Page 282 - ARM_19-1947_02
P. 282
ՆԻԻ֊ ԵՈՐ՝ԲԻ +ՈՆԿՐԷՍԸ ՀաՎթոյ^ պտուղճեաւ& Զոււսբճաւիք
(Նիւ կէգԴ մեր թղթակիցէն) Ր֊յւյր , թոյր , ճաշակ եւ տեսակ եւ աՀա արդէն ՛Բանի մը տարիէ ի վեր արեւելեան ղյ*րծ֊եբոբ֊
ք* • կը մտածէ ք պտուղներուն : Ո՞վ չի ճան շնար զա ֊ մթանագէթ մքլ կլչ վ՛այլի եվրոպական թերթերու
՚Խոնք եւ. չի սիրեր։ Կա՞յ մարդկային էակ մը որ մէջ, & վցերիայէն մինչեւ Պելմիա եւ Ամերիկա ւ
քցՄՐ՛ — ֊ Ա, • մատդ «01*ոաջ» 19 8«.Ափս սիրաբանութիւն կատարած չըլլայ անանց Հետ : Անոլնր Հ՚՚քթ • Նէրին Կիւն , ,որմէ յաճախ թարգ -
«ԲոնկրԷս»ի օրակարգի գլխաւոր Հարցերն է– կա՞ն բերաններ որ Համբուրած չրԱան զանոնք : ման՚ութիւննեբ կատարած ենք եւ որ ,անունէն գա–»
ին Ներգաղթը , զայն դիւրացնելու Համար Միաց թ՝ող կիները չնաիսանձին եւ չմտածեն թէ "տելով, ս\ռ նուաղն Աղէ ր ի մբ ր լլա լո ւ է՛
եալ ՛ՆաՀանգներու մէջ կազմ՛ակ՛։ ւրսլե լի ք Հանգա պչրանք ու գա ր պա սան ք վ, րենց մենաշնոբՀր կը Այս ամենագէտր, ար միշտ կր պտտի, այս
նակութիւնը եւ Հայկական Հողային պաՀանջները կազմեն։ Միրգերուն վայելքչ անշաՀախնգիր է եւ անդամ ն\րէն ձայն, կուտայ Անգարա յէն , Ա՝ աբսէյ^,
թուրք իա յէն : Ատոնցմէ զատ Հ՛" ոնկրէս»ի օրա - անվնաս , ակնապարար ել առողջարար : լի Ա Տ օ | թերթին միջոցաւ (15-16 Յունիս) •. քՒղ–
կարգին վրայ կային։ երկրորդական խնդիրներ, Մեծ քերթող մը (Վ. Իւկօ) ըսած է Եթէ թակցութան խորադիրը Հ^ռ^ւՆա. է լ Ուաջ)հ^կ.
խչպէա, օրինակ, ներգաղթողներէն «արտէլ»5,*ր ջնջենք ծաղիկները , շատ քիչ բան կը մնայ կեան - թ-ըն կը քսւր-սւնչին. Թուրքխւյ մէջ տարբեր միջոց -
կազմակերպելու խնդիր ր և֊ խնդ/ ներ , որոնք գրե քին մէջ : Աւելի թանկագին են պտուղները , որով - սերով»յ
թէ կապ չունէին կամ շատ Հեո՚ււոր կապ ունէին Հետել ասոնք ծն՛ունդն են ծաւ՛իկներուն : • (քօգուածագիրր կը պատմէ թէ Թուրքիան
«՝Բոնկրէս»ի Հիմնական նպատա ներու Հետ, ինչ– ,ճիշգ մէկ տարի առաջ, X Տառաչքի մէֆ սի - աշիսաբվի միակ երկիրն է որ չունի Համայ՛նավար
պէս «Հայերու նպաստը Համաշխարհային քաղա - բա բանա կան ժամադրութիւն մր ունեցած էի կազմակերպութիւն, պաշտօնական թէ գաղտնի :
քակբթութեան.» ; կեռասներուն՝ Հետ, դրուատելով անոնց զեղեց — Թուրքիոյ մէջ չկայ աեւէ խմբակցութիւն կամ
Գիւանր յայտարարեց , որ ներգաղթին օժան - կութիւնը, օգտակարութիւնն ու առատութիւնը : կուսակցութիւն որ գաղափարական պատճառնե -
ղակելու Համար առաիսրկ կայ կազմակերպել կեդ Ի՞նչ պատահեցաւ , այդ՛ օրէն ասդին։ իմ Հասակիս բով նպաստէ կարմիր Բանակին յառաջխաղացու -
րոնական Հանգանակի չ մարմին մր ել անոր մ ի– վրայ աւելցաւ տարի մը եւս, մինչդեռ կեռասը թեան /բ գէպի Նեղուցները» :
Հոցով Հինգ միլիոն տոլար Հանգանակել ամեըիկա– նոյն եռանդով ու խանդով, միեւնոյն Հմայքով >ու Այս պատճառով Ժիշտ Համաձայն յօգուտ–
Հայ դաղութէն։ Այդ Հինգ միլիոն, տոլարին մէկ Հրալրյէով վերադարձաւ , առանց կարեւորութիւն ծագր/ֆ Կրէմլին իր յոյսը գրած է Հինգերորդ
միլիոնը Հանգանակել մինչեւ ներկայ 1947 թուա ընծայելու ոչ ժամանակին եւ ոչ ալ մարգերու չա դունգ1ն վբայ, Նեղուցները եւ կարսն ու Ար տա «
կանի վեր9ր , իսկ մնացեալ չորս միլիոնր մինչեւ րագործութեան : Հանը գրաւելու Համար , Հաւանական րնդՀաբումի
1950 թո լական ր ։ Բայց, կարծես թէ ան աթ ազդուած է միՀա - մը պէւբագային : Այդ Ե • գունդր գոյութիւն ունի
Հարց ծագեցաւ, թէ ո՛՛՛վ պիտի վարէ այգ •վայրին յոռի տրամադրութիւներէն ել կ*ա$ւդոսնէ եղեր յ Հակառակ բոլոր զգուշութեանց եւ թուրք
հանգանակութիւնը։ Ոմանք առաջարկեցին, Հան - զիս* զկեղծաւոր մարգ, ինծ\ի Հանդէպ կատարած Համակնավա րնե րու չգոյութեան :
դան ակութ եան գործը յանձնէ, լ Հայ Բարեգործա - տարփանքդ , ոչ տլլ ինչ է, այլ սոսկ ոբկրամո ֊ - «Ընդհա|Տբապէս, անյանք որ կը ջատագովեն,
կան ԸնգՀանուր Մ իութեան , որ արդէն պատկա լոլթհւն » : խորհրդային ոտնձգութիւնը Թուրքիոյ մ է ջ , կյը.
