Page 6 - ARM_19-1947_03
P. 6
Ա Ր Օ Ր Ր ԵԻ Մ Ե - Բ Ե Ն Ո Ն ... մր ետք Մեծարենցեա/ս մեղմութիւն՝ անուշութիւն

մը կո փռուի լայն գէմքին վրայ։ Աչուըներուն

թաճդա^աՏր ս՝ ի՛նչեւ խորոլնկր ; ^

Ներա կը մտնեմ արՀեստանոցէն՝ պզտիկ տ Ծռէ՛ , իմ ասլա՛ն մանչս, կ՛՚ըսէ Ման՛նիկ

Ան շատ ցածլիկ է : Ու երբ ՎաՀանր իր մերկ հարսան -— մէյ մը, սա Հանճարեղ ... ճակատդ

ու սլացիկ բաղոլկւերր ճողեցնհլով գէպի վեր պագնեմ :

թատերակս/1 թանգարանի ուշագրաւ, բաժին - ձեղունին կ՝ուզէ ցցել, անոնք կիսով կր ծալլուին; ԱարեՀ , արի՛ մանչս, «ԱրաՀօ» մը երգկ:

ներկն մէկն է գրադարանը։ Այնտեղ կր պաՀուին կր Հրէ, բռունցքներր տուած ձեղունին , քիչ մը Երգէ՛, բազուկներուդ, մեքենայիդ թեւին Համա­

մօտ տասր Հազար կտոր գիրքեբ , մեծ մասով Հայ վեր բարձրացելոլ՝ եղէգնաձեւ բազուկներուն չափին ՀեԽ ներդաշնակ :

թատրոնի Հետ կապուած դիրքեր ու թատերական սլացքէն արգելքը խորտակելու Համար % Պզտիկ մեքենային թեւը թելը կտուցին —

կտորներ : Գրադարանի անտիպ գիրքերռւ բաժնին ԱրՀեստանոցը ունի չորս աշխատաւորներ ռւ ԶարեՀին բազուկներովը կ՛՚երթայ ^ կուգայ իբ Հա­

մէք կան աբժէքալոր ձեռագիբներ : Ցայտն ի է ոբ Հինգ մեքենայ ; Երկուքը՛ կը Հիւսեն։ Հինգերորդը րիւրաւոր ասեղներուն մանած Հասցնելով*

նախասովետական շր քանին թէ ինքնուրոյն ել թէ կաժ կը քակէ ոլ՚մասուրա կր փաթթէ : Ու ան, պզտիկ մեքենան , ըսենք նաեւ ՀՀ ին

թարգմանական թատերգութիւքներէն շատ քիչե­ Բոլորն ալ կը բանին՝ երգելով :.ւ Հարս»ը, կ՚երթայ, կուղս,յ՚, չի՛ք, չա՛ք, ֊ չի՛ք,

րը արժանացած են տպագրութեան : Ատոնց մեծ Մաննիկ Հարսաս , ակնոցները քթին գեղա­ չա՛ք , ակօս առ ակօս :

մասր բեմադրուած են ձեոագիր վիճակի մէք եւ ցի Հարս ու ակնոց... , Կարի մեքենային գոգը Եւ աՀա ԶաւբեՀ կը լարէ իր ձայնին քաղցրիկ ու

տարիներու ընթացքին անցած ե՛ս ձեռքէ ձեռք, ին­ մտած ու անոր կշռոյթին տակ գեղի շէրեր կ՛՚ըսէ, մեղմիկ լարերը թրթռուն .

