Page 143 - ARM_19-1946_01
P. 143
ԼՅ բ ա * ա ց ա ւ ա ա տ ս ա ա ա ա «աօ ՄՈԱԿՈԻԱ ՊԱՇՏՕՆԱՊԷՍ

- ք՝ՕՈ(1<5 1925 - ՊԱՀԱՆՋԱ՛Ծ Է
Ո. Շ. .Տ 376.286

Օետօէշա-Բաթոտէտսւտ : ՏՕ». աՏՏծճԼ\ԻՏ աՐՍ - ԱՐՏԱՀԱՆԸ

17, &Ա6 Օտսոսաշ - (.13")

ք«Լ։ 008. 15-70 - 0. 0. Բ. Բ»ոտ 1678-63

1*1ժ՚ե ԱԳԻ՛Ս՛–– Տաք– ՚ 3 5 * * . 6ա*ս. 4 0 ° . ։ ՚ ա լ | ՛ " – 2 0 0 ֆ(""նք Պ ա տ ե ի ա զ ս ի վախ չկաք

ՕՐէ՝.Ի*՝հՐԲ»՝ Օւա&ոԸհշ 10 Ո1տս՚» 1946 Կիրակի 10 Մարտ Միէաղգային մամուլին տեղեկութեանց Համա­

ձայն, ֆյ . Ս՚իութիւնը Հաղորդած է Թուբքիո յ թէ

*1> • ՏԱՐԻ - 18° ձոա& Տ ° 4556–՚նոր շրջան թիւ. 285 Խմբագիր՛ Ն՛ ՄԻՍՏԼ+ԵԱ1 ԳԻ1՝ 3 ծք զխն ա կց ո ւթ ե ան դ ա ^ ա գ ի բ մը կրնայ կնքուիլ եր­
եւ
կու երկիրներուն միէեւ՝ կարս ֊Ար տ ա Հ ան ի

ծարտանէ լի խնդի րնե բուն քննութենէն վերէյը X

ՄԵՐ ԽՕՍ*Ա •Այս մասին աւելի մանրամասն տեղեկութիւն–
եւ մասնաւո–
Ա%Ե*ՈԱՆԳՐ ԻԱՏԻՍԵԱՆ ներ կո ւտան ամեբիկեան թերթերրբ

(Մահուան տարելիցին աււթիւ) րապէս «Նիւ Եորք Թայմպթ , ոբ 1լըոէ թէ խորՀբ–

ԳԱՑՈ՚ԼՆԵՐՆ ՌԻ ՄՆԱՑՈՂՆԵՐԸ գային կառավարութիւնը պաշաոօնապէս պաՀ ան-

էած է կարս - Արտ աՀ ան ի շրէաննե րը եւ այս ձեռ­

ճիշգ տարի մր առա Լ, 1945 Մո՛րս՛ \0ի շաբաթ նարկի մասին տեղեկութիւն Հաղորդած՝ Մ^եգլիոյ

Մտագրած ենք բացառիկ թի՛– մբ նուիրել մեր օ ր ր , առտուան մամ ր 7ին , մեղմէ անդարձ կբ բաժ­ եւ Ա • ՆաՀանգնեբուն $

ողբացեալ ոնկեբներուն , ա յն վաստակաւոր դէմ– նուէր Ալեքսանդր էէ) ատ ի սեան , երկարատեւ. Հ ի– Ուրբաթ օր , մամուլի ասուլիսին առթիւ թը՚է՜

քեբուն ոբ անհետացան 1940 ՑունիսԷն ի ՛Լեր - Հա– ւանդութենէ մբ վերէգ որ ամիսներով անկողին թակից մը Հարցոլց թէ ճի^շգ է որ ք)՝ո ւս իա կաբսբ

մ ատաբաձ– լռութեան մ էէ ։ գամ ած է ր գինքբ : եւ ԱրտաՀանը ետ պաՀ ան էած է Փ ո ց տ ա մ ի խոբՀբ–

