Page 154 - ARM_19-1948_04
P. 154
ՕՐՈՒԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄԻՆ ՀԵՏ աոսՀ ձ(նաշձորՀեալ ա%ձձախբրո*֊թիմև մնացած֊ $
ռուսական շբ քանին մէք։
Պ Ա Տ Ա Ս խ Ա Ն Ա Տ Ո Ի Ն ե Ր Ը քԻուսԿդ խդպես Ժողովուրդք ճնշուած է ամենօրեայ ապրուս
տի Հոգին տակ, սնունդ, Հագուստ, տաքութիւն
կը վԽակազԱեԱ ել բնակութիւն : Անունգի նիւթերր Հազուագիւտ
պակա*
են է ԱՆուխբ բաւալւթր չէ՝. թն^^բքՀԼֆիի^
ւ֊որ $Փ՝&4իլ*շ թողբպ\ թայ# ^մէ%է1 աւիլի թո - 1Խհւհւհաա կլոլգան։ Հադբւսանիիբ թիթեհ ՝* Տ/Լ^Հ ԳՇա~՝
ԳեոէաՕ իա 6 բոց չեն երթար որովՀետեւ կօշիկ չունին։ Եքիտա~
ղուռ իքէսճւ-ի մէք, ուր Հազարաւոր Հայեր այսօր ալ սարդ կիներբ՛ կարճ Հագուստներ կր Հագնին տա
տակաւին կապք ին ՛ծանր ու ողբերգական վի - կաւին , որովՀետեւ անոնց կորսեն– թէ նոր ձեւք
ճակ մրլւ Տ եզական թերթի մբ աշխատակից ր կբ դրէ թէ իՒրումբնի Հնարածն է , Եւ֊րոպան կործանելու հա
թէՀրանի <ձԱլիքՖի *1\երքին թիւ֊երր* զոր նոր ՄավՀշյբլի ձբադրին Հրապարակ ելլելէն՝ ի վեր , Խ • մար՛ **
ստաբանք, անգամ մր եւս մեզի կր յիշեցնեն՝ թէ Միութիւնն ալ լծուած է շինարար աշխատանքի ^ հլորՀրդային Հ րամ անա տ արութիւնք ձեռ -
իրանի Հայութիւնք ինչպիսի լուրք մաաՀոգու - արեւելեան Գերմանիս յ մ էք , ստեղծե լու ^ամ ար՝ նարկած
թեան առքեւ կր գքոնրւի անտուն ու. անտէր գազ– նորօրինակ պետութիւն մ բ ։ Տաճախ է նաեւ ոսաիկանութիախ վերակազմել -
Հաշտաբար եղանակով մբւ կր Գ"Բ^Է
թական ո ւթեան պատճառով, որ իր մէք կր Հաշուէ թեան Հ
ինչպէս գիախլ կբւտայ
Հազարաւոր Հայ գիւղացիներ * Այսպէս , որոշ ինքնավար ութիւն տրոլեցալ գա թղթակիցր ա#\երիկեա% Բեքթք մշ
Ներգաղթի Հետեւանքով առաք եկած՝ ողբեր - ւառական կառավարութեանց , եւ Հ բատա ր ա կո ւե~֊ Հետեւանք , ոստիկանութեան ՚ կազմալուծումը
ղո ւթե ան պա տ ա ս իւ ան ա տ ո ւն եր բ , ինչպէս մեղի կր ցաւ , Համայնավարներու դրդումով , երկրագոր է նախ մարզուած ոստիկաններու պա
Աոքոլովսքի
Հաղորդուի , երկուք են» առաքթնբ հայ բոլշեւիկ– ծական բարենորոգում բ ։ Մ աբաքախտ կասին , երկրորդ՝ Համայնավար պաշտօն եան ե բու
անկարողութեան
ներբ, երկրորդք Հ՛ո յ Բարեգործական Միու - եւ երրորդ՝ մ աքր ագո բծ ո ւմներու
վերքերս դա դրեց ո ւց զփոքր Նա ցի»ն ե րո ւ մ աքրա– որոնք ատեն ատ՛են տեղի կ՝ուձ1՝ենա%
թխնլլ ։ Արեւելեան
գործում ք : Գադբեցուցին նյաե լ գործատոլններու շր քանին մէշ–.
