամներուն ցա՛նկը, խօսէն պիտի տ ա ր ած ո ւ ի եօթը ձա յ՝՛ ասփիւռով : նուազած է. Սակայն, կառավարութիւնը կը վա
մինչեւ «դեպուտատ»նհրը , Հօկուպացնեբներէն րանի տակաւին , որովՀետեւ , զեղչի սլա է տ զ ա յ ին ,
մինչեւ Հէվակուացնեթներ ը, « կոնստիտուցիա»– թէ իրենց տքնաջան աշխատանքները կը կատար - պետական Գանձին Հասոյթները պիտի նուաղին :
ներէն մինչեւ « լաուրիատ »ներր ; ալին– Համայնակուլ թաթի մր բռնութեան տակ ; Թ Ո Ւ Ր * գեմոկ րատ կուսակցութեան նախա -
Խ՛ Հայաստանի բոլոր ակադեմիկոսներն ու բա %ոյնիսկ այդ պայմաններու։ մէջ, մենք մաս գաՀ ճէլալ Պայար Եբզնկայի մէջ ճառ մը արտա
նասէրները եթէ մէկ նմարը լեցնեն իրենց ամբողջ նաւոր ուշադրութեամբ կր Հետեւինք իրենց ճի - սանելով, կրկնած է ինչ որ ըսած էր ասկէ առաջ,
Հմտութեամբ ել ուս ումնաս ի րո լթեամ բ , տակա ՛եւ գիւ պետական լեզուն ճ՚ոխլ զանազան առիթներով ; Միւս կոզմէ սա կա/և, Ան
միւս երկունքին շար
ւին՛ բաւական կր չգտնէուիՀաւասարՀայաստաակնչռէնեչո լ Հադմուարրւ գերուն տարածել : կլ պարտականութիւն գարա յ ի պատուոյ ատեան ր կուսակցութեան
ծանր կը կչ՚ւէ ցնելոլ ինչ կը սե -
նմարը , պենք քերէն վտարած է վեց երեսփոխան , կոլսակցոլ վտար
չատ ա։ ելի որ բնական է ել Հարազատ : թեան
ակնառու գէմքերէն։ Մինչեւ այսօր
Իյորապէս գնաՀատելով Հանդերձ իրենց թան Յաջորդ՛ով՝ նոր վկայութիւն մը բուն իսկ Ե– ՛ուած երեսփոխաններուն թիւր \2ի Հասած է ••
կագին վաստակը, մեկ սաիպուած ենք կրկնե, րելանէնկ Հաստատելու Համար թէ ուր է չարի -
այս յայտարարութիձը– Մանաւանդ որ, գիտենք քի% աղրիկրը : Օ • ( Լ ո ւ ր ե ր ո ւ շայրաւԸակոՆթիւ8ը կ ա ր դ ա լ դ..
Fonds A.R.A.M
