Page 37 - ARM_19-1946_02
P. 37
&& * ^ յ 3
ասպաստ թդուած մը Խո ^ ^ ^ ^ ք ^ ; ք ^ ։ ^ ^ եւ ՆաԻ« * *1*Գ թու^տոկ
գրականութիւն ունեցած է այն օրերուն իսկ երր
Լ յ 1 ո ե ա տ ճշտ Ստւճօա շ ա ր ա թ ա թ ե ր թ ը Ապրիլ ե ւ ր ո պ ա կ ա ն շատ մը երկիրներու անուններն ան - Գեղարուեստ ա կ ա ն երեկոյթի մը մյէջ եմ Հ՛ի էմ
12ի թիւի& մէջ կը հրատարակէ հայանպաստ յ օ դ քեր որ կը ճանչնամ բան
ո ւ ա ծ մ ը ձոմո։ սօ ք^հտւ ս տ ո ր ա գ ր ո ւ թ ե ա մ բ : Կը քա գ ա մ գոյութիւն չունէին* ա յա պ ա ր ա գ ա ն , սա - մը կ ՚ ը լ լ ա յ ։ Կ՛՚ուռի ու չեմ ճանչնար ։ Սիրտս
ղենք հիմնական մասերը - տ ա ն ա ւ մը որ կր առագաս՛
կայն, չէ փ ր կ ա ծ ա յ գ ժողովուրդը Հղօր կա յ ս ր ու
թէ ան ց ՝.աբշաւանքնսբուն դէմ ։ (Հունական , Հռով– ու կը^թո֊ի, ինչպէս
« Արտասահմանի Հայերը կ՛ուզեն հայրենիք մ է ա կ ա ն կա յ ս ր ո ւթ ի ւ ն ն ե բ ը շղթա յաղերծ նետ ո ւ ա ծ փրթի քարափէն ։
վ ե ր ա դ ա ռ ն ա լ , բայց երթալիք տեղ չունին։ Աչ - են Հայերուն վրայ որ ան մ՝ իջա պ է ս յետոյ գաղթած Առաջին բանը որ ուշադրութիւնս կը գ ր ա ւ է ,
խարհի չորս միլիոն Հայերէն 2ուկէս միլիոնին են գ է պ ի Արեւմուտք, բիւղանգական կայսրութեան սբաՀին բազմութիւնն է ։ Գրեթէ, ամբոխութեամբ
սաՀմանները։ \՚3րգ գ ա ր է ն մինչեւ
համար հող չկայ Ի) . Հայաստանի մ է ^ ։ Այս պատ 19/"շ– Գարր ե ր ի տ ա ս ա ր դ եւ երիտասաբգուՀիներ են ։ Ամէնուն
ճառով արտասահմանի զ ա ն ա գ ա ն գաղութները ի– թոլբքեւպարսիկ պա տ ե ր ւ ոմներուն ընթացքին գէմքին վրայ ուրախութեան Հով մը կը խաղայ :
րենց \ Ո լկէս միլիոն Հայերով խ ն դ ր ա գ ի ր մը ներ բղկտուելով, Հ ա յ ա ս տ ա ն բաժնուած է այգ երկու կ՛՝ուրախանամ ես ալ ։
կայացուցին Լո%տոնի Արտաքին նախարարներու երկիրներուն միջեւ՝, Հխտեւանքը ե ղ ա ծ է Հա յա ս^> Մեր աղջիկներն ու, թողաքը վայելյէօրէֆ Հագ–
ա ջ Ու ձախ : կը ժպտին , կլերդեն
խորհրդաժողովին , պահանջելով հայկական հողե տ ա ն ի թրքացումը հ Հայաստան թրքական Հոգէ ,ոԼած կը դ ա ռ ն ա ն
րուն այն մասը որ կը գտնուի թուրքերուն ձեռքը, վերածուած է շնոբՀիւ Հայերու ծ ր ա գ ր ե ա յ անՀե - ու կը շ ա ղ ա կ ր ա տ ե ն : Ու ես ա յ գ պաՀուն տեսայ ա՛
Ո ր պ է սղի այնտեղ փոխադրուին թէ իրենք եւ թէ տ ա ց մ ա ն , ա ք ս ո ր ո վ կամ ջարդերով ։ Շւ\է1շԽար նոնց Արտերուն մէջ ա ր մ ա տ կապած երաղներր , որ
մէկ միլիոնի հ թգթակիցը անկոդմնակալութեամբ եւ խղճմտօբէն կ՛՚ըսես , ծափ ու ծնծղաներով՝ 1լ առա^յոբդէին զի
այութիւն մը որ Հ իւր ընկա լութ իւս կը յիշէ թէ պատ ի՛ լ իրեն ներկայ Թուրքիս յ րենք գ է պ ի վաղուան գարունը Հ
գտած է մինչեւ Հիմա, խո րՀ բղային ո ուս Հանրա<– Հ իւս ի ս ա յ ի ն նաՀ անգն եր ո ւ ն մ էջ ա ղ դ ա յ ի ն փ ո ք ր ա – Ո՛վ սլիտի չուրախանար տեսնելով այս սիրուն
յղեաութեան Հողերուն վրայ : կատարուած քըն - մ ասնո ւթ իւննե ր ը •—• որոնց թիւը քաղաքներուն մէջ կոկոնները ։ Ո^վ ոլիտի չՀպաբտանաբ գիաելով ա -
նութիւններէն երեւան կուգայ որ այս 2,ուկէս մի Հարիւրին քսանր չէր անցներ, իսկ գէ*~գեբուն մէջ նոնց պ ա ր թ ե ւ Հասակները , որոնց ուս ե բուն վրայ
լիոն մուլով ա. ր գ ր ներկայ
Խ * Հայաստանի 1.400.000 բնաւ գոյութիւն չունէր բոլորովին անՀետա - պիտի ի յ ն ա յ , վաղը, ագգին ծանրութիւնը։
բնակչութեան վրայ բարդելու կարելիութիւն ց ա ծ են երեսուն տ ա ր ի է ի վեր ։ Բ ա յ ց մ իա յ ն տ յ ս քան ը պիտի բաւէ՞ ր ըսելու
չկայ յ նկատի ունենալով այդ. երկրին տարածու Ի ՛ ն չ փ ո յ թ , ա յ ս պա յմաննեբուն մէջ , Հինա Համար թէ* Վ ա ղ ը ի ր ա պ է ս , անոնք պիտի դառնան
թեան անբաւաբարութիւնը ։ ւուրց քագաքակրթութիւնը Հայ ժողովուրդին որ ողնայարը ազգին ։ Ոչ անշուշտ ։ կան կարգ մը կէ–
Տ Այն Հողերը որոնց ամբող^ո ւթեան ՀՀ. Հայտս - քրիստոնեայ դ ա ր ձ ա ւ երրորդ գարուն, ուրեմն տ եր , որ պէտք է յիշեցնեյ անպայման։
յոանֆ անունը տ ր ո ւ ա ծ է քանի որ այնտեղ բնակած կոստանգինէն քանի մը տ ա ր ի , ի՛"կ Գլովիսէն երեք Օրինակի Համար այդօր , ես տ ե ս ա յ կարգ մր
գաբ ա ռ ա ջ ։ ջար -
է Հայ ժողովուրդը քսանըվեց դարերէ ի վեր* կր Ի ՛ ն չ փոյթ որ 2.500.000 Հայեր բաներ որ կուգային չէզոքացնել իրենց ճակտին
Հիւսուած պսակն՛երը։
բաժնուին ինը շրջաններու որոնցմէ Երեւանի նա– գ ո լեց ան , մնացեալները գ ա ղ թ ե ց ին արտասաՀ - Եթէ %*ոլյւէք 1 ԳոլՔ աԼ ի^^՜ի
Հ անդը կը ներկայացնէ այսօր միակ Հայ պետ ոլ ֊- ման, չէ" որԹուրքերը իրենց ն պ ա տ ա կ ի ն Հասան • Հետ մտիկ Արէք ;.
