Page 58 - ARM_19-1946_02
P. 58
ս Ա Ռ Ա յէ
նա կուի գ ո յամ ա ր տ ը ֊ ականԼներս ա ր ձ ա գ ա ն գ կու ՄԻշտ ԽյԱ թշՕաւ/իԱ
աան. Վ ժ . . . վժ . . Վ ր է ժ , ա ղ ա ք , վրէժ ,քաԼ եղէք,
յաղթանակբ մերն է ։ կ ա ր ծ ե ս աչքերուս առԼեւ ըլ
ԱմԷե է*արի երր– ապրիլ ամսուան կը մօաե*– լան Հմա յեակները , Վ ա Հ անիկն եըը , ՛Լո լկաս Աղ - Համ*է6>«յկ>»կ*ձ »«*ղե ամի» է Ապրիլը։ Ալ -
բ ա բներ ր եւ ուրիշները ։ Անոնց արձակած Հրա ՚ րիշներուն՝ վարգ ու ձ֊աղիկ, մեզի*՝ արիւն ու կ ո ֊
ն-անք , ու երբ գարուն կ լ լ մտնենք, խռովք մբ , մ անները կենգանութիւն կ՛առնեն յիշողութեանս
ցնցում մբ կ՚ունենամ , պատանեկան տառապանքի աորահ–, աքսոր եւ 1 ա ր գ ւ թ՛ուրքը մեզ զարկաւ՝
մէԼ**» մեր կռնակէն, ր ա ց գ ա շ տ ե ր ո լ մէչ կամ ճամբան ե~
օրերու Հոգիս 1լ ալեկոծի , ել յիշողութեան ճ ի գ մբ Հ Զարկէ՛ք , տ զ ա ք , զարկէք, այս կողմէն *<
կր փորձեմ Հասնելու Համար Հոն ուր Հ ա գ ա ր , Հ ա բու վրայ։ Փլուզում քազաքներու ել տուներու ,
գարներ անթաղ թողուցինք • * *\ Զգոքյշ, թշնամին մեզ կբ տ ե ս ն է , նստուկ քաշե - մոզովուրգ մը ամրողք սուրի քաշուեցաւ ել մնա
ւն՛ յ ե լ լաթ փ ա թ թ ե ց է ք Լրամբարնե
Մ եր մ աաաղաաի խում բր Հաղարներ Էր եւ գ ղ ա ք *. մեզ կբ դ ա ւ ա ճ ա ն է ՚– «՛Հալէին» ցորդները աՀաւոր սարսափներովքշուեցանաշիար–
լուսնկան
հ ի չորս անկիւնները։ ԹրքտՀայաստանը գաս,ար -
բամ ան բ ա մ ա ն (Լրին ւ իրարմէ Հեռացուցին որ -
մ Է Լ մ ա տ ա կա բ ա ր * ի ա ս պ ա ր աղան յն կը ծանուցանէ
կուեցաւ ,
ւգէսգի մոռնանք իրար ւ*իոմ է շ ի սայլերու ւիրա յ լեց–
Այսօր Հաց չունինք, փայտերր Հատան , գիշերր
, մինչեւ գիծեըը, թշնամին՝ իր գիւային քրքիջներով գի
ո ւ ա ծ ,ամբողԼ շաբաթներ տ ան Լո ւ ել է վեր Լ Հասանք կրակի
տղաքը վ ա ր պ ի տ ի իԼնեն
Մէսուտիէ։ Հոն տ ե գ ա լո րե ց ին թ ա լան ո ւ ա ծ Հայ - տ ե ց մեր մոզովուրգի վերէին ճիչը՝ Տ է ր Զօրի ա–
գ ե ր ա ն ն ե ր բերելուդ ** • ն ա պ ա տ ն ե ր ո ւ ն մէ$ :
կ ա կ ա ն տ ա ն մը մէԼ, ոբսլէսգի իբրեւ ստրուկներ
բաժնեն մեզ թ ր ք ա կ ա ն գիւղերը։ Բոլորը առին Յանկարծ ի^ՔԳէ^Ք" կր ժողվեմ տ Աբգէն Հա * Հա յ ժողովուրդը կը գ ա լ ա ր ո ւ է ր արեան գեաե~
մէչ , եւ թուրք գիշատիչ աչ
տարին Հատիկ , Հատիկ : սա(V ենք «Մելիք պ ա զ չ ա ն » X Հյա ՛ակիս ցորենը կբ բու վւաշաները իրենց
Մենք ե ր ե ք Հայորգիներ էինք, երեքս ալ Հի յ ա ն ձնե մ Համպարեի վերակացուին , որ կ՛ ա ր ձան ա– քերը յառան– էին դ է ա ի կովկաս , գէպի Համաթու–
ւ ա ն դ , մէկ մէկ կմախք, մ՛էկբ՝ մեր ՊտգԼին թաղի գ ր է բ ա ժ ին ս , ու մէկէն կը չուեմ , ա ռ ա ն ց աԼ –ձախ րանական սեւ երազը : ՛Լասս/ ո լ ր ա կ ա՛հ ր նետուե -
Պծեկը, միւսը՝ Վաղինակ Վարգապեաին բաբա - նայելու։ Կր նստիմ Պ ա գ Զուրին գլուխը , որ կրՀ ո - ց ա ւ կրակին մէչ՝ ի ն ք ն ա պ ա շ տ պ ա ն ո ւ թ ե ա ն եւ դի
պանին ագան՝ *իեւոն :Հերթով իրարու ոԼիլները կը սի վ ճ ի տ եւ փրփրուն, քակելով մանկական չաբոլ– մադրութեան սրբազան դրօշբ պարզահ՜։ Ուրֆան
• մաքբէինք արեւի ճառագա յթներ ո ւ ն տ ա կ ։ Ամօթ - թիւններուս կծի կին գոզգոԼուն թելերր ։ ՀյոլրԼս կբ ձայն տ ո ւ ա ւ ու արիներու ա ր ձ ա գ ա ն գ ր Հ ա ս ա լ մին
խածութիւն ը մ եռի Համ արձակութիւն չէր տար նայիմ , բոլորն ալ Յոյներ են։ Կր զգամ որ յունա՛ չեւ Հյապին ԳարաՀիսաբ ել կորիւններու որչը՝—-
մ ուր ալ , մեր անօթ ո ւթիւնր պարտկելու Հ ամ ար : կան թաղին մօտերն եմ ։ ՜Լթոր տնակներ շիներ են, Ս ա կա իա : թ՛ուրքը իր արիւնոտ ակռաները սը -
Երբեմն յ ո յ ն մ ա տ ղ ա շ ազԼիկնե բ բաներ մ լ * կը բե պղինձէ ամաններով Լուր կբ կրեն։ Հանդարտ սրր՜ րաձ~՝ կ՚ուզէր լավւել ու բզկտել ամէն բան, բայց
րէին մեր ծ ա կ աչքերը ՛կշտացնելու։ Թուրք պաՀա– տով կը ս պ ա ս ե մ , որպէսզի անյագօբէն խմեմ Հայ գլխիկոՀր Հայկ մաոնղովգուրգար ռ ա ւ Երեւյաինսոիւն տղառնրերիուե Հա ա/՛ւաասո 9եւ. Հ
ե
րենի Լուրբ եւ ուժ առնեմ , քաԼութիւն , վճռակա– տա
պանը իր Հոգը էէր Ր^եՐ 1 անշուշտ կը ս պ ա ս է ր որ նութիւն բ ա խ տ ի ն դիմաւորելու . .. բ ա ռ բ պիտի չ ա ր տ ա ս ա ն է » • • • կ՝րսէբ շնականօրէն՝
օր ա ռ ա Լ մեռնինք ։Զէր արժեր ամբոգԼ օրը ս պ ա ս ե լ (ծ-ալէաթը : Աչ թէ յիսուն , այլ միայն չորս տարի
Լ՜ ւ է է – –՛ւ & «, .