Այսօր , Աղեքսանղր քւյատիսեանի մաՀուան դաժ ո գո վին առթիւ : Լ,ա էսաղաՀ Թրում բն պա­

տարելիցին առթիւ, քանի մբ բնդՀանուր խորՀբ– Ոչ ո՛ ք կբ գուշակէ բ սակա յն թէ աղետալի տասխանեց թէ այգ թնգի Ր ը քննուած չէ Փ ո ց տ ա մի

գածութիլննեբ : վաէսճանը պիտի Հասնէր այդքան արագ։ Պատե­ ՚^էշ.* Ս՚յ" յայտարարութեան վրայ, «Նիւ Եոբք

Աերունգ մբն է ոբ նօսբացաւ ել կբ Հատնի Հետ– րազմ ի տարիներուն վաբժուած էինք իբ Հ իւ ան— ՚Թա յմ զ» խոշոր խ ո բ ա գի բն ե բ ո վ գրեց իբ առա էին

ղՀետէ X ՛Առանց կուսակցական կամ ղաւանական ղ ո լիք ե ան յօդացաւ ոբ քրոնիկ դարձած էր է էին վրայ թէ Խ * Մ իութիւնը ոչ միայն ուղղակի

խտրութեան ; Վաստակաւոր ուսուցիչ , ղրաղէա , ել որ երեւան կուգաբ բնդՀանբապէս անձրեւոտ ե– Թուբքիո յ դիմած եւ պաՀ ան էած է կարս - Արտա­

՚յղմիկ դանակին Հետ։ ՝Բ ան ի ց ս ընդունած էր մեղ իր նըն– Հանը , այյեւ իմացուցած է ԱՀնգլի ո յ եւ Ա՝ - Լյա -
կամ պաՀ Լ է
յեղափո խական յ սլաշտօնւ էա ս են ե ա կին մ էէ , ուր կը կատարէ ինք երբեմն Հանգն երուն թէ իրաւունք ունի պաՀանէելու որ

քաղաքադէտ X էթքախումբ մբ գործօն գաղթականական զո յգ Մ արմիններու խո րՀ րդակ– վերադարձս ւին ա յգ շրէաննեբը։

տի ուժերու , որոնք տարիներովդ զո յն ել ձեւ ցական ժոզովներբ , իբ նախագաՀութեան տակ :

տուած են մեր Հանրային , քաղաքական եւ. մտա­ Ա*աՀուընէն երկու օր առաէ , իրեն այցելած էր ԹՈՒՐՔԻԱ ԶԻՆԱԿՑՈՒԹԻՒՆ Կ՚ԱՌԱՏԱՐԿԷ

ւոր կեանքին : Ա աբղիկ որոնք իրենց երիտասար­ Տոքթ* փուլման, Ազգեբու Դաշնակցութեան մաղ­ Ամեբիկեան թհրթ՚ը ^1ա*~^1Ցսէ ք^է ռուսական
Պ * Ա՛
դութեան ՔՐաինքը թափեց ին Հ ա յբենի Հողերու, թականաց րէ •յբձր կոմիսարի օգնականը, աււաջիս պաշտօնական դիմումը կատարուած է
Հայ­
վրայ , իսկ հ ասուն տարիները մա շի ցուցին օաամ­ Զ օ պան եան ի Հետ, խո րՀ բդակցե լու Համար անցեալ Ցո1֊նիսին , արտաքին գործավար Պ * Մո–

րութեան մէչ։ կական կեդրոնական ՕֆԷւսի նոր կազմակերպու - էոթովի մ էւէոցաւ , թուրք դե ս պան Ա էլէ՚մ Աէբփէ -

Պատմ ութ իւն բ պիտի դատէ անոնց ամ էն մէ­ թեան մասին։ համերով խօսած Էին եւ իքատիսեան բի X Յետո յ , երբ Երեք Մ եծեբու ժողովը գումար­

կուն արժանիքներն ու դործերբ։ Պիտի դատէ մա­ յա յա՛ն ած Էր՛իր խորՀուրղները , աՈ-անց յոգնու­ ուեցաւ Փ ոցտամ ի մէէ , Անդլիացիները ուզեց էւն ի–