թ ի ւ ն ը ։ Ա ն ա ց ե ա լ ութ շրջանները, այսինքն վե$ Հայ չկայ Հայաստանի մէջ*** - Մաւնի, սր սոՆԱւո թ ի ւ ֊ վիէ՞Թ ա վ է ք մ ո ՜ լ ա :
նաՀանգները , Տրաաիղոնը եւ կարատը ներկայիս կը Հա յ ե ր բ 4000 տ ա ր ի է ի վեր կապուած են այն - Ո ՞ ւ , մ տ շ է ւ փ : = 0 տալ . ..
գանուին Թուրքերուն ձեռքը ; Աչք բ ա ց թղթակից Հողերուն որոնք ծանօթ են ՛իբրեւ Հայաստան ։
մը վերջերս մինչեւ կ ո վ կ ա ս գ ն ա ց , Հարցնելու Հա Երկու օրիորդներ ճիշգ մօտս կը խօսին ուրախ
մար թուրքերուն թէ պիտի ուզէի՞ն բարեացակամ– Պատմ ա թիւնը կը Հաստատէ ա յ ս իրողութիւնը : զուարթ։ Անդիէն քանի մը ե ր ի տ ա ս ա ր դ ն ե ր կա դան
Հա յաստան ի մ ա ս կը կ՝այգ մ ե ն • Ա— Ոչ միայն ու կը իւ առնուի ն ասոնց զրոյցներուն ։ Եւ յանկարծ
օրէն լ ք ե լ իրենց գ ր ա ւ ա ծ շրջանները /սԱԳՐոյ ա~ ներ կ ա ք ւՍոբրՀՀրգային Հ ա յ ա ս տ ա ն ի Հողերը ։ /՝ .—- կ1 ըմբոստանան *
ռ ա ր կ ա հ Հա յ կա կան նաՀ անդն ե րը : Ա յ լ եւ կարսի նաՀանդը ներկայիս Թուրքերուն — 0 ՜ , սէ տիսքւււր : Ք ա ՞ ն թ է ս դ ը իլ ֆ ի ն ի ր ^ :
է նու ղ՚ալօն տանսէ • « •
Թղթակիցը զարմանքով գիաել կուտայ թէ Օւո՜շ– կողմէ գրաւուած որ մինչեւ 1918 Ռուսաստանի
Խ ա ի աշխատակիցը (որուն թդթակցութիւնր ամ - սաՀմաններուն մէջ էր : Գ * վ ե ց նւսՀանգները , կա Ու կը (Աեմ աններելին*
փոփեցինք ՀհՏառաիի Ապրիլ \2ի ե լ 13 թիւերուն րին , ք*աղէշ, Վան, Տ ի դ ր ա ն տ կ ե ր տ , ք ա ր բ ե ր դ » — Եարըն ադշամ սինէմա եա կ է տ է ո է յ ի մ : Ժադ
մ էջ) Թուրքիա մեկնելէ առա Ա վ ա զ , ինչպէս նաեւ Տրապիղոնի շրջանր, Գ* Տ ՚ " ւ — տէ կէլէքւէք : է յ է ր իսթէրսինիզ սիղ տէ կէլինիզ :
է Իեւք
լէ ՌՐեԲ Հար ր ո ս ի լեռնաշղթան որ ^էիէիկիայէն կը սկսի, 1լ անց Չօք կիւղէլ տիր։ Ֆէււնանտէլ օյնուեօբ՛՛–
ցնել իր հայրենակից ֆրանսացիներուն թէ անոնք ն ի Մ ա լաթ իա յ է ն Փոքր Հայքի մայրաքաղաքը - * ^Ա զարմանամ թէ , այս մեր օրիորդներն ու
ա ր ա մ ա գ ի ՞ ր են Ֆրան ս ա / ի հիւսիսային նահանգ - ու Բաղէշէն եւ կներկարի մինչեւ Վ ա ն այ լիճը ; պարոններն ի՞նչպէս, եւ ո^ւբ սորվեր են այս թուր–
ները Գերմանիս յ յանձնելու, կամ հարց ու փորձ Թղթակիցը կը յիշէ էէ՚աբգ մը փաստաթուղթեր քերէնբ ։ Կը նայիմ անոնց գէմքերուն ; Հազիւ երկու
գ հաացսկնեալրու է
չձէգել ըրե,ր ե լ Գեըրմնագնհիակսառաքլէւ յ մէ9, մինչեհւ ամար Թու ր թէ- որոնց Հիման վ բ ա յ պետութիւննեբր կը Հաստատ են տասնեակ տա րեկան կ՝ երեւան։ Այո, եթէ Թուր
աքիյա գ յեարյկտինրոըւթիւն միտքէն մը կը՚նաենլցուրնէ" համարՍարը Ֆրթաոնւրսքայերիը խնդրո յ ա ռ ա ր կ ա յ Հողամ ասերուն Հա յ կա կան նկա քիա ծնած ըԱայինք , այնքան պիտի չմեղադրուէ
միաբերան հՈ՛ չԳ> , կր պ ա տ ա ս խ ա ն ե ն : րագիրը պ ա տ մ ա կ ա ն ու իրաւական տեսակէտնե - ինք ։ Բ ա յց ա յ ս տ եղ , ո* վ կը ս ա ի պ է մեղ որ մ ոռ
Պեր–
՚էտաբաթաթերթին թղթակից ը , որ տ ե ս ա կց ո ւ - րով Ա ան Ա թ է ֆ ա ն ո յ ի դաշնագիրը (1878) , նանք մեր սիրուն բարբառը ու խօսինք գաՀիճնե
թիլններ ունեցեր է Հայերու հետ իմանալու հա Լ/՛"՝/՛ Գաէ\\սաԳէԲ(Լ * Պոլսոյ ՀամաձայնագիըըԼ\ՏՏՕ^ * բուն լեզուով։ Աւ միտքս կ ՚ ի յ ն ա յ նոր պատմու
Պ ո ք սո ք գաս շնագի դաշնագիրը
մար թէ մերժոգովոլրգր ի%չ*ոեսա1լէւո ունի ներկա* ր ը (1914) ՚ Ա է վ ռ ի թիւն մը :
(1920)։
յացուած պահանջներուն մասին, գիտել կուտայ Անցեալ օր, Հայրենակից մը կ՚երթայ թրքա -
