Page 31 - ARM_19-1947_02

8 Ա❁Ա*

մ է Երլտրզի րռնակալութ ի Հեն ո սեղմումները նե– ՀԱՅԱՍՏԱՆ իւրայատուկ։ Հոն չերեւար կո)լխոզա՛յին գիւգի
սովետ
զած էին զէնքր : իր ազատատենչ խիղճը չէր Հան­ Հարուստ առօր ե ան * չէ պատկերացուած

դուրժած֊ այդ վիճակին եւ մի՚էոց մր զանելով Հե­ (Քաղուած Երեւանի թհբթ-հրէն) մ արգոց առանձին յա ր ա բե ր ո ւթ ի ւննե րր Հա յբե ֊
՝նակաս պատերազմ
ռացած էր թագաւ՜որին շրջանակէն ; ի նախօրեակին ; Հակառակ որ

Մ՚՚ւակեան ուշ չէր տիրացած Համբաւի , ինչ - ԱՆԻ - ՊԵՄԶԱՅԻ Համագործակցականին կից այգ մաըգիկ իրենց բե ա ւո ր ո ւթ ե ա մբ աւելի Հա -
զանոնք
պէս շաա մր արուեստագէտներ , այլ թատերական բացուած է կար/՛ - Ղ°ւէ^.է արտէլնեբ եւ սափրիչի րուսւո են կեանքի մէկ^ սակայն Հեղինակր

ասպարէզր ընդգրկելէ քիչ վերշՀ , նշան ա ւո ր դար~ խանութ։ Այս արտէլներուև մէչՀ կ՛աշի/ատին ար– ներկա յա ցուց ած է աղքատ նկարագրով ։

ձած էր : տասաՀմանէն ներգաղթած Հայեր։ Զե կո ւց անո ղր՝ վէպին՛ այս թ ե րո ւթ ի ւննե բո ւն

Այս Համբաւր չէր սաՀմ անափակուած երկրին ՍԻԱԻԱՆԻ ՇՐՋԱՆԻ արգիւնաբերական Հաս - պատճառ նկատեց՝ Հեղինակին քաղաքական մտա–
տատ ո ւթիւնր իր գործուն է ո ւթիւնր րն գար ձ ակա ծ
մէկ, ա յ լ Հ աս աճ էր մինչեւ Եգիպտոս ու կովկաս ։ եւ բացած է կարի, Հ իւս ո ւածեգէնի , ներկի, հ՛՛ումի ցածմակարգակը ու նաեւ նախապատերազմ­
ե ուրիշ ա ր Հ ե ս տ ան ո ց՝ն եր ; կաչէէ
Եգիպտոսի պտոյտը արտակարգ յակոգութեամբ յան շրկանի սովետական իր ա կանո ւթեան՛ լրիւ

^11 վերկացած էր։ Խտիվ իսմայիլ փաշա իր Հովա­ չուսումնասիրելը ;

նաւորութեան տակ առած էր առակին թրքական ԵՐԵՒԱՆԻ ԹԻԻ 1 կօշիկի դործարանր լաւ եւ Ա յս զե կո ւց ո ւմ՛էն վերկ կա տ ար ո ւե ց ան մ աքերի

թատրոն ի խումբը եւ անձամբ ներկայ եղած ներ­ ար գ ի ա կ ա ն սարքաւորում մր ստացած է, կա՚Լ - փոխանակութիւննեբ։ Խօսք առին Ա* ինճիկեան ,

կայացումներուն՛ ,որռնք աեգի կ՛ունենային «#/տիվ– մ՚ուած Աոսկուայի «Փաբիզեան կոմունա» գրու - Զարեան, Գեմիրճեան , կարինեան, Ատմիկո -

եալ Օփերա^յի մէկ։ թ ե ան վրայ ; Նոր սարքաւորումով կաշիի խնայա– եան– ել ուրիշներ Հ

Թատերախումբը ԳաՀիբէէ ու Ագեքսանգբիա– զութիւս պիտի րլլա յ , արտագրութիւնր մաքուր
կոգմէ 2ԱՑՆԵՐ
յէն վերկ իշխան Ամատունիի Թիֆլիս Հրա­ ել աւելի .արագ ; ԳԱՒԱՈ֊ԷՆ

