Page 207 - ARM_19-1947_03
P. 207
6 Ա Ռ ԱՋ
՚Մհէ ճայքհՕիքէին
րուԱ ւԱպիԱակր
Այսպէս կոչուած «իտալացի Աղջկան Երգք*՝»
մեղք» Հրամցուած Է իբր հեղինակութիւն կոմս Էմ^
մանուէ լի եւ թարղմ անուան Հայ նշանաւոր աղգա֊
սէր ու Հրապաբակագի ր Ա՝իքայէլ \ալբանտեա՚՛ ցի
կողմէ :
•Այ* կայ կառու֊ն Հեղինակը իր յօդուած երր
խուսափե -
միշա ծաձկանուեով կր Հրատարակէր՝ եւ. գրաքըն^
ԼՈէ– Համար ցատրակա\ . ՀալաՆա^ևքներէե
նութիմւներէն ; ՓԱՐԻԶՑԻՆԵՐԸ Ո՚ԼՋԵՐԹ
ԿԸ ՄԱ՚ԼԹԵՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆ
Երր 1849/ ազատական շարժումը սկսաւ Եվ
րոպայի մէ^ բռնապետական տէ,ո ութիւնն.երը է~.
բար անցան եւ սկսա՛ն ձերբակալել աղաաախոՀ ե »
րիտասարգնեբը : Շատեր վւախս/ն եւ լքեցին իրենց
Հայրե՚իքԼ եր ր՝ անցնելով այտասաՀման , ինքպէս
Անգլիա եւ Ամերիկա։ իտալացիներէն Ա՝աձձինի ԳԱՑՈ1ՆԵՐՈԻՆ , ՕԸ
Ահ գլիա անցաւ ել կաբիպա յա ի՝ Ս*մ երի կա յ ^եր–
մտ՛նացի փաբլ Հ^ույց եւ ՝ք^տլթրնպոբն նոյնպէս
փախան Միացեալ ՚էյաՀանգները եւ Հունգարացի ԼV01Տ7• ԿԱՑԱՐԱՆԻՆ ՄԷՋ
*ք՝օշոլթ ել ուրիշներ ք^՝ա րրքւա ապաստտ։ եզան՛ :
Այգ ժամանակէն՛ քք՜՚՚Հ յետ ո յ , (յա չբանդեանց Լ՛Իշ– 27 Օղ։ սա. 1947)։
Եւրոպա կը գանուէր ազատ շունչ մ Ա քաշելու մըա–
ֆռվ* Հեռու, քիոլյսիոյ Հեղձուցիչ մթնոլորտէն՝^
^ ա յ $ ք1 Ր Քայլերն ֊ո լ շարժումներ ր աչալուր^ Հսկո
ղութեան մատնուած էին ցարական գործիչներու
կողմէ : Ե՚յ֊-բ վերադարձաւ (հուսիա, խիստ Հարց ա ֊
•քԼն՚ոլթեան ց են թա ր կուե ցաւ՝ ո րպէս կաս կա՛հ ելի
ել. աղատախոՀ անձնաւորութիւնէ եւ , վերջապէս ,
բանտարկուեցաւ ու աքսորուեցաւ Աարաթուէ :
Ւբ յօդուածներբ Նախ երեւցան ԺԹ • գարու
Կէսքն <ձՀ.հ ւս իսափա ք ^» ի մէք , \,աղարեանցի Հյ.՝ա^
տաբակչութեամբ % կրակը մեծ էբ իր մէ^ եւ Հայ.
րենասիրութիլնբ աԼսաՀման , բայց չէր կին ար բա
ցէն խօսիլ ո լ գրե լ : Ուստի զան՛ազան պատրուակդ ՝
ներ եւ ծածկածուննե ր ստեղհեց՝ իր աւիււն ր գոլրս
պոռթկացնելու Համար ւ Այսպէս , իտալացի աղ - ՀաԱ եանի եւ Աղբա լեանի մաՀերր% լլսաւ ՚^–~ « Եր -
ջկան մը բերան՛ին մէջ գրաւ իր Հա յ ր են ա ս ի ր ա կան՛ ԼՈՒՐԵՐ ԼՈՆՏՈՆԷՆ . կուքն աչ իսԼ որ ունէին առանո սակարկութեան
զգացումներ ր կոմ ս էմմս/եուէլի միմոսով եւ գրեց ԼՈՆՏՈՆ, 28 Օգոստոս Սիրելի «8առաէ» , արամադրեցին ի ր ե1 ո ժողովուրդին % ՕբՀնեալ րէ.