նեմ վերչ՝ Հ ա յ ա ս տ ա ն ր կը վերաձ֊նէր «.Մայիս 2Տ»ով,
ե ր ե ք լակոտներու Համար։ Կը նստէր մեր գիմացբ Օգոստոսի կիզիչ արել է, գլուխս կը գ արդար
Համար տակ իր իսկ
եւ կ ուտէր ու կ՚ուտէր , մեղ ճաթեցնելու : Լուրին ֆշֆշոցին ու երկու ա փ ե ր ո վ կը սկսիմ ու մեր 9արդարարներր կ՝իյնային վրէմի
Մենք իր ա չ ք ե ր ո էն անիծուած ա ր ա ր ա ծ ն ե ր Էինք ։ խմել անյագօբէն • այնպէս որ , ո տ ք ո վ Դէխով Լու գ ն դ ա կ ն ե ր ո վ : թ՚ոլբքիան պարտուեցաւ
Ե րբեմն գօտիէն կը Հ անէ ր սեւ տոպրակ մը եւ կը բին մէԼ լ ո գ ա ն ք կ՛ առն եմ , կ ա ր օ տ ի լ ո գ ա ն ք ։ Յո յն ս ն ա փ ա ռ երազովը , զէնքով : Հայ մողովուրգր
Համրէր Հատիկ Հատիկ Հնչուն ոսկիներ, մատանի Հարսերը թուրք լակոտի մբ տ ե գ դրին ղիս, կ ՛ ա - ցնհ֊ութեան պ ա Հ ե ր ունեցաւ , արցունքր աչքերուն
ռաբկեն
ներ , օղեր , եւ կ ա ր ծ ե ս ըսել կ՚ուզէը • *» քաշուիմ թ է տ ե գ չեմ տար իրենց ։ ՝Բ ի չ մբ ետ կբ յիշեց"իբ մեռելները , Հորերու մէչ նետուաՆ
<ձԱյս Րո Լո ՐՐ այնտեղէն կողոպտեցի , կը յ ի– ել կ ա ր օ տ ց ա ծ սրտակիցներու պէս իրենց Հայ մանուկներու աղիողորմ կսկիՆն ու անտէր
էէ^Ք ձեր Բ ե ր դ ը » ։ ԳարաՀիսաբ) ։ երեսը կը նայիմ ա պ շ ա Հ ա ր ։ Մառերուս մէԼէն Լուր կոյսերու Հառաչանքները, եւ, կարհ՜եց թէ արդա
Մեր երե քբ տ ա ն ո ղ չ կ ա ր , որովՀետեւ տկար կր կաթի։ կ ա ր ծ ե ս ինծի ըսին ա ՛լ Հ ո գ մի րնեը , րութեան նմարը իր կողմը պ ի տ ի Հակի, բայց ,աշ–
էինք գ ե ռ , աշիւատելոլ անկարող : Թուրք գիւգա– ազատած ես քեզ վւնտռոգ թուրք գիւղացիներէն * •* խարՀը մոռցաւ մեզ ու ոճրագորօ՜ Թուրքը դարձ
ցին չէր ուզեր պարապ տեղը մ ե գ կերակրել։ Օրեր ո Հ ո ւ ն ա կո ւթ ի ւ ն մբ կր պատէ ամբոզԼ է ու - եալ ոտքի ձգեցին յանուն... Աուսոլլի Հեզուկին
վ ե ր Լ ոստիկան - զինուոր մ բ շրԼասի գիւղերուն թիւնս ։ Ա պ ա Հ ո վ կը զգամ ինքզինքս եւ նոյնիսկ ու Տ ա բ տ ա ն է լ ի "(յեղուցին :
մ Է Լ տ ե ղ ա ւ ո ր եց մ եղ , գիւղաց ին ե բ ո ւ ն ք ո վ * էրր՛եւ սլաՀ մը կ՛ենթադրեմ թէ չր Լա սլա ա ո ւ ա ծ եմ պաշտ
պ ա ն ն ե ր ո վ : Հյ ա ա մ օտէն կր նշմ ար եմ իմ Հ ասա կտ Մեր արիւեր վաճառուեցաւ , արդարութիւնը
վերին Հ րամ ան ։ ուրացան ու մարտիրոս մոզովուրգ մը անտէր
ձգեցին իր արիւնոտ վէրքերուն
Մ ենք բաժնուեցանք իրաբմ է խ ո ց ո տ ո ւ ա ծ ս բր կի ց գ ո ւ ն տ ուլիկ տ զ ե կ մբ քարիլգի երկու թիթեգէ մէչ՛. ԱշխարՀի մէչ
տով , նշանաց ի խո ս ա ան ա լռվ երբեք չմ ոռնալ ի- ամաններով ։ Ան ալ Լուր խրելու կուգալ։ ՝Բանի կբ
մօտենայ , ա յնչափ աւելի կ՛արթննա յ Հետաքրք չկայ մոզովուրգ մը որ իր արիւնով ըԱայ այնքան
րութիւնս ։կը կարմբիմ
բ ա ր ։ Երկու օր վերԼ , ազան Հասկցուց ոբ Պծեկբ ,Լերմ բռնոգի անմեղ որքան Հայր։ Ու չկայ մոզովուրգ մր որ
ունենայ
մաքրեր են, պէտք է մոռնամ ամէն ինչ, ՀձՀագգր մը պ է ս կար միշտ մենք։ է
ծես կը քրտնիմ ։ & անօթ է , ծանօթ • • • Հա , գ տ ա յ , այնքան որբեր՝ որքան Պէտք
տին»ր րն գ ո ւ ն իմ , ե թ է ոչ չի կրնար զիս պաշտպա թքնել չարղ արարներուն երեսը , րտյց պէտք
նել ։ 1ԼերԼբ լսեցի որ Պծեկը վա րՀ ա ր ութ եան Հե - Սխտորճենց ՎաՀէն է ։ Ալ անՀամբեր կբ սպա -
սեմ որ շուրԼիններբ Հեռանան եւ Հետբ խօսիմ . .* չէ մոռնալ նաեւ... Լօզանր։ Առաչինը՝ մեր արիւ
նը լակեց, վնաս
տ ե ւ ա ն ք ո վ վրան աղտոտեր էր , թուրք մօլ/ան չէ իսկ երկրորգր զայն ծ՜աթեց ի
Հանգուրժեր եւ մէկ Հ ա ր ո ւ ա ծ ո վ ն ե տ ե ր է մ օ տ ա - բայց մէկը կ՚երթայ, միւսբ կուգայ։ ՎերԼէն Հաս
կցայ որ բո լո ր ր Հոս կա գ ա ն Լուր առնելու։ ՛Բազա– մեզի։ Այսօր Հայն ու թուրքր կրկին վէճի մէչ են։
քի աղբիւրնե
կայ փոսի մր մ է Լ ։ իսկ ե բ կ ր ո ր գ ը ն կերս՝ *իեւոն նաւորումէ բ ը գ ե ռ չեն վազեր , կը վ ա խ ն ա ն Հոգերս կ՛ուզեմ, իմ պ ա պ ե ր ո ւ ս Հայրենիքն
Տալիք թրքա
մէկ ա ն գ ա մ ե կ ա ւ զիս տեսնելու գ ա զ ա ն ա բ ա ր ե քա– թու
, ինչպէս իրենք ուզեցին թունաւորել է . .. բան չունիմ , ա յ գ Հ ողեր ր
Լաչեբեց զիս։<ձԿը Համբերենք քիչ ^՜Ր^^ԼԸ մեծնանք, մեզ, մեր ապստամբութեան կորովը պակսեցնելու կան են . . .
