Page 48 - ARM_19-1948_01

/յւս Հ ւ ^ ւ ^ ս ա ^ ^ե^այս*^^ >*սասԱ^ւ 4

Նա տաէի, Աա թա\ի Մոսկուայի Ակ փ§աեցեք ԼԱզուա

աճա է ն-ոյ) պ ա տ ճ ա ո Ա ե դ

ա\գս$աբինեբ՝ր կբ թաւալէն ախուր եւ միօրինակ։ Գ. Ալէմչահի կ,լիբ^ գրութեանս մէչ կարճ

Աւելի քա՛ն մռայլ է Հորիղոնբ, մէկ աաբիէն միք~– ակնհար կ մ՝՚ու֊նէի Հայեբէւ տառերու գքսչնաձա

ւ*Բ% Ոչ միայն ազգային , այլեւ, միջազգային տե– չու,բչ 1945—46ին սոխլձ-ութւծ նո ւթեան՛ մասին; Նամակագիր մբ կբ ("^գբէ
Ներգաղթի ււ֊ ՝«8առաի>ի
մէչ1 ներկայացնել իմ ^նոբ աղբիւրնե­
ււ ա Լ) էտով : գեւյւրոլթիմւբ, նուաղեցաւ. \947ին։ Մեր Հայրե­ րբողի մասին Լ եւ Ղհ տառերուն
անուանակոչու­
Գեռ նոր լռեցին Հրանոթները ։ Այլեւս չենք նաբաղձ ել Հ ա յ բեՏԼա ս Է ր գաղթաՀայբ , ներքին ՛ու­ թեան (լիւ՛ն = լիյուն = յունական
Լ) , ինչպէս ել
լսեր՝ զթռչուն բերգերոլֆ մաՀասփ՚րւ ճռինչբ ժեղ Հաւատք մբ ու՛սէր Հայրենիքէ՛ն եևաօ՜ պաշտօ­ անոնց օ՜ագմ ան՛ (ղա՞ՂՈբ Հայեցի
է եւ Հին թէ
Աւրոսլայի , Ասիս յ եւ Ափբիկէի վերեւհ Միլիոնա­ նական Հրաւէրներու մասթձ I
լի.%) ։
ւոր երիտասարդներ Վերադարձած են տուն : Ան կբ Հալատաբ ղանգոլա,հայթնւ նե՛րգաղթի
ԱՀա թէ ի՛նչ ։
՚Հյո յնքան ա լ ղմ բա թ տներ կր մ"խիթար ուին որ ողՀ իրական նշան ակութեաԼբ, որ իր մէչ\ կբ բովան֊
Եւ գեռ կան՛, որ զիս կբ մեղադրեն թէ յ օ ղ ^
մնացին ^ թէեւ գերի կամ Հաշմ անգամ : գակէբ նաեւ, Հայրենի Հողեր՛ու բնգարձակմտքե ուածներս
շարունակելի կբ մնան ։ ի0նչպէս բն֊եմ
Ե ւ սա կայն , աՀա նոր էն՝ վառօդ է տբ կբ շյ*ն՝~ աբգար երագն աչ ։
որ շարունակելի չմնան ։ Հազիւ կլլ սկսիմ քրքրել
չենք; Ու վայբերան կանչեր շրՀան կբն; են սլարբե— Ոչ ոք կրնաք առանց մեղսձչա՚եքի պ՚ևգել, որ՛ նիւթ մբ, եւ աՀա մէկբ ասգին կբ քաշէ թեւէս ,

րաբաբ ։ ՀեազՀետէ աւելի խտանալովդ գունաւոր– միեւնոյն, տբամաղբութիւններբ չունէին մեր երկ– միւսր անգին ;

(՚ո ւելով ; ձ՛ի իշխա՚հաւոր՚ևերբ, իբեեց՝ Հոգ չէ թէ ցուցա­ Պատասխան ։ իմ ակնարկիս մէՀ՝ զիս Հեաա֊,

Վեց - եօթն էին աչխարՀի Հզօրն\երբ , վեր Հին կան բաղմաղան պաշտօնական եւ անպաշտօն յայ– ՔՐՔԲողբ գաշնաձայնութեան (շսբհօաշ) օրէնքն