մեր Հռչակաւոր «ՄԵՐ ՀԱՅՐԵՆԻՔԸ : այս աո զեբր գրա՚ձ՝ ատեհս ձեռքձ րս կր դողան : լայ սյրԼոնս յիշաաակրՖ։ Ո՛– Հրաւիրեց ժողովուր
Այս ատե\ները իտալացիներ լլ ոտքի ելա& էէս Օբել,է ի Վեր էսորաակուաՆ եմ • Հայ ժողո ֊ դը^ աղօթել անոն֊ց Հոդինհբուս Համար %
Աւսձորիոյ Հէք ^ < ֊ է՚ուզէիձ ամ բովէ իաալիա՚ե միա– $Լուրդի անղուգական ղաւակնեբու , ^ըն կ՛եր Համօ
քիը%ել\ւԱ էձրտեն ի ո յ թագ&ււ.–, րուէյհ ա± , ինչպես ռբ 0Հա^Հսն եա–ւ ի եւ. առաքելաաիպ րնկեբ Նիկօլ Աղ ~ ՀոդԼՀանգսեան արարողութիւնը շաա յուզիք
այէ>օր մե1ք կ՚ոլղե՚ևք թ՛ուր քիոյ հայ գաւառները րալեանի մաՀ ուա\ն առթիւ ; ք*նչպէԲս Հաշաուիլ էր ւ Մաղթենք որ Հայ ժողովուրդը նոր %իկո;
կցել ներկայ Հայասաաւին : "Նմանապէս ՛կալյւա՚Լ ղ մեր բաղմ աչա ր շար Հայ մ ո ղո վո ւր գին այս հ աե ր Աղբալեանւ եր եւ Համօ Օ^ա^անեանԼեր ծ՜նի տ
եաԼց օրօրոոի մանկան Ար ճիչիՆ մէշ դրաւ. լւյ. աս– կորոլսաիւ Հ հա : ^^^ՑՈՎՀԱՆՆԷՍ ՋԱԼԸԳԵԱ1, (Կօկալէս)
մահ ԱԶԱՏՈՒԹԵԱՆ ԵՐԳշ– Ոչ՛, Սլրելի « Յաոաչ », Համ6 ՕՀա\ի/֊եան Հ.
ներ ր եւ Նիկօլ ԱղբալեաԼնյերլլ երբեք էե և մ Լ ււ\ ի ր : ՈՂԲԱՑԵԱԼ ՀԱՄՕ ՕՀԱՆՋԱՆԵԱՆԻ 8ԻԾԱՏԱԿԻՆ
Ես աւնյլարոաո. մ ի մ ա ն ո ւ կ •Ա֊ ոնք Հեռա էյ ան մա րմ՚ն ոՎ , բա հա ան՛ ո % ո Հոգինե ր ր (յ՛եր աղե իւ բա րեկամ ո լՀ ին , Տիկիձ 0<3շէէ6 Մ ի–
Երկու ձեռքս պսւրզեցի
անմաՀ են ; ()ն ուրեմն , բոլոր երկիրներու։ ՛հաշ - քայէլեան ^ ^երմ աոգեր կ\ր նուիրէ ողբացեալ ըն–
Ու ի մ ա՛նզօր թ ե ւ ե ր ո վ նակցակաւ.\ ս1՚րեէի ^Ը^^երն* ր ^ շյուսաՀաաինք եր– կձրո1 յիշաաակիհ ^Վալանսի «Լց, \/օ1օոէ6 ՏօՇ19.1ւտէՇ»
լԱյսսւաւթիԱւ գրկեցի ւ րեք , քալենք մեր՛ սիր՛ելի երկու մ եհ՜ լհհկերւեբու շաբաթաթերթին մէ^ԼՅՕ Օգոսա -) ; կենսագրական
Ւր լեզուն եւ. հոգեկան կրակր այնքան եզական գհ՜ած՝ ճամբուԼ գ մինչեւ՛ որ իսկակա\\ արդար ու - աեղե կութ իւն ներէ վ&ր^ 1 յօդուած ագի ր ր կ ՚ և վ(՚ "7–
երեւցան ինձք ո-յ։ չէի կր՛նար Հաշտս լի լ այն գա զա. թիլն հո փերշ\ապէս յաղթանակէ : կացնէ .
