Page 199 - ARM_19-1946_02
P. 199
8 ԱՌԱՋ ա
ԹՈՒՐՔԻԱ ԻՆՉՊԷԱ ՈՐ է ՁԱՅՆԵՐ ԳԱԻԱՌԷՆ Ֆ^. Կապպ* Իաչի թեթաեղա(\ը
/ / ճ / | ք Աը,– «Աւ ագգա ամօթ մը» ՆՈՐ ՍԵՐՈՒՆԳԸ ՍԷՆ ԼՈՒԻ ՄԷՋ կանացի ա յս մ են կազմ ա կե ր պո ւթ ե ան Ժ•
(ԲՎԱ ԻՆՉՈ՞Ւ ՍՊԱՆՆԵՑ ՏՕ՚ԲԹ* ՆԷՇԻԹ ՆԱՃԻՆ Պատդ* ժ ո ՛լ՛՛ վին փակման առթիւ, Յունիս \ 1ին ,
ՄԱՐՍԷ8Լ - Գրեթէ ամէն օր «Ցառաիի մէէ Եր կո ւշաբթի , գինեձօն մը տբուեցաւ Փարիզ ,
(Մասնաւոր թ ղ թ ա կ ց ո ւ ր ի ւ ն Յառա^) կբ կարդանք այս կամ այն շրջանի Նոր Աերունդի Չ)ուայէ տբ Լա Փէի սրաՀին մէջ, ուր մօտ 200 Հո
Պէտք է իմացան՜ բըաք «Անգարայի ոճիր»ի մբ կաւոտ րան աշխատ՛անքները , ել սիրտս կ՛ուռթ. : գի Հ ա ւա քո ւան էին սեղաններու շուրջ , ստեդնե լով
խօսքը Պո ԼԱ ո յ թուրք թէ Հայ թեր թե բու Հբաաա– Ա էն Լուն , որ պատերազմէն առաջ Աարսիլիոք ջերմ մթնոլորտ մբ որ յատուկ է Ֆր * Կապոյտ էյ ա–
բակութիւնւներէն ։ Կբ խորՀիմ , սակայն , որ կարե ամէնէն եռանդուն շրջանն էր , ունէր պատանեկան շի բոլոր ձ եռնա բ կն եր ո ւն :
լիութիւնը ունեցահ՝ ձԼՀԼւաՔ ձա ս առթիւ Հրատա - միութիւն մր 80 անգամնե րով •> այսօր ալ ոդնայա– Ել՚ջ՛ վարչութեան կողմէ Տիկին * Ա՝իսաքեան
բա կո ւած խմբագրականներու թէ անՀ աա ական ՐԲ կբ կազմէ մեր Նոր Ս ե րուն գին : Գեռ ութ ամիս բացման քան ի մ ր խ Օ ս քո վ տուաւ պատկեր րպատգ *
մ եկնութեանց աա կ փնառել եւ գանել ա յն էս1Ր. Հազիւ կ՚ընէ որ իր նոր անունին տակ վերակադ - ժոդովին , որ աննախընթաց էր իր42,վճռա կան ձա յ՜
մուան է «Աիամանթօ» խումբը եւ ներկայիս ունի նեբով եւ ուր գաւառէն եկող պատգամ աւո բներ ր
ղոր «ամօթ» մք եւ Հաղդ, գայթակղութիւնդ մբ 108 անգամներ , )5էն 24 տարեկան : Անոնց զբա - մ են տեղ կքէ գրաւէ ին : Հյեշտեց մասնաւորաբար
կ՚որակեն «Թասվիր» , «Վաթան», «$ իւմՀ ո ւրիէ թ» ղումն ե րը կարելի է չորս գլխաւոր մասերոլ բաժ - ա յն ժողուԼքղական Համ ակբու~թիլնք որ միշտ շ րր՛
եւ այր թերթեր ; նեշ՛,–— կրթական, գեղաբուեստական , մարզական ջապատան է ւեր • Կապոյտ ///աչր եւ անոր ամէն
Այնքան բարդ ու մշուշոտ է ոճիրը, ու թերթե– եւ գրադարան : Տ ի չուան կէաեբուն իւբաքանչիւ - մէկ Հ աւաքո յ թ բ ն կատան է իբբ * մի՛շ՛ո ամ ուր յե–
սյնքս ն այլազան մեկնութիւններ կա րին Համար կաղմուտն են յանձնախումբեր , որոնք նա րան ր կազմելով այս կենսունակ Միութեան եւ