Բոլշեւիկն՚եբու կամ անոնց ն՛երգաղթի պա շ–
տե ղավա խո ւմբ , որովՀետեւ նախ ոբ քանդուած
տ օն եան եր ո լ պա տաս խան ատ ո լութ ի ւնն ու մե ղքե- քիոլսերբ կբ քան՚ան վերակազմել 20.000 Հոգի
ապբանքբ անգործածելի կք դառնար՛ կարմիր զին– նոց ոստ ի կ ան ո ւթ ի ւն մ բ 17 միլիոն
րբ ակնյայտ՛նի են, անոնք չեն՛ կարօտի ք նոր բա՛ մոգովո լրգի
ո ւո րն՛ե բու ան ղգո լշո ւթե ան՝ Հ ե տ ե լան քո վ % Եր կ —
ցատրութեանց : Հայաստան՝ ներգաղթելու պատ ձեռքեբու Համար : Զ°րակո չբ կ ր՛ կատարուի պատերազմ ա -
ր ո րգ ո ր բուն ճարտար արուեստք լաւ
րաստ խանդավառ գիւղացիս ւթիւնր անոնք շահա– կան գեր ի\ եր ու մ Էքէն , որոնք քիուսաստան կբ գտ
մէք կր գտնուի Հ
գործած են> զարՀուրելի կերպով^ յանոլն իրենց նուէ ին : էթատեբ պատմեր են բրիտանական եւ ա -
անձնական շաՀերու եւ կուսակցական նպատակ - Ա ո վե տա ցած գերմ տնական ձեռնար կնեբ վերա՝– մե ր իկեան իշխանութեանց թէ զիրե՛նք Հաւաքա՛ծ
դարձ ո ւեց ան ե ր կր ին ; ՛էքարման կարի եւ պատկե - են միայն իքենց մարմնական
ներու : "* կազմին Համար , իսկ
Նախ եւ առաք բոլշեւիկներր ստիպած են Հ ա– րաՀան\ոլթեան\ արտադրութեանց նշանաւոր գոր - ՚ իրենք ալ Համաձայնած են, որպէսզի կարենան
զա րաւոր Հա՛յ ղի ւղա ց ին ե ր ո ւն՝ Համ ախօս ականնե ծարանբ, Ակֆա - Վօլֆբն , որ երկու տարի ան– ^ ա Ւ ք *1 եբագառնալ \
րով Հրամարելու Գաշն ակցութենէն եւ ՀայՀոյելու քնդՀաա պարզ մէկ մ ասն աճ ի լղր դարձած էր սո քիուսերր վստահ են թէ պիտի կրնան կարդա -
անոր ւ Ապա անոնք ստիպած են անոնց մամ ան ա - վետական Բ րտսքա բնկեր ո ւթեան, վերածոլեցաւ պա Հո ւթ իլն՚բ ապա Հո վել , նշան ակ ելով Հք ա ղ աք ա՛
կէն առաք ծախելու իրենց տունք, պարտէգբ, ար– ձէթ արման կար ի պա տ կե բ ա Հ ան ո ւթ ե ան գերմ անա - կան լիագօբնւեր» : Ե*– լրտեսներ բոլոր խաւերէն ։
տ բ , եղն\ե րր, կահկարասին եւ, ծախելոլ անոն &1 կան ազգային բն կերութեան» : ԱյսուՀանգեր ձ Ակ– Պերլինի «Ըււկերվարականյ Աիաթեան1» ^լ՚շա–
անոն՝յ
զոր իրենք ցոյց տուած* են : Վերքապէս , ֆաքօլօբ շաբմանկար ի արտադրութիւնք վերա - նակՀ՚երուն մէշ անգամ կը կարձ֊են թէ քիուսերը
Հրամ ա յա՛ծ են մ եկնելոլ պտտր աստ գի ւղա ց ինե - պաՀուած է Խ * Միութեան Հ կ՛՛ուպեն 100.000^ Հասցնել իրենց ոստի կան ա կ ան
բուն՝ ո րապէս ապ
րելու փոխագրուելու եւ մամ ան ա կաւ Բարձրագոյն ուսմա՛ն՛ Հետեւելոլ Համար երի բանակի ումր •
:
Հոն, որ իրեն՛ց ցոյց կբ տրուէր տասարդներու թ ի ՚ ֊ բ շատ սահ մ անա փա կ ԷՀ \947 ի Միւս կողմէ, քիոլսերբ կուզեն որ իրենց շբ–
Թշուառ գիւղացիներ , որոնք Հայվ*ենիք մեկ տարեշբքանին 35 Հազար էր արեւմտեան շրքաննե– քանին վերա շինութիւնք կատարուի գերմ ան ա կան
նելու անդիմադրելի սիրովբ լեցուած էի՛ն՝, ճշդիւ րուն մէք, մինչդեռ Ա ո վետ ա կան շր քանին՛ մէք արտադրութեամբ. որովՀետեւ ապրուստի մա -
կատարած են իրենց ա յս կարգի րոլո ր ՀրաՀանգ– 10 անգամ աւելի պակաս է արեւմտեան շրքանէն ; կաըգակը կ՝իՐԷ օրէ օր։ ՛թ .
^երր: Անոնք ներգաղթի պաշտօն եան երոլն վճա - Բանուորներ ու խնդիրն՝ ալ լաւ կազմակեր
րած են նաեւ խոշոր գումարներ , որոնք պաՀան ֊ պուած չէ՛ Բաւական մեծ թիլով բանուորներ զր
քուած է ին անոն ցմ է զանազան ան՝ո լնն\ե բո վ : Հ^ա– կուեցան խ. Միութիւն, մինչդեռ 1947 Օգոստո -
