Page 34 - ARM_19-1947_02

֊ աաաա* --— -

ՆՈՐ ՍԵՐՈՒՆԳԻՆ ՀԱՄԱՐ մեբ ^աԱա\»ազոէդ.ա տակ ձեռնածալ։ Իր ճպոաը, բեմերէն դուրս, ար­
«Հհսց * ու/, ստի խարտ՛ոց մըն է իր մտքին մէջ անդադար ;

ՏԱՆՈՒՆ ԻԳԱԿԱՆ &ԵՌԻ Ասկէ իր ս տ եղծագործ ութ իւններ ո ւնՀ ա բուստ պա^

Հին երգ, ազօթամրմունչ, որուն Նազովրեցի շարը ։Ա՝ եզք որ , անոնք դա տ ա պա բ աո ւած

Վարդապետը պատոլիրեց ,աչքեր,ը երկինք յառած֊, են Լ Ո III

՛հար Ո ցական խնդիրներոլ ել մանկավարժա - սլագաա ի լ «Տուր մեգ Տէը ՚ • 1 փաղաքին մութին մէշ\ անթեղուած մն՛ալու, հըա^

կան Հարցերու առթիւ մեր պաՀանջնեբը աւՀետե - •ք՛սան գար ետք, օր մր սակայն եկաւ. " ՚ ֊ ը ի ; էոարակոլթեան միջոցներէն ղրկուած ։

լանք չմնացին ։ & ատ չա՛ն ց ահ՜ ականատես եղանք վարդապետ մր աստուածակիր , ՛որ "լ"ո,1ո է Փ" ՜ Միթէ" արժանի չէ կարաւաններու մէշ^ շ1աը -

"գալի փոփոխս ւթե անց ու րա ր ե կարգս ւթեան ց : խանակ աչքերը երկինքի , Հայրենի լեռնԼ բուն , հել անկիւն մը Արուեստի ն|հրգազթ֊ին, ո ը մէկ մա­

Այգ յաջողութենէն քաջալերուած , մեր պայքա­ գաշտերուն ու լծկաններուն յառել ու րացագան - սը կը կապմէ Շ • Նարդ ուհիին բանաձեւած– Մսւքի

րը փո խեց ինք ուրիշ ճակատի վրայ ։ լել , «Տուր մեգ երկիրն Նայ իր ի» : ներգաղթին :

Հայ կինն ոլ ա զջի կր իրաւազուրկ արարածներ կազմ՛ես երգացանկ մը, երկրային , Հայրենա– Արա Պարթեւեան , որ 1938^5/ Սալ Փբաաի մէշ

էին թէ՛ տանը մէջ եւ թէ՛ դուրսը։ լար , ,որ կ՝արձագանգէ այսօր փրկութեան շեփորի տ՚ւււած՜ իր փայլուն համերգով, արդէն համակրու­

Տան մէջ անոնք ՛ենթակայ էին մեծերուն՝ կե– մը պէս Հզօրաչունչ, ու «զհաց մեր հա՝՝եապաղոր– թիւն շահած էր , ինն՝ տարի ետք, համակիրներու

սուր-կես բարն եբուն , տագրերուն՚ , սյ ալերուն ի չ - գ»ի մր չափ կենսական ու մշտալոլր , Արարատէն հրաւէրով, կուգայ վերստին , հայ երաժշտութիւ­

խանութեան եւ կամա յ ա կան ո ւթ ե ան ց : Նո րաՀարս մինչեւ գագթաշիյարՀ : նը հնչեցնել մեզի :

թէ չափահաս կիները իրաւունք չունէին խօսելու Հոն , ուր մեղր ու գինի կը քամեն հայրենի հո­ Ուրեմն , դարձ՛եալ «զհաց մեր հ անապազորդ՝2> :
սե–
կեսուր եւ կե ս բ՛ա րնե ր ո ւ , տագրերու Հետ : Պար -. է տ\ոհմառատ Հաց խ ուռնԱյգե րամ°ԸԸ֊հ աւԶաատտկաի ցեալպնաետըաորլ ա՞գ, ներկայուսթտոեւանարաթիւ,
տաւո ր է ին Հնազանդի լ անոնց բոլոր Հ րամ աննե - ղէն , երգը ղաըգ ու պերճանքն
։Անոնք կար­ ղա՚Լներուն , հոս, սփիւռքի մէչ^, ամէնօրեայ թէ* Մեծ՜ Պահքի ժամասացութիւն , փոքրաթիւ

