Page 286 - ARM_19-1947_02
P. 286
ՆԻհ ն ՈՐ՛ԲԻ աևԿՐէՍԸ .ՄօտհօւԱ* թաբքեէ Ցիէուցաճ ՀայԽ
(Նիւ եորքի մեր թղթակիցէն) Բազմութիւն մը կը խճողուէր ճամբուն մէջ - Ա՚ԼԻ՚եԵՕ՚Ն, 20 Յունիս (Ցաււաշ) Բաւական
.գ
էոեղյը ։ կառքերը իրարու, ետեւէ կանգ կ՚առնէին ։ աաձնէ ի վեր մտադրած Էի Ավթ֊եօնփ եւ մօտակայ
Հեռոյէն դիտող մը՛ լուրջ արկածի մը տպաւո րու֊. շրջաններուն մէջ ցրուած Հայերու մասին վիճա
՝ Իէչ եք– իԴչսբէ* ԷԸ ձեւոյ* պնդէին այ* Հ Հ Ա - Ժ ՝ – թիւնր կ՚ունենար , մինչդեռ յայտն՚ոլեցալ որ, մեծ կագրութիւն՛ մը կատարել, մասնաւորապէս «Յա
ատշխարՀային Հայկական ՝Բոն,կրԷս»ը կազմակեբ - բան մբ էէ ր եդածք՛, գինով մ բն էր ինկեր ուշա - ռաջէի Համար։
պողնեբը ։ թափ ւ Յաջոդեցայ , շնորՀիւ քանի մը բարեկամներու
Երելու թ ապ է ս Ս՝ էացեալ Աղգերու մ ի9ոցով 3 բ ո ւե ց ան բոլոր՛բ : Ի՛նքն աշարմներ ու շգ1^առ բարոյական՛ օժանդակութեան ։
Հայկ– Գատի լուհ-րւմր կամ, աւելի ճիշտ պիտի քակտուեցաւ ։ Փողոցի եբկա յ ՛ե քբ գաաւ իբ բնակա Սոյն վիճակագրութիւնը կր X երկայացնէ Վոք–
ըլլայ ըսել,ներկայ Խորհրդային Հայաստանի սահ նոն լռութիւնն ու շաբմումբ : Ա* իա յն մէկր մնաց լիւզ նահանգին կեդրոն՝ Ավինեօնի եւ. իր մինչեւ
մաններու ընգարձակումբ կը հետապնդէին «Բոնկ–. սպասող կառքեբէն ֊ որ ամէնէն շքեղն էր, որուն
րէ&գր կազմակերպողները ։ ՛Բանի մը անդամ&եը ^նէձյրստւկրլ կր փալփլէր առաուան արեւին աակ % Ա% 25 քիլոմեթր հեռաւորութեան վրայ գտնուած քա–
Խաղաղութեան Վեհաժողովներու մէջ մեծ պետ՛ուտ֊ կեցած էր Հարեւանիս աանր մօա % ղաքներու եւ գիւղաքաղաքներու մէջ ցրուած Հա
թ ի՜ններու խաչաձեւուող շահերուն բախած եւ ան^ Ս էկէն բաց ո ւե ցան կառքին եր կա. ^լ^գմ՚ի յերու թիւր՛՛ Այ" ն՛ահանգին՛, ուրիշ քանի մը վայ
լոյծ մնացած Հայկ՛ Գատի լուծումը այս «Բոն՚կ– գուռն եր ք եւ ճպռոտ Հոտ աւէտ ո ւթեան մբ քրտնա– րերուն մէջ ալ կան բաւական թիւով Հայեր
րէս»ր կազմակերպող «Լրաբեր»ի պարոններոլն է քսառն ու թթու գոլորշին՝ զարնուեցաւ մեր գէմ քին : ինչպէս Պոլէն , Օրանժ , Ափթ եւ այլն սակայն
մնացածէ Ո՞ւր Է Հայաստանի սահմաններու րն - ՊչրուՀի մր գոլքս ելաւ մերկ սրունքն ե բուէ : Ա՛ ի1–" այժմ Հնարաւորութիւն չոլնենայ այդ տիղերուն
դարձակման իրաւական պահանջատէրը՝ Հայաստա գռնէն պարոն մր որ մէկ ոստումով անոր առթելն վւիճակագրութիւնները եւս միացնել վերոյիշեա/
նի կառա վար ութ ի ւնր եւ անոր իբր թէ թիկունք անցաւ իր խոնարՀ ՛ու սիրալիր սպաս ար կութ ի ւնր ինը վայրերուն Հետ ։
կեցած Խորհրդային Միութեան կա ռա վ ա ր ո ւթ ի ւ - մաաուցանելու ։ Հյակեց , յարգարեց ճմրթկուած Առաջին՝ ՛նաՀ անգին կեդրոն Ավինեօնին մէջ
նը։ կարսր , Արտահանը եւ հայկական նաՀանգնե– անոր մետաքս քղանցքր I Վ^երաբկուն ուսեբուն կան 2,2. ընտանիք բաղկացած 75 անձեբէ ։ Հոս բան–֊
րը երկու անգամ Թուրքիոյ զիջողը եղաւ Խ՚որՀր - ձգեց փափկօրէն , Համբուրելով ան՛որ ծոծրակք ։ ո ւո ր՝ն ե ր շկան ; ք*ո՚լ/լոոբն րւ ալ առեւ րււձտրականներ –ո՛ւ
ր զ ա յ ն ֊ որ կք
գային քիուսաստանր նախ \աին Պբէսթ Լիթով– Այս մարգր կր շոյէր կր շողոմէ ւՀե. ս տ աւո ոն ե ր են. գերձն ՚յփատ կարող ,
ծեփուածէդմար–
սքի «պաննիկ» (գործածելու համար նոյն ինքն Լե– ցուցագրէր գոյնզգոյն ներկերով կօշկակար , պատկերահան եւ, քանի մը հոգի զա
նինի որակումը) դաշնագրով եւ ապա, վերջին ան մ ին մբ , որուն առթեւ ծնրագ՚իբ կր խնկարկէր ան նազան առուծախ ընողներ ։ Կայ մէկ Հատ սեփա–
գամ, \92\ին կարս ի դաշնագրով .Թրիէսթէէն մին ի ր ստրկացած ես ով : կանատէբ֊տուն ։ Տիկ. Ղ֊աղաբեան կամաւորաբար
չեւ փորէա սահմանային եւ քաղաքական՛ խնդիր Եբկուքր մէկ կտրեցին փողոցին լ ա յ ն ք բ ։ ծ*– Հայ երախանեբուն Հայերէն կր սորվեց՛՛նէ շաբաթը