աերր ասոնցմէ խոշոր կաշառքներ ալ տուա՛ծ են՝ սէն մինչեւ 1948 Ցունոլար , 153 աշխատանքի գբ– ԿԱՐՕՏ ՀԱՅՐԵՆԻՔԻ
կար են աչ մի ան ա չու Համար առաքին կամ երկրորդ րասենետկն եր \ 26 Հագար գոբծաւ.որն\ե բ Ա աքս ի
կարաւանին» ա յ գ կերպով ալ մաս մբ գիւղացիներ Հանքեբոլլն համար վարձուեցան Հ Ասկէ զատ գո
պար տա–
յաքողած են՝ մեկնիչ Հայաստան , բայց ուրիշներ յութիւն ունի երեք ամ սուան մ ասնաւոք քՍռովա յո յ դ սիրտս պանդուխտ ի , կբ տրոփէ
ուրա - ան հ ո ւՀն՝
թէ նիւթապէս ղոՀած են եւ թէ մնացած են իրենց ւորիչ սպասարկութիւն մբ էր^կէոլիրկէի տենդագին՛ , ե րքանկաւէտ Հայրենիքիս՝
տեզերբ Հ ն՚իոմ ի Հանքերուն Համ ար , ուր անրնդՀատ էլաշ– սիրով ու կարօտով։ Ափսոսանք մբ տրտմագին ,
Վ^երքապէս , Համբեբութիւնբ սպառած , խաբ իսատին ա աս բ Հագար գե ր ման երիտասարդներ։ զիո անձկութեամ բ կ՚ալեկոծէ , քանի կանցն ին
ուած ու թշուառացած գիւղացին բերանք կր բա - Հյոգեկառքի գիծեբուն՝ մեծ մ աս բ Հան՚ուած եւ վտարանդի , վառ գարուններն իմ կեանքին։
նայ ու կր բողոքէ ա յս անլուր շաՀ ագո բծո ւթեան ց գրկուած Է Ռուս իա, այնպէս որ Հազիւ թէ քանի ինչպէս &իլ մբ ծաղկած որ կանքատուի իր
դէմ * բայց ի զուր* չսողներ չեն բլլար * ի լուր ՚ա\ր՝– մր գիծեր մնացած են որոշ քաղաքներոլ մէք։ 30 մայր բունէն , խարխուլ բեկոր մ*ալ ես՝ ան ՝հ ար ու
դար բողոքներու, բոլշեւիկ գոբծիչնեբր թշուառ քիլ"մեթբէ աւելի ճամ բորդո ւթե անց Համար մաս– ղատ աստղե բո լ տակ , կբ տատան իմ վերիվա լր ,
գի ւղա ց իներ՝ր կբ կոչեն ֆաշիստ , Գաշնակ Կաս> ն.աւոբ արտօնութիւն պէտք էէ Հեռու , Հեռու , Արմենական ցեղիս՝ Հզօրաշէն խա
ՀակաՀա յաս տան եան : ի վեր քոյ, այս չարագործ՜ րիսխէն ։
գործի չնե րբ , որոնք Հազա բալո բ գիւղացիներ մո Տախճապակիի Մ "՚ յ ս ը ն ի ճարտաբարուեստր Զարդ եւ պերճանք, շլացուցիչ շքեղութիւն
Էր Ս ո վետն երո ւ
խիրի * / յ Բ ա յ նստեցուցա՛ծ էին՛, ղանոնք կողոպտած ( գերմ անա կան Ա եվռբ) գնուած եւ կա՛խարդանք պէսպիսուն՝ արեւմտեան ճամբա–
արքով , ա յսինքն
ել իրենց գրպանն ե րր Հա րստա ցուցած , փախուստ կողմ Է մ Է կո լկէ ս միլիոն րայխսմ ներու, անկարող են փոփոխել՝ իմ էութիւնս Հայ–
կուտան -.•֊ անՀ ետ կո րսոււե լով : կէս միլիոն ֆրանքով* կագբոշմ I
Ասոնք են առաքին պատաս խանատունե բ բ ի - Ոստիկանական Հսկողութեան սպասա՚բ - Երբ կր գիտես էկանթէոնբ նուիրական, յետոյ
բանի Հայութեա՛ն ապրած նոր ողբերգութեան։ կութ ի ւնն երր ղազանի են եւ իրենց գործ ո ւն է ո լ – 1շյֆէլր երկնասլաց կամ փառապան՛ծ ^քամարբ
անխղճօրէն ապրումիդ
Գուբս կուգա լ ոբ , Հասարակ գողեր թի՚-նբ կբ մնայ տորերկրեայ Հ $աղթանակի , Հիացումի , ղմայլանքի
խաղցած են՝ մեր մոզովուրգի ճա կա տագրին Հ ետ \ Նկատի ունենալով թիւր ա ^ճւ բար՛ձ ր անձնա մ էք , են՝չ սփոփան ք Հ ո գեպայւ ա ր., մի աքդ ո լ Հայ–
Անոնք Հիմա չկան Հրապարակի վրայ, թ ա յ ռ անոնք ւորութեանց , որոնք անցած են* Ար եւմտեան չլ*ր~ եացքգ թռիչք կ՚առնեն յան՛կարծ , 9 սաւառնելով
ուր ալ բըան , պէտք է ձերբակալուին՝, դատ ո ւթ քանր, կարելի է եզրակացնել թէ որեւէ գերման մինչեւ սքանչելի եբդիքքն քու Հայրենի , ուր զոյգ
ու պատմուին . եւ զան՛ոնք պատմողք նախ եւ ա–
ո աք պէտք է լինի Երեւանի կառավարութիւնք :
Մեր գրիչք փրայ քերթար քսելու ՛որ 5 եթէ ի–