ւիրուած էր ել Հոն գտցած ։

Այս պտո յա ի .րնթացքին , Անակեանի կ՚ընկե­ Է՚ՋՄԻԱԾՆԻ Հ\ոզագո բծական բամանմունքի ՀՄԸՄԻ ՊԱՐԱՀԱՆԳԷՍԸ
նախաձեռնութեամբ
րակցէին Ալիքսանեան , Պ իննէմ էճեանն երր եւ կա - , անցեալ Յունուարէն սկսեալ

տակեբգակ Թրեանցր, ել ինչպէս ամէն տեգ, Հոն շըկ* կեդրո՛ններուն եւ ենթա շրկաննե րո ւն%մ էկ կազ­ ՄԱՐՍԷՅԼ, (յապաղած) Հ. Մ • Ը Մ ՚ ի

աչ յ տ կո գո ւթ են է յակո զ\ո ւթ ի ւն կր բարձրանա յին ։ մակերպուած են քսանօ բեայ դասրնթացքներ սերմ– մ ասն աճ իւղին պարաՀանգէսր տեգի ունեցաւ մարտ

Ս՚նակեան , այս Թիֆլիզի ճամրորղութենւէն նաբո յծներո լ , բանկա ր ա բո յծներու , օղակաւոր - 29/՛ գիչեբր, հ16էշ\ ձշ Կ Բ1ձ%շի սրաՀներուն մէկ ։

վերկ , ^Օսմանեան Տրամ ի թատերախումբ» անու— ներ ո լ, ան\ասնապաՀներոլ> կթողներու եւն * ի Հա­ Հանգէսր Հ Ա՛ • Ը . Ա՝ –.ական խիստ կարգտպաՀու -

նով խո՛ւմ բ մր Հ իմնեց իր սեփական անունով ու մար : ՂաԱյսախօսութիւննեբուն ներկայ կ՚ըլլան մեծ թեան շնոբՀ իւ ունեցաւ կատարեալ յակյո ղո ւթ ի ւն :

իր Հ աշւո յն , գո ր մ ին չեւ 1914 տե լականա ց ո ւց ու թիլձՈվ գէէ֊զս՚Յւքեեբ : ,Հ * Մ * Ը* Մ *ի Համակիր շրկանակր օրեր, առակ

կատ՜արելագործեց ։* ԱՇՏԱՐԱԿԻ չրչտնի գարնան ա՛յին ւ աշխ ատա նք - սպառած էր ա յ ս 320 Հ բաւի րատոմ սերր որ շրկա -

Այս խումբր ձմեռները, ք*ամագանին, ՚էյէՀզա՝– նեբոլ յատուկ գործիքները շատ Հ ին են ել գրեթէ բերոլթեան Հանուած էին։ ի զուր գիմեցին անոնք

տէպաշրի, ամառներն ալ Գատրգիւղի քԼամպաքօղ– անգործածելի : Լծկան անաւսո՚ւ1ննեըը կր գտնուին որ մամանակին չէիս ապաՀո՚ված իրենց տոմ սերը ։

լու պարտէզին , երբեմն ալ Պ ագրր գիւղի շէնք թե անմխիթար վիճակի մէկ : Եզներուն՛ մեծ մ ասր գրե­ Կէս գիշե բ ին սկսաւ անակնկալներու բամ ի -

մէկ^ –ներկայացումներ կր ,սարքէր ւ թէ աշխատունակ չ է ։ Այգ մասին կոլխոզներու նր ։ Նախ Արլքենիա երգչախումբի քանի մր երգիչ

Այսպէս , Եվրոպայի մէկ տեսնելէ առակ, ՄվՀ– վար չութ ի լեներ ս ու կուսակցական կտզմակեր - եւ ե բգչոլՀ իներոլ կողմ է երդուեցաւ յա յանի երա–

