Page 91 - ARM_19-1945_04
P. 91
ԳԱՀԼԻՃԻՆ ԿԱԶՄՈԻԹԻԻՆԸ
ք-ք ճ /«* ճ 7՝ք~՝է–ք * ° * «ոՈ ( 1 1921
\*աՈ 8.0.8. 876.266 Համւպնավաւ՚նեբու պառաւ
սւ«շէօա–Բքօթհ6էՅւ^ : Տա. ա Տ Տ Ճ & ե \ Ի ք
17. 8ււտ Օտատյա* - ԲձէԱՏ ( 1 3 ; Ղ՝աՀ լիճին կազմութիւնը դժուարութեան մը
ՈԼ : Տ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ; Րտւա 1678-ՃՏ Հանդիպեցաւ վերջին պաՀուն , իբրեւ Հեաւեանք
ւ & Ժ ՚ ե Ե Գ Ի ^ . – Տար. ՚750. 6աււս. 400. Յաւքս. 200 ֆրանք։ Համայնավար կոսակցութեան դրած պայմանն ե -
բուն ։ կ ո ւս ա կց ո ւթ ե ան ընդՀ • քարտուղարը , Մ ո–
Տօա6էԱ 17 Ի^քահւ՚Օ 1945 Շաբաթ– 17 Ն ո յ ե մ բ ե ր րիզ Թորէզ նամակ մը ուղղելով զօր • տը Կօլի , կը
յայանէր իրենց տեսակէտը գաՀլիճին կազմ ու -
> Է – 8 * Ր Ի - 17՛ ձաւ66 4460.*Նոր շ բ ջ ա ն թ փ ւ 189 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱ*ԷԱՆ–՛ ԳԻՆ8 3 թեան մասին։ Եսթադբելուէ որ նոր կառա ւէա ր հ*ւ -
թիւնը պիտի
կազմուի երեք յաղթական Հոսանք
ներէն, Պ* Թորէզ կր սլաՀանջկր որ Համայնավարի
մ ը յանձն ո ւի երեք կարե ւո բ նախա րա բութ իւննե -
՝ՑՈՀՀԱՆՆԷՍ ԶԱԻՐԵԱՆ Գաղտնիքը պիտի պաճեն րէն մէկը , նե բքին , արտաքին կամ պասւերազ -՝
օ ս ա կան։ Առաշին նամակով, ընդՀ ՚ քարտուղարը
Նոյեմբեր Պին Փ՚՚՚րէդէ ՚^էշ. մեռաւ֊ Հայ գրա Անղ լիոյ եւ Բան ատ այ ի վարԼապետր եւ Մ * կ՚ըսէր •
կանութեան արժէքաւոբ մշակներէն 8ովՀաննէս (յ ա Հ ան՛զն ե բ ո լ նաիւազաՀր Հաւաքական զեկո յց մ բ « Պարոն նա խագաՀ , Ֆրան սայի ժողովուր
ԷՀաւրեան ԼՀԼաւրիեւ ) , 76 տարեկան : 8 " ՛ զ ա ր կ ա– Հ րատարակեց ին իրենց վեցօրեա յ խորՀ ր գա կց ո ւ - դը կը սպասէ ո ր կառավարութիւն մ ր կազմ ուի
ւորոլթիւնը կատա լաւ ե ցաւ նո յեմբեր 1 Յին Հա յոց թեանց մասին։ Զեկոյցր կբ Հաստատէ թէ Մէա 3 ՜ Համ աձա յն ազգին ա րա ա յա յա ած կամքիս * գործա
եկեգեցիին մէջ, ներկայութեամբ Փաբէգէ մտա - եալ ՜Ազգերոլ 8անձնաժոզով մբ պիտի կազմուի , դրելու Համար ՚Իիմադրութեան Ազգ* քՕորՀուրդին
ւորական ընտրանքէն % ՛համբանականներ խօսեցան Հսկելու Համ ար Հ ի՚֊լէ - ռումրի գո բծած ո ւթեան ծ ր ա գի ր ը : Համ աձայն մեր կուսակցութեան շա -
Արսէն Ա. քՀՆյ. Աիմէոնեանց, «/. Աբչամ Խոնգ - վրա յ : Մ իեւնո յն ատեն կբ յա յտարարէ թէ երեք ր ո ւն սէ կա բա ր կրկնուած որո շո ւմնե րուն , բաբե -
կարեան եւ Պ * ^Ա * Զօպանեան ( Ա՝եչքոնեան Տանձ - ազգեր ր պիտի պաՀ են Հ իւլէ-ռումրին շինութեան կամս՝ (Ի՚հքք Տիէ֊քլօ եւ ես պատիւ ունեցանք ձեզի
նախումբի կողմէ՛) ։ գաղտնիքր , «*/*ին չեւ որ կարհլի ԱԼԷա յ գտնել յա յա արարելու իՀէ Համ ա յնավարներր պատրաստ
ապաՀովոլթեան փռիսագարձ եւ գո րծագբելի ե՛ են սլա տ ա ս խ ան ա տ ո ւո ւթ ե ան իրենց լա յն մ ասնակ–
ՅովՀաննէա Ջաւբեան՝ ծնած Թիֆլիզի մէջ՝ ղանակ մբ , բնգունելի բոլոր ազգերուն Համար » : ցութ իւնն ստանձնելու ա յն կա ռա վ ար ո ւթ ե ա ն մ էջ
Կր սլա տ կան է ր րնտտն իքի մբ , որ Հա յ ժողովուր ծրագրուած միջազգային յանձնաժ՝ ո զո ւէին ււլաշ - որուն կազմութիւնը միաձայնութեամբ ձեզի
դիս տուածէ Հւսքրենասէր եւ մտաւորական գոր քոօնր պիտի րէէաք որոշ առաջարկներ ներկայացնեք յանձնեց ԱաՀմանադիբ ժոգովը։ Այս աըամագրոլ–
ծիչներ : Մեծ եղբայրը՝ Ր^՜Ի^Լ Յակոբ Զ՛"1 Րր^՛լ Հետեւեալ չորս կէտերու մասին* 1. Բոլորի ազ թՀասւմբ , մենք ձեզի յայտարարեցինք թէ սւնՀբա -
յայտնի Է իբրեւ Ղ՚աշնակցակտն եւ Հտնբաքին գերուն միջեւ ւիոխանակել ղիտական տեղեկու - ժ՚եշա .կբ գանենք թիւով եւ կարեւորութեամբ ար -
գործիչ, մեռած Մոսկուայի մէջ առածին մեծ պա թ իւննե ր , ամ էն նիւթի մաս ին , խաղաղասիրական զար բաժ՜անում մ ր զանազան նախարարութեանց ,