կած են տարրեր քաղաքներու թատրոնները, տար­ կր կանչէ յուղիչ, կարօտակէզ. , Արա՛, հօ՛, հօ՜ , հօ՜ , հօ՜ ,

բեր մագոց քով, ենթարկուած ուղղումներու, 0բ1եբը կու համրեմ, չի հատնիր տարին, Տի՛ց դու, քաշի՛, ա՜յ եզը • • •

փոփոխութիւններռւ, մանաւանդ գրաքննութեան էս հալհրււււճ վրայ–, դըլիփկըս քարին։ Հայրեն՛ ի ան մ 111Հ ու ՛ե րկարա շուն չ երգին ալիք–

կրճատումներու։ Այդ ձեռագիրերր անսպառ նիւթ փուն թ ը ՝ արթուն, երազըս բաբին • • • ներր կր լեցնեն՛ արհեստ ան ո ց ր ցածիկ, ՛ու պզտիկ։

կրնան մատակարարել Հայ թատրոնի եւ առՀասա– Երկար զրոյց Հայրենիքին , անցեալին շուբք : Զ՚ռրեՀ կ՚երգէ , գանգուրներով գլուխը Հակած

րակ Հայ Հասարակական մտքի պատմութիւնն ու­ Գեղը՝ քաղաքի , ալօրր, լուծքը՝ մեքենայի փո­ մեքենային վրայ ու փարած անոր բռնակ - թե­

սումնասիրող մարգոց : հեռագիր թատերգու - խեցինք, կր խօսի ընկեր Ետուարդ , իբ կաժ ւերուն :

թիլննեբհլ թիւը կը Հասնի )872ի։ թ՛անգարանը կր֊ քանդող ո լ բասուրա փաթթող մեքենային առքե– Զայն, գլուխ, բազուկ սրունք ու մեքենայի

պաՀուին արեւելաՀայ արՀեստով թատրոնի Հիմ­ լէն : Գաշտէն , պարտէզէն ու այգիէն ամէն բան թել, ո՛վ աշխատանք ... բոլորը միեւնոյն Համա­

նադիր Գ. Ջմշկեանի «Մախլաս», «ՎարժոլՀի» , «քիչակ»ով (չափ մը՝ շուրք 160 օխա) ներս կու չափով , կրշռո յթով կ՛ե՛րգեն՝,

«Ի/ենթ Մկօն», թատերդութիւններոլ ձեռագիր - գար։ Հիմակ, շուկայէն , խանութէն քիլոյով. .. : Արա՛, հօ՛, հօ՜ , հօ՜ , հօ՜

նեբը կ ՝ Երբ դեռ գէզը՝ քաղաքի, արօրը՝ մեքենայի Ու այժմ, մենք՝ «Հիներս», վերացած, փո ֊

թանգարանին ձեռք բերած նիլթերու մէ$ չէր վերածուած , ազքիկ, տղայ իրարու նայած խաղրուած ենք Հոն՝ Հայրենի գոռ Եփրատին եզեր­

յայտնաբերոլած է Շիրվանղատէի «Ի շի ան ո ւՀ ին՛» ատեն տորոնէի պէս կր կարմրէին։ Հիմա՞կ... : քը, արօրր մեր ափին, վարոցներն ալ որպէս չա­

թատերգութեան այն ձեռագիրը, որ եղած է գրա­ Ի՞նչ գիտնամ . . . : փի ճիպոտ, քուխտ - քոլխտ եզները մեր առքել ,

քննութեան ՛մօտ : ՎաՀան կը խնդայ։ Նշաձեւ աչուըներուն երկու անդադրում կր դառնանք ակօս առ ակօս , Հեր -

ինչպէս յայտնի է՝ այգ թ ա ա ե ր գո ւթ ե ան բնոր­ դհերր մանուշակի ծաղիկներ կը բուսնին։ Տորք - կե/ով ու երգելով •

դի րր Հեղինակը ոչնչացուցած^ էր եւ մինչեւ Հիմա Անգեզեանի մօտիկ կազմ ունի ՎաՀան։ Երկու աչ­ . «Ջիւ՚դ. ոյու , քաշի՛ ա ՜ յ եզը, արա՛ հօ՛, հօ՜, հ օ ՜ ։

