Page 117 - ARM_19-1948_02
P. 117
Ակի եէեսփ. ժաթվիԶ
լ յ * ո * ՝1՝Ր՝ւ1 - քօոճ* «ո 1925 -
Ո / \ է \ / \ I ՚ Ս Օ . (լ. Շ. Տօէոօ 376.286
ՕծշօէՑԱք-Րւ-օբոծտսռ։ : ՏՕ». ա Տ Տ ձ ճ 1 ձ Ի 1 ՊԷՀԻՆԻ ԿԱՐԵՒՈՐ ՃԱՌԸ
17, Ոստ Օօատտա» - Ր/ԱԱՏ (13«)
Տար. 1200, 6ամս. 650, Արա– 10 սալ– կ ա մ 3 ™1պլ.
I I I . ։ 008. 15.70 - Բձոտ 1678-63 Արտաքին քաղաքականութեան վերաբերեալ
6 թԱՑԻԱ
յշ.Ա.01 քՏ Աձ$ 1948 ձթգՀսբթբ վփքաբա՝1ութէմքներյլ սԱսան երէկ երէս֊
ԳԻ՚ե 5 Ֆր
փոխանակա1 ժհղովթէ մէջ։ Արթ/աքէն նախարար
$ԷՎԷ% բրաւ կարեւոր յայտա բաբո լթիւսներ , ւո~
Ի – Տ Ա Ր Ի - 2 » Խռձ $° 5 3 3 4 – \ Ո ր շ ր ջ ա & թխ. ց43 Խմրադիք՝ Շ • ՄԻՍԱՔԵԱ՚ն րոՂց գլխաւոր մասերն են
ՊՐԻՒ՝ԲՍԷԼԻ ՈՒԽՏԸ
ՄԵՐ Խ0Ա՝ԲԸ Պ բ է՛՛քս է լէ ք՚՚^է^՚ՔԼւ կբ պար\ո ւ& ակէ ղվւեաւո -
ՕՐԸ 0 ՐԻ \ րական տ րամ ագրո ւթիւններ ալ, եւ Լոնտոն Հաս
տատուած պաշտպանութեան կոմի աոէն կլա շարու
նակէ իբ աշխատութիւնն երբ : Բայց, այս ր**լռԲԲ
զ» անցորդի ս է ձետ ԿԱՄ-ԲԷ ԱՆԿԱԽ յա րձա կողա կան նպատակ չունին , մասնակցող
երկէբներէն իւրաքանչիւրը էր թև քև ապա շտ պա–
Նու թեա վերաբերեալ խնգիրնեբու մասին վեր »
— ՓլՀքեճ թ՜է ԳաչնակցոլթիւՖը յամառօք էն Թերեւս դուք ալ «կամքէ անկախ» . մ ոռ - ջին խօսքը ինք ըսելու, իրաւունք ոմնէ : Այսպիսի
կառչած կը մ\Լայ Հին տախտակներու , մէնչդեռ
Համաձայնս ւթիւններ ուրիշ երկիրներու Հետ ալ
ա Հագին , բան փոխ ուած է իր յ իսնամեա յ գո ր ծ ու ցած էք որ Ապրի լի ան եղեռնի բուն թուականն ,
ոչ միայն կարելի է, ա յ / ՛նաեւ՝ Հաւանական ։ Ա՜
նէ ութ են էն ի վեր։ 1915 Ապբիէ 11 24, շաբաթ օբ մըն էր, ճիշդ այս րեւմտեան Միութեան այս կորիզը պէաք է ո% -
Տ=յ Կ րն ա յի՞ք օր ին ակներ ուԼ խօսի է ՝ տարուան պէս % գարձակուի , եւ մեր ամենամօտիկ դրացիներէն
Օրի ակ , Հայաստան գտած է թեական Այս զարՀո՚ւրանքի թուականք դարձեալ կամ շատ աւելի Հեռունեբբ պէաք է երթայ։ Այս Մէ–
ճամբան , , իր ճակատագիրը կապելով իր Հզօր քէ ան կախ ֊* պատճառ ևե րով եկած զուգադիպած ութէւնր ամէն մարզի մէջ նոր ձեռնարկ մբն է
Հարեւանին Հետ, մինչդեռ դուք ձեր / ո յ ս բ դրած է գթութիմն բաշխող եւ պետական Հանգամանքով Անգլիոյ ՛Համար, որ ա յսպէ սով անբաժանելի օրէն՝
է^ք Հեռաւոր սուրբերու վրայ Հ օժտուած Միութեան մը մեծ պարաՀանգէսին : մաս կազմած կ՝ Բ1էաձ Ե ւր՛ոպայ ի Հ
= է Որոինք են ա յ դ Հ եռա լո ր սուրբեր՛՛ը ։ « է՛՛ն շ չարա սաստիկ զուգադիպութիւնդ պիտի ր– ԳԵՐՄԱՆԱԿԱՆ ԽՆԴԻՐԸ
Անգլեւսաքոոններր եւ միւս արեւմտեան սէր բարեմիտ Աարսէյշցին , իսկ իբ գբացին
պետ ութ ի ւն Լ ե րբ 1 1 ո րոնց քաղաքա կ ան ո ւթ իմն ը այլ կատարեալ պաղարեամբ եւ սրտի խորունկ գոՀու~ Գեբմանէոյ գրաւման երեք գօտէներուն ամ–
եւս գաղտնիք չոլ՝՝– ի մեղի Համար ։ Խակութեամբ կը բացատրէ «Տիկիններբ ուրիշէս՝ բո դրական մասնակցութիւնդ Եւր ո պա յ ի վերա»
֊ Ուրեմն քէ֊ ա շն ակցութի ւն ը Հայաստանի սաՀ֊ Հայրենասիրութեան գաս առնելու պէաք չունին, կառուցման ծրագրին կենսական կարեւոր ութ ի մե
մ ահնե րու ընգար ձա կո ւմ ամ բոզլացում , աղատու– մանաւանդ ո\ր անոնք իրեԼց պարտականութիւն քՓ ունի : Գաշնակիցնե ր ը Պեբլին կբ գան ուին ,ոլ Հո%
թ իւն պաՀ անջելով , կ ր ծառայէ աճ. գլեւսաքսոն կատարած էխն Փրատոյի եկեղեցիին մէ^ Մե~ պիտի մնան ։ Պէվէս կբ յուսայ որ՝ ջիղերու պա
պետ ութ՚եանս աշխար Հ ակալութեան : ռելնեբու Հոգուն մոմ էին վառեր մար՚դիկը, յե - տերազմ էն պիտի յաջորդէ բան ակցութես/նց Լըբ֊
ԱյԳ՚գէ" կ^եզրակացնեն, քխնելով իր վե * աոյ այդ ամսուան բնթացքին ուրիշ սրաՀներու ջանը։ Գերմանիոյ քաղաքական կեանքէն պէտք է
՛բա պաՀ գիրքը 1ս * Միութեան Հանդէպ։ մէջ ինչե՛ր ինչե՛ր չէէն տեսած* ա՛լ ինչու նո յն նոր մղում մբ տրուի, եւ Հարկ է որ այս երկիրլՀ
• ֊ - Եթէ ա յ դ պարոններ բ դէպքեր բ լրբօրէն քբն–~ գէշերբ այգ մարտիրոսներուն յիշատակին պարա– կարեւոր գեր մբ կատարէ Եւրոպայի վերակա .