տերազմի ւիւ՚րջերր երբ Հայկական Ղ՛ատ՛ի Համա ո եւ ւզաՀ անջեց ինք Հ ետեւեալ երեք մեծ նա խ ա ր ա -
բանակցութիւնն եր վարելու գա ցած էր իսորՀ րւլ - նպատակներով . 2, Հսկողութեան տակ առնեք ր ութ իւննե րէն մէկը, ներքին , արտաքին եւ պա–
յին իշխանութեան Հետ։ Մի՛" հզբայբր, քԻ*՚*Իա " Հիւլէական ուժր , ապաՀովելու Համար անոր գոր տե րաղմական : Այս առտու ( Հինգշաբթի ) ,• ձեզի
ղէա Ղ՚աւիթ , գասաիսօս նշանակուեցաւ Հալաս - ծածո ւթի ւն ր միա յն իւաղաղաս ի րական նպատակ - Հետ ունեցած տեսակցութեանս ընթացքին , յայա–
տանր Համալսարանին մէջ, որուն Հ իմ ր գրուեցաւ նե բու Հ ամար — 3. Մզգա յին սպառազինութիւ՛ն– նեցիք թէ կարհլի չէք գտներ Համայնավարի մը
Հա յաս տան ի Հանրապետութեան կա ո ավարա - նԼրէն գուբս ձգել Հիւլէական զէնքերր եւ ուրիշ յանձնել վերո յիշ^ս՚Լ նախարարս ւթիւններէն մէ -
թեան կողմէ \9\$ին, վերատեսչութեամբ ւիբոֆ * գլիսաւոբ գէսՔ^ր որ կրնան ղանգուածային աւե - կը , մէ ջտեվ Գսռ էով պատ ճառա բան ո ւթ ի ւննե ր ո -
Ղ^ամբա ր ե ան ի % րումներ պատճառել* 4. Ազղու միջոցներ ձեռք լանք վիճելի կը ղարձնեն մեր կուսակցութեան ազ
Հանգուցեալ ՅովՀ * ՅԼաւթիեւ 7 ա ա բեկ ա ն էր, առնել, ապաՀովելու Համար մասնակցող պետու - գս/ յին Հ անդամ անքբ եւ քաղաքականութիւնը ւ
երր Զ ա լ Րս՛ան րնտանիքբ վաիւագրուեցաւ Ա* թի ւններբ բռնա բա բ ո ւմն ե ր ո ւ եւ խ ո ւս ափո ւմնե - Մենք կրնայինք, անգամ մբ եւս, յանձն առնել նոր
Պետերսբուրգ ( ա յժմ Լենինկբատ ) : 8 ովՀաննէս ի բ րու դէմ ։ ^ ղոՀողութիւն մբ յանուն ազգային միութեան ,
ււ ւ ււ ու մն առաւ Ա ոսկուայի ռուսական վարժ արան– Զեկո յց ր , որ Հագար բառերէ կը^՚րաղկանա յ , Հրաժարելով մեր կուսակցութեան կողմէ օրինա
բուն մէջ եւ վկայուեցալ ի բալա բանականՀամ ա՛՝ իր յառաջաբանին մէջ կբ քա յտարարէ բացէ ի պէս ւզաՀանջուած պաշտօններէն մէկէն ։ Բայց ,
լսարանէն Հ Իբրեւ իրաւագէտ Հաստատուեցաւ գա րաց . Հ^Ղ՝իաենք որ քաղաքակիրթ աշխարՀին չէիսը %ՐսԱքԲ րն դուն ի լ ա յն պատճառները զո ր յ ի ՜
րերու մայրաքաղաքին մէջ, ՈԼԼ՛ ^*ւ մնաց մինչեւ միակ լիակատար պաշտպանութիւնը գիտական շեց իք դուք եւ զոր մ ենք վիրաւո րական կր նկա -
րոլշեւիկետն ՝յեղավէո խութ իւն բ ։ աւե ր ի չ զէնքերու դո րծ ած ո ւթեան դէմ կր կա յա* տենք մեր ֆրանսացիի պատիւին Համար հ Այդ պէ՛ ՜
Տարիքբ առած Էր արգէն , երբ վւաւիաք ունե–՝ նայ պատերազմի խափանումին մէջ։ Ա սլ ա Հ ո վո ւ - տի ր Է1"յ է1 նա խասէին յէ մբ Ց> ր ա ն ս ա քի եւ ազատու
ցաւ սորվելու Հայերէն լեզուն ։ Մաերիմ բաբե - թեան որ եւ է միջոց ինքնին ազդու երաշխաւորու թեան Հ ամ ար մ եռած 75.000 Հ ամ ա յնավաըներոլ
կամն էր Հանգուցեալ Պբոֆ * Նի՚կողայ"" Մզոնցի * թիւն մր պիտի չկրնա յ կազմ ել Հ իւլէական ղէնքե - յիշատակին : Այս պայմաններուն մէջ, Բաղաքա -
որուն թելադրութեամբ ու նաեւ աջակցութեամբ բու ղէմ՝ նախա յա րձակման տրամագիր ազգի մր կան Բիւրօն ինծի պաշտօն յանձնեց յայտնել ձեզի
յայտնբ Հայագէտ \ք ի կո լսւ Մ՛ոռի՝ սորվեցաւ Հա կոզմէ : Ոչ ալ 1լ անգիտանանք թէ կարհլի է "*֊րիշ թէ կր պնդէ իր պաՀ անցքերուն վրա յ , Համա յնա–
յեր էն ր , մ ան ա ւան գ գրաբարը ( աշխար ^ արար ր^ զէնքեր կամ սլաւոե լէաղմ՛ի նոր մեթոտներ Հնարել վարնեբու մասնակցութեան պայմաններումասխս^ :
ղժուա րութեամբ կր գրէր ու կր իսօս էր ) : որոնք նոյնքան մեծ սպառնալիք մբ պիտի կազմեն Զօր* տբ կօլ անմիջապէս պատասէսանեց այս
