Page 137 - ARM_19-1948_01

ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ՀԱՄԱՐ Հետ » : տեւ Համ աւո ար ած շփոթութիւն կր *"իրէբ եւ ան­

Կբ ստ իպուինք բԱգՀատել Պ * քՍատիսե ա՜ է կարելի եղած էր ի ր ա կան ո ւթ ի ւ՛. ր տե սնել է

ՏեսակցութիւԱ– նկար արգո ւթիւնբ նկատելով ոք ներկա յ յօդուա– Անացեալբ ծանօթ է արդէն :

ծա շարքին տա բո զո ւ թեն էն դուրս կբ մ՝^ ան՛ մ ան– Երբ մեր բանակներբ Ալեքսանգբափոլ մտան ,

՝Բ. Գա/՚աահքւ^հ ճետ րամասնո լ թ ի ւձննեբբ Տ բ ա պի զոնփ ժողովին մասին ։ ամէն կողմ անօթութիւն եւ թշուառութի՛ւն՛ կբ
Աւե լցնեն ք մ իա յն թէ Տ րա պի զոն ի պատուի­
աիրէր եւ Հայ զի֊տ լորներ բ կբ մերմէ ին պատե­

րակս լթեան տ ր ո ւած Հր աՀ ան՚ղՏԼ ե,ր ո ւն մէք մբտ– րազմիլ ։

ցուած էր նաեւ (ՒբքաՀայերու խնդիրք^։ որ Հայ Զօր՛ Գաքապէքիր , կրկին ա չքէ անցուց իբ

գ. պատ ո լի բա կո լթեան կողմ է բանաձեւս լած էր Հ ե–. յո ւշերուն թղթածրարը եւ կարդ մր նամակներ

աեւեալ կերպով . թոլրքիա ետ կբ ստանար այն ու լոլսայ կավւնեբ զատելով բսաւ •

Ծովափէն կր լսուէր ղիճձոլորականնուագա­ բո լո ր Հ ո դամ ասե բք , գո բս Ո* ուս եր ք դրա ւած է ի\ն\ Ա յն աստիճան էնգՀ անուր բնո յթ կբ կրէբ

խումբի ձայն եւ կր՝1չմարուէին զինուորական մա– 1914^5> յետոյ ե լ Հայերուն ու Ասորիներուն կու­ ժողովուրդին– թշուառութիւնք , որ Հրամայեցի

սէն շարժումներ : տա յրն ինք՛֊ ա վաքո ւթ ի ւն՝ թր քա կան պետականու— բա1՛, ակին մթերանոցներէ՛ ալիւր ե լ Հաց բաշվսեւ

Ժամր \Օին ծովափ ուղարկեցինք մեր քար­ թեան շրքանակի մէք։ բնակչոլթեան ։ Հքիւս կոգմէ մասնաւոր իւնամքի

տուղարը եւ պաՀակաղօըքի Հրամանատարը, ի՛­ Մշակ » լբագիրբ կբ քննադատէր այս բա. առարկա ւ դարձոլցինք տասնեակ Հագարաւոք ո ր֊

մանալու Համար իԴԷ ին շ տեղեկութիւներ կան յձեւ-ք, Հմթիքւ.» կր նկատէր զայն, ւելցնելով բե րբ եւ. ղանոնք զետեղեց ինք Ալե քս ան գր ա փ ո լի

թուրք պատուիրակութեան մասին։ Վերադառնա­ թէ « վերք ի վեբքոյ վերադառնում ենք նախկին որբանոցին* մէք, որ բացուած էր Մերձաւոր Արե­

լով, անոնք Հաղորդեցին թէ թուրք պատուիրա­ դրութեան »; ւելքի ամերիկեան նպաստամատոյցին։ (Նիր Ւ՛՛թ