որ մեծ յուղում կը տիրէ հայկական շր^անակներու կան Հ ի ւ պ ա տ ո ս ա բան ր : Զինքը 1^ ա ռա^ն ո բ դեն
մէջ՝ վերջերս ֆ ր ա ն ս ա կ ա ն մամ ո ւ յ ի ն մէջ հրատա (Մնացեալը յաջորդով) ներս։ Մեր ե ր ի տ ա ս ա ր դ ը ^ Գ/չե՚աբկը կը Հանէ ու կը
ր ա կ ո ւ ա ծ թ ր ք ա ն պ ա ս տ յօդուածներուն պատճա– բարեւէ քագաքավարութեամբ մր :
Կ Ր Թ Ա Կ Ա Ն Գ Ո Ր Ծ Ը ԻՍԻԻ ՄկՋ ^"է Կ՝ոլ–գէք՝> Հարցնէ գրագիրը։
մը, պարոն , կ^ըսէ
Թղթակիցը յետոյ կուտայ շահեկան տեղեկու– • ՛ծննդեան թուղթ մեր
Գարեհի ։
թիւններ մեր պատմութենէն, սկսելով ԻՍԻ Լէ ՄՈՒԼԻՆՕ Նոր սերունդը հայ պա Հայրենակիցը, ֆրանսերէն
երեւան
արձանագրութենէն (522 Ն– ՝Բ • ) * արհես հելու ամենագլխաւոր ա ՛ գ դ ա կ ն է հայ մ ան ո լկին • Ո՞ւր ծնած է ք ել, ի^նչ ա զ գ ։
եւ յա՛
ՀԱյգ թուականներէն ի վեր Հայերը բիւզանդա– սորվեցնել մայրենի լեզուի ուսուցումը, Հայոց Տ ի դ բ ա ն ա կ ե ր տ եւ, Հայ եմ ։
սրակամարը
կոլգան իբրեւ հողագործ, աշխատաւոր , պատմութիւն եւ Հայաստանի ա շիսա ը հ ա գ ր ութիւն Հ Բայց ինչո՞ւ թուրքերէն չէք խօսիր։
տ ա ւ ո ր , ա ր ո ւ ե ս տ ա գ է տ , միշտ յարատեւող Հ,այ մանուկը տ ե ղ ա կ ա ն դ պ ր ո ց կ՝երթայ եւ միայն Մեր ե ր ի ա ա ս ա բ դ բ թեթեւ մը ժ պ տ ե լ ո վ կ՝րսէ •
ճ ա խ երջանիկ : Անոնք դ ե ր ունեցած են հինգշաբթի օրերն է որ պիտի կրնայ սորվիլ հայե Ոբո վՀ ետ եւ Փարիզի մէջ՝ կ՚ապրինք , առ ի
կան արուեստի զարգացման մէջ ե լ րէն ,ուստի պէտք է լալ կազմակերպել հայերէնի քաղաքավարութիւն ֆրանսերէն խօսեցայ ։
դասընթացքները ։ Գժբախտաբար յաճախ ոլշա - Բայց թրքական Հիւոպատոսաբանի մը մէջ
կը գտնուիք ։
լեռներ կան; Ա յ գ լեռներուն վրա յէն դէպ ի հովիտ դրութիւն չենք դարձներ , մէկ սրահի մէջ կը լե -
երկարող եւ դարձեալ դ է պ ի լեռ բարձրացող հին ցնենք 100 ա շ ա կ ե ր տ , մէկ ուսուցչուՀիով , պրծաւ Մ՛եր Հայրենակիցը, այս ա ն գ ա մ նեբոդութիւն
*հրագիրր
պարիսպներ կան : գնաց X խնդրելով, կը սկսի թուրքերէն խօսիլ։
Ռ ա զ մ ա գ ի տ ա կ ա ն մեծ կարեւորութիւն ունի Պատերազմէն առաջ ունէինք կապոյտ 1Սաչի ժ պ ի տ մր գէմքին , կը պատասխանէ *
Կարս։ Ա յ գ տեղը ,բարձր լեռներուն վրա յէն, հիւ Խրիմ եան դպրոցը՝ \ 20 ա շ ա կ ե ր տ ,Բարեգործականի
սիսային Անաս։ ո լուի վրայ տիրապետող գիրք մը գարոցը 110 ա շ ա կ ե ր տ , Հայ բողոքականներու Ա Հ ա ա յ դ պ է ս , կեցցե՛ս ։ Տ ե ս է ՛ ք ինչ ալ աղ
ունի։ կարս—Արտահան ճակատին վ ր ա յ , Գ ա լէճի քի դպրոցը 50 ա շ ա կ ե ր տ , Հ ա մ ա գ ո ւ մ ա ր 280 աշակերտ ուոր կը խօսիք։ Ե ս այստեղ ուրիշներ ալ տեսայ։
ա ւ ե ր ա կ բերդին մէկ կողմը կը գտնուի բարձր լեռ եւ դ ե ռ դուրս կը մնային անՀոդ ծնողներու գա - Մե՛ ղք որ անոնք բ ա ռ մը ա ն դ ա մ չէին Հասկնար ։
մը՝ սոսկալի ա ն դ ո ւ ն դ ո վ մր ու ահեղ տեսարանով ւակները։ Գրաւման շրջանին ինչպէս ուրիշ տե - Բայց դուք Հիանալի կը խօսիք։ \,ոյնիսկ, Հակա -
մ ը ։ Ա յ գ բերդէն կը տեսնուին Հա յ ա ս տ ա ն ի հողեր ը։ ղեր, Հոս ալ բոլոր դպրոցներ ը դոցուեցան։ \*)42.ին ռ ա կ անցնոգ երեսուն տարիներուն , դարձեալ կըր–~՛
՚>այ բողոքականները
ե ռ ա յ ա ր կ շէնք մը գնեցին Հ»5>Ւ– ցեր էք պաՀել մեր թուրքերէնը։ Ապրիք։
ՊԻԹԼԻՍԻ ԿԱՐԵՒՈՐՈՒԹԻՒՆԸ Աւ անմիջապէս միտքս կ՚իյնան մեր մեծերն ու
տնօրինենք , որպէսղի
Պիթլիս արեւելեան Հիւսիսային Անատոլուի ղարձակ Հողամասով մը որ կ^արժէ աւելի քան եր պզտի1լնեբր ։ Պատիժնե®ր