բուն՛՛ եւ ծառայել իբրեւ սպասոլՀիներ գործերու ՛ու հոգեսնունդ մանանայ, տարագիր սեղաններու ցանցառ ժամ ա լո ին ե բ ո լ առֆեւ։ Տեսնենք :

ծիք չունէին ընտանեկան րոլոր տեսակի Հա­ փրայ թափուած՝ , ՛որոնց Հոտքերը, իւարիսիյէն հե - Ոչ , ոչ–՛՛ ես կր հաւատամ , որ Մարսէյլի հա–

մէջ, .ո՛չ ալ իրաւունքներ ։ Անոնք չէին ընտրեր : ին ք ո ու , խրած են ապազգայնացումի, այլասերումի յոլթիւնը իր մեծ ծովուն մեծաբաց , թալալուն ու­

գուստի , Կ°լԷԿԷ եւ զարգեղէնի տեսակները անտրտունջ տիղմթ մէշ : լիկներուն պէս , բազմութիւն մը պիտի հոսեցնէ

որ Հրամցոլէր իրենց, պարտաւոր էին ՕրՀնեալ ՛ըլլան մեր Վաըգապետն ու իր ա - ււ ր տարա զ ;

ւընգուձնիլ ։ ՏԻԳՐԱՆ ՓՒՐԱՆԵԱՆ

իրաւունք չունէին խօսելու ազգական , գբացի ռաքեալնեըը, որոնց պատարագի սկիհէն կը հա -

կամ ծանօթ այրերու Հետ ։ Ոչ ալ սեղան նստելու՛. ղ՚՚ԸԴ՚ուինք ամէն ժ՜ամ, ճաշակելով իրենց քրտՀեա–

Նախ այրերը կը ճաշէին , ապա կիները՝ ուտելիքի ծ՜որ նշխարն ու հոգեթով գինին, եւ կր բացագան­ «Մ ա տ ա ս ո վ ա կ ա ն ա թ խ ե »

եւ ըմպելիի մնացորգը ճաշակելով։ չենք իյնգագին «Տուր մեզ\, զհաց մեր հանապա­

Գուբս ը անոնք կը զ առեա յին շնչաւոր կեր - զորդ • • •» :

պարանքներ , ան լեզու եւ ա չքե րը գո՛յ I ք՝այց ՚ուրեր տարիր զիս, պատկերներու խենթ Ա*՛ո ս կո ւա յ ի Համ այնավար կուսակցութեան

Հ ի ֊ - ր կամ եկեղեցի երթալու ատեն, պառաւները Գրիչ 1 Վարդապետ , Առաքեալներ , պատարագ , րնդՀ * ժողովը եւ Գերագոյն \0֊ոբՀուբղը չբաւա­

իրենց գէմքերը կր ծածկէին ծ աղկաւս ր «եազմ առ­ հաղո րգութիւն : Խ ան դավա ռութ ի՞ ւն . . . ինչո՛՛ւ չէ : կանացան միմիայն* սովետական բաբձրաստիճա -

ներով , կր Հագնէին՛ ՛երկար շապիկ մը իրենց տա՜ Որովհետեւ շրջանը , զոր բոլորեցինք ել պիտի բո­ նաւռրնեբոլ մ իջել պաշտօնի փոխանակութեամբ ,

Ր իրին Համապատասխան գոյն ով : լորենք տակաւին , համակ ժամերգութիւն է, որուն ա յլ ել ձեռնարկեցին գլիս աւորա բար վե ր ա կան գձնե /