նելոէ կարողութիւն ել տարրական պաբկեշաոլ - Հանգէս մըն ալ շկատարոլեր, է փառս ԱլլաՀէն ; ռուցմս/ն դործթե մէջ ՚
թ իւն ուճ ենա յին , շատոնց սլա յծառացած կ՛՛ր յ յար Մե ղքր անոնցն է որ արձագանգ կ՛՛ր լ լ ան նմ ան ԱՆԳԼԵՒՌՈՒԱ ՑԱՐԱԲԵՐՈԻԹԻՒՆՆԵՐ
մեր քաղաքական մթնոլորտը ։ Անոնք ի զուր կր սովո րական եւ շատ բնական ՚Հգէպքի մը, մինչդեռ Պէվէս՝ սա կաբ^՝իքբ ունեցած է միշտ որ , ե–
Դ՛ոյ՛ ձեն մ ո էորեցնե լ Հանրա յին կարծիքը , քն աբե ր կրնա յին իրենց ներկայութեամբ պաաուել պարաա, թէ անգլե ւ ռուս յար՛աբերութիմեներո՛ւն մէջ , նբՀ՛
առասպելներ Հիւսելով ել թութակաբար կբկնե - Հանդէսը , եթէ իրենց պարտականութիւնը կա– կ ատ ի ա ռն ո ւած ԲԷԼա յ էն սովետ աղգայ էն շաՀ ե–
լսվ զանազան սուտեր եւ քսութիւն\1 եր : տարած էին արդէն, այսինքն իրենց միտքէն գոնէ րբ միայն , կաբելի էր Համաձայնութեան մլՓ գալէ
կր Հ ա լա տ առ ք թէ ած՛ գլեւսաքսոն պետ ու - «Հայր մերԴ մը ըսած է ին մ եռելն ե բու Հոգուն՛– ; Բայց , դժբախտաբար , Հարկ Է նկատի առնել նա
թիմեները տրէսմառիր են որեւէ ձեւով օգնելու Ւնչ լաւ քան է կորսնցնել ծիծաղելի ըլլալու եւ Համ ա յն ավաբո ւթ ի ւն ը : Ա յն՝ ամ Էն առաջարկ–
Հայկականն դատին լուծման % գիտակցութիւնը, եւ մանաւանդ որքան երջանիկ նեբբ զորս Մ ո ս կո ւա ըրած Է , ՛հ ա շն ա կի ցն ե ր ո մե ,
՜֊–. Ոեւէ մեծ պետութիւն իր մատը մոխիրը չի են ա յն մարդիկ ո րոնք զօրաւոր սա ամ ո քսով օժ - նպատակ ունեցած են ոչ թէ որոշ խնդրէ մյբ՝ տըր–
տուած «գուղտս
թաթխեր , թ1"է մը Հող աւելցնելու Համար մեր կլանեն ել ղմ ժղուկս քամ ենդ , ուելիք լուծում ր , "՛յէ ձկտած են ծառայելու
Հալրենիքի սաՀմաննեբոմն վրայ ։ Ըսած ենք ու կը ա յ լա պէս Հազիւ թէ կարենա յին կէէեէ ՛ու ա յսպէ։ Համա յն սա աքաբական Հ ամ՛ա շխարՀ ա յ ին ըմբոյքւոլ ֊ ՚
կրկնենք . Բոլոր Մ եհ ե ր՛,. ալ իրար կզարմեն - "––յս ^ եշաութեամր մարսել փ*. ՛ր պարաՀ անդէս մին։ Մինչեւ որ ՝Բբէմլինի գաղափարապաշաա ֊
ձսւկատին վրո՚յ • Ս՛եր Հաղաբ կրամ արիւնը Հա մբ Ապր ի լեան եզ եււնի սգա տօնին գիշերն իսկ ւ կան բմ բռնումներ էն չձե բ բագատո ւէնք , տեւա
րիւր կլ՛ամ քարիւղի արմ էք չունի անոնց Համար : ԱՐԱՄԱԶԳ կան Համաձայնութիւն մբ կնքելու կաբելէու–
Փորձր տեսանք ինչպէս 1914 18^5. նոյնպէս թէմւ եր ը շատ չնչէն պիտի յա՛լլաս՝ յ
ւ ամէն օր ։ո յ կր տեսնենք, խաղա նի : Ալքերդ րաց , թեւերդ արձակ , վարուցան կբ
ղս ւթե ա ն վեր աՀաստ ատ ում Էն ի վեր ։ կատար ես իբ շուքին տակ կը նուի բ~՝ ՊԱՂԵՍՏԻՆԻ ՀԱՐՑԸ
, ազատօրէն
Ուրեմն ու ւ ելի գո րծձ ական պ իա ի էԼՀԼԼ"՛^ո ուիս ամ էն տեսակ ստեղծագործս ա- Բրիտանական կառավարութիւնը իր դիտա -
ապտւինիլ միայն մէկ մեծ պետութեան, ուրի՛շ տութեան , տառապածէ քի պաՀ ե բուն ակնարկդ ւ սրութեան մէջ միշտ Հաստատ կը մնայ՝ Հովա–
խօսքով մեր՝ Հ իւս իս ի Հարեւանին բա րեՀաճու - կ ուղղես այգ ամեՀ ի լերան , դարաւո ր Հսկայ ին , նաւորութիւնբ թողելու Մայիս 15^"^ ՝ Մէ&չեւ այդ