ռելի գումար մր Հանգանակած եւ տրամադրած է Կը բողոքեմ . • «Ոչ , քաւ. լիցի , անուշիկ կե պատ1լաւն|խն կարգ մ բ մասնաւոր դասակարգերու :
Ներգաղթին : Գիտել տրուեցալ , որ Հ -Բ ՛Ը ՛Մ ։ " ռաս , քու մէջդ կ՚ողջունեմ բ ո ւթեան անմաՀ զե Նախ Հայերը ,որոնք 50.000 հոգի են Թուրքիսյ մէջ
յարաբերութեան մէկ է Հայաստանի խո րՀ բղային ղես կոլթիլնը եւ կնոջական շրթունքներու Հրա - կը կազմեն այն տարրը որայն վ բ ա յ ամէնէն աւելի
կառավարութեան Հետ եւ յանձնառութիւն ստանձ– պոյրո » : յոյս դրած են Մոսկուայի վարիչները: Մոսկսւայի
նած՝ է շարունակել իր օժանդակս լթ իւն ր ներգաղ– Կե ուսս թև Հնա զուգընթաց երեւաէլա յ՚ութեանս հրամաններուն վբայփոբձեր կատարուածենՊպսոյ
թին։ մէջ կո զմ՛այլիմ՛ Հոյնի ^֊առերուն ակնաիստիզ եւ֊ եւ սահմանամերձ հայկական շրջափակներու մէջ ,
Ուրիշներ հակառակ արտայայտուեցան հան - Հոգէպարար շարքերուն վրայ, արոնք եգեմական անկաիաւր-եա՚ն շարժում մը վերստեղծելու եւ
գանա կութ Լան գործը Հ ա յ Բարեգո բծական, ին շքեղութեամբ կր զարգարեն &*ւնգավայրիս սէգ գազանի կազմակերպութիւն մը գլռւի՛ հանելու
յանձնելու աո ակար կին , գիտել տալով միաժամա ւեռնեթուն անպարագիր Հորիզոն%երր, գէր^լՐ^Գ - համպը։ Ր^Այց մինչեւ հիմա Թրքահայերը ականջ
նակ, թէ «եթէ Հայ Բարեգործ-ականր շահագրգռ– ի/առն ո ւ ած ա բ գհւթական միրգերու, տսաերով : չեն կախեր••• Անոնք՝ չեն ուզեր բունել այնպիսի
ուած– ըլլար այս Հարցով , պէտք է ո ր իբ ներկա Կե ո սա էն վ ե / V շուաով /ո յս աշիարՀ ի կր Հաս–– գիրք մը ար բուոյն հակազդհցույ իւն մը յաոաջ պի,
յացուցիչները ուղարկէ ր այս ժոզովին : Մ ենք կը 1$ին , ծիրան, գեղձ, սալոր, խնձոր, աանձ , թութ, տի բերէր իրենց գլխողն, Թսւրքերու կ ո ղ մ է » :
կազմակերպենք այս դործր այնպէս, ինչպէս որ ալոճ, ՝1ու.ռ, սերկեւիլ եւայչն , եւ վերջապէս՝ խա - Այսպէս Պոլսոյ Հայերն– ալ մասամբ կասկա -
յարմար կր դատենք» : Ո Ո Դ Ր * սպասելով որ ձմեռնամուաին– երեւան գան օ՜ելի ցուցնելէ վերջ , Տոքթ • Նէբի՛ Կիւն կը պատ -
Ե՛– ծ՜այր տուաւ բուռն վէճ մ բ Հա յ Բարեգոր նարինջն ու կիարոնր, Մ իջ֊ե ր կրական եան ափուն - մէ այլապէս շոնդալից առասպել մը, առանց վե–
ծականի կողմնակիցներու եւ Հակառակորդներու քին արեւափառ ղարգերր : բապաՀոլթեան. .
միՕելՀ Գիւանընախազգալով մօտեցող փոթորիկը, Հրաշունակ սնունդներու ճոխ մթերք մր , րր– — «Բայց եւ այնպէս, Աովիէտները աւյելի յայ–
ջողութիւն շահած են Թուբքիայէն դուրս հաս -
•որոշեց կարճ կապել Հարցր եւ յայտարարեց , որ նութեան գլուխ գործողն ե րու Հաւաքած յ մ ր ^ միր տատուած Հայերու մէջ : Ան|ււնք յաջողած են շահիլ
ծառայութիւնը հայկական «Դաշնակ» յեզաւիոխա.