կութիւնը արդէն մեկնած է իսթա\֊՝պուլ։ Փետր՛ Ա յս վ/ակաղիծէն յետո յ վերադառնանք Զօր՛ * ^Ւճ՚ֆ) կողմէ : Այդ որբաՀ֊ոցին մէք մօտաւոքա֊

2.4ին եւ 25ին մնացինք նաւի վրայ, բայց ոչ ոք Գարապէքիքի , ոք, ՚Լերբ յիշուած ՀրաՀանգնե րուն պէււ 30 Հազար որբեր կր խնամեն եղեր Ամերիկա­

չեկաւ՛. Արդէն սկսանք անՀ անգստանա լ. մեր թք– անդրադառնալով րսալ • ցիները :

նասիրութիւն՚բ վիքաւորուած էր՛՛ Հաղորդեցինք Ջեմ գիտեք թէ ի ս կապէս այդ տեսակ Հ ր - Որ բե բուս, Հանդէպ ա յն քան Հոգածութիւն

^էֆլէԳ՚ւ /^է @՝"ւ*րքեբք չեն եկան՜։ Փետրուար՝ յՀանւ ա ււ ււ ւա ծ էր Տ,ր՝ապ իզոն մամ աճ ած ցոյց տո լինք ոք Լոնտոնի Հ$Ւա յմ ^» թե ր թ բ մ աս–
Տ\րապի–
25ին , երեկոյին մեր նաւք եկաւ. Տրապիզոնի վա–՚ պատուիրակութեան ։ Ամէն պարագայի նաւոր ղձե աՀա տան քով արտայայտուեցաւ այդ

չի ու. յայանեց թէ թրքական պատուիք ակութի ւ.֊֊. գոն ի մէք թուբքիա ոչ մէկ խոստում տուած է այդ մասին \

նք շուտով կուգայ ։ Մենք տուինք անոք փոխ-այ– մասին ե լ մերժած է բանակցիլ որեւէ Հարցի

ցե լութ իւն մ ր ու որո շեցինք որ եթէ Հետեւեալ Օ– շուքք, որ\ երկրին ներքին դոբծեբուն միքամտելու Ա. ՇԱՄԼԵԱՆ

ՀՐՔ թուրք պա տ ո լիր ա կն ե բբ չղան , .անմ իքապէս բոոյթր ունէք։ Ո*֊րիշ խօսքով, թուքք պատուի­

ւղք֊՚տի վերադառնանք թաթում ։ Ա ա կա յն Հետեւ­ րակութիւնք անդրդուելի մնացած էր Ազգ • (\ւխ– ^7ՄՇԱԿՈՅԹԻ ՇԱԲԱԹ »

եալ օրր առտուն , Հ.որ իղո\1փն վրայ երեւցաւ ու յե– աի տրամ ագոո ւթ ի ւնն ե ր ո ւն՝ վրա յ ե լ պ ա Հ ան քած Ղ* պր ո ց ա կան տար եշրքանի բազում ով Փա րիզի

աոյ մեր նաւաՀա՚նգիստբ մտաւ թրքական նաւ մք, էր բաւ ակցիլ մ իմ իայն պար պո ւմին մ ասին կաք– Համալստբսյքւ. ական Հայ ուսանողութեան այն մա–

թուրք պատ ո լիր ա կն՚ե րո՛վ ։ սի , ԱոտաՀանի եւ Արդուին ի նաՀանզձնեբուձէ֊, ո– սբ ոբ կազմ ա կեր պո ւած է Հա յ Ուսանողական Ա ի-

Եւրեք մամ յետո լ մեր նաւին մօտեցաւ փոքրիկ ,ր ո նք թ՝ո ւ րքի ոյ վերադաճ քձո ւած է ին Պբէ սթ—Լ ի ֊ ութ եան մարմնին մէք, կրկին կբ մտնէր իր իմա­

նաւակ մք , ուրկէ վեր բարձրացան թքքական թովսքի\ դաշնագրով 5 ցականէ ու բնկերա յին՝ պա ր տ ա կանո ւթ ե ան ց սպա–