տիարին հետ թէ՝ Ե՚–ր«պացէ ս՛բ կրնար զգալ, ապ ԼոնաոԼ՛ի Հոգեւոր ^ՈէԼիւ ԾլորՀք ՚Լրգ * Ղ՚ա - ճԱմբող^ աչխարՀի Հայերը եւ մասնաւո -
րիլ սւ արտայայտուիլ Հայռւ մր Նման՝ իր հայրե լուսաեան , որ ՛երկու ամիսէ ի զ*ե ր կր բասակա– րապէս րն կ ե րվա բ ա կա\ն կուսակցութիւնը (Հ* ^ *
նիքին հանդէպ : Ուստի հետազօտութեան՛ սզսայ յէՐ) Օդոսաոս 22/5/ ՓարիղէէԼ Լոնաոն ւէերադար - 9՛ •) այսօր կ՚ողբան այս մեծ՜ Հոգին * ՕՀան^անեան
այս իւԼդրոյն չուրէ տարիներ աուաէ թէ իտալէոյ եւ ձալ եւ 24/» կիր՛ս՚կլ՝ օր ր պաաա րագեո Լք . Ս արգիս մեռած էգ ո շ ոք կր\է ա հ լեցնել անոր բացա կա յո ւ -
թէ Ամերիկայի մ էէ։ Ներկայիս չեմ ուզեր այլեւս եկեզեուոյ մէ9։ Ա յս առթիւ ՀոդեՀանգսաեան ա֊ թիլեր; ք՝այց ինէ որ կրնան (^ևռ7է կուսակցութեան
քանքարաթաքոյց Լ\էէաԼ եւ կ՛ուզեմ գրի առ^ել իմ բար սղութիւն կա ա ա ր ո ւե ո ա լ Հայ ժ՜ ո ղո վո ւր գ ի ե ր– պաականող Հ ա յ ° ՜ Ը Ը ) այս է* շարունակել պայ -
փնաււտուքներուս արղէւնքր է նղոլդակսԻ ՚յկէերուն Համար : էքբո ւսա^ քարը ընկեր վարութեան Համար որուն \\ոլի բեռ ան
ղէքի միաբաններէն Գրիգոր վրգ ՚ Ո ս կան ե ան , որ իր կեանքը ւ Այսօր էկ^յ ո , լ ր Ի լ եղա) ակ սիրելու եչ.
ԱմերԴկայի ՀէԼ հանղիպեցայ նչանաւււր իտա կլոլսա.– ի ^Թօ%\ Օօճշզբի մէ^ , Հաղորդելով ՕՀան– մեհ՜արելոլ. § ո քթ » 0ՀաՀ֊շա1եանի յիշատակէն :
լացի գրագէտներու եւ հրապարակագիրներու ես
հարցուցի թէ արդեօք «Ն՛ԵՐ ՀԱՑէ ԵՆԻ՝Բ»ի պէ"
երգ մր կամ գրուած՜ք մը գոյութիւն ու\նիթ իաա - « ՑԱՌԱԶ. » Ի Պ Ա Տ Մ Ո Ւ Ա Ծ Ք Ն Ե Ր Ը .փայտի բ ա մ չ. ն ր տասնըութ - քսան տաբու պատա -
լական գրականութենա մէէ։ Ասոնց ժխտական ֆիներու Հետ , որոնք շուտով ձուլումի , աս լագ .
պատասխանին վրայ՝ դիմեցի ինձ հայրենակից եւ գայնացումի ճամբաե բռնհլու վախը 1լ առթէին
ղրացի Պարտիզակցի Հայր Արսէև ՚ԼաղիկեաԼի , իրեն :
Որ քաէ ծանօթ էր իտալական գրականութեան , >Լւււ՚դււ՜ւ, ս՚սէսւր Համբերեցէք , Հ ին գ տարի մ իա յն -—՚ ճեռ -
որպէսղի պրպտում մր ընէ այս նիլթչ֊ն շուրէ է քին Հ իւ գ մ ատն եբը երկն ցնելով եր ի տա սարդն ե -
Երր 191 \ին իրեն այցելեցի Վենետիկի մէէ , Վ^արդան աղբար , պայուսակս ուսէն կա իւ .ու բուն Հինգ տարի , ու մենք բոլորս ալ Հա յաս -
հարցուցի ՛նաեւ այս մասին; Պարտիզակի րարրա– ՝° ի*իկր Վաո~ Լ.Ս$Ոէ^ՍՔէ^՛ դուրս սուրաց Հար իւր ա ֊ տան Հաւաքուած պիտի \ըԱանք*՛* կը քարոզէր՝
(էոլԼ պատասխանեց՛ * ւոր բան ուռ ր՝ե երուն Հեա : Փոքր մ ան Էը Վ^աբո լ - պատանիներուն :