նակեան բեմ ին փբ՚^յ աեսած էէսՔ Համ աշխ ար - պութիւններր անփոյթ կր գտնուին ։ Գաշտերու մշտագէտ Պ * Վ^արգան Ա արգի սե անի ձայնագրած

Հային գործեր , ինչպէս «Թէրէզ քիաքէն»ը , «Կոմ– պարարտացումը գէշ կազմակերպուած է՛ Նախա– ս կ աո ւտ ական նոր քայլերգր, յետոյ փոքրիկն Ան–

սուՀի Աառա^ն, «Գամելիազարդ Տիկինը» , «Ֆրու– աեսուած 100.000 սայլ տե՛ղական պարարտանիւթի նիթա ՜Ա ա ր զ ի ս եան զարմ անալի յակողո ւթեամ բ

Ֆրու»ն , «կարմիր կամ ուր կի ոճիրը» , ՀհՔ՝ավէառա֊ փա խարէն՝ զաշտ փոխագրուած է ՚ ^ ի ա յ ^ ՝ 8.640 պարեց Օփեբայի եւ ռուսական պարեր , բուռն՛ ծա–

կան Հրեան», «ՖսՀնֆան ՝Բլօտինէ»ն , եւն : Օտար սայլ * (՝/ ա /// մր կոլխոզներ Լ՚Օ շա կան յ ամ իրան , վւերու մէկ* Տիկին ւ^Օւ՚ՈՕՈ եւ Օր* ՄեշՀուրեան ի–

թատրոնի մ ասին մեր առակին գիտելիքներր վար­ Բիւրակն եւն . ) տակաւին որեւէ պարարտան՚իլթ բենց գեղեցիկ երգերով փակեցին անակնկալներու

պետին շնո րՀ իւ ձեռք ձգած էինք • չեն փոխագրած գա շտ • Ն ո յ ն անկանոնութիւնն ու բամ ինր ։

Ս՚նակեան շատ մ եծ ծառա յ ութի ւեներ մատու­ ան փութ ո ւթիւնր այգեմշակութեան կո լխոզնե րուձե Կէս գիշերէն վերկ նոլագախումբր Աշ*է\ւօիս

ցած է թ ուր ք թատ բոնին՛ • Պէաք չէ նաեւ մոռնա ւ մէչ–, (Ս– Հայաստան. Փետր. 2 7 ) ։ րնկերացալ նշանաւոր &ՇՇՕք<160Ո1Տէ6 \^1§Ոտ1տ եւ ի -

թէ Պինէմէճեանը, ՖէՀիմր, Ալիքսանեանը, Ատն– րենց գեգեցիկ նուագով ել քՅւՈ12ւ1Տ1էն ե րով ներկա -
ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԵԱՆԻ ել Ախուբեանի շլվա1ներոլ ^երր ոգեւորեցին
ճաքճեանր եւ ՀքաՀինեանր եւս մեծապէս օգնած ՝"ւ մինչեւ առաւօտ ։
կոլիյոզներր անՀբամեշտ աշխատանքր կը տանին
գոՀոգութիւններ րրած են այս գործին մէկ։Թո*֊ըք Հ* Ա՝ * Ը* Մ՛ի Մարսէյլի մասնաճիւղր ա Բ՛
կենդանիներուն ծինր յակոգ անցընելու եւ անոնց–
թատրոնի պատմութիւնր , թուրք թատերական՛ ար­ Հա - առթիւ ի ր կե րմ Հն՚որՀա կա լութի ւնն երր կր յայտնէ
մ է առաւելագո յն 1լա թ ի քանակը ստանալու
ուեստ ր կր պարծենան այս անո ւննե բով որոնք յսյ՜ պատրաստուին Արմ են իա ե ր դչա խ ո ւմբի երգիչներուն ել երգչու -
մար։ Տարգաբուած են ղումեր, կր
ւիաենապէս պիտի յ իշուին ^ ու սիրով ել յարգան­ Հիներուն ՛եւ իրենց աննման գեկավար Պ * Վարդան*
ծնարաններ ^ Հորթանոցներ եւն :
քով կր խոնաբՀի ամէնքին առկեւ , գլխաւոբոլ - Ս ար զ.ի ս ե ա ի որ իր ձայնագրած սկաուտական քայ–