թե ան : եւ^ Հ ոգիդ կը պա յծաուանա յ ։ Բա յց եթէ լեռը ՛ք Ր՜ թո լակ անր , ան գլի ական ՂԷ^1 ո լ ո է^՛ ե րոմն՝ գեբ լա՝
1= Այգ քաղաքականութիւնն է որ կը փոր • րադ փլի ամբովջ ծանբութեամբ • •• պիտի կա յան այ կարգն ու կանոն/Հ պաՀ պան ելու /ւ
ձուի երեք տարիէ ի վեր : ծ*, սակայն •.. ք՚՚՜բէշ, ելք չուն ինք, զօրաւորի գիրք եւ դուբսէն եկած որեւէ յարձակում արգիլելու մէջ։
Ամէն պարագայի մէջ, միայն 1Ս • Միո^ ՜ տ կ ար ի ճակատ ագիր Հ Հովանաւորտւթեան վերջ գտնելէն ետք, յո յս
՝ թիւնբ, այսինքն քհ ու սաս տանն Է ոբ շաՀագրգռ –կ՛ - Բուն բառով՝ բռնութիւն։ Մոսկուան մի գնելու չէ այլեւս անգլիական զինուորնեբուն վբ*–
ուած Է Հոէյկ * ՛հատով ։ Հետեւաբար սՀե կլձնայ տքն ե ր եւ ո ւթապէս կր յարգէ աղգերու ինքնորոշ– ր ա ւ որ Հբեանե,ր.ո ւն ե ւ Արա բներ ո ւն պա րտագրեն
լ ո ւծե լ Հ ան գո յցը , ո ւշ կ ամ կ անո ւ իւ % մ ան ի րաւունքչլ ։ /՚ բրեւ գործն ա կան քաղաքակա - երկու կողմին Համար անրնդոմնելի դատ ո է ած
Եթէ ուզէր , լուծած ^կ^րլլար , 25 տարուան ն. ութիւն՝ նոյն Հարթիչ գլանն է ոբ կր թաւալէ կար ղադր ո ւթիւններ ։ Գեռ ուշ չէ չափաւո րու–
բնթացքին : Հարցբ այն է որ Մոսկուան բոլո*րովէն Հ իւս ի ս էն Հա բա Լ ^ ա ււ ա I ց նկատ ի առն ելո Լ իւրա - թեամ բ լու ծե լու Հ ամ ար Հարցբ . քանի մէՀ օբէն ,
, ժամանակը աԱցած կ^Բէէայ ա յ լ ե լ ս ՚ Պէվէե գիտէ
տարբեր կ*րմբռնէ փոքր մոգով ուրգներ ո ւ աղա - քսձնչիւբ երկրի եւ ժողովուրդի պաՀանջները
ու էրաւո ւե– քն ե բ ը ։ Այս քաղաքա կանո ւ - սակայն որ թէ Արաբներու եւ թէ Հրեաներու մէջ
տագրութես/ն էնդիբը : տենչերն
Ան շուշտ կ^րնդունինք որ ամէն բան իր՝ թ ի ւ)ն ր կը Հ ա կա ո է նո յն իսկ ԷՈԲ^Բ գայ էն վարդա խելամուտ եւ Հ աւասաբակշյիռ մ աքով մարգէկ
կամքէտւ կախում կան ։
չունի Հ ԱՀաւասիկ , Անդլիայէն պետութեան ։
փեբ^ Ամերիկան ալ իր պաշտպանութեան տակ աա V* ե զի Համար ցնորք է անկախութիւներ %
ռած է Թուրքիան , եւ կր սպառազինէ 1 կր զօրա - = Ինչո՞ւ ցոորք չէ Աուրիոյ, ի բաքի, Լէ բա» ՊաղեսաիԱի խԱդիդ
ցնէ զայն : նանէ եւ ոլրէշ արեւելեան երկէբներու Համար , ո–
™ Անգամ մբ եւս • բոլորն ալ է բաբ (լար - րոնք գեռ երէկ բաժնուեցան Օսմ . կա յ սրութենէն 9
մեն ւ Աւելի քան 25 տարի, Մոսկուան էր որ դա ի1 քնավար ոլթեան դաս ընթացք մբ րոլորե լով օ - ԱՊՏՈՒԱԱՀԻ ՆՈՐ ԱՌԱՋԱՐԿԸ
ւաճանեց յ ե զափոխու թե ան եւ քստմնե լի դաւեր տար Հոգատարութեան տակ :
սարքեց , ոտքի Հանելու Համ ար կիսակործան —- Խ * Մ իութեան ապաՀովութիւնը կբ պա -
ԹուրքիսՀն , իբրեւ ախոյեան մբ միջազգային աշ* Հանջէ իր մականէն տակ պաՀել փոքր ազգերը ։ Երկուշաբթիկն ի վեր Արաբներու, ել. Հրեա -
խաբՀակալութեան դէմ : Այծ֊ուՀետեւ միւսներն աք - Այգ ապաՀովութիւձնը տասն ա՛նգամ աւելի ներու միգեւ– զի1 ագուլր կր գորՆաղրուի կս/նոնաւ–
.իր՛արու ետեւէ գլորեցան նոյն ճամբուն վրայ, 1լ ամրապնդուի , եթէ իւրաքանչիւր ժողովուրդ լոբասլէս Ե ր " ՚ ֊ " ս ՚ զ է մ ի Հին թաղերուն մկշ՝։ Երկ