մէկ գեղեցիկ քաղաքն է ։ Ամբողջ շռանին մէջ, ի– կու միլիոն ֆրանք ։ ) 943 ի ն ար տօն ու թ ի ւ ն ստանա–
էով վ ե րսկսան գոլբոց ը եւ ա յսօր ունին 50 ա շ տ - Հայերէն իսօսին։ Ամէն Հայ պէտք է ինքն իր անձին
էէրայ պարտականութիւն բ ա ռ մը
բար։ ՛յն ց ա ծ լեռներուն մ իջեւ գտնուող դաշտին դնէ գ է թ օրական
շինուած Պիթէի» տոլ -
վյրայ ծանօթ է իր ճերմակ կերտ, մէկ ուսուցիչ։ Բարեգործականը իր դ պ ր ո
ց ա կ ա ն շէոքը կորսնցուց գ ր ա ւ մ ա ն շրջանին , էսկ աւելի ոորվիլ։ Աափոբ մը ջուր աւելի տանիլ մեր
ներով : քաղաքին մ էջէն կնանցն ի Պիթլիս գետը որ բուրաստանը , որուն մէջ օրէ օր կը բարձրանայ ու
գեղեցիկ տ ե ս ա ր ա ն մը կըոլաբզ^ , կ ա ր դ մը տեղերու Կ ա պ ո յ տ էքա չը պ ա Հ ե ց իր դ պ ր ո ց ա կ ա ն չէ ոքը ել
1941^ օ ժ ա ն դ ա կ ս ւթեամբ Բարեգործականի վե - կը ծաղկի մեր Մայրենի Ծառը։
մէջ բարձրութիւեներէ վար թ ա փ ե լ ո վ ։
գ ե ր մ ա կ ժայռերով կառուցուած բեբգր քա - ր ա ր ա ց ո ւ ե ց ա ւ 1$րիմեան գարոցը , որ կը չարու - ՊԱՐՄԱՆԻ
ղաքին մէջ կը գտնուի \ կլոր աշտարակներով զար նակուի մինչեւ այսօր։
դ ա ր ո ւ ա ծ են բերդին կարգ մը մ ասերը ։ Գետին Ներ կայիս ունին երկու ուսուցչուՀի 160 աշա Երբ բողոքականները չէնք գնելու գրամ կը
վրայ քարաշէն շ ա տ մը կամուրջներ կան։ ՝Բ սւղա - կերտներով։ Ընթերցողը կրնայ դ ա տ ե լ թէ 160 ա– ճարեն , Րա ր ե գ ո բծական ը երկու ուսուցչուհին
քին բարձրկեկ մէկ անկիւն ր , ամ բ ա ց ո ւ ա ծ Հ ին շակեբտի ինչ ուսում կրնայ տրուիլ մէկ սրաՀի չորսի բարձրացնելու ե լ ուր ի չ սրահ մր եւս վար
վ ա ն ք մը կայ։ Ըւլուճամի եւ Եէնիճամի գեղեցիկ մէջ՛. Հոս միջանկեալ ըսեմ որ երկու դպրոցներբ ձելու մասին չի^ կրնար մտածել։
յ ի շատակա րաննե բ են ։ Հաւաքաբար 210 ա շ ա կ ե ր տ ունին, իսկ շրջանիս Ուրիշ պ ա ր ա գ ա յ մը, եթէ կյուղենք նոր սե
մէջ աոնուաղն կան։
Պիթլիս դէպի Հայաստան տան ող քհոմբուն վո– ՅՕՕՀ՜Տ/ աւելի դպրոցականներ րունդը վ՚րկել այլասերումէ, անհրաժեչտ է որ
րսւյ տ ի ր ա պ ե տ ո ղ դ ի ր ք մ ը ո ւ ն ի ։ Հարաւի մէջ* Այո 160 ա շ ա կ ե ր տ ն ե ր ր Հերթով մեկական ժամ հայերէնի դասընթացքը սկսի ոչ թէ 8, այլ 6 տա
Տ իդր իսէն եւ Ե փ ր ա ա է ն եկող մայր ճամ բան Պ իքժ– կ՚երթան դպրոց։ Ի ^ ն չ կրնայ սորվիլ աշակերտ մր րեկանին : Երկրորդ՝ ուսուցչուհիներէն զատ վճա
լիսէն 1լ անցնի՛. Հինէն ի վեր, մեծ կարեւորութիւն մէկ ժամով։ ինչո0լ Համար Բարեգործականը ոԼր– րովի գործակատար մը պէտք է, որպէսղի բացա
ունէր Պիթլիս 1 Ա յ գ քաղաքին աւատապետնե ր ր կր շագրութիւն չ ի դարձներ ։ Ի ՞ ն չ ն է որ կր պակսի, կան եր ո լ տուներ բ այցելէ եւ իմանայ բացակայում
վերցնէին բերդին կամուրջներր, ու այն ա տ ե ն կա ուս ե լցի՞չր թէ դրամը։ թեան պ ա տ ճ ա ռ ը : Երրորդ՝ չրջիլ տունէ տուն եւ.
րելի Կ՚ըլլար ամիսներով դիմագրել թշնամիին : Երր (Հունաստանի մէջ ամենօրեայ գպրոց կը փնտռել անհոգ ծնողներու զաւակներ ը որոնք դրպ–
Հիւսիսակողմէն, թշնամին դժուարաւ կրնայ պաՀեն , Հոս շաբաթ ր մէկ օրուան դպրոցն անգամ րոց չեն գ ա ր բնաւ։ Վերջապէս հետամուտ ՐԱ>"\
լիս մտնել։ Ասոր Համար, պէտք է Ատրպատականի կանոնաւոր չեն կ ա զ մ ա կ ե ր պ ա ծ ։ Փարիզի ուրիշ կրթական գործին։ Անհրաժեշտ է որ մանուկը 14
տարեկանին աւարտած գիր–
կողմէն դառնալ։ ՀամաշխարՀա յ ի ն առաջին պա - շրջաններու մէջ եկեղեցիի Վարչութիւնը իր ծաղ ՐԱայ ՀԱրարատ-% Գ.