թեամբ վարպետին ։ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԳՐՈ՛ՀՆԵՐՈՒ ընգՀ . մոզովր աե– լերքր առակին անգամ տրամ աղբեց Հ • Ա • (Է* Ա* ՛ի

Ներկայ ն իւթապաշտ շբկանին մ էկ ա յս ար - ղի ունեցաւ Փետր • I $ին , Գրողներո՛ւ Ա՝ ի ո ւթեան Մարսէյլի մասնաճիւղին, նմանապէս 1\՚1ո16. -

գիւձնքին Հասած րլլալբ անտարակոյս փառքի եւ ա ան գաՀ լիճին մէկ, ինչպէս գրած էինք՛. Զեկու­ ՈՕո/ք , Օր * Նազիկ Համբարձումեանի , Օր • Պօյա–
ցում . տուաւ փիլիսոփա յակաս գի տ ո ւթ ի ւնն եր ո ւ
բար ո ք ակաս վարձատրո ւթ իւնն ե ր ուն ամ էն էն մ եծ$* ճեանի , Օրիորդներ Նիքսարլեանի , ՝$էչեանփ եւ
•պրօֆ . Մ * Մ կրեան՝ ՝Րր* Թափալցեանի ^Պատե­ բո­
ոլ ազնիւն է , որ ամ էն մ աՀ կանաց՛ս լի չի վ իճա ֊ Օր * Սիմոնեանի եւ կարգագիր լանձնախումբի ՛զի՜
րազմ » Վէպի մ ասին :
կիր։ լոր անգամն ե րո ւն՝ * Այս սիւնակները շատ քիչ

Մ ա գ թ ե լով երկար կեանք՝ ո՝զկերուն՛, ու խա~ Զեկուցա՝ն\ողր բազմակողմանի վերլուծման են­ տի րլլային գեռ թոՀ֊ելու անո ւնն ե րր այն բաբե ~

զ ա զ քուն՝ մեռեալներուն , կ՛ուզեմ նաեւ շեշտե» թարկելով յիշեալ վէպը , գտաւ որ Հեղինակը չէ կամն ե բուն , ո րոնք իրենց սրտաբուխ նուէ բներով

թէ պէտք չէ Հրամարիլ ե րախտադիտ՚ո ւթենէ ; Ազ­ յակո զած անոր կառուցման մէկ ; Ան չէ կրցած ճոխացոլցին Հ * Մ * Ը • Մ *ի վփճակախազը : &նոբ–

դերբ, իրենց անցետլր յիշելով, իրենց մեծերր յի– լրիւ֊ պատկերացնե՛լ սովետական իրականոլթիւնր ։ Հ ա կա լո ւթ ի լ ս նաել Հանդիսականներովն որոնք

շաաակելով է որ կր մեծնան : Վէպի այն մասեբր, որոնք կր վերաբերին սովե ֊ լայնօրէն քակտլերեցին Հ. Մ* Ը* Մ՛ի ձեռնաբկր։

- ՀԻՔՄԷԹ ՆԻՍԱՆ տական քաղաքի եւ սովետ մարգոց՝ թ ո յ լ են, ոչ Վահան Շւոմլեան

Հ Ե Ա Ն ՚ Բ Ի ՆՀ Ե Տ կեն : Լոյս Զուաբթ-ք իր շարունակութիւնը չու - Ինծի չըլլա՜յ որ խըզսան ոլ մօտենան • • • միմիա՜յն

նե ցաւ Հ ա լան ա բա ր Ամ երիկա յի մ ի կա մ աո ւթե ամբը Փոքրիկ սերմակ աղջիկն այն, իշխաւնուհւթյ մը

(ԳԻՐ-ԲԻ ՄԸ ԱՌԻԹՈՎ) ուր անոր Հեզինակր պիտի անցնէր լուծքին եզին՝ ւյըմաՕ1,

մաճր առնելու ել Հ՛երկելու բոլորովին տարբեր Թոզ գաւլ ինծի այցելու, ձեռքը մոմի տեղ՝ շոււ–