պատերազմէն առաՀ։ Եւ գիտենք թէ ինչ քստմնե­ բ տ ր ա բո լթ ի լՀհ-երովբ Հ

լի խազեր, արիւնազանգ գաւեր կբ սարքէ ին,, փո– Մեր՝ ՀձՏառաշ\րիմականց՛ն երբ կբն;ա\ն էր, րնդարձակ է սիւթբ, բայց որեւէ Հետաքր.
ի/ռովբլ քբ ութ իւն չի կրնար ներկայացնել
խադարձարա ո յ ի Հարկին , մսացտլ ոչխարնեբու ել գաղաղել, եթէ բսենք, Հայութճան մէչ1, ագե– թե ր ց՛ո զն ե րո ւն ; օրա թե բիժի բն^

վեր ահ՜ ե լով ամ բոգՀ Ժ\ողովուբգն9էբ X ւոբութիլնբ այս .ուղղոլթԼամբ բնգՀանոկբ էր)

Այժմ իՀած են երեք չորսի : Աւելի ճիշգ՝ ե– Տառեր\ու անուանակոչութեան մասին՛ նոր
բոլորին ալ բոչոլւիս՝ հայրենիքի մէչ1 թէ Հայրե­ բան մբ չեմ գիտեր ՚. Ուսուցիչս
բեքի։ Բայց կբ թուի թէ շա"՛ աւելի դժուար կբ Աբամ հիկոզոս^
նիքէն գուբս, առանց խտրութեան ել առանց բա­ եան կր պնդէր թէ լխ-էկւ սգումն է փ^Ռ\\1ն անուան ,
Հասկնան իրար , քան երէկ : Աւելի մոլեգնօբէն
ցառութեան :
կ ատեն իրար , քան ե ր է կո լան՝ թշնամին : ( նո յ՚բ Տ տառին Համ ար ) , ատով Հաստատելու
Այո բնգՀանուբ ոգեւորութեան՝ մէչ՝, առաքթւ՛
Ա* ա րգ կր փո րձոլի Հ արցն ել թէ ասոնք չէի^ն Համար իժէ յունարէնէ փոխ առն՛ուած տառ մլէն, Է ,
պաղ Հովբ եկաւ \947ին, թէեւ նկ ատելի էր ան
որ ձեռք ձեռքի տոլին աշխար Հ ի բո լոր ո ազմա– գ ե ռ \946թ–. " յաճախ յունարէն բառերո լ տ ա ռա դա բ ձո ւթ ե ամբ

գաշտեբուն վրայ, էոորտակելու Համար Հասարա­ ճւ՚ԼԳ էէ "Բ անցեալ տարուան Համաբ. ալ 70 եւս Համապատա՛սխան է

կաց 13՝շԳւամին * • • Հաղաբ ներգաղթովԼերոլ լոլրբ տրուեցալ պաշ­ Գալով ՛Լ եւ Լ տառերու ծագման եւ Հնու­

Եւ աՀաւասիկ տարի մբն. ալ կբ փա կուի ծա՛՛ր տօն՛ապէս : Այ ս առ թիւ Հլդ՛ յղթաՀայոլ թեան կամ պատմական Հնչումներս լն Հա բազա ֊

ձախողանքներով , եթէ չՀաշուենք Հինգ պարտ եալ թե ան պ ար տ աւո բութի ւն ն ե րբ , ին չպ էյ/ ել ա ^ն տութեան վէճբ կայ ու կբ մնայ։ Ոմանք կբ պբն֊֊

պետ ո ւթեանց գա շնա գիրնե բ՛ուն ստորագրութիւ - պատ բա ստ՛ութիւնն.երբ յ ՛որ տես՛ուած էիս եւ գ ե ռ գեն թէ մեր լեզուին յատկանիշն էր՛, սկիզբն երբ ,

փ պիտի տեսնուէին՝ բուն Հ այբ են իքին մէՀ , դիւրա­ Լ տառբ Հնչել ՛Լ ձ ինչպէս օՈյդր , աէզ ; ԸնգՀակա–

ցնելու ներգաղթողներ՝ու փոխագր՚ոլթիւ\1ն^ ել տե­ ռակն , ուրիշներ կբ պնդեն, թէ Հայ լեզուն ՛Լ աա.