քանի մէք Հազարաւոր Հայեր թշուառութեան գործին՝ նիւթական կարեւոր օմանդակութիւն բն՛– կողմէ նշանակս լա ս/նձերը , մնացաձ֊ են խուլ ա–
մ ատն ուած են , անոնք մնացած են եքեսի վրա յ , ձեռոգ մք՝, կրնար եւ պարտաւոր էր չափաւորոլ - կանշ եւ գիւղացիսլթիւնը յամառօրէն պաՀա՚օ֊ \եքև\
եր քանի կ , գոՀ եւ ինքնաբաւ վիճակէ մբ յետոյ ա– թեան մէք պաՀել անպատասխան՛ա՛տու դործիչնե– իրենց նոր տեղերը, որոնք ճախճախուտ ել շեր -
նոն՚ռ դարձած են ն պա ս արն կ ա՛րն ե ր , նո յնիսկ մ ու - ՐԲ ։ Ղ՛մ բա խ տ ա բա ր ան չէ բր՛ած այդ * Հդէշ մ արդ» մ ախտի բս/ն Հանդիսացող վայրեր են։ իւ այսօր
ձՐլլալոլ սիրոյն ան ոչինչ բրած է* ան միայն գբ֊
րացկաննեբ , ատո ր պատասխան ատոլ է նաեւ Հա յ ալ այգ գիւղացիոլթիւ&ը կը մնայ տյգ վայրերուն
Բարեգործական ԸնդՀ* Միութեան իրանի Հատ - րամ տուած է՝ առանց ատկէ աւելին քնելու : Ան մէշ :
ուածր : Գմ բա խտաբար ասիկա տխուր ի րական ու– նո յն իսկ տգէտէն յետո լ նպաստներու բաշխման ի ն ՚ չ ո Ո լ պիտի գործուէր ա յս աՀաւոր սխալբ յ
գո բծ բ յանձն՚ած ։ Ե*– Հետե–
թիւն է : է կասկածելի մարդոց երԲ հ.Ա1՝ °^Լէ է/1 ծախսուած դում արներով դա ր մա
Բայց նախ եւ առաք քսենք ո ր Հայ Բար* Մի՜՛ ւանքբ եզած է ծանր : ՛ճիշդ ասոր Համար ալ պա նել շատ աւերներ եւ վէրքեր , գիւղացին նորէն
՛ո ւթի ւնբ ի բանի Հա յե բու թշուառութիւնք ամ ռքե– տասխա՛ն ատո լ է Բա բեգո բծական ր % տէր դարձնել իր տան, իբ արտին–, իր պարտէզին,
լու Համար նիւթական շատ մեծ ՜զոՀ ոզութիւն բ- Երկար ամիսներ անցնելէ յետո յ , երբ այլեւս իր եզներուն եւ թերեւս ամէն, ինչին :
րած է* Հազարաւոր տոլաբներ տրամադրած է ան* յա յտնի եղած է , ո ր Հ ա զա ր ա ւո ր Հայեր արձանա Մ ենք ա յլեւս կանգ չենք առներ ուրիշ սխալ
այն Հսկայ դում արն ե րբ , զո ր ամ եր ի կահ ա յո ւթիւ գրելէ , անոնց ունեցածբ ծախել տալէ , րստ կամս ներու վր ա յ գո րծո լած բո լշե լիկ գո բծի չնե բու եւ
նր եւ առհասարակ Ա փիւռքի Հայութիւնք տուած անոն՚ցմ է զանազան կաշառ քներ ստանալէ յետո յ , Բաբեգո րՆ ականի կողմ է * ա յս քանն ալ բաւական է
է անոր, իր կարգին ան ալ զանոնք Հոսեցուցած է անոնք այլեւս պիաի չերթան Հայաստան , պիտի ցոյց տալու որ իրանի Հայութեան՝ գլխին պայթած
իրան ել պա Հ ա՛ծ՝ գա գթական՛ս լ թ ի ւնբ լմ ան 7 ա– մն՛ան ի րեն ց տ եզերբ , իսկ ատ իկա եղած է խեղճ մեծ ողբերգութեան մէք եթէ ծանրապէս պատաս
միս X Անկարելի է ուրանալ ա յս • ասո ր Համար ի– գիլզաց իութեան Համար շանթաՀարիչ Հարուած խանատու են Հայ բոլշեւիկներր եւ անանց ուղե -
րան՚ի թշուառ Հայերու բազմութիւնք չի կրնար մք ք*այւ եգ ործակ ան բ ՝ ո ւն կն գիր գի ւ֊ղա ցիո ւթեան՝ կիո՛*– երբ, պատասխանատու է նաեւ Բաբեգործա–
երախտագէտ չբլ/ալ Հայ Բարեգործական Մ ք՛ ո ւ - ձայնին , պարտաւոր էր Հետամուտ րԼէալ այդ թշ •կանբ իր մեղկ, անտարբեր բնթացքով, րոլշեւիկ -
թեան ։ ուառ բազմ ութ իւննե րր իրենց նախկին՝. բնակա - նեբուն Հետ <&եօլա եր թա լու» ք/սղտ քա կան ո լ -
Արձանագրենք այս իրողութիւնք, բայց չմոռ վայրերբ փոխագրելու։ կ՝բ՝սուի թէ այն գոլմար– թեամբ ել իր կողմէ անպիտան գործիչներ պա -
քլլալու
նանք նաեւ իր մեգքերբ ։ Ե*֊ մեղքեքէն առաքինր ՚^^՚ՐԼՀ է ՂՈՐ լման 7 ամիս ան ծախսած է ապրեցն ե– տասխանատոլ գոբծեբոլ վրայ պահած է հ՜ով