օրին մէկը մէկ մէկ ձ ի կը գողնանք ու կը փախ - «Հս/Հքք.» գէշ
էք"Ք եր թանք մեր տեգբ» • • * ։ Զար բ ա խ տ է ս ու Համար։ ՛Բեռի Ր-ուսին կ՝ըսեմ, կ՝ՐԱայէ
րիշ շ ա տ շ ա տ ե բ ո ւ նման ան ա/ ա ն Հ ե տ ա ց ո լցին: Իր 1Լ ւս Տ էն Լուր ի ամ անները լեցուց ու կ՚երթա յ։ տո՛ւբ կորսեմ . *.
գիտեն
ճարպիկութեան պատճառով վախ է պատճառեր իր Ե ս ալ կ ա մ ա ց կ ա մ ա ց կր Հետեւիմ ։ Ա՛լ ,մրե– ք՛եռիներս՝ Անգլիացին եւ Ամերիկացին ,
ա ղ ա յ ի ն որ յանձներ է թուրք լակոտներուն ո ր պ է ս– բութիւնս Հ ա ա ա ւ * բո լո ր ո վին մ ինակ ենք ։ Աւելի ••. •
զ ի մ աքրեն , կ ե ռ ա ս ի ծ ա ռ ի մբ վ ր ա յ կ ա պ ե լ ո վ • • • կը մօտենամ « Վ^աՀԷ , յոգնեցար, տուր քիչ մ ՚ բ ն Ու մենք, Երեւանէն մինչեւ Փարիզ կամ Հե -
Մնացի մինակ։ Օրն ի բուն կուլայի գաղտնա ալ ես տանիմ • ՚ .>> , կը կ մ կ մ ա մ վ ա խ կ ո տ Հայերէնով ռաւոր Ամերիկա՝ կը ս պ ա ս ե ն ք ա ր դ ա ր լուծում մբ
Հողերուն
բ ա ր , մ իս մ ինակ թ ո թ ո վե լո վ մ ա յրենի բ ա բ բառը , մ ը ։ Կ ա ն դ կ՚առնէ յանկարծակիի եկած ։Թիթեզնեբէն մեր Գ ա տ ի ն , վ ե ր ա դ ա ր ձ բ մեր դ ա ր ա ւ ո ր
արիւնը
վ ա խ ն ա լ ո վ որ կբ մոռնամ եւ իսենդի մ ըՀպէս ես ին մէկը կը պ ա ռ կ ի գ ե տ ի ն , ամբոգԼ Լուրը շրԼելով *- • որոնց մ Է Լ դ ա ր ե ր ո ւ ընթացքին Հայկեան
ծի մենախօսութիւն կ՚բնէի ,եբբ րաիսար 1լունենայի Վ^աՀէն յ ո յն փ ռ ա պ ա ն ի մ ը ք ո վ կ՛ աշխատ ի։ իւառնուած է:
անցնելու Պծեկին , */՝եւոյին փոսերէն , որոնք ինծի «Սոմուն» կ՚եփեն ։ «Աոմուն^ը առատ ըլլալով,ինք– Եբէկի մեր Լարգարարները, այս՛օր իսկ մեր
Ր դարձեր յեր զիս իրենց
Համար ո ւ խ տ ա տ ե ղ ի մը դ ա ր ձ ա ծ էին ։ Ա ս տ ի ճ ա ն ա ալ Հսոմուն՚^ի պ է ս կք՚ս ^ԼԼՈ է ։ Յո գիմ ա ց ը կ ա ն գ ն ա ծ ՝ անդրդուելի կը մնան
ճանչնալ
բ ա ր ուժ ա ռ ի , ինը տ ա ր ե կ ա ն մաաագ Հոգւոյս ամ - կր Հարցաքննէ ։ կբ բ ա ց ա տ ր ե մ , Մեծ Հայրիկս գոռոզութեան մ Է Լ : Ոչ մ իա յ ն չեն ուզեր
կր ն ո ւ ա գ է ր , խանութ
Ր֊ոզԼ գառնութիւնը մ արմ ին ա ռ ա ւ ել մտածում ս թ ա ռ , Լոլթակ ը ո ս տի կան ո ւ– մեր իրաւունքը, այլեւ կը ս պ ա ռ ն ա ն X
կեգրոնացոլցի վւաիսուստի միԼոցի մը վրայ։ Հ ւս– թ ե ա ն ճիշդ քովն էր , Հէաա կին, Սնունդին եկեգե–
մոզուա& էի որ եթէ ե ր կ ա ր մնամ , կարգը ինծի ցին իր երգեՀոնով քառաձայն ե ր գե ց ոզո ւթ ի ւ ն կ*բ– ՚ « ՎերԼին Թուրքը պատրաստ է մեռնելու» է
պիտի գ ա յ .. . նէր, <ձՂ՝ոՀութիւն ել վւառաբանութիւն» , «Տէր ո" Մեր թշնամին միշտ ն ո յ ն ն Է, վ ա յ ր ա գ եւ գ ո -
գ ո րմ եա» , «Տէր ո գ ո ր մ ե ա , տուր ա շխարՀ իս խա ռ ո գ , սակայն ի Հարկին՝ քծնոգ։ ԹբքաՀ ա յաստան ի
Աւելի մօտեցայ աղային, Հե տ ա ք ր ք ր ո ւեցայ բոլոր նաՀատակներուն անէծքը մեր դլխուն , եթէ
ա յծերով ու ոչխարներով որոնք ինծի յանձն ուա ծ զա զո ւթի ւ ն , ազգիս Հայոց ազատութիւն» եր -
վար
մոռնանք այն նախճիրը , որով աւելի քան ՚ ^ է կ
ոսկի–
Էի1 ^հ֊ելոս Համար, եւ կամաց կամաց ալ ին գէր ••• մ իլիոն անմեղ Հ ա յեր ո լ ար ի լ ն բ խառեուեցաւ
պ ե ա օ ր է ն պ ա տ մ ե ց ի թոնիրի տակ աաՀուաՆ պաչտ– ԱմբոգԼ երկու օր պաՀեցին փուռին մէԼ, մին Ա ե ւ Նովէն մինչեւ Տ է ր Զօրի կիզիչ անապատր :
սի
ներոԼ, Բ ե ր գ ի մէ1ի զէնքերու, եւ. չեմ գ ի տ ե ր չեւ ո ր թուր ք գ ի ւ գ ա ց ինեբը Հեռացան ։ Փռապան ր Համազգային այսօրուան սուգին՝ յ ա ր գ ա ն ք եւ
չերու. մաոին–.Արմէքս բարձրացաւ,աղային յետո յ տարաւ յ ո յ ն ընտանիքի մ բ ք ո վ , որ քեռի իս երկիւղաձ-ութիւն ունինք մեր բոլոր մեռելներուն
սնութեան քերմաչափբ աւելցւ յկիներոլն ընկերն է եղեր, ինք՝ զինուոր, Հայրը ծեր, մօրու– Հ ա ն դ է պ , — ՐԱան
՛՛լ Հ. յ Հ. ( լ գրչի կամ Հողի մշակներ :
սալոր, մանուկներու պատուաստով կը զբաղէր :
ր ո յ ն ։ Ա լ կեանքիս վտանգ չկար, եւ օրին մէկն ալ Թուրք Ալին փ ո խեց ին , այս ա ն գ ա մ եդայ Եանի , Տ ա ր գ ա ն ք ձեզի, ՛Լա ր ո ւմ անն ե՛՛ ր , ձեր գրչին,