տերաղմին ատեն , Ո*ուսերը ա յ դ ճամրով մի՛քս յ ն կոցներ ր վերաբացած եւ աւելի լաւ կազմակերպած քր։ Այն ա տ ե ն կրնան մասամբ փ ր կ ա ծ րլէաչ նոր
սերունղր
կրցած են գրաւել. ՊիթլխպՀ » է , քան Բ ա ր ե գ ո ր ծ ա կ ա ն ը , Իսիի մէջ* է–— Լ ր ա տ ո ւ
Fonds A.R.A.M
I
ասպաստ թդուած մը Խո ^ ^ ^ ^ ք ^ ; ք ^ ։ ^ ^ եւ ՆաԻ« * *1*Գ թու^տոկ
գրականութիւն ունեցած է այն օրերուն իսկ երր
Լ յ 1 ո ե ա տ ճշտ Ստւճօա շ ա ր ա թ ա թ ե ր թ ը Ապրիլ ե ւ ր ո պ ա կ ա ն շատ մը երկիրներու անուններն ան - Գեղարուեստ ա կ ա ն երեկոյթի մը մյէջ եմ Հ՛ի էմ
12ի թիւի& մէջ կը հրատարակէ հայանպաստ յ օ դ քեր որ կը ճանչնամ բան
ո ւ ա ծ մ ը ձոմո։ սօ ք^հտւ ս տ ո ր ա գ ր ո ւ թ ե ա մ բ : Կը քա գ ա մ գոյութիւն չունէին* ա յա պ ա ր ա գ ա ն , սա - մը կ ՚ ը լ լ ա յ ։ Կ՛՚ուռի ու չեմ ճանչնար ։ Սիրտս
ղենք հիմնական մասերը - տ ա ն ա ւ մը որ կր առագաս՛
կայն, չէ փ ր կ ա ծ ա յ գ ժողովուրդը Հղօր կա յ ս ր ու
թէ ան ց ՝.աբշաւանքնսբուն դէմ ։ (Հունական , Հռով– ու կը^թո֊ի, ինչպէս
« Արտասահմանի Հայերը կ՛ուզեն հայրենիք մ է ա կ ա ն կա յ ս ր ո ւթ ի ւ ն ն ե բ ը շղթա յաղերծ նետ ո ւ ա ծ փրթի քարափէն ։
վ ե ր ա դ ա ռ ն ա լ , բայց երթալիք տեղ չունին։ Աչ - են Հայերուն վրայ որ ան մ՝ իջա պ է ս յետոյ գաղթած Առաջին բանը որ ուշադրութիւնս կը գ ր ա ւ է ,
խարհի չորս միլիոն Հայերէն 2ուկէս միլիոնին են գ է պ ի Արեւմուտք, բիւղանգական կայսրութեան սբաՀին բազմութիւնն է ։ Գրեթէ, ամբոխութեամբ
սաՀմանները։ \՚3րգ գ ա ր է ն մինչեւ
համար հող չկայ Ի) . Հայաստանի մ է ^ ։ Այս պատ 19/"շ– Գարր ե ր ի տ ա ս ա ր դ եւ երիտասաբգուՀիներ են ։ Ամէնուն
ճառով արտասահմանի զ ա ն ա գ ա ն գաղութները ի– թոլբքեւպարսիկ պա տ ե ր ւ ոմներուն ընթացքին գէմքին վրայ ուրախութեան Հով մը կը խաղայ :
րենց \ Ո լկէս միլիոն Հայերով խ ն դ ր ա գ ի ր մը ներ բղկտուելով, Հ ա յ ա ս տ ա ն բաժնուած է այգ երկու կ՛՝ուրախանամ ես ալ ։
կայացուցին Լո%տոնի Արտաքին նախարարներու երկիրներուն միջեւ՝, Հխտեւանքը ե ղ ա ծ է Հա յա ս^> Մեր աղջիկներն ու, թողաքը վայելյէօրէֆ Հագ–
ա ջ Ու ձախ : կը ժպտին , կլերդեն
խորհրդաժողովին , պահանջելով հայկական հողե տ ա ն ի թրքացումը հ Հայաստան թրքական Հոգէ ,ոԼած կը դ ա ռ ն ա ն
րուն այն մասը որ կը գտնուի թուրքերուն ձեռքը, վերածուած է շնոբՀիւ Հայերու ծ ր ա գ ր ե ա յ անՀե - ու կը շ ա ղ ա կ ր ա տ ե ն : Ու ես ա յ գ պաՀուն տեսայ ա՛
Ո ր պ է սղի այնտեղ փոխադրուին թէ իրենք եւ թէ տ ա ց մ ա ն , ա ք ս ո ր ո վ կամ ջարդերով ։ Շւ\է1շԽար նոնց Արտերուն մէջ ա ր մ ա տ կապած երաղներր , որ
մէկ միլիոնի հ թգթակիցը անկոդմնակալութեամբ եւ խղճմտօբէն կ՛՚ըսես , ծափ ու ծնծղաներով՝ 1լ առա^յոբդէին զի
այութիւն մը որ Հ իւր ընկա լութ իւս կը յիշէ թէ պատ ի՛ լ իրեն ներկայ Թուրքիս յ րենք գ է պ ի վաղուան գարունը Հ
գտած է մինչեւ Հիմա, խո րՀ բղային ո ուս Հանրա<– Հ իւս ի ս ա յ ի ն նաՀ անգն եր ո ւ ն մ էջ ա ղ դ ա յ ի ն փ ո ք ր ա – Ո՛վ սլիտի չուրախանար տեսնելով այս սիրուն
յղեաութեան Հողերուն վրայ : կատարուած քըն - մ ասնո ւթ իւննե ր ը •—• որոնց թիւը քաղաքներուն մէջ կոկոնները ։ Ո^վ ոլիտի չՀպաբտանաբ գիաելով ա -
նութիւններէն երեւան կուգայ որ այս 2,ուկէս մի Հարիւրին քսանր չէր անցներ, իսկ գէ*~գեբուն մէջ նոնց պ ա ր թ ե ւ Հասակները , որոնց ուս ե բուն վրայ
լիոն մուլով ա. ր գ ր ներկայ
Խ * Հայաստանի 1.400.000 բնաւ գոյութիւն չունէր բոլորովին անՀետա - պիտի ի յ ն ա յ , վաղը, ագգին ծանրութիւնը։
բնակչութեան վրայ բարդելու կարելիութիւն ց ա ծ են երեսուն տ ա ր ի է ի վեր ։ Բ ա յ ց մ իա յ ն տ յ ս քան ը պիտի բաւէ՞ ր ըսելու
չկայ յ նկատի ունենալով այդ. երկրին տարածու Ի ՛ ն չ փ ո յ թ , ա յ ս պա յմաննեբուն մէջ , Հինա Համար թէ* Վ ա ղ ը ի ր ա պ է ս , անոնք պիտի դառնան
թեան անբաւաբարութիւնը ։ ւուրց քագաքակրթութիւնը Հայ ժողովուրդին որ ողնայարը ազգին ։ Ոչ անշուշտ ։ կան կարգ մը կէ–
Տ Այն Հողերը որոնց ամբող^ո ւթեան ՀՀ. Հայտս - քրիստոնեայ դ ա ր ձ ա ւ երրորդ գարուն, ուրեմն տ եր , որ պէտք է յիշեցնեյ անպայման։
յոանֆ անունը տ ր ո ւ ա ծ է քանի որ այնտեղ բնակած կոստանգինէն քանի մը տ ա ր ի , ի՛"կ Գլովիսէն երեք Օրինակի Համար այդօր , ես տ ե ս ա յ կարգ մր
գաբ ա ռ ա ջ ։ ջար -
է Հայ ժողովուրդը քսանըվեց դարերէ ի վեր* կր Ի ՛ ն չ փոյթ որ 2.500.000 Հայեր բաներ որ կուգային չէզոքացնել իրենց ճակտին
Հիւսուած պսակն՛երը։
բաժնուին ինը շրջաններու որոնցմէ Երեւանի նա– գ ո լեց ան , մնացեալները գ ա ղ թ ե ց ին արտասաՀ - Եթէ %*ոլյւէք 1 ԳոլՔ աԼ ի^^՜ի
Հ անդը կը ներկայացնէ այսօր միակ Հայ պետ ոլ ֊- ման, չէ" որԹուրքերը իրենց ն պ ա տ ա կ ի ն Հասան • Հետ մտիկ Արէք ;.