« Տ օ «.. Մկը՚ր , ա յ գ երգին հոտն անգամ չկայ ժան 5 &եռքին՝ թգթիկ մ՛ը ւ բանուորներուն իյիա Ղ՚Ժ բա խտաբար ^ ա յգ Հինգ տարին գումար -
Ւ տալի ո յ գրականութեան մ էէ) < շարքերը ճեղքելով Հօրը սրունքին պլլուեցաւ յան ուած ու եղած էր ուղիղ քառորդ դարէ սակայնդ
Ուրեմն , այս երգին ատաղձը եւ հոգին զուտ կարծ֊ տ Վարգան աղբօր Հաւատքը ՀՀւ֊էԷի Լափ էէ Ր խախ
հայկական է եւ կեղծ ա՛նունով գրուած՛՝ միայն Հարի՛ կ , Հայաստանի թուղթը եկաւ՛*՛ Պ* տած։ (ծրագրեց միշտ քալելու ատեն—՚ , որ էն
ցարական հալածանքէն խո լսավւ ե / ո լ Համար : Քենիամ ին ր բերաւ • * • առաթ նաւ ոտք գնողր ի^՚ՔԲ պիաի ըէէայ * • • պագ
Վերէացնելով խօսքս , փափաքելի է որ մեր Վ^ար դա և աղբար հ ույ. աիւութ ենԷէԼ իւեն թե ցած նելով անոր առածին սանդխամատը։ Երբ Հայրենի
հայրենակիցները մվա՚Լգամ ընդ միչտ ընղու՛.ին Էսլեց թոթիկը ՜մանշուն ափէն ու ակնար կիւ աակ սաՀմանՀասևի գնացքըՀնոբէն ինքըպիաի ԸԱայ ա –
վերոյիչեալ՚ճչդումները իբր վե էնական ել չկրկ նետեց ր ոպէապէս : Այլակի Լ. կարաւանով երկիր ոա^յին վար ցատկողն ու Հայրենի Հողը Համ բու -
՛նեն ՛նոյն սխալը յարատեւժրէն •• մեկնելու իյապրի կն էր բերած այգ Ի^Գ$է ^ԼԸ, ԲՈԳԸ՝ ԱՀադ Հաւտալ ԱանաՀ ին . • . Լոռու ա յ Հովիտ՛
(Հ.) ՄԿՐՏԻՋ ՄԱՐՏԻԿ պատուական : Վ^արգան աղբար պաՀ մը շուարե - ներէն ու սարերէն եկող սիւքերր Հայրեն։ իքին կա
ցաւ ուրաքսութեԼ էն , սակայե շուտով ի֊քգի^քը րօտէ ն դալկացած գէմքը Համբուրեցին*** & իրա
գտաւ , Համբուրեց ու երեսին քսեց զայն ։ Վեր– կը աչուըներուն մէ^ կը լողայ* * * ԷԼ ր ար ատեան
մանաւանդ Ամերիկայի մէէ կապեր ու չրէանակներ ցուց ^ գրկեց ոլ Համ բուրեց նաեւ աւետաբեր Վ^ա~ գաշտը իր շու-ը^ր կը պարէ * * * Ո՛– յանկարծ , էոէ–
•ունեցող մեր ազգակիցներ ր պիտի կրնան ւընել մեր րուժա%\ր , « փ ա ՚ ւ լ ք ք ե ղ ի , հեււա-ւռ՚ր^ աւսա՚յշ հայ. կին Սառիկ ձայն կուտայ *
համայնքին , անոր այլուր փոխադրութեան ել բացականչելով ինքն իրեն*. ֊ Տե սա ր գ *Լա ր գան ^ ինտո ր ե րազս ե լա ւ * * * ;
տեղաւ որմ ան համար տարուելիք սւ չիւսւտա\ յ>ն է : \յոցը տեզաւորեց աւետաբեր թգթ1՝կը ո լ ման.. Վ^արդան աղբար կը սթափի : Տո*–ն Հասած Է
Նիւթական ուրիշ աէակցոլթ՚եանց շատ քիչ պէտք Հոլն թեւէն բա^ած քալեց գէպի աոԼե ; ան զգա լա բա ր իր ե րազնե բուն ու ծրագիրքս երունմէ–
ունինքւ Երբ այդ աշխատանքը յաէողութեամբ *հործարանէն՝ տուն Հազիւ տաս\շ վայրկեաԼի թր թաղուած : Ո*– առածին ՀրաՀանար կ*ըլլա՚/
պսակ ո լի , այն ատեն վիրէ կր գտնէ այժմու ան - ճամբայ էր՛* Ո*– այ՛է աասը վայրկեանին մէ^ Վար– կնոչՐ.
