Page 52 - ARM_19-1948_01
P. 52
Ո՚Նք /» վհւէ թացասակաԱ ԳխակաԱ ասուլիս սիկա իրողոլթիւ մբն է աբ իսկապէս մեէէ զար
մանք կր պատճառէ թւագկսՔւեբոսն :
կեցուածքը թռչաններու, գաղթին նոլաաակր ոեղթւ. աչահ^
կենգանիներալն* գաղթք կր կազմէ բն՚այլթեյսն պաԱոլմն Է, այսինքն չկրնալով ցուրտին տոկաք
ամ էն էն թ աքս ւն աւ Հ եա աքրքբ ա կան եվ՛ եւլո յթնե– եւ ձմէոռւան եզ>սևա.կին անօթի Լ/քսալու Համար
Հաճոյքով չէ անշուշտ ^ որ մեք Հակառա– րէն մէկը։ Արգաքեա֊, գարերէ ի վիր գիտական տաք երկիրներ կբ գազթե՚ւ, իսկ դեմմթեկներէոլ
կոԲ գնե՛րը սեւ՛ով ճե ո մա (լի վբայ կջլ յայտարարեն աշխաքՀբ զբաղած է այգ Հարցով, ա՛ռանց սա– ել « տբճոՀհօճ՝»ներու գաղթը, ինչպէս բլսինք կ/է
թէ՝ զմիլ չեւ, այժմ գաղութահայ եւ ոչ մի Հասանք , կայն թափանցն յո լ անոք Ր"ԼռՐ գաղտնիքներուն֊; վերկանա ք Հաւաքական անձնասպանութեամբ ,
քաղաքական– եւ. ոչ մի կացմ ա կեբպդլիէհլն՛ Հրա կենդանիներու գաղթին ս պա ա ա կր երբեմն ցե - ի1չ որ տարօրինակ ու անբացատրելի երեւոյթ
մբն Է ••
պարակաւ, բացորոշ կերպով ներգաղթի գէմ չէ ղին պաՀպանումն ու վերապրումն է , երբեմ՛ն ար -
արաայայաուել , քացի մէկը» : Ւայց այգ մէկէն գիւնք ս՚Լաււն՚գի չգոյութեան , եւ երբեմն ալ անոր Կուղբբ կրծող անասուններու դասակարգին
( կար տինալ Աղա ճ ա Լ եան յ րաց որո չ աբթաա յա յա ու— պատճաոճեեքը բոլաբովփն անծանօթ կբ մ՛նան։ պատկանող կա թնա ս ո ւն կենդանի մ թն՛ Է , որ՛ուն
թիւեբ կր խոստովանին , ^ պակաս վնասակար (իարտիքները ոբ տաք երկիր\֊՝եբոլ , տեւական ՚յեղբ ՀետզՀետԷ անՀետա\նալու վրայ է Ե՚֊բոպա–
աղէտբ կբ կաղմեն , մասնաւոբապէս Աը^հքիո յ > յէ՛* ••
ե ղա լ « (յ եվ. գաղթ ի գո ր ծ ին՛ ;
Հրապարակա յին՛ արաա յջսյտ ութ իւննե բով Սէնէկալէ ել Ա իէեր կրական ի Հաբ* ծովեգեբեա ք ԷԼն/էնք Համախում բ կ՚ապրին գետերու եղեր^.
տրամաբանօրէն պէտք է ընդունիկլ ն՛աեւ, Հ ր ա սլա - ե ր կիբներու , խմբ՚ո վ ին կը գաղթե ն՛ երկիրէ եր քբ ՛ոլ Հո՚հ կր շբ1են իրենց տնակներ բ , բաղկացահ՝
քաղային՛ քայլել՛ով ալ, ոչ մէկ Հ ո սանք եւ կաղ֊ կի ր եւ յաճախ ա՛ն սաՀ մաԱ ՝ վ ֊աս ն եր կը պա աճա- երկու յարկէ, որոնց մէկբ՛ ղեաեղուաՆ է Գյււբն
մաղերպութիլն գէմ չէ եղած ներգաղթի գործին X ււեն բո ւս ա կան՛ո ւթ ե ան ւ Աւա.ց խմբական գաղթին* մակերեոէն վեր, իսկ միւսբ Հուրին մէՀ։ Տնակնե..
Ա եվւ Հակառակորդներու կողմ էն այս Հանդի պատճառը սնՀոլ\ւգի ել Հյուրի պակասն է X րոմն պաաերր, .որոնք խրճիթի մ բ երեւ՛ոյթ բ ու
սաւոր Հ ա ս տ ա ա ո լթ ի ւձ~ ը ս ա կա յն , խեգՀւ րո չի չոլ— Վ* անա տա յի եւ ՀյՈ բվե կիո յ մէէ գո յո ւթիւն Ու նին, Հասա կոճղերով շինուած՝ ե1՚ , իսկ աա՚Լ֊իքր
ճիւ ղերէ ու կաւաՀ՚ողէ %
սարաներ ամբողէովին– % Պէտք է , անՀ ր աժեշտ է նին ^Լէմմինկ» կո չուած դաշտամուկի նմ անող կազմուած է հ՜աոերոլ բե ակար ա1։ն.եր.բ շինելու Հսթ,
բ նւեերգաղթի գործին վնասադներ մաանանշութե, կենդանիներ, արոնք ատեն, ատեն սբձբաւաե– Կուղբերբ՛ ի րե՚նց
մութին– թէ խաւարին մէէ, եւ ստեղծ ուի ի Հար դակնե րէ իէնելով ել անցելով րնդարձակ դաշտե մար խմբովին կ՝արշաւեն մօտակայ ա՛նտառ՛ներ (
կին, եթէ աեկաբելր արդիւնքի Հա՛ռեին՛ փբն ր՛ ու մէէէն, խմբովին ծովու մէէ կբ նետուին՛ ու ու Հոն բարտիի ել ցարասիի ճառերուն վրայ յար
առա ո լքնել ով ; ծւ//.
