Page 22 - ARM_19-1947_04
P. 22
ԱԹ
Դաշնակութիւնը ՀէՀ մնայՀանգոլն ,կԽ՝ դաձփ%
բտկան. Երէկ
ՆՈՐ ՍԵՐՈՒՆԴԻՆ ՀԱՄԱՐ անոր մէջն էր՝ ^ էր շարքերուն մաս
կը կազմէր մեր մոգովուրգէն գիտակից աբմէքա
ԱքթագաԱ ախտավաթեդ ւո ր տարրը , անոր ընտրանին , այսօր \ն\ոյնն է
Այլեւս աւանդութիւն գարձաւ մեզի ՛հաշ– պատ կե ր ը մէն աեղ րսլոր ասպարէզներու մէջ .
մեր Հօրֆուաև> տօնակա
%ակցական՛ներուս Համար Իթնչ տուած է ԳալեակցութիւԱրլ մեր մողո .
տարութիւնը ; Ամէն՝ տարի աշխարՀի րսլսր ծագե - վոէ-րգէն ; Իր յիսոմնր եօթը տարիներու ^նթաց ^
քԱ անաս որ ի դաշտէւն բաժնուելով եւ Աբաուլի րր բացի Հայրենիքէդ ՈԼ–ր "ք՛ իսոէ–մբ մր Գաշ– քին , Էն առաջ, մեր ժողովուրդին Համար կերտեց ,
ո աքերուն տակ ցաՏնուցի ր բ քր ա կնե րը կո իյկրաե - նտկցտկաններ կա\և\, այգ օրուան Համար քով քովի կոփեց պատմութիւն մր ։ Պատմութիւն մր Որ կռլ
Լ"Վ ^է(Լ մտՀնենք ձորր եւ ասլա դէպի ՝^էօՀնաշաՀիր կուգանսբաՀներ կը վարձեն ^ Հբապարակայիե գար տոն ական օրէն ժխտելու Րուշկիներոլ մեր
(Հին քաղաքի տանող ճամբան\ լքելովդ կր դառնանք
Հան՚գԷսնեբ կը կազմակերպեն յ ժողովուրդին՝ Համար ա՛ն արժան օրէն՝ բանաձեւուած
գէպի աչ։ Հոն ՝ Հ ր ա պա ր ա զա յին ա յ գ Հ ա\ն գէ սնե բ ո ւն՛ նկարագիրը ։ ւկուվւին ալ արօրին Հետ Հաշաոլսւծ
Գժուարին է այս նոր ճամբան* յ չարու\հ՝ակ վե– մ էջ1 կ՛ ա ր տ ա ս ան ուի « *իաչն ակ ց ո ւթեան խ օ ս րր » , երիտասարդութեան տոկոմնւ ողնաՀար : իբ գոյու–
Րռլք ե լ վայրէջք յ մինչեւ կր Հասնինք «Աւգոյիդ կը փառաբան ուին* մեր \նաՀատակ1էերը , 1լ ո ւլե կո չ - թեան րնթացքիև, տուած է ա\նն՚ման. քաջեր ^ աոաս֊
ցեղապետ քիւրտ Ամ կո յի բե րգագիւգը (\ճարէ ՜ ուի մեր մտքի , ԳՐէԷ –ՈԼ գէ^քէ Հ & րոսՀն՚երոլ յիշա– պե լական Հերոս Լ՛եր X Յեղափոխական պանծալի
Գալէ՛ն ) : տտկ^ր X Հոն՝ այգ. օրուան տօնակատարութիւենե - գէմքեր աւ դէպքեր : Մ աքի ու գրչի տի
կր Հիւրասիր ուինք եւ յա - բու րնթացքին , Գաշնակցութիւնր կ՛ամրապըն - կազմավերւղաձ՝ վարած– է Հերոսամարտեր : Զգետ^
Գէշերր Ամ կոյէն գո լի գ Գաշն ա կցական անՀատը կ՚ոգեւորուի ^ ւն– է բազմաթիւ գաՀիճներ ու դաւ
, նոր իսանգով ու վեց գարերէ
$/*րգ առտուն՝ կ՚ուղղուինք գէաի իք ալմաստի Ա աՀ - կը կա զգո լր ո ւի ու ն՛որ յո յոերով Տուաձ է գեռ աւեչթ Ր=
ի վեր
լամ Հա յա բնակ գիւղը I
առանձին ոգեւորութեամբ ապագայ գործուԽէոլ — մեր ժ ողովու րդէն երազր կազմող մեծ թուականր
Գիւղէն* գուձրս այգին՛եր , Փոքրիկ անտառներ , թեան՝ եւ ծրագիրԱեբու
կր լծուի X Ու֊ ամէն տարի 1918 Մ ա յ ի ս ի 28; որուն շնտրՀիլ միայն այսօր մենք
եւ դաշտերը աշխատաւոր միր մշակներով լի ։ այգ « 0 ր՚ֆն է նման տպէս ղո ր «ուխտ ի օրդ կր կո -
ու1նինք թիզ ՚քշ Հոզ՝ ափ մ շ ժողովուրդ այնտեղ
Պատկերը բոլորովին՝ կր փոխուի, Հայկական շի - չենք հ նոր կոչականներ
կուգան^ թարմ , եբիտա - մե& Արարատ/ փկլերուև տակ , որու՝։, կա ոչ ած ե՛նք
Հնաբար ձեռքր իր շն՚որՀ ն ե րր սփռած է աքս գա շի սա ր գ ումերով
կը խտա ցՀէ են մեր շարքերը X մերկր քոյոքյսս,Խ, ու Հաւատքը ւ
տերուն վրա յ % յնք մր ո լնեց ող կ տզ
ու նորյչ^ ծերն ու եր իտասաբգր առանձին խան գով րնեզդել
Կր թեքուէնք գէսլի ձաիւ , աս կալերէն եւ գե– մր կ՚ողջագուրուինք 1կ"1"
ու , նոր աշխատանք , նոր զո - մ ակե րպութիւն մը կարելի® է թաղել : կարելի՛՛7՛ է
բեզմաննոցէն գէսլի գի^գամէ^ր տա\հ\ող փողոցն է X