պարպելով ^էէէկէան Թ Տակիաև ^Փոքր Ասիան ,Պո– վե րստանալով իբ ինք1 ո րո շմ ան իրաւունքբ , իր րին մնասաձ՜ մասին մէ^,կացոսթիլնր կայունՀան–
էփսԷՀ ել ուրիշ Հոգեր, փառապսակ մը՜՛ Հիւսելով ազատութիւն բ, դառնայ իրապէս Հաւասարազօր գամ անք աո ահ՜ է՛՛ Տեղ տեղ կռիւները կր շարու
Անդարա յի գլխոլն : &լ Հ իմ ա դարձեալ նո յն խա անգամ ն.ո։^Ա դաշնակցային պետութեան ; քհուս նակուին : Անգլիական օգնական ւււժերը գէը՜Ք
ղերը կը սարքուին երկու կողմէն ալ։ Մի զար - Ժ-ողովուրդին Համար անգամ բարիք մյՀ պիտի ը լ րոնաճ են այն բոլոր վայրերուն մէչ՝ ուր ընգՀա–
մանաք , եթէ վաղր Ո՚ուսեբը նորէն իրենց Հովա** լար այսպիսի կարգուսարք մը , փրկելով զայն րումի Հաւանականութիւն հ.այ երկու Հակառա -
նաւորոլթեան տակ աոՀւ են Թ՛ուրքիան ։ Հիւանդագին կասկածամտութենէ մը, որ ազբէւ^ կորգ ազգերուն մէչՀ։ Արաբներր կը փախչին այն
՛էք ատ յոռետես կ^երեւաք : րըն է բոլորէ՛ չարիքներուն : ամէն տեղերէն՝ ուր Հրեաները վերջերս յարձա -
- ^ 7 – ԼաւՀատեսութեան Հ իմքերբ կը խախտին Գեղեցիկ տեսա կէտն եր , ք յւա ո է^ս չ օգուտ , կոլմներ գորՆեսին : Զ.անդուաՆային կերպով կը
օրէ օր։ Անշուշտ մեզի պէս ժողովուրդի մը Հա - ստիպուած ենք եղածով գոՀանալու : թողուն Եաֆ՚սն, ձ-ովոլ. եւ ցամաքի ճամ բով՛
մար առաւելութիւն մր պիտի րլլար Հզօր Հարե ԳոՀացողները կրնան բազկատարած աղօ - ՛Բանի մը Հազար Արաբ Հազիւ, մնա ո ահէ Է այս քա
ւանի մբ ներկայութիւնը, Արեւեյլքի այդ եզերա թել Ա թալին ի ա րե ւ շատ ո ւթեան Հ ամ ւ ՛ր» բայ° ղաքին մԷՀ, որ Սկ*վտիացի պաՀակներալ Հսկո -
կանէ ճամբանեբուն վրայ՝, ուր կը գտն՛ուի մեր իրաւունք չուՐւին թրքավարի լռւաանքներ ել. բան ղոլթեան տակ կը գտնուի այս պաՀուս :
Հայրենիքը։ Գմ բա խտաբար՛ լերան մ՜ի ՜"֊ ծանբու • սարկութիւներ ։։ւսՀ հոնե լու. , երբ ուրիշներ
թիւն^է Է որ կր զգանք։ մ֊ եր թեւա՚բեկ Հայրենիքին ւոարբեր կր մաաՆեն եւ առ ան ո ւք՛երապաՀ ո ւ.թեան Արաբների ղանգուաՆային կերպով կը թո -
վրայ։ Եանոութիւձ) մր որ կր ՃՀէշԷ , կը տրորէ, կր ււլարղեն սեւն –ո՛ւ ճերմակր : Անոնք որ ւԼար֊ ղուն ձաեւ Հիւսիսային Գաւիէի" / ՚ Ղ Ո Ա ՚ Ի Կ քազ՚"Ր–
փոխանակ թո֊իչք տալու : <հու ահ են օտար սպունգէ հ-՚հելու իրԽ՚Լո քաղաքա Աաֆատէն , էանալով երթալ ապաստանիլ Աոլրփա
՝Բ ի չ մ ր շատ բ անաս տ եղծ ա կ ան եղաւ պ ա տ ֊ կան իմաստութեան կաթր^ թոԳ չյաւակէին Հայ» կամ Լիբանան : Լիբանան ապաստանած– Արաբնե
կերբ։ րենասիր ուեան գաս տալ ԳաՀհակռսլթես/ն ։ կամ րու., թիկը 30 Հազար կր Հաշուուի ւ Աակայն,
5 = ՛Օրինակ, մեր ձա^ենիքին Համար օբՀնդլ. ուեէ ԳսէշԽակ^՛ականի : Հրեայ Գործակալութեան նայելով, նոյնիսկ Ա-
թքձե *մ՝/ձ € Ըիա-րաա՚ի, իխրեՀ ապավն ել Հ%վա– (ԼագնքՏՆ շտւրօսԹա^՚ւ^՚խՕը կարդայ Դ է յ ^
Fonds A.R.A.M
լ յ * ո * ՝1՝Ր՝ւ1 - քօոճ* «ո 1925 -
Ո / \ է \ / \ I ՚ Ս Օ . (լ. Շ. Տօէոօ 376.286
ՕծշօէՑԱք-Րւ-օբոծտսռ։ : ՏՕ». ա Տ Տ ձ ճ 1 ձ Ի 1 ՊԷՀԻՆԻ ԿԱՐԵՒՈՐ ՃԱՌԸ
17, Ոստ Օօատտա» - Ր/ԱԱՏ (13«)
Տար. 1200, 6ամս. 650, Արա– 10 սալ– կ ա մ 3 ™1պլ.