ապրումներուն , նոյնքան արիւնոտ , նոյնքան տա– (1922) ՜ շաւն

Լ– Սիւրմէլեան Պոլիս շփման՛ մէշ\ էրզարգա– ռապայեզց արտերր ^ դաշտերր ; Խորքի Հ ո գեդա շ–

ցած գրականութեան մր Հետ։ \920ին տատաիզմր տի ոչ մէկ Հիմնական այլացում ; Աւելի՜՛ն ^ անՀուն

կար անշուշտ ։ք)ւ զե ր իրապաշտ ո ւթեան (տԱՈքՏ&ետաշ) Ամերիկային , անՀ ուն բաց ո լթիւններուն վրայ , ա՜ Այս պատառիկն ալ կուգա յ երգէ մր, որ ա յս

մ ան իֆ է ս թր թէեւ տպուած նոր յաւէտ մանուկ Հոգին՝ կ՚առնէր ծանր մարդ - անգամ մ արմ ինն է մ ատ գա շ ազկկան մր։ Աւելին :

\924ին, \922ին կր կայնութիւնր ուրիշ զգա յո ւթ ի ւննե ր ո ւ % Ա աՀ ր ո - Իմ մտքիս առկեւն է \922ին մեկնելու վրայԼեւոնին
զէմքր, ուր ոզկ աչքերն էին միայն։ Անացեալը
կեղրոնացնէր ծանր ձգտումը բանաստեղծութեա՛ն՛ բուն չոլնչին մէկ կր յօրին՛ուէին իր երիտասար ֊ սրբազան աւերակ ։ Ու գմուարութեան
մէկ չեմ ՛այդ
բոլորովին ուրիշ տագնապի մը։ Ա էնպօլիստներր •դութեան սրբազան պալարներր, Հոտ մօտիկն էր*,

չէին կործա՛նած տրամաբանական կարգը, Հակա - Հ իւ֊անգանոց ի բա ր ձ ին , խարտեաշ Հ իւանդապա - աւերակն ու ազկիկ թարմութիւն՛ը իրարու գէմ այ­

ռակ իրենց Հումկու գրոՀներուն , լեզուին ու քերա­ տոլՀիներոլ թաւիշ նայուածքին մէկ, ու երեսին րելու* Գիտեցէք ուշադրութեամբ : Նոյն պատկեր­

կանութեան , ոտանաւորին ընկալեալ կաղապար - արեան մութ շղարշին որ կոլգար իբմէ * * * : Լ* ներու թռիչքն է որ տողերր կ^ընէ այնքան տաք ,

ներուն գէմ : Ու բանաստեղծութիւնը կը մնար Սիւրմէլեան նոյն գրքին ուրիշ մէկ է(ին (284) գեգեցիկ ^ խռ՛ովիչ I ՝ք՝սաՀհրՀինգ տարի վերկ այդ

կրունկներուն ու ակր պատկերակերտն երուն (ւԾ1\ւ3ն -- 1922^5> գե^ՔԱ– Ամերիկա տանող շոգենաւին վրայ , տեսարանէն երբ Լ *Ա * իր Հասուն գրքին մէկ կ՛ըն­

Տւուտատ) : Լ • Ս • ո լ ր / ՚ չ Բա՚" էԸՐալ֊ առա՛ աՂ$յէհ.է "՝Ը. Էրեն ներկայացող ալպոմիմրմէկ պիտի դունի այդ պատառիկք , ապացուցած կքԼէէայ "է ք^է

շուշտ իր գիտութեան եթէ ոչ այգ պատ կերա ֊ դրէ սա տողերր , ո րոնք Լ ^ յ ս ^Ռ\.ա^\.^–էն են՛ բա յց ա յ դ նկարներուն փո խառիկ , օտար , Հետեւաբար

կերտ.ումր օգտագործել իր ապրումներուն Հաշ - չր Հերքուած , քանի որ մուտք ոմնին վերկին Հա­ սուտ ճտկատադիբր , այլ կ ՚ / ՚ / Հ " 7 7 տուած մե՛զի այն