թաւիյ Հո զութ իւն նե ը • մեր մոգովուրգի գատէն ու յաւիտԼ\ \ակտ.։.\ խաւարին՛ դատապարտել * * . ; Լու
՛ի ո ւո), ե րո ւն՝ ա/ւ^ւ , գառ ու ատլասովդ
զբաղած ան\ու1նին Հաւատարիմ մնալու ^ Հաւատարմօրէն՝ սաւորչի «լո յս կամ. թեղդ ր կամ անմաՀն «Աասմա ւ
Հագուստներով պճնուած ՀայոլՀիներր
ծառա յե լ՛ո լ պարկեշտ եւ ս րտտ բուխ էսոստումր կր ծ՛՛երդ ու «Թոլը կէծէ կդը թաղած պիտի Աո ա ~
են գուլպա լ գործելով, ձեռագործովդ կար ու ար ո լի X
յէհՔ Հ * 3* Գա շնա կց ո ւթեան թաղումովx Ո՛ եթէ
կարկտուքով :
ա յսօր ալ մեր մէջ մ եր ժողովուրդին մ էջ գո -
ի\ւ Հարսներու, երիտասարդներու ճակատնե Այսպէս է <<Դ ա շ՚եա կց ո ւթ ե ան օըԴը X Այս է ՜
յութիւձև չուն եւ ա ր անիկա 1 ա ն ա ա ր ա կո յս 1 Հա յկա–
րուն* ու վիգերուն ոսկէ շարոցները կր փտլփրլին՝ մաստով կը տօնենք մեր <տ0րԴը։
: կան նկարագիր ը բո լո ր ո վին ա յ լ ձեւ եւ Հ ան գա
արեւուն– տակ ւ Արգաբեւ մեր կո ւս ա՛կց ո ւթ ի ւնն ալ ա յ լ կո լ -
Զուարթ են գ խ\1դումե–բես ու գեղեցիկ ս ա կց ո ւթ ի ւն\1ե ր ո լ նմ ան պիտի ան Հ ե տ ան ա ր Հ այ - մւո՝Լք ստացած կ^Րէէար *
Մօտեցած ենք գիւղամէջին , ուր՝ փոքրիկ կակա\ն\ իրական ո՛ւթեւէե եւ կամ% «խրտուիլակդ ինչպէս երէկ , ա յսօր ալ , դարձեալ , Հ * 3 *
Հրասվսւրակո շրջապատուած է քանի մր խանութ - մ արմ ին մ ր պիտի գառնար ^ եթէ , չուն են ար իր ա֊ Գաշ՚^ակցութիւնն\ է ար կանգն՚ա ծէ խրոխտ, տի -
ներով : ^ ռաքինութեան գիտակցութիւնը ^ իր տիրակաԱ ու— բտկան մեր պատմութեան– ււ ւ դատին՝ • Հետամուտ
Աեզմէ առաջ արդէ՛ն լուր ունին որ զինուած ղեգիծ\շ^ իր մեծ բարոյականր։ կա րգապաՀ ութ իւ մեր քաղաքական ե լ ազդ* Հաբցեբոլյն ԷԲՐ "։" ՝* —
՝Ի՝իւձրտեր պիտի գա)ն* ան՝ց\ւ ին ; ՝/՝աջարի՝ Ա՝ աՀ լամ ցի նր եւ րարոյակա՚ևր որեւէ կազմակերպութեան վիրայ X Հակառակ բոլոր վայրավատին՝ պայման
Հայերր մեծով պզտիկով կռուի ու զէնքի վարժ, Համար յաջողոլթԽա\Ե. , աշխատանքի 1 յարատեւու ներու որ ճակատազրականօրէն վիճակուեցաւ մե—
միշտ պատրաստ են ամէն Հաւանականութեան՝ թեան՝ տիրական զէնքերն* են*. X Որ կազմակերպու ղի , անիկա մ~տց միշտ պատնէշվւն վրայ։ Ա*իշտ ա -
առջեւ Հ թիւն ր որ ունի այս առաքինութիւնն երր կրնաք զաղտկեց՛ , թէ «Հայկական՛ Գտ՛ար մեռած չէդ , «թէ
«ԿեցէքԴ կբ պոռայ անւնրմա՚ն Հայտոլկ Ա՛աՀ- Հաստատ , Համարձակ քայլե րով քալել ՛Հ՛ 3 * նորածին Հա յաստան ի ոաՀմ ան՚Ա. ե ր ըե բ կաթ է չեն* ,թէ
լամց ի Ջ իբօն , տասՀնո ց ր ղոնտաղի\ե* գրած ու մա– ԳաՀնակցոլթիւձԼր այգ առաքին՚ութիւձւներր ունե - մեր ժ ոզովոլրգին .իրաւունքն եր՛ր՝ պէտք է արդար—
ա\1Լ փեթակին՛ հ սալ երէկ \ \ունի եւ այսօր , աՀա թէ իւնչո®լ ա՛ն՛իկա օբէնտ գործագոլին * * *դ : Այսօր ալ Նոյն՛ տեսակէտ–
Տասն՛եակ մր զէնեալ մնաց Հայ երկնակամարին վրա ք միակ նկատէ առ ուժգ -
Հայեր ալ մօսիններու նելիք ումբ X նե բուն վրա լ Հ տստատ •յնգնէ ւծ դարձեալ
զատւոբն՚երր շբրխկացնելով , փամփուշտ ր կ^ր մղեն • ւօրէն կր Հետապնդէ Կ՝
խ ո ղո վա կր ։ Պիտի գիմտնտ^ր այ՛ն բոլոր Հ տրուածներուն Վ^ե բջա ց\Լ՝են՝ք մենք , այսէնքն Գաշնակցա ֊
Պէկր շուա՛րած է կարծես , կր դառնայ էն*ծէ զոր ստացաւ ու կը ստաԿ, ա յ այսօր ալ էր ան՚ար - կան\Լ՚ե րս աՀնոՀ. քոր ուխտած են մնալ Գա շն ակ -
«ասոնք Հայեր են , Հարցուր տես ի՛նչ կ^ոլզենդ ; ման Հակառակո րգնեբուե կողմ է եթէ չա լնեն ար ցական՝ , այս նուիրական՝ «օրԴուան՝ առթիւ, կր^է՝**