I I I . ։ 008. 15.70 - Բձոտ 1678-63 Արտաքին քաղաքականութեան վերաբերեալ
6 թԱՑԻԱ
յշ.Ա.01 քՏ Աձ$ 1948 ձթգՀսբթբ վփքաբա՝1ութէմքներյլ սԱսան երէկ երէս֊
ԳԻ՚ե 5 Ֆր
փոխանակա1 ժհղովթէ մէջ։ Արթ/աքէն նախարար
$ԷՎԷ% բրաւ կարեւոր յայտա բաբո լթիւսներ , ւո~
Ի – Տ Ա Ր Ի - 2 » Խռձ $° 5 3 3 4 – \ Ո ր շ ր ջ ա & թխ. ց43 Խմրադիք՝ Շ • ՄԻՍԱՔԵԱ՚ն րոՂց գլխաւոր մասերն են
ՊՐԻՒ՝ԲՍԷԼԻ ՈՒԽՏԸ
ՄԵՐ Խ0Ա՝ԲԸ Պ բ է՛՛քս է լէ ք՚՚^է^՚ՔԼւ կբ պար\ո ւ& ակէ ղվւեաւո -
ՕՐԸ 0 ՐԻ \ րական տ րամ ագրո ւթիւններ ալ, եւ Լոնտոն Հաս
տատուած պաշտպանութեան կոմի աոէն կլա շարու
նակէ իբ աշխատութիւնն երբ : Բայց, այս ր**լռԲԲ
զ» անցորդի ս է ձետ ԿԱՄ-ԲԷ ԱՆԿԱԽ յա րձա կողա կան նպատակ չունին , մասնակցող
երկէբներէն իւրաքանչիւրը էր թև քև ապա շտ պա–
Նու թեա վերաբերեալ խնգիրնեբու մասին վեր »
— ՓլՀքեճ թ՜է ԳաչնակցոլթիւՖը յամառօք էն Թերեւս դուք ալ «կամքէ անկախ» . մ ոռ - ջին խօսքը ինք ըսելու, իրաւունք ոմնէ : Այսպիսի
կառչած կը մ\Լայ Հին տախտակներու , մէնչդեռ
Համաձայնս ւթիւններ ուրիշ երկիրներու Հետ ալ
ա Հագին , բան փոխ ուած է իր յ իսնամեա յ գո ր ծ ու ցած էք որ Ապրի լի ան եղեռնի բուն թուականն ,
ոչ միայն կարելի է, ա յ / ՛նաեւ՝ Հաւանական ։ Ա՜
նէ ութ են էն ի վեր։ 1915 Ապբիէ 11 24, շաբաթ օբ մըն էր, ճիշդ այս րեւմտեան Միութեան այս կորիզը պէաք է ո% -
Տ=յ Կ րն ա յի՞ք օր ին ակներ ուԼ խօսի է ՝ տարուան պէս % գարձակուի , եւ մեր ամենամօտիկ դրացիներէն
Օրի ակ , Հայաստան գտած է թեական Այս զարՀո՚ւրանքի թուականք դարձեալ կամ շատ աւելի Հեռունեբբ պէաք է երթայ։ Այս Մէ–
ճամբան , , իր ճակատագիրը կապելով իր Հզօր քէ ան կախ ֊* պատճառ ևե րով եկած զուգադիպած ութէւնր ամէն մարզի մէջ նոր ձեռնարկ մբն է
Հարեւանին Հետ, մինչդեռ դուք ձեր / ո յ ս բ դրած է գթութիմն բաշխող եւ պետական Հանգամանքով Անգլիոյ ՛Համար, որ ա յսպէ սով անբաժանելի օրէն՝
է^ք Հեռաւոր սուրբերու վրայ Հ օժտուած Միութեան մը մեծ պարաՀանգէսին : մաս կազմած կ՝ Բ1էաձ Ե ւր՛ոպայ ի Հ
= է Որոինք են ա յ դ Հ եռա լո ր սուրբեր՛՛ը ։ « է՛՛ն շ չարա սաստիկ զուգադիպութիւնդ պիտի ր– ԳԵՐՄԱՆԱԿԱՆ ԽՆԴԻՐԸ
Անգլեւսաքոոններր եւ միւս արեւմտեան սէր բարեմիտ Աարսէյշցին , իսկ իբ գբացին
պետ ութ ի ւն Լ ե րբ 1 1 ո րոնց քաղաքա կ ան ո ւթ իմն ը այլ կատարեալ պաղարեամբ եւ սրտի խորունկ գոՀու~ Գեբմանէոյ գրաւման երեք գօտէներուն ամ–
եւս գաղտնիք չոլ՝՝– ի մեղի Համար ։ Խակութեամբ կը բացատրէ «Տիկիններբ ուրիշէս՝ բո դրական մասնակցութիւնդ Եւր ո պա յ ի վերա»
֊ Ուրեմն քէ֊ ա շն ակցութի ւն ը Հայաստանի սաՀ֊ Հայրենասիրութեան գաս առնելու պէաք չունին, կառուցման ծրագրին կենսական կարեւոր ութ ի մե
մ ահնե րու ընգար ձա կո ւմ ամ բոզլացում , աղատու– մանաւանդ ո\ր անոնք իրեԼց պարտականութիւն քՓ ունի : Գաշնակիցնե ր ը Պեբլին կբ գան ուին ,ոլ Հո%
թ իւն պաՀ անջելով , կ ր ծառայէ աճ. գլեւսաքսոն կատարած էխն Փրատոյի եկեղեցիին մէ^ Մե~ պիտի մնան ։ Պէվէս կբ յուսայ որ՝ ջիղերու պա
պետ ութ՚եանս աշխար Հ ակալութեան : ռելնեբու Հոգուն մոմ էին վառեր մար՚դիկը, յե - տերազմ էն պիտի յաջորդէ բան ակցութես/նց Լըբ֊
ԱյԳ՚գէ" կ^եզրակացնեն, քխնելով իր վե * աոյ այդ ամսուան բնթացքին ուրիշ սրաՀներու ջանը։ Գերմանիոյ քաղաքական կեանքէն պէտք է
՛բա պաՀ գիրքը 1ս * Միութեան Հանդէպ։ մէջ ինչե՛ր ինչե՛ր չէէն տեսած* ա՛լ ինչու նո յն նոր մղում մբ տրուի, եւ Հարկ է որ այս երկիրլՀ
• ֊ - Եթէ ա յ դ պարոններ բ դէպքեր բ լրբօրէն քբն–~ գէշերբ այգ մարտիրոսներուն յիշատակին պարա– կարեւոր գեր մբ կատարէ Եւրոպայի վերակա .