Ի՛նչ որ միՀաղգային, դիւանագիտութիւն ^ԼԼ7 ղաւս ;՝ո ւմբ : ռբ կբ շինէ Լ, ինչպէս ւ1աււախա/Լ — մայլԱփյ.

կոչեն, յայտնի կամ գաղտնի, գար ձեր է իրական Հակառակ այս թո լո րին , Ա եպտեմբե բ ամ սուն Լապաայ |3ալ (թ՝ոյղ) — յ ^ ^ յ լ ։ Աո֊աՀին տեսակէ–

լալ՛ ւ բինթոս մբ : (իոզովոլրգներր ի զուր Լոյսէ մ իա յն ձեռնարկուեցաւ բոլՀԼ փոխագրութեան՛ , աբ պաշտպանողներուն գլուխբ կբ կանգնի 9**

ճ եզրեր՝ , ե լքեր կբ փնտռեն ա՚՝1 ո ր պայթուցիկ բա­ ՔէԼ\ ^Լ7. 1՚"ԼոԼ՛ գազուիԽ-երէն– : Ա յվազովսկի ; Հա կա ռակ տ ե ս ա կէ տբ պա շտ պա–

ւիղներուն մ ԷՀ : .գներուն գլուխբ Բագրատունի , Լոր կբ պնդէ

Ուրեմն , ինչո՛ւ զարմանալ որ , մենք ալ , ց պատճառի էր այս որոշում ր , եւ կամ թէԼէլ% տԱյռերոլն միլել գոյոլթիմԽ ոլնէին ^

մ ի շա Հալածական եւ տա–բր՛՛ոուրւ եր Ա՝ եծեր ո ւ ճամ֊֊֊. պատճառն երր Հետեւանք է ին միա* յն գործնական կու միՀին՛ ձայներ եւս , >որոնք կր նշանակուէին
շինաբա– ^ կամ
բուն վրայ"յ ,\ գաբռարձճեետւ լ «օր սրել չ՛ տ ե ս ա ՛ք»։ դժ ո ւա ր\ո ւթ՝ի լքենե րո ւՀե\ , Հի1ակա\ր՚աա յին նաւե­ փշիկով մբ ,~ ւրեմն բնգամ էն՚ր ձ՚՚՚Ր"

Զտեսան-ք այնպէս ինչպէս կբ սպասէ ին՛ք • բութեան կարճ ժամանակք, փոխադրական

Ինչպէս իրաւունք ունէ ինք սպասելու : րու պակասբ եւայլն^ , մենք կբ* վարանին ք գր՚ա՝–

Ոչ թէ ի բրել խեղճուկրակ բազմ՛ութիւն մ բ, կսԽ պաաասխան տալու : ՈբովՀետել , ցարդ , Աշունբ անցաւ, ձմեռ է այլեւս յ այն ալ Ո*՝ու֊
մ անիո յ ձմեռբ , սա կա յն\ մեկն՛ում ի Հրամ անբ չբ
այլ իբրեւ մարտակա՛ն ՛ուժ՜ յ խո րՀրդա յին ոեւէ Հրատարակութեան մ ԷՀ , կբ կա յ հ Ո՞ւրկէ ա յս արգելքբ : //•// ւմ ան տ կան կառա­
վար ո ւթի ւնէ^ն . Ան շո ւշտ ծ ի ծա գելի է այս մա­
Ի փ/՚րՀ17յ հթէ մարգիկ ուրանան , աշխարՀա^ Հանգիպկինք նման, արգելք մբ մատնանշող ոեւէ

սաստսմւ պատերազմին՛՜ բո լո ր ռազմադաշտ երբ , բո­ տ ե ղե կա աո ւո լթեան ;

լոր խրամներն ու քագաժայռերր, ծովերն ու Իսկ րն գՀ ա կա §ւա կ1ւ՛, անպակաս ե՛ն մ իշա նբ– սի՛ն մ տածել : կբ իորՀ թք Հ՚իաշԱակցութեան մ ա–

ճաի ճախուտներ բ պիտի վկա քեն * կաբտգրութի ւն\ե եբ բ ՛եկող ՛ու գալիք ներգաղթող­ ա ե ս\. ե լ ա յս ան՛լուր տղբեբգո լթեան մէՀ -