Խումբր կեցած է , կր մօտենամ Հայ զիԼետյն՚ե– վերոյիշետլ տռաքինութիւնւերր : Ոչ ։ Տս/տկտպէս Ատ յ՚Լ խոստում ր եւ նո ին տեսակէտները ո ւն ինք :
րուն\* «բաբել ձեզ* անՀանգիստ մի րէէաՔ բարե՝ իր տ ա ը ագրո ւթեան՛ շրջան՛ին ձ"լՐւ^ քառորգ Մեր բոլոր տրամադրելի ուժերր , մեր բոլոր ճիգն–
կամ փիւրտեր ե,կ՚երթանք Տիլիմսւն աառեւտոլբը^ գար ինչեր չըսուեցաւ , է՝, չեբդ էն Հ քնաբեր " ւ խտնդր միայն ե լ միայն՝ տրամադրել մեր ժ ո -
նելոււ Ես ալ փաիսստական եմ եւ այս քիւրտերու Հէքեաթներ չպատմուեցան իր մասին**. ինչեր , գովուրգէն , .–՛անոր Հայրենիքին՝ անոր սուրբ եւ
մօտ կէր պ ա Հ ո լիք//» : ինչ խատ՛ուտիկ բաներ չեն րսուհր ու գրուի ր այ նուիրական՝ դատին Համար։ Մ եր նախնիքները, ո֊
Հոգեխոյզ $ իբժն , կր կո աՀ է ամէ՛ն բան՝ : սօր ալ գային սեւցնելու , Հրապարակէն քշելու Հա ֊ բոեց Հ անգէպ ան սաՀմ ան խանդ ու յար գանք ու
«Այն ատեն ^ վ ա բ էլ\էք ձիերէն, Հանգստացէք, մար^ բայց , Հակառակ այգ բոլորին^ գարձեալ , ե իս,՝ք —- մ եղի Հ ամար ո լզէ մ ր , ճամբա յ մը գծեր
պատառ մր Հաց կեբէք, յետոյ կ՚երթաք, Տիլէմա–
նր Հեռու չէդ ՚,
Ն"յնր Ջրբօ\ն՛ կր խօսի ն՛աեւ պէկին դ սաՀոլն
քրտերէն ով մր X ՂւաՀաաա*կ , Հերոսս թէ սուրբ, «նոր սերու)ե՚դդ կռուելով կը ՀասԱԷ մօտակայ Հեգեղատը եւ կ՚ա–
Պէկր կր Համաձայնի , կ^ի^նմ^նք ու աէբ ՛Լա - գուն որոշէ X Ջէբօն է , գատուի X
պտՀուած
զարեա՛ն եղբայրներու Հետ կ՚երթանք գիլզի նա - ք*այց է^նչպէս նաՀատակուեցան X ինր Հայդուկներ անշունչ կը պառկին՝ Հիւղա
Հապետ Ատրզիս ք*տզտասար՝ե ան են ց տուեր X Լսեցէք , 1918 թութն նաՀատակուած կին մէջ ու երբ կվւ ստուգեն թէ ամէն՝ բան ՛վերջա
Ա՚տՀլամցի Հայերր ոմն՛ին գեղեցիկդ երկլար ֊ որ կը պատմէ > ցած էք Հայ դաւաճան ին միջոցով , այն\ ատե\ն\,
կանի տուներ , պտղատու ծառեր ու եւ ծազիկձեբու « ք$ում բր Ա աՀ լամ ի ա յգիներոլ մ էջ իւ ււ ւ ժ ահը կը մօտենայ , կր կարէ ան շն չաց ա ծ Հայ
այգիներ գ ծաղկանոցներ՝, ճաշակաւոր կաՀ կարտ՜ էր •• դուկներուն ւլ ր՜– լիսն ե րր եւ եր կաթէ ձողերու վյրայ
սիներ , գորգեր X ((Ւուրք կառավարութեան՝ պտՀանջով, պարսիկ տնկած կր պատ ցնէ գիւղէ գէւ֊գ 1
ք*արեկեցիկ են բոլորն* ալ, ամէն ընտանիք կառավարութիւնը իւ ո լզա ր կո լթ ե ա\ն* եկած էբ* Կր Հրճուի տաճիկ Հիւպատոսը, կը Հ սլա ր ա ա -
Հերկելու ձի մ^ր կր պաՀԷ : •Ա եր գիլդը պաշար ո լա՛ծ էր պարսիկ սարբազ \ն\ա\և՝ երկչոտ սարբազները, որ փախչող մէկ Հայ -
Լալ ձիաւորՀւեր են եւ քաջ կռուող՛ներ, ամէն– ներով եւ քիւրտ Հեծեալն՚երով •։ գուկէն կրակոց էն լեղապատառ , պաՀոլըտած էէս
քրն ալ ղին ո լած ե\1՝ X Կր զարմանամ , որ Հա յեր ր ա֊ 1$ոլզարկոլթեան կր մասնակցէին նաել թուրք գե ր եղմտնաքտ րե բա լ էտեւը :
զատ են զէնք ոճն են ա լու եւ ղին ո լած պտտե լու ։ գոլ՛ ծակալներ X Ամբոխր «կեցցէդներով կբ գէմաւորէ ցուցա -
Պէկր կ^ր Համակրի Աարգսին, ան ալ պէկին X Մեր ՀեբոսներՀր որոշած էէն՛ պաՀուըտիլ եւ րարներՀր , անարգելով կտրուած գլուխներ ը X
Կր խօսի՛ն Հ ին-էն ու նա րէ՛ն եւ 1լ որո շեն* որ գի՛ ընդՀաբումի տեգի չտալ ։ Ու Աալմաստի Հա յեր ը կր սգան էըենց ան՚փո–
շռրր Հոն մնսճնք X Ի վերջոյ* կը Հարկադրուին՛ դուրս գալ թա իյարիև ելի կոր ուստր X *
Հյիմշիրր եւ նաժիշտները բաղնիք կ՚երթան , քստոցէն ե լ լեռ բարձբա\1՝ալ, բայց մինչեւ այդ Տեղացի Հայերր կը յաջողին\ առնել կտրուած
աէկը բտղմ ո ց ին՝ թիկնած կր քնանայ : դիմացի Հիւղակբ կը Հաս\՝.ին ո լ ներս կբ մտնեն ։ գլուխ ՛ն երր ե ւ գլխատ ո ւած մ ա րմին ներր եւ անոն ց