«մ՛՛եք հոս , սկզբունքով պիաի որոշենք հանգա .. գերու ծիածան մր Հ կեր , արբ եւ ուրախ լեր , քանի քլաւն կուսակցութեան Որ կւլռւհցալ Դերմաննեբու
կողքին (7 7 7), Խրիմի ել Ադրրէջանի համբաւս^,
%ակեռլ Հինդ միլիոն տոլաբը մինչեւ \950ը, ՛թէ <տլնիս վագուան ստուգութիւն բ • •• լոր շրջաններուն մէջ (7 7 7 7)։ Սյդ յեղափոխա
կան կազմակերպութեան վարիչը , զօր • Դբօ , միշտ
ոչ ; Իսկ թէ ո՞վ եւ ինչպէս պիտի հանգանակէ այդ կարդա Սրուանձւոեանգին Վանայ այգեսաան - ողջ է եւ ա յ ժ մ կը զտնուիՕտեսա ,իրբև խորհրդա
կան մաոէշալ ժոլքովի։Զօբ. Դրօ նշանակելի փոբ–
գումարը, ալդ խնդիրները կր լուծուին այս ժոզո– հերուն վրայ Հիւսուած ղովա-ոանքր, եւ մտաբերէ ձաոյոլթիլն մը ունի Միջին Արեւելքի գործերում
մէջ» :
•ի էն դուրս բանա կց ութ իւննե րով>՝> : Ե<~ սկզբունքով Ղ՚րաղաբկի իսաղողնեբբ : Ա՝ի չարչարեր միտքդ .ու
որոշուԼցաւ մինչեւ 1950 Հանգանակել հինգ միլիոն Հոգիդ , տնտեսական , քաղաքական ու փիլհսոփա^
տոլար , ատոր մէջն ըլլալով այն կէս միլիոն տո յակա% ապերախտ մարզանքներով։ Հուեր եւ ան -
լարը, որու հանգանակութիւնը արդէն յայտա - Հ ուն ր Իրար էլամբողջացնեն :
բարուած է Հայ Բարեգործական ին կողմէ։ ԱչքԷ անգուր ֆրանսացի եղական ղրագէտ ,
ՀՄարդ
Պրի քեա Աավարէն ին երկր, որ 1լրսէ *
ԻորՀրգային Միութեան մէչ գոյութիւն ունին կո ւթեան Համար աւելի օգտակար է նորատեսակ Ինչպէս կը յիշէ ընթերցողը, այս քնաբեր Հէ
այսպէս կոչուած <<^թմտ\»նեբ : Արտէ/կյ մասնագէտ կերակուրի մ ր պատրաստութիւնք, քան թէ նոր քեաթ ր առաջին անգամ Հրատարակուեցաւ ռամ -
արհեստաւորներու ա բդիւնարե բտկան Համագո ր - աստ ո ի մր գիւտր » ; կավար Պայքար/ մէջ , որ թարգմանած էր մերիկ–
ծակէյական խմբակ մըն է, որ կառավարութենէն խաղիկներու, պտուղների լ եւայլ բնական ե - էր թերթէ մը :
հում նիւթ կը գնէ, այո կամ այն ապրանքը կը րեւո յթներոլ Հմայքէն տոդորուած , Հարս սէր մեծ Թղթակցութեան մնացեալ մասին մէջ, յօդ -
շի՛ւ է ել կր ծախէ կառավարութեան % քերթողս՝ Լամառթին կ բսէ . ՀԱյս ամէնքր բաւա– ուածադիրը կը դրէ թէ սահ ման աղ լու իւ ի ն վրայ
«ք՚ոնկրէսէ֊ի մէ9 կային մարդիկ, որոնք կր րար են մ աՀ կան ացոլ մ ա ր դկո ւթ ե ան Հ ամա ր՝^ : Ռոլսերու լաւագոյն զինակիցներն են ՝Բիւրտերը,
հաւատային եւ կամ կ՝ուղէին ուրիշներուն հաւա ԳՐԻՄԻԹԷԼ մոլեռանդ, խոր ատելութեամբ լեցուած Անյդարա֊
կը պատմէ
տացնել, որ Ամերիկա յէն բազմ արիւ հայ մ ասնա - յի կառավարութեան Հանդէպ» : Տետո/
չրտեսա -
գէըո աբՀես^աւո րնե ր պիտի ներգաղթեն Հայտս - ՀԱՄԱՅՆԱՎԱՐ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹԵԱՆ 2 \ Ր Գ ընղՀ. Ան գա բայ ի խորՀրդային դեսպանատան
Ժողովը բացուեցաւ երէկ, չորեքշաբթի , Սթրազ– որ Անգա -
տան ել ուստի առաշՆսբկ բերած էին Հոս այդպի պուրկի մէջ՛. Պիտի տեւէ չորս օր։ կան ղո բծունէ,ոլթիլն ր:
սի Հճջաե^ներ կազմակերպել ու փոխագրել Հա - ՀՕգտուելով այն ի բոզութենէն
յաստան : Հիողովը որոշեց ինթարք տալ այդ առա
ջարկին ;
ոն կր է ս» ր կազմակեբպողՂ-եբը, ըստ . երե -
ւոյթին այն Համոզումը ունին, որ քաղաքակիրթ Մ* ^Իալայճեանի եւ Մ ան աս է Ա ելակի կարդացած զօրացնենք ներգաղթով, ոբպէսղի , ի Հարկին մեր
աշխաըՀը անտեղեակ է Հայերու, մատուցած ծա– ճառերը : ոյժով տիրանանք մեր իրաւունքներուն» :
ռայոլքժե նյէն Համ աշխա րՀա յին քազաքակրթու - Հայկական Հողային պաՀանջնեըոլ Հարցին Հողայի՛ն յանձնախումբի տեղեկատուութիւնը
թեան ել այդ պատճառով է, որ Հայկ* Ղ՚տտբ խա նուիբուած էր Մայիս 3, շաբաթ օրուան նիստը։ լսելէ վերջ , դիւանը արտօնեց , որ ժողովական–