Հոն՛. անՀետ կբ կոբսուին յ ձակելով կբ խորտակեն ղանոնք; Հաստատուն
Համա յ Լ ավար բարքերուն մէէ , ւլգժժ ո ւ ար ին Հարաւային Ափրիկէի մէէ «ՅբՈՈ§եօճ» Կ" ձ՜ ռեվբ չեն կրնար տոկալ բիւրաւոր կուղբերու աւե–
գորհ մը ձէ այս . անոնք Հրաշագործներ յլ ո ւած յամ ո յլ՛ ի նմանող փոքր կեն՛դան ինե բ ու Հ Օ– ,Ր Ի է. յարձակում թ.՛ եւ դետիե. կր տապալեն ; ^քաոձե–
ոլղղոլթեամբ X տեբ խի տ շարքերով դէպի ծովեզերք կուղղոլին , բու ճիլղերբ մփ աո մի կոտրտելէ եւ մինչեւ գե^
Առ այժմ պատէ պատ կը զարնուին ցոյց տա ալ Հոն խմբովին ծ ովամ.ոյն՛ կ՚ըլլան ; տեղերք փոխադրելէ ետք , ղանոնք իբր
լու Համ ար ՛դաշն՛ակցութեան երկդիմի գիբքբ ներ՛
գաղթի Հանդէպ ; Ա ո յն երկու խմբական գադթեբո ւն եւ Հաւա կր գործածեն իրենց բնակարաններուն Համա\ր֊, որ
քական ինքնասպանութեան՝ պատճառները անծա ճարտարապետական տեսակէտէն. աՏթերի կաճ
Ամ ենա լուրէ փաստը , .ոք մ եբ գէմ կբ բեր նօթ են : ււո ւռց.ոո ւլ մնե ր են
ուի , մեր մամ ուլի դե բե է ^ներգաղթի եւ 1Ա * Հա - ՜ճամ ա յիքա յի ցամաքա յին խեչեփառներբ ՛որոնք Հ– ՏԷՐՈՍԿԻ
յաս ա անի վե ր ա բեր մ ա մբ : ք*այց ա յ ս "՚ ե ղ ալ մեր
տեսակէտ ժայռեր ու մ էէ կ՚ապրին՝ , ամ էն տաբի սերնգագոր -
քԼնադատներբ չեն կրնար մ իշտ իրենց
: Անոնք կբ ծ ո ւթեան՝ շբ էան թն՛ ՛է՛՝– ւր ս կ՚ելլեն իրենց թաքստ՛ո
ներուն* ի նպաստ վւասաեր Հայթայթել
ար տա յա յտ ո ւթի լե ցէն եւ կանոնաւոր չարքերով իրենց ճամ բո ւն ՚իբ~– Հափդ ՀուԱգաւքիպ Ակ
բաւականանան իրեն ց վա յել
մէկ սիւ֊ րա յ գտնուած բո լո ր ար գե լյ^ն\ե րէն անցնելով դէ
ներով Հասկցնել, որ եթէ մեր «թերթերի
լուրե պի ծ՚ո վեզեքք էլ ոլղղո լին :
նա կբ նպաստաւոր էր իսկ միւսը աննպաստ Ենքելէս (ծՈ§Աւ11շ) անուշ էուվ՚ի
րով» լեցուցինք ; Աւբիշ խօսքով , անտնք չեն, ժխ– օձաձոլկերը, (Կ՚ամփովւենք «Բազմավէպ» թ ի լ 9 10/ մէք
աեբ որ գրական արաա յա յտ ո ւթիւն ռւ\ն եցած ենք , ՛որոնք Եվրոպայի եւ Հիւսիսային՛ Ամերիկայի գե Տօքթ * Ֆէլիքս Ա՚֊ետիքի (Պուտափէշտի Պաաժստ-ք
բայց այսքան բ ոչինչ կը նշան՛ակէ , տերուն .ու լիճերուն մէէ խաղաղ կեան՛ք մբ կբ կան ատեանի փոխ նախագաՀ ) յօդուածէն :
Ր"ղճ*ռտեւ վարեն, օրին մէկբ յա\;\կարծ կը թողուն իրենց Զանաղտն՝ դարերու ընթացքին ժ ո զա վուր գ–
երբ լաւին ^ լալ ենք բսեր, պէտք էբ ոք վատիենն ... 4 4 . " ֊ * լ " «-•*,«• ** "
՚1ձ՜ Մն 7 1 Ք 1 « < \ Ը Բնավայրը, .էլ գետերու Հոսակթ Հետեւեւով՝ \ւ\եբ–ոլ մեծ կամ փոքր զանգո ւածա յին դաղթա֊
դսվռք։ Սեր յա,ցաԱքր ուրեմն այե է, որ կլ՛՛՚.եր,,թ,ա^ն, Ա1տլլէ,աանն՚աՇաեոաե ոԼսվ՚կԼի.ա.ն^ ոս Ղ. Հոն. շձարոձւ
միշ , Ո լ կտնաւթիւննե քաղաքական , տնտե սա կան կամ
մե՛ ք չվարժ սլեցանք դեռ լալ բսել միայն,
: նակելով– իր են ց գնացքը Պե՚րմալաեան կղզիներէն մինչեւ ի"կ կրօնական պատճառին երէ մ ղուած՝ նոր
աւելի լաւ, երբ կբ Հրամանագբոլի լալ բԱել
գէպի Հարաւ, ովկիանոսի իւորոլթեան մէէ կբ
Հոս մեղքը մեր չէ , խոսաովանինքւ Լաւ Րս&է կորսոլին ու աւելի խաղաղ Հայրեն՛իք մը փնտռեքալ ելած են
միշտ , եւ լաւին* եւ փատին , այս արդէն , րացաոի,կ I իքւենց դո լութ ի ւնբ ապաՀավելոլ Համար :
արման իք մըն է՝ յատուկ Համայնա՛վարին , /՚"^/ Որոշ ժլաս ա՚եա կէէ մբ վեբէ, սունկի նման։ էոլ– Հայ առաէին գաղթականներ բ քՒ * գա ր ո ւն տե–
մեր՝ իրականոլթեան մէէ <&Տ առաէդի մ ականէի՛ն՝ ; բին՛ եբեսբ կ՛ելլեն թափանցիկ ու թելանման մանր ւլ ա ւո\ք՚ո ւե ց ան Հ՛ունգարական՛ Ա ար ի գոն իա քաՀղա–