բնակա՛ռ՛ն կացութիւնը, որոմն մէէ կ՝ապրի մեբ դան աղբար ի՛նչեր մտաբերեց , ՚ԼեբձիԼեց^ երեւա - Պատրաստուէ , իրկունր ուրախութեան սե
գաղութը եւ առանձնապէս գաղթակայանի մէէ կայեց ու ծրագրեց ՚. էն առաքէ վ^Րյիձաօ^ էր քա– ղան պիտի սարքեմ դրացիներուս Հետ :
աեղալորուաձ մեՆամասնո-ւթիւն րյ ռորդ գա ր առա շ իր այն յորդորներն ու քարողնե– Ն ՛ՇԻՆԱԿԱՆ
ՀՐԱՇՐ ԱՆՏՈՒՆՒ ք(Լ* ^(՚Ւ ^ոք եկած էին ու. մտած այգ ւլէւրծարաեին (3)
Fonds A.R.A.M
՚Մհէ ճայքհՕիքէին
րուԱ ւԱպիԱակր
Այսպէս կոչուած «իտալացի Աղջկան Երգք*՝»
մեղք» Հրամցուած Է իբր հեղինակութիւն կոմս Էմ^
մանուէ լի եւ թարղմ անուան Հայ նշանաւոր աղգա֊
սէր ու Հրապաբակագի ր Ա՝իքայէլ \ալբանտեա՚՛ ցի
կողմէ :
•Այ* կայ կառու֊ն Հեղինակը իր յօդուած երր
խուսափե -
միշա ծաձկանուեով կր Հրատարակէր՝ եւ. գրաքըն^
ԼՈէ– Համար ցատրակա\ . ՀալաՆա^ևքներէե
նութիմւներէն ; ՓԱՐԻԶՑԻՆԵՐԸ Ո՚ԼՋԵՐԹ
ԿԸ ՄԱ՚ԼԹԵՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆ
Երր 1849/ ազատական շարժումը սկսաւ Եվ
րոպայի մէ^ բռնապետական տէ,ո ութիւնն.երը է~.
բար անցան եւ սկսա՛ն ձերբակալել աղաաախոՀ ե »
րիտասարգնեբը : Շատեր վւախս/ն եւ լքեցին իրենց
Հայրե՚իքԼ եր ր՝ անցնելով այտասաՀման , ինքպէս
Անգլիա եւ Ամերիկա։ իտալացիներէն Ա՝աձձինի ԳԱՑՈ1ՆԵՐՈԻՆ , ՕԸ
Ահ գլիա անցաւ ել կաբիպա յա ի՝ Ս*մ երի կա յ ^եր–
մտ՛նացի փաբլ Հ^ույց եւ ՝ք^տլթրնպոբն նոյնպէս
փախան Միացեալ ՚էյաՀանգները եւ Հունգարացի ԼV01Տ7• ԿԱՑԱՐԱՆԻՆ ՄԷՋ
*ք՝օշոլթ ել ուրիշներ ք^՝ա րրքւա ապաստտ։ եզան՛ :
Այգ ժամանակէն՛ քք՜՚՚Հ յետ ո յ , (յա չբանդեանց Լ՛Իշ– 27 Օղ։ սա. 1947)։
Եւրոպա կը գանուէր ազատ շունչ մ Ա քաշելու մըա–
ֆռվ* Հեռու, քիոլյսիոյ Հեղձուցիչ մթնոլորտէն՝^
^ ա յ $ ք1 Ր Քայլերն ֊ո լ շարժումներ ր աչալուր^ Հսկո
ղութեան մատնուած էին ցարական գործիչներու
կողմէ : Ե՚յ֊-բ վերադարձաւ (հուսիա, խիստ Հարց ա ֊
•քԼն՚ոլթեան ց են թա ր կուե ցաւ՝ ո րպէս կաս կա՛հ ելի
ել. աղատախոՀ անձնաւորութիւնէ եւ , վերջապէս ,
բանտարկուեցաւ ու աքսորուեցաւ Աարաթուէ :
Ւբ յօդուածներբ Նախ երեւցան ԺԹ • գարու
Կէսքն <ձՀ.հ ւս իսափա ք ^» ի մէք , \,աղարեանցի Հյ.՝ա^
տաբակչութեամբ % կրակը մեծ էբ իր մէ^ եւ Հայ.
րենասիրութիլնբ աԼսաՀման , բայց չէր կին ար բա
ցէն խօսիլ ո լ գրե լ : Ուստի զան՛ազան պատրուակդ ՝
ներ եւ ծածկածուննե ր ստեղհեց՝ իր աւիււն ր գոլրս
պոռթկացնելու Համար ւ Այսպէս , իտալացի աղ - ՀաԱ եանի եւ Աղբա լեանի մաՀերր% լլսաւ ՚^–~ « Եր -
ջկան մը բերան՛ին մէջ գրաւ իր Հա յ ր են ա ս ի ր ա կան՛ ԼՈՒՐԵՐ ԼՈՆՏՈՆԷՆ . կուքն աչ իսԼ որ ունէին առանո սակարկութեան
զգացումներ ր կոմ ս էմմս/եուէլի միմոսով եւ գրեց ԼՈՆՏՈՆ, 28 Օգոստոս Սիրելի «8առաէ» , արամադրեցին ի ր ե1 ո ժողովուրդին % ՕբՀնեալ րէ.