ղաղութեան մէկ խո րՀ բգաժողովկն միւս \0ոբհբ - «Բոնկրէս»ի «Հողային յանձնա խում ըը» իր տեղե ներր Հարցումներ ուղղեն ել թ ե լա գր ութ ի ւնն ե ր ը–
դաժողովր կը քաշկոտուի եւ իր ՚ուծումը չի ստա կաբեր Տոքթ– Ց– ՚Ծովիկեանի միջոցով ներկա յա նեն : ժողովականներու կողմէ եղան բազմաթիւ
նար։ Առ այդ այս «Բոնկրէս»ը նպատակ դրած էր ցուց Հայկական Հողային պաՀանջներոլ բանաձե— թելագբոլթիււններ ել ճշտումներ , որոնք «մէնն
ծանօթացնել աշխարհ.ր Հայերու քաղաքակրթա — ւր սկսեալ Պերլինի քՕ ո րՀ րդաժողովէն ալ նկատի առնելու յանձն առաւ 1 ՚ ՚ յանձնախումբ՛իԼ
կան դերի Հետ, որով կը դիւրանայ Հայկ՛ ՚իատի (1878) մինչեւ Աեւրի գաշնադիրր, որ ըստ բանա տեղեկաբերը, ինչ որ ցոյց կուտա ր Միացեալ Աղ
լուծում ր : Այս նիւթին շուրջ գր-ս^որ ճառեր կար ձեւի, ստտրագրուած է 1920 Օգոստոս 1 3 / 5 ւ ( ° ) ։ գերուն ուղղուելիք խնդրագրին Հապճեպով կաղ—
գածին Պ– Տ– Պոյաճեան , պատ~ւելի Մ– Գալայ– Արդ՝ Աեվրի դաշնագրի ել նախաղաՀ Ու • Ուիլ– մոլած ըԱալը : Թե լագրութ իւննե ր բ եւ ճշտո լմներր
ճեան եւՊ֊ Մ անաս է Աելակ : Առաջին երկուքի ան սընի սաՀմանագծումի վրայ Հիմնուած բանաձեւր այնքան շատ էին–, որ գիւանր ստիպուեցաւ յայ ՜
բովանդակ ճառերը պարապ ճոռոմաբանութիւններ կ՝ առաջարկէ ր , որ «՝Բոնկրէս»ը դիմում կատարէ տարարել, թէ մնացեալ թելաղրոլթիլններբ ԳՐ*"՜
էին։ իսկ երրորգո ցաւ յայտնեց , որ Հնարաւոր չէ Միացեալ Աղգերուն եւ պաՀա.ջէ Ուիլսընի սահ - ւո ր ներկա յացուիե Հ ո զա յին յանձնախումրի նկա
&չԳՐԻտ Կ.երպով ներկայացնել աչխարՀին Հայերու մանագծած Հայկական Հողերու միացումը իյ,ո րՀ ր– տողութեան , իսկ մ ին է այգ սկզբունքով բւնդու -
կատարած քաղաքակրթական գերը, քանի որ այդ գային Հայաստանին : ՚ նի՚ն մողովին ներկայացուած ի՚նդբագիրրւ Ժ՚ո ~~
նի՚֊թԻ մասին ուսումնասիրուած աղբիլրներ չկան։ Բանաձեւը րնդունուեցաւ միաձայնութեամբ։ ղովր միաձայնութեամբ վաւեբացուց ներկա յաց -
Ուստի «Բոնկրէս^ր միաձայնութեամբ որոշեց (բո Այդ բանաձեւի Հիման վրայ կազմուած է ուած ղիրր*
լոր Հարցերը այս ժողովի մէջ ՛լ որոշուէին միա Հ՝Բոնկրէս»ի դիմումը Միացեալ Աղգերուն անգլիե
ձայնութեամբ)՛՛ Հարիւր Հազար տոլար յատկացնել րէն եւ Հայերէն, լեզուներով : Այդ Հ պա ամ ական վայրկեան ր՛» յաւե րմացնե -
ուսումնասիրելու Հայերու կատարած քաղաքակր Միացեալ Աղգերուն ներկայացուելիք հայե . լու Համար ատենապետ ր թելադրեց, որ նեբկանե–
թական գերբ իրենց բնակած երկիրներու եւ ի րէն խնգբագրի տեղեկաբերն էր Մ • քահ . Գալֆա– րՐ վայրկեան մր անշարժ մնան ի բեն զ տեղեր ր,
մասնաւորի ,Միացեալ ՛ՆաՀանգներու մէջ,ել Հրա յես/ն , ՚Բալիֆորնիայէն : Իբրեւ բացատրութիւն ոբպէսղի մողովի՝ լուսանկարը առնուի : \երկանե–
տարակելու այգ ուսումնասիրու0իլնները։ Իբրեւ Գալֆայեան քահանան յայտնեց որ «մենք Հայերս րբ Հնազանգեցան ատենապետի թելագրութեան, եւ
սկզբնաւորութիւն «՝Բ՛ոն կրէս»ը , միշտ միաձայնու այլեւս աղերսագրերով չէ որ կր դիմենք աշխարհի «պատմական» լուսանկաբր առնուեցաւ;
թեամբ , որոշեց Հրատարակել ել ամերիկեան ժո բախտը տնօրինող ատեանին , այլ պահանջագրով։ <Հ՝Բոնկրէս%ի նիստերբ լրացանէ
ղովուրդին մէջ տարածել Պ– Պ– Տ– Պոյաճեան ի , Բւնինք ԽորՀրդային Հայաստան մը, զոր պիտի (Հայրենիք)
Fonds A.R.A.M
(Նիւ կէգԴ մեր թղթակիցէն) Ր֊յւյր , թոյր , ճաշակ եւ տեսակ եւ աՀա արդէն ՛Բանի մը տարիէ ի վեր արեւելեան ղյ*րծ֊եբոբ֊
ք* • կը մտածէ ք պտուղներուն : Ո՞վ չի ճան շնար զա ֊ մթանագէթ մքլ կլչ վ՛այլի եվրոպական թերթերու