ներ հետապնդող Խորհրդային Մ իութիւնը ինչո՞ւ յառաջացան դիմացի սրճարան \ աշարաննե. մէկ իրիկուն ջերկոլշաբթի) Հաւաքելով զան՛ոնք։
շարքը ։ Տզոց թիւն է շուրջ 10-12։
թ ո յ լ կուտայ, ՛որ Հայաստանի սահմաններու ըն
դարձակման խնդիրը խաղալիկ դառնայ «Լրաբե– ՅնծուՀ ին անփութօրէն ինկեր էր անոր թեւին Փօնթ֊է , — Ավինեօնէն երեք քիլոմեթր եւ. գրե
ր»ի շուրջ հաւաքուած խումբ մը մարդոց ձեռք ։ վրայ, զոր կբ տանէր անսահման երանութեամբ ։ թէ Գից քաղաքին ։ 39 ընտա՛ն իք՝ 178 անձ ։ Այստեղ
Կա՞յ արդեօք միամիտ մէկը, որ հաւատայ, թէ Ունէր սպիտակ թիկն՛ոց : կարճ էր ու նեղ իբ կա կան 30/՛ չափ սեփական կալուած ունեցողներ —-
«Լրաբեր» ի մա բղիկ կր յանդգնէին հայկական հո պոյտ տափատը։ կ՚եբեւային ճերմակ գոլլպանե - գետին, տուն եւայլն։ Կան նաեւ 15 արՀեստաւոբ–
ղային պահանջները Միացեալ Աղգերու ներկա - րը ։ ԵԼ փոխան փողկապի նիհա՛ր վզին շուրջ ոսկի ներ, կօշկակար , դերձակ եւ սափրիչ։ Բան -
յացնե լու համար «Բոնկրէս» գումարել առանց շղթայ էր անցուցեր մէտայ/ւ^: ոլորները կ՝աշխատին«քառըլաժ»ի գործերուն մէջ,
Մ ո ս կո ւա յի հաւանութեա՛ն եւ թելադրութեան : Եւ Գրացուհիս անխօս հարցականով ՛ինծի կր դի՛ կան բանուո բներ ե լ բանուո րուհիներ
կա՞յ արդեօք գիտակից Հայ մը, ՛որ չգիտէ, թէ որոնք գործ
Թուրքիոյ կռնակ կեցած Անգլիան եւ Մ ՚ Նահանգ– մէ ։ Հետաքրքիր է գիտնալու թէ ին՚չենի է այս գլուխ կ՝աշխատին։ Առաջինները կր շահին մինչեւ
ն՚երը թ ո յ լ պիտի չտան որ Միացեալ Աղգերու օրա մեծածախս ղոյգը։ Ահա կառքին երկրորդ դուռր 60 ֆրանք, վերջինները 40 ժամական ։ իսկ մնաց
կարգի վրա ք գրուի Հայկ* Գատը։ կր բացուի ե լ սեւե^ր Հաղ ուած տղեկ մր կ՝իջնէ եալներուն ժամեր ր սովորական Ժամագիներն են։
կամացուկ; Մեզի կր նայի մտերիմ աչքերով, իբ Այստեղ կայ գիշերային գաս ընթացք մը Հա ք
Լուռ է Մ՚ոսկուան Հայկ» Գատի մասին, էսԿ րեւ թէ ծանօթներ ըլլայինք յ - երեխաներուն Համար, որոնց թիւն է շ՛ուրջ 45*
երր լուռ է Մ ոսկուան խօսիլ չ ի յանդգն ի ր Երեւա Ու մօտենալով կ՚ըսէ, քաղցր հնչականոլ եբկէեռ։ Երկու մասեբոլ բաժնուած ու • շաբա
նը : Հայկական. Ա՚ո՚վետականԱոցիալիստական (հես՛ թեամբ ։ թական երկուական պաՀ՝ երկուք ալ կէսական՛ ժա
սլուբլիկայի Գերագոյն Սովետի Նախագահ՛ութեան Ես ալ Հա յ եմ • • . մերով։ Մինչեւ 18 տարեկաններ կան յաճախողնե
նախագահ Ա՚ացակ Պապեանի ե լ Հայկական Աովե Իր ձայնին մէջ յուղում կայ, կը շիկնի ։ Խօ - րուն մէջ–, Գասատուներն են Պ • Ռ– ժամկոչեան եւ
տական՛ Սոցիալիստական Ռեսպուբլիկայի Մինիս սակցուհիս կը գրկէ զինքը։ Առաջին վայրկեանէն Տիկին ճիհանեան : իսկ րնՀ . Հսկողս ւթիւնը յանձ–
տրների Սովետի Տեղակալ Աահակ կարապետեանի ան լսեր է մեզ մեր լեղո՚ւռվ։ նուած է Պ՛ Մկրտվւչին : Գասատուներուն կ՝ըլլան
կողմէ «՝Բոնկրէս»ին յղուած հեռադիրներու մէք ԵԼ կր սկսի մեր Հարցումներու տարափբ . • • Համեստ վճարումներ –.Աշակերտներէն ալ կը գանձ
բառ մը իսկ չկայ «՝Բո<նկրէս»ի օրակարգի կաբե - Ո՞ վ են անոնք, այդ մարդն ու կինը։ ինչո՞ւ ուին որոշդումարներ ,սակայն ,ավս գանձումներով
ւոբագոյն հարցի՝ Հայաստանի սահմաններու ըն ինքը ընկերացեր է անոնց • . . ելեւմուտքը չի Հաւասա րակշռո լի ր : Բացը կր գո Հ՛
դարձակման մասին ։Եր կուքին ալ հեռադիրները կը Մ արդը պապաս է . . . աղջիկն ալ ԱլՕԱ ամինցէ հովանաւորող մարմինը ( Հ .Ա .Ը ֊Մ՛), ղանա -
խօսին «տաբագի ր հայութեան ներգաղթին» օժան է, կր պատասխանէ տրտմութեամբ : զան ձեռնարկներ կատարելով : Գաղութը համե -
դակելու եւ «արտասահմանի հայ յառաջադէմ ՛ոյ Հապա" մամադ, ո՞ւր է, կբ Հարցնենք ան - բաշխ է դպրոցին շուրջ ել, կը մաղթենք, որ յա֊
միջապէս .