ք*Փնչ ընենք , որ բնութիւնը մեղի զրկած է ել մէկի էակներ , որոնք ՀետզՀետԷ կը բաԺնոՎն երկու քիս մօտ։ Ասոր յաէորգեց երկբորգ զաղթակսւն՝ու-
եւ միւսի արժանիքներէն եւ առաքինութիւն՛ն ե– խում բեր ու, ՛որ՛ոնց մէկբ 3 տարիէն կբ Հասնի թիւն՛ մբ , որ Հետեւեցաւ ԱՀեդրէաս ք* * Հոլյնգա֊
Եվրոպայի եղերքբ, իսկ միւսը դէպի արեւմուտք \Ր իա լ թաւլ աւ՛ո ր ին ձախողած խա չակքութեանւ
ք՝այց թն-չ է եղած ի վերէոյ մեբ թեր թե բու ու զզուելով աւելի կարճ ժամ անա կամիէո ցի մբ (1217) , •որուն բանակբ երկար ամիս՛՛ներ Հայաս
բացասական կեցուածքը 5՛ մէէ կբ Հասնի Ամերիկայի ծովեզերքը։ Այդ եր կա տան մնաց
<Հ.Այն օրերին կբ յայտարարէ իրենտցմէ մէ խումբերբ անչ\ստաբար գետերու .րչւթացքէն վեր Հ ա յ - Հոմ) գար բարեկամական
էին
կը եբ ր մ ենք տակաւին պէտք է թեք տեյն՚ում ելլելով կ՚երթան այն տեղերը՝ ուրկէ մեկնած րութիմւներոլ ցոյց մբն է նաեւ Հայոց Լեւոն թա
դազքո՛՛ւթաՀ այ ո ւթե ան մ էէ նե ր գաղթ ի Հ ա մարն պա ս - իրենց ծնողքչլ : գաւորի եւ Հ՚ոճնգարիոյ Անգրէաս Բ.ի զաւակնե
ա աւ ււ ր տրամ ա գրա ւթի ւնն եր ստեղծել , երբ մ ենք Աալամ ան. ձոլկր , թառափ բ, տառեգբ, թիւ֊ րուն ամուսնութեան խոստումը, որ սակայն տե
խ ր ա խո ւս ո ւմ էինք մ եր Հ ա յրենակի ցնեբի՛ն , ոբ նիքը, աղկերը (սար ո, է լա), ա՛նձրուկը Հխամսի) ղի չու՛նեցաւ հայ թագաւպր ին մ.ա Հ՛ո լ պւ
աբ ձանագրռլ ին • \թ եր գաղթ ի կոմիտ էնեբ ի բա ցած ել1ն. ծովերու մէչ ղանաղան կողմեր կբ գաղթեն։
ցուցակներում , մեր կեղծ նե բ գաղթականները ՛՛՛՛կերս, գաղթին պատճառները կբ վերագրոլին ՚ԺՂ՝ • դար ուն քհալմազ (Բ՛բ ան՛ս իլվիա) կբ) գտ
ԼԳաշնակցութեանն՝ է ակնաբկբ, քհ . Ա • ) խրենից է աւլելու ււրրաապւէս այն թազգթն՝ որով անոնք ի բնէ նենք Հայ կաթողիկէ եպիսկոպոս մբ որ բազմա
թեր թե ր բ լ ե ցՎ՚ո ւմ էին ֆ րան՛ս աՀ պաա ա կո լթիլն օժտուած են գտնելու Համար նպաստաւոր ծ՚ո իլի՛– Հաւատացեալներ ՚ուԱէբ : Փաստեր ՚ոլԱին՚ք ոբ
բնղոլնած Հայերի անունով ^ : վափներ , Հոն զետեղելու իրենց Հաւկիթներէ եւ նոյն, (/–ամանակները $՝ալմազի Պրաշով ել Աիպիո՚լ
Ա՚ւպայմ ան շաա լուրէ ճշմ ար տ ո ւթ ի ւննեբ կան բաւաբաբ սնոմնդ Հայթայթելու ի մօտոյ ծ՛նելիք քաղաք՚նեբուն մէչ ալ Հայեր կ՚ապրէին։ Հայկա
ձագուկնե բուն ;
վերի ւղերոմւ մէչ–. Ամենակարեւորբ այս ճբշ– կան ամենւամեծ խումբը
մարաոլթփւններէւ այն է, որ մե՛ն. ք ՚ձներգաւ,ղթի Ծիծեռնակներու, արագիլներու ել ուրիշ թռ (3000 բնաանիք) \ե12ին
Հալէ ար նպաստաւոր տրամադրութիւներ սա ե ղ– չուններու ձմեռնային գազթբ ծանօթ է ամէնուն։ իսնդ\րեց աե ղւո յն իշխաններէն եւ Հ րամ ան ս տա
Նե ՚^ամար գիտակցաբար
Հրաժարած ե՜նք մեր ԱյԳ թռչուններ ր ձմեո ՛ւն եւ. կէն ՛յէ խբմ– պաւ քՒբա՝ն՚ս ի լվան՛ իա տ ե ղա փո խո ւե լա լ տ
ւակորդ՚ներոլ ո րդեգրած մեթոտէն. % բ՚ովին կը գաղթե\ դէպի Հ արա լային՛ տաք երկիր Այս Հա յերբ գաղթականներու այն սերունդին
ներ , կտրելով օգի անՀ ուն տ ա ր ած՚ո ւթիւննեբ , կ ր պա ականէին՝ ՛որոնք մեք ա րքայանիս տ Անի
կգաղթի Հարցին մէչ, թէ քաղաքական եւ ՔաՂ."՚ՔԻ1
երումէն վերչ (1239) տեղափոխուե–
թէ • ա ւա-կալա. յմ ան կրկնակ տեսակէտներով ձմել ր Հոե կ՚անցբնեն ել զար. ,,,, կրկին կբ վկա–
, ՝ո - ցան նախ Խրիմ ի թե րա կղզին, , յետ ո յ թշնամին՛ե -
վէւ ո շ ա պէս դրակ ան վեր արեքմ ունք ո ւն են՛ա լո վ , դառնան իրենց ծննդավայր բ : Հաստատուած է թէ րու֊ քա\ւ՛՛՛ձա կո ւմնե բ էն բռնադատուած , Ո՚֊քբայի–
մեն | քաէա լ ե րած ենք ներգաղթ բ մեբ բոլոր թեր գաղթող թռչոլնհերր միշտ միեւնոյն երկիրը ել նայի վրայէն ԼեՀաստան՛ քաշուեցան՛, անկէ դրա