իրանի
այն եղած է որ ան թ ո յ լ տուած է ոբ « գործիչ » լու Համար՛ գիւզաց իո լ թ իլն բ , լիուլի պիտի բա - մեղքերով։ Այս բոլորին Հետեւանքբ եղած
ան՛ունին տակ ծածկուած բո լշե ւիկ արկածախբն - ւէին զայն իր տեգր դարձքն ելու ; Գիլզաց իո ւթիւնր թշուառութիւն–, ոբ այսօր րամին ինկած է
դիրներ, առանց ինքզինքնին ենթարկելու ոելէ խնդրած է այգ մասին, ուրիշներ ալ միքամտած են գիւղացիութեան մէկ մասին տ
Հակակշռի , սանձարձակ գործեն իրանի մէք եւ այգ ուղղությամբ^ նո յնիսկ պարսիկ գիւղատէ– Կհուզենք գիտնաչ, այս մասին ի^նչ պիտի ր–
սեն անոնռ, որ ամբաս տան ո ւթե ան աթոռին՛ վրա յ
խազան գիւզացիութեան ճակատագրին՛ Հետ ։ Բա րեր եւ գիւղացիներ տրամադրութիւն են յայտներ դրուած են *
րեգործականք, իբրեւ Եր՛եւանի կառավարութեան իրեն՛ց Նախոլաօ– Հողերը նորէն դաձնելոլ նաիկին
աՀքին Հարկ Վայելող կաղմակերպութիւն մլէ եւ տէ՛րերուն, Բարեգոր՚ձ-ականը սակայն, կամ ան ո բ (Խմբագրական «ՀԱ8ՐԵՆԻ*»ի)
Fonds A.R.A.M
ռուսական շբ քանին մէք։
Պ Ա Տ Ա Ս խ Ա Ն Ա Տ Ո Ի Ն ե Ր Ը քԻուսԿդ խդպես Ժողովուրդք ճնշուած է ամենօրեայ ապրուս
տի Հոգին տակ, սնունդ, Հագուստ, տաքութիւն
կը վԽակազԱեԱ ել բնակութիւն : Անունգի նիւթերր Հազուագիւտ
պակա*
են է ԱՆուխբ բաւալւթր չէ՝. թն^^բքՀԼֆիի^
ւ֊որ $Փ՝&4իլ*շ թողբպ\ թայ# ^մէ%է1 աւիլի թո - 1Խհւհւհաա կլոլգան։ Հադբւսանիիբ թիթեհ ՝* Տ/Լ^Հ ԳՇա~՝
ԳեոէաՕ իա 6 բոց չեն երթար որովՀետեւ կօշիկ չունին։ Եքիտա~
ղուռ իքէսճւ-ի մէք, ուր Հազարաւոր Հայեր այսօր ալ սարդ կիներբ՛ կարճ Հագուստներ կր Հագնին տա
տակաւին կապք ին ՛ծանր ու ողբերգական վի - կաւին , որովՀետեւ անոնց կորսեն– թէ նոր ձեւք
ճակ մրլւ Տ եզական թերթի մբ աշխատակից ր կբ դրէ թէ իՒրումբնի Հնարածն է , Եւ֊րոպան կործանելու հա
թէՀրանի <ձԱլիքՖի *1\երքին թիւ֊երր* զոր նոր ՄավՀշյբլի ձբադրին Հրապարակ ելլելէն՝ ի վեր , Խ • մար՛ **
ստաբանք, անգամ մր եւս մեզի կր յիշեցնեն՝ թէ Միութիւնն ալ լծուած է շինարար աշխատանքի ^ հլորՀրդային Հ րամ անա տ արութիւնք ձեռ -
իրանի Հայութիւնք ինչպիսի լուրք մաաՀոգու - արեւելեան Գերմանիս յ մ էք , ստեղծե լու ^ամ ար՝ նարկած
թեան առքեւ կր գքոնրւի անտուն ու. անտէր գազ– նորօրինակ պետութիւն մ բ ։ Տաճախ է նաեւ ոսաիկանութիախ վերակազմել -
Հաշտաբար եղանակով մբւ կր Գ"Բ^Է
թական ո ւթեան պատճառով, որ իր մէք կր Հաշուէ թեան Հ
ինչպէս գիախլ կբւտայ
Հազարաւոր Հայ գիւղացիներ * Այսպէս , որոշ ինքնավար ութիւն տրոլեցալ գա թղթակիցր ա#\երիկեա% Բեքթք մշ
Ներգաղթի Հետեւանքով առաք եկած՝ ողբեր - ւառական կառավարութեանց , եւ Հ բատա ր ա կո ւե~֊ Հետեւանք , ոստիկանութեան ՚ կազմալուծումը
ղո ւթե ան պա տ ա ս իւ ան ա տ ո ւն եր բ , ինչպէս մեղի կր ցաւ , Համայնավարներու դրդումով , երկրագոր է նախ մարզուած ոստիկաններու պա
Աոքոլովսքի
Հաղորդուի , երկուք են» առաքթնբ հայ բոլշեւիկ– ծական բարենորոգում բ ։ Մ աբաքախտ կասին , երկրորդ՝ Համայնավար պաշտօն եան ե բու
անկարողութեան
ներբ, երկրորդք Հ՛ո յ Բարեգործական Միու - եւ երրորդ՝ մ աքր ագո բծ ո ւմներու
վերքերս դա դրեց ո ւց զփոքր Նա ցի»ն ե րո ւ մ աքրա– որոնք ատեն ատ՛են տեղի կ՝ուձ1՝ենա%
թխնլլ ։ Արեւելեան
գործում ք : Գադբեցուցին նյաե լ գործատոլններու շր քանին մէշ–.