քիո լսական մեծ յհզափո խո լ թենէն վերջ , շա քաղաքակրթութեան Համար որքան ՀիւլԷական նամակին , մերժելով այն վերագրումը թէ տեղի
տէ բուն նման Զ^աւբեան եւս տա րա գրութեան ուժին զինուորական ղո բծած ութ իւն րյ>> ։ ունեցած խօսակցռւ թիւն ր նախատինք մը 1լբ կազ
ճամբան չբռնեց եւ եկաւ Հաստատուեցաւ Փարիզ , ինչպէս գրեցինք երէկ, (հուսերն ալ կարե մէ ՛Ֆրան սա յի Հ ամ ար մեռած ո եւ է Ֆրանսացիի
ուր մնաց մինչեւ իր մաՀր ։ Ամուսնացաւ Օր * ւոր գիւտեր րբած են ՀիւլԷական ւււժի մասին , Հե յ ի շա տ ա կին : ՀձԱնՀ րաժե շտ է որ երկիրը կառավ ա -
Նունէ Բէգլարեանի Հետ, քրոջ աղջիկր Պ՛ Աբրա– տազօտուիք իւննե բ կատարելով հայկակաէւ լհււնե - բութիւն մր ունենա յ ։ Զայս կազմելու պաշտօն
Համ ՚Լոլկ ա ս եան ի , որո<ւն Հ իմնած բաղմ ա լեզու - րուն մէջ, թրքական սահւհսնագլոլխիււ մօտ, ղ ե ցած ՐԼԼաԼՈէԼ միաձայնութեամր , ձեզմէ
պա բզեցի
եան ՀձՆավար՝^ ապարանին տնօրէնի պա շ տօն բ վա կավարութեամբ հ ա յ ղիտնականի մր , Պ • Ալիխան– II IIIIII II III մ ր եւ
իսնզ րեց ի լա յն մ ասնակցութիւն
եա(՝փ : թերթեբբ կր գրեն թէ Մոլոթովի անձնա -
րեց երկար տարիներ ։ պայմաններ ր, ինծի վեըապաՀելով նախարա րա. -
Հակառակ իր ստազած ււուսակտն գասա իա - կան օդանաւով Մոսկուա մեկնած է ծանօթ զի՚ա - թեանց բաժանում ր : Կր կր կնեմ առաջարկներս ել
րակո ւթեան , 8 * Զաւր եան մնացած էր Հոգիով նական էհոլիօ - Բիւռի , որ մասնագէտ մ րն է Հիւ կր խնղբեմ որ րարեՀաճիք ստիպողաբար ինծի
իսկական Հա յ մ ր եւ մ եծ պա շտ ամ ունք ունէր Հ այ լԷական ուժի։ Այս . մեկնումը տեգի ունեցած է ուղղել ձեր վերջնական պատասխանը՝՝^ ։
մշակո յթի եւ գրականութեան Հանգէպ ։ Փ ա բիզի խորՀրղ ա յին կա ռա վ ա ր ո ւթե ան մ սանաւ ո ր Հրա - Պ • Թորէ ղ պա տ ա ս խ ան ե ց ե բ կր ո ր դ նամ ակով
մ էջ առաջին մտաՀ ո գութ ի ւնբ եղաւ Հաւաքել Հա ւէ բով , ին չ ո ր մեծ ռւշագրութիւն գրաւած է Անգ։– մ ր , որ կբ պսզ է ԳՐոլ ա ծ պա յմ անն ե ր ո ւն վ ր՚ս ք •
յոց պատմութեան եւ Հայագիտութեան վերա - լի ո յ եւ Մ * ՆաՀանգնե բուն մէջ % կուսա կզ ութ եան քաղաքսէ կան Բիւ֊ րօն անմ իջասլէս
բերեալ բոլոր կարեւոր Հ րաա,արակութիւններբ , նիստ գումարելովդ, քննեց կացութիւնր , լսեց զե
Հայերէն եւ օտար լեզուներով : // եծ ղբասէրի իսատոլիժետն մր առաջքէն մ ա ո ր % Պ՛ Զսյ*–րիհւի Հ ո– կուցու մներբ՝ զօր ՚ ՛որ Կ°լ\ի Հետ եղած իւօսակւ
Համրաւ ունէ բե ւ յսւՊուլած էր ի բ մ սձ ւո են ա ղ սւ բանին ղածուիժեամ ր Մ ե լքոնե ան 3անձնա իւ ո ւմբ բ Հրա •- թեանց մասին եւ Հաւանութիւն լայտնեց Թ՚՚քրէքք՛
մ էջ Համ աէսմ բե է բազմաթիւ Հ տղուազիւտ Հ ա յա - տաբակեց զայն «եհտէՕՄՇ ճ© 17\աւ6ո16 , յՕՈ16 I , Լ-6Տ զբտծ նամակին :
գիտական գի՛ ՐՔՈ ր , որոնցմէ 1լ՝օւլտ ո լէ իկՀւ ՛պբոֆ * ՕոցւՈՇՏ» անունով ։. Յառաջաբանր զրեց Պ՛ ՌբնԷ Այս կացութեան սաջեւ, կարծողներ կան թէ
Ադոնց եւ բոլոր իր– գրասէր բաբեկամներբ : Կրուսէ, իսկ մանրամասն կենսազրոլթիւնբ՝ 3* նոր դտՀլիճբ պիտի կազմուի աոանց Հաււ՚սւ յ1ւա -
Հմուտ էր ռուսերէնի Լոր մայրենի լեզուն էր)) Զաւրիեւ.։ Հատորը լոյս կր տեսնէ շուտով։ ւի տ րն ե ր ո լ մ սւսնակցութե ան ։ 1Լաբ չապետո ւթե ան
լեՀերէնի , վյւացերէնի , անւլլիերէնի եւ զեբմանե– Ս աՀէն քանի մր շաբաթ առաջ, 8* Զաէ–ր^ա" ՛լիէ ս՛նէ ն Հա զոր զո ւ ած զեկո յ՜ց ի մբ կ ըսէ^ թէ զօր *
րէնի ։ իր մատենաղաբանին մէջ կրցած էր Հաւ ա– ՝» բաւէ ր ստացած է ր Ամ երի կա - Հա յ կա կան Մ շա ֊ ար Կ°լ վեր ջ՚ս ց ո ւ ց ա ծ է ի ր խորՀ ր էլա կց ութ ի ւ՛ննե -
քել Հայերու մասին լեՀերէնով Հրատարակուած կութա յին բնկերու թեան անունով գրագէտ Պ• րր , Հորոնց ընթացքին որ եւ Է խոչընդոտ երեւան