մեր Հռչակաւոր «ՄԵՐ ՀԱՅՐԵՆԻՔԸ : այս աո զեբր գրա՚ձ՝ ատեհս ձեռքձ րս կր դողան : լայ սյրԼոնս յիշաաակրՖ։ Ո՛– Հրաւիրեց ժողովուր
Այս ատե\ները իտալացիներ լլ ոտքի ելա& էէս Օբել,է ի Վեր էսորաակուաՆ եմ • Հայ ժողո ֊ դը^ աղօթել անոն֊ց Հոդինհբուս Համար %
Աւսձորիոյ Հէք ^ < ֊ է՚ուզէիձ ամ բովէ իաալիա՚ե միա– $Լուրդի անղուգական ղաւակնեբու , ^ըն կ՛եր Համօ
քիը%ել\ւԱ էձրտեն ի ո յ թագ&ււ.–, րուէյհ ա± , ինչպես ռբ 0Հա^Հսն եա–ւ ի եւ. առաքելաաիպ րնկեբ Նիկօլ Աղ ~ ՀոդԼՀանգսեան արարողութիւնը շաա յուզիք
այէ>օր մե1ք կ՚ոլղե՚ևք թ՛ուր քիոյ հայ գաւառները րալեանի մաՀ ուա\ն առթիւ ; ք*նչպէԲս Հաշաուիլ էր ւ Մաղթենք որ Հայ ժողովուրդը նոր %իկո;
կցել ներկայ Հայասաաւին : "Նմանապէս ՛կալյւա՚Լ ղ մեր բաղմ աչա ր շար Հայ մ ո ղո վո ւր գին այս հ աե ր Աղբալեանւ եր եւ Համօ Օ^ա^անեանԼեր ծ՜նի տ
եաԼց օրօրոոի մանկան Ար ճիչիՆ մէշ դրաւ. լւյ. աս– կորոլսաիւ Հ հա : ^^^ՑՈՎՀԱՆՆԷՍ ՋԱԼԸԳԵԱ1, (Կօկալէս)
մահ ԱԶԱՏՈՒԹԵԱՆ ԵՐԳշ– Ոչ՛, Սլրելի « Յաոաչ », Համ6 ՕՀա\ի/֊եան Հ.
ներ ր եւ Նիկօլ ԱղբալեաԼնյերլլ երբեք էե և մ Լ ււ\ ի ր : ՈՂԲԱՑԵԱԼ ՀԱՄՕ ՕՀԱՆՋԱՆԵԱՆԻ 8ԻԾԱՏԱԿԻՆ
Ես աւնյլարոաո. մ ի մ ա ն ո ւ կ •Ա֊ ոնք Հեռա էյ ան մա րմ՚ն ոՎ , բա հա ան՛ ո % ո Հոգինե ր ր (յ՛եր աղե իւ բա րեկամ ո լՀ ին , Տիկիձ 0<3շէէ6 Մ ի–
Երկու ձեռքս պսւրզեցի
անմաՀ են ; ()ն ուրեմն , բոլոր երկիրներու։ ՛հաշ - քայէլեան ^ ^երմ աոգեր կ\ր նուիրէ ողբացեալ ըն–
Ու ի մ ա՛նզօր թ ե ւ ե ր ո վ նակցակաւ.\ ս1՚րեէի ^Ը^^երն* ր ^ շյուսաՀաաինք եր– կձրո1 յիշաաակիհ ^Վալանսի «Լց, \/օ1օոէ6 ՏօՇ19.1ւտէՇ»
լԱյսսւաւթիԱւ գրկեցի ւ րեք , քալենք մեր՛ սիր՛ելի երկու մ եհ՜ լհհկերւեբու շաբաթաթերթին մէ^ԼՅՕ Օգոսա -) ; կենսագրական
Ւր լեզուն եւ. հոգեկան կրակր այնքան եզական գհ՜ած՝ ճամբուԼ գ մինչեւ՛ որ իսկակա\\ արդար ու - աեղե կութ իւն ներէ վ&ր^ 1 յօդուած ագի ր ր կ ՚ և վ(՚ "7–
երեւցան ինձք ո-յ։ չէի կր՛նար Հաշտս լի լ այն գա զա. թիլն հո փերշ\ապէս յաղթանակէ : կացնէ .