խնգբին , որ կանխաՀ աս է ո եւ է բացարձակ եզրա ի քենց վրա յ գրուան պա ր տ ա կանո ւթ իւննե բ ը կր ւլայն գուրգուրանքով քաջալերան :
կացութիւն ւ Որոշ է , սակայն , որ ութ .ամիս առաք կատարեն ճ շգապաՀ ո ւթեամբ ; ԳնաՀտտելի է նաեւ Գինեձօն ք վարեց Պ * Հր * Բալա եան որ վեր -
զորն ո ւան մ ար գա սա ան ական արա բքի մ ր տակ վարչութիւնը յ ջերս պատան էր Ֆրանսայի Հարաւային ու միջին*
ազգային գայ թակղութիւն մբ կր նան կուի ։ Ա * Կրթական Վ տբ չ ո ւթիւնբ մասն աւո բա ~• բոլոր Հա յա շատ կեդրոններր ել մ օտէն տեսան էր
այն եռանդուն գորնունէութիւնբ որ մէկ տարուան
1945/՛ ձմեռնամուտին - Ան գա բայի իր դարմա
պէս իր ուշադրութիւնը կեգրոնաց ոլցան է այս մ էջ 1 ՅՕՕի էր Հասցուցան կազմ ա կե ր պո ւթեան ան–
նատան մէջ կբ սպաննուի թուրք Հանբանանօթ եւ
կէտին շուրջ, Հաստատելով Հայերէնի գասբն - ղամուՀիներոլ թիւբ* պատկառելի գումար մր եւս
երիտասարդ բժիշկ մք, Տօքթ - Նեշէթ Նաճի։
թ"՚ցք "ՐոսՔ շաբաթր երկու անգամ կանոնաւորա ապաՀովելով յօգուտ իր բարենպատակ բոլոր ձեռ–
Ոճիրէն 24 ժամ վեր^, Ոսաիկանութեան կք ներկա
պէս տեդի կ ունենան եւ որուն կբ Հ ետ ե լին 56 - * նարկներուն :
յանայ Ոէ շիտ Աերճան անունով երիտասարդ մբ ,
շա կերտներ , ր աժ՛ն ա ան երեք կարգեբու, իբրեւ
«.խոստովանելու» թէ ս պանն ան է բժիշկք ,«անՀ ա–՜ ՀետոՀետէ խօսք առին Տիկին է* Բիւզանգ,
դասագիրք ունենալով Ա * Պարսամեանի ձԱրա -
տակտն» պատճառներով ։ Ղ* ա ա ա վա ր ո ւ թի ւն բ տեղի ՝. Ասոնցմէ դուրս 43 ան -Պ * Պ • & ոնդկա րեան , Համա րձո ւմ եան , քԼբուանգ -
բատ» բնթեբցարաններբ
կ՚ունենայ Անգարայի \$ ան ր Պատիժներու Ատեա - դասեք ուն , աւելի չա– եան , Լ * Բա բան ե ան , Մ արսէյլի պա ամ ագաւորնե -
գամն եր որոնք չեն Հետելիր
նին առջեւ, ու Րէ շիա Աերճան կբ դատապարտուի ։ : իրենց կարո - բ՛էն Տիկին Հազարեան , որոնք %ե . կապոյտ եք աչին
փաՀասներն են, 1 9 ^ 24 տարեկան
Վճռաբեկբ, սակայն, մշուշոտ մնացած կարգ ըսեմ 18 տարուան տարան աշխատ ան քր վեր առին մաս
ղութեան մասին գաղափար մբ տալու Համար
Հայերէն նաւորաբար մ եր այ լա ս ե րմ ան դէմ եղան պա յքա–
մը կէսւերու Հիման վբայ , կբ բեկէ վճիռք, ու, իմէ կա ր դա ց ան են ու կր կարդան բոլոր
են մեր պատ - ր ին մ էջ , շեշտեց ին Հա յ կնոջ աննկուն , ու յամ առ
տ յս անգամ , կ՚որոշէ որ դատավար ո ւթիւնբ տեղի վէոլեբր\ եւ որոշ չափով տեղեակ մ իայն բա կամքբ դիմագրաւելու ամէնէն տագնապալի օրերր