բոլոր գիբքերր։ Բաց ի զիրքերկ , կրցած էր ձեռք ոս տ ան Զարեան է , ո ր ա շիւատակցի նոր Հ րա/ոա– չէ եկած ոչ սկզբունքի , ոչ ալ ծրագրի մասին։
անցընել նաեւ. Հա յերէն ձ ե՚ո աւէիրնե ր , որոնցմէ րակուելիք «/\աւ6Ոաո (Յւաւ՚է©^»/՛ եւ մտադրած էր Աակայն եւ ՝այնսլէ ս , կարգ մը դժուարութիւներ
մէկէն օգտուած է Հ ՚ Ներսէս վբղ * Ակին եան՝՝ աշխատակցիլ անոր <&Հայ Թիֆչիս^ի մասին գրե ծազած են նախարարութեանց բաժանման մասին։
Երեմիա Զէւէպի Բէօմիւրճետնի մասին իր գրած լով ։ Ա ա կա յն անողոք Հիւանդութիւնը (քաղց կեղ ) Զ°ր * աը Պք°Լ ոլժգնօրէն յայտնա^ է իրիսօսակից–
ուսումնասիրութեան Համար ՚. իք՛՛՛/չ չտուաւ իրեն իրագործել այս ծրագիբր։ նե բան թէ կբ յուսա յ որ ա յսպիսի ն տու
կանոնաւոր արար աշխատակցած է Աեկե բ Ա • Կ բ իժ ո դո ւ բաղմ աթիւ կի սալաբա ձեռագի ր - ա ւ ե լի պիտի չո/շա զն են կ առ ա վ տ ր ո լ թ ե կազասււմ ոլ–
*Լրացեանի Հրատարակած Հ.ՎԷ՜վ՛՛ֆին , ել զՀտյբե - ներ : Հաւաքած էր շատ մը նիւթեր , զորս կարզի թիւնը » :
նիք՚ֆ ամս աղբ ին , ղ բե Լ ով զան տղան նիւթեր ու վր - ւլնելու ժամանակ չունեցաւ :
բայ , զորս ուսումնասիրած է խղճմտօրէն : Իր իբ զամ բանականին մէջ Արսէն քՀ"Հք * $°էա - Թ ե րթե ր ու տ ե ղե կո լ թ ե ան ց Հ ամ աձա յն , ՚/՚՚՚Ր ՜
ղ չԽւթ իւններէ նյիշենք ՝ Լե Հ տ Հ ա յե բու մասին ղբած դրեց Երեւանի Մ ա տ են ադա բ ան ին նուիրել Հայա– չասլե տ ր Հասկցուցած է կո ւս ա կց ա պ ե ան ե բուն թէ
տրժէքաւոր յօգուահներր, Հ^Հայ եւ վրացական գիտութետն վերաբերեալ իր թանկարժէք ղիրքե– կ ոլղէ նոր զ աՀ լիճին մէջ պաՀել ա յն նա խարար -
յա րա բե բութիւննե ր հ/» , «^/* իւ իթ արեան միաբանու ըը* իսկ Պ* Ջօպանեան փավ/աք յայտնեց Հատորով "երբ որոնց Հետ կբ դործէր մինչեւ Հիմա, մա ս -
թեան ղործունէութիւնր» , ք)՛ւն ի թ ո րն ե բ ո լ մասին մը Հրատարակել այս արժէքաւոբ, բայց Համեստ նաւս րապէս Փլէվէնը ( ելմ տա կան ) , Պ իա օ՛ն Լար -
գրածներ ր եւայլն : ո լ լռակեաց մ տաւորա կտնին «Վէմֆի ու « Հ ա յր&~ տաքին^ , Ա ուսթէլը Լ տ ե ղե կա սւ ո ւ ) , Փ ինօն ( սլար /. -
Պատերազմէն առաջ անգամ նշանակուած էր նիք՚^ի մէջ Հրատարակած նիւթերը, ատոնց վյրայ նաւորման) , Թիյեօնր (օգանաւային , Համայնա -
Հ* Բ*Ը* Մ ՛եան Նուպարեան Մ ատենաղա բանի աւելցնելով անտիպ գործերը յ *իար) * Կառավարութեան ծրագիրը պիտի ծանուց–
Յանձնախումբին , Պ՛ Լեւոն կ իւմիւշկէ րտանի եւ Մ ելքոնեան 3անձնա խ ո ւմբր օգտակար դոբ%՜ ուի նախարարներու ցանկին Հետ միաժամանակ :
Հանգուցեալ Արմենակ պէ յ Աագրղեանի Հետ։ Ան մ բ պիտի կատարէ՝ Հ րատա րակելով իր ողբացեալ Իրազեկներ կ՚ըսեն թէ վարչապետը Հասկցուցած է
գամ նշանակուած էր նաեւ Աելքոնեան Գրական ընկերակցին եբկերբ ; Ատիկա լաւագոյն ձաV ՜ որ արտաքին կամ ներքին նախա բաբ ութ իւն բ Հա
Յանձնախումբին , որուն նպատակն է Հրատարա գանքր պիտի ր Ա ա յ ա յս անշաՀախնղիր մ տաւո բտ մայնավարի մը յ անձն ո ւե լո վ , կրնան վնասուիլ յ՛ս՜
կել Հայագիտական արժէքաւոբ գործեր : Պրոֆ* կանի անմո ո անալի յիշատակին :* բաբե բութ իւնները կարգ մը օտար պետութեանց
Ն* Ազոնցի մաՀէն վերջ, Պ* Զալրռան այս յանձ - ՀՐԱՆՏ ՍԱՄՈՒԷԼ Հետ ;
նա խում բին կողմէ գնաց Պ րիւսէ լ եւ Հանգուցեալ
գիտնականին ձեռագի բներ բ փոխագրեց Փարիզ X 550 ՄԻԼԻՈՆ ՏՈԼԱՐԻ փոխառութիւն մ# պէ. 400.000 ԹՈՆ ԳԵՐՄԱՆԱԿԱՆ ԱԾՈՒԽ պիաի
Այգ ձեռագիրնեբուն մէջէն գտնուեցաւ Հայաստա սւէ ըլլայ Յէրանսայէ , Ա՝ • ՛Ա աՀ ան չն ե ր ո ւն կողմէ։ զրկուի Ֆրանսա, նոյեմբեր ամսուան Հաշուին։
նի Հին պատմութեան վերաբեիեալ կարեւոր աչ -