Բոլշեւիկն՚եբու կամ անոնց ն՛երգաղթի պա շ–
տե ղավա խո ւմբ , որովՀետեւ նախ ոբ քանդուած
տ օն եան եր ո լ պա տաս խան ատ ո լութ ի ւնն ու մե ղքե- քիոլսերբ կբ քան՚ան վերակազմել 20.000 Հոգի
ապբանքբ անգործածելի կք դառնար՛ կարմիր զին– նոց ոստ ի կ ան ո ւթ ի ւն մ բ 17 միլիոն
րբ ակնյայտ՛նի են, անոնք չեն՛ կարօտի ք նոր բա՛ մոգովո լրգի
ո ւո րն՛ե բու ան ղգո լշո ւթե ան՝ Հ ե տ ե լան քո վ % Եր կ —
ցատրութեանց : Հայաստան՝ ներգաղթելու պատ ձեռքեբու Համար : Զ°րակո չբ կ ր՛ կատարուի պատերազմ ա -
ր ո րգ ո ր բուն ճարտար արուեստք լաւ
րաստ խանդավառ գիւղացիս ւթիւնր անոնք շահա– կան գեր ի\ եր ու մ Էքէն , որոնք քիուսաստան կբ գտ
մէք կր գտնուի Հ
գործած են> զարՀուրելի կերպով^ յանոլն իրենց նուէ ին : էթատեբ պատմեր են բրիտանական եւ ա -
անձնական շաՀերու եւ կուսակցական նպատակ - Ա ո վե տա ցած գերմ տնական ձեռնար կնեբ վերա՝– մե ր իկեան իշխանութեանց թէ զիրե՛նք Հաւաքա՛ծ
դարձ ո ւեց ան ե ր կր ին ; ՛էքարման կարի եւ պատկե - են միայն իքենց մարմնական
ներու : "* կազմին Համար , իսկ
Նախ եւ առաք բոլշեւիկներր ստիպած են Հ ա– րաՀան\ոլթեան\ արտադրութեանց նշանաւոր գոր - ՚ իրենք ալ Համաձայնած են, որպէսզի կարենան
զա րաւոր Հա՛յ ղի ւղա ց ին ե ր ո ւն՝ Համ ախօս ականնե ծարանբ, Ակֆա - Վօլֆբն , որ երկու տարի ան– ^ ա Ւ ք *1 եբագառնալ \
րով Հրամարելու Գաշն ակցութենէն եւ ՀայՀոյելու քնդՀաա պարզ մէկ մ ասն աճ ի լղր դարձած էր սո քիուսերր վստահ են թէ պիտի կրնան կարդա -
անոր ւ Ապա անոնք ստիպած են անոնց մամ ան ա - վետական Բ րտսքա բնկեր ո ւթեան, վերածոլեցաւ պա Հո ւթ իլն՚բ ապա Հո վել , նշան ակ ելով Հք ա ղ աք ա՛
կէն առաք ծախելու իրենց տունք, պարտէգբ, ար– ձէթ արման կար ի պա տ կե բ ա Հ ան ո ւթ ե ան գերմ անա - կան լիագօբնւեր» : Ե*– լրտեսներ բոլոր խաւերէն ։
տ բ , եղն\ե րր, կահկարասին եւ, ծախելոլ անոն &1 կան ազգային բն կերութեան» : ԱյսուՀանգեր ձ Ակ– Պերլինի «Ըււկերվարականյ Աիաթեան1» ^լ՚շա–
անոն՝յ
զոր իրենք ցոյց տուած* են : Վերքապէս , ֆաքօլօբ շաբմանկար ի արտադրութիւնք վերա - նակՀ՚երուն մէշ անգամ կը կարձ֊են թէ քիուսերը
Հրամ ա յա՛ծ են մ եկնելոլ պտտր աստ գի ւղա ց ինե - պաՀուած է Խ * Միութեան Հ կ՛՛ուպեն 100.000^ Հասցնել իրենց ոստի կան ա կ ան
բուն՝ ո րապէս ապ
րելու փոխագրուելու եւ մամ ան ա կաւ Բարձրագոյն ուսմա՛ն՛ Հետեւելոլ Համար երի բանակի ումր •
:
Հոն, որ իրեն՛ց ցոյց կբ տրուէր տասարդներու թ ի ՚ ֊ բ շատ սահ մ անա փա կ ԷՀ \947 ի Միւս կողմէ, քիոլսերբ կուզեն որ իրենց շբ–
Թշուառ գիւղացիներ , որոնք Հայվ*ենիք մեկ տարեշբքանին 35 Հազար էր արեւմտեան շրքաննե– քանին վերա շինութիւնք կատարուի գերմ ան ա կան
նելու անդիմադրելի սիրովբ լեցուած էի՛ն՝, ճշդիւ րուն մէք, մինչդեռ Ա ո վետ ա կան շր քանին՛ մէք արտադրութեամբ. որովՀետեւ ապրուստի մա -
կատարած են իրենց ա յս կարգի րոլո ր ՀրաՀանգ– 10 անգամ աւելի պակաս է արեւմտեան շրքանէն ; կաըգակը կ՝իՐԷ օրէ օր։ ՛թ .
^երր: Անոնք ներգաղթի պաշտօն եան երոլն վճա - Բանուորներ ու խնդիրն՝ ալ լաւ կազմակեր
րած են նաեւ խոշոր գումարներ , որոնք պաՀան ֊ պուած չէ՛ Բաւական մեծ թիլով բանուորներ զր
քուած է ին անոն ցմ է զանազան ան՝ո լնն\ե բո վ : Հ^ա– կուեցան խ. Միութիւն, մինչդեռ 1947 Օգոստո -
աերր ասոնցմէ խոշոր կաշառքներ ալ տուա՛ծ են՝ սէն մինչեւ 1948 Ցունոլար , 153 աշխատանքի գբ– ԿԱՐՕՏ ՀԱՅՐԵՆԻՔԻ
կար են աչ մի ան ա չու Համար առաքին կամ երկրորդ րասենետկն եր \ 26 Հագար գոբծաւ.որն\ե բ Ա աքս ի
կարաւանին» ա յ գ կերպով ալ մաս մբ գիւղացիներ Հանքեբոլլն համար վարձուեցան Հ Ասկէ զատ գո