ժերու աւելի սերտ համախմբումի» մասին ւ
Հայկական հողային պահանջներու մասին յի– Մեռաւ... Հազիւ լսելի ձայնով կվարտա -
շատ ակութ իւն կայ միայն Գէ՚որգ Զ* Կաթողիկոսի սանէ : Փղձկեր է : Շունչ կ՝աո՛ է , խեղդելու Համա՛ռ մաթախիծ լռութիւնը։ Լայնին կողմբ դարձանք ։
հեռագրին՛ մէջ։ Բայց ամէն մարդու համար պարզ ւրցունքր• Ո Լ կը շարունակէ՛, Անոնք էին։ Լրվաէթէն պարոնն ու Հոմանու -
է, որ Հայոց կաթողիկոսի հեռագրի համար խոր Հայրիկբ կը նեղէր , կր ծեծէր զինքը . . . ա– Հին որ ոգելիցներու ազդեց ո ւթե ան տակ կբ զբօս֊
հրդային կառա վա բութ իւն բ մաղի չա վւ անգամ մէն օր կ ուլար մա զրիկս * . վ եր– թ ր Հիւանդ պառ ֊. նաւէին . * • : Պզտիկր երբ զանոնւք աեսաւ , քա շո ւե -
պատասխանատու չէ : Կաթողիկոսի յայտնածը, կեցաւ . . . Բ^լ^էկր՝ ք՛՛՛ա֊ ՚ սիրա՚ր պայթած էր*** ցաւ մեղմէ Հեռու։ էքւ կեցաւ կառքին գրանբ կբք՝՜
թէեւ ամէ՛ն Հայ.ոլ սրտին խօսող, բայց անպա - այսպէս մեռաւ մամաս *՚. ," .-• ՝թն ած : Փ ո խո լեր խստացե ր էր պապա յին Հաճո յա..
տասխանաաոլ փափաք մ րն է Տ *Իլուխր կա խած՝ ք ՛֊ ե ց * * • I վայրկեան մբ յ ե - կատաբ ղէմ ք բ ։ Եր Հերաթափ ո՛ւ աղեբեկ դլուխբ
Եուկոսչաւիան դեռ ԽոբՀբդ. Մ ի՝ռ1֊թեան ան աո յ աւելցուց • աո–թելր ձղած՝ քօղարկելոլ Համար կշտամբող նայ–
դամ չէ, սակայն Թրիէսթէի Հարցը Խորհրդային Հիմա զիո $են ուզեր տ ունին մէթ* . » գի ֊ •ոլածքր^ կբ ճնշէր զաւկին՝ որ յանդգներ էր դուրս
Մ իութիւնը ոգի ի բռին պաշտպանեց ե լ մեծ մա շերօթիկ կր տանին ... ելլել եւ թերեւս զինք ծանօթացնել Հ
սով շահեցաւ Մեծեբոլ Խորհրդաժողովներու մէջ։ Այ*՛ վերջին խօ սքեմով աւարտեց ու փակեց իր 1 ՛Ծ ա րաւ էի*** բողոքեց աղան , անոր բար
Հայաստան՛ ԽորՀբդ. Միութեան անդամ է եւ մ անուկ կեանքբ տրորող մեծ ցաւէին՛ պատմ ու. ֊ կութեան դէմ յանդիմանէ Ղ*բացոլՀ՝իս գաւաթ մր
իբր այդպիսին իբ զաւակներու արիւնը առատ՛ու թի ւնր . . . : թուր խմցուց անոր, եւ երբ կառքբ մտաւ վերթին
թեամբ թափած է Թամանի թերակղզիէն մինչեւ ք^արեկամ ուՀ իս ամդունե բ էր ո լ կբ դողար * անգամ , Հ ր ամե շտի Հ ամբո յրնե ր ղրկեց ։
Խրիմ , եւ Ա տ ա լ ին կր ա ա է՛ն մինչեւ Պերլին ։ Եւ ուս \ք ՛֊ ե /լաւ ու գորովանքռվ կբ Համբուբէ-քւ զայն : ք\լ ինքնաշարմբ սուլեց ու սուրաց է
տի հայկական արդար հողային պահանջներ՛ու քն բաներ մր կ%րսէր ականթին - սքօղեալ բառեր– զոր « յ / * օ տ է ռ ն » բարքեր ։ Եւ֊ չարն րեդ Հուպ , փ֊ՆԷ "~
չէի լսեր։ պէս կ^ըլսէր ողբացեալ
նութեա՛ն տեղը Մեծեբոլ Խորհրդաժողովներու մէջ Տարազր Հ
է, եթէ խորհրդային կառավարս ւթ ի ւնր չուրք կեր Աեծածիծադ քրքիթ/ մք բնդՀատեց մեր արտ «. կՆՈՆ
պով շահագրգռուած է Հայաստանի սսամանն1եբու
ընդարձակման ինդրով,— ե ւ ոչ թէ Նիւ Եորքի
ողբալի «•Բ–1նկրէս»ը ե լ երերուն Մ իացեալ Աղգե - Գատր լոււծռւ֊էբ , ի&կ Միացեալ Ազդերբ, Անդլեւ–֊– գիբներէն ։ Հայաստանի խորհրդային իշխանոլ -
բու քշողովը։ Եւ եթէ , վերջ ի վերջոյ, Հայկ. Գա ամերիկեան ա լ ՚ ° ք ի ազդեց ո ւթեան, տակ մ եբմեցին թեան եւ Համայնավար կուսակցութեան պատաս
տը պիտի երթար Միացեալ Ազգեբուն , այդ պիտի ղ ր ա ղ ի լ ՀաԲԼ ՚ Ղ՝ատով^ ։ &ւ ան, որ ամէնէն աւե խանատու ներկայացուց ի չնե ր րԱ փ ի լռքի բովանդակ