նաւանդ նկատի առնելով ա յն միէավա յրն ու պա յ– թեան նշաններ ցոյց տալու ։ ք\ւ յսւէորղ. օրուան մ անտ լ քյ * Ա իութեան քաղաքականութիւնը Թուր–

մաննեբբ ուր դո բծեցին անոնք, յանուն այս ժողո­ Համար • ուրբաթ —7– ժամադրութիւն տուած Էր քէ՚ոյ Հանդէպ : Մ ոլոթով պատասխանեց թէ ժ ո զո­

վուրդին ազատագրութեան կամ անոր մշակոյթին ս*յս տողերը գրողին , ընթացիկ խնդիբնեբու մա­ վէն քանի մը շա բա թ առաէ Թուրքիա խնդրած է

զարգացման է սին փոիսադարձ տեղեկատուութեան Հ ամար , ըստ դա շնագի ր մբ կամ զինա կց ո ւթ ի ւն մ ը կնքել ֆՅ •

Արդար պիտի ԷՐԱար գէաՔ^ Ր Ր Դ ՝Լասէռ այսօր– սովորութեան ։ Ոլրբաթ կէոօբէ վերէ տկարութիւն Մ էէութեան Հետ : Ա ի Լա յս ո ս թերթին տեղեկու­

ուտն աչքով , 40 50 60 տարի վերէբ X Այն ալ մը զգացած ր լ լա լ ով , ժամ ագրո ւթիւնը յետաձգած թեանց Համաձայն , Ա ոլոթով պատասխանած Է թէ

բուն մ իէավա յրէն վւաբսախնեբով Հեռու, օտար ա– էր , ու շաբաթ առաւօտ աչքերը փակած՝ յաւիտե– $0 * Մ իութիւնը Հակառակ չէ ոբ դաշնագիր մբ

վւեբու վրա յ : Եւ երկու աշխաբՀասասան պատե­ նապէս : կնքուի էիուսիոյ եւ Թուրքիոյ միէեւ, փոխադար­

րազմներու փոթոբիկնեբէն , վիթթարի կայսբու– ձաբար երաշխաւորելով ս աՀ ման ա գլուխները ,

թեանց փլուզումէն , դղրդագին յեղափո խութ՚եանց Ուրեմն Խ ատի ս եան կը մեռնէր պատնէշին վը– բայց այս բանը չեն կրնար ընել, մինչեւ ոբ կարս–

վերիվայբումնեբէն վերէ։ բայ, իբրեւ քաէ զինուոր , որ երբեք չէր ընկրկած Աբտահանի շրջանը Խ • Մի^ւթ՚հսւն. չվերադարձողի :

քերականութիւն է որ անոնց ի ւր ա քան չի ւ րբ ու մաՀուան անկողնին մէէ իսկ, մինչեւ ՚/^Ր^Ի^ հյնգիրբ այս վիճակին մէէ կբ մնայ, բայց Մ •

տեղ մը, գիրք մբ գրաւած էր կուսակցական , Հան­ վա յբկեանր կը զյբազէ բ Հան բային գործով , ո բուն ՆաՀանգնեբբ լրէութեամբ կը նային Հարցին վրա ք ւ

րային կամ պետական գոբծունէոլթեան մէէ։ Եւ նուիրած էր իր ամ բողէ կեանքը X Կբ մեռնէր՝ իրեն \՚Նիւ Եոբք Թայմղ» կբ շարունակէ *

Դէ՚Րքհրր թավաւբ են այսօր։ Վիճակս ւ ած բարձր ու պա տաս խանատո ւ գործեր բ « Այստեղ կ*բմբռնեն թէ ա յգ Հոզամ՚ասե ր բ

Անշուշտ պայմաններն ալ Հիմնովին փսխուած կատարեալ խղճմտութեամբ կատարած բլլալու գո– բանի գրաւելու որ եւ է փորձ պիտի առա էն որդէ
Աեբունդնեբ
են։ Նոր կարգուսարք , նոր դէմքեբ։ Հ ո ւն ա կո ւթ ե ամբ : պատերազմի , բ ա յ ց փաստ չ կ ա յ թ է Ռուսեբբ որ եւ