րեռ–
զիս թառնեցին գիւղին կարաւանին , կռնակս « Ե ա ն ի վ ե ր , Եանի վ ա ր » ։ Այս էր գ ո ր ծ ս ։ Օ՛ր մ ը ն ձեր մտքին, ձեր յ ո յ ս ի ն ու ձեր վեր չին Հառաչանք
ցահ– երկու կոտ Լէլչէկ) ցորեն, գիւղին րամինր ալ ե ր ի տ ա ս ա ր դ բ ա ր ե բ ա ր ս ե կ ա ւ յ ու գ ո ւած , նախ ներուն։ Եւ ձեզի ո՜վ Հողի մշակներ, ձեր միրձեռ–
մթերանոցը որն էր
փ ո թ ա գ ր ե լ ո ւ մինչեւ որոշուաօ՜ իր ծնոգքին Հետ բաներ մը քսօսեցաւ, լետոյ ինծի քերուն , ձեր քրտնաթոր ճ ա կ ա տ ի ն , ձեր կոխահ֊
իմ կ ա ր օ տ ա կ է զ Հերոսական Հայրենիքս։՝ Հասկցուցին թէ ա՛ լ չեն կրնար պաՀել , որովՀետեւ Հերկերուն ու ակօսներուն : Ու դուք մամիկներ,
Ազան պէտք եզան պատուէրները տոլաօ֊ էր ոստիկանութիւնր կբ Հ ա ւ ա ք է 3"քներոլ ք ո վ մնա աղօթք Հեճող ձեր ձայնին, ձեր խրճիթներուն ու
իր մարդոց : Միասին պ ի տ ի վարէինք մեր տ ա ն ա– ցած Հա յ ո րդիները ։ Կ՛ուզէ ին ա լ գ ե ս տ ա ն ր Թ ո լ ր քի ձեր քալտձ– տատասկոտ ճամբաներուն –.Մանուկներ
ւերակները, գտնելու Համար թոնիրին տակ պաՀ– մր ք ո վ տալ, մերժեցի։ \/աիսընտրեցի թրքական •4 ա ր ի ւ ն ա թ ա թ ա ւ , ձեզ չենք մոռցեր : կոյսեր Հա -
Հրաց սննե րը եւն Ար՛ այ Լ յ ա ս տ ա ն ի , ձեր խեղղոլաօ֊ ձայներ ր կը լսենք դեռ ,
ու ահ ոսկիները,
Հրճոլէի, բայց երբեք չէի ա ր տ ա յ ա յ տ ո ւ ե ր ՛ ՛ ՛ որբանոց մտնել եւ Եանին կրկին դ ա ր ձ ա ւ Ալի է
Որբանոցի ա ե ս չ ո ւ Հ ին մեր մանկասլարտէզի ու Ա իամանթոյի երգած վրէմխնգրական շունչով
Հ
նոյնիսկ ար ա ն Լա ց ի բեռիս ծանրութեան Համար : երգում կ՝րնենք
՝Բալեցինք ամբոգԼ տասնբՀինդ օր։ Մ եծերուն ոտ - Օր* Արշալոյսն էր, Կիրասոնցի կամ Թամզարացի,
ի։ ո ր ա ր ա ր ո ւՀ ին՝ մեր դ ր ա ց իՋոթո ւռենցԱրեւա լո յ – ատոլցում ստանալ :
քերը ուռեցան , իրենց կռնակի բեռներբ օրէ օր ա–
ւելի ծանրանալ սկսան , իսկ ես իմ ծանր բեռովս ս ր իր զաւակներուն Հ ե տ , իսկ Հ ա ն գ ե բ ձ ա ս րաՀ ր՝ ճանչցանք ձեզ, ով սուրբ նաՀատակներ :
կ ա ր ծ ե ս աւելի կայտառ, աւելի ուժով կը զգայի, Անտոնենց Բերուզ մայրիկր։ Այս շրԼանակին մէԼ ճանչցանք նաեւ մեր թշնամին :
բաւական մէկբ Թ. Հ Ե Ր Ո 8 Ե Ա Ն
քանի կը մօտենայինք Հայրենի լեռնեբուն ։ԱՀա կը կագգոլրուեցայ ,յուսալով թէ օրին
նշմ արեմ Բ ե ր գ ի գ ա գ ա թ ը ,ո ր Հսկայի մ ր պ է ս ցՐԱ՜ իմին՛ներս ալ ոզԼ առոզԼ պիտի գտնեմ ։ Որբերու
ո ւ ա ծ ինծի ո ւր ա իս ո ւթ ի ւ ն կը պատճառէ ։ Մանուկ կէսէն աւելի Հա ւորդիներ էին Կ իրասոնէն , Տ րա - թեան գազտնիքր, իր գեղեցիկ Հասակով, վառ -
Հոգիս կը իսայտայ , սլաՀ մը այն Հ ա ւ ա տ ք ը կուգալ սլղոնէն , կարինէն, Ե ր զն կա յ է ն եւ Բ ա բ ե ր գ է ն ։ Բա վռուն նայուաՆքով, մայրական անուշ գուրգու -
թ է ամէն ինչ իր տեղր պ ի տ ի գ տ ն ե մ ... Թուրք ըն տերուն ինքնութիւնը անծանօթ էր թուրք վարչու րանքով։ կարձ֊ես գիտմամր կր լացնէր մեզ իր սոր
կերակիցներս Հետս կ՛իյնան ։ Բայց ես չեմ լսեր , թ ե ա ն , շնորՀիւ Օր՛ Ս*րշալոյսէ ճարպիկ ղեկավա վեցուցած թուրքերէն երգերով, վստաՀ թէ մ ե ր
չեմ պատասխաներ , ուժ 1լ առնեմ ,էլ անցնիմ խում– րութեան ւ Կ՚ապրէինք տեսակ մը Հայկական շրԼա– մանկական Հոգիները ալեկոհ– պաՀելով մեզ փրկած–
բին ա ռ ա Լ ք ր : Կբ քալեմ դվխի^ոբ , աւերակներուն պատի մէԼ, բայց միշտ թ ր ք ա խ օ ս ։ Հոն էր որ Օր՛ կ՝ըԱայ գալիք անորոշ օրերու Համար . • •
էիըայէնէ Ինծի այնպէս կ ո ւ գ ա յ թ է գ ե ռ կ<Ա Հարու– Արշալո յ ս ը մեղի սո րվեցուց ինքնապաշտ ասան ո լ - ՊՕ%ՔՍ ԿԱՐՕՅՈՒնԻ
Fonds A.R.A.M
նա կուի գ ո յամ ա ր տ ը ֊ ականԼներս ա ր ձ ա գ ա ն գ կու ՄԻշտ ԽյԱ թշՕաւ/իԱ
աան. Վ ժ . . . վժ . . Վ ր է ժ , ա ղ ա ք , վրէժ ,քաԼ եղէք,
յաղթանակբ մերն է ։ կ ա ր ծ ե ս աչքերուս առԼեւ ըլ
ԱմԷե է*արի երր– ապրիլ ամսուան կը մօաե*– լան Հմա յեակները , Վ ա Հ անիկն եըը , ՛Լո լկաս Աղ - Համ*է6>«յկ>»կ*ձ »«*ղե ամի» է Ապրիլը։ Ալ -