ՋափաՀաս կիներ կՀը գործածէին «մըխմէլ% պատարագիչներր տուին իրենց վաստակը, հա - ճարտարաբուեստը ել եբկրագոբծութիւնր , որով–
Հ ետ՚եւ ըստ Աթա լինի , «Համ ա հնավար
կոչուած կտաւէ երկար ու լայն ծածկոց մը, գէմ– մերգներով, համանուագներով ու նուագահանդէս­ նայ Հաստատուիլ ո ւթիւնր կր­
միայն առատութեան1
քը ամրո ղջո վին՛ ծածկուած , միա յն ճամրան նշմ ա– ներով։ Աարգիսեան , Պէըպէրեան , Ալէ մ շահ ել մէջ»։

րելու չափ աչքերը քիչ մը րաց ւ դեռ ուրիշներ Հ Առ այժմ պա տ եր ա զմ ի ա ււտ 9 ո ւ ա ն աստիճանին

Երիտասարդ կիներ ու նորաՀարսեր կտաւէ Արուեստի՛ն չափն ու կշիռը չունիմ ես , անոնց կզուգեն Հասնիլ։ Ատոր լաւագոյն միջոցն է մեքե -

կամ աւելի նուրր ճերմակ «չարշաֆ» կապած ,անոր քրտնաջան սպառումին տարողութիւնը սահմանե - նա յացնել շինա բա ր ո ւթեան բո լո ր աստիճանները ։

նեղ մէկ բացուածքէն միայն ճամբան կրեային տես լ ո ւ ։ իՒող հեղինակաւոր երաւեշտա գէ ան երր խօսին Ա յս քա գա քա կան ո ւթ ի ւնը արդէն Հնգամեա ք ծրա–

ներ։ Իսկ աղջիկները իրենց գէմքը անտեսանելի կը այս մասին։ իմինս, ժողովուրդին խանդավառու– գբի մաս կը կազմէ ։ Եթէ սպառման նիւթերու ար­

դարձնէին բուբդէ , գունաւոր Հաստ Լալերով ։ թիւնն է , որ չճանչնար ոեւէ չափ ու կշիռ ։ տագրութիւն ր 20%1 աւելցաւ \ 946/՚3>, ճարտար -

Այս ԲՈԼՈՐԲ Հետեւանք էին– թրքական վայրագ բար­ Մ տա ծ էբ պարտէզէն ներս , ուր գոյնզգոյն տրուեստինը կրկնապատկուեցալ :

քերուն։ Տան մէջ գործադրուած արգելքներն աւ ծազիկն եբուն բո յ րն ու թո յ րը վլմբոշխնելէ ետք , Երկու մ եթոտնեբէն մէկն է ա բ տ ա գ բո ւթ ի ւն բ

կէս մը Հարեմական բարքերը կը պատկերացնէին : յանկարծ , բեղնաւոր ածուի մը մէջէն, կը դիմա– շատցնել, միւսը՝ աւելցնել աշէսատաւոր ձեռքերը։

^Ղ^Է^ՕԼ կարծիք չունէր նաեւ իր նշանածի ընտ­ ւ֊որէ քեզ ուրիշ մը, ցցուն, ինքնագեգ Ա ո վետ դե կա վա րն ե ր ր այս երկու մ ե թո տնե րն այ

րութեան մէջ։ \^նողքը, մանաւանդ Հայրը 1լորո– Աա պաՀուս , այս աճ՚ումնասէր ծագիկէն "/՛լ՜ կր գո բծած են I Բացի քարոզութենէն , ամսաթոշա­
կը կտորի վրա յ բերին , այն՛պէս որ գործաւորը
շէին ամէն բան տիրաբար։ Տաճտխ աղջիկներ կը տիկ թերթ Հըն է ինկած «Յառաջ»ի ճերմակին

\ե շան ո լէ ին , առանց նա իսօրօք ի բենց վւեսաց ուներ բ Վրայ » "բուն աչքերս կը սեւեռին ոգեւոր՛. «՚ԱՈՆԱւ֊ ստի պո ւած է աւելի արտադրել ապրելու Համ ար ։
չափազանց
տեսած ըլլալու : Ա՝ենք կը պաՀանջէինք ,որազջիկն գահանդէս՝ Արա ^արթ֊եւ֊էաւնի ք 13 ապրիլ, Աար– Աշխատաւոր «գլոլխ» արտադրութիւնը