պատուիրակութեան նախագաՀ Ոէուֆ սլկ յ ր , հ՜ա­ Արդէն՝ Տրապիգոնի մոզովին նպատակն էր ա– սին։

գումով Դոս\1\ացի , գնդապետ Համիա պէյ ե լ երի­ պաՀ ովել այդ գա շն ա գր ին գար ծա գր ո ւթ ի ւնբ , Հ ե– Աակայն տարեմուտի ծանր աշխատանքն՚երու

տասարդ թուրքերու կոմիտէի անգամ Ր իգա պէ– տեւաբավհ թուրք պա ա ո լի րա կութ ի ւ֊\ն բ մ եր մ ած էբ բերումով Աիոլթիւնր կարելիութիւն չունեցաւ

.IV 1 "ւՐ՝ 1914 թուին մասնակցած, էր Աճ առի այի օրակարգի անցնել ուրիշ ոեւէ խնդիր ։ Հանրա յին լա յն դո րծուձ՚էութեան ձեռն ար.ճկելու :

ար շաւանքին ։ հյօսքո մասնաւո րելով Հայերու մասին , Անա– էք Ր կր որդ եռամ ս ե ա յին ոկիգբբ տեղի ունեցաւ

Թուրք պատ ո լիր ակն երրէ– խնդքեցին մ եզմ Է տ ո լուի մ էք կազմ ուած նո բ կառավարութիւնք 1947 1948 տաբեշբքանի վարչական մարմնի քնա­

ցամ աք ելլել * վէճ ծագեցաւ մ եր եւ ք&ո լբքեր ու մէկէ աւելի առիթներով փորձեց խաղաղ բանակ– ր՛ ո ւթիւնբ 1 Հետեւեալ կաղմով :

մ ի քել պա Հա կախ՛ումբ ունենալու իրաւունքի մա— ցոլթիլն՚ներռվ լուծել քՒոլբքերլՀ եւ Հայեր ք շաՀա^, I . Տոքթ* Հրաչ ԱբրաՀամ կան ատենապետ ,

ււ Ի՛ււ : թուր քերբ յայանեց իԱ\ որոշապէս , թէ Տբա– գրգռող թ դիբձ երբ ։ 2. Պ * Արծիւ ՚իւլիւպէյեան ատենադպիր , 3.

պիղոնր չէզոք քաղաք մբ չէ , այլ թրքական է եւ Ղ՝մբա՛խտաբար ոչ մէկ աբգիւնք ւթ Տօքթ * & աւար շ Ագիսա չէ քե ան գան ձ ա սլա Հ , 4 . –

միքաղդային •օրէնքով անոնք իրենց վրայ կբ վեր­ փորձերբ, որովՀետել կրեւանի վարիչներք իրենց Պ* էակար ՆտՀվէքի լիան խո՚րՀբգական, 5. Պ*

ցնեն մ եք սլա աո լի րա կո ւթ եան՛ պա շա պան ո ւթ իւ– յոյսք գրած է ին կ ւ րո պայ ի վր այ ե լ մեծ ա՛ր մէք ՎաՀԷ Օշական է Հ

Խր։ կուտա յվն Աէվբի դաշնագրին կարծելով թէ Հ իտնազ1974ր8ութտԲարա1ին կր 1զ0աոմւգեա1դկիիպնի, մեր Միութեան
գործա­ ո ւ առ ա յգ
Որոշ տատանումներէ վերք մ ենք Համ աձայնե– մեծ պետութիւններբ բռնի ումով պիտի
10 դրուած է սարքել գեղար՛ուեստ ական Հանդէս մր՝
դրեն՝, այդ ս/ւփքա կս/ւ՝. ալի դաշնադիրք :
՚լանք մեղ մօա թողուլ մեր պաՀա՚կախումբէն 22 փետրուարին , Տօ^ՕՈՈթ/ մէք։ Այս Հանդէս բ