թել՝ ւն ՚^ԷՀ. ՚.փաէալերած ենք այս առթիւ կատար֊ միեւնոյն կայն
տեղր կ՛ընտվեն իբր ձմ ե լ ցի պետ՛ութիւնը Ա՝ոլտասիա անցան է Ա՝ոլտաւիո՛յ
ալած բոլո յ. ձեռն արկն երբ • անդամ քնն ագատե լի անոնք ի՞նչպէս չեն– կորացներ իրենց ոլղղո ւթի յ,ո ւնա կան. ծագումով պետերը , կրօն ական ու ցե
մեր /լողմ է՝.և– մ ի շտ չմ ոռնալով նաեւ իբականու– նը եւ միշտ միեւնոյն ճամբոլն կը Հետելին. ՛լ ղս՛ յին՛ մ ոլեռսւն գութենէ մ զո ւած , նոր՛անոր Հալա–
թիւնր , իր լաւ եւ վատ , կաբելի ել ան կարելի ծանքննքեներ յաբոլցին, ուստի լ չչ ո ր երեք Հ բա զ ա
կոդմե բո վը * տեսա կի դժ՚ուա բութ իւննեբէն մեք ազգային՛ ժա ընտանիք դէպի դրացի Թր անս ի լվան\իան ՛ուղղեցին
10 , որ^ոլ իրենց քայլերը։
•ը , ա յս կապա կցո ւթեամբ ներ– ռանգութիւնն է , մեր սեփականութիւնը Ւրա՚նս ի լվլլ&ի ա տ ե—՝ւ ղզալո բո ւ ած
կա յ ա ց ո ւած տ առարկայական եղանա֊ բա\ոօ ր ո ւթեան Հ ամ ար , իր տուրքբ պէաք է տայ Հ ա յ ընտա՛նի քներ ու անունները շատ անգամւմ կբ
Կ"վ 1 դհտակցարաբ խուսափե լով անժամ անակ նաել գազթաՀ ա յութիւեըԼ : ցուցնեն իրենց պա՚նդխաո ւթեան օբեբոլն կտրա՛ծ
վՀւ ն ւտ*գատ ո ւթ ի լեներ է Մեր խիղճբ թեթեւ է, աւելի քան թեթեւ, ճամբան, օրինակ Անեցի , Ալրմանց ի, Փերսիան ,
^ ւ Ր Ի լ խօսքով, դաղթաՀայոլթեան, մէէ ներ միայն այս ուղղոլթեամբ գրած րլլալնուս Համար՛ Մ ո լս#ո վան եւն., •
գաղթէն ի նպաստ տրամադրութիւն ստեղծելու իրենց խղճի ս\յէաՏ օ^՚ո\\րութիւն մբ ունին՛ ան– 1703^5, , 1848/^ Հունգարական պատերազմ.
Համ "I վ––լ
մեն ք աշխատեր ենք որ դաղթաՀայը սի– կասկած մեր Հակառակ ւ րղներբ , որոնք տար բեր լ լ -1
րէ, անգամ նպաստաւոր պայմաններէ , ւորովՀե ձեւով կբ տ ան •ի ն իր ենց քա ր ո զութ ի *$։՝.բ ՝՛ Ա յ լա– ներուն Հայերէն շատեր կռուեցան։ Այս վ՚ոքրա ֊
որ Կայ 1 Իր պ է ս ալ չէ ր կրնաբ բլ՛լալ , ո րովՀ եաե լ տասն եակ թիւ ուգգր երեք առաչն՝ռր գ ղօրավար՚ն եր տուաւ է
աոաւե լութ իլն՚ներուին ու պա կաս ո Լ– Հազարաւոր՛ ն՛եր գազթողնե ր ր , մեր գրածներու Ան՛ոնցմէ երկուքը էրնէսթ ՝Բի շ Թ Տ Տ ՏյոՑ = Պ րո
գա%ղթէած ենք, կբ գրնենստքած , ոպւէլ պիաի
գթրիեւ՛նքներո,վբ։ բ մէէ չէբ որ անճշգութիւննեբ գտան ել աչ ալ Հա տի կեան) ալ Կուլիէլմոս Լաղար (Լտշա- \՚ւ1ա0 =
գիս եցաբա ր եւ Հկաասմ.ոլոքզումով Հ ր աժ ար ի անՀա– յաստանի դէմ արտայայտութէլնւ՝ ։ ՛Հազարեան) Աւստր իացինե բէն բոն ո լեց ան ու
տա կան եւ Հաւաքական կարգ մբ գիւրոլթիւննե Անոն ց ղա յրո յթն ու գաոՀ֊ո ւթ ի ւն՛բ բնգՀակա– մաՀ ոլ՜՛տ՛ն դատապարտուեցա՛նք.։ Երըորդը 8.ովՀւսն՚–
, ՚որովՀե ռակն , ո լղղո լած է Հրամ ան ագր՛ո վ Հր ապա ր ա կ ե–
րէ, անգամ նպաստաւոր պայմաններէ նէ,, Ցեց (0շ6էշ ՚ւ՚ձոՕՏ Տ±Տ Ցեցեան,) զօր ավար բ ար
Հե խո–
տեւ մեր՝ երկրի մէչ տիրող կարգերուն լած «Հայաստան աս է բներ– ու» գէմ , ո լքոնք դժբախ աա ո ահ մ ան փախաւ տլ ի վերջոյ Արճինթինայի
աո ք կո Համեմատեն այդ բոլոբբ ։ ՛տաբար դիտակցօրէն սաեց քձ>– եւ կեղծեցին Հա– (Պուէն՚ոս Այրէս) զինուորական դպրոցին Հիմ՛նա
վե^քէապէս պարզ Ո լ յստակ գրլ *ծ են– ՚ յա սա ահ ի ի ր ականս՛ թ իւնբ ոոլոր ւաբզեբտլն՛ մէէ։ դիր՛ն, ու առա.չին Հ րամ անատարր եղաւ. I
որ Հայ Հայրենիքբ, անկախ իր
պի, ՛ււ՛ ենք լ, Բայց գեռ.֊, մ ենք լվե ր էա ցո լց իս ք Հայութեան օտարացում բ սկսաւ ու աւեՀի
վարչաձեւէն՛, անկախ ա յգ վարչաձեւի ւմէն սաստկացաւ իրենց քհրանսի լվան իա մ՚ուտքէքև\ ան–
Թ՛ Ս՛ միչապէս վերչ , որուն, պատճառն էր Հունգարա
ցիներ՛ուն սէրաԼէ\Ը ընդունելութիւնը* Ւ՚քարու.