բ ա բներ ր եւ ուրիշները ։ Անոնց արձակած Հրա ՚ րիշներուն՝ վարգ ու ձ֊աղիկ, մեզի*՝ արիւն ու կ ո ֊
ն-անք , ու երբ գարուն կ լ լ մտնենք, խռովք մբ , մ անները կենգանութիւն կ՛առնեն յիշողութեանս
ցնցում մբ կ՚ունենամ , պատանեկան տառապանքի աորահ–, աքսոր եւ 1 ա ր գ ւ թ՛ուրքը մեզ զարկաւ՝
մէԼ**» մեր կռնակէն, ր ա ց գ ա շ տ ե ր ո լ մէչ կամ ճամբան ե~
օրերու Հոգիս 1լ ալեկոծի , ել յիշողութեան ճ ի գ մբ Հ Զարկէ՛ք , տ զ ա ք , զարկէք, այս կողմէն *<
կր փորձեմ Հասնելու Համար Հոն ուր Հ ա գ ա ր , Հ ա բու վրայ։ Փլուզում քազաքներու ել տուներու ,
գարներ անթաղ թողուցինք • * *\ Զգոքյշ, թշնամին մեզ կբ տ ե ս ն է , նստուկ քաշե - մոզովուրգ մը ամրողք սուրի քաշուեցաւ ել մնա
ւն՛ յ ե լ լաթ փ ա թ թ ե ց է ք Լրամբարնե
Մ եր մ աաաղաաի խում բր Հաղարներ Էր եւ գ ղ ա ք *. մեզ կբ դ ա ւ ա ճ ա ն է ՚– «՛Հալէին» ցորդները աՀաւոր սարսափներովքշուեցանաշիար–
լուսնկան
հ ի չորս անկիւնները։ ԹրքտՀայաստանը գաս,ար -
բամ ան բ ա մ ա ն (Լրին ւ իրարմէ Հեռացուցին որ -
մ Է Լ մ ա տ ա կա բ ա ր * ի ա ս պ ա ր աղան յն կը ծանուցանէ
կուեցաւ ,
ւգէսգի մոռնանք իրար ւ*իոմ է շ ի սայլերու ւիրա յ լեց–
Այսօր Հաց չունինք, փայտերր Հատան , գիշերր
, մինչեւ գիծեըը, թշնամին՝ իր գիւային քրքիջներով գի
ո ւ ա ծ ,ամբողԼ շաբաթներ տ ան Լո ւ ել է վեր Լ Հասանք կրակի
տղաքը վ ա ր պ ի տ ի իԼնեն
Մէսուտիէ։ Հոն տ ե գ ա լո րե ց ին թ ա լան ո ւ ա ծ Հայ - տ ե ց մեր մոզովուրգի վերէին ճիչը՝ Տ է ր Զօրի ա–
գ ե ր ա ն ն ե ր բերելուդ ** • ն ա պ ա տ ն ե ր ո ւ ն մէ$ :
կ ա կ ա ն տ ա ն մը մէԼ, ոբսլէսգի իբրեւ ստրուկներ
բաժնեն մեզ թ ր ք ա կ ա ն գիւղերը։ Բոլորը առին Յանկարծ ի^ՔԳէ^Ք" կր ժողվեմ տ Աբգէն Հա * Հա յ ժողովուրդը կը գ ա լ ա ր ո ւ է ր արեան գեաե~
մէչ , եւ թուրք գիշատիչ աչ
տարին Հատիկ , Հատիկ : սա(V ենք «Մելիք պ ա զ չ ա ն » X Հյա ՛ակիս ցորենը կբ բու վւաշաները իրենց
Մենք ե ր ե ք Հայորգիներ էինք, երեքս ալ Հի յ ա ն ձնե մ Համպարեի վերակացուին , որ կ՛ ա ր ձան ա– քերը յառան– էին դ է ա ի կովկաս , գէպի Համաթու–
ւ ա ն դ , մէկ մէկ կմախք, մ՛էկբ՝ մեր ՊտգԼին թաղի գ ր է բ ա ժ ին ս , ու մէկէն կը չուեմ , ա ռ ա ն ց աԼ –ձախ րանական սեւ երազը : ՛Լասս/ ո լ ր ա կ ա՛հ ր նետուե -
Պծեկը, միւսը՝ Վաղինակ Վարգապեաին բաբա - նայելու։ Կր նստիմ Պ ա գ Զուրին գլուխը , որ կրՀ ո - ց ա ւ կրակին մէչ՝ ի ն ք ն ա պ ա շ տ պ ա ն ո ւ թ ե ա ն եւ դի
պանին ագան՝ *իեւոն :Հերթով իրարու ոԼիլները կը սի վ ճ ի տ եւ փրփրուն, քակելով մանկական չաբոլ– մադրութեան սրբազան դրօշբ պարզահ՜։ Ուրֆան
• մաքբէինք արեւի ճառագա յթներ ո ւ ն տ ա կ ։ Ամօթ - թիւններուս կծի կին գոզգոԼուն թելերր ։ ՀյոլրԼս կբ ձայն տ ո ւ ա ւ ու արիներու ա ր ձ ա գ ա ն գ ր Հ ա ս ա լ մին
խածութիւն ը մ եռի Համ արձակութիւն չէր տար նայիմ , բոլորն ալ Յոյներ են։ Կր զգամ որ յունա՛ չեւ Հյապին ԳարաՀիսաբ ել կորիւններու որչը՝—-
մ ուր ալ , մեր անօթ ո ւթիւնր պարտկելու Հ ամ ար : կան թաղին մօտերն եմ ։ ՜Լթոր տնակներ շիներ են, Ս ա կա իա : թ՛ուրքը իր արիւնոտ ակռաները սը -
Երբեմն յ ո յ ն մ ա տ ղ ա շ ազԼիկնե բ բաներ մ լ * կը բե պղինձէ ամաններով Լուր կբ կրեն։ Հանդարտ սրր՜ րաձ~՝ կ՚ուզէր լավւել ու բզկտել ամէն բան, բայց
րէին մեր ծ ա կ աչքերը ՛կշտացնելու։ Թուրք պաՀա– տով կը ս պ ա ս ե մ , որպէսզի անյագօբէն խմեմ Հայ գլխիկոՀր Հայկ մաոնղովգուրգար ռ ա ւ Երեւյաինսոիւն տղառնրերիուե Հա ա/՛ւաասո 9եւ. Հ
ե
րենի Լուրբ եւ ուժ առնեմ , քաԼութիւն , վճռակա– տա
պանը իր Հոգը էէր Ր^եՐ 1 անշուշտ կը ս պ ա ս է ր որ նութիւն բ ա խ տ ի ն դիմաւորելու . .. բ ա ռ բ պիտի չ ա ր տ ա ս ա ն է » • • • կ՝րսէբ շնականօրէն՝
օր ա ռ ա Լ մեռնինք ։Զէր արժեր ամբոգԼ օրը ս պ ա ս ե լ (ծ-ալէաթը : Աչ թէ յիսուն , այլ միայն չորս տարի
Լ՜ ւ է է – –՛ւ & «, .