Հոդի հ ւ մնացած •երր ճամ քել Պ ա թ ո ւմ , առաքին Պ էաք չէ մ ոռնա լ ո ր Եր եւաՕ՝.փ Ղ՝ա Հնակցական պիտի բլլտյ Միութեան յետ պատերազմ եան վե­

իսկ նալով : կառավարութիւնք առանձին չէ բ ա յ գ տեսակէ­ րա կազմութեան բացման առն ակ ա ա ա ս ււ ւթիւ Կբ ոբ,

Եվ՚եկոյեան դէմ ցամաք ելանք, նախօբօք փոխ տին մէք եւ անոր ում կ ո ւա ար Անգլիացի՝ զօրա֊ զանազան պատճառն եր ով , կարելի էէբ եղած կա­

այցելութիւն մբ բնելէ ետք թուրք պատս ւի բա­ վար Աթ ոքս , ոք է/ ր եւան Հ ա ս ւո ա աո ւ ահ էր ե լ տարել անցեալ տարի :

կս ւթ եան ; ծայրայեղոլթեան կք դրգէբ Հայերբ։ իբրեւ Հեռալւ-բ ծրագիր , վարչութիւնս ոբո–

Ա եղ բնդունեցին իսեղճո ւկ Ա\ո լա դախ ո ւմ բի մբ Այս կերպով զարգացան գէպքե\քյ^^ ի վեր քոյ շ ած է կազմ ակ ե րպել շարք մբ՝ զեղար ո ւեստ ա կան

նուագով եւ Հրավառութեամբ : յանգելով պատերազմի։ Աւելորդ կբ ն՝*կատեմ խօ– Հանդէսներու Շ\էՇ Սոհ^աէ&Մ©^՛ մ՝էք, ***պք.իլի բս–

Ա եզ տեղաւոր եցին եր կյար կան՛ի տան մք մէք > ո ի լ Ղ տխրնթաց մ ան ր ա մա սն ո ւթ ի ւնն եք ո ւն մ ասին ( կիզԲԲ՛ Այո փառատօնք , .որ պիտի կոչուի «Հայ

որ ո ւն դ իմ ա ցք կբ գան ո ւէբ թ րքա կան ղօ րանո ց մբ քանի որ պատմութեան կբ վիճակի՝ այ\դ մասթե\ Մշակոյթի ՚է/աբաթ-%, նպատակ պիտի ունենա յ

ղի նու որն եքո վ լեց ո ւն ։ վճռական ւիճիռբ։ Աւելցնեմ միայն, ոբ Գաչնակ Հայ մշակոլթի պանծացում ր ու սփռումբ Հայ. թէ

Հետեւեալ առաւօտք գոլքս եկանք փողոց * կառավարութեան կոզմէ Տրապիզոն գրկուած օ ա ա յւ շրշա\նակ5 եբու մէշ :

քաղաքբ գրեթէ ամայի էր եւ խա1\ութներյՓ փակ պատուիրակութեան նախագաՀ Աւետիս ԱՀ արո՚ն^ Տուսալից ենք որ ՓարիղաՀա յ Հասարակ՛"֊֊

էին ււ ւ֊ դատարկ, քանի մբ Տոյներ միայն միս ու եան՛ եւ Աղե քս ան դո քնատիս եան ք* ս թ ան պո ւ լի մէք թիւնր պիտի աՀա կո ի մեղ իրագործելու Համար

կան ան չե դէն կր ծախէ ին ։ Աոլլթան\ին ներկայացան եւ քՒոլրքեւՀայ \բարե– մեր ծբագիրնեբը : Միութեանս Հասցէն է. • Ս -

Հետեւեալ օ բբ մ իա յն տեղի ունեցաւ մեր ա— կամոլթիւնբ քատաղովե ցթե\ ։ Հակառակ ասոր , ոք աօո Ճցտ Ըէսժաոէտ ճաւտատոտ <^6 ք&ոտ, 57 8եԼ յօւՄ–