Fonds A.R.A.M
մանք կր պատճառէ թւագկսՔւեբոսն :
կեցուածքը թռչաններու, գաղթին նոլաաակր ոեղթւ. աչահ^
կենգանիներալն* գաղթք կր կազմէ բն՚այլթեյսն պաԱոլմն Է, այսինքն չկրնալով ցուրտին տոկաք
ամ էն էն թ աքս ւն աւ Հ եա աքրքբ ա կան եվ՛ եւլո յթնե– եւ ձմէոռւան եզ>սևա.կին անօթի Լ/քսալու Համար
Հաճոյքով չէ անշուշտ ^ որ մեք Հակառա– րէն մէկը։ Արգաքեա֊, գարերէ ի վիր գիտական տաք երկիրներ կբ գազթե՚ւ, իսկ դեմմթեկներէոլ
կոԲ գնե՛րը սեւ՛ով ճե ո մա (լի վբայ կջլ յայտարարեն աշխաքՀբ զբաղած է այգ Հարցով, ա՛ռանց սա– ել « տբճոՀհօճ՝»ներու գաղթը, ինչպէս բլսինք կ/է
թէ՝ զմիլ չեւ, այժմ գաղութահայ եւ ոչ մի Հասանք , կայն թափանցն յո լ անոք Ր"ԼռՐ գաղտնիքներուն֊; վերկանա ք Հաւաքական անձնասպանութեամբ ,
քաղաքական– եւ. ոչ մի կացմ ա կեբպդլիէհլն՛ Հրա կենդանիներու գաղթին ս պա ա ա կր երբեմն ցե - ի1չ որ տարօրինակ ու անբացատրելի երեւոյթ
մբն Է ••
պարակաւ, բացորոշ կերպով ներգաղթի գէմ չէ ղին պաՀպանումն ու վերապրումն է , երբեմ՛ն ար -
արաայայաուել , քացի մէկը» : Ւայց այգ մէկէն գիւնք ս՚Լաււն՚գի չգոյութեան , եւ երբեմն ալ անոր Կուղբբ կրծող անասուններու դասակարգին
( կար տինալ Աղա ճ ա Լ եան յ րաց որո չ աբթաա յա յա ու— պատճաոճեեքը բոլաբովփն անծանօթ կբ մ՛նան։ պատկանող կա թնա ս ո ւն կենդանի մ թն՛ Է , որ՛ուն
թիւեբ կր խոստովանին , ^ պակաս վնասակար (իարտիքները ոբ տաք երկիր\֊՝եբոլ , տեւական ՚յեղբ ՀետզՀետԷ անՀետա\նալու վրայ է Ե՚֊բոպա–
աղէտբ կբ կաղմեն , մասնաւոբապէս Աը^հքիո յ > յէ՛* ••
ե ղա լ « (յ եվ. գաղթ ի գո ր ծ ին՛ ;
Հրապարակա յին՛ արաա յջսյտ ութ իւննե բով Սէնէկալէ ել Ա իէեր կրական ի Հաբ* ծովեգեբեա ք ԷԼն/էնք Համախում բ կ՚ապրին գետերու եղեր^.
տրամաբանօրէն պէտք է ընդունիկլ ն՛աեւ, Հ ր ա սլա - ե ր կիբներու , խմբ՚ո վ ին կը գաղթե ն՛ երկիրէ եր քբ ՛ոլ Հո՚հ կր շբ1են իրենց տնակներ բ , բաղկացահ՝
քաղային՛ քայլել՛ով ալ, ոչ մէկ Հ ո սանք եւ կաղ֊ կի ր եւ յաճախ ա՛ն սաՀ մաԱ ՝ վ ֊աս ն եր կը պա աճա- երկու յարկէ, որոնց մէկբ՛ ղեաեղուաՆ է Գյււբն
մաղերպութիլն գէմ չէ եղած ներգաղթի գործին X ււեն բո ւս ա կան՛ո ւթ ե ան ւ Աւա.ց խմբական գաղթին* մակերեոէն վեր, իսկ միւսբ Հուրին մէՀ։ Տնակնե..
Ա եվւ Հակառակորդներու կողմ էն այս Հանդի պատճառը սնՀոլ\ւգի ել Հյուրի պակասն է X րոմն պաաերր, .որոնք խրճիթի մ բ երեւ՛ոյթ բ ու
սաւոր Հ ա ս տ ա ա ո լթ ի ւձ~ ը ս ա կա յն , խեգՀւ րո չի չոլ— Վ* անա տա յի եւ ՀյՈ բվե կիո յ մէէ գո յո ւթիւն Ու նին, Հասա կոճղերով շինուած՝ ե1՚ , իսկ աա՚Լ֊իքր
ճիւ ղերէ ու կաւաՀ՚ողէ %
սարաներ ամբողէովին– % Պէտք է , անՀ ր աժեշտ է նին ^Լէմմինկ» կո չուած դաշտամուկի նմ անող կազմուած է հ՜աոերոլ բե ակար ա1։ն.եր.բ շինելու Հսթ,
բ նւեերգաղթի գործին վնասադներ մաանանշութե, կենդանիներ, արոնք ատեն, ատեն սբձբաւաե– Կուղբերբ՛ ի րե՚նց
մութին– թէ խաւարին մէէ, եւ ստեղծ ուի ի Հար դակնե րէ իէնելով ել անցելով րնդարձակ դաշտե մար խմբովին կ՝արշաւեն մօտակայ ա՛նտառ՛ներ (
կին, եթէ աեկաբելր արդիւնքի Հա՛ռեին՛ փբն ր՛ ու մէէէն, խմբովին ծովու մէէ կբ նետուին՛ ու ու Հոն բարտիի ել ցարասիի ճառերուն վրայ յար
առա ո լքնել ով ; ծւ//.