տիարին հետ թէ՝ Ե՚–ր«պացէ ս՛բ կրնար զգալ, ապ ԼոնաոԼ՛ի Հոգեւոր ^ՈէԼիւ ԾլորՀք ՚Լրգ * Ղ՚ա - ճԱմբող^ աչխարՀի Հայերը եւ մասնաւո -
րիլ սւ արտայայտուիլ Հայռւ մր Նման՝ իր հայրե լուսաեան , որ ՛երկու ամիսէ ի զ*ե ր կր բասակա– րապէս րն կ ե րվա բ ա կա\ն կուսակցութիւնը (Հ* ^ *
նիքին հանդէպ : Ուստի հետազօտութեան՛ սզսայ յէՐ) Օդոսաոս 22/5/ ՓարիղէէԼ Լոնաոն ւէերադար - 9՛ •) այսօր կ՚ողբան այս մեծ՜ Հոգին * ՕՀան^անեան
այս իւԼդրոյն չուրէ տարիներ աուաէ թէ իտալէոյ եւ ձալ եւ 24/» կիր՛ս՚կլ՝ օր ր պաաա րագեո Լք . Ս արգիս մեռած էգ ո շ ոք կր\է ա հ լեցնել անոր բացա կա յո ւ -
թէ Ամերիկայի մ էէ։ Ներկայիս չեմ ուզեր այլեւս եկեզեուոյ մէ9։ Ա յս առթիւ ՀոդեՀանգսաեան ա֊ թիլեր; ք՝այց ինէ որ կրնան (^ևռ7է կուսակցութեան
քանքարաթաքոյց Լ\էէաԼ եւ կ՛ուզեմ գրի առ^ել իմ բար սղութիւն կա ա ա ր ո ւե ո ա լ Հայ ժ՜ ո ղո վո ւր գ ի ե ր– պաականող Հ ա յ ° ՜ Ը Ը ) այս է* շարունակել պայ -
փնաււտուքներուս արղէւնքր է նղոլդակսԻ ՚յկէերուն Համար : էքբո ւսա^ քարը ընկեր վարութեան Համար որուն \\ոլի բեռ ան
ղէքի միաբաններէն Գրիգոր վրգ ՚ Ո ս կան ե ան , որ իր կեանքը ւ Այսօր էկ^յ ո , լ ր Ի լ եղա) ակ սիրելու եչ.
ԱմերԴկայի ՀէԼ հանղիպեցայ նչանաւււր իտա կլոլսա.– ի ^Թօ%\ Օօճշզբի մէ^ , Հաղորդելով ՕՀան– մեհ՜արելոլ. § ո քթ » 0ՀաՀ֊շա1եանի յիշատակէն :
լացի գրագէտներու եւ հրապարակագիրներու ես
հարցուցի թէ արդեօք «Ն՛ԵՐ ՀԱՑէ ԵՆԻ՝Բ»ի պէ"
երգ մր կամ գրուած՜ք մը գոյութիւն ու\նիթ իաա - « ՑԱՌԱԶ. » Ի Պ Ա Տ Մ Ո Ւ Ա Ծ Ք Ն Ե Ր Ը .փայտի բ ա մ չ. ն ր տասնըութ - քսան տաբու պատա -
լական գրականութենա մէէ։ Ասոնց ժխտական ֆիներու Հետ , որոնք շուտով ձուլումի , աս լագ .
պատասխանին վրայ՝ դիմեցի ինձ հայրենակից եւ գայնացումի ճամբաե բռնհլու վախը 1լ առթէին
ղրացի Պարտիզակցի Հայր Արսէև ՚ԼաղիկեաԼի , իրեն :
Որ քաէ ծանօթ էր իտալական գրականութեան , >Լւււ՚դււ՜ւ, ս՚սէսւր Համբերեցէք , Հ ին գ տարի մ իա յն -—՚ ճեռ -
որպէսղի պրպտում մր ընէ այս նիլթչ֊ն շուրէ է քին Հ իւ գ մ ատն եբը երկն ցնելով եր ի տա սարդն ե -
Երր 191 \ին իրեն այցելեցի Վենետիկի մէէ , Վ^արդան աղբար , պայուսակս ուսէն կա իւ .ու բուն Հինգ տարի , ու մենք բոլորս ալ Հա յաս -
հարցուցի ՛նաեւ այս մասին; Պարտիզակի րարրա– ՝° ի*իկր Վաո~ Լ.Ս$Ոէ^ՍՔէ^՛ դուրս սուրաց Հար իւր ա ֊ տան Հաւաքուած պիտի \ըԱանք*՛* կը քարոզէր՝
(էոլԼ պատասխանեց՛ * ւոր բան ուռ ր՝ե երուն Հեա : Փոքր մ ան Էը Վ^աբո լ - պատանիներուն :
« Տ օ «.. Մկը՚ր , ա յ գ երգին հոտն անգամ չկայ ժան 5 &եռքին՝ թգթիկ մ՛ը ւ բանուորներուն իյիա Ղ՚Ժ բա խտաբար ^ ա յգ Հինգ տարին գումար -
Ւ տալի ո յ գրականութեան մ էէ) < շարքերը ճեղքելով Հօրը սրունքին պլլուեցաւ յան ուած ու եղած էր ուղիղ քառորդ դարէ սակայնդ