ո աքին Հանդիպում բ թուրք պատուիրակութեան ոք կրցաւ առաքքբ առնել պատերազմին՝ 1 որովՀե– (ետ, Բւատ ( 1 4 ) ։ ՎԱՐՉՈՒԹԻՒՆ

<6ԱՌԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ գամ բ բաւական* եղաւ, ոբ \իր՝ ոիբտբ թեւաւորուի մօտեցաւ է-սային՝., որ օճախին վերեւ արձանացած
ակեբուն
մոռցուած գգայութիլԼՀւեր ո լ դուլցած էր ասլշաՀար , անբարբառ Ափինքսի մլք նման :

վերեւ ։ Հիմա , Հունէն ելած զարտուղի գիծ՜ մ\բ կբ ԳերուՀին քիչ մնաց իյնաք կրակին վրայ, ին^ն\

ա եՒ աստ նշմաբէր,, դէմ յանդիման , իք կեանքէն՛ փրցուած ալ իր կարգին ապշած ու ապուշցած • • » կամ ՀյԼ–

էքի մբ վրայ 1 որուն գոյութիւնք ճանչցած էր //- րաշքի մբ առքեւ կք գտնուէր ե լ կամ աչքեբբ կբ

( հՈՐՀՐԳԱՎԷՊ) բաղին՝ մէք) քիչ անդամ , իսկ իրականութեան մէք դաւաճանէին իրեն ։ Օճախին քաքեբբ կակուոցեք ,

երբեք . • . : Հալեր , թաղուեր էի\նւ մոխիրներու տակ։ Ու֊ միքո–

Գ. ԳԼՈՒԽ Հաւկիթ մք կեղեւած պաՀ-ուն–, ձեռքէն ինկաւ ց բ բռներ էր ախորժա Համ բո յր մբ միս ի ւե գետ–

դետին ու կոտ րե ցաւ ։ *իեր ո ւՀ ին վեր ցուց զայն նաիյն՚ձոբի :

անմիքապէս , մաքրեց ու երկարեց իրեն։ Լռին Ե" էի այս քաբերբ դիմացի սարաՀարթէն
Ու երբ
ՄԱՀԻԿ սպասարկութիւն , անբարբառ սեղան՝ Հ աւաքոզբ , խօսեցաւ էսա , Հ իմ ա , կր յ\ի շեմ , որ
Գրէց՝ ՏԻԳՐԱՆ ՓԻՐԱՆԵԱ՚ս
լրացաւ , էսա խզեց լռութիւնք , ոտքի ելած ։ անոնք քիչ մք կակուղ դպան ձեռքերս ւս ո լ իա ր֊֊֊֊.

՚ ՕրՀնեալ բլլա\նւ բոլոր բարեսիրտ Հ ոգինե– Հեցա յ , որ թեքեւս ա յս սրբազան լեբան կենարար

ԳերոլՀիին վրայէն անցաւ թեթել սրսփուք բք ։ Թող անոնց Հողք ոսկի ու քարերբ Հաց րլլան : լո յսն է վւիս ր ած զանոնք , իսկ 1 " ա պաՀ ո ւս , կր

մբ, ոբպէս թէ օճախէն կայծ մր թռած ու թառած Թող Աէլ\աՀբ բեղմնաւոր՛է բո լոր ամ լութ ի ւնն եր բ դտ\՛ ՚ուիմ գո յափո խութեան զարմ անա Հրա շ պատ­

բլլար իր լեռնակուտակ կուրծքին վյրայ բրգացած յա ս Հիւրքնկալ ու կոյս երկրին * . • : կերի մք առքեւ . * • :

գոյդ մ\բ դմբէթնեբուձՆ վրա յ , այրուցքի թեթել Տ ե ա ււ յ բաւլկատարած , վեր առած թեւերբ , Ղ՛եր ոլՀ ին մ տիկ կ՚բոէր ա յս բացատ բոլթիլն–