սերունդներու յաէորգած : Ո1 չ մէկ ւո ր տ ո լնէ կբ յա յանէ ր այն անորակելի է ծրագիր կ՛որոճան զանոնք բոնի գրաւելու: Ար­

Բայց անոնք ոբ կբ փայլին այսօր, դժուար թէ վե բարերում ին Համար , որ \ 944 Ա ե սլա . 5է ն մ ին­ դարեւ 7 այն տպաւորութիւնը կը տիրէ թ է անոնք
չեն ուզեր բոնի ուժ գործածել ոբ եւ է շրջանի մէջ
կարենան ժխտել ինչ ոբ կբ պարտին դացողնեբուն : չեւ Հոկտեմբեր 19 աղատութենէ զրկած էր գիսՔԸ\

Ակօսներ բացուած , ի՛ ո ր Հետքեր ճղուած է ին ^ իր Հիւանդագին վիճակին մ էէ , իբ \ Տամ ետ յ պա­ ՛ուր կրնան բնդդիմռւթեան հանդիպիլ մեծ պետու­

եւ պատրաստ ժաո անգո ւթ ի ւն մբ կար , մտաւոր, տանի միակ գաւկին Հետ X Աէկուկէս ամսուան ար­ թեան մը կողմէ»:

բնկեբային թէ քաղաքական ։ Ա՝ինչեւ անգամ ափ գելափակումբ բոլորովին անարդար , ինչպէս Կբ կարծուի թէ ռուսական պաՀ ան էին նպա­

մբ Հող, իրական կռուան մը՝ որուն վբայ կ^իշ՜ պաշտօնապէս Հ ասա ատուեցաւ ետքէն ընկճած տակն է վերստանալ 1914 1 Տէն առաէ քիուսիոյ

խեն ա յ 11ՕԼէ Հ էլ1 ՂՒ^ՔԼՀ ՝ֆէԴ.ԷՔաէՂէս Ս կ1 ա ա յն բաբո յա կան. կո­ պատ կան ո զ բո լո ր Հ ողամ ասերը , մ ան աւանդ կարս

ք*որրո ս կապահ– լոլտանքներր ինքնին կր փո­ րովը միշտ բարձր էր եւ իբ քաէաբի կեցուածքով Ար տ ա Հ ան ի շրէանը որ ոչ մ իա յն ռազմ տգիտական

շիանան , ԾՐՐ ք& * Հայաստանի կեղր . Կոմիտեին ու զօրաւոր կամքով օրինակ կը Հանդիսանար ել արժէք ունի, այլեւ քարիւղ կը պարունակէ ։

քարտուղարը կր յայտարարէ Հրապարակաւ , Մոս­ յո յս ու աւիւն կբ ^եբշնչէբ իրեն բաիստակից երի–* %աթտւՏակութ^ի՚ւ11բ կարյդտւ Գ– էք՛)

կուա յի կեգրոնական օրկանին մ ԷԼ* տաս արդ Հայրենակիցներու, այր թէ կին X

— « Հայ ժողովուրդի աղգային-սպատագբա– Ի*ր բեզուն ու բազմարդիւն կեանքի Համառօտ

կան պայքարի երկրորդ ուղին կ՛ընթանար արեւ­ զիծերն իսկ կարք՚Լի էէ ա ա է ա յ ՚ ՛ ս^*Գ սիւնակներուն 1Լա ր չա կան աբ տա կարդ կարողութ էււններ ու­

մտեան - եւրոպական քաղքենի դասու (պոլրժուա– մէէ։ ն՝նած ու մեծցած էր Ւիֆէիղի մէէ էրբե Լ նէր : Օտարներու Հետ յարաբերութիւն պաՀ ելու եւ