թ ի ւ ն ը ։ Ա ն ա ց ե ա լ ութ շրջանները, այսինքն վե$ Հայ չկայ Հայաստանի մէջ*** - Մաւնի, սր սոՆԱւո թ ի ւ ֊ վիէ՞Թ ա վ է ք մ ո ՜ լ ա :
նաՀանգները , Տրաաիղոնը եւ կարատը ներկայիս կը Հա յ ե ր բ 4000 տ ա ր ի է ի վեր կապուած են այն - Ո ՞ ւ , մ տ շ է ւ փ : = 0 տալ . ..
գանուին Թուրքերուն ձեռքը ; Աչք բ ա ց թղթակից Հողերուն որոնք ծանօթ են ՛իբրեւ Հայաստան ։
մը վերջերս մինչեւ կ ո վ կ ա ս գ ն ա ց , Հարցնելու Հա Երկու օրիորդներ ճիշգ մօտս կը խօսին ուրախ
մար թուրքերուն թէ պիտի ուզէի՞ն բարեացակամ– Պատմ ա թիւնը կը Հաստատէ ա յ ս իրողութիւնը : զուարթ։ Անդիէն քանի մը ե ր ի տ ա ս ա ր դ ն ե ր կա դան
Հա յաստան ի մ ա ս կը կ՝այգ մ ե ն • Ա— Ոչ միայն ու կը իւ առնուի ն ասոնց զրոյցներուն ։ Եւ յանկարծ
օրէն լ ք ե լ իրենց գ ր ա ւ ա ծ շրջանները /սԱԳՐոյ ա~ ներ կ ա ք ւՍոբրՀՀրգային Հ ա յ ա ս տ ա ն ի Հողերը ։ /՝ .—- կ1 ըմբոստանան *
ռ ա ր կ ա հ Հա յ կա կան նաՀ անդն ե րը : Ա յ լ եւ կարսի նաՀանդը ներկայիս Թուրքերուն — 0 ՜ , սէ տիսքւււր : Ք ա ՞ ն թ է ս դ ը իլ ֆ ի ն ի ր ^ :
է նու ղ՚ալօն տանսէ • « •
Թղթակիցը զարմանքով գիաել կուտայ թէ Օւո՜շ– կողմէ գրաւուած որ մինչեւ 1918 Ռուսաստանի
Խ ա ի աշխատակիցը (որուն թդթակցութիւնր ամ - սաՀմաններուն մէջ էր : Գ * վ ե ց նւսՀանգները , կա Ու կը (Աեմ աններելին*
փոփեցինք ՀհՏառաիի Ապրիլ \2ի ե լ 13 թիւերուն րին , ք*աղէշ, Վան, Տ ի դ ր ա ն տ կ ե ր տ , ք ա ր բ ե ր դ » — Եարըն ադշամ սինէմա եա կ է տ է ո է յ ի մ : Ժադ
մ էջ) Թուրքիա մեկնելէ առա Ա վ ա զ , ինչպէս նաեւ Տրապիղոնի շրջանր, Գ* Տ ՚ " ւ — տէ կէլէքւէք : է յ է ր իսթէրսինիզ սիղ տէ կէլինիզ :
է Իեւք
լէ ՌՐեԲ Հար ր ո ս ի լեռնաշղթան որ ^էիէիկիայէն կը սկսի, 1լ անց Չօք կիւղէլ տիր։ Ֆէււնանտէլ օյնուեօբ՛՛–
ցնել իր հայրենակից ֆրանսացիներուն թէ անոնք ն ի Մ ա լաթ իա յ է ն Փոքր Հայքի մայրաքաղաքը - * ^Ա զարմանամ թէ , այս մեր օրիորդներն ու
ա ր ա մ ա գ ի ՞ ր են Ֆրան ս ա / ի հիւսիսային նահանգ - ու Բաղէշէն եւ կներկարի մինչեւ Վ ա ն այ լիճը ; պարոններն ի՞նչպէս, եւ ո^ւբ սորվեր են այս թուր–
ները Գերմանիս յ յանձնելու, կամ հարց ու փորձ Թղթակիցը կը յիշէ էէ՚աբգ մը փաստաթուղթեր քերէնբ ։ Կը նայիմ անոնց գէմքերուն ; Հազիւ երկու
գ հաացսկնեալրու է
չձէգել ըրե,ր ե լ Գեըրմնագնհիակսառաքլէւ յ մէ9, մինչեհւ ամար Թու ր թէ- որոնց Հիման վ բ ա յ պետութիւննեբր կը Հաստատ են տասնեակ տա րեկան կ՝ երեւան։ Այո, եթէ Թուր
աքիյա գ յեարյկտինրոըւթիւն միտքէն մը կը՚նաենլցուրնէ" համարՍարը Ֆրթաոնւրսքայերիը խնդրո յ ա ռ ա ր կ ա յ Հողամ ասերուն Հա յ կա կան նկա քիա ծնած ըԱայինք , այնքան պիտի չմեղադրուէ
միաբերան հՈ՛ չԳ> , կր պ ա տ ա ս խ ա ն ե ն : րագիրը պ ա տ մ ա կ ա ն ու իրաւական տեսակէտնե - ինք ։ Բ ա յց ա յ ս տ եղ , ո* վ կը ս ա ի պ է մեղ որ մ ոռ
Պեր–
՚էտաբաթաթերթին թղթակից ը , որ տ ե ս ա կց ո ւ - րով Ա ան Ա թ է ֆ ա ն ո յ ի դաշնագիրը (1878) , նանք մեր սիրուն բարբառը ու խօսինք գաՀիճնե
թիլններ ունեցեր է Հայերու հետ իմանալու հա Լ/՛"՝/՛ Գաէ\\սաԳէԲ(Լ * Պոլսոյ ՀամաձայնագիըըԼ\ՏՏՕ^ * բուն լեզուով։ Աւ միտքս կ ՚ ի յ ն ա յ նոր պատմու
Պ ո ք սո ք գաս շնագի դաշնագիրը
մար թէ մերժոգովոլրգր ի%չ*ոեսա1լէւո ունի ներկա* ր ը (1914) ՚ Ա է վ ռ ի թիւն մը :
(1920)։
յացուած պահանջներուն մասին, գիտել կուտայ Անցեալ օր, Հայրենակից մը կ՚երթայ թրքա -
որ մեծ յուղում կը տիրէ հայկական շր^անակներու կան Հ ի ւ պ ա տ ո ս ա բան ր : Զինքը 1^ ա ռա^ն ո բ դեն