՚Խոնք եւ. չի սիրեր։ Կա՞յ մարդկային էակ մը որ մէջ, & վցերիայէն մինչեւ Պելմիա եւ Ամերիկա ւ
քցՄՐ՛ — ֊ Ա, • մատդ «01*ոաջ» 19 8«.Ափս սիրաբանութիւն կատարած չըլլայ անանց Հետ : Անոլնր Հ՚՚քթ • Նէրին Կիւն , ,որմէ յաճախ թարգ -
«ԲոնկրԷս»ի օրակարգի գլխաւոր Հարցերն է– կա՞ն բերաններ որ Համբուրած չրԱան զանոնք : ման՚ութիւննեբ կատարած ենք եւ որ ,անունէն գա–»
ին Ներգաղթը , զայն դիւրացնելու Համար Միաց թ՝ող կիները չնաիսանձին եւ չմտածեն թէ "տելով, ս\ռ նուաղն Աղէ ր ի մբ ր լլա լո ւ է՛
եալ ՛ՆաՀանգներու մէջ կազմ՛ակ՛։ ւրսլե լի ք Հանգա պչրանք ու գա ր պա սան ք վ, րենց մենաշնոբՀր կը Այս ամենագէտր, ար միշտ կր պտտի, այս
նակութիւնը եւ Հայկական Հողային պաՀանջները կազմեն։ Միրգերուն վայելքչ անշաՀախնգիր է եւ անդամ ն\րէն ձայն, կուտայ Անգարա յէն , Ա՝ աբսէյ^,
թուրք իա յէն : Ատոնցմէ զատ Հ՛" ոնկրէս»ի օրա - անվնաս , ակնապարար ել առողջարար : լի Ա Տ օ | թերթին միջոցաւ (15-16 Յունիս) •. քՒղ–
կարգին վրայ կային։ երկրորդական խնդիրներ, Մեծ քերթող մը (Վ. Իւկօ) ըսած է Եթէ թակցութան խորադիրը Հ^ռ^ւՆա. է լ Ուաջ)հ^կ.
խչպէա, օրինակ, ներգաղթողներէն «արտէլ»5,*ր ջնջենք ծաղիկները , շատ քիչ բան կը մնայ կեան - թ-ըն կը քսւր-սւնչին. Թուրքխւյ մէջ տարբեր միջոց -
կազմակերպելու խնդիր ր և֊ խնդ/ ներ , որոնք գրե քին մէջ : Աւելի թանկագին են պտուղները , որով - սերով»յ
թէ կապ չունէին կամ շատ Հեո՚ււոր կապ ունէին Հետել ասոնք ծն՛ունդն են ծաւ՛իկներուն : • (քօգուածագիրր կը պատմէ թէ Թուրքիան
«՝Բոնկրէս»ի Հիմնական նպատա ներու Հետ, ինչ– ,ճիշգ մէկ տարի առաջ, X Տառաչքի մէֆ սի - աշիսաբվի միակ երկիրն է որ չունի Համայ՛նավար
պէս «Հայերու նպաստը Համաշխարհային քաղա - բա բանա կան ժամադրութիւն մր ունեցած էի կազմակերպութիւն, պաշտօնական թէ գաղտնի :
քակբթութեան.» ; կեռասներուն՝ Հետ, դրուատելով անոնց զեղեց — Թուրքիոյ մէջ չկայ աեւէ խմբակցութիւն կամ
Գիւանր յայտարարեց , որ ներգաղթին օժան - կութիւնը, օգտակարութիւնն ու առատութիւնը : կուսակցութիւն որ գաղափարական պատճառնե -
ղակելու Համար առաիսրկ կայ կազմակերպել կեդ Ի՞նչ պատահեցաւ , այդ՛ օրէն ասդին։ իմ Հասակիս բով նպաստէ կարմիր Բանակին յառաջխաղացու -
րոնական Հանգանակի չ մարմին մր ել անոր մ ի– վրայ աւելցաւ տարի մը եւս, մինչդեռ կեռասը թեան /բ գէպի Նեղուցները» :
Հոցով Հինգ միլիոն տոլար Հանգանակել ամեըիկա– նոյն եռանդով ու խանդով, միեւնոյն Հմայքով >ու Այս պատճառով Ժիշտ Համաձայն յօգուտ–
Հայ դաղութէն։ Այդ Հինգ միլիոն, տոլարին մէկ Հրալրյէով վերադարձաւ , առանց կարեւորութիւն ծագր/ֆ Կրէմլին իր յոյսը գրած է Հինգերորդ
միլիոնը Հանգանակել մինչեւ ներկայ 1947 թուա ընծայելու ոչ ժամանակին եւ ոչ ալ մարգերու չա դունգ1ն վբայ, Նեղուցները եւ կարսն ու Ար տա «
կանի վեր9ր , իսկ մնացեալ չորս միլիոնր մինչեւ րագործութեան : Հանը գրաւելու Համար , Հաւանական րնդՀաբումի
1950 թո լական ր ։ Բայց, կարծես թէ ան աթ ազդուած է միՀա - մը պէւբագային : Այդ Ե • գունդր գոյութիւն ունի
Հարց ծագեցաւ, թէ ո՛՛՛վ պիտի վարէ այգ •վայրին յոռի տրամադրութիւներէն ել կ*ա$ւդոսնէ եղեր յ Հակառակ բոլոր զգուշութեանց եւ թուրք
հանգանակութիւնը։ Ոմանք առաջարկեցին, Հան - զիս* զկեղծաւոր մարգ, ինծ\ի Հանդէպ կատարած Համակնավա րնե րու չգոյութեան :
դան ակութ եան գործը յանձնէ, լ Հայ Բարեգործա - տարփանքդ , ոչ տլլ ինչ է, այլ սոսկ ոբկրամո ֊ - «Ընդհա|Տբապէս, անյանք որ կը ջատագովեն,
կան ԸնգՀանուր Մ իութեան , որ արդէն պատկա լոլթհւն » : խորհրդային ոտնձգութիւնը Թուրքիոյ մ է ջ , կյը.