Հոն՛. անՀետ կբ կոբսուին յ ձակելով կբ խորտակեն ղանոնք; Հաստատուն
Համա յ Լ ավար բարքերուն մէէ , ւլգժժ ո ւ ար ին Հարաւային Ափրիկէի մէէ «ՅբՈՈ§եօճ» Կ" ձ՜ ռեվբ չեն կրնար տոկալ բիւրաւոր կուղբերու աւե–
գորհ մը ձէ այս . անոնք Հրաշագործներ յլ ո ւած յամ ո յլ՛ ի նմանող փոքր կեն՛դան ինե բ ու Հ Օ– ,Ր Ի է. յարձակում թ.՛ եւ դետիե. կր տապալեն ; ^քաոձե–
ոլղղոլթեամբ X տեբ խի տ շարքերով դէպի ծովեզերք կուղղոլին , բու ճիլղերբ մփ աո մի կոտրտելէ եւ մինչեւ գե^
Առ այժմ պատէ պատ կը զարնուին ցոյց տա ալ Հոն խմբովին ծ ովամ.ոյն՛ կ՚ըլլան ; տեղերք փոխադրելէ ետք , ղանոնք իբր
լու Համ ար ՛դաշն՛ակցութեան երկդիմի գիբքբ ներ՛
գաղթի Հանդէպ ; Ա ո յն երկու խմբական գադթեբո ւն եւ Հաւա կր գործածեն իրենց բնակարաններուն Համա\ր֊, որ
քական ինքնասպանութեան՝ պատճառները անծա ճարտարապետական տեսակէտէն. աՏթերի կաճ
Ամ ենա լուրէ փաստը , .ոք մ եբ գէմ կբ բեր նօթ են : ււո ւռց.ոո ւլ մնե ր են
ուի , մեր մամ ուլի դե բե է ^ներգաղթի եւ 1Ա * Հա - ՜ճամ ա յիքա յի ցամաքա յին խեչեփառներբ ՛որոնք Հ– ՏԷՐՈՍԿԻ
յաս ա անի վե ր ա բեր մ ա մբ : ք*այց ա յ ս "՚ ե ղ ալ մեր
տեսակէտ ժայռեր ու մ էէ կ՚ապրին՝ , ամ էն տաբի սերնգագոր -
քԼնադատներբ չեն կրնար մ իշտ իրենց
: Անոնք կբ ծ ո ւթեան՝ շբ էան թն՛ ՛է՛՝– ւր ս կ՚ելլեն իրենց թաքստ՛ո
ներուն* ի նպաստ վւասաեր Հայթայթել
ար տա յա յտ ո ւթի լե ցէն եւ կանոնաւոր չարքերով իրենց ճամ բո ւն ՚իբ~– Հափդ ՀուԱգաւքիպ Ակ
բաւականանան իրեն ց վա յել
մէկ սիւ֊ րա յ գտնուած բո լո ր ար գե լյ^ն\ե րէն անցնելով դէ
ներով Հասկցնել, որ եթէ մեր «թերթերի
լուրե պի ծ՚ո վեզեքք էլ ոլղղո լին :
նա կբ նպաստաւոր էր իսկ միւսը աննպաստ Ենքելէս (ծՈ§Աւ11շ) անուշ էուվ՚ի
րով» լեցուցինք ; Աւբիշ խօսքով , անտնք չեն, ժխ– օձաձոլկերը, (Կ՚ամփովւենք «Բազմավէպ» թ ի լ 9 10/ մէք
աեբ որ գրական արաա յա յտ ո ւթիւն ռւ\ն եցած ենք , ՛որոնք Եվրոպայի եւ Հիւսիսային՛ Ամերիկայի գե Տօքթ * Ֆէլիքս Ա՚֊ետիքի (Պուտափէշտի Պաաժստ-ք
բայց այսքան բ ոչինչ կը նշան՛ակէ , տերուն .ու լիճերուն մէէ խաղաղ կեան՛ք մբ կբ կան ատեանի փոխ նախագաՀ ) յօդուածէն :
Ր"ղճ*ռտեւ վարեն, օրին մէկբ յա\;\կարծ կը թողուն իրենց Զանաղտն՝ դարերու ընթացքին ժ ո զա վուր գ–
երբ լաւին ^ լալ ենք բսեր, պէտք էբ ոք վատիենն ... 4 4 . " ֊ * լ " «-•*,«• ** "
՚1ձ՜ Մն 7 1 Ք 1 « < \ Ը Բնավայրը, .էլ գետերու Հոսակթ Հետեւեւով՝ \ւ\եբ–ոլ մեծ կամ փոքր զանգո ւածա յին դաղթա֊
դսվռք։ Սեր յա,ցաԱքր ուրեմն այե է, որ կլ՛՛՚.եր,,թ,ա^ն, Ա1տլլէ,աանն՚աՇաեոաե ոԼսվ՚կԼի.ա.ն^ ոս Ղ. Հոն. շձարոձւ
միշ , Ո լ կտնաւթիւննե քաղաքական , տնտե սա կան կամ
մե՛ ք չվարժ սլեցանք դեռ լալ բսել միայն,
: նակելով– իր են ց գնացքը Պե՚րմալաեան կղզիներէն մինչեւ ի"կ կրօնական պատճառին երէ մ ղուած՝ նոր
աւելի լաւ, երբ կբ Հրամանագբոլի լալ բԱել
գէպի Հարաւ, ովկիանոսի իւորոլթեան մէէ կբ
Հոս մեղքը մեր չէ , խոսաովանինքւ Լաւ Րս&է կորսոլին ու աւելի խաղաղ Հայրեն՛իք մը փնտռեքալ ելած են
միշտ , եւ լաւին* եւ փատին , այս արդէն , րացաոի,կ I իքւենց դո լութ ի ւնբ ապաՀավելոլ Համար :
արման իք մըն է՝ յատուկ Համայնա՛վարին , /՚"^/ Որոշ ժլաս ա՚եա կէէ մբ վեբէ, սունկի նման։ էոլ– Հայ առաէին գաղթականներ բ քՒ * գա ր ո ւն տե–
մեր՝ իրականոլթեան մէէ <&Տ առաէդի մ ականէի՛ն՝ ; բին՛ եբեսբ կ՛ելլեն թափանցիկ ու թելանման մանր ւլ ա ւո\ք՚ո ւե ց ան Հ՛ունգարական՛ Ա ար ի գոն իա քաՀղա–
ք*Փնչ ընենք , որ բնութիւնը մեղի զրկած է ել մէկի էակներ , որոնք ՀետզՀետԷ կը բաԺնոՎն երկու քիս մօտ։ Ասոր յաէորգեց երկբորգ զաղթակսւն՝ու-