պար տա–
յաքողած են՝ մեկնիչ Հայաստան , բայց ուրիշներ յութիւն ունի երեք ամ սուան մ ասնաւոք քՍռովա յո յ դ սիրտս պանդուխտ ի , կբ տրոփէ
ուրա - ան հ ո ւՀն՝
թէ նիւթապէս ղոՀած են եւ թէ մնացած են իրենց ւորիչ սպասարկութիւն մբ էր^կէոլիրկէի տենդագին՛ , ե րքանկաւէտ Հայրենիքիս՝
տեզերբ Հ ն՚իոմ ի Հանքերուն Համ ար , ուր անրնդՀատ էլաշ– սիրով ու կարօտով։ Ափսոսանք մբ տրտմագին ,
Վ^երքապէս , Համբեբութիւնբ սպառած , խաբ իսատին ա աս բ Հագար գե ր ման երիտասարդներ։ զիո անձկութեամ բ կ՚ալեկոծէ , քանի կանցն ին
ուած ու թշուառացած գիւղացին բերանք կր բա - Հյոգեկառքի գիծեբուն՝ մեծ մ աս բ Հան՚ուած եւ վտարանդի , վառ գարուններն իմ կեանքին։
նայ ու կր բողոքէ ա յս անլուր շաՀ ագո բծո ւթեան ց գրկուած Է Ռուս իա, այնպէս որ Հազիւ թէ քանի ինչպէս &իլ մբ ծաղկած որ կանքատուի իր
դէմ * բայց ի զուր* չսողներ չեն բլլար * ի լուր ՚ա\ր՝– մր գիծեր մնացած են որոշ քաղաքներոլ մէք։ 30 մայր բունէն , խարխուլ բեկոր մ*ալ ես՝ ան ՝հ ար ու
դար բողոքներու, բոլշեւիկ գոբծիչնեբր թշուառ քիլ"մեթբէ աւելի ճամ բորդո ւթե անց Համար մաս– ղատ աստղե բո լ տակ , կբ տատան իմ վերիվա լր ,
գի ւղա ց իներ՝ր կբ կոչեն ֆաշիստ , Գաշնակ Կաս> ն.աւոբ արտօնութիւն պէտք էէ Հեռու , Հեռու , Արմենական ցեղիս՝ Հզօրաշէն խա
ՀակաՀա յաս տան եան : ի վեր քոյ, այս չարագործ՜ րիսխէն ։
գործի չնե րբ , որոնք Հազա բալո բ գիւղացիներ մո Տախճապակիի Մ "՚ յ ս ը ն ի ճարտաբարուեստր Զարդ եւ պերճանք, շլացուցիչ շքեղութիւն
Էր Ս ո վետն երո ւ
խիրի * / յ Բ ա յ նստեցուցա՛ծ էին՛, ղանոնք կողոպտած ( գերմ անա կան Ա եվռբ) գնուած եւ կա՛խարդանք պէսպիսուն՝ արեւմտեան ճամբա–
արքով , ա յսինքն
ել իրենց գրպանն ե րր Հա րստա ցուցած , փախուստ կողմ Է մ Է կո լկէ ս միլիոն րայխսմ ներու, անկարող են փոփոխել՝ իմ էութիւնս Հայ–
կուտան -.•֊ անՀ ետ կո րսոււե լով : կէս միլիոն ֆրանքով* կագբոշմ I
Ասոնք են առաքին պատաս խանատունե բ բ ի - Ոստիկանական Հսկողութեան սպասա՚բ - Երբ կր գիտես էկանթէոնբ նուիրական, յետոյ
բանի Հայութեա՛ն ապրած նոր ողբերգութեան։ կութ ի ւնն երր ղազանի են եւ իրենց գործ ո ւն է ո լ – 1շյֆէլր երկնասլաց կամ փառապան՛ծ ^քամարբ
անխղճօրէն ապրումիդ
Գուբս կուգա լ ոբ , Հասարակ գողեր թի՚-նբ կբ մնայ տորերկրեայ Հ $աղթանակի , Հիացումի , ղմայլանքի
խաղցած են՝ մեր մոզովուրգի ճա կա տագրին Հ ետ \ Նկատի ունենալով թիւր ա ^ճւ բար՛ձ ր անձնա մ էք , են՝չ սփոփան ք Հ ո գեպայւ ա ր., մի աքդ ո լ Հայ–
Անոնք Հիմա չկան Հրապարակի վրայ, թ ա յ ռ անոնք ւորութեանց , որոնք անցած են* Ար եւմտեան չլ*ր~ եացքգ թռիչք կ՚առնեն յան՛կարծ , 9 սաւառնելով
ուր ալ բըան , պէտք է ձերբակալուին՝, դատ ո ւթ քանր, կարելի է եզրակացնել թէ որեւէ գերման մինչեւ սքանչելի եբդիքքն քու Հայրենի , ուր զոյգ
ու պատմուին . եւ զան՛ոնք պատմողք նախ եւ ա–
ո աք պէտք է լինի Երեւանի կառավարութիւնք :
Մեր գրիչք փրայ քերթար քսելու ՛որ 5 եթէ ի–
քանի մէք Հազարաւոր Հայեր թշուառութեան գործին՝ նիւթական կարեւոր օմանդակութիւն բն՛– կողմէ նշանակս լա ս/նձերը , մնացաձ֊ են խուլ ա–
մ ատն ուած են , անոնք մնացած են եքեսի վրա յ , ձեռոգ մք՝, կրնար եւ պարտաւոր էր չափաւորոլ - կանշ եւ գիւղացիսլթիւնը յամառօրէն պաՀա՚օ֊ \եքև\
եր քանի կ , գոՀ եւ ինքնաբաւ վիճակէ մբ յետոյ ա– թեան մէք պաՀել անպատասխան՛ա՛տու դործիչնե– իրենց նոր տեղերը, որոնք ճախճախուտ ել շեր -
նոն՚ռ դարձած են ն պա ս արն կ ա՛րն ե ր , նո յնիսկ մ ու - ՐԲ ։ Ղ՛մ բա խ տ ա բա ր ան չէ բր՛ած այդ * Հդէշ մ արդ» մ ախտի բս/ն Հանդիսացող վայրեր են։ իւ այսօր
ձՐլլալոլ սիրոյն ան ոչինչ բրած է* ան միայն գբ֊