ըլլար Հայկ. Դատը լուծելու բոլոր միւս միջոցնե լի պատասխանատ-ոլ է Հայկ* Գատի ներկայ վի հայութեան օժանդակութիւն ը չէ որ 1լ ակնկալեն
րը սպաոելէ յետոյ :
ճակի Համար՝ իյորՀբդային Մ իութիւնը , ^էինայ Ներգաղթի նման Համազգային մեծ ձեռնարկի Հա
Այս ամէնը շատ լալ գիտեն ոչ միայն Երեւա ինքզինք պատասխանատուութենէ աղատ նկատել : մար , այլ արտասաՀմանի Հայութեան յառաջադէմ
նի եւ Մոսկուայի մէջ, այլեւ Նիւ Եորքի «՝Բոնկ– & ատ պարզ Հաշիւ է այս ։ (կարդա1 Համայնավար եւ ուղեկից) ուժերու օ–
րէս»ը կազմակերպողները։ Եթէ Հայկ,՝ Գատի Համար ոն կր է */» ի դու - ժանղակութիւնը։ իսկ ԱաՀակ Կարապետ եան մաս
Սյդ պարագային ինչո՞ւ համար էր այս «՚Բոնկ. մարումր անաբմէք էր , խորՀրդային կառավարու նաւոր չեչտ գրած է «Սփիւռքի Հայութեան բոլոր
րէս»ո, ի ՞ 1 չ բանի պիտի ծառայէ իր դիմումը Մ ի– թեան եւ Համայնավար կուսակցութեան ինչ ինչ յառաջադէմ ուժերու Հետագայ աւելի սերտ Հա–
ացեա; Աղգերուն ։ նպատակն ե բուն ծ առայելու ււեսակէտէն ապար - մախմբան» վրայ։
Միակ տրամաբանական ենթադրութիւնը որ, գիւն չէր։ «Բոնկրէս»ր այդ Համախմբումը կատարեց :
իբր պատասխան այս հարցումի՛ն կարելի է ընել, Նախ այգ ժողովին մասնակցողները, ինչպէս «*Բոնկրէս»ի նպատակն՚ե րէն մէկն էր օգտա -
հետեւեալն է՛ ըսած եմ առաջին թղթակցութեանս մէջ, միա յն գործել Հայկ • Գատի շուրջ ստեղծուած Հետաքր -
Եթէ , հակառակ իրենց իսկ ակնկալութեան , Համայնավարները ե լ իրենց ուղեկից խորՀրդայ– քրոլթիւնր ե լ քիչ մը դրամ ապահովել «Բոնկրէ–
Մ իացեալ Ազգերը լուծեն Հայկ. Գատր, «•ք՚ոնկ - նասէր Հայերն էին։ «՝Բոնկբէս»ի չյայտարարուած ս»ը կազմակերպող Հայ Համայնավար կուսակցու
բէս»ր կազմակերպող հայ համայնավարները հայ նպատակներէն մէկը եւ թերեւս Հիմնական նպա թեան արտասաՀմանի, մասնաւորապէսԱմերիկայի
ազգի փրկիչներու վարկ ձեռք պիտի բերեն։ տակն էր Հայկական ղաղութներոլ ե լ մասնաւորա մէջ–. Եւ– եթէ «Բոնկրէս»ին Հետեւած կիրակի օր -
Իսկ եթէ , ինչպէս որ իրենք կ՝ակնկալեն , Մի պէս ամե րիկաՀա յ գաղութի մէջ զօրաշարժի են - ո լան հրապարակային ժողովի մէջ եղած խոս -
ացեալ Աղգերր մերժեն զբաղի. Հայկ. Գատով, թարկել հայ Համայնավարներու եւ անոնց ուղե տումները իրականանան , շօշափելի գումար մր կը
ա յգ պարագային հայ համայնավարները իրս։ կիցներու (քշ11օ^ է^^^V^I©^) ուժեբր։ Այգ էր Երե - մտնէ կազմակերպիչներու գանձը։
ւոլնք պիտի .ունենան՛ ըսելու՝ ձաեսէք , մենք եւ լան էն տրուած Հ րաՀանգը , գա տ՛ե լով Մ ացակ Պապ (Հայրենիք)
Խ՚որհրդ. Մ իութիւնր կը փափաքէինք որ Հայկ. եանի եւ ԱաՀակ կարապետեանի ողջոյնի հեռա - (Մնացեալը յաջորդով)
Fonds A.R.A.M
(Նիւ եորքի մեր թղթակիցէն) Բազմութիւն մը կը խճողուէր ճամբուն մէջ - Ա՚ԼԻ՚եԵՕ՚Ն, 20 Յունիս (Ցաււաշ) Բաւական
.գ
էոեղյը ։ կառքերը իրարու, ետեւէ կանգ կ՚առնէին ։ աաձնէ ի վեր մտադրած Էի Ավթ֊եօնփ եւ մօտակայ
Հեռոյէն դիտող մը՛ լուրջ արկածի մը տպաւո րու֊. շրջաններուն մէջ ցրուած Հայերու մասին վիճա
՝ Իէչ եք– իԴչսբէ* ԷԸ ձեւոյ* պնդէին այ* Հ Հ Ա - Ժ ՝ – թիւնր կ՚ունենար , մինչդեռ յայտն՚ոլեցալ որ, մեծ կագրութիւն՛ մը կատարել, մասնաւորապէս «Յա
ատշխարՀային Հայկական ՝Բոն,կրԷս»ը կազմակեբ - բան մբ էէ ր եդածք՛, գինով մ բն էր ինկեր ուշա - ռաջէի Համար։
պողնեբը ։ թափ ւ Յաջոդեցայ , շնորՀիւ քանի մը բարեկամներու