նեմ վերչ՝ Հ ա յ ա ս տ ա ն ր կը վերաձ֊նէր «.Մայիս 2Տ»ով,
ե ր ե ք լակոտներու Համար։ Կը նստէր մեր գիմացբ Օգոստոսի կիզիչ արել է, գլուխս կը գ արդար
Համար տակ իր իսկ
եւ կ ուտէր ու կ՚ուտէր , մեղ ճաթեցնելու : Լուրին ֆշֆշոցին ու երկու ա փ ե ր ո վ կը սկսիմ ու մեր 9արդարարներր կ՝իյնային վրէմի
Մենք իր ա չ ք ե ր ո էն անիծուած ա ր ա ր ա ծ ն ե ր Էինք ։ խմել անյագօբէն • այնպէս որ , ո տ ք ո վ Դէխով Լու գ ն դ ա կ ն ե ր ո վ : թ՚ոլբքիան պարտուեցաւ
Ե րբեմն գօտիէն կը Հ անէ ր սեւ տոպրակ մը եւ կը բին մէԼ լ ո գ ա ն ք կ՛ առն եմ , կ ա ր օ տ ի լ ո գ ա ն ք ։ Յո յն ս ն ա փ ա ռ երազովը , զէնքով : Հայ մողովուրգր
Համրէր Հատիկ Հատիկ Հնչուն ոսկիներ, մատանի Հարսերը թուրք լակոտի մբ տ ե գ դրին ղիս, կ ՛ ա - ցնհ֊ութեան պ ա Հ ե ր ունեցաւ , արցունքր աչքերուն
ռաբկեն
ներ , օղեր , եւ կ ա ր ծ ե ս ըսել կ՚ուզէը • *» քաշուիմ թ է տ ե գ չեմ տար իրենց ։ ՝Բ ի չ մբ ետ կբ յիշեց"իբ մեռելները , Հորերու մէչ նետուաՆ
<ձԱյս Րո Լո ՐՐ այնտեղէն կողոպտեցի , կը յ ի– ել կ ա ր օ տ ց ա ծ սրտակիցներու պէս իրենց Հայ մանուկներու աղիողորմ կսկիՆն ու անտէր
էէ^Ք ձեր Բ ե ր դ ը » ։ ԳարաՀիսաբ) ։ երեսը կը նայիմ ա պ շ ա Հ ա ր ։ Մառերուս մէԼէն Լուր կոյսերու Հառաչանքները, եւ, կարհ՜եց թէ արդա
Մեր երե քբ տ ա ն ո ղ չ կ ա ր , որովՀետեւ տկար կր կաթի։ կ ա ր ծ ե ս ինծի ըսին ա ՛լ Հ ո գ մի րնեը , րութեան նմարը իր կողմը պ ի տ ի Հակի, բայց ,աշ–
էինք գ ե ռ , աշիւատելոլ անկարող : Թուրք գիւգա– ազատած ես քեզ վւնտռոգ թուրք գիւղացիներէն * •* խարՀը մոռցաւ մեզ ու ոճրագորօ՜ Թուրքը դարձ
ցին չէր ուզեր պարապ տեղը մ ե գ կերակրել։ Օրեր ո Հ ո ւ ն ա կո ւթ ի ւ ն մբ կր պատէ ամբոզԼ է ու - եալ ոտքի ձգեցին յանուն... Աուսոլլի Հեզուկին
վ ե ր Լ ոստիկան - զինուոր մ բ շրԼասի գիւղերուն թիւնս ։ Ա պ ա Հ ո վ կը զգամ ինքզինքս եւ նոյնիսկ ու Տ ա բ տ ա ն է լ ի "(յեղուցին :
մ Է Լ տ ե ղ ա ւ ո ր եց մ եղ , գիւղաց ին ե բ ո ւ ն ք ո վ * էրր՛եւ սլաՀ մը կ՛ենթադրեմ թէ չր Լա սլա ա ո ւ ա ծ եմ պաշտ
պ ա ն ն ե ր ո վ : Հյ ա ա մ օտէն կր նշմ ար եմ իմ Հ ասա կտ Մեր արիւեր վաճառուեցաւ , արդարութիւնը
վերին Հ րամ ան ։ ուրացան ու մարտիրոս մոզովուրգ մը անտէր
ձգեցին իր արիւնոտ վէրքերուն
Մ ենք բաժնուեցանք իրաբմ է խ ո ց ո տ ո ւ ա ծ ս բր կի ց գ ո ւ ն տ ուլիկ տ զ ե կ մբ քարիլգի երկու թիթեգէ մէչ՛. ԱշխարՀի մէչ
տով , նշանաց ի խո ս ա ան ա լռվ երբեք չմ ոռնալ ի- ամաններով ։ Ան ալ Լուր խրելու կուգալ։ ՝Բանի կբ
մօտենայ , ա յնչափ աւելի կ՛արթննա յ Հետաքրք չկայ մոզովուրգ մը որ իր արիւնով ըԱայ այնքան
րութիւնս ։կը կարմբիմ
բ ա ր ։ Երկու օր վերԼ , ազան Հասկցուց ոբ Պծեկբ ,Լերմ բռնոգի անմեղ որքան Հայր։ Ու չկայ մոզովուրգ մր որ
ունենայ
մաքրեր են, պէտք է մոռնամ ամէն ինչ, ՀձՀագգր մը պ է ս կար միշտ մենք։ է
ծես կը քրտնիմ ։ & անօթ է , ծանօթ • • • Հա , գ տ ա յ , այնքան որբեր՝ որքան Պէտք
տին»ր րն գ ո ւ ն իմ , ե թ է ոչ չի կրնար զիս պաշտպա թքնել չարղ արարներուն երեսը , րտյց պէտք
նել ։ 1ԼերԼբ լսեցի որ Պծեկը վա րՀ ա ր ութ եան Հե - Սխտորճենց ՎաՀէն է ։ Ալ անՀամբեր կբ սպա -
սեմ որ շուրԼիններբ Հեռանան եւ Հետբ խօսիմ . .* չէ մոռնալ նաեւ... Լօզանր։ Առաչինը՝ մեր արիւ
նը լակեց, վնաս
տ ե ւ ա ն ք ո վ վրան աղտոտեր էր , թուրք մօլ/ան չէ իսկ երկրորգր զայն ծ՜աթեց ի
Հանգուրժեր եւ մէկ Հ ա ր ո ւ ա ծ ո վ ն ե տ ե ր է մ օ տ ա - բայց մէկը կ՚երթայ, միւսբ կուգայ։ ՎերԼէն Հաս
կցայ որ բո լո ր ր Հոս կա գ ա ն Լուր առնելու։ ՛Բազա– մեզի։ Այսօր Հայն ու թուրքր կրկին վէճի մէչ են։
քի աղբիւրնե
կայ փոսի մր մ է Լ ։ իսկ ե բ կ ր ո ր գ ը ն կերս՝ *իեւոն նաւորումէ բ ը գ ե ռ չեն վազեր , կը վ ա խ ն ա ն Հոգերս կ՛ուզեմ, իմ պ ա պ ե ր ո ւ ս Հայրենիքն
Տալիք թրքա
մէկ ա ն գ ա մ ե կ ա ւ զիս տեսնելու գ ա զ ա ն ա բ ա ր ե քա– թու
, ինչպէս իրենք ուզեցին թունաւորել է . .. բան չունիմ , ա յ գ Հ ողեր ր
Լաչեբեց զիս։<ձԿը Համբերենք քիչ ^՜Ր^^ԼԸ մեծնանք, մեզ, մեր ապստամբութեան կորովը պակսեցնելու կան են . . .