Տէր Ղ^ազարեան Գէորղի , Ա ա լվար են ց Ա աՀ ա կքէ Հ* 3 • Գ * կոմիտէն ՀրաՀանգած էր՝ Հ՛//լո ՛ք՛ ՚ ինքնութիւնը Հաստատելով , կբ թաղեն Ա՛ աՀ լամ ի
եւ Ջիր" յի Հ ետ , քա\՚֊ ի մ ր քիւրտերու Հ ետ 1լեր ֊ ջանալ աՏ֊յայտա՚ն՚ալ, արովՀետել զինետլ ընդՀա գե բեղմ անն ո ց ին՛ մէջ։
թանք գեբեզմաննոցր , գիւղէն քիլոմեթր մր Հե բումի մր պարագային , պա ր սիկ ղին՚ոլո բներ պիտի Երախտագէտ Աալմ ա ստեցին), ամէն տաբի
ռոլ X սպաննուէ էն : ժամ ու պատարագով, մատաղով ե լ ոգեշունչ ճտ–
Հարիւրաւոր զե ր ե զմատնն երո լ մէջէն՝, /՚՚նր կա Այ գոչի սով՝ Պարսիկ կառա վար ո ւթ ի ւնն ու բ ը ֊ ռերռվ կը տօնէ ինն \ւ աՀ ատակն ե բ ո լ անձնաղոՀու -
պոյտ եւ խոշոր շիրմաքարեր Աւշագրութիւն* կր նիկ ժ ո զո վո ւր գ ը կր թ Հն\ամանտ յի՛ն՛ ե լ վ տան գա լո ր թ՛եա՛ն՝ տօնը ;
գրաւեն : դրոլթէւն կր ստ եղծուէ բ տեղական Հա յեր ուն Հա Կր կարդամ անոմններ\շ , կբ Հիանամ անոնց
Զիբօն թեւս մտած , ան՛ուշ , ա՛նուշ կր խօսի :
մար, թերեւս տեղէ տրուէր Հայերու կոտորածին * անձւԼազոՀոլթեան ե լ ազգասիրութեան վյւայ , կր
կա՛րծես տասՀւեակ տարիներու մտերիմներ ու Հա յդոլկներր ժողովի կբ ն՛ստին՛, մէնչ ՛լ ուլ/– ւէնտռեմ նման՝ անձնուրացներ ( Համեմատելու Հա
ս ր , Հ իԼղակը պաշարողն երր ա\՚֊ րԼ՚գՀ ա տ կբ կրա ս՛ ա ր *
Հարազատներ ենք։ ^ ա յ ° հաՍ^մք է Համեմատել ԱաՀլամի ԱաՀա–
Հետ։
Այգպէս են ր ՚> լ ո ր Գտշ\՛ ակցակտննե ր ր ՚, կեն X սւակ երբ մերօրեայ «յեղափոխականներովդ
Կ ր բաւէ որ Հ տոտ ատեն* թէ գիմ ացինր էրեք ց Ո՛– ժո զո վր կբ վճռէ չկռուիլ , ոչ ալ անձ նա ֊ աեսակ Հրեզէ\ւ , Աստուած րնտ է ր Հերոս -
ընկերն՝ էգ որ երերէն ալ որ եկած րլլայ < որ խում– տուր ըլլալ " ^ ֊ " ^ ք :
ներ մէայն Գաշնակցութեան֊ շարքերէն կր ծնին։
ր՚\\ կամ կոմիտէհն՝ ալ պատկան.ի ^ շուտով կ^ո
ԵI– եզր ա կա ց ո ւթ է ւն ը կ՛ ըլլա յ ե՛ լ սարսափելէ Աալվարենց Ա աՀակր կը շարունակէ՝ նկարա–
մտերմսՀ՝. ան , եւ աւ՚/նմա . սիրով մր կր կապոլին
ե լ սքանչելէ ; ղրելով դաւաճաններու մ աՀ ասլա աժ ի մանրամաս֊
իրարու X /
Հրացա նն եր բ կր լե ցաւին եւ ի ւբ ա քան չի լ ր^, կ ը նութիմւները *
ճԱՀա մեր էն՚ը նաՀ ատ ակն եր ու շէր իմներրդ
կրակէ իր ընկերոջ, էր դիմացինխլ, կուրծքին՝ կամ Կը պաբզուի , որ՝ աՀաբեկիչն եղած է աննման.
կ^րնգմիջէ Աալվարենց ԱաՀակր :
ճակատիԽ : Ե փրեմ ը , Պարսկաստան՛ի ապագա յ ազաաբաբր ,
Կ՛ո մօտենամ ու կր կարգամ <Հ.Աստ Հանգչքւ Ո զ–
Ո՛֊ այգսլէսով կ1իյ՛՛ տ\ն Հ ա յգո լկ>՚. ե բ՛՛ր , Հաւա ֊ որ «խանդ տիտղոս ը ստացաւ Պարսիկ պետութե -
մեց* \,*"խօ1 , նաՀատակուած 1898 թուքեր՛
տարիմ իրենց աղգայք֊ն՝ շաՀերոլն եւ կուսակցոլ - նէն • Եփրեմր որ պարսիկ ազատագրական պատ ա
Ուրքշ մրգ «Աստ Հանզչի Օզմեցի Տաբէթը^
թեան ՀբաՀանգն եբուձ՝ X մ ո ւթեան ամէնէն* փառայեղ էջը գրեց :
Ղ աՀ ատակս ւած 1 898 , գե կտեմ բերին ^ եւ այսպէս
Մէկը մ/ այ՛ն՝ , դուրս կ^ր ցատկէ Հիւղակէն ու
ին^ր շիր մ աքար եր , ին ր ն՛աՀ ատակն եր ոլ անունով : ԶԱՐԶԱՆԴ
Fonds A.R.A.M
Դաշնակութիւնը ՀէՀ մնայՀանգոլն ,կԽ՝ դաձփ%
բտկան. Երէկ
ՆՈՐ ՍԵՐՈՒՆԴԻՆ ՀԱՄԱՐ անոր մէջն էր՝ ^ էր շարքերուն մաս
կը կազմէր մեր մոգովուրգէն գիտակից աբմէքա
ԱքթագաԱ ախտավաթեդ ւո ր տարրը , անոր ընտրանին , այսօր \ն\ոյնն է
Այլեւս աւանդութիւն գարձաւ մեզի ՛հաշ– պատ կե ր ը մէն աեղ րսլոր ասպարէզներու մէջ .