կբ կարծուէ ր թէ չէր պաՀ ուած ատոր ոելէմէկ օ– քերուն մ է քէն վար աբծիւ մ ըն է թառած ... : Ն– ՇԻՆԱԿԱՆ

բինա կը : • ՎաՀան կը խնդայ գլգլալով ու երկայն բա -

Գրադարանային ֆոնտի Հաբստոլթիլնր կը զուկները օդին մէք կ՝ ո լորէ անդամ մը, կրունկին ԳիտակաԱ ասափս

կազմեն 1200 օրինակ թատերական ել այլ ամսա­ վրա յ արագ դառնալով ու ափերը լա յն ,/ ըար զար­

գրերը, որոնց մէկ մասը նոյնպէս Հազուագիւտ են նելով :

եւ թան կարժէ ք ; V կանգ կ՚առնէ մեքենային առքե լ ու կը Հրա - Վերքերս ՛Բօթ տ՝Ազիւրի վրայ արիւնի անձրեւ

Երեւանի թատերական թանգարանի Հիմնա - մայէ, Ուշադրութի՛ւն, ասեղներուդ։ Ե" ամէն մը տեղացած է, խոշոր կարմիր կաթիլներ՛ու իս­

կան ել ամենակարեւոր բաժինը կը մնայ դիւանա– ժամանակ չեմ կրնար քու Հիւսոցներովգ զբաղիլ : կական տեղատարափ մը, Որ քանի մը վայրկեանի

թուղթե՛րու (տւ՚շՒա՚Տտ) բաժինը ուր կեգրոնացած Նոր գնոլած մեքենային Հնոր Հարս» ա\ևունր մէք ծածկած է ծառերն ու ծաղիկները, տուներն

են Հայ թատրոնի շարք մը խոշոր ներկայացուցիչ­ տուած է Մանն՛իկ Հարսան; Ու ան՝ կը Հիւսէ աւե– ու փողոցները ;

ներու դիլանաթուղթերը եւ քանի մը տասնեակ քի քան Հազար ասեղներով։ Տաղա՛նդաւոր Հարս մը կենսաբանական ընկեր՛ութեան անդամներ այղ

դերասաններու ու թատերական գործիչներու գի - արդա՛րեւ , ինչպէս իր փեսան՝ ՎաՀանր •եռանդուն։ անձրեւէն քանի մը կաթիլ վերլուծելով, տեսած

ւանաթո ւղթե բու մնացորդները՝ նամա՛կներ, նը - Սակայն երբեմն՛, իր փեսան՝ ՎաՀանր քո­ են որ կարմիր գոյնր յառաք եկած է մանր Հատա­

կալ/ներ , իրեր եւայլն : վը կր կանչէ կաբօտցած * • • : ՎաՀան կը բարկա - պտուղներէ , զոր Հովը գետինէն խլելով իրեն Հետ

Յատուկ պաՀարաններոլ մէք Հոդատաբու - նայ : Վոլթեբեան բարկութիւն մը. . * : Բայց , րոպէ տարած է եւ ՛որոնք անձրեւի քուրին Հ՛ետ խառ -

թեամբ կր պաՀուին Պետրոս Ադամեան ի , Գ* նուելով խմորուած ու կարմիր գոյն մր առած են։

Ջմշկեանի , ՅովՀաննէս Աբելեանի, Ա՚իրանոյշի , Ֆրանսա /ի մէք արիւնի առաքին անձբեւը տե­

Արուս Ոսկանեանի , Գ» Աւետեանի , Վաբգան Միր– Բաշին քաղհանի , Կ լեվեր ի, էհ զեեցովի , Է/՚ակւ; վե - ղացած է \669ին Տաթիյեօնի մէք, Սէնի վրայ ։

զոյեանի, Լեւոն Երեմեան ի , ք) . Աեւումեանի , կքի, ժորժ Բեկեր րի , Եղ ասուիի , Աամայլովի եւ Այն ատեն ՛օրուան Համբաւաւոր գիտնականներր