օրին մէկը մէկ մէկ ձ ի կը գողնանք ու կը փախ - «Հս/Հքք.» գէշ
էք"Ք եր թանք մեր տեգբ» • • * ։ Զար բ ա խ տ է ս ու Համար։ ՛Բեռի Ր-ուսին կ՝ըսեմ, կ՝ՐԱայէ
րիշ շ ա տ շ ա տ ե բ ո ւ նման ան ա/ ա ն Հ ե տ ա ց ո լցին: Իր 1Լ ւս Տ էն Լուր ի ամ անները լեցուց ու կ՚երթա յ։ տո՛ւբ կորսեմ . *.
գիտեն
ճարպիկութեան պատճառով վախ է պատճառեր իր Ե ս ալ կ ա մ ա ց կ ա մ ա ց կր Հետեւիմ ։ Ա՛լ ,մրե– ք՛եռիներս՝ Անգլիացին եւ Ամերիկացին ,
ա ղ ա յ ի ն որ յանձներ է թուրք լակոտներուն ո ր պ է ս– բութիւնս Հ ա ա ա ւ * բո լո ր ո վին մ ինակ ենք ։ Աւելի ••. •
զ ի մ աքրեն , կ ե ռ ա ս ի ծ ա ռ ի մբ վ ր ա յ կ ա պ ե լ ո վ • • • կը մօտենամ « Վ^աՀԷ , յոգնեցար, տուր քիչ մ ՚ բ ն Ու մենք, Երեւանէն մինչեւ Փարիզ կամ Հե -
Մնացի մինակ։ Օրն ի բուն կուլայի գաղտնա ալ ես տանիմ • ՚ .>> , կը կ մ կ մ ա մ վ ա խ կ ո տ Հայերէնով ռաւոր Ամերիկա՝ կը ս պ ա ս ե ն ք ա ր դ ա ր լուծում մբ
Հողերուն
բ ա ր , մ իս մ ինակ թ ո թ ո վե լո վ մ ա յրենի բ ա բ բառը , մ ը ։ Կ ա ն դ կ՚առնէ յանկարծակիի եկած ։Թիթեզնեբէն մեր Գ ա տ ի ն , վ ե ր ա դ ա ր ձ բ մեր դ ա ր ա ւ ո ր
արիւնը
վ ա խ ն ա լ ո վ որ կբ մոռնամ եւ իսենդի մ ըՀպէս ես ին մէկը կը պ ա ռ կ ի գ ե տ ի ն , ամբոգԼ Լուրը շրԼելով *- • որոնց մ Է Լ դ ա ր ե ր ո ւ ընթացքին Հայկեան
ծի մենախօսութիւն կ՚բնէի ,եբբ րաիսար 1լունենայի Վ^աՀէն յ ո յն փ ռ ա պ ա ն ի մ ը ք ո վ կ՛ աշխատ ի։ իւառնուած է:
անցնելու Պծեկին , */՝եւոյին փոսերէն , որոնք ինծի «Սոմուն» կ՚եփեն ։ «Աոմուն^ը առատ ըլլալով,ինք– Եբէկի մեր Լարգարարները, այս՛օր իսկ մեր
Ր դարձեր յեր զիս իրենց
Համար ո ւ խ տ ա տ ե ղ ի մը դ ա ր ձ ա ծ էին ։ Ա ս տ ի ճ ա ն ա ալ Հսոմուն՚^ի պ է ս կք՚ս ^ԼԼՈ է ։ Յո գիմ ա ց ը կ ա ն գ ն ա ծ ՝ անդրդուելի կը մնան
ճանչնալ
բ ա ր ուժ ա ռ ի , ինը տ ա ր ե կ ա ն մաաագ Հոգւոյս ամ - կր Հարցաքննէ ։ կբ բ ա ց ա տ ր ե մ , Մեծ Հայրիկս գոռոզութեան մ Է Լ : Ոչ մ իա յ ն չեն ուզեր
կր ն ո ւ ա գ է ր , խանութ
Ր֊ոզԼ գառնութիւնը մ արմ ին ա ռ ա ւ ել մտածում ս թ ա ռ , Լոլթակ ը ո ս տի կան ո ւ– մեր իրաւունքը, այլեւ կը ս պ ա ռ ն ա ն X
կեգրոնացոլցի վւաիսուստի միԼոցի մը վրայ։ Հ ւս– թ ե ա ն ճիշդ քովն էր , Հէաա կին, Սնունդին եկեգե–
մոզուա& էի որ եթէ ե ր կ ա ր մնամ , կարգը ինծի ցին իր երգեՀոնով քառաձայն ե ր գե ց ոզո ւթ ի ւ ն կ*բ– ՚ « ՎերԼին Թուրքը պատրաստ է մեռնելու» է
պիտի գ ա յ .. . նէր, <ձՂ՝ոՀութիւն ել վւառաբանութիւն» , «Տէր ո" Մեր թշնամին միշտ ն ո յ ն ն Է, վ ա յ ր ա գ եւ գ ո -
գ ո րմ եա» , «Տէր ո գ ո ր մ ե ա , տուր ա շխարՀ իս խա ռ ո գ , սակայն ի Հարկին՝ քծնոգ։ ԹբքաՀ ա յաստան ի
Աւելի մօտեցայ աղային, Հե տ ա ք ր ք ր ո ւեցայ բոլոր նաՀատակներուն անէծքը մեր դլխուն , եթէ
ա յծերով ու ոչխարներով որոնք ինծի յանձն ուա ծ զա զո ւթի ւ ն , ազգիս Հայոց ազատութիւն» եր -
վար
մոռնանք այն նախճիրը , որով աւելի քան ՚ ^ է կ
ոսկի–
Էի1 ^հ֊ելոս Համար, եւ կամաց կամաց ալ ին գէր ••• մ իլիոն անմեղ Հ ա յեր ո լ ար ի լ ն բ խառեուեցաւ
պ ե ա օ ր է ն պ ա տ մ ե ց ի թոնիրի տակ աաՀուաՆ պաչտ– ԱմբոգԼ երկու օր պաՀեցին փուռին մէԼ, մին Ա ե ւ Նովէն մինչեւ Տ է ր Զօրի կիզիչ անապատր :
սի
ներոԼ, Բ ե ր գ ի մէ1ի զէնքերու, եւ. չեմ գ ի տ ե ր չեւ ո ր թուր ք գ ի ւ գ ա ց ինեբը Հեռացան ։ Փռապան ր Համազգային այսօրուան սուգին՝ յ ա ր գ ա ն ք եւ
չերու. մաոին–.Արմէքս բարձրացաւ,աղային յետո յ տարաւ յ ո յ ն ընտանիքի մ բ ք ո վ , որ քեռի իս երկիւղաձ-ութիւն ունինք մեր բոլոր մեռելներուն
սնութեան քերմաչափբ աւելցւ յկիներոլն ընկերն է եղեր, ինք՝ զինուոր, Հայրը ծեր, մօրու– Հ ա ն դ է պ , — ՐԱան
՛՛լ Հ. յ Հ. ( լ գրչի կամ Հողի մշակներ :