լոյն : իր տարօրէն Հարուստ պատկեր՛նեոլս փա - տորին մէկ։ շաա թանկագին փաստր որով մենք երբեմն զմեզ

լէիոսգոբին րնդմէշ^էն տողեր , բառեր սեւեռելով : ՎԵՐՋԻՆ ԱՎՕԹ-Ր Հ ե ր քե լո վ կ՚ըսե՛նք մենք Հարազատ ի բա կան ո ւթիւ­

Այսպէս լուսաւորուած, իր քերթուածները ոչ նր : Վերի սլատառիկր թեքնիք , խորք կուդայ աչ

գեղձ– կ^ԸԼԼան , ոչ ալ աճպարարեալ։ Անոնք իր Հո­ Այս իրիկուն իմ հոգիս եկեղեցի մ ՚ Է հրսկայ՝ թէ այս անգամ Լոյս Զ*1ւարթ^$ք այլ այլ ինք ուզէ

գեկան ցանցակերպին մէչ^ նետաՀար ինկած պատ - Պատարագէն վերջ ր֊սսիոլր^ոլր ջահի մը նըմանկայ կամ չուզէ՝ ամ բո զկական Լ . Ս իէ՜րմէ լեանէն եւ է * *

կեր՚ներոլ թրթռումներն ՛են։ Եւ այսքան : իրաւ Միայն աղջիկ մ՚հեբաբձակ. . . Այս իրիկուն, տէ՛ր՛, բանա ս տ ե զծ ո լ թ ի ւձն* * կա յ սակայն ասկէ անդին

բանաստեղծութիւն։ Այգ պատկերները պիտի մնա­ մեղա՜յ , տ ա կա ւին ։ Ո՛– աս ի կա անփոխարինելի ձգոզութիւ–

յին ղերի այղ ցանցին լարերուն , պիտի Հասուն - Միամիտ եմ ու հիւաէնդ, ես՝ սիրահար աբեղայ • . • : նրն է Կը Հարցնեմ ձեզի Տիկիններ եւ Պարոններ

նային քառորդ դար.ու արեան, ցաւի տառապանքի

արեւներու՚լ. տակ, որպէսզի գտնէին այն կերպա­ Պիտի մհոնի՜մ, ու կ՛ուզեմ ծազիկնհբոլ ախտաւոր Հատորին, ուր տրամաբանական կարգին տեղ զգա­
Նուրբ հոգիներ հոգւոյս մէջ • • . կ՛ուզեմ լուսին լքը
րանքները որոնք ամէ՛նէն քաղցր շնորՀները կբ ցական կարգն՛ է ար կր վարէ յոլշքերոլԱ մապալէ՛
աղուոր
կազմեն իր վերջին Հատորին՛։ Ու փըզոսկրր ու խոշոր– • • կ՛ուզեմ աււուն մենաւոր սՐ՚ Ա*՜ նկարչական տա ր րր որ մթնոլորտը կ՚ըլլայ
Լուսինին սւակը կենայ , զերդ շերա՜մ մը վիրաւոր :
1922/՛ քերթուածներովն տկարութիւնը ներքին այդ ամէնուն , այդ աշխաբՀին որուն՛ վրայ դող -

անբաւաբարութենէ մր չէր գար պատկերներու Գզար կախարդական պլպլո*֊քը Հ ե ռ ո Հ ւ ,Հեռո՛լ մա­

ասիկա անդարմանելի անարիւնութիւնը կր նշանա­ շած բայց անմար լոյսերոլն .ու Հարցումը ։ Ե՞րբ

կէ Հոգիին այլ այդ շատի րաւապրումնե րո ւն ան­ Ու երբ մարդերւը, ո՜վ տէր, մեռել մ՚ըլլալս իմա­ իրաւ է բանաստեղծութիւնք,.
բաւաբար ուս վերա­
գրումները Հաոունութենէն: Նոյն թուով նաք
կը ծած­
բորորովին տարրեր վիճակներ (3) 8 • ՕՇԱԿԱՆ

Fonds A.R.A.M