ՅովՀաննէս Ատեփան եան ի , Արամ *ԼրոյՐՐ գիւտ - ուրիշներու այն՝ գործերը, զորս Հեղինակները նը– տեղին վրայ .ուսումնասիրեցին այղ եզական երե­

նաթուղթերը : Ջեռք բեք։ ուած ե Երեւանի Ատա - ւիրած են Ագամեանին։ ւոյթը, որ մեծ յուղում սլա աճառած էր տեղացի

նիսլաւսկի ռուսական թատռոնի վաստակաւոր գե– Ադամեանը եղած է ոչ միայն դերասան, նկա­ մոդովուրդին , երկնային պատուՀաս մը Համար -

րասա , Վ * Լեռնովի , կի՛ն թատերգակ Ե * ք՛ա Հա - րիչ, այլեւ բանաստեղծ։ Գիւանաթոլզթեբուն մէք ուելով։3իշեալ գիտնական՛ն եր ո լ կարծիքով, անձ­

թուրի դիւանատոլղթերը; Ըն կե ր Մ * Գէորդեան կը պաՀուին անոր տպագիր եւ անտիպ աշխատու— րեւի կաթիլները կազմուած էին կայուն ու մօրուտ

թանգարանին նուիրած է Աունգոլկեան թատրոնի թիւնւերը։ Ագամեա՛նին թա՛նգարանին մէք կան Լուրերէ , զոր մրրիկ մը շրքակայ ճաՀիճներէն բե­

առաքին տա՛րիներուն վերաբերող նիւթե՚րով Հա - մօտ 218 ձեռագիր նամակներ , որոնց 1 75Հ^ մինշհւ րած էր :

բուստ իր անձնական գիւանաթուզթը։ Գժբախ - Հիմա անտիպ ՛են; Այգ նամակները որոնք Հասցէն ՚ \&20ին , Նանսիի մէք ձուկերու կարեւոր անձ­

տարար նախասովետական շւրքանի բազմաթիւ դե­ գրուած են ԵրանուՀի ՚էթաՀպաղհանին , Ալ* Ատե - րեւ մը տեղացած էI

րասաններու, յատկապէս աբեւմտաՀայ դերասան­ փանեակին (Աել ԱնսՀբա) Գ՝ Բաշին քաղհան ին , 1846/&, սաստկաշունչ կիկլոններ Պրազիլիոյ

ներու կամ թատերական գործիչներու դիւանա - դերասան՛ուՀի ՀԼապէլին եւ ուրիշներուն , կը պա - Ամազոն գետին Հովիտէն մեծաքանակ աւազի Հա­

թուղթե ր ր դեռ եւս Հնարաւոր չէ եղած ձեռք ձգել, րունակեն բազմաթիւ ուշագրաւ փաստեր , տեղե– տիկներ եւ կարմիր Հողեր խլելով, ղանոնք իրենց

անոնո ՚արտասաՀման գտնուելուն պատճառով։ կութիւննհր , ղ՛. աոդոլթի ւննե ր Հա՛ թատրոնի եւ Հետ քշած տարած են 6000 քիլոմեթր Հեռաւորու­

Այսպէս ,՝ աննշան քանակութեամբ նիւթեր կան ա– առ Հասարակ Հայ արուեստի մասին։ Ատոնց ըն՜­ թեան մ՛բ մէք, եւ արեան անձրելներու ձեւ՝ի տակ

րեւմաաՀայ թատրոնի Հիմնադիրներ Մ* Պէշիկ - թերցումը Հնարաւորութիւն ՛լուտայ թափա՛նցելու ծածկած են (հրանսայի Հարաւային գաւառներ ը :

թաշլեանի , Ա– Հէքիմեանի , ինչպէս նաեւ Ատ՛ Ադամեանի եւ կարգ մը ուրիշ մեծ դերասաններո՛ւ Միայն (իոնի Հովիտին մ ԷԼ 1500 թոն ծանրութենէն