մեր Հօրֆուաև> տօնակա
%ակցական՛ներուս Համար Իթնչ տուած է ԳալեակցութիւԱրլ մեր մողո .
տարութիւնը ; Ամէն՝ տարի աշխարՀի րսլսր ծագե - վոէ-րգէն ; Իր յիսոմնր եօթը տարիներու ^նթաց ^
քԱ անաս որ ի դաշտէւն բաժնուելով եւ Աբաուլի րր բացի Հայրենիքէդ ՈԼ–ր "ք՛ իսոէ–մբ մր Գաշ– քին , Էն առաջ, մեր ժողովուրդին Համար կերտեց ,
ո աքերուն տակ ցաՏնուցի ր բ քր ա կնե րը կո իյկրաե - նտկցտկաններ կա\և\, այգ օրուան Համար քով քովի կոփեց պատմութիւն մր ։ Պատմութիւն մր Որ կռլ
Լ"Վ ^է(Լ մտՀնենք ձորր եւ ասլա դէպի ՝^էօՀնաշաՀիր կուգանսբաՀներ կը վարձեն ^ Հբապարակայիե գար տոն ական օրէն ժխտելու Րուշկիներոլ մեր
(Հին քաղաքի տանող ճամբան\ լքելովդ կր դառնանք
Հան՚գԷսնեբ կը կազմակերպեն յ ժողովուրդին՝ Համար ա՛ն արժան օրէն՝ բանաձեւուած
գէպի աչ։ Հոն ՝ Հ ր ա պա ր ա զա յին ա յ գ Հ ա\ն գէ սնե բ ո ւն՛ նկարագիրը ։ ւկուվւին ալ արօրին Հետ Հաշաոլսւծ
Գժուարին է այս նոր ճամբան* յ չարու\հ՝ակ վե– մ էջ1 կ՛ ա ր տ ա ս ան ուի « *իաչն ակ ց ո ւթեան խ օ ս րր » , երիտասարդութեան տոկոմնւ ողնաՀար : իբ գոյու–
Րռլք ե լ վայրէջք յ մինչեւ կր Հասնինք «Աւգոյիդ կը փառաբան ուին* մեր \նաՀատակ1էերը , 1լ ո ւլե կո չ - թեան րնթացքիև, տուած է ա\նն՚ման. քաջեր ^ աոաս֊
ցեղապետ քիւրտ Ամ կո յի բե րգագիւգը (\ճարէ ՜ ուի մեր մտքի , ԳՐէԷ –ՈԼ գէ^քէ Հ & րոսՀն՚երոլ յիշա– պե լական Հերոս Լ՛եր X Յեղափոխական պանծալի
Գալէ՛ն ) : տտկ^ր X Հոն՝ այգ. օրուան տօնակատարութիւենե - գէմքեր աւ դէպքեր : Մ աքի ու գրչի տի
կր Հիւրասիր ուինք եւ յա - բու րնթացքին , Գաշնակցութիւնր կ՛ամրապըն - կազմավերւղաձ՝ վարած– է Հերոսամարտեր : Զգետ^
Գէշերր Ամ կոյէն գո լի գ Գաշն ա կցական անՀատը կ՚ոգեւորուի ^ ւն– է բազմաթիւ գաՀիճներ ու դաւ
, նոր իսանգով ու վեց գարերէ
$/*րգ առտուն՝ կ՚ուղղուինք գէաի իք ալմաստի Ա աՀ - կը կա զգո լր ո ւի ու ն՛որ յո յոերով Տուաձ է գեռ աւեչթ Ր=
ի վեր
լամ Հա յա բնակ գիւղը I
առանձին ոգեւորութեամբ ապագայ գործուԽէոլ — մեր ժ ողովու րդէն երազր կազմող մեծ թուականր
Գիւղէն* գուձրս այգին՛եր , Փոքրիկ անտառներ , թեան՝ եւ ծրագիրԱեբու
կր լծուի X Ու֊ ամէն տարի 1918 Մ ա յ ի ս ի 28; որուն շնտրՀիլ միայն այսօր մենք
եւ դաշտերը աշխատաւոր միր մշակներով լի ։ այգ « 0 ր՚ֆն է նման տպէս ղո ր «ուխտ ի օրդ կր կո -
ու1նինք թիզ ՚քշ Հոզ՝ ափ մ շ ժողովուրդ այնտեղ
Պատկերը բոլորովին՝ կր փոխուի, Հայկական շի - չենք հ նոր կոչականներ
կուգան^ թարմ , եբիտա - մե& Արարատ/ փկլերուև տակ , որու՝։, կա ոչ ած ե՛նք
Հնաբար ձեռքր իր շն՚որՀ ն ե րր սփռած է աքս գա շի սա ր գ ումերով
կը խտա ցՀէ են մեր շարքերը X մերկր քոյոքյսս,Խ, ու Հաւատքը ւ
տերուն վրա յ % յնք մր ո լնեց ող կ տզ
ու նորյչ^ ծերն ու եր իտասաբգր առանձին խան գով րնեզդել
Կր թեքուէնք գէսլի ձաիւ , աս կալերէն եւ գե– մր կ՚ողջագուրուինք 1կ"1"
ու , նոր աշխատանք , նոր զո - մ ակե րպութիւն մը կարելի® է թաղել : կարելի՛՛7՛ է
բեզմաննոցէն գէսլի գի^գամէ^ր տա\հ\ող փողոցն է X
թաւիյ Հո զութ իւն նե ը • մեր մոգովուրգի գատէն ու յաւիտԼ\ \ակտ.։.\ խաւարին՛ դատապարտել * * . ; Լու
՛ի ո ւո), ե րո ւն՝ ա/ւ^ւ , գառ ու ատլասովդ
զբաղած ան\ու1նին Հաւատարիմ մնալու ^ Հաւատարմօրէն՝ սաւորչի «լո յս կամ. թեղդ ր կամ անմաՀն «Աասմա ւ