նելոէ կարողութիւն ել տարրական պաբկեշաոլ - Հանգէս մըն ալ շկատարոլեր, է փառս ԱլլաՀէն ; ռուցմս/ն դործթե մէջ ՚
թ իւն ուճ ենա յին , շատոնց սլա յծառացած կ՛՛ր յ յար Մե ղքր անոնցն է որ արձագանգ կ՛՛ր լ լ ան նմ ան ԱՆԳԼԵՒՌՈՒԱ ՑԱՐԱԲԵՐՈԻԹԻՒՆՆԵՐ
մեր քաղաքական մթնոլորտը ։ Անոնք ի զուր կր սովո րական եւ շատ բնական ՚Հգէպքի մը, մինչդեռ Պէվէս՝ սա կաբ^՝իքբ ունեցած է միշտ որ , ե–
Դ՛ոյ՛ ձեն մ ո էորեցնե լ Հանրա յին կարծիքը , քն աբե ր կրնա յին իրենց ներկայութեամբ պաաուել պարաա, թէ անգլե ւ ռուս յար՛աբերութիմեներո՛ւն մէջ , նբՀ՛
առասպելներ Հիւսելով ել թութակաբար կբկնե - Հանդէսը , եթէ իրենց պարտականութիւնը կա– կ ատ ի ա ռն ո ւած ԲԷԼա յ էն սովետ աղգայ էն շաՀ ե–
լսվ զանազան սուտեր եւ քսութիւն\1 եր : տարած էին արդէն, այսինքն իրենց միտքէն գոնէ րբ միայն , կաբելի էր Համաձայնութեան մլՓ գալէ
կր Հ ա լա տ առ ք թէ ած՛ գլեւսաքսոն պետ ու - «Հայր մերԴ մը ըսած է ին մ եռելն ե բու Հոգուն՛– ; Բայց , դժբախտաբար , Հարկ Է նկատի առնել նա
թիմեները տրէսմառիր են որեւէ ձեւով օգնելու Ւնչ լաւ քան է կորսնցնել ծիծաղելի ըլլալու եւ Համ ա յն ավաբո ւթ ի ւն ը : Ա յն՝ ամ Էն առաջարկ–
Հայկականն դատին լուծման % գիտակցութիւնը, եւ մանաւանդ որքան երջանիկ նեբբ զորս Մ ո ս կո ւա ըրած Է , ՛հ ա շն ա կի ցն ե ր ո մե ,
՜֊–. Ոեւէ մեծ պետութիւն իր մատը մոխիրը չի են ա յն մարդիկ ո րոնք զօրաւոր սա ամ ո քսով օժ - նպատակ ունեցած են ոչ թէ որոշ խնդրէ մյբ՝ տըր–
տուած «գուղտս
թաթխեր , թ1"է մը Հող աւելցնելու Համար մեր կլանեն ել ղմ ժղուկս քամ ենդ , ուելիք լուծում ր , "՛յէ ձկտած են ծառայելու
Հալրենիքի սաՀմաննեբոմն վրայ ։ Ըսած ենք ու կը ա յ լա պէս Հազիւ թէ կարենա յին կէէեէ ՛ու ա յսպէ։ Համա յն սա աքաբական Հ ամ՛ա շխարՀ ա յ ին ըմբոյքւոլ ֊ ՚
կրկնենք . Բոլոր Մ եհ ե ր՛,. ալ իրար կզարմեն - "––յս ^ եշաութեամր մարսել փ*. ՛ր պարաՀ անդէս մին։ Մինչեւ որ ՝Բբէմլինի գաղափարապաշաա ֊
ձսւկատին վրո՚յ • Ս՛եր Հաղաբ կրամ արիւնը Հա մբ Ապր ի լեան եզ եււնի սգա տօնին գիշերն իսկ ւ կան բմ բռնումներ էն չձե բ բագատո ւէնք , տեւա
րիւր կլ՛ամ քարիւղի արմ էք չունի անոնց Համար : ԱՐԱՄԱԶԳ կան Համաձայնութիւն մբ կնքելու կաբելէու–
Փորձր տեսանք ինչպէս 1914 18^5. նոյնպէս թէմւ եր ը շատ չնչէն պիտի յա՛լլաս՝ յ
ւ ամէն օր ։ո յ կր տեսնենք, խաղա նի : Ալքերդ րաց , թեւերդ արձակ , վարուցան կբ
ղս ւթե ա ն վեր աՀաստ ատ ում Էն ի վեր ։ կատար ես իբ շուքին տակ կը նուի բ~՝ ՊԱՂԵՍՏԻՆԻ ՀԱՐՑԸ
, ազատօրէն
Ուրեմն ու ւ ելի գո րծձ ական պ իա ի էԼՀԼԼ"՛^ո ուիս ամ էն տեսակ ստեղծագործս ա- Բրիտանական կառավարութիւնը իր դիտա -
ապտւինիլ միայն մէկ մեծ պետութեան, ուրի՛շ տութեան , տառապածէ քի պաՀ ե բուն ակնարկդ ւ սրութեան մէջ միշտ Հաստատ կը մնայ՝ Հովա–
խօսքով մեր՝ Հ իւս իս ի Հարեւանին բա րեՀաճու - կ ուղղես այգ ամեՀ ի լերան , դարաւո ր Հսկայ ին , նաւորութիւնբ թողելու Մայիս 15^"^ ՝ Մէ&չեւ այդ