ու աղան ազատ ՛ըլլան, զիրար ճանչնան , սիրեն եւ իջած էր պատե բազմին , Հ ետ ե ւա բա ր գո բծաւոր

փոխադարձ Համաձայնութեամբ կազմեն իրենց բն– աէ՚յլ • * •» : էքազկաթեբթը՝ մատնեբուս տակ , կր զանգուածը նուաղ ճիգ կը թափէր , մինչ ստախա–

տանիքր։ Տգէտ ՛եւ նենգամիտ մարդիկ մեր այս սկսիմ թերթատել ։ ն ովեան գործաւորներ ր մեծ շաՀեր կ^ապաՀովէին ,

շարժոլմՀը չարափոխելով, ա Հ ագին վայնասուն յա– Աս տղան մոլեռանդ ժամասէր մ րն է, Հայ եր­ դիւրաւ անցնե

բոլցին , ըսին , թէ «աղատ սէր» կբ քարոզենք ։ Աղ՜ գի տաճարէն ներս , ուր եղած է երեսուն անդամ ԼՈՎ Լափ\Լ\ ՝

մ ուկր Հ ա սալ մ իե չեւ Պո լիս յ եւ ականաւոր Հրա - պատարագիչ, Լո յս փաղաքին մէջ ։ Երեսուն ան - Բայց այլ եւս այսպէս պիտի չրք/այ ; Գերա -

պա ր ա կա գի րնե ր փորձեցին վաբկաբեկել մ եր շար­ գամ իր արուեստին Հացովն ում ան անա յովն Հա - գո յն 13 ո րՀ ուրդի որոշում՛ով , գո յո ւթիւն ունե ցող

ժում ր ։ գորգած է մեր Հոգիները, ամէն անգամին ալ ժամ- «թուաբանական կան ոնն՚եր» ո ւն տեղ պիտի բռնեն

Անշուշտ , ծա յբա յե գո ւթ ի ւնն ե բ ալ ծագեցան : ՚ւոբներոլ խուռն բազմութեան մը առջեւ : &ւ ինք ճարտա րարուեստի մէջ «յառաջա տուական կանոն -

Ո^ր շար ժ՜ումը զերծ եղած է թերոլթիւններէ ։Ա ենք պայմաններու ։ ինյձն է ճարած սարկաւագ , ները» ։ Անոնք նկատի պիտի առնեն ստախանով -

չվՀատեցանք։ Մեր վարչական երկսեռ ժողովներր դպիր , ժամկոչ ։ Ա՝ ան աւանդ , ինքն է եղած ժամ­ եան աշխատաւորներու եւ Հարուածային խումբե–

յաճախակի ղաբձած էին, սկիզբէն մինչեւ վեր^ կոչը իր եկեղեցիին ։ Հո վան ա ւո րո ւթ ի ւնն ե ր ր բու չափանիշր : 0ետամաց գործաւորները աւելի

առանց ոեւէ գայթակղեցուցիչ դէպքի * տիտղոս, նախագաՀ ութիւնները՝ զա րդ ու պեբ - մեծ ճիգ մը ընել սաիպուած ՐԱալով Հա^նգերձ ,

ճաԱք , իսկ յ՚անձնախումբե բ ր տեսակ մը չուք * դժուար պիտի Հասնին պարգեւ ստանալու չափա–

Միակ անա խո րժ պարագան , որ՝ միանգամայն Արուեստի կիրքովս բռնկած այս երաժշտագէտը նիշին ։

ԷՀ^՚գՎգեցուցիչ դարձաւ մեզ Համար այդ «կաբմըր– աբժեցուցած է իր նեբշնչաբան,ը , բեղուն ստեղ - Այս միջոցը դժգոՀ պիաի ձգէր թէ ստախա -