ունենա յ ^Ոլուի մէջ , ու աւելի խո րապէս Հարցա մ ութեան : իսկ մնա ցան՝ 9 անգամները խօսողներէն ան՛ոնք ոքոնք ն՛եր
չեն կրնար օ գա ո լի չ առի - մեր պատմութեան։
քննուի Րէշվւտ Աերճանի գոբնակից Հաշմէթ 0 ր– նաւոր պատճառներով կա յ եղան է ին Պատդ * ժողովի ա շխա տ ան քն ե քո ւն
պայ, գաւակը՝ թուրք սպայակոյտի ՚ նաիագահ թէն։ Հիացումով արտայայտուեցան տիրող ոգիին, աշ
գօր • ՝8եագիմ Օբպայի , որուն մեղսակցութիւնը Բ* Գեղարուեսաական Այս ճիւդին մէջ կբ խատանքի կանոնաւորութեան եւ տ բուտն որո —
ոճրագոբնին, Հաստ ա տ ո ւան էբ Անգարայի դատա մտնեն խմբական երգեր, ազգային թէ գեղջկական շումներու Հա յրենասէ բ ու բարձր ըմբռնում ին մա–
վար ո ւթե ան քնթացքին , իբրեւ դէնք ճաքող : մեներգներ եւ արտասանութիւննեբ ։ Տեղական ու– սին ։ Թէ մասնաւոր Հրաւէրով եկան արուեստա
Պո լուի դատավարութիւնը , որ կր շա բ ո ւն ա կո լի ժե բու չափով կ՛ա շիսատին իրենց կա րե լին բնել ։ գէտներ, թէ Հիւրեր մասնակցեցան գեդարուեստա–
1 2 ամիս է ի վեր, Հիմնովին փոխան՜ է Հարցին Ասոնց վրայ պէտք է աւելցնել թատեբախումբբ որ կան բաժնին ։ Տիկ* Այրամճեան ճարտար դաշ -
գիմագինբ ։ 1 Տարդ ստուգուան մանրամասն իր առաջին ներկայացումով արժանացաւ $եբմ նտկով , Օր* \յ ովիՆա ր Պ ետ ր ո ս եան իր Հմա յի չ եր
թիւններ ո լ Հ ամ տձայն , ա) ոճր ագո րնը Ր էշ իա զն աՀ ատ ո ւթ եան ։ գերով , Պ * Շ աՀ ան Ա ար եան (որուն ձայնը եւ շեշ
Մեբսանը չ է , այլ Հաշմէթ Օրաայը կամ «շատ Գ* Մարզական Հոս ալ Աէն Լուն առաջին տը կարօս/ցան էի՛նք 20 տա քի է) Թումտնեանէն
կարեւոր անձնաւորութիւն մ բ» («.Վաթան»՝) եւ տեղը կը գրաւէ մեր շրջանի Նոր Աերունդի 8 մաս– ա ր տա սան ան իր «Մեր պապերբ» կտորով իրական
կամ «ուրուական մ բ» («^ումՀուբիէթ») ակնար - նաճիւդերուն մէջ ։ «0առաջ»ի ընթերցոդնեբուն վայելք մբ պատճառեց ին ներ կաներ ուն ։ Որքան
կութիւն Չեկայի , Ա *) է Բ) Անգարայի ԸնգՀ . դա յայտնի է արդէն Ատրսէյլի Շրէ** վարչութեան Հաճելի էր դարձեալ լսել եբգր Օր * Գ ո ր գի կե ան ի ,
տախաղ փէմալ Պորտ, Գ՛ա տա բան , կուսակալ, Աո՛ կազմակերպան՜ բաժակախաղը, ուր «Աիամանթօ» Օր • Զր ո ւան գեան ի ։ Արտասանութիւննեբ Պ * Գր *
տիկանութիւն , նախկին եւ այժմու պետ* պաշտօ ~ խում բը շտՀեցտլ երրորդութեան անունով գրուան Ամիրեանէ, Օր* Մ *Գորգիկեան եւ մանաւանդ Տիկ.