Երելու թ ապ է ս Ս՝ էացեալ Աղգերու մ ի9ոցով 3 բ ո ւե ց ան բոլոր՛բ : Ի՛նքն աշարմներ ու շգ1^առ բարոյական՛ օժանդակութեան ։
Հայկ– Գատի լուհ-րւմր կամ, աւելի ճիշտ պիտի քակտուեցաւ ։ Փողոցի եբկա յ ՛ե քբ գաաւ իբ բնակա Սոյն վիճակագրութիւնը կր X երկայացնէ Վոք–
ըլլայ ըսել,ներկայ Խորհրդային Հայաստանի սահ նոն լռութիւնն ու շաբմումբ : Ա* իա յն մէկր մնաց լիւզ նահանգին կեդրոն՝ Ավինեօնի եւ. իր մինչեւ
մաններու ընգարձակումբ կը հետապնդէին «Բոնկ–. սպասող կառքեբէն ֊ որ ամէնէն շքեղն էր, որուն
րէ&գր կազմակերպողները ։ ՛Բանի մը անդամ&եը ^նէձյրստւկրլ կր փալփլէր առաուան արեւին աակ % Ա% 25 քիլոմեթր հեռաւորութեան վրայ գտնուած քա–
Խաղաղութեան Վեհաժողովներու մէջ մեծ պետ՛ուտ֊ կեցած էր Հարեւանիս աանր մօա % ղաքներու եւ գիւղաքաղաքներու մէջ ցրուած Հա
թ ի՜ններու խաչաձեւուող շահերուն բախած եւ ան^ Ս էկէն բաց ո ւե ցան կառքին եր կա. ^լ^գմ՚ի յերու թիւր՛՛ Այ" ն՛ահանգին՛, ուրիշ քանի մը վայ
լոյծ մնացած Հայկ՛ Գատի լուծումը այս «Բոն՚կ– գուռն եր ք եւ ճպռոտ Հոտ աւէտ ո ւթեան մբ քրտնա– րերուն մէջ ալ կան բաւական թիւով Հայեր
րէս»ր կազմակերպող «Լրաբեր»ի պարոններոլն է քսառն ու թթու գոլորշին՝ զարնուեցաւ մեր գէմ քին : ինչպէս Պոլէն , Օրանժ , Ափթ եւ այլն սակայն
մնացածէ Ո՞ւր Է Հայաստանի սահմաններու րն - ՊչրուՀի մր գոլքս ելաւ մերկ սրունքն ե բուէ : Ա՛ ի1–" այժմ Հնարաւորութիւն չոլնենայ այդ տիղերուն
դարձակման իրաւական պահանջատէրը՝ Հայաստա գռնէն պարոն մր որ մէկ ոստումով անոր առթելն վւիճակագրութիւնները եւս միացնել վերոյիշեա/
նի կառա վար ութ ի ւնր եւ անոր իբր թէ թիկունք անցաւ իր խոնարՀ ՛ու սիրալիր սպաս ար կութ ի ւնր ինը վայրերուն Հետ ։
կեցած Խորհրդային Միութեան կա ռա վ ա ր ո ւթ ի ւ - մաաուցանելու ։ Հյակեց , յարգարեց ճմրթկուած Առաջին՝ ՛նաՀ անգին կեդրոն Ավինեօնին մէջ
նը։ կարսր , Արտահանը եւ հայկական նաՀանգնե– անոր մետաքս քղանցքր I Վ^երաբկուն ուսեբուն կան 2,2. ընտանիք բաղկացած 75 անձեբէ ։ Հոս բան–֊
րը երկու անգամ Թուրքիոյ զիջողը եղաւ Խ՚որՀր - ձգեց փափկօրէն , Համբուրելով ան՛որ ծոծրակք ։ ո ւո ր՝ն ե ր շկան ; ք*ո՚լ/լոոբն րւ ալ առեւ րււձտրականներ –ո՛ւ
ր զ ա յ ն ֊ որ կք
գային քիուսաստանր նախ \աին Պբէսթ Լիթով– Այս մարգր կր շոյէր կր շողոմէ ւՀե. ս տ աւո ոն ե ր են. գերձն ՚յփատ կարող ,
ծեփուածէդմար–
սքի «պաննիկ» (գործածելու համար նոյն ինքն Լե– ցուցագրէր գոյնզգոյն ներկերով կօշկակար , պատկերահան եւ, քանի մը հոգի զա
նինի որակումը) դաշնագրով եւ ապա, վերջին ան մ ին մբ , որուն առթեւ ծնրագ՚իբ կր խնկարկէր ան նազան առուծախ ընողներ ։ Կայ մէկ Հատ սեփա–
գամ, \92\ին կարս ի դաշնագրով .Թրիէսթէէն մին ի ր ստրկացած ես ով : կանատէբ֊տուն ։ Տիկ. Ղ֊աղաբեան կամաւորաբար
չեւ փորէա սահմանային եւ քաղաքական՛ խնդիր Եբկուքր մէկ կտրեցին փողոցին լ ա յ ն ք բ ։ ծ*– Հայ երախանեբուն Հայերէն կր սորվեց՛՛նէ շաբաթը
ներ հետապնդող Խորհրդային Մ իութիւնը ինչո՞ւ յառաջացան դիմացի սրճարան \ աշարաննե. մէկ իրիկուն ջերկոլշաբթի) Հաւաքելով զան՛ոնք։
շարքը ։ Տզոց թիւն է շուրջ 10-12։
թ ո յ լ կուտայ, ՛որ Հայաստանի սահմաններու ըն
դարձակման խնդիրը խաղալիկ դառնայ «Լրաբե– ՅնծուՀ ին անփութօրէն ինկեր էր անոր թեւին Փօնթ֊է , — Ավինեօնէն երեք քիլոմեթր եւ. գրե