•ուորի» խնդիրն էր ։ ^ ծագործոլթիլննեբով ։ Ան, միշտ շոգիի վրայ՝ եր­ նովեան աշխատաւորը եւ թէ պարզ գործաւորը ։

«Ա անդխտե ան» վա րժա բ ան ի աշակերտ ոլՀ ինե– բեք չէ նստած ծուլարանի մը չ ո ր ս պաաերուն՛ Ա տածեցին մեղմացուցիչ միջոցներ առաջարկել,

րը իրենց ուսուցչական կազմին Հետ պտոյտի գա - յիշեցնելով, գործաւորին որ՝ եթէ ուզէ ստախա -•

ցեբ էին կարմ բուորի վանքը : Ա յգ օրը խում բ մբ

րն կե րն ե բ ո վ Հոն կը գանձուէ ինք եւ մեր ընկեր ո լ -

Հի՚ն՚եբոլ կողմէ թէքի Հրաւիրուեցանք։ Մ եր Հարուածներուն տակ ինկաւ տնօրէն Պ * լէ վերջ, նշանուելու պարագաներըՀ

Պատշա՞ճ է թէ ՝ոչ, կր վարանէ ինք վճիռ մր •$* * , սարսափէն լեզուն բռնուած, իսկ մեր Հայերէ­ Նամ ակագբութիւննեբն ա յլեւս « մաՀացու

տալու : Վերջապէս , որոշեցինք մասնակցիլ թէյին , նի ուսուցիչը, աննման Հայրենասէր Տ-ովՀ • ^ոլլօղ– մ եզք» չէին Համարուեր՛

մանաւանդ որ ընկերոլՀիները գրեթէ բոլորն աք լեանր կը ջանար Համոզել մեզ եւ ետ կեցնել։ Հարսները ազատութիւն ստացան տան մեծին

մեր մերձաւոր ազդականներն էին * Օ անցաւորը պատժուած էր ել մեր խումբբ քա­ ու փոքրին Հետ խօսելու եւ ես ամէնէն երջանիկն

Վանքի այգիին մէջ մերթէյերր խմեցինք . ընկե– նի մը օ բ փա խ ս տ ա կան դարձաւ ու պատժուեցաւՀ * էի, ոբովՀետեւ փոքր քեռիիս կինը, որ իմ յաճա­

րոլՀիներ Հրճուանքով կը սպասարկէին, իսկ ու - Տ* 7՛* Կեդր * կոմիտէի եւ «Նոր Աերունգ»ի վար - խած մանկապաբտէզի ուսուցուՀին էր, ոչ միայն

սուցիչներ ել վարժոլՀ իները ծառերս ւն կրթնած , չո ւթեան կողմ է ։ ինծի Հետ կը խօսէր, այլ ել իմ ատրճանակն ու

զայրոյթով եւ ատելութեամբ կբ Հետեւէին մեր Բայց չարաբաստիկ գէպքը ապարդիւն չմնաց։ խնայած դրամը կը պաՀէր եւ պիտանի խոբՀոլրդ–

արտա յա յտութեանց , սպառնագին շեշտ գնելով ի - Տետագային՝ մենք առիթներ ունեցանք երկ - ներ կ

բենց Հայեացքեերուձւ մէջ ։ սեռ պտոյտներ կա՛զմելու, Հրաւիրելով նաեւ մեր Գործի անցան նաեւ «լուսամիտ» Համարուած
մ եծ զարկ Ջրրտշխ՛
Լուրը կայծակի արագութեամբ տարածուեցաւ սիրած ուսուցիչները ։ Մ եր պա յքարին \ կիները, որոնցմէ կր յիշեմ միայն տիկին
րժ ա ր ան ի տնօ­ քանի մը
ամ ե1 ուրեք եւ յաջորդ օրն իսկ , վա տուաւ նաեւ ռուսաՀայ գրականութիւնը եան ել տիկին Աննա Շալճեան; Այսպէս