Այս այն ժողովոլրգն է որ իր զաւակներէն ա~ ՛ներու Համար շինուած աւանն՛՛երու , թաղերու եւ այգ արգէն, լաւագոյն բարենիշ մբ կրնայ ԲԱալ
Հա­
ւելի քան յ)00.000 քաՀեր տ բ ա մ ա գ ր ե ց բն՝գՀ անր ա - բն ա կա ր ա\ե\ւ՚ե րո ւ , ին չպէս նաեւ "ւրիշ պատ բա Ա– ուղեղային Հ իւանգո ւթիւ\ն.է տառապողներու
կբբ–
կան րաղթանւ յԲ * մէկ երրորդի տոլթիլՀԼ ն երտ լ • մ՛ար :

կորսնցնելու գնով : Ա իւս կողմ էն՝ գաղութներն ալ \ո՝չ մէկ ձեւով Ուղիղ եւ միակ արդար լու՚ծոլմլՀ, մենք

Եւ պատմագիրն, ալ պիտի աւելցնէ :—- Աիայն չդժկամակեցան՛ իրենցմէ եղած պաՀանՀներէն՝ նաՀԼք գտնել Աոսկուայի մէՀ, որ ոչ միայն տէրն է

Կովկասի մէՀ, այս ժողովուրգբ, Համեմատաբար նիւթական թէ բաբոյակսձւ ։ Հոս աւելորդ չէ յի– այս կարգի Հարցեբուն , այլեւ բուն՝ Հեղինակբ նբ~

վաք՛ ա թիւ , ստացաւ քաՀութեա՝ն\ շքանշանն։ ե ր՛ո լ շել , որ մ եր ամ են աղքատ գաղութներն՝ անգամ ման անլոյծ գաղտնիքներուն ;

ամկ նէն մեծ ի՝^ի՚֊Ր ւ ԽորՀրգային կա բ գո լս արքին թեչպէս օրինակ (ֆունաստս-Հեբ եւ քիումանփան չբ Երբ կբ խօսուի Դաշնակցութեան կողմէ ներ~

տակ : վար անե ցան Հա գալ իլ՛ են ց բոլոր ծախս երբ ։ ք*՚ա– գաղթի շուրՀ ՚որպէս , թէ կատարուած մեքենա -

Աքսպէս Ք/լալո՛ի Հանդերձ , բնգՀան ուր յաղ– րեգործական՚ր իր կարգին , արտակարգ եռանդ եւ յութիւններու մ ասին , եւ ռՔՐ ան բա ր ե իսզճո ւ–

թա՛։ Հսկէն մեղի բաժին ին\կալ նո քն՝ լեռնակուտակ Հ ոգածո զո ւթ ի լ% մբ յա յտնաբեր ե ց ներգաղթի Հ՛ա­ թեամբ եւ անպատասխանատու ձեւով Հ^Ղ՚աշնակ–

շոայրսբանոէ թիւ§ բ , ինչպէս նախորդ ԱշխարՀա– մար , կանգ չաոՏսելով ոեւէ ղոՀ սղութեան առՀեւ : ցութեան\ մատբ^ ց՝ոյց կբ արուի ֆրաՀեսակսճն եւ.

մարա ին՝ ; 1՝այց որ գ ժ՛ո լա բու թի »մ֊։. ն երբ ա յս ՛ո ւղղութեամբ ամ երիկեան կառավարութի ւննեբո լ կողմ էն յա -

Եւ մենր , լաւիտենական՝ մանուկ , ծավւաՀա– ձէՔձ*՝ յ մենք նկատի ունինք ուրիշ իրողութիւնէ եր րուցոլած բստ ամենայնի օրինական գմ՜ուաբու–

բեցինք ով ,ոբ խնդաց մեր երեսին կամ շոյեց մեր թիւնԱեբու առթիւ լաւ է , ատկէ առաՀ գիտել

Այսպէս օրինակ , վերցնենք (թումանիայէն տարբեր վայրեր ալ ;

՛ԱՔ է՛՛ ՛՛՛յ" ՚"1՚յ մ՜ողովուրգն Է որ իբրու փոխագրուողներու պարագան : իրում անիո յ օբինակբ մ իա^ն՛, շատ բան կրնայ