մէջ՝ վերջերս ֆ ր ա ն ս ա կ ա ն մամ ո ւ յ ի ն մէջ հրատա (Մնացեալը յաջորդով) ներս։ Մեր ե ր ի տ ա ս ա ր դ ը ^ Գ/չե՚աբկը կը Հանէ ու կը
ր ա կ ո ւ ա ծ թ ր ք ա ն պ ա ս տ յօդուածներուն պատճա– բարեւէ քագաքավարութեամբ մր :
Կ Ր Թ Ա Կ Ա Ն Գ Ո Ր Ծ Ը ԻՍԻԻ ՄկՋ ^"է Կ՝ոլ–գէք՝> Հարցնէ գրագիրը։
մը, պարոն , կ^ըսէ
Թղթակիցը յետոյ կուտայ շահեկան տեղեկու– • ՛ծննդեան թուղթ մեր
Գարեհի ։
թիւններ մեր պատմութենէն, սկսելով ԻՍԻ Լէ ՄՈՒԼԻՆՕ Նոր սերունդը հայ պա Հայրենակիցը, ֆրանսերէն
երեւան
արձանագրութենէն (522 Ն– ՝Բ • ) * արհես հելու ամենագլխաւոր ա ՛ գ դ ա կ ն է հայ մ ան ո լկին • Ո՞ւր ծնած է ք ել, ի^նչ ա զ գ ։
եւ յա՛
ՀԱյգ թուականներէն ի վեր Հայերը բիւզանդա– սորվեցնել մայրենի լեզուի ուսուցումը, Հայոց Տ ի դ բ ա ն ա կ ե ր տ եւ, Հայ եմ ։
սրակամարը
կոլգան իբրեւ հողագործ, աշխատաւոր , պատմութիւն եւ Հայաստանի ա շիսա ը հ ա գ ր ութիւն Հ Բայց ինչո՞ւ թուրքերէն չէք խօսիր։
տ ա ւ ո ր , ա ր ո ւ ե ս տ ա գ է տ , միշտ յարատեւող Հ,այ մանուկը տ ե ղ ա կ ա ն դ պ ր ո ց կ՝երթայ եւ միայն Մեր ե ր ի ա ա ս ա բ դ բ թեթեւ մը ժ պ տ ե լ ո վ կ՝րսէ •
ճ ա խ երջանիկ : Անոնք դ ե ր ունեցած են հինգշաբթի օրերն է որ պիտի կրնայ սորվիլ հայե Ոբո վՀ ետ եւ Փարիզի մէջ՝ կ՚ապրինք , առ ի
կան արուեստի զարգացման մէջ ե լ րէն ,ուստի պէտք է լալ կազմակերպել հայերէնի քաղաքավարութիւն ֆրանսերէն խօսեցայ ։
դասընթացքները ։ Գժբախտաբար յաճախ ոլշա - Բայց թրքական Հիւոպատոսաբանի մը մէջ
կը գտնուիք ։
լեռներ կան; Ա յ գ լեռներուն վրա յէն դէպ ի հովիտ դրութիւն չենք դարձներ , մէկ սրահի մէջ կը լե -
երկարող եւ դարձեալ դ է պ ի լեռ բարձրացող հին ցնենք 100 ա շ ա կ ե ր տ , մէկ ուսուցչուՀիով , պրծաւ Մ՛եր Հայրենակիցը, այս ա ն գ ա մ նեբոդութիւն
*հրագիրր
պարիսպներ կան : գնաց X խնդրելով, կը սկսի թուրքերէն խօսիլ։
Ռ ա զ մ ա գ ի տ ա կ ա ն մեծ կարեւորութիւն ունի Պատերազմէն առաջ ունէինք կապոյտ 1Սաչի ժ պ ի տ մր գէմքին , կը պատասխանէ *
Կարս։ Ա յ գ տեղը ,բարձր լեռներուն վրա յէն, հիւ Խրիմ եան դպրոցը՝ \ 20 ա շ ա կ ե ր տ ,Բարեգործականի
սիսային Անաս։ ո լուի վրայ տիրապետող գիրք մը գարոցը 110 ա շ ա կ ե ր տ , Հայ բողոքականներու Ա Հ ա ա յ դ պ է ս , կեցցե՛ս ։ Տ ե ս է ՛ ք ինչ ալ աղ
ունի։ կարս—Արտահան ճակատին վ ր ա յ , Գ ա լէճի քի դպրոցը 50 ա շ ա կ ե ր տ , Հ ա մ ա գ ո ւ մ ա ր 280 աշակերտ ուոր կը խօսիք։ Ե ս այստեղ ուրիշներ ալ տեսայ։
ա ւ ե ր ա կ բերդին մէկ կողմը կը գտնուի բարձր լեռ եւ դ ե ռ դուրս կը մնային անՀոդ ծնողներու գա - Մե՛ ղք որ անոնք բ ա ռ մը ա ն դ ա մ չէին Հասկնար ։
մը՝ սոսկալի ա ն դ ո ւ ն դ ո վ մր ու ահեղ տեսարանով ւակները։ Գրաւման շրջանին ինչպէս ուրիշ տե - Բայց դուք Հիանալի կը խօսիք։ \,ոյնիսկ, Հակա -
մ ը ։ Ա յ գ բերդէն կը տեսնուին Հա յ ա ս տ ա ն ի հողեր ը։ ղեր, Հոս ալ բոլոր դպրոցներ ը դոցուեցան։ \*)42.ին ռ ա կ անցնոգ երեսուն տարիներուն , դարձեալ կըր–~՛
՚>այ բողոքականները
ե ռ ա յ ա ր կ շէնք մը գնեցին Հ»5>Ւ– ցեր էք պաՀել մեր թուրքերէնը։ Ապրիք։
ՊԻԹԼԻՍԻ ԿԱՐԵՒՈՐՈՒԹԻՒՆԸ Աւ անմիջապէս միտքս կ՚իյնան մեր մեծերն ու
տնօրինենք , որպէսղի
Պիթլիս արեւելեան Հիւսիսային Անատոլուի ղարձակ Հողամասով մը որ կ^արժէ աւելի քան եր պզտի1լնեբր ։ Պատիժնե®ր
մէկ գեղեցիկ քաղաքն է ։ Ամբողջ շռանին մէջ, ի– կու միլիոն ֆրանք ։ ) 943 ի ն ար տօն ու թ ի ւ ն ստանա–
էով վ ե րսկսան գոլբոց ը եւ ա յսօր ունին 50 ա շ տ - Հայերէն իսօսին։ Ամէն Հայ պէտք է ինքն իր անձին