ղի) հետ մերձեցման գծով, իրեն կուսան, ունենա­ էլաւակը մտաւորական ու բարեկեցիկ բնտանիքի բարեկամ ուէԺիլն Հ ասա ատ ելա մ ասն աւո բ յատկու­

լով հայկական քաղքենի դասը : մբ ոբ չորս սերունդներէ ի վեր Հաստատուած էր թիւնով օժտուած էրւկովկասի փոխաբքայ 1Լ ո ր ո ն–

. . .իսկ երկրորդ հոսանքյւ որ կը հակէր դէպի 1Լբաստանի մայբաքաղաքբ : Աւոացած էր ռուսա­ ցով - Տաշկով կովկասի վերաբեբեալ պետական

արեւմուտք , նոյնպէս ձհւալոբուեցաւ իբրեւ, կու­ կան կրթութիւն տեղին գիմնազիոնին մէէ , յետո յ բոլոր խնդիբնեբու շուբէ մ շտապէս կը էսորՀբդակ–

սակցութիւն, յանձին քաղքենի - ազգայնական բժշկութիւն ուսած Ս՛ոսկ ո ւայ ի , 1$ ար քուէի եւ Պեբ– ցէր ՀՕ ա տ ի ս ե ան ի Հետ , որուն պետական մ արդու

«դաշնակցութեան» , որու առաջնորդներն ու գա­ լինի մ էի յա տ կո ւթ էւ ւնն ե րբ մ եծապէս կբ դնաՀատէ ր ;

ղափարախօսներն էին Զաւարեան եւ Ահարոնեան» : Բժշկական ասպարէզը նեղ կուգաբ իրեն : Ե~ Հա յաստանի Հանրապետութեան երկունքի եւ

(9՝– Արութինով, «Փրավտա», 25 նոյ . 1945)։ ր ի տաս ա ր գ Հասակէն նե տ ուե ց ա լ Հան բա յին գոբ­ ծնունդի բախտորոշ օրերուն, կարեւոր գեր խա­

Արձ անագբենք եւ անցնինք ; ծունէոլթեան ասպարէզը եւ իբրեւ կազմ ա կերպի ք ղաց ան իբրեւ Հայոց Ազգային Բիւրոյի նա խա­

Այսպէս կամ այնպէս, անոնք որ գացին եւ մեծ տաղանդ ցո քց տուաւ Թիֆլիղի քաղաքային գաՀ , իբրեւ բանագնաց Տրասլիղոնի , կաթումի եւ

դժբախտաբար «գնալոց են» , ունէին մէկ Հիմնա­ վարչութեան մ էէ , ա յն աստիճան որ 1909/3՛ քա­ Պոլս ո յ խոբՀ բդաժ ո զովն երուն , իբրեւ Հ . Հ * աբ–

կան , անժխտելի արժանիք , Հակառակ իրենց ղաքապետ րնտրուեցաւ եւ այգ պաշտօն բ վարեց տաք էւն գոբծեբու նախաբար ու վարչապետ , յետոյ

մարդկային թերութեանց , իտէալ, սէր եւ Հա­ մինչեւ 1917/՛ փեաբուարեան յեղափոխութիւնըՀ իբրեւ լիազօր պատուիրակ անկախութեան փոէսա–

ւատք՝ այս ժողովուրդի փրկութեան մասին ։ ^ՒֆւէՂԼՀ ^ ՚ ա թ ք ա ս ԱրեւելաՀայերու մշակոյթի ռութ եան , Հուսկ յետոյ՝ Փարիզի մէէ իբրեւ փոխ

՛Անոնք անվարան, յաճախ գլիսիվա(ր հՍահ(* վառարանն ՐԷԼաԷՐ « ^ՈէԼհաաէ բազմացեղ ո ա– նա խաղ ա Հ Հայաստանի Հանր • Պատուիրակու­
գորհքով։ Լեռնա–
նետուեցան զէնքով, միտքով, տանն Էրէ Վբաց ի ել ո ուս մբցակիցնե բու եւ Հ ա– թեան ու նա խագաՀ Հտ յ Դաղթ * /(/ ո բՀ ո ւրդի , մ ին­