եւ միւսի արժանիքներէն եւ առաքինութիւն՛ն ե– խում բեր ու, ՛որ՛ոնց մէկբ 3 տարիէն կբ Հասնի թիւն՛ մբ , որ Հետեւեցաւ ԱՀեդրէաս ք* * Հոլյնգա֊
Եվրոպայի եղերքբ, իսկ միւսը դէպի արեւմուտք \Ր իա լ թաւլ աւ՛ո ր ին ձախողած խա չակքութեանւ
ք՝այց թն-չ է եղած ի վերէոյ մեբ թեր թե բու ու զզուելով աւելի կարճ ժամ անա կամիէո ցի մբ (1217) , •որուն բանակբ երկար ամիս՛՛ներ Հայաս
բացասական կեցուածքը 5՛ մէէ կբ Հասնի Ամերիկայի ծովեզերքը։ Այդ եր կա տան մնաց
<Հ.Այն օրերին կբ յայտարարէ իրենտցմէ մէ խումբերբ անչ\ստաբար գետերու .րչւթացքէն վեր Հ ա յ - Հոմ) գար բարեկամական
էին
կը եբ ր մ ենք տակաւին պէտք է թեք տեյն՚ում ելլելով կ՚երթան այն տեղերը՝ ուրկէ մեկնած րութիմւներոլ ցոյց մբն է նաեւ Հայոց Լեւոն թա
դազքո՛՛ւթաՀ այ ո ւթե ան մ էէ նե ր գաղթ ի Հ ա մարն պա ս - իրենց ծնողքչլ : գաւորի եւ Հ՚ոճնգարիոյ Անգրէաս Բ.ի զաւակնե
ա աւ ււ ր տրամ ա գրա ւթի ւնն եր ստեղծել , երբ մ ենք Աալամ ան. ձոլկր , թառափ բ, տառեգբ, թիւ֊ րուն ամուսնութեան խոստումը, որ սակայն տե
խ ր ա խո ւս ո ւմ էինք մ եր Հ ա յրենակի ցնեբի՛ն , ոբ նիքը, աղկերը (սար ո, է լա), ա՛նձրուկը Հխամսի) ղի չու՛նեցաւ հայ թագաւպր ին մ.ա Հ՛ո լ պւ
աբ ձանագրռլ ին • \թ եր գաղթ ի կոմիտ էնեբ ի բա ցած ել1ն. ծովերու մէչ ղանաղան կողմեր կբ գաղթեն։
ցուցակներում , մեր կեղծ նե բ գաղթականները ՛՛՛՛կերս, գաղթին պատճառները կբ վերագրոլին ՚ԺՂ՝ • դար ուն քհալմազ (Բ՛բ ան՛ս իլվիա) կբ) գտ
ԼԳաշնակցութեանն՝ է ակնաբկբ, քհ . Ա • ) խրենից է աւլելու ււրրաապւէս այն թազգթն՝ որով անոնք ի բնէ նենք Հայ կաթողիկէ եպիսկոպոս մբ որ բազմա
թեր թե ր բ լ ե ցՎ՚ո ւմ էին ֆ րան՛ս աՀ պաա ա կո լթիլն օժտուած են գտնելու Համար նպաստաւոր ծ՚ո իլի՛– Հաւատացեալներ ՚ուԱէբ : Փաստեր ՚ոլԱին՚ք ոբ
բնղոլնած Հայերի անունով ^ : վափներ , Հոն զետեղելու իրենց Հաւկիթներէ եւ նոյն, (/–ամանակները $՝ալմազի Պրաշով ել Աիպիո՚լ
Ա՚ւպայմ ան շաա լուրէ ճշմ ար տ ո ւթ ի ւննեբ կան բաւաբաբ սնոմնդ Հայթայթելու ի մօտոյ ծ՛նելիք քաղաք՚նեբուն մէչ ալ Հայեր կ՚ապրէին։ Հայկա
ձագուկնե բուն ;
վերի ւղերոմւ մէչ–. Ամենակարեւորբ այս ճբշ– կան ամենւամեծ խումբը
մարաոլթփւններէւ այն է, որ մե՛ն. ք ՚ձներգաւ,ղթի Ծիծեռնակներու, արագիլներու ել ուրիշ թռ (3000 բնաանիք) \ե12ին
Հալէ ար նպաստաւոր տրամադրութիւներ սա ե ղ– չուններու ձմեռնային գազթբ ծանօթ է ամէնուն։ իսնդ\րեց աե ղւո յն իշխաններէն եւ Հ րամ ան ս տա
Նե ՚^ամար գիտակցաբար
Հրաժարած ե՜նք մեր ԱյԳ թռչուններ ր ձմեո ՛ւն եւ. կէն ՛յէ խբմ– պաւ քՒբա՝ն՚ս ի լվան՛ իա տ ե ղա փո խո ւե լա լ տ
ւակորդ՚ներոլ ո րդեգրած մեթոտէն. % բ՚ովին կը գաղթե\ դէպի Հ արա լային՛ տաք երկիր Այս Հա յերբ գաղթականներու այն սերունդին
ներ , կտրելով օգի անՀ ուն տ ա ր ած՚ո ւթիւննեբ , կ ր պա ականէին՝ ՛որոնք մեք ա րքայանիս տ Անի
կգաղթի Հարցին մէչ, թէ քաղաքական եւ ՔաՂ."՚ՔԻ1
երումէն վերչ (1239) տեղափոխուե–
թէ • ա ւա-կալա. յմ ան կրկնակ տեսակէտներով ձմել ր Հոե կ՚անցբնեն ել զար. ,,,, կրկին կբ վկա–
, ՝ո - ցան նախ Խրիմ ի թե րա կղզին, , յետ ո յ թշնամին՛ե -
վէւ ո շ ա պէս դրակ ան վեր արեքմ ունք ո ւն են՛ա լո վ , դառնան իրենց ծննդավայր բ : Հաստատուած է թէ րու֊ քա\ւ՛՛՛ձա կո ւմնե բ էն բռնադատուած , Ո՚֊քբայի–
մեն | քաէա լ ե րած ենք ներգաղթ բ մեբ բոլոր թեր գաղթող թռչոլնհերր միշտ միեւնոյն երկիրը ել նայի վրայէն ԼեՀաստան՛ քաշուեցան՛, անկէ դրա