Fonds A.R.A.M
❁
ք-ք ճ /«* ճ 7՝ք~՝է–ք * ° * «ոՈ ( 1 1921
\*աՈ 8.0.8. 876.266 Համւպնավաւ՚նեբու պառաւ
սւ«շէօա–Բքօթհ6էՅւ^ : Տա. ա Տ Տ Ճ & ե \ Ի ք
17. 8ււտ Օտատյա* - ԲձէԱՏ ( 1 3 ; Ղ՝աՀ լիճին կազմութիւնը դժուարութեան մը
ՈԼ : Տ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ; Րտւա 1678-ՃՏ Հանդիպեցաւ վերջին պաՀուն , իբրեւ Հեաւեանք
ւ & Ժ ՚ ե Ե Գ Ի ^ . – Տար. ՚750. 6աււս. 400. Յաւքս. 200 ֆրանք։ Համայնավար կոսակցութեան դրած պայմանն ե -
բուն ։ կ ո ւս ա կց ո ւթ ե ան ընդՀ • քարտուղարը , Մ ո–
Տօա6էԱ 17 Ի^քահւ՚Օ 1945 Շաբաթ– 17 Ն ո յ ե մ բ ե ր րիզ Թորէզ նամակ մը ուղղելով զօր • տը Կօլի , կը
յայանէր իրենց տեսակէտը գաՀլիճին կազմ ու -
> Է – 8 * Ր Ի - 17՛ ձաւ66 4460.*Նոր շ բ ջ ա ն թ փ ւ 189 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱ*ԷԱՆ–՛ ԳԻՆ8 3 թեան մասին։ Եսթադբելուէ որ նոր կառա ւէա ր հ*ւ -
թիւնը պիտի
կազմուի երեք յաղթական Հոսանք
ներէն, Պ* Թորէզ կր սլաՀանջկր որ Համայնավարի
մ ը յանձն ո ւի երեք կարե ւո բ նախա րա բութ իւննե -
՝ՑՈՀՀԱՆՆԷՍ ԶԱԻՐԵԱՆ Գաղտնիքը պիտի պաճեն րէն մէկը , նե բքին , արտաքին կամ պասւերազ -՝
օ ս ա կան։ Առաշին նամակով, ընդՀ ՚ քարտուղարը
Նոյեմբեր Պին Փ՚՚՚րէդէ ՚^էշ. մեռաւ֊ Հայ գրա Անղ լիոյ եւ Բան ատ այ ի վարԼապետր եւ Մ * կ՚ըսէր •
կանութեան արժէքաւոբ մշակներէն 8ովՀաննէս (յ ա Հ ան՛զն ե բ ո լ նաիւազաՀր Հաւաքական զեկո յց մ բ « Պարոն նա խագաՀ , Ֆրան սայի ժողովուր
ԷՀաւրեան ԼՀԼաւրիեւ ) , 76 տարեկան : 8 " ՛ զ ա ր կ ա– Հ րատարակեց ին իրենց վեցօրեա յ խորՀ ր գա կց ո ւ - դը կը սպասէ ո ր կառավարութիւն մ ր կազմ ուի
ւորոլթիւնը կատա լաւ ե ցաւ նո յեմբեր 1 Յին Հա յոց թեանց մասին։ Զեկոյցր կբ Հաստատէ թէ Մէա 3 ՜ Համ աձա յն ազգին ա րա ա յա յա ած կամքիս * գործա
եկեգեցիին մէջ, ներկայութեամբ Փաբէգէ մտա - եալ ՜Ազգերոլ 8անձնաժոզով մբ պիտի կազմուի , դրելու Համար ՚Իիմադրութեան Ազգ* քՕորՀուրդին
ւորական ընտրանքէն % ՛համբանականներ խօսեցան Հսկելու Համ ար Հ ի՚֊լէ - ռումրի գո բծած ո ւթեան ծ ր ա գի ր ը : Համ աձայն մեր կուսակցութեան շա -
Արսէն Ա. քՀՆյ. Աիմէոնեանց, «/. Աբչամ Խոնգ - վրա յ : Մ իեւնո յն ատեն կբ յա յտարարէ թէ երեք ր ո ւն սէ կա բա ր կրկնուած որո շո ւմնե րուն , բաբե -
կարեան եւ Պ * ^Ա * Զօպանեան ( Ա՝եչքոնեան Տանձ - ազգեր ր պիտի պաՀ են Հ իւլէ-ռումրին շինութեան կամս՝ (Ի՚հքք Տիէ֊քլօ եւ ես պատիւ ունեցանք ձեզի
նախումբի կողմէ՛) ։ գաղտնիքր , «*/*ին չեւ որ կարհլի ԱԼԷա յ գտնել յա յա արարելու իՀէ Համ ա յնավարներր պատրաստ
ապաՀովոլթեան փռիսագարձ եւ գո րծագբելի ե՛ են սլա տ ա ս խ ան ա տ ո ւո ւթ ե ան իրենց լա յն մ ասնակ–
ՅովՀաննէա Ջաւբեան՝ ծնած Թիֆլիզի մէջ՝ ղանակ մբ , բնգունելի բոլոր ազգերուն Համար » : ցութ իւնն ստանձնելու ա յն կա ռա վ ար ո ւթ ե ա ն մ էջ
Կր սլա տ կան է ր րնտտն իքի մբ , որ Հա յ ժողովուր ծրագրուած միջազգային յանձնաժ՝ ո զո ւէին ււլաշ - որուն կազմութիւնը միաձայնութեամբ ձեզի
դիս տուածէ Հւսքրենասէր եւ մտաւորական գոր քոօնր պիտի րէէաք որոշ առաջարկներ ներկայացնեք յանձնեց ԱաՀմանադիբ ժոգովը։ Այս աըամագրոլ–
ծիչներ : Մեծ եղբայրը՝ Ր^՜Ի^Լ Յակոբ Զ՛"1 Րր^՛լ Հետեւեալ չորս կէտերու մասին* 1. Բոլորի ազ թՀասւմբ , մենք ձեզի յայտարարեցինք թէ սւնՀբա -
յայտնի Է իբրեւ Ղ՚աշնակցակտն եւ Հտնբաքին գերուն միջեւ ւիոխանակել ղիտական տեղեկու - ժ՚եշա .կբ գանենք թիւով եւ կարեւորութեամբ ար -
գործիչ, մեռած Մոսկուայի մէջ առածին մեծ պա թ իւննե ր , ամ էն նիւթի մաս ին , խաղաղասիրական զար բաժ՜անում մ ր զանազան նախարարութեանց ,