ր»ի շուրջ հաւաքուած խումբ մը մարդոց ձեռք ։ վրայ, զոր կբ տանէր անսահման երանութեամբ ։ թէ Գից քաղաքին ։ 39 ընտա՛ն իք՝ 178 անձ ։ Այստեղ
Կա՞յ արդեօք միամիտ մէկը, որ հաւատայ, թէ Ունէր սպիտակ թիկն՛ոց : կարճ էր ու նեղ իբ կա կան 30/՛ չափ սեփական կալուած ունեցողներ —-
«Լրաբեր» ի մա բղիկ կր յանդգնէին հայկական հո պոյտ տափատը։ կ՚եբեւային ճերմակ գոլլպանե - գետին, տուն եւայլն։ Կան նաեւ 15 արՀեստաւոբ–
ղային պահանջները Միացեալ Աղգերու ներկա - րը ։ ԵԼ փոխան փողկապի նիհա՛ր վզին շուրջ ոսկի ներ, կօշկակար , դերձակ եւ սափրիչ։ Բան -
յացնե լու համար «Բոնկրէս» գումարել առանց շղթայ էր անցուցեր մէտայ/ւ^: ոլորները կ՝աշխատին«քառըլաժ»ի գործերուն մէջ,
Մ ո ս կո ւա յի հաւանութեա՛ն եւ թելադրութեան : Եւ Գրացուհիս անխօս հարցականով ՛ինծի կր դի՛ կան բանուո բներ ե լ բանուո րուհիներ
կա՞յ արդեօք գիտակից Հայ մը, ՛որ չգիտէ, թէ որոնք գործ
Թուրքիոյ կռնակ կեցած Անգլիան եւ Մ ՚ Նահանգ– մէ ։ Հետաքրքիր է գիտնալու թէ ին՚չենի է այս գլուխ կ՝աշխատին։ Առաջինները կր շահին մինչեւ
ն՚երը թ ո յ լ պիտի չտան որ Միացեալ Աղգերու օրա մեծածախս ղոյգը։ Ահա կառքին երկրորդ դուռր 60 ֆրանք, վերջինները 40 ժամական ։ իսկ մնաց
կարգի վրա ք գրուի Հայկ* Գատը։ կր բացուի ե լ սեւե^ր Հաղ ուած տղեկ մր կ՝իջնէ եալներուն ժամեր ր սովորական Ժամագիներն են։
կամացուկ; Մեզի կր նայի մտերիմ աչքերով, իբ Այստեղ կայ գիշերային գաս ընթացք մը Հա ք
Լուռ է Մ՚ոսկուան Հայկ» Գատի մասին, էսԿ րեւ թէ ծանօթներ ըլլայինք յ - երեխաներուն Համար, որոնց թիւն է շ՛ուրջ 45*
երր լուռ է Մ ոսկուան խօսիլ չ ի յանդգն ի ր Երեւա Ու մօտենալով կ՚ըսէ, քաղցր հնչականոլ եբկէեռ։ Երկու մասեբոլ բաժնուած ու • շաբա
նը : Հայկական. Ա՚ո՚վետականԱոցիալիստական (հես՛ թեամբ ։ թական երկուական պաՀ՝ երկուք ալ կէսական՛ ժա
սլուբլիկայի Գերագոյն Սովետի Նախագահ՛ութեան Ես ալ Հա յ եմ • • . մերով։ Մինչեւ 18 տարեկաններ կան յաճախողնե
նախագահ Ա՚ացակ Պապեանի ե լ Հայկական Աովե Իր ձայնին մէջ յուղում կայ, կը շիկնի ։ Խօ - րուն մէջ–, Գասատուներն են Պ • Ռ– ժամկոչեան եւ
տական՛ Սոցիալիստական Ռեսպուբլիկայի Մինիս սակցուհիս կը գրկէ զինքը։ Առաջին վայրկեանէն Տիկին ճիհանեան : իսկ րնՀ . Հսկողս ւթիւնը յանձ–
տրների Սովետի Տեղակալ Աահակ կարապետեանի ան լսեր է մեզ մեր լեղո՚ւռվ։ նուած է Պ՛ Մկրտվւչին : Գասատուներուն կ՝ըլլան
կողմէ «՝Բոնկրէս»ին յղուած հեռադիրներու մէք ԵԼ կր սկսի մեր Հարցումներու տարափբ . • • Համեստ վճարումներ –.Աշակերտներէն ալ կը գանձ
բառ մը իսկ չկայ «՝Բո<նկրէս»ի օրակարգի կաբե - Ո՞ վ են անոնք, այդ մարդն ու կինը։ ինչո՞ւ ուին որոշդումարներ ,սակայն ,ավս գանձումներով
ւոբագոյն հարցի՝ Հայաստանի սահմաններու ըն ինքը ընկերացեր է անոնց • . . ելեւմուտքը չի Հաւասա րակշռո լի ր : Բացը կր գո Հ՛
դարձակման մասին ։Եր կուքին ալ հեռադիրները կը Մ արդը պապաս է . . . աղջիկն ալ ԱլՕԱ ամինցէ հովանաւորող մարմինը ( Հ .Ա .Ը ֊Մ՛), ղանա -
խօսին «տաբագի ր հայութեան ներգաղթին» օժան է, կր պատասխանէ տրտմութեամբ : զան ձեռնարկներ կատարելով : Գաղութը համե -
դակելու եւ «արտասահմանի հայ յառաջադէմ ՛ոյ Հապա" մամադ, ո՞ւր է, կբ Հարցնենք ան - բաշխ է դպրոցին շուրջ ել, կը մաղթենք, որ յա֊
միջապէս .