Հագուստներով պճնուած ՀայոլՀիներր
ծառա յե լ՛ո լ պարկեշտ եւ ս րտտ բուխ էսոստումր կր ծ՛՛երդ ու «Թոլը կէծէ կդը թաղած պիտի Աո ա ~
են գուլպա լ գործելով, ձեռագործովդ կար ու ար ո լի X
յէհՔ Հ * 3* Գա շնա կց ո ւթեան թաղումովx Ո՛ եթէ
կարկտուքով :
ա յսօր ալ մեր մէջ մ եր ժողովուրդին մ էջ գո -
ի\ւ Հարսներու, երիտասարդներու ճակատնե Այսպէս է <<Դ ա շ՚եա կց ո ւթ ե ան օըԴը X Այս է ՜
յութիւձև չուն եւ ա ր անիկա 1 ա ն ա ա ր ա կո յս 1 Հա յկա–
րուն* ու վիգերուն ոսկէ շարոցները կր փտլփրլին՝ մաստով կը տօնենք մեր <տ0րԴը։
: կան նկարագիր ը բո լո ր ո վին ա յ լ ձեւ եւ Հ ան գա
արեւուն– տակ ւ Արգաբեւ մեր կո ւս ա՛կց ո ւթ ի ւնն ալ ա յ լ կո լ -
Զուարթ են գ խ\1դումե–բես ու գեղեցիկ ս ա կց ո ւթ ի ւն\1ե ր ո լ նմ ան պիտի ան Հ ե տ ան ա ր Հ այ - մւո՝Լք ստացած կ^Րէէար *
Մօտեցած ենք գիւղամէջին , ուր՝ փոքրիկ կակա\ն\ իրական ո՛ւթեւէե եւ կամ% «խրտուիլակդ ինչպէս երէկ , ա յսօր ալ , դարձեալ , Հ * 3 *
Հրասվսւրակո շրջապատուած է քանի մր խանութ - մ արմ ին մ ր պիտի գառնար ^ եթէ , չուն են ար իր ա֊ Գաշ՚^ակցութիւնն\ է ար կանգն՚ա ծէ խրոխտ, տի -
ներով : ^ ռաքինութեան գիտակցութիւնը ^ իր տիրակաԱ ու— բտկան մեր պատմութեան– ււ ւ դատին՝ • Հետամուտ
Աեզմէ առաջ արդէ՛ն լուր ունին որ զինուած ղեգիծ\շ^ իր մեծ բարոյականր։ կա րգապաՀ ութ իւ մեր քաղաքական ե լ ազդ* Հաբցեբոլյն ԷԲՐ "։" ՝* —
՝Ի՝իւձրտեր պիտի գա)ն* ան՝ց\ւ ին ; ՝/՝աջարի՝ Ա՝ աՀ լամ ցի նր եւ րարոյակա՚ևր որեւէ կազմակերպութեան վիրայ X Հակառակ բոլոր վայրավատին՝ պայման
Հայերր մեծով պզտիկով կռուի ու զէնքի վարժ, Համար յաջողոլթԽա\Ե. , աշխատանքի 1 յարատեւու ներու որ ճակատազրականօրէն վիճակուեցաւ մե—
միշտ պատրաստ են ամէն Հաւանականութեան՝ թեան՝ տիրական զէնքերն* են*. X Որ կազմակերպու ղի , անիկա մ~տց միշտ պատնէշվւն վրայ։ Ա*իշտ ա -
առջեւ Հ թիւն ր որ ունի այս առաքինութիւնն երր կրնաք զաղտկեց՛ , թէ «Հայկական՛ Գտ՛ար մեռած չէդ , «թէ
«ԿեցէքԴ կբ պոռայ անւնրմա՚ն Հայտոլկ Ա՛աՀ- Հաստատ , Համարձակ քայլե րով քալել ՛Հ՛ 3 * նորածին Հա յաստան ի ոաՀմ ան՚Ա. ե ր ըե բ կաթ է չեն* ,թէ
լամց ի Ջ իբօն , տասՀնո ց ր ղոնտաղի\ե* գրած ու մա– ԳաՀնակցոլթիւձԼր այգ առաքին՚ութիւձւներր ունե - մեր ժ ոզովոլրգին .իրաւունքն եր՛ր՝ պէտք է արդար—
ա\1Լ փեթակին՛ հ սալ երէկ \ \ունի եւ այսօր , աՀա թէ իւնչո®լ ա՛ն՛իկա օբէնտ գործագոլին * * *դ : Այսօր ալ Նոյն՛ տեսակէտ–
Տասն՛եակ մր զէնեալ մնաց Հայ երկնակամարին վրա ք միակ նկատէ առ ուժգ -
Հայեր ալ մօսիններու նելիք ումբ X նե բուն վրա լ Հ տստատ •յնգնէ ւծ դարձեալ
զատւոբն՚երր շբրխկացնելով , փամփուշտ ր կ^ր մղեն • ւօրէն կր Հետապնդէ Կ՝
խ ո ղո վա կր ։ Պիտի գիմտնտ^ր այ՛ն բոլոր Հ տրուածներուն Վ^ե բջա ց\Լ՝են՝ք մենք , այսէնքն Գաշնակցա ֊
Պէկր շուա՛րած է կարծես , կր դառնայ էն*ծէ զոր ստացաւ ու կը ստաԿ, ա յ այսօր ալ էր ան՚ար - կան\Լ՚ե րս աՀնոՀ. քոր ուխտած են մնալ Գա շն ակ -
«ասոնք Հայեր են , Հարցուր տես ի՛նչ կ^ոլզենդ ; ման Հակառակո րգնեբուե կողմ է եթէ չա լնեն ար ցական՝ , այս նուիրական՝ «օրԴուան՝ առթիւ, կր^է՝**