թել՝ ւն ՚^ԷՀ. ՚.փաէալերած ենք այս առթիւ կատար֊ միեւնոյն կայն
տեղր կ՛ընտվեն իբր ձմ ե լ ցի պետ՛ութիւնը Ա՝ոլտասիա անցան է Ա՝ոլտաւիո՛յ
ալած բոլո յ. ձեռն արկն երբ • անդամ քնն ագատե լի անոնք ի՞նչպէս չեն– կորացներ իրենց ոլղղո ւթի յ,ո ւնա կան. ծագումով պետերը , կրօն ական ու ցե
մեր /լողմ է՝.և– մ ի շտ չմ ոռնալով նաեւ իբականու– նը եւ միշտ միեւնոյն ճամբոլն կը Հետելին. ՛լ ղս՛ յին՛ մ ոլեռսւն գութենէ մ զո ւած , նոր՛անոր Հալա–
թիւնր , իր լաւ եւ վատ , կաբելի ել ան կարելի ծանքննքեներ յաբոլցին, ուստի լ չչ ո ր երեք Հ բա զ ա
կոդմե բո վը * տեսա կի դժ՚ուա բութ իւննեբէն մեք ազգային՛ ժա ընտանիք դէպի դրացի Թր անս ի լվան\իան ՛ուղղեցին
10 , որ^ոլ իրենց քայլերը։
•ը , ա յս կապա կցո ւթեամբ ներ– ռանգութիւնն է , մեր սեփականութիւնը Ւրա՚նս ի լվլլ&ի ա տ ե—՝ւ ղզալո բո ւ ած
կա յ ա ց ո ւած տ առարկայական եղանա֊ բա\ոօ ր ո ւթեան Հ ամ ար , իր տուրքբ պէաք է տայ Հ ա յ ընտա՛նի քներ ու անունները շատ անգամւմ կբ
Կ"վ 1 դհտակցարաբ խուսափե լով անժամ անակ նաել գազթաՀ ա յութիւեըԼ : ցուցնեն իրենց պա՚նդխաո ւթեան օբեբոլն կտրա՛ծ
վՀւ ն ւտ*գատ ո ւթ ի լեներ է Մեր խիղճբ թեթեւ է, աւելի քան թեթեւ, ճամբան, օրինակ Անեցի , Ալրմանց ի, Փերսիան ,
^ ւ Ր Ի լ խօսքով, դաղթաՀայոլթեան, մէէ ներ միայն այս ուղղոլթեամբ գրած րլլալնուս Համար՛ Մ ո լս#ո վան եւն., •
գաղթէն ի նպաստ տրամադրութիւն ստեղծելու իրենց խղճի ս\յէաՏ օ^՚ո\\րութիւն մբ ունին՛ ան– 1703^5, , 1848/^ Հունգարական պատերազմ.
Համ "I վ––լ
մեն ք աշխատեր ենք որ դաղթաՀայը սի– կասկած մեր Հակառակ ւ րղներբ , որոնք տար բեր լ լ -1
րէ, անգամ նպաստաւոր պայմաններէ , ւորովՀե ձեւով կբ տ ան •ի ն իր ենց քա ր ո զութ ի *$։՝.բ ՝՛ Ա յ լա– ներուն Հայերէն շատեր կռուեցան։ Այս վ՚ոքրա ֊
որ Կայ 1 Իր պ է ս ալ չէ ր կրնաբ բլ՛լալ , ո րովՀ եաե լ տասն եակ թիւ ուգգր երեք առաչն՝ռր գ ղօրավար՚ն եր տուաւ է
աոաւե լութ իլն՚ներուին ու պա կաս ո Լ– Հազարաւոր՛ ն՛եր գազթողնե ր ր , մեր գրածներու Ան՛ոնցմէ երկուքը էրնէսթ ՝Բի շ Թ Տ Տ ՏյոՑ = Պ րո
գա%ղթէած ենք, կբ գրնենստքած , ոպւէլ պիաի
գթրիեւ՛նքներո,վբ։ բ մէէ չէբ որ անճշգութիւննեբ գտան ել աչ ալ Հա տի կեան) ալ Կուլիէլմոս Լաղար (Լտշա- \՚ւ1ա0 =
գիս եցաբա ր եւ Հկաասմ.ոլոքզումով Հ ր աժ ար ի անՀա– յաստանի դէմ արտայայտութէլնւ՝ ։ ՛Հազարեան) Աւստր իացինե բէն բոն ո լեց ան ու
տա կան եւ Հաւաքական կարգ մբ գիւրոլթիւննե Անոն ց ղա յրո յթն ու գաոՀ֊ո ւթ ի ւն՛բ բնգՀակա– մաՀ ոլ՜՛տ՛ն դատապարտուեցա՛նք.։ Երըորդը 8.ովՀւսն՚–
, ՚որովՀե ռակն , ո լղղո լած է Հրամ ան ագր՛ո վ Հր ապա ր ա կ ե–
րէ, անգամ նպաստաւոր պայմաններէ նէ,, Ցեց (0շ6էշ ՚ւ՚ձոՕՏ Տ±Տ Ցեցեան,) զօր ավար բ ար
Հե խո–
տեւ մեր՝ երկրի մէչ տիրող կարգերուն լած «Հայաստան աս է բներ– ու» գէմ , ո լքոնք դժբախ աա ո ահ մ ան փախաւ տլ ի վերջոյ Արճինթինայի
աո ք կո Համեմատեն այդ բոլոբբ ։ ՛տաբար դիտակցօրէն սաեց քձ>– եւ կեղծեցին Հա– (Պուէն՚ոս Այրէս) զինուորական դպրոցին Հիմ՛նա
վե^քէապէս պարզ Ո լ յստակ գրլ *ծ են– ՚ յա սա ահ ի ի ր ականս՛ թ իւնբ ոոլոր ւաբզեբտլն՛ մէէ։ դիր՛ն, ու առա.չին Հ րամ անատարր եղաւ. I
որ Հայ Հայրենիքբ, անկախ իր
պի, ՛ււ՛ ենք լ, Բայց գեռ.֊, մ ենք լվե ր էա ցո լց իս ք Հայութեան օտարացում բ սկսաւ ու աւեՀի
վարչաձեւէն՛, անկախ ա յգ վարչաձեւի ւմէն սաստկացաւ իրենց քհրանսի լվան իա մ՚ուտքէքև\ ան–
Թ՛ Ս՛ միչապէս վերչ , որուն, պատճառն էր Հունգարա
ցիներ՛ուն սէրաԼէ\Ը ընդունելութիւնը* Ւ՚քարու.
Fonds A.R.A.M