լանէեբու վբայ կամ մեծ քաղաքներ ու ժխորին կառա կոր զներ ո Լ դլխու ն ՚ / ր ա յէ^1 քաղաքապետ չեւ իր մաՀ բ;

մէէ՛ Անձնատուր՝ յեղափոխութեան ալիքներուն , բնւորուե լու եւ տ ա բ ինե ր ո վ ա յ դ կարեւո ր պաշտօ՛­ Հռետոր էբ ու գիտէր խանդավառել բաղմու–

միեւնոյն ատեն Հետամուտ՝ կանանչ սեղաններու , նին վրա յ կարենալ մԳւալու Համ ար իրական յատ– թէ/ւննեբը , Հայրենաշունչ խօսքերով : Բարձր էբ

այսպէս կոչուած դիւանագիտութեան գաղտնիք - կութ իւնեբ պէտք էր ունենալ : քՏ ատի սեան օժ­ ամենուրեք իր անձին Հմայքը : կենդանի խո րՀ ըը՜

նեբուն, որոնք մինչեւ ա յսօր ալ կբ մնան անթ ա– տուած էր պետական մաբղու բոլոր յատկանիշ­ դան շանն էր Հայ պետ ա կան ո ւթեան ։ կար գա պաՀ

վլանցելի X ներով ։ Է՛Ր ՚լ^րէէ1^ °^այր –ոլ սլար կեշտ ։

Անոնք իրենց ետին ձդեցին դաշնագիր մը \9\7ի դէպքերէն վերԼ էր միայն, որ Խ ատիս– ւ1 բ կո բուստը մ եհ Փպէս զդա լի է Հայ ժողո­

Աէվռ, 1920 Օղոստոս 10 որուն անունը ա Հ ա լա­ եան Հ ր աժ ե շտ տա լուէ Թիֆլիզի աշխաբՀտքաղա - վուրդին Համ աբ մ ան աւանդ ա յս օրերուն , ռՐԲ

սի կ բարձրաձայն կը Հռչակուի Աոսկուայէն մին­ քացի կեանքին , էսքգիսքբ սյմբոզէռվին նուիրեց դարձեալ օրակարգի վրա յ է Հա յկական Դատ բ ու

չեւ Երեւան, արժեցնելու Համար Հողերու Ր^գաբ– Հայ ժողովուրդին : Ատաւ Հ • Տ * Դաշնակցութեան երբ փորձառու պետական մ արգոց ա յնքան պէտք

ձակման, միացման սլաՀ անէ ը : շարքերուն մէէ, լաւաղոյնս ծառայելու Համար ա– ունինք, լաւագոյնս ներկայացնելու եւ պա շտ պա -

էացողներուն կո ր ո ւս տ բ պիտի դառնար իսկա­ նոր եւ Հաւատարիմ մնաց իբ ուխտին մինչեւ վիրէ՛ նելու Համար մեր արդար պաՀանէնեբբ աշխաբՀի

պէս անդարմանելի , եթէ մնացողնեբբ կտրէին Հայաստանի Հողին վրայ իր ասսլաբէզբ սկսաւ մեծերուն առէեւ։

պատմութեան թե քբ , անՀոգութեամ բ, ատելու– շատ Համեստ կեբոլով , իբրեւ քաղաքագլուխ փոք­ իր մաՀուան այս առաէէւն տարելիցին առթիւ ,

թեամբ կամ տգիտութեամբ : րիկ Ալե քսան դրա պո լի (այժմ Լենինական՝) , շատ յարգանքով կը խոնաբՀինք իր անմոռանալի յիշա–

Վա՛յ մեղ, եթէ միտքերն ոլ սիրտերն ալ պար– չուն ցած բարձրանալու Համար մինչեւ վարչապետի ւո ա կին առԼեւ։

պուին , դասողներուն յիշա՛տակին Հետ ։ ՀՀ • աստիճանին ; ՀՐԱՆՏ - ԱԱՄՈՒհԼ

Fonds A.R.A.M
   138   139   140   141   142   143   144   145   146   147   148