ժերու աւելի սերտ համախմբումի» մասին ւ
Հայկական հողային պահանջներու մասին յի– Մեռաւ... Հազիւ լսելի ձայնով կվարտա -
շատ ակութ իւն կայ միայն Գէ՚որգ Զ* Կաթողիկոսի սանէ : Փղձկեր է : Շունչ կ՝աո՛ է , խեղդելու Համա՛ռ մաթախիծ լռութիւնը։ Լայնին կողմբ դարձանք ։
հեռագրին՛ մէջ։ Բայց ամէն մարդու համար պարզ ւրցունքր• Ո Լ կը շարունակէ՛, Անոնք էին։ Լրվաէթէն պարոնն ու Հոմանու -
է, որ Հայոց կաթողիկոսի հեռագրի համար խոր Հայրիկբ կը նեղէր , կր ծեծէր զինքը . . . ա– Հին որ ոգելիցներու ազդեց ո ւթե ան տակ կբ զբօս֊
հրդային կառա վա բութ իւն բ մաղի չա վւ անգամ մէն օր կ ուլար մա զրիկս * . վ եր– թ ր Հիւանդ պառ ֊. նաւէին . * • : Պզտիկր երբ զանոնւք աեսաւ , քա շո ւե -
պատասխանատու չէ : Կաթողիկոսի յայտնածը, կեցաւ . . . Բ^լ^էկր՝ ք՛՛՛ա֊ ՚ սիրա՚ր պայթած էր*** ցաւ մեղմէ Հեռու։ էքւ կեցաւ կառքին գրանբ կբք՝՜
թէեւ ամէ՛ն Հայ.ոլ սրտին խօսող, բայց անպա - այսպէս մեռաւ մամաս *՚. ," .-• ՝թն ած : Փ ո խո լեր խստացե ր էր պապա յին Հաճո յա..
տասխանաաոլ փափաք մ րն է Տ *Իլուխր կա խած՝ ք ՛֊ ե ց * * • I վայրկեան մբ յ ե - կատաբ ղէմ ք բ ։ Եր Հերաթափ ո՛ւ աղեբեկ դլուխբ
Եուկոսչաւիան դեռ ԽոբՀբդ. Մ ի՝ռ1֊թեան ան աո յ աւելցուց • աո–թելր ձղած՝ քօղարկելոլ Համար կշտամբող նայ–
դամ չէ, սակայն Թրիէսթէի Հարցը Խորհրդային Հիմա զիո $են ուզեր տ ունին մէթ* . » գի ֊ •ոլածքր^ կբ ճնշէր զաւկին՝ որ յանդգներ էր դուրս
Մ իութիւնը ոգի ի բռին պաշտպանեց ե լ մեծ մա շերօթիկ կր տանին ... ելլել եւ թերեւս զինք ծանօթացնել Հ
սով շահեցաւ Մեծեբոլ Խորհրդաժողովներու մէջ։ Այ*՛ վերջին խօ սքեմով աւարտեց ու փակեց իր 1 ՛Ծ ա րաւ էի*** բողոքեց աղան , անոր բար
Հայաստան՛ ԽորՀբդ. Միութեան անդամ է եւ մ անուկ կեանքբ տրորող մեծ ցաւէին՛ պատմ ու. ֊ կութեան դէմ յանդիմանէ Ղ*բացոլՀ՝իս գաւաթ մր
իբր այդպիսին իբ զաւակներու արիւնը առատ՛ու թի ւնր . . . : թուր խմցուց անոր, եւ երբ կառքբ մտաւ վերթին
թեամբ թափած է Թամանի թերակղզիէն մինչեւ ք^արեկամ ուՀ իս ամդունե բ էր ո լ կբ դողար * անգամ , Հ ր ամե շտի Հ ամբո յրնե ր ղրկեց ։
Խրիմ , եւ Ա տ ա լ ին կր ա ա է՛ն մինչեւ Պերլին ։ Եւ ուս \ք ՛֊ ե /լաւ ու գորովանքռվ կբ Համբուբէ-քւ զայն : ք\լ ինքնաշարմբ սուլեց ու սուրաց է
տի հայկական արդար հողային պահանջներ՛ու քն բաներ մր կ%րսէր ականթին - սքօղեալ բառեր– զոր « յ / * օ տ է ռ ն » բարքեր ։ Եւ֊ չարն րեդ Հուպ , փ֊ՆԷ "~
չէի լսեր։ պէս կ^ըլսէր ողբացեալ
նութեա՛ն տեղը Մեծեբոլ Խորհրդաժողովներու մէջ Տարազր Հ
է, եթէ խորհրդային կառավարս ւթ ի ւնր չուրք կեր Աեծածիծադ քրքիթ/ մք բնդՀատեց մեր արտ «. կՆՈՆ
պով շահագրգռուած է Հայաստանի սսամանն1եբու
ընդարձակման ինդրով,— ե ւ ոչ թէ Նիւ Եորքի
ողբալի «•Բ–1նկրէս»ը ե լ երերուն Մ իացեալ Աղգե - Գատր լոււծռւ֊էբ , ի&կ Միացեալ Ազդերբ, Անդլեւ–֊– գիբներէն ։ Հայաստանի խորհրդային իշխանոլ -