էքշեանի, Հ. Վարդովեանի , Մնակեանի , Թ . Տ)ա . բեմական ել անձնական կեանքի ոլորտներու մէք, աւելի կարմիր Հող ի^ած՛ էէ

ս ո ւ լաճ ե ան ի շրքանին վերաբերոզ : - ճանչնալու Ադամեան ր իբրեւ քաղաքացի , րնկե - 1833/4, Ն աբոյիի մօտեր ը նարինքներու անձրեւ

^Թատերական թան՛գարանին մէք չկան դերա­ րական շրքանակի .մարդ : Ատոր աւելի կը նպաստեն մը տեղացած Է։ Վիթխարի քրցայտ մը նարինք -

սան ո ւՀ ինե ր Ազնիւ Հրա չհայի եւ Vիրան ո յշի գի - Հայերէն, ռուսերէն, ֆրանսերէն, իտալերէն , եւ նեբը օդը Հա՛նելով, մօտակայ վայրերու վրայ գե­

ւանաթուղթերը։ Անոնց վերաբերող որոշ նիւթեր՝ գերմաներէն լեզուներով գրուած այն 344 %ամակ– տին ձդած Է պտ՛ուղներ ո լ տեղատարափի ձեւի

նամակներ , նկարներ եւայլն.կը պաՀուին տարբեր ներ ո, դոր Ագաւքեանր սսւացահ՝ է 1լարգ մ ԷՀ ակա - տակ :

դերասաններու դիւանա թուղթե ր դ ւն մէք։ \եաւ–որ ա ր ո ւես ա ա գէ ան ե ր է ն : ՜Օ՚ուազ , Հ եաաքրք - Ասկէ տասնեակ տարիներ առաք ալ Ֆրանսայի

\,շուած դերասաններու , ողբերգակներու եւ ր ութ իլն %են ներ կայացն եր զանազան մ արգոց մ է եւ Անղլիոյ մէք սաստիկ փոթորիկներու^ Հետե -

վարիչներու ձեռագիրերր ել նկարները ձեռք բե ֊ Ագամեանի ստացած մօտ 349 այցետոմսեր ԷՀ եւ ւանքով, կանանչ պզտիկ գորտերու անձրելներ

րելն ու պաՀպանելշ թանգարանի աշխատողները գրեթէ նոյ՛է՛քան նկարները բոլորն ալ ^եբմ մակա™* տեղացած են ;

յուղող ամենակաբեւոր Հարցերէն մէկն է : գբ ո ւթ իքԼ-ե՚Լ ե բ ո փ , որոնք ցո յց կուտան անոր մտեր­ •^է– Փետրուար 12/4, Թէկայի մէք, Վլատի -

Թանգարանին մէք պաՀ ուած դիւանա թոլղթե– մական շրջանակները , կապերը արուեստի տարբեր վոսթոքէն 450 քիլոմեթր Հ ե ՛լու , Հսկայ օդաքար

րր կր պարոլնակեն չափազանց թանկարժէք Հարս­ լմեագաւաուԼե բու գործիքներու Հետ : Ա յգ այցե - մը ինկած է, որ Հողին մէք մեծ խորութեամբ փոս

տութիւն : Հնարաւոր չէ մանրամ՚ասնօրէն խօսի/ տոմսերու եւ նկարներու մէ^ կարելի է Հանդիպի • մը բացած է ։ Անոր կտորներր ինկած ատեն՛ 15 25

բովորի մասին։ Ծանօթանանք Պետրոս Ադամեան ի Հայ , ռուս , ֆրանսացի եւայլ ազգո ւթ իւննե րոլ մեթր տրամագիծով 13 խոշոր խառնարաննեբկազ­