Ուրեմն , այս երգին ատաղձը եւ հոգին զուտ կարծ֊ տ Վարգան աղբօր Հաւատքը ՀՀւ֊էԷի Լափ էէ Ր խախ
հայկական է եւ կեղծ ա՛նունով գրուած՛՝ միայն Հարի՛ կ , Հայաստանի թուղթը եկաւ՛*՛ Պ* տած։ (ծրագրեց միշտ քալելու ատեն—՚ , որ էն
ցարական հալածանքէն խո լսավւ ե / ո լ Համար : Քենիամ ին ր բերաւ • * • առաթ նաւ ոտք գնողր ի^՚ՔԲ պիաի ըէէայ * • • պագ
Վերէացնելով խօսքս , փափաքելի է որ մեր Վ^ար դա և աղբար հ ույ. աիւութ ենԷէԼ իւեն թե ցած նելով անոր առածին սանդխամատը։ Երբ Հայրենի
հայրենակիցները մվա՚Լգամ ընդ միչտ ընղու՛.ին Էսլեց թոթիկը ՜մանշուն ափէն ու ակնար կիւ աակ սաՀմանՀասևի գնացքըՀնոբէն ինքըպիաի ԸԱայ ա –
վերոյիչեալ՚ճչդումները իբր վե էնական ել չկրկ նետեց ր ոպէապէս : Այլակի Լ. կարաւանով երկիր ոա^յին վար ցատկողն ու Հայրենի Հողը Համ բու -
՛նեն ՛նոյն սխալը յարատեւժրէն •• մեկնելու իյապրի կն էր բերած այգ Ի^Գ$է ^ԼԸ, ԲՈԳԸ՝ ԱՀադ Հաւտալ ԱանաՀ ին . • . Լոռու ա յ Հովիտ՛
(Հ.) ՄԿՐՏԻՋ ՄԱՐՏԻԿ պատուական : Վ^արգան աղբար պաՀ մը շուարե - ներէն ու սարերէն եկող սիւքերր Հայրեն։ իքին կա
ցաւ ուրաքսութեԼ էն , սակայե շուտով ի֊քգի^քը րօտէ ն դալկացած գէմքը Համբուրեցին*** & իրա
գտաւ , Համբուրեց ու երեսին քսեց զայն ։ Վեր– կը աչուըներուն մէ^ կը լողայ* * * ԷԼ ր ար ատեան
մանաւանդ Ամերիկայի մէէ կապեր ու չրէանակներ ցուց ^ գրկեց ոլ Համ բուրեց նաեւ աւետաբեր Վ^ա~ գաշտը իր շու-ը^ր կը պարէ * * * Ո՛– յանկարծ , էոէ–
•ունեցող մեր ազգակիցներ ր պիտի կրնան ւընել մեր րուժա%\ր , « փ ա ՚ ւ լ ք ք ե ղ ի , հեււա-ւռ՚ր^ աւսա՚յշ հայ. կին Սառիկ ձայն կուտայ *
համայնքին , անոր այլուր փոխադրութեան ել բացականչելով ինքն իրեն*. ֊ Տե սա ր գ *Լա ր գան ^ ինտո ր ե րազս ե լա ւ * * * ;
տեղաւ որմ ան համար տարուելիք սւ չիւսւտա\ յ>ն է : \յոցը տեզաւորեց աւետաբեր թգթ1՝կը ո լ ման.. Վ^արդան աղբար կը սթափի : Տո*–ն Հասած Է
Նիւթական ուրիշ աէակցոլթ՚եանց շատ քիչ պէտք Հոլն թեւէն բա^ած քալեց գէպի աոԼե ; ան զգա լա բա ր իր ե րազնե բուն ու ծրագիրքս երունմէ–
ունինքւ Երբ այդ աշխատանքը յաէողութեամբ *հործարանէն՝ տուն Հազիւ տաս\շ վայրկեաԼի թր թաղուած : Ո*– առածին ՀրաՀանար կ*ըլլա՚/
պսակ ո լի , այն ատեն վիրէ կր գտնէ այժմու ան - ճամբայ էր՛* Ո*– այ՛է աասը վայրկեանին մէ^ Վար– կնոչՐ.
բնակա՛ռ՛ն կացութիւնը, որոմն մէէ կ՝ապրի մեբ դան աղբար ի՛նչեր մտաբերեց , ՚ԼեբձիԼեց^ երեւա - Պատրաստուէ , իրկունր ուրախութեան սե
գաղութը եւ առանձնապէս գաղթակայանի մէէ կայեց ու ծրագրեց ՚. էն առաքէ վ^Րյիձաօ^ էր քա– ղան պիտի սարքեմ դրացիներուս Հետ :
աեղալորուաձ մեՆամասնո-ւթիւն րյ ռորդ գա ր առա շ իր այն յորդորներն ու քարողնե– Ն ՛ՇԻՆԱԿԱՆ
ՀՐԱՇՐ ԱՆՏՈՒՆՒ ք(Լ* ^(՚Ւ ^ոք եկած էին ու. մտած այգ ւլէւրծարաեին (3)
Fonds A.R.A.M