բու քշողովը։ Եւ եթէ , վերջ ի վերջոյ, Հայկ. Գա ամերիկեան ա լ ՚ ° ք ի ազդեց ո ւթեան, տակ մ եբմեցին թեան եւ Համայնավար կուսակցութեան պատաս
տը պիտի երթար Միացեալ Ազգեբուն , այդ պիտի ղ ր ա ղ ի լ ՀաԲԼ ՚ Ղ՝ատով^ ։ &ւ ան, որ ամէնէն աւե խանատու ներկայացուց ի չնե ր րԱ փ ի լռքի բովանդակ
ըլլար Հայկ. Դատը լուծելու բոլոր միւս միջոցնե լի պատասխանատ-ոլ է Հայկ* Գատի ներկայ վի հայութեան օժանդակութիւն ը չէ որ 1լ ակնկալեն
րը սպաոելէ յետոյ :
ճակի Համար՝ իյորՀբդային Մ իութիւնը , ^էինայ Ներգաղթի նման Համազգային մեծ ձեռնարկի Հա
Այս ամէնը շատ լալ գիտեն ոչ միայն Երեւա ինքզինք պատասխանատուութենէ աղատ նկատել : մար , այլ արտասաՀմանի Հայութեան յառաջադէմ
նի եւ Մոսկուայի մէջ, այլեւ Նիւ Եորքի «՝Բոնկ– & ատ պարզ Հաշիւ է այս ։ (կարդա1 Համայնավար եւ ուղեկից) ուժերու օ–
րէս»ը կազմակերպողները։ Եթէ Հայկ,՝ Գատի Համար ոն կր է */» ի դու - ժանղակութիւնը։ իսկ ԱաՀակ Կարապետ եան մաս
Սյդ պարագային ինչո՞ւ համար էր այս «՚Բոնկ. մարումր անաբմէք էր , խորՀրդային կառավարու նաւոր չեչտ գրած է «Սփիւռքի Հայութեան բոլոր
րէս»ո, ի ՞ 1 չ բանի պիտի ծառայէ իր դիմումը Մ ի– թեան եւ Համայնավար կուսակցութեան ինչ ինչ յառաջադէմ ուժերու Հետագայ աւելի սերտ Հա–
ացեա; Աղգերուն ։ նպատակն ե բուն ծ առայելու ււեսակէտէն ապար - մախմբան» վրայ։
Միակ տրամաբանական ենթադրութիւնը որ, գիւն չէր։ «Բոնկրէս»ր այդ Համախմբումը կատարեց :
իբր պատասխան այս հարցումի՛ն կարելի է ընել, Նախ այգ ժողովին մասնակցողները, ինչպէս «*Բոնկրէս»ի նպատակն՚ե րէն մէկն էր օգտա -
հետեւեալն է՛ ըսած եմ առաջին թղթակցութեանս մէջ, միա յն գործել Հայկ • Գատի շուրջ ստեղծուած Հետաքր -
Եթէ , հակառակ իրենց իսկ ակնկալութեան , Համայնավարները ե լ իրենց ուղեկից խորՀրդայ– քրոլթիւնր ե լ քիչ մը դրամ ապահովել «Բոնկրէ–
Մ իացեալ Ազգերը լուծեն Հայկ. Գատր, «•ք՚ոնկ - նասէր Հայերն էին։ «՝Բոնկբէս»ի չյայտարարուած ս»ը կազմակերպող Հայ Համայնավար կուսակցու
բէս»ր կազմակերպող հայ համայնավարները հայ նպատակներէն մէկը եւ թերեւս Հիմնական նպա թեան արտասաՀմանի, մասնաւորապէսԱմերիկայի
ազգի փրկիչներու վարկ ձեռք պիտի բերեն։ տակն էր Հայկական ղաղութներոլ ե լ մասնաւորա մէջ–. Եւ– եթէ «Բոնկրէս»ին Հետեւած կիրակի օր -
Իսկ եթէ , ինչպէս որ իրենք կ՝ակնկալեն , Մի պէս ամե րիկաՀա յ գաղութի մէջ զօրաշարժի են - ո լան հրապարակային ժողովի մէջ եղած խոս -
ացեալ Աղգերր մերժեն զբաղի. Հայկ. Գատով, թարկել հայ Համայնավարներու եւ անոնց ուղե տումները իրականանան , շօշափելի գումար մր կը
ա յգ պարագային հայ համայնավարները իրս։ կիցներու (քշ11օ^ է^^^V^I©^) ուժեբր։ Այգ էր Երե - մտնէ կազմակերպիչներու գանձը։
ւոլնք պիտի .ունենան՛ ըսելու՝ ձաեսէք , մենք եւ լան էն տրուած Հ րաՀանգը , գա տ՛ե լով Մ ացակ Պապ (Հայրենիք)
Խ՚որհրդ. Մ իութիւնր կը փափաքէինք որ Հայկ. եանի եւ ԱաՀակ կարապետեանի ողջոյնի հեռա - (Մնացեալը յաջորդով)
Fonds A.R.A.M
