VERADZENOUNT, du 03 mars 1919 au 27 décembre 1919 - page 164

S46 ՎԵՐԱԾՆՈՒՆԴ
Հա/ ժողովուրդը տեսաւ, որ կովկասի մէջ գոյութիւն ունեցող
թար րէղերու ե խաներու աւաղաէլային կառավարութիւնր որոշ աջակցու­
թիւն ստացաւ դաշնակիցներէն։ Այն թաթար բէգերն ու խաները ։ որ տաճի
գերման կաոավարութ իւններու Հետ դաշնակցած կր զարնէին Հայկական
նակի թիկունքին ե կը պայ քարէին ամեն կերպ քիուսաստանի, քերան սայի
Սնգլիոյ դէմ։
Հայ ժողովուրդը տեսաւ, որ Ադրրէֆանը ե Վյրաստանր ո՛չ միայն
ճիկ ե գերման կառավարութիւներէն ամէն տեսակ օժանդակութիւն ստ
ցան 10 til թուականի գեր մահ –տաճկական յաղթութ իւններու շրջանին, այլև
աքն ժամանակ սիրա շարուեցան, երր Տ ա ճկա սա ահ ին ու Գերմանիային փոխա­
րինեց Համաձայն ական դօրքր Անդրկովկասի մէՀւ
Մէկ աարի է, որ ընդհանուր զինադադար է Հրատարակուած,
կայն Հայաստան ր ոչ մէկ օր, ոչ մէկ ժամ Հանգիստ չունեցաւ այդ մ
տարւայ– ընթացքին, երր այնքան Հնարաւոր էր բան մըընել վերջապէս իրե
(<փոքր դաշնակցին)) Համարէ
Օրուայ <լչաՀերրՖ աւելի արժէք ստացան, քան փոքր դաշնակցի ց
տուած՛ անվերջանալի Հաւատարմութիւնր, ե պատերազմի րնթացքին ներրո
ուած փ ո քր ազգերու իրաւունքին վրայ ապերախտ ձեռքերով սպունգ
ուեցաւ։
քՒաթարներր դաշնակիցներու գալէչն առաֆ անկազմակերպ Էին, և.
նէին կանոնաւոր զինուորական բանակ։ Անգամ տաճկաստանի ե Գե
տիրապետութեան օրերուն՝ անոնք չկրցան ներքնապէս որոշ ոյժ ստանալ։
Բայց դաշնակիցներու ժամանակ ՝ թաթար խաներն ու բէգ-րր Հնարաւորո
թիւն ունեցան կազմակերպուելու և վտանգաւոր դառնալու Հայ գիւղացի
ղովուրդի Համար՝ իրենց շարունակական յարձակոււաերով ե ամէն կարգ
դա ւա դրութիւնն երով ։
Հայկական ՚Լարաբաղը, որ տաճկական արշաւանքի ժամանակ
աղատ սնաց և ունեցաւ իր ներքին ժողովրդական կառավարութիւնը
դաշնակիցներու գալքքն յետոյ ենթարկուեցաւ Ադրբէջանի ա ւա զա կայ ին կա­
ռավարութեան ե անոր ոճրագործ ընդՀանուր նա Հան գա պետ ին։ Զանգեզուրր
Հինգ անդամ յարձակման ենթարկուեցաւ այդ նոյն աւազակաբարոյ բէգերո
կողմէ։ նախիֆեւանր ե Արաքսի Հովիտի միւս մասերր դարձան Ադրբէջանի
ու թուրք գործակալներու և զինեալ մառերու գործուն էութեան վայր։
քյւ անդին, սաՀմանի միւս կողմը, Մուսթաֆա ՚Բէմալր Հնարաւորու­
թիւն ունեցաւ ձիթթիՀատի» արիւնոտ գործր վերակազմելու և շարունակելու։
կարելի՛ 0 է րսել արդեօք, որ այս բոլորը անխուսափելի էին, որ դաշ
նակիցները Հնարաւորութենէ զուրկ էին կռուելու այդ երեւոյթներու դէմ։
Ի՞նչ էր Հայ ժողովուրդին ուզածը։ Հինգ տարուան երկարատեւ պայքարնե­
րուն մէջ և անՀնարքքն զոՀողութի լեներ ու Հետեւանքով Հայ ժողովուրղր ու–
ժասպառուած էր։ Բայց չնայելով այդ պարագային՝ մեր չարքաշ ժողով
նորէն կարոդ էր կռուիլ և պաՀպանել Արեւելքի մէջ քաղաքական Հաւա
րակշռութիւնը, պաՀպանել իր Հայրենի Հողր, խոչընդոտ Հանդիսանալ Համա–