Խումբր կեցած է , կր մօտենամ Հայ զիԼետյն՚ե– վերոյիշետլ տռաքինութիւնւերր : Ոչ ։ Տս/տկտպէս Ատ յ՚Լ խոստում ր եւ նո ին տեսակէտները ո ւն ինք :
րուն\* «բաբել ձեզ* անՀանգիստ մի րէէաՔ բարե՝ իր տ ա ը ագրո ւթեան՛ շրջան՛ին ձ"լՐւ^ քառորգ Մեր բոլոր տրամադրելի ուժերր , մեր բոլոր ճիգն–
կամ փիւրտեր ե,կ՚երթանք Տիլիմսւն աառեւտոլբը^ գար ինչեր չըսուեցաւ , է՝, չեբդ էն Հ քնաբեր " ւ խտնդր միայն ե լ միայն՝ տրամադրել մեր ժ ո -
նելոււ Ես ալ փաիսստական եմ եւ այս քիւրտերու Հէքեաթներ չպատմուեցան իր մասին**. ինչեր , գովուրգէն , .–՛անոր Հայրենիքին՝ անոր սուրբ եւ
մօտ կէր պ ա Հ ո լիք//» : ինչ խատ՛ուտիկ բաներ չեն րսուհր ու գրուի ր այ նուիրական՝ դատին Համար։ Մ եր նախնիքները, ո֊
Հոգեխոյզ $ իբժն , կր կո աՀ է ամէ՛ն բան՝ : սօր ալ գային սեւցնելու , Հրապարակէն քշելու Հա ֊ բոեց Հ անգէպ ան սաՀմ ան խանդ ու յար գանք ու
«Այն ատեն ^ վ ա բ էլ\էք ձիերէն, Հանգստացէք, մար^ բայց , Հակառակ այգ բոլորին^ գարձեալ , ե իս,՝ք —- մ եղի Հ ամար ո լզէ մ ր , ճամբա յ մը գծեր
պատառ մր Հաց կեբէք, յետոյ կ՚երթաք, Տիլէմա–
նր Հեռու չէդ ՚,
Ն"յնր Ջրբօ\ն՛ կր խօսի ն՛աեւ պէկին դ սաՀոլն
քրտերէն ով մր X ՂւաՀաաա*կ , Հերոսս թէ սուրբ, «նոր սերու)ե՚դդ կռուելով կը ՀասԱԷ մօտակայ Հեգեղատը եւ կ՚ա–
Պէկր կր Համաձայնի , կ^ի^նմ^նք ու աէբ ՛Լա - գուն որոշէ X Ջէբօն է , գատուի X
պտՀուած
զարեա՛ն եղբայրներու Հետ կ՚երթանք գիլզի նա - ք*այց է^նչպէս նաՀատակուեցան X ինր Հայդուկներ անշունչ կը պառկին՝ Հիւղա
Հապետ Ատրզիս ք*տզտասար՝ե ան են ց տուեր X Լսեցէք , 1918 թութն նաՀատակուած կին մէջ ու երբ կվւ ստուգեն թէ ամէն՝ բան ՛վերջա
Ա՚տՀլամցի Հայերր ոմն՛ին գեղեցիկդ երկլար ֊ որ կը պատմէ > ցած էք Հայ դաւաճան ին միջոցով , այն\ ատե\ն\,
կանի տուներ , պտղատու ծառեր ու եւ ծազիկձեբու « ք$ում բր Ա աՀ լամ ի ա յգիներոլ մ էջ իւ ււ ւ ժ ահը կը մօտենայ , կր կարէ ան շն չաց ա ծ Հայ
այգիներ գ ծաղկանոցներ՝, ճաշակաւոր կաՀ կարտ՜ էր •• դուկներուն ւլ ր՜– լիսն ե րր եւ եր կաթէ ձողերու վյրայ
սիներ , գորգեր X ((Ւուրք կառավարութեան՝ պտՀանջով, պարսիկ տնկած կր պատ ցնէ գիւղէ գէւ֊գ 1
ք*արեկեցիկ են բոլորն* ալ, ամէն ընտանիք կառավարութիւնը իւ ո լզա ր կո լթ ե ա\ն* եկած էբ* Կր Հրճուի տաճիկ Հիւպատոսը, կը Հ սլա ր ա ա -
Հերկելու ձի մ^ր կր պաՀԷ : •Ա եր գիլդը պաշար ո լա՛ծ էր պարսիկ սարբազ \ն\ա\և՝ երկչոտ սարբազները, որ փախչող մէկ Հայ -
Լալ ձիաւորՀւեր են եւ քաջ կռուող՛ներ, ամէն– ներով եւ քիւրտ Հեծեալն՚երով •։ գուկէն կրակոց էն լեղապատառ , պաՀոլըտած էէս
քրն ալ ղին ո լած ե\1՝ X Կր զարմանամ , որ Հա յեր ր ա֊ 1$ոլզարկոլթեան կր մասնակցէին նաել թուրք գե ր եղմտնաքտ րե բա լ էտեւը :
զատ են զէնք ոճն են ա լու եւ ղին ո լած պտտե լու ։ գոլ՛ ծակալներ X Ամբոխր «կեցցէդներով կբ գէմաւորէ ցուցա -
Պէկր կ^ր Համակրի Աարգսին, ան ալ պէկին X Մեր ՀեբոսներՀր որոշած էէն՛ պաՀուըտիլ եւ րարներՀր , անարգելով կտրուած գլուխներ ը X
Կր խօսի՛ն Հ ին-էն ու նա րէ՛ն եւ 1լ որո շեն* որ գի՛ ընդՀաբումի տեգի չտալ ։ Ու Աալմաստի Հա յեր ը կր սգան էըենց ան՚փո–
շռրր Հոն մնսճնք X Ի վերջոյ* կը Հարկադրուին՛ դուրս գալ թա իյարիև ելի կոր ուստր X *