ասղնտուքներ պատճառելով * ու սեղանին փշրա\նքնեքք սերմնացանին Հատ փկ&ե– ներբ, անոր շրթներէն կախո ւած : Կբ փորձէր

ք*ր\ նոճե Հասակ մաքմինք օրօրուեցաւ ոտքե– րուն՛ պէս ցանցնեց քիչ մբ անդին՝ ,պաբաբտ ս ալ։ ա - վերլուծել , մեկնաբանել եղելութիւնք։ Ոայց փ

քոլն վրայ , խուսափողական թեթեւ շա ր մ ո ւմ ով Հարթի մբ վրայ ; ւլոլր ... * Վերքապէս կառչեցալ Հաւատքի կայ­

մբ։ Վայրկեան մք փակեց աչքերբ կրակին դէմ, Ե թ ո վպո ւՀ ին թափուած օ%ր Հնութ ի ւնն եր էն ի– մին , Հրաշքի՛ւ– թելեր ր կապելս
րեն\ ինկած բամինբ վեբցուց վ ԱլլաՀին
յետոյ, կողմնակի բացուածքէ մ ր յառեց քա ր ա յ - երախտայոյզ։ Այս ու օտա–

բէն գուբս։ Հիւսիսէն ճերմակ, առոյդ ամպ մք կբ անուշ խօսքեր էն գոՀ ունակութեան* լոյս մբ ճա֊֊– րւականին ։ Ապա մոխիրներուն տակէն քաշելով

վազէր տարածուն՛, մ ին չ ար ե լին նորածագ ճա– ռագա յթեց իր Հ ո գի ին մ էք ։ /> ա լա ր ար՚ո ւա՛ծ զգ՛ա­ դուքս բերաւ Հատ մր , զոր սկսաւ մաքրել, մաա֊–.

ռագայթներբ 1 այս անսովոր օտարականէն վախ­ ցումի յորդ ալիք մք սողաց իր մ իսին ծալքեր ո ւն ներբ այրելով ու փչելով։ Համտեսում բ 1լ արդա­

ցած , մ անուկւերոլ նման կբ Հեռանա յին Հ ե լ ի տակ ։ րացնէր իր քոյրը մ ասիս աո ն գետնախնձոր *•*։
Ա ո՞ւնբ ... ;
Հեւ ։ Այո, ՝ինք գերի մչրնր էր, ենթակայ լեզի ու կբ–
՝Րէմէյի * * * բացագանչեց էսա Հ
ԵթովպուՀին օ^րարր քակեց անմիք տպէս ու ծոլ խօ ոքերու , յան դիմանա ւթ ի ւնն ե ր ո ւ եւ անար­
Այո , խո բՀուբդ մ բ խո րախո բՀուբգ • •» : Ու­
սարքեց սեղան բարձրաՀայեաց ղարպասի մբ վր֊ գանքի , մինչ, սա պաՀ ուս 1 կ՚ողողուէր օաաքա -
րիշ իորՀուրգ մբն ալ, կնոք, Հոգիին մէք կեռար ,
քայ , ուր երկու թեւանցուկ ապառամներ կբ կանի մք օրՀնոլթեան– ալիքներով։ Աւելի քան աշ­
կբ կակուղնաո ,կբ Հալէր , անոր Հաւատքի քա­
Համբուրուէին քարայր թե վերել : էսա , անգամ մլՓ խոյժ ււ ւ խանդավառ, սեզաՀբ Հաւաքեց , վերա­
՛ր էէ , ճէչգ ս ա քէ՚^էյէէ^*՝ "ման ։
միայն վեր առաւ ի բաչքերբ : Բայց այդ մէկ ան­ դարձի ծրարք պատրաստեց եւ Հրաժեշտի Համար
(23)

Fonds A.R.A.M