ժառանգութեան Հետ : պատկանող բազմաթիւ նշանաւոր դէմքեբու; մած են։ Անոնց ամէնէն մեծր 1000 թոնէն աւելի

Թանգարանին մէք կր գտնուհն Ադամ եան ի սե­ Պետրոս Ադամեան ի դիւանա թուղթերս լ ար - կշռած է, 25 մեթր տրամագիծով ել 10 մեթր խո­

փական ստեղծագործութիւններէն 17 նկար, որոնց մէքաւոր մասը կը կազմեն ա յն նոլէ բները , զոր րութեամբ։ Մոսկուայի Գիտութեանց Ակա դե մ ի -

\3ը իւղաներկ, 4ը յախճապակեայ պնակներու, ստացած՛ ԷՀ Ա՛ն՛դրկովկասի , Հիւս *կ ո վկա սի եւքիու– այի մէք այդ կտորներէն Հատ մը քննելով, տեսած

վրայ տուշով կատարուած գործեր։ Ատոնք Հիմ - ս աս տա՚Լ ի տարրեր քաղաքներու թատերասէր Հա - են թէ ս/ն՛ քօպալթ, նիքէլ Ո լ երկաթ կը պարու­

նականին մէք կր պատկանին Լկամեանի խաղա - ս արա կութեն էն է Այդ իքերուն մէք են արծ՜աթեաւ նակէ, եւ օժտուած է մագնիսական շաՀեկան յատ­

ղած Հերոսներբւն - Համլէթ, Օթէյլօ, Աքա Լիր, դափնեպսակ, լուսանկարի արծաթեայ շրջանակ , կութիւնն ե բո վ : Օդերեւութաբան Վ . Ֆըզանքով

Կորրատօ ինքր Համ լէ թի գերին մէք։ Ան նկարած Ադամեանի Փղոսկրեայ գլխով յայտնի ձեռափայ­ կ՚ըսէ թէ շատ Հազուադէպ է որ օդաքար մը ա՛յն­

է նաեւ աշ/սարՀաՀռչակ ՅովՀաննէս Այվազովս - տը (գաւազան) , կաղԼեփայտէ ալպոմ մը, դերա­ քան ոլժգնոլթեամբ րախի երկրին, որմէ կր Հե–

կին, քանի մը բնանկարներ , Բ ազաբի մր գլուխ սանի խաղացած ձարք մը դե/երու (Համլէթ, Օ- տեւցնէ թէ ինկած օգաքարր փոքր մոլորակ մը ըլ­

եւայլն • Թանգարանին մէք կը պաՀուին Ադա մ եան ի 1^ԷԼԼ° 1 ԷՒՐ » Փէ՝*՝) բեմական զգեստներ ը , նշանա­ լալու է, ինչ որ եզական դէպք մր կր Համարուի։

քանի մը Հա՛տ ձեռատետրերը, որոնք կը պարոլ - ւոր ալն փոքրիկ ԳաԼոյնը զոր ձեռքին մէք պաՀե - ինչպէս գիտենք, օդաքարերը մոլորակային

նակեն քանի մը Հարիւր մատիտանկարներ, գրչա­ /ով Ադամեան կ՚արտասանէր «լինե՞լ թէ չլին՛ելն բեկորներ են, ՛որոնք անքրպետին մէք կը շրքին ու

նկարներ ել ուրուանկարներ։ մենախօսութիւնը ; երբ բաւական մօտենան երկրագունդին , այ" վեր­

Ուշագրաւ են ժամանակի քանի մբ նշանաւոր (Մ՛նացեալը յաջորդով) քին ին ձգողական զօրութիւնը ղանոնք իրեն կը քա֊
Հնարիչներ»լ՝ Այվազովսկիի
Պաս&երնակի, 9>՚ Գ՛ ՄԱՆԱՍԵԱՆ Լէ1 Եր-լրի* մթոլոբաին մէչէն անցնելով, Օգին

Fonds A.R.A.M
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11