տերազմի ւիւ՚րջերր երբ Հայկական Ղ՛ատ՛ի Համա ո եւ ւզաՀ անջեց ինք Հ ետեւեալ երեք մեծ նա խ ա ր ա -
բանակցութիւնն եր վարելու գա ցած էր իսորՀ րւլ - նպատակներով . 2, Հսկողութեան տակ առնեք ր ութ իւննե րէն մէկը, ներքին , արտաքին եւ պա–
յին իշխանութեան Հետ։ Մի՛" հզբայբր, քԻ*՚*Իա " Հիւլէական ուժր , ապաՀովելու Համար անոր գոր տե րաղմական : Այս առտու ( Հինգշաբթի ) ,• ձեզի
ղէա Ղ՚աւիթ , գասաիսօս նշանակուեցաւ Հալաս - ծածո ւթի ւն ր միա յն իւաղաղաս ի րական նպատակ - Հետ ունեցած տեսակցութեանս ընթացքին , յայա–
տանր Համալսարանին մէջ, որուն Հ իմ ր գրուեցաւ նե բու Հ ամար — 3. Մզգա յին սպառազինութիւ՛ն– նեցիք թէ կարհլի չէք գտներ Համայնավարի մը
Հա յաս տան ի Հանրապետութեան կա ո ավարա - նԼրէն գուբս ձգել Հիւլէական զէնքերր եւ ուրիշ յանձնել վերո յիշ^ս՚Լ նախարարս ւթիւններէն մէ -
թեան կողմէ \9\$ին, վերատեսչութեամբ ւիբոֆ * գլիսաւոբ գէսՔ^ր որ կրնան ղանգուածային աւե - կը , մէ ջտեվ Գսռ էով պատ ճառա բան ո ւթ ի ւննե ր ո -
Ղ^ամբա ր ե ան ի % րումներ պատճառել* 4. Ազղու միջոցներ ձեռք լանք վիճելի կը ղարձնեն մեր կուսակցութեան ազ
Հանգուցեալ ՅովՀ * ՅԼաւթիեւ 7 ա ա բեկ ա ն էր, առնել, ապաՀովելու Համար մասնակցող պետու - գս/ յին Հ անդամ անքբ եւ քաղաքականութիւնը ւ
երր Զ ա լ Րս՛ան րնտանիքբ վաիւագրուեցաւ Ա* թի ւններբ բռնա բա բ ո ւմն ե ր ո ւ եւ խ ո ւս ափո ւմնե - Մենք կրնայինք, անգամ մբ եւս, յանձն առնել նոր
Պետերսբուրգ ( ա յժմ Լենինկբատ ) : 8 ովՀաննէս ի բ րու դէմ ։ ^ ղոՀողութիւն մբ յանուն ազգային միութեան ,
ււ ւ ււ ու մն առաւ Ա ոսկուայի ռուսական վարժ արան– Զեկո յց ր , որ Հագար բառերէ կը^՚րաղկանա յ , Հրաժարելով մեր կուսակցութեան կողմէ օրինա
բուն մէջ եւ վկայուեցալ ի բալա բանականՀամ ա՛՝ իր յառաջաբանին մէջ կբ քա յտարարէ բացէ ի պէս ւզաՀանջուած պաշտօններէն մէկէն ։ Բայց ,
լսարանէն Հ Իբրեւ իրաւագէտ Հաստատուեցաւ գա րաց . Հ^Ղ՝իաենք որ քաղաքակիրթ աշխարՀին չէիսը %ՐսԱքԲ րն դուն ի լ ա յն պատճառները զո ր յ ի ՜
րերու մայրաքաղաքին մէջ, ՈԼԼ՛ ^*ւ մնաց մինչեւ միակ լիակատար պաշտպանութիւնը գիտական շեց իք դուք եւ զոր մ ենք վիրաւո րական կր նկա -
րոլշեւիկետն ՝յեղավէո խութ իւն բ ։ աւե ր ի չ զէնքերու դո րծ ած ո ւթեան դէմ կր կա յա* տենք մեր ֆրանսացիի պատիւին Համար հ Այդ պէ՛ ՜
Տարիքբ առած Էր արգէն , երբ վւաւիաք ունե–՝ նայ պատերազմի խափանումին մէջ։ Ա սլ ա Հ ո վո ւ - տի ր Է1"յ է1 նա խասէին յէ մբ Ց> ր ա ն ս ա քի եւ ազատու
ցաւ սորվելու Հայերէն լեզուն ։ Մաերիմ բաբե - թեան որ եւ է միջոց ինքնին ազդու երաշխաւորու թեան Հ ամ ար մ եռած 75.000 Հ ամ ա յնավաըներոլ
կամն էր Հանգուցեալ Պբոֆ * Նի՚կողայ"" Մզոնցի * թիւն մր պիտի չկրնա յ կազմ ել Հ իւլէական ղէնքե - յիշատակին : Այս պայմաններուն մէջ, Բաղաքա -
որուն թելադրութեամբ ու նաեւ աջակցութեամբ բու ղէմ՝ նախա յա րձակման տրամագիր ազգի մր կան Բիւրօն ինծի պաշտօն յանձնեց յայտնել ձեզի
յայտնբ Հայագէտ \ք ի կո լսւ Մ՛ոռի՝ սորվեցաւ Հա կոզմէ : Ոչ ալ 1լ անգիտանանք թէ կարհլի է "*֊րիշ թէ կր պնդէ իր պաՀ անցքերուն վրա յ , Համա յնա–
յեր էն ր , մ ան ա ւան գ գրաբարը ( աշխար ^ արար ր^ զէնքեր կամ սլաւոե լէաղմ՛ի նոր մեթոտներ Հնարել վարնեբու մասնակցութեան պայմաններումասխս^ :
ղժուա րութեամբ կր գրէր ու կր իսօս էր ) : որոնք նոյնքան մեծ սպառնալիք մբ պիտի կազմեն Զօր* տբ կօլ անմիջապէս պատասէսանեց այս
քիո լսական մեծ յհզափո խո լ թենէն վերջ , շա քաղաքակրթութեան Համար որքան ՀիւլԷական նամակին , մերժելով այն վերագրումը թէ տեղի