սալոր, մանուկներու պատուաստով կը զբաղէր :
ր ո յ ն ։ Ա լ կեանքիս վտանգ չկար, եւ օրին մէկն ալ Թուրք Ալին փ ո խեց ին , այս ա ն գ ա մ եդայ Եանի , Տ ա ր գ ա ն ք ձեզի, ՛Լա ր ո ւմ անն ե՛՛ ր , ձեր գրչին,
րեռ–
զիս թառնեցին գիւղին կարաւանին , կռնակս « Ե ա ն ի վ ե ր , Եանի վ ա ր » ։ Այս էր գ ո ր ծ ս ։ Օ՛ր մ ը ն ձեր մտքին, ձեր յ ո յ ս ի ն ու ձեր վեր չին Հառաչանք
ցահ– երկու կոտ Լէլչէկ) ցորեն, գիւղին րամինր ալ ե ր ի տ ա ս ա ր դ բ ա ր ե բ ա ր ս ե կ ա ւ յ ու գ ո ւած , նախ ներուն։ Եւ ձեզի ո՜վ Հողի մշակներ, ձեր միրձեռ–
մթերանոցը որն էր
փ ո թ ա գ ր ե լ ո ւ մինչեւ որոշուաօ՜ իր ծնոգքին Հետ բաներ մը քսօսեցաւ, լետոյ ինծի քերուն , ձեր քրտնաթոր ճ ա կ ա տ ի ն , ձեր կոխահ֊
իմ կ ա ր օ տ ա կ է զ Հերոսական Հայրենիքս։՝ Հասկցուցին թէ ա՛ լ չեն կրնար պաՀել , որովՀետեւ Հերկերուն ու ակօսներուն : Ու դուք մամիկներ,
Ազան պէտք եզան պատուէրները տոլաօ֊ էր ոստիկանութիւնր կբ Հ ա ւ ա ք է 3"քներոլ ք ո վ մնա աղօթք Հեճող ձեր ձայնին, ձեր խրճիթներուն ու
իր մարդոց : Միասին պ ի տ ի վարէինք մեր տ ա ն ա– ցած Հա յ ո րդիները ։ Կ՛ուզէ ին ա լ գ ե ս տ ա ն ր Թ ո լ ր քի ձեր քալտձ– տատասկոտ ճամբաներուն –.Մանուկներ
ւերակները, գտնելու Համար թոնիրին տակ պաՀ– մր ք ո վ տալ, մերժեցի։ \/աիսընտրեցի թրքական •4 ա ր ի ւ ն ա թ ա թ ա ւ , ձեզ չենք մոռցեր : կոյսեր Հա -
Հրաց սննե րը եւն Ար՛ այ Լ յ ա ս տ ա ն ի , ձեր խեղղոլաօ֊ ձայներ ր կը լսենք դեռ ,
ու ահ ոսկիները,
Հրճոլէի, բայց երբեք չէի ա ր տ ա յ ա յ տ ո ւ ե ր ՛ ՛ ՛ որբանոց մտնել եւ Եանին կրկին դ ա ր ձ ա ւ Ալի է
Որբանոցի ա ե ս չ ո ւ Հ ին մեր մանկասլարտէզի ու Ա իամանթոյի երգած վրէմխնգրական շունչով
Հ
նոյնիսկ ար ա ն Լա ց ի բեռիս ծանրութեան Համար : երգում կ՝րնենք
՝Բալեցինք ամբոգԼ տասնբՀինդ օր։ Մ եծերուն ոտ - Օր* Արշալոյսն էր, Կիրասոնցի կամ Թամզարացի,
ի։ ո ր ա ր ա ր ո ւՀ ին՝ մեր դ ր ա ց իՋոթո ւռենցԱրեւա լո յ – ատոլցում ստանալ :
քերը ուռեցան , իրենց կռնակի բեռներբ օրէ օր ա–
ւելի ծանրանալ սկսան , իսկ ես իմ ծանր բեռովս ս ր իր զաւակներուն Հ ե տ , իսկ Հ ա ն գ ե բ ձ ա ս րաՀ ր՝ ճանչցանք ձեզ, ով սուրբ նաՀատակներ :
կ ա ր ծ ե ս աւելի կայտառ, աւելի ուժով կը զգայի, Անտոնենց Բերուզ մայրիկր։ Այս շրԼանակին մէԼ ճանչցանք նաեւ մեր թշնամին :
բաւական մէկբ Թ. Հ Ե Ր Ո 8 Ե Ա Ն
քանի կը մօտենայինք Հայրենի լեռնեբուն ։ԱՀա կը կագգոլրուեցայ ,յուսալով թէ օրին
նշմ արեմ Բ ե ր գ ի գ ա գ ա թ ը ,ո ր Հսկայի մ ր պ է ս ցՐԱ՜ իմին՛ներս ալ ոզԼ առոզԼ պիտի գտնեմ ։ Որբերու
ո ւ ա ծ ինծի ո ւր ա իս ո ւթ ի ւ ն կը պատճառէ ։ Մանուկ կէսէն աւելի Հա ւորդիներ էին Կ իրասոնէն , Տ րա - թեան գազտնիքր, իր գեղեցիկ Հասակով, վառ -
Հոգիս կը իսայտայ , սլաՀ մը այն Հ ա ւ ա տ ք ը կուգալ սլղոնէն , կարինէն, Ե ր զն կա յ է ն եւ Բ ա բ ե ր գ է ն ։ Բա վռուն նայուաՆքով, մայրական անուշ գուրգու -
թ է ամէն ինչ իր տեղր պ ի տ ի գ տ ն ե մ ... Թուրք ըն տերուն ինքնութիւնը անծանօթ էր թուրք վարչու րանքով։ կարձ֊ես գիտմամր կր լացնէր մեզ իր սոր
կերակիցներս Հետս կ՛իյնան ։ Բայց ես չեմ լսեր , թ ե ա ն , շնորՀիւ Օր՛ Ս*րշալոյսէ ճարպիկ ղեկավա վեցուցած թուրքերէն երգերով, վստաՀ թէ մ ե ր
չեմ պատասխաներ , ուժ 1լ առնեմ ,էլ անցնիմ խում– րութեան ւ Կ՚ապրէինք տեսակ մը Հայկական շրԼա– մանկական Հոգիները ալեկոհ– պաՀելով մեզ փրկած–
բին ա ռ ա Լ ք ր : Կբ քալեմ դվխի^ոբ , աւերակներուն պատի մէԼ, բայց միշտ թ ր ք ա խ օ ս ։ Հոն էր որ Օր՛ կ՝ըԱայ գալիք անորոշ օրերու Համար . • •
էիըայէնէ Ինծի այնպէս կ ո ւ գ ա յ թ է գ ե ռ կ<Ա Հարու– Արշալո յ ս ը մեղի սո րվեցուց ինքնապաշտ ասան ո լ - ՊՕ%ՔՍ ԿԱՐՕՅՈՒնԻ
Fonds A.R.A.M