խորՀրգանշսւ ՚՛ ունի Արաքսն ու Արտրատբ, իսկ Յայտնի է, որ Օգոստոսին միայն քՕ՚որՀրդ* կա– բացատրել, ամէնէն առա չ մեբ «Յառաջէի մա֊

իբրեւ յաւիտենական ՛ո լժ՝ Աշխաաանքբ : ռավարութիւնբ կ՝ք*ր՝ոշէ Ռումանիայէն ալ մաս մր կան »՝ն՝եր ո ւն : Դժբախտաբար ի ր ա՛կանո ւթ իլն*բ

՝Րանի կա ՝յյգ լեռն գեաբ, լեոհերն ու Հայեր Հայաստտն փոխադրել : \,ախապատբաս տեսնելբ Հաճելի բան չէ անո՚եց Համար : ի\\ր՚ովհե–

գետե - րո/որ գս/ւԼ րն չ ա ր տ կ ամ ո ւ թ ի՛ ւ^ նւ ե– ւկա\ն ("՛լ"բ աշիսաաանքներբ կ՚ք կատարուին , տեւ, Աեբգագթի Խյսօրուայ ի ր ա կան՛ո ւթ ե ան ւ^էչ\\

րբ գւստապար տուած են ամլութ եան մ իշա ներգաղթի լիազօր Ապրաամ օֆ ի ան մ ի Հա­ ոչ մէկ իրական արժէք կբ ներկայացնե՛ն, ՛ոչ ֆրան­

Եթէ այսօր մ եր ար ելի աւելի շատ ուրիշներ կան ՀրտՀանզձ՝. եր ո յին \ո լ Հ ս կո գո ւթ ե ան տակ : Կբ սական՛, .ոչ ամ երիկեան գժուարութիւննեբբ, եւ
չի նշանակեր
թուն ճամբարն կբ լուսաւորէ , այգ ճշդուին անմ իՀտկան՝ մ եկ-ողներոլ սուցակերբ , կբ ՛ո շ ալ Դ՛աշնակցութեա՛ն երեւակայակա՛ն՛ Հմեքե֊

թէ այսպէս ալ պիտի մնայ Հ կատարուին վեբՀնական բոլոր գո ր՚ծոդո ւթիմւնե– նսւյութիւններյդ տ

Բւնինք արգէն կորիզք Հա յրենիքի մր որ կր­ րբ՛) առանց մոռնալու ՀողՀեգթի՝^ >ր)ն.դՀանուր եւ, ՏԼանգուաՆային նեբգաղթբ, Հաստատ ո լաօ՜ եւ

նայ ՀեազՀետէ աւելի լայն բանալ իր թե ւե ր՛ր , մասնակի ցոյցերն ու Հաւաքսյթւեբր : Հբամանագրուաձ– Աոսկուայէն , դժբախտաբար ,

քանգե լ արուե ստակսձն սաՀմ ան ա քարե րն ու վւշա– այսօր չուԿ՚՚ի այն իմաստն ՛ու նշանակոլթիւնբ, ինք

թեչերր , գտնելու Համ ար իր բնական՛ , եթէ ոչ որ ՚ունէբ 1945 46 թուականներուն տ

պա։՛՛ ֊էական տար՛ած ութիւն բ : վեղար Հ ովիլներ կամ լիազօրներ նշանակելով ա– •Աս,, տարբեր իմաստ ել բովանդակութիւն ՛ու­

Ե՛֊ նո յն ատեն անշուշտ ա յսօբո լս/ն ամենակալ նոնց գլխուն վերեւ : նէր ոչ միայն Մոսկուայի Համար մեբ յիշաձ՜ թբ–

թեւ ո/ր կո լթ քյ/՚նն տլ պիտի դառնա լ իրական գաշ^ Դարձեալ պայմա Լ ։յ, Ա. տասաՀմանբ ինքն՛ ւականԱ երուն , այլ նաեւ բովանդակ Հայութեան

նակ–; . թիււ՚՚յ ք սկապէս աղատ ել ա՛ն կա խ Հ ա ր ե- ալ ունենա / յստակ գիրք ^ Հիմնական շաՀեբու Համար, Հայրենիքի մէչ թէ Հայրենիքէն, գուբս :