թե ան : եւ^ Հ ոգիդ կը պա յծաուանա յ ։ Բա յց եթէ լեռը ՛ք Ր՜ թո լակ անր , ան գլի ական ՂԷ^1 ո լ ո է^՛ ե րոմն՝ գեբ լա՝
1= Այգ քաղաքականութիւնն է որ կը փոր • րադ փլի ամբովջ ծանբութեամբ • •• պիտի կա յան այ կարգն ու կանոն/Հ պաՀ պան ելու /ւ
ձուի երեք տարիէ ի վեր : ծ*, սակայն •.. ք՚՚՜բէշ, ելք չուն ինք, զօրաւորի գիրք եւ դուբսէն եկած որեւէ յարձակում արգիլելու մէջ։
Ամէն պարագայի մէջ, միայն 1Ս • Միո^ ՜ տ կ ար ի ճակատ ագիր Հ Հովանաւորտւթեան վերջ գտնելէն ետք, յո յս
՝ թիւնբ, այսինքն քհ ու սաս տանն Է ոբ շաՀագրգռ –կ՛ - Բուն բառով՝ բռնութիւն։ Մոսկուան մի գնելու չէ այլեւս անգլիական զինուորնեբուն վբ*–
ուած Է Հոէյկ * ՛հատով ։ Հետեւաբար սՀե կլձնայ տքն ե ր եւ ո ւթապէս կր յարգէ աղգերու ինքնորոշ– ր ա ւ որ Հբեանե,ր.ո ւն ե ւ Արա բներ ո ւն պա րտագրեն
լ ո ւծե լ Հ ան գո յցը , ո ւշ կ ամ կ անո ւ իւ % մ ան ի րաւունքչլ ։ /՚ բրեւ գործն ա կան քաղաքակա - երկու կողմին Համար անրնդոմնելի դատ ո է ած
Եթէ ուզէր , լուծած ^կ^րլլար , 25 տարուան ն. ութիւն՝ նոյն Հարթիչ գլանն է ոբ կր թաւալէ կար ղադր ո ւթիւններ ։ Գեռ ուշ չէ չափաւո րու–
բնթացքին : Հարցբ այն է որ Մոսկուան բոլո*րովէն Հ իւս ի ս էն Հա բա Լ ^ ա ււ ա I ց նկատ ի առն ելո Լ իւրա - թեամ բ լու ծե լու Հ ամ ար Հարցբ . քանի մէՀ օբէն ,
, ժամանակը աԱցած կ^Բէէայ ա յ լ ե լ ս ՚ Պէվէե գիտէ
տարբեր կ*րմբռնէ փոքր մոգով ուրգներ ո ւ աղա - քսձնչիւբ երկրի եւ ժողովուրդի պաՀանջները
ու էրաւո ւե– քն ե բ ը ։ Այս քաղաքա կանո ւ - սակայն որ թէ Արաբներու եւ թէ Հրեաներու մէջ
տագրութես/ն էնդիբը : տենչերն
Ան շուշտ կ^րնդունինք որ ամէն բան իր՝ թ ի ւ)ն ր կը Հ ա կա ո է նո յն իսկ ԷՈԲ^Բ գայ էն վարդա խելամուտ եւ Հ աւասաբակշյիռ մ աքով մարգէկ
կամքէտւ կախում կան ։
չունի Հ ԱՀաւասիկ , Անդլիայէն պետութեան ։
փեբ^ Ամերիկան ալ իր պաշտպանութեան տակ աա V* ե զի Համար ցնորք է անկախութիւներ %
ռած է Թուրքիան , եւ կր սպառազինէ 1 կր զօրա - = Ինչո՞ւ ցոորք չէ Աուրիոյ, ի բաքի, Լէ բա» ՊաղեսաիԱի խԱդիդ
ցնէ զայն : նանէ եւ ոլրէշ արեւելեան երկէբներու Համար , ո–
™ Անգամ մբ եւս • բոլորն ալ է բաբ (լար - րոնք գեռ երէկ բաժնուեցան Օսմ . կա յ սրութենէն 9
մեն ւ Աւելի քան 25 տարի, Մոսկուան էր որ դա ի1 քնավար ոլթեան դաս ընթացք մբ րոլորե լով օ - ԱՊՏՈՒԱԱՀԻ ՆՈՐ ԱՌԱՋԱՐԿԸ
ւաճանեց յ ե զափոխու թե ան եւ քստմնե լի դաւեր տար Հոգատարութեան տակ :
սարքեց , ոտքի Հանելու Համ ար կիսակործան —- Խ * Մ իութեան ապաՀովութիւնը կբ պա -
ԹուրքիսՀն , իբրեւ ախոյեան մբ միջազգային աշ* Հանջէ իր մականէն տակ պաՀել փոքր ազգերը ։ Երկուշաբթիկն ի վեր Արաբներու, ել. Հրեա -
խաբՀակալութեան դէմ : Այծ֊ուՀետեւ միւսներն աք - Այգ ապաՀովութիւձնը տասն ա՛նգամ աւելի ներու միգեւ– զի1 ագուլր կր գորՆաղրուի կս/նոնաւ–