էէրայ պարտականութիւն բ ա ռ մը
բար։ ՛յն ց ա ծ լեռներուն մ իջեւ գտնուող դաշտին դնէ գ է թ օրական
շինուած Պիթէի» տոլ -
վյրայ ծանօթ է իր ճերմակ կերտ, մէկ ուսուցիչ։ Բարեգործականը իր դ պ ր ո
ց ա կ ա ն շէոքը կորսնցուց գ ր ա ւ մ ա ն շրջանին , էսկ աւելի ոորվիլ։ Աափոբ մը ջուր աւելի տանիլ մեր
ներով : քաղաքին մ էջէն կնանցն ի Պիթլիս գետը որ բուրաստանը , որուն մէջ օրէ օր կը բարձրանայ ու
գեղեցիկ տ ե ս ա ր ա ն մը կըոլաբզ^ , կ ա ր դ մը տեղերու Կ ա պ ո յ տ էքա չը պ ա Հ ե ց իր դ պ ր ո ց ա կ ա ն չէ ոքը ել
1941^ օ ժ ա ն դ ա կ ս ւթեամբ Բարեգործականի վե - կը ծաղկի մեր Մայրենի Ծառը։
մէջ բարձրութիւեներէ վար թ ա փ ե լ ո վ ։
գ ե ր մ ա կ ժայռերով կառուցուած բեբգր քա - ր ա ր ա ց ո ւ ե ց ա ւ 1$րիմեան գարոցը , որ կը չարու - ՊԱՐՄԱՆԻ
ղաքին մէջ կը գտնուի \ կլոր աշտարակներով զար նակուի մինչեւ այսօր։
դ ա ր ո ւ ա ծ են բերդին կարգ մը մ ասերը ։ Գետին Ներ կայիս ունին երկու ուսուցչուՀի 160 աշա Երբ բողոքականները չէնք գնելու գրամ կը
վրայ քարաշէն շ ա տ մը կամուրջներ կան։ ՝Բ սւղա - կերտներով։ Ընթերցողը կրնայ դ ա տ ե լ թէ 160 ա– ճարեն , Րա ր ե գ ո բծական ը երկու ուսուցչուհին
քին բարձրկեկ մէկ անկիւն ր , ամ բ ա ց ո ւ ա ծ Հ ին շակեբտի ինչ ուսում կրնայ տրուիլ մէկ սրաՀի չորսի բարձրացնելու ե լ ուր ի չ սրահ մր եւս վար
վ ա ն ք մը կայ։ Ըւլուճամի եւ Եէնիճամի գեղեցիկ մէջ՛. Հոս միջանկեալ ըսեմ որ երկու դպրոցներբ ձելու մասին չի^ կրնար մտածել։
յ ի շատակա րաննե բ են ։ Հաւաքաբար 210 ա շ ա կ ե ր տ ունին, իսկ շրջանիս Ուրիշ պ ա ր ա գ ա յ մը, եթէ կյուղենք նոր սե
մէջ աոնուաղն կան։
Պիթլիս դէպի Հայաստան տան ող քհոմբուն վո– ՅՕՕՀ՜Տ/ աւելի դպրոցականներ րունդը վ՚րկել այլասերումէ, անհրաժեչտ է որ
րսւյ տ ի ր ա պ ե տ ո ղ դ ի ր ք մ ը ո ւ ն ի ։ Հարաւի մէջ* Այո 160 ա շ ա կ ե ր տ ն ե ր ր Հերթով մեկական ժամ հայերէնի դասընթացքը սկսի ոչ թէ 8, այլ 6 տա
Տ իդր իսէն եւ Ե փ ր ա ա է ն եկող մայր ճամ բան Պ իքժ– կ՚երթան դպրոց։ Ի ^ ն չ կրնայ սորվիլ աշակերտ մր րեկանին : Երկրորդ՝ ուսուցչուհիներէն զատ վճա
լիսէն 1լ անցնի՛. Հինէն ի վեր, մեծ կարեւորութիւն մէկ ժամով։ ինչո0լ Համար Բարեգործականը ոԼր– րովի գործակատար մը պէտք է, որպէսղի բացա
ունէր Պիթլիս 1 Ա յ գ քաղաքին աւատապետնե ր ր կր շագրութիւն չ ի դարձներ ։ Ի ՞ ն չ ն է որ կր պակսի, կան եր ո լ տուներ բ այցելէ եւ իմանայ բացակայում
վերցնէին բերդին կամուրջներր, ու այն ա տ ե ն կա ուս ե լցի՞չր թէ դրամը։ թեան պ ա տ ճ ա ռ ը : Երրորդ՝ չրջիլ տունէ տուն եւ.
րելի Կ՚ըլլար ամիսներով դիմագրել թշնամիին : Երր (Հունաստանի մէջ ամենօրեայ գպրոց կը փնտռել անհոգ ծնողներու զաւակներ ը որոնք դրպ–
Հիւսիսակողմէն, թշնամին դժուարաւ կրնայ պաՀեն , Հոս շաբաթ ր մէկ օրուան դպրոցն անգամ րոց չեն գ ա ր բնաւ։ Վերջապէս հետամուտ ՐԱ>"\
լիս մտնել։ Ասոր Համար, պէտք է Ատրպատականի կանոնաւոր չեն կ ա զ մ ա կ ե ր պ ա ծ ։ Փարիզի ուրիշ կրթական գործին։ Անհրաժեշտ է որ մանուկը 14
տարեկանին աւարտած գիր–
կողմէն դառնալ։ ՀամաշխարՀա յ ի ն առաջին պա - շրջաններու մէջ եկեղեցիի Վարչութիւնը իր ծաղ ՐԱայ ՀԱրարատ-% Գ.
տերաղմին ատեն , Ո*ուսերը ա յ դ ճամրով մի՛քս յ ն կոցներ ր վերաբացած եւ աւելի լաւ կազմակերպած քր։ Այն ա տ ե ն կրնան մասամբ փ ր կ ա ծ րլէաչ նոր
սերունղր
կրցած են գրաւել. ՊիթլխպՀ » է , քան Բ ա ր ե գ ո ր ծ ա կ ա ն ը , Իսիի մէջ* է–— Լ ր ա տ ո ւ
Fonds A.R.A.M
I