ռելի գումար մր Հանգանակած եւ տրամադրած է Կը բողոքեմ . • «Ոչ , քաւ. լիցի , անուշիկ կե պատ1լաւն|խն կարգ մ բ մասնաւոր դասակարգերու :
Ներգաղթին : Գիտել տրուեցալ , որ Հ -Բ ՛Ը ՛Մ ։ " ռաս , քու մէջդ կ՚ողջունեմ բ ո ւթեան անմաՀ զե Նախ Հայերը ,որոնք 50.000 հոգի են Թուրքիսյ մէջ
յարաբերութեան մէկ է Հայաստանի խո րՀ բղային ղես կոլթիլնը եւ կնոջական շրթունքներու Հրա - կը կազմեն այն տարրը որայն վ բ ա յ ամէնէն աւելի
կառավարութեան Հետ եւ յանձնառութիւն ստանձ– պոյրո » : յոյս դրած են Մոսկուայի վարիչները: Մոսկսւայի
նած՝ է շարունակել իր օժանդակս լթ իւն ր ներգաղ– Կե ուսս թև Հնա զուգընթաց երեւաէլա յ՚ութեանս հրամաններուն վբայփոբձեր կատարուածենՊպսոյ
թին։ մէջ կո զմ՛այլիմ՛ Հոյնի ^֊առերուն ակնաիստիզ եւ֊ եւ սահմանամերձ հայկական շրջափակներու մէջ ,
Ուրիշներ հակառակ արտայայտուեցան հան - Հոգէպարար շարքերուն վրայ, արոնք եգեմական անկաիաւր-եա՚ն շարժում մը վերստեղծելու եւ
գանա կութ Լան գործը Հ ա յ Բարեգո բծական, ին շքեղութեամբ կր զարգարեն &*ւնգավայրիս սէգ գազանի կազմակերպութիւն մը գլռւի՛ հանելու
յանձնելու աո ակար կին , գիտել տալով միաժամա ւեռնեթուն անպարագիր Հորիզոն%երր, գէր^լՐ^Գ - համպը։ Ր^Այց մինչեւ հիմա Թրքահայերը ականջ
նակ, թէ «եթէ Հայ Բարեգործ-ականր շահագրգռ– ի/առն ո ւ ած ա բ գհւթական միրգերու, տսաերով : չեն կախեր••• Անոնք՝ չեն ուզեր բունել այնպիսի
ուած– ըլլար այս Հարցով , պէտք է ո ր իբ ներկա Կե ո սա էն վ ե / V շուաով /ո յս աշիարՀ ի կր Հաս–– գիրք մը ար բուոյն հակազդհցույ իւն մը յաոաջ պի,
յացուցիչները ուղարկէ ր այս ժոզովին : Մ ենք կը 1$ին , ծիրան, գեղձ, սալոր, խնձոր, աանձ , թութ, տի բերէր իրենց գլխողն, Թսւրքերու կ ո ղ մ է » :
կազմակերպենք այս դործր այնպէս, ինչպէս որ ալոճ, ՝1ու.ռ, սերկեւիլ եւայչն , եւ վերջապէս՝ խա - Այսպէս Պոլսոյ Հայերն– ալ մասամբ կասկա -
յարմար կր դատենք» : Ո Ո Դ Ր * սպասելով որ ձմեռնամուաին– երեւան գան օ՜ելի ցուցնելէ վերջ , Տոքթ • Նէբի՛ Կիւն կը պատ -
Ե՛– ծ՜այր տուաւ բուռն վէճ մ բ Հա յ Բարեգոր նարինջն ու կիարոնր, Մ իջ֊ե ր կրական եան ափուն - մէ այլապէս շոնդալից առասպել մը, առանց վե–
ծականի կողմնակիցներու եւ Հակառակորդներու քին արեւափառ ղարգերր : բապաՀոլթեան. .
միՕելՀ Գիւանընախազգալով մօտեցող փոթորիկը, Հրաշունակ սնունդներու ճոխ մթերք մր , րր– — «Բայց եւ այնպէս, Աովիէտները աւյելի յայ–
ջողութիւն շահած են Թուբքիայէն դուրս հաս -
•որոշեց կարճ կապել Հարցր եւ յայտարարեց , որ նութեան գլուխ գործողն ե րու Հաւաքած յ մ ր ^ միր տատուած Հայերու մէջ : Ան|ււնք յաջողած են շահիլ
ծառայութիւնը հայկական «Դաշնակ» յեզաւիոխա.