.իր՛արու ետեւէ գլորեցան նոյն ճամբուն վրայ, 1լ ամրապնդուի , եթէ իւրաքանչիւր ժողովուրդ լոբասլէս Ե ր " ՚ ֊ " ս ՚ զ է մ ի Հին թաղերուն մկշ՝։ Երկ
պարպելով ^էէէկէան Թ Տակիաև ^Փոքր Ասիան ,Պո– վե րստանալով իբ ինք1 ո րո շմ ան իրաւունքբ , իր րին մնասաձ՜ մասին մէ^,կացոսթիլնր կայունՀան–
էփսԷՀ ել ուրիշ Հոգեր, փառապսակ մը՜՛ Հիւսելով ազատութիւն բ, դառնայ իրապէս Հաւասարազօր գամ անք աո ահ՜ է՛՛ Տեղ տեղ կռիւները կր շարու
Անդարա յի գլխոլն : &լ Հ իմ ա դարձեալ նո յն խա անգամ ն.ո։^Ա դաշնակցային պետութեան ; քհուս նակուին : Անգլիական օգնական ւււժերը գէը՜Ք
ղերը կը սարքուին երկու կողմէն ալ։ Մի զար - Ժ-ողովուրդին Համար անգամ բարիք մյՀ պիտի ը լ րոնաճ են այն բոլոր վայրերուն մէչ՝ ուր ընգՀա–
մանաք , եթէ վաղր Ո՚ուսեբը նորէն իրենց Հովա** լար այսպիսի կարգուսարք մը , փրկելով զայն րումի Հաւանականութիւն հ.այ երկու Հակառա -
նաւորոլթեան տակ աոՀւ են Թ՛ուրքիան ։ Հիւանդագին կասկածամտութենէ մը, որ ազբէւ^ կորգ ազգերուն մէչՀ։ Արաբներր կը փախչին այն
՛էք ատ յոռետես կ^երեւաք : րըն է բոլորէ՛ չարիքներուն : ամէն տեղերէն՝ ուր Հրեաները վերջերս յարձա -
- ^ 7 – ԼաւՀատեսութեան Հ իմքերբ կը խախտին Գեղեցիկ տեսա կէտն եր , ք յւա ո է^ս չ օգուտ , կոլմներ գորՆեսին : Զ.անդուաՆային կերպով կը
օրէ օր։ Անշուշտ մեզի պէս ժողովուրդի մը Հա - ստիպուած ենք եղածով գոՀանալու : թողուն Եաֆ՚սն, ձ-ովոլ. եւ ցամաքի ճամ բով՛
մար առաւելութիւն մր պիտի րլլար Հզօր Հարե ԳոՀացողները կրնան բազկատարած աղօ - ՛Բանի մը Հազար Արաբ Հազիւ, մնա ո ահէ Է այս քա
ւանի մբ ներկայութիւնը, Արեւեյլքի այդ եզերա թել Ա թալին ի ա րե ւ շատ ո ւթեան Հ ամ ւ ՛ր» բայ° ղաքին մԷՀ, որ Սկ*վտիացի պաՀակներալ Հսկո -
կանէ ճամբանեբուն վրայ՝, ուր կը գտն՛ուի մեր իրաւունք չուՐւին թրքավարի լռւաանքներ ել. բան ղոլթեան տակ կը գտնուի այս պաՀուս :
Հայրենիքը։ Գմ բա խտաբար՛ լերան մ՜ի ՜"֊ ծանբու • սարկութիւներ ։։ւսՀ հոնե լու. , երբ ուրիշներ
թիւն^է Է որ կր զգանք։ մ֊ եր թեւա՚բեկ Հայրենիքին ւոարբեր կր մաաՆեն եւ առ ան ո ւք՛երապաՀ ո ւ.թեան Արաբների ղանգուաՆային կերպով կը թո -
վրայ։ Եանոութիւձ) մր որ կր ՃՀէշԷ , կը տրորէ, կր ււլարղեն սեւն –ո՛ւ ճերմակր : Անոնք որ ւԼար֊ ղուն ձաեւ Հիւսիսային Գաւիէի" / ՚ Ղ Ո Ա ՚ Ի Կ քազ՚"Ր–
փոխանակ թո֊իչք տալու : <հու ահ են օտար սպունգէ հ-՚հելու իրԽ՚Լո քաղաքա Աաֆատէն , էանալով երթալ ապաստանիլ Աոլրփա
՝Բ ի չ մ ր շատ բ անաս տ եղծ ա կ ան եղաւ պ ա տ ֊ կան իմաստութեան կաթր^ թոԳ չյաւակէին Հայ» կամ Լիբանան : Լիբանան ապաստանած– Արաբնե
կերբ։ րենասիր ուեան գաս տալ ԳաՀհակռսլթես/ն ։ կամ րու., թիկը 30 Հազար կր Հաշուուի ւ Աակայն,
5 = ՛Օրինակ, մեր ձա^ենիքին Համար օբՀնդլ. ուեէ ԳսէշԽակ^՛ականի : Հրեայ Գործակալութեան նայելով, նոյնիսկ Ա-
թքձե *մ՝/ձ € Ըիա-րաա՚ի, իխրեՀ ապավն ել Հ%վա– (ԼագնքՏՆ շտւրօսԹա^՚ւ^՚խՕը կարդայ Դ է յ ^
Fonds A.R.A.M