Հյիմշիրր եւ նաժիշտները բաղնիք կ՚երթան , քստոցէն ե լ լեռ բարձբա\1՝ալ, բայց մինչեւ այդ Տեղացի Հայերր կը յաջողին\ առնել կտրուած
աէկը բտղմ ո ց ին՝ թիկնած կր քնանայ : դիմացի Հիւղակբ կը Հաս\՝.ին ո լ ներս կբ մտնեն ։ գլուխ ՛ն երր ե ւ գլխատ ո ւած մ ա րմին ներր եւ անոն ց
Տէր Ղ^ազարեան Գէորղի , Ա ա լվար են ց Ա աՀ ա կքէ Հ* 3 • Գ * կոմիտէն ՀրաՀանգած էր՝ Հ՛//լո ՛ք՛ ՚ ինքնութիւնը Հաստատելով , կբ թաղեն Ա՛ աՀ լամ ի
եւ Ջիր" յի Հ ետ , քա\՚֊ ի մ ր քիւրտերու Հ ետ 1լեր ֊ ջանալ աՏ֊յայտա՚ն՚ալ, արովՀետել զինետլ ընդՀա գե բեղմ անն ո ց ին՛ մէջ։
թանք գեբեզմաննոցր , գիւղէն քիլոմեթր մր Հե բումի մր պարագային , պա ր սիկ ղին՚ոլո բներ պիտի Երախտագէտ Աալմ ա ստեցին), ամէն տաբի
ռոլ X սպաննուէ էն : ժամ ու պատարագով, մատաղով ե լ ոգեշունչ ճտ–
Հարիւրաւոր զե ր ե զմատնն երո լ մէջէն՝, /՚՚նր կա Այ գոչի սով՝ Պարսիկ կառա վար ո ւթ ի ւնն ու բ ը ֊ ռերռվ կը տօնէ ինն \ւ աՀ ատակն ե բ ո լ անձնաղոՀու -
պոյտ եւ խոշոր շիրմաքարեր Աւշագրութիւն* կր նիկ ժ ո զո վո ւր գ ը կր թ Հն\ամանտ յի՛ն՛ ե լ վ տան գա լո ր թ՛եա՛ն՝ տօնը ;
գրաւեն : դրոլթէւն կր ստ եղծուէ բ տեղական Հա յեր ուն Հա Կր կարդամ անոմններ\շ , կբ Հիանամ անոնց
Զիբօն թեւս մտած , ան՛ուշ , ա՛նուշ կր խօսի :
մար, թերեւս տեղէ տրուէր Հայերու կոտորածին * անձւԼազոՀոլթեան ե լ ազգասիրութեան վյւայ , կր
կա՛րծես տասՀւեակ տարիներու մտերիմներ ու Հա յդոլկներր ժողովի կբ ն՛ստին՛, մէնչ ՛լ ուլ/– ւէնտռեմ նման՝ անձնուրացներ ( Համեմատելու Հա
ս ր , Հ իԼղակը պաշարողն երր ա\՚֊ րԼ՚գՀ ա տ կբ կրա ս՛ ա ր *
Հարազատներ ենք։ ^ ա յ ° հաՍ^մք է Համեմատել ԱաՀլամի ԱաՀա–
Հետ։
Այգպէս են ր ՚> լ ո ր Գտշ\՛ ակցակտննե ր ր ՚, կեն X սւակ երբ մերօրեայ «յեղափոխականներովդ
Կ ր բաւէ որ Հ տոտ ատեն* թէ գիմ ացինր էրեք ց Ո՛– ժո զո վր կբ վճռէ չկռուիլ , ոչ ալ անձ նա ֊ աեսակ Հրեզէ\ւ , Աստուած րնտ է ր Հերոս -
ընկերն՝ էգ որ երերէն ալ որ եկած րլլայ < որ խում– տուր ըլլալ " ^ ֊ " ^ ք :
ներ մէայն Գաշնակցութեան֊ շարքերէն կր ծնին։
ր՚\\ կամ կոմիտէհն՝ ալ պատկան.ի ^ շուտով կ^ո
ԵI– եզր ա կա ց ո ւթ է ւն ը կ՛ ըլլա յ ե՛ լ սարսափելէ Աալվարենց Ա աՀակր կը շարունակէ՝ նկարա–
մտերմսՀ՝. ան , եւ աւ՚/նմա . սիրով մր կր կապոլին
ե լ սքանչելէ ; ղրելով դաւաճաններու մ աՀ ասլա աժ ի մանրամաս֊
իրարու X /
Հրացա նն եր բ կր լե ցաւին եւ ի ւբ ա քան չի լ ր^, կ ը նութիմւները *
ճԱՀա մեր էն՚ը նաՀ ատ ակն եր ու շէր իմներրդ
կրակէ իր ընկերոջ, էր դիմացինխլ, կուրծքին՝ կամ Կը պաբզուի , որ՝ աՀաբեկիչն եղած է աննման.
կ^րնգմիջէ Աալվարենց ԱաՀակր :
ճակատիԽ : Ե փրեմ ը , Պարսկաստան՛ի ապագա յ ազաաբաբր ,
Կ՛ո մօտենամ ու կր կարգամ <Հ.Աստ Հանգչքւ Ո զ–
Ո՛֊ այգսլէսով կ1իյ՛՛ տ\ն Հ ա յգո լկ>՚. ե բ՛՛ր , Հաւա ֊ որ «խանդ տիտղոս ը ստացաւ Պարսիկ պետութե -
մեց* \,*"խօ1 , նաՀատակուած 1898 թուքեր՛
տարիմ իրենց աղգայք֊ն՝ շաՀերոլն եւ կուսակցոլ - նէն • Եփրեմր որ պարսիկ ազատագրական պատ ա
Ուրքշ մրգ «Աստ Հանզչի Օզմեցի Տաբէթը^
թեան ՀբաՀանգն եբուձ՝ X մ ո ւթեան ամէնէն* փառայեղ էջը գրեց :
Ղ աՀ ատակս ւած 1 898 , գե կտեմ բերին ^ եւ այսպէս
Մէկը մ/ այ՛ն՝ , դուրս կ^ր ցատկէ Հիւղակէն ու
ին^ր շիր մ աքար եր , ին ր ն՛աՀ ատակն եր ոլ անունով : ԶԱՐԶԱՆԴ
Fonds A.R.A.M