տէ բուն նման Զ^աւբեան եւս տա րա գրութեան ուժին զինուորական ղո բծած ութ իւն րյ>> ։ ունեցած խօսակցռւ թիւն ր նախատինք մը 1լբ կազ
ճամբան չբռնեց եւ եկաւ Հաստատուեցաւ Փարիզ , ինչպէս գրեցինք երէկ, (հուսերն ալ կարե մէ ՛Ֆրան սա յի Հ ամ ար մեռած ո եւ է Ֆրանսացիի
ուր մնաց մինչեւ իր մաՀր ։ Ամուսնացաւ Օր * ւոր գիւտեր րբած են ՀիւլԷական ւււժի մասին , Հե յ ի շա տ ա կին : ՀձԱնՀ րաժե շտ է որ երկիրը կառավ ա -
Նունէ Բէգլարեանի Հետ, քրոջ աղջիկր Պ՛ Աբրա– տազօտուիք իւննե բ կատարելով հայկակաէւ լհււնե - բութիւն մր ունենա յ ։ Զայս կազմելու պաշտօն
Համ ՚Լոլկ ա ս եան ի , որո<ւն Հ իմնած բաղմ ա լեզու - րուն մէջ, թրքական սահւհսնագլոլխիււ մօտ, ղ ե ցած ՐԼԼաԼՈէԼ միաձայնութեամր , ձեզմէ
պա բզեցի
եան ՀձՆավար՝^ ապարանին տնօրէնի պա շ տօն բ վա կավարութեամբ հ ա յ ղիտնականի մր , Պ • Ալիխան– II IIIIII II III մ ր եւ
իսնզ րեց ի լա յն մ ասնակցութիւն
եա(՝փ : թերթեբբ կր գրեն թէ Մոլոթովի անձնա -
րեց երկար տարիներ ։ պայմաններ ր, ինծի վեըապաՀելով նախարա րա. -
Հակառակ իր ստազած ււուսակտն գասա իա - կան օդանաւով Մոսկուա մեկնած է ծանօթ զի՚ա - թեանց բաժանում ր : Կր կր կնեմ առաջարկներս ել
րակո ւթեան , 8 * Զաւր եան մնացած էր Հոգիով նական էհոլիօ - Բիւռի , որ մասնագէտ մ րն է Հիւ կր խնղբեմ որ րարեՀաճիք ստիպողաբար ինծի
իսկական Հա յ մ ր եւ մ եծ պա շտ ամ ունք ունէր Հ այ լԷական ուժի։ Այս . մեկնումը տեգի ունեցած է ուղղել ձեր վերջնական պատասխանը՝՝^ ։
մշակո յթի եւ գրականութեան Հանգէպ ։ Փ ա բիզի խորՀրղ ա յին կա ռա վ ա ր ո ւթե ան մ սանաւ ո ր Հրա - Պ • Թորէ ղ պա տ ա ս խ ան ե ց ե բ կր ո ր դ նամ ակով
մ էջ առաջին մտաՀ ո գութ ի ւնբ եղաւ Հաւաքել Հա ւէ բով , ին չ ո ր մեծ ռւշագրութիւն գրաւած է Անգ։– մ ր , որ կբ պսզ է ԳՐոլ ա ծ պա յմ անն ե ր ո ւն վ ր՚ս ք •
յոց պատմութեան եւ Հայագիտութեան վերա - լի ո յ եւ Մ * ՆաՀանգնե բուն մէջ % կուսա կզ ութ եան քաղաքսէ կան Բիւ֊ րօն անմ իջասլէս
բերեալ բոլոր կարեւոր Հ րաա,արակութիւններբ , նիստ գումարելովդ, քննեց կացութիւնր , լսեց զե
Հայերէն եւ օտար լեզուներով : // եծ ղբասէրի իսատոլիժետն մր առաջքէն մ ա ո ր % Պ՛ Զսյ*–րիհւի Հ ո– կուցու մներբ՝ զօր ՚ ՛որ Կ°լ\ի Հետ եղած իւօսակւ
Համրաւ ունէ բե ւ յսւՊուլած էր ի բ մ սձ ւո են ա ղ սւ բանին ղածուիժեամ ր Մ ե լքոնե ան 3անձնա իւ ո ւմբ բ Հրա •- թեանց մասին եւ Հաւանութիւն լայտնեց Թ՚՚քրէքք՛
մ էջ Համ աէսմ բե է բազմաթիւ Հ տղուազիւտ Հ ա յա - տաբակեց զայն «եհտէՕՄՇ ճ© 17\աւ6ո16 , յՕՈ16 I , Լ-6Տ զբտծ նամակին :
գիտական գի՛ ՐՔՈ ր , որոնցմէ 1լ՝օւլտ ո լէ իկՀւ ՛պբոֆ * ՕոցւՈՇՏ» անունով ։. Յառաջաբանր զրեց Պ՛ ՌբնԷ Այս կացութեան սաջեւ, կարծողներ կան թէ
Ադոնց եւ բոլոր իր– գրասէր բաբեկամներբ : Կրուսէ, իսկ մանրամասն կենսազրոլթիւնբ՝ 3* նոր դտՀլիճբ պիտի կազմուի աոանց Հաււ՚սւ յ1ւա -
Հմուտ էր ռուսերէնի Լոր մայրենի լեզուն էր)) Զաւրիեւ.։ Հատորը լոյս կր տեսնէ շուտով։ ւի տ րն ե ր ո լ մ սւսնակցութե ան ։ 1Լաբ չապետո ւթե ան
լեՀերէնի , վյւացերէնի , անւլլիերէնի եւ զեբմանե– Ս աՀէն քանի մր շաբաթ առաջ, 8* Զաէ–ր^ա" ՛լիէ ս՛նէ ն Հա զոր զո ւ ած զեկո յ՜ց ի մբ կ ըսէ^ թէ զօր *
րէնի ։ իր մատենաղաբանին մէջ կրցած էր Հաւ ա– ՝» բաւէ ր ստացած է ր Ամ երի կա - Հա յ կա կան Մ շա ֊ ար Կ°լ վեր ջ՚ս ց ո ւ ց ա ծ է ի ր խորՀ ր էլա կց ութ ի ւ՛ննե -
քել Հայերու մասին լեՀերէնով Հրատարակուած կութա յին բնկերու թեան անունով գրագէտ Պ• րր , Հորոնց ընթացքին որ եւ Է խոչընդոտ երեւան