լան*, մբ Հ1 ՛ո , որ չունի ուրիշ փառասիրութիւն Հ ասուն, գիտակցութիւն , մէկգի Գ^ռԼուԼ ^յառաՀ– Ս՚յԳ թ տոլ կաննե ր էն ասդին , շատ բան փոխ -

եթէ ոք իր շ ինար ար սաեղծագո րծ ո լթեան բաբի– գիմ ական՝$> ծ ե քծ ե քո ւմնե Լ.ք ; ո լեց ալ մեբ այս անիծ՜ուաձ– եբկրագ1նգին վրայ։

ՔԱ ք^՚՚^՚Լ մ –ւ ՚գկութեան • Ե՛– ա յ ս ՝ ոչ մի այն քաղաքական տեսակէտով, Փոխուեցալ Աաեւ Ա՝ոսկուան , Հայոց մեձ՜ ՈԼ

իտի մնա ւ՛ն ք ան սասան՝ այ ս Հաւատքին մ ԷՀ , այլեւ մշակոյթի ճ ա կ ատ ին վրայ : փոՔՐ իր խնամակալներուն հետ ։

իբրեւ Հ աւա ա ա բ ի մ ժառանգս րգնե րբ ղարաւո ր ա - Օր ի նակ , երբ մենք անդադար կր յիշեցնենք Եւ մենք տեսանք զան դո ւա ձ՜ա յին Չներգաղթէ

լանդ ի ն : թէ Եվ՛ եւանբ իբաւոլնք չունի քմաՀաճօրէն խաղա­ Հետ մէչտեղ ՚՚ւետուաձ ԹբքաՀայոց Հոդեբոլ. կրց–

1*>.ոոբ Հո մար ալ, տարրական պայման Է ոբ լու բուն Հայկական մշակոյքժին , լեզուին տլ գրա­ ման պաՀանչլ, աստիճանական մ՚ոռացումբ ։

Հա յա ՛տանն ու Հա յկակս/ե ԱբաաոաՀմ անր իրա­ կանութեան Հետ , ամ օթէ որ Ար տաս աՀ մ ան ի Գեռ ասկէ առա 9 , երբ Վփչթսկին կարոն ու

րու ր քց ու ի% ազատ Հ ամ ա ր ձա կ Տ առանց կողմն ա– գբոց բրոցներբ սուտ խենգ ձեւ՛ա - ան , կամ ճա­ ԱրտաՀանբ վրացական կբ յայտաբա•ւրէբ, միթէ

կի , ծուռ բե րան միՀնորզնեբու : կատ յարգաբեն , ս/ւփառոլհ ակ գասալքութեամ՛բ : ՚յԳ յայ»՚աբարոլթեամբ չէր լուծեր նաեւ ներ­

Եւ պայման Է որ Երեւան՚բ ոչ թէ թերխաշ , • գաղթի չոլրչ ստեղՆոլահ֊ Հարցե՚րբ ..

թխածոլ Հրամս/ններ արձակէ,այլ վարժուի լսել^ . . . (յ"բ տարի , նոր բաբի , կ ըսէ մեր իմաս­ Լ""– է> քիչ ՛քբ երե սնեբգ ա յ դ ոլղգտլթեամբ

՚ոլ/ւկող րել , բմբռնել : | տուն ժողովւոլրդբ յ դարձնէք պարոնայք «8առա^իմականգներ , ո"վ

/՝ վերՀւ; է ո շ բանաւոր Հօտ է ԱբռւասաՀմանի Կրկնենք մենք ալ բարձրաձայն–, նոյն կեն սո ւ^ գիտէ, գուցէ, Վիշինսքիի յայտարարութեանն՛ մէչ

մէկ մհլիոնբ , ոչ ալ բայ րոլ ամբոխ մբ, որ– րաիյ լաւատես ո ւթեամբ I եւս <(.Գաշնակցոլթեան մատչՀ» գւ ՚նԼ ւ յ՛ Վ-գէք

պէղէ փարախ՝՝–եբու բաժ– ս են , վեղարաւոր թէ ւս5– 6ՈՒՍԱԲԵՐ

Fonds A.R.A.M