«մ՛՛եք հոս , սկզբունքով պիաի որոշենք հանգա .. գերու ծիածան մր Հ կեր , արբ եւ ուրախ լեր , քանի քլաւն կուսակցութեան Որ կւլռւհցալ Դերմաննեբու
կողքին (7 7 7), Խրիմի ել Ադրրէջանի համբաւս^,
%ակեռլ Հինդ միլիոն տոլաբը մինչեւ \950ը, ՛թէ <տլնիս վագուան ստուգութիւն բ • •• լոր շրջաններուն մէջ (7 7 7 7)։ Սյդ յեղափոխա
կան կազմակերպութեան վարիչը , զօր • Դբօ , միշտ
ոչ ; Իսկ թէ ո՞վ եւ ինչպէս պիտի հանգանակէ այդ կարդա Սրուանձւոեանգին Վանայ այգեսաան - ողջ է եւ ա յ ժ մ կը զտնուիՕտեսա ,իրբև խորհրդա
կան մաոէշալ ժոլքովի։Զօբ. Դրօ նշանակելի փոբ–
գումարը, ալդ խնդիրները կր լուծուին այս ժոզո– հերուն վրայ Հիւսուած ղովա-ոանքր, եւ մտաբերէ ձաոյոլթիլն մը ունի Միջին Արեւելքի գործերում
մէջ» :
•ի էն դուրս բանա կց ութ իւննե րով>՝> : Ե<~ սկզբունքով Ղ՚րաղաբկի իսաղողնեբբ : Ա՝ի չարչարեր միտքդ .ու
որոշուԼցաւ մինչեւ 1950 Հանգանակել հինգ միլիոն Հոգիդ , տնտեսական , քաղաքական ու փիլհսոփա^
տոլար , ատոր մէջն ըլլալով այն կէս միլիոն տո յակա% ապերախտ մարզանքներով։ Հուեր եւ ան -
լարը, որու հանգանակութիւնը արդէն յայտա - Հ ուն ր Իրար էլամբողջացնեն :
բարուած է Հայ Բարեգործական ին կողմէ։ ԱչքԷ անգուր ֆրանսացի եղական ղրագէտ ,
ՀՄարդ
Պրի քեա Աավարէն ին երկր, որ 1լրսէ *
ԻորՀրգային Միութեան մէչ գոյութիւն ունին կո ւթեան Համար աւելի օգտակար է նորատեսակ Ինչպէս կը յիշէ ընթերցողը, այս քնաբեր Հէ
այսպէս կոչուած <<^թմտ\»նեբ : Արտէ/կյ մասնագէտ կերակուրի մ ր պատրաստութիւնք, քան թէ նոր քեաթ ր առաջին անգամ Հրատարակուեցաւ ռամ -
արհեստաւորներու ա բդիւնարե բտկան Համագո ր - աստ ո ի մր գիւտր » ; կավար Պայքար/ մէջ , որ թարգմանած էր մերիկ–
ծակէյական խմբակ մըն է, որ կառավարութենէն խաղիկներու, պտուղների լ եւայլ բնական ե - էր թերթէ մը :
հում նիւթ կը գնէ, այո կամ այն ապրանքը կը րեւո յթներոլ Հմայքէն տոդորուած , Հարս սէր մեծ Թղթակցութեան մնացեալ մասին մէջ, յօդ -
շի՛ւ է ել կր ծախէ կառավարութեան % քերթողս՝ Լամառթին կ բսէ . ՀԱյս ամէնքր բաւա– ուածադիրը կը դրէ թէ սահ ման աղ լու իւ ի ն վրայ
«ք՚ոնկրէսէ֊ի մէ9 կային մարդիկ, որոնք կր րար են մ աՀ կան ացոլ մ ա ր դկո ւթ ե ան Հ ամա ր՝^ : Ռոլսերու լաւագոյն զինակիցներն են ՝Բիւրտերը,
հաւատային եւ կամ կ՝ուղէին ուրիշներուն հաւա ԳՐԻՄԻԹԷԼ մոլեռանդ, խոր ատելութեամբ լեցուած Անյդարա֊
կը պատմէ
տացնել, որ Ամերիկա յէն բազմ արիւ հայ մ ասնա - յի կառավարութեան Հանդէպ» : Տետո/
չրտեսա -
գէըո աբՀես^աւո րնե ր պիտի ներգաղթեն Հայտս - ՀԱՄԱՅՆԱՎԱՐ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹԵԱՆ 2 \ Ր Գ ընղՀ. Ան գա բայ ի խորՀրդային դեսպանատան
Ժողովը բացուեցաւ երէկ, չորեքշաբթի , Սթրազ– որ Անգա -
տան ել ուստի առաշՆսբկ բերած էին Հոս այդպի պուրկի մէջ՛. Պիտի տեւէ չորս օր։ կան ղո բծունէ,ոլթիլն ր:
սի Հճջաե^ներ կազմակերպել ու փոխագրել Հա - ՀՕգտուելով այն ի բոզութենէն
յաստան : Հիողովը որոշեց ինթարք տալ այդ առա
ջարկին ;
ոն կր է ս» ր կազմակեբպողՂ-եբը, ըստ . երե -
ւոյթին այն Համոզումը ունին, որ քաղաքակիրթ Մ* ^Իալայճեանի եւ Մ ան աս է Ա ելակի կարդացած զօրացնենք ներգաղթով, ոբպէսղի , ի Հարկին մեր
աշխաըՀը անտեղեակ է Հայերու, մատուցած ծա– ճառերը : ոյժով տիրանանք մեր իրաւունքներուն» :
ռայոլքժե նյէն Համ աշխա րՀա յին քազաքակրթու - Հայկական Հողային պաՀանջնեըոլ Հարցին Հողայի՛ն յանձնախումբի տեղեկատուութիւնը