րէն բ խիստ անվայել խօսքեր գործածած էր իր ա– իգական՛ սեռը լեզու առաւ եւ այս . անգամ ի– տասնեակ կիներ , ինչպէս նաեւ օրիորդ Համաս -

շակեբտուՀինեբոլ եւ մեր Հասցէին , այն ալ դասա­ րենք էին ծանրութեան կեդրոն ներկայացնողները։ ՚ փիւռ Մ իրղոյեան , օր. Սրուանձտեան եւ իըենց

րանի մէջ եւ դասի ատեն ։ Հայ կինն՛ ու աղջիկը տան մէջ, ՀետզՀետէ իըա - ընկերուհիները , որոնք անգամ էին ել գործօն։ դե­

Այգ Ընթացքը վրէժխնդրութեան մզեց մեզ՛. ւունքնեբոլ տիրաց՛ան^ եւ րնգլայնեցին զանոնք ։Փ ո- րակատարներ Հ .8 ՚Գաշնակցոլթեան մէշ՛.

Աիրանուշ Տապաղեան քեռիիս աղջիկն էր, վախութիւններկբեց նաեւ Հայ իգական սեռի տա– Տանուն իգական սեռի մեր պայքարը գօտեսլն -

Աաֆրաստեա՚նները մեր րնկերնեբու քոյրերն էին, բազըւՓ՛ոխուեցան ,սրբագրուեցան յոռի մտածում­ գեց մեզ եւ զաըգացոլց , տարածուն դարձոլց մեր

Աալոյեան Արշալոյոր մեր մէկ ուրիշ ընկերոջ մՕ– ները եւ Հայ մարդու վերաբերումր Հանդէպ իգա­ դո րծունէ ութ իլն ը;

բաքրոջ աղջիկ ել այսպէս բո լո բ ր . . . կան սեռին; Հայ աղջիկներու եւ Հարսեքու բուրդէ Դժ րա խաւս բաբ տրամադրութեանս տակ չեն

Առաջին եւ վերջին ան կա բգապաՀ ական ձեռ - Հաստ շալերուն եւ չարշաւի^եբուն փոխարինեցին գան ո լիր «Նոր Սերունդ–» խմորատիպ թերթին այն

նաբկը կազմակերպուեցաւ մեր վեց ընկերներու մ ե՜տ աքս է գունաւո ր շԳարշԱեբը «վէ լօ»նե ր ա– քանի մը համարները , որոնք Հրաշքով մը ա զատ­

կողմէ ։ Գ՛ալար ճպոտնե րով զինուած կր սպասէ ինք ռիթ տալով ժոգովրդական եբգաՀաննւերուն , յօրի­ ուած են եւ Հ'8'Գ՚ Փարիզի թանգարանին մէչ\ կը

Հանգուցեալ Աւ . քծ՝էրզիպաշեանի տան ան՛կիւնը ։ նելու Համար Հետեւեալ պարերգը • պաՀոլին :

Աանգխտեան վարժարանի աշակեբտուՀիները դպ - կարմիր վէլոյավ աղջիկդ Սեղանիս վրայ է Աանգխտեանի բարձրագոյն

բոցէն արձակուելով, եկան՛ անցան։ Անոնցմէ վերջ ՝ք*ո խօրն ասա քե ւոայ զիկ, դասարանի աչակերտուՀիՆեբոլ խմբանկարը։ ՛Բա -

դուրս ելան նաել ուսուցիչները ,ո բոն ցՀ\ե տեւեց անք ՏսւԱիս կայ (աղին մեռնիմ , նինեըր մեռաք,, են, ուրիշներու բնակավայրր ան -

մինչեւ Աաֆրաստեանենց տունը,դէպի «՚Բէնտրչի» Վէլօ թալողին մեււԹիմ, եւ այգն։ յայտ է. միայն Աաթենիկ Պէզաղ-Վարգանֆանը

կոչհլած Բ՚աղլլ : Սովորական դարձաւ իրար տեսնելէ , ճան շնա­ Փարիզ կը բնակի։ Վ– ՀԱՄԱԶԱՍՊ

Fonds A.R.A.M