րացկաննեբ , ատո ր պատասխան ատոլ է նաեւ Հա յ ալ այգ գիւղացիոլթիւ&ը կը մնայ տյգ վայրերուն
Բարեգործական ԸնդՀ* Միութեան իրանի Հատ - րամ տուած է՝ առանց ատկէ աւելին քնելու : Ան մէշ :
ուածր : Գմ բա խտաբար ասիկա տխուր ի րական ու– նո յն իսկ տգէտէն յետո լ նպաստներու բաշխման ի ն ՚ չ ո Ո լ պիտի գործուէր ա յս աՀաւոր սխալբ յ
գո բծ բ յանձն՚ած ։ Ե*– Հետե–
թիւն է : է կասկածելի մարդոց երԲ հ.Ա1՝ °^Լէ է/1 ծախսուած դում արներով դա ր մա
Բայց նախ եւ առաք քսենք ո ր Հայ Բար* Մի՜՛ ւանքբ եզած է ծանր : ՛ճիշդ ասոր Համար ալ պա նել շատ աւերներ եւ վէրքեր , գիւղացին նորէն
՛ո ւթի ւնբ ի բանի Հա յե բու թշուառութիւնք ամ ռքե– տասխա՛ն ատո լ է Բա բեգո բծական ր % տէր դարձնել իր տան, իբ արտին–, իր պարտէզին,
լու Համար նիւթական շատ մեծ ՜զոՀ ոզութիւն բ- Երկար ամիսներ անցնելէ յետո յ , երբ այլեւս իր եզներուն եւ թերեւս ամէն, ինչին :
րած է* Հազարաւոր տոլաբներ տրամադրած է ան* յա յտնի եղած է , ո ր Հ ա զա ր ա ւո ր Հայեր արձանա Մ ենք ա յլեւս կանգ չենք առներ ուրիշ սխալ
այն Հսկայ դում արն ե րբ , զո ր ամ եր ի կահ ա յո ւթիւ գրելէ , անոնց ունեցածբ ծախել տալէ , րստ կամս ներու վր ա յ գո րծո լած բո լշե լիկ գո բծի չնե բու եւ
նր եւ առհասարակ Ա փիւռքի Հայութիւնք տուած անոն՚ցմ է զանազան կաշառ քներ ստանալէ յետո յ , Բաբեգո րՆ ականի կողմ է * ա յս քանն ալ բաւական է
է անոր, իր կարգին ան ալ զանոնք Հոսեցուցած է անոնք այլեւս պիաի չերթան Հայաստան , պիտի ցոյց տալու որ իրանի Հայութեան՝ գլխին պայթած
իրան ել պա Հ ա՛ծ՝ գա գթական՛ս լ թ ի ւնբ լմ ան 7 ա– մն՛ան ի րեն ց տ եզերբ , իսկ ատ իկա եղած է խեղճ մեծ ողբերգութեան մէք եթէ ծանրապէս պատաս
միս X Անկարելի է ուրանալ ա յս • ասո ր Համար ի– գիլզաց իութեան Համար շանթաՀարիչ Հարուած խանատու են Հայ բոլշեւիկներր եւ անանց ուղե -
րան՚ի թշուառ Հայերու բազմութիւնք չի կրնար մք ք*այւ եգ ործակ ան բ ՝ ո ւն կն գիր գի ւ֊ղա ցիո ւթեան՝ կիո՛*– երբ, պատասխանատու է նաեւ Բաբեգործա–
երախտագէտ չբլ/ալ Հայ Բարեգործական Մ ք՛ ո ւ - ձայնին , պարտաւոր էր Հետամուտ րԼէալ այդ թշ •կանբ իր մեղկ, անտարբեր բնթացքով, րոլշեւիկ -
թեան ։ ուառ բազմ ութ իւննե րր իրենց նախկին՝. բնակա - նեբուն Հետ <&եօլա եր թա լու» ք/սղտ քա կան ո լ -
Արձանագրենք այս իրողութիւնք, բայց չմոռ վայրերբ փոխագրելու։ կ՝բ՝սուի թէ այն գոլմար– թեամբ ել իր կողմէ անպիտան գործիչներ պա -
քլլալու
նանք նաեւ իր մեգքերբ ։ Ե*֊ մեղքեքէն առաքինր ՚^^՚ՐԼՀ է ՂՈՐ լման 7 ամիս ան ծախսած է ապրեցն ե– տասխանատոլ գոբծեբոլ վրայ պահած է հ՜ով
իրանի
այն եղած է որ ան թ ո յ լ տուած է ոբ « գործիչ » լու Համար՛ գիւզաց իո լ թ իլն բ , լիուլի պիտի բա - մեղքերով։ Այս բոլորին Հետեւանքբ եղած
ան՛ունին տակ ծածկուած բո լշե ւիկ արկածախբն - ւէին զայն իր տեգր դարձքն ելու ; Գիլզաց իո ւթիւնր թշուառութիւն–, ոբ այսօր րամին ինկած է
դիրներ, առանց ինքզինքնին ենթարկելու ոելէ խնդրած է այգ մասին, ուրիշներ ալ միքամտած են գիւղացիութեան մէկ մասին տ
Հակակշռի , սանձարձակ գործեն իրանի մէք եւ այգ ուղղությամբ^ նո յնիսկ պարսիկ գիւղատէ– Կհուզենք գիտնաչ, այս մասին ի^նչ պիտի ր–
սեն անոնռ, որ ամբաս տան ո ւթե ան աթոռին՛ վրա յ
խազան գիւզացիութեան ճակատագրին՛ Հետ ։ Բա րեր եւ գիւղացիներ տրամադրութիւն են յայտներ դրուած են *
րեգործականք, իբրեւ Եր՛եւանի կառավարութեան իրեն՛ց Նախոլաօ– Հողերը նորէն դաձնելոլ նաիկին
աՀքին Հարկ Վայելող կաղմակերպութիւն մլէ եւ տէ՛րերուն, Բարեգոր՚ձ-ականը սակայն, կամ ան ո բ (Խմբագրական «ՀԱ8ՐԵՆԻ*»ի)
Fonds A.R.A.M