բոլոր գիբքերր։ Բաց ի զիրքերկ , կրցած էր ձեռք ոս տ ան Զարեան է , ո ր ա շիւատակցի նոր Հ րա/ոա– չէ եկած ոչ սկզբունքի , ոչ ալ ծրագրի մասին։
անցընել նաեւ. Հա յերէն ձ ե՚ո աւէիրնե ր , որոնցմէ րակուելիք «/\աւ6Ոաո (Յւաւ՚է©^»/՛ եւ մտադրած էր Աակայն եւ ՝այնսլէ ս , կարգ մը դժուարութիւներ
մէկէն օգտուած է Հ ՚ Ներսէս վբղ * Ակին եան՝՝ աշխատակցիլ անոր <&Հայ Թիֆչիս^ի մասին գրե ծազած են նախարարութեանց բաժանման մասին։
Երեմիա Զէւէպի Բէօմիւրճետնի մասին իր գրած լով ։ Ա ա կա յն անողոք Հիւանդութիւնը (քաղց կեղ ) Զ°ր * աը Պք°Լ ոլժգնօրէն յայտնա^ է իրիսօսակից–
ուսումնասիրութեան Համար ՚. իք՛՛՛/չ չտուաւ իրեն իրագործել այս ծրագիբր։ նե բան թէ կբ յուսա յ որ ա յսպիսի ն տու
կանոնաւոր արար աշխատակցած է Աեկե բ Ա • Կ բ իժ ո դո ւ բաղմ աթիւ կի սալաբա ձեռագի ր - ա ւ ե լի պիտի չո/շա զն են կ առ ա վ տ ր ո լ թ ե կազասււմ ոլ–
*Լրացեանի Հրատարակած Հ.ՎԷ՜վ՛՛ֆին , ել զՀտյբե - ներ : Հաւաքած էր շատ մը նիւթեր , զորս կարզի թիւնը » :
նիք՚ֆ ամս աղբ ին , ղ բե Լ ով զան տղան նիւթեր ու վր - ւլնելու ժամանակ չունեցաւ :
բայ , զորս ուսումնասիրած է խղճմտօրէն : Իր իբ զամ բանականին մէջ Արսէն քՀ"Հք * $°էա - Թ ե րթե ր ու տ ե ղե կո լ թ ե ան ց Հ ամ աձա յն , ՚/՚՚՚Ր ՜
ղ չԽւթ իւններէ նյիշենք ՝ Լե Հ տ Հ ա յե բու մասին ղբած դրեց Երեւանի Մ ա տ են ադա բ ան ին նուիրել Հայա– չասլե տ ր Հասկցուցած է կո ւս ա կց ա պ ե ան ե բուն թէ
տրժէքաւոր յօգուահներր, Հ^Հայ եւ վրացական գիտութետն վերաբերեալ իր թանկարժէք ղիրքե– կ ոլղէ նոր զ աՀ լիճին մէջ պաՀել ա յն նա խարար -
յա րա բե բութիւննե ր հ/» , «^/* իւ իթ արեան միաբանու ըը* իսկ Պ* Ջօպանեան փավ/աք յայտնեց Հատորով "երբ որոնց Հետ կբ դործէր մինչեւ Հիմա, մա ս -
թեան ղործունէութիւնր» , ք)՛ւն ի թ ո րն ե բ ո լ մասին մը Հրատարակել այս արժէքաւոբ, բայց Համեստ նաւս րապէս Փլէվէնը ( ելմ տա կան ) , Պ իա օ՛ն Լար -
գրածներ ր եւայլն : ո լ լռակեաց մ տաւորա կտնին «Վէմֆի ու « Հ ա յր&~ տաքին^ , Ա ուսթէլը Լ տ ե ղե կա սւ ո ւ ) , Փ ինօն ( սլար /. -
Պատերազմէն առաջ անգամ նշանակուած էր նիք՚^ի մէջ Հրատարակած նիւթերը, ատոնց վյրայ նաւորման) , Թիյեօնր (օգանաւային , Համայնա -
Հ* Բ*Ը* Մ ՛եան Նուպարեան Մ ատենաղա բանի աւելցնելով անտիպ գործերը յ *իար) * Կառավարութեան ծրագիրը պիտի ծանուց–
Յանձնախումբին , Պ՛ Լեւոն կ իւմիւշկէ րտանի եւ Մ ելքոնեան 3անձնա խ ո ւմբր օգտակար դոբ%՜ ուի նախարարներու ցանկին Հետ միաժամանակ :
Հանգուցեալ Արմենակ պէ յ Աագրղեանի Հետ։ Ան մ բ պիտի կատարէ՝ Հ րատա րակելով իր ողբացեալ Իրազեկներ կ՚ըսեն թէ վարչապետը Հասկցուցած է
գամ նշանակուած էր նաեւ Աելքոնեան Գրական ընկերակցին եբկերբ ; Ատիկա լաւագոյն ձաV ՜ որ արտաքին կամ ներքին նախա բաբ ութ իւն բ Հա
Յանձնախումբին , որուն նպատակն է Հրատարա գանքր պիտի ր Ա ա յ ա յս անշաՀախնղիր մ տաւո բտ մայնավարի մը յ անձն ո ւե լո վ , կրնան վնասուիլ յ՛ս՜
կել Հայագիտական արժէքաւոբ գործեր : Պրոֆ* կանի անմո ո անալի յիշատակին :* բաբե բութ իւնները կարգ մը օտար պետութեանց
Ն* Ազոնցի մաՀէն վերջ, Պ* Զալրռան այս յանձ - ՀՐԱՆՏ ՍԱՄՈՒԷԼ Հետ ;
նա խում բին կողմէ գնաց Պ րիւսէ լ եւ Հանգուցեալ
գիտնականին ձեռագի բներ բ փոխագրեց Փարիզ X 550 ՄԻԼԻՈՆ ՏՈԼԱՐԻ փոխառութիւն մ# պէ. 400.000 ԹՈՆ ԳԵՐՄԱՆԱԿԱՆ ԱԾՈՒԽ պիաի
Այգ ձեռագիրնեբուն մէջէն գտնուեցաւ Հայաստա սւէ ըլլայ Յէրանսայէ , Ա՝ • ՛Ա աՀ ան չն ե ր ո ւն կողմէ։ զրկուի Ֆրանսա, նոյեմբեր ամսուան Հաշուին։
նի Հին պատմութեան վերաբեիեալ կարեւոր աչ -
Fonds A.R.A.M
❁