թեան ել այդ պատճառով է, որ Հայկ* Ղ՚տտբ խա նուիբուած էր Մայիս 3, շաբաթ օրուան նիստը։ լսելէ վերջ , դիւանը արտօնեց , որ ժողովական–
ղաղութեան մէկ խո րՀ բգաժողովկն միւս \0ոբհբ - «Բոնկրէս»ի «Հողային յանձնա խում ըը» իր տեղե ներր Հարցումներ ուղղեն ել թ ե լա գր ութ ի ւնն ե ր ը–
դաժողովր կը քաշկոտուի եւ իր ՚ուծումը չի ստա կաբեր Տոքթ– Ց– ՚Ծովիկեանի միջոցով ներկա յա նեն : ժողովականներու կողմէ եղան բազմաթիւ
նար։ Առ այդ այս «Բոնկրէս»ը նպատակ դրած էր ցուց Հայկական Հողային պաՀանջներոլ բանաձե— թելագբոլթիււններ ել ճշտումներ , որոնք «մէնն
ծանօթացնել աշխարհ.ր Հայերու քաղաքակրթա — ւր սկսեալ Պերլինի քՕ ո րՀ րդաժողովէն ալ նկատի առնելու յանձն առաւ 1 ՚ ՚ յանձնախումբ՛իԼ
կան դերի Հետ, որով կը դիւրանայ Հայկ՛ ՚իատի (1878) մինչեւ Աեւրի գաշնադիրր, որ ըստ բանա տեղեկաբերը, ինչ որ ցոյց կուտա ր Միացեալ Աղ
լուծում ր : Այս նիւթին շուրջ գր-ս^որ ճառեր կար ձեւի, ստտրագրուած է 1920 Օգոստոս 1 3 / 5 ւ ( ° ) ։ գերուն ուղղուելիք խնդրագրին Հապճեպով կաղ—
գածին Պ– Տ– Պոյաճեան , պատ~ւելի Մ– Գալայ– Արդ՝ Աեվրի դաշնագրի ել նախաղաՀ Ու • Ուիլ– մոլած ըԱալը : Թե լագրութ իւննե ր բ եւ ճշտո լմներր
ճեան եւՊ֊ Մ անաս է Աելակ : Առաջին երկուքի ան սընի սաՀմանագծումի վրայ Հիմնուած բանաձեւր այնքան շատ էին–, որ գիւանր ստիպուեցաւ յայ ՜
բովանդակ ճառերը պարապ ճոռոմաբանութիւններ կ՝ առաջարկէ ր , որ «՝Բոնկրէս»ը դիմում կատարէ տարարել, թէ մնացեալ թելաղրոլթիլններբ ԳՐ*"՜
էին։ իսկ երրորգո ցաւ յայտնեց , որ Հնարաւոր չէ Միացեալ Աղգերուն եւ պաՀա.ջէ Ուիլսընի սահ - ւո ր ներկա յացուիե Հ ո զա յին յանձնախումրի նկա
&չԳՐԻտ Կ.երպով ներկայացնել աչխարՀին Հայերու մանագծած Հայկական Հողերու միացումը իյ,ո րՀ ր– տողութեան , իսկ մ ին է այգ սկզբունքով բւնդու -
կատարած քաղաքակրթական գերը, քանի որ այդ գային Հայաստանին : ՚ նի՚ն մողովին ներկայացուած ի՚նդբագիրրւ Ժ՚ո ~~
նի՚֊թԻ մասին ուսումնասիրուած աղբիլրներ չկան։ Բանաձեւը րնդունուեցաւ միաձայնութեամբ։ ղովր միաձայնութեամբ վաւեբացուց ներկա յաց -
Ուստի «Բոնկրէս^ր միաձայնութեամբ որոշեց (բո Այդ բանաձեւի Հիման վրայ կազմուած է ուած ղիրր*
լոր Հարցերը այս ժողովի մէջ ՛լ որոշուէին միա Հ՝Բոնկրէս»ի դիմումը Միացեալ Աղգերուն անգլիե
ձայնութեամբ)՛՛ Հարիւր Հազար տոլար յատկացնել րէն եւ Հայերէն, լեզուներով : Այդ Հ պա ամ ական վայրկեան ր՛» յաւե րմացնե -
ուսումնասիրելու Հայերու կատարած քաղաքակր Միացեալ Աղգերուն ներկայացուելիք հայե . լու Համար ատենապետ ր թելադրեց, որ նեբկանե–
թական գերբ իրենց բնակած երկիրներու եւ ի րէն խնգբագրի տեղեկաբերն էր Մ • քահ . Գալֆա– րՐ վայրկեան մր անշարժ մնան ի բեն զ տեղեր ր,
մասնաւորի ,Միացեալ ՛ՆաՀանգներու մէջ,ել Հրա յես/ն , ՚Բալիֆորնիայէն : Իբրեւ բացատրութիւն ոբպէսղի մողովի՝ լուսանկարը առնուի : \երկանե–
տարակելու այգ ուսումնասիրու0իլնները։ Իբրեւ Գալֆայեան քահանան յայտնեց որ «մենք Հայերս րբ Հնազանգեցան ատենապետի թելագրութեան, եւ
սկզբնաւորութիւն «՝Բ՛ոն կրէս»ը , միշտ միաձայնու այլեւս աղերսագրերով չէ որ կր դիմենք աշխարհի «պատմական» լուսանկաբր առնուեցաւ;
թեամբ , որոշեց Հրատարակել ել ամերիկեան ժո բախտը տնօրինող ատեանին , այլ պահանջագրով։ <Հ՝Բոնկրէս%ի նիստերբ լրացանէ
ղովուրդին մէջ տարածել Պ– Պ– Տ– Պոյաճեան ի , Բւնինք ԽորՀրդային Հայաստան մը, զոր պիտի (Հայրենիք)
Fonds A.R.A.M