.» բներ
զ օր ա զարներ ։ իրենց կա բդին թերա բաժակը։ Այս խաղեր ր բարեկամական , աւելի ճիշ– Կ իւմիւշեանէ (կ ր րնոպլի պա տ գա մ ա ւո բն ե ր էն ) որ
ցան են իրենց պար տակտն ո ւթեան մէջ, ծածկելու գը եղբայրական եւ րնկեբական մ թնո լորտ մր Թումանեանի «Կ արօտ Հայրենի»ով րոլորին սիրտէ՛
ճամար ինքնութիւնը րուն ոճրագործին: Գ) Ան - ստե դնելու կբ նառայեն Նոր Ա ե բունդի 8 խում բե — տարաւ մեր Հեռաւոր Հա յրենի աշխարՀբ , կարօտ ի
նանօթ ձեռքեք , վասն ի վեքուստ բբան են կարգ ր ււ ւ ն մ իջեւ : Պա շտօնական Հանդամանք չունին X Հ ա ռա չան քն ե ր ո վ ։
մբ նիւթական փաստեր՝ որոնք պիտի դիւքացնէին Ա արսէյլի շրջանի Նոր Ա երունգր պաշտօնական Գինեձօնր մինչեւ ուշ ատեն պաՀեց ՚ բոլոր՛բ
ոճրագորնբ գտնելու գորն՜բ^ Գ) Ոճր թե շաբժառփ— մարզական միութիւն ճանչցան է , ու պիտի ճանէ– իրարու քով , շար ո ւն տ կե լո ւ , չբաժնուելու յա յանի
թր անՀ ատ ա կան չէ՛. «Թասվիր» ել«^ իւմՀ ուրիէթ» նայ միայն Հ* Մ՛ Ը* Մ* եւ իր կարելին պիտի բ– վւափաքով մբ, ոգեւոր ո ւան՜ մանաւանգ խմբական
ԼՐՏԵՍԱԿԱՆ գոյն կ ուտուն խնգրին , բա յո կբ գրմ– նէ , որպէսզի Հ * Ա * Ը . Ա *ք մնայ իր բարձր ու - երգերով եւ Հայկական պա բերով ։
ո լրանան Տ չգելու՝ թէ Հաշմ է թ 0 րպա0 յն է լրտե– թեան վյրայ ։ , ^ Ակամ ա յ ձգեց ինք տ յ դ մ ր աջ ան մեղունեքը որ
որ թէ նոյնինքն զոՀր՝ Տօքթ • Նաճի : Լ՛ոկ «Վա - չորս օր տռտուընէ մինչեւ ուշ երեկո յ բղղացին ի՛
եւ որոնք այժմ թռան են
թան» , աո ու է կր քշէ այն տեսակէտր, թէ « Ո ՛ չ ՐԷ– Գ* Գրադարան Աէն Լուն միակ շքջանն է րենց փեթակներուն շուրջ -
բայց շատ դաշտեր բ՝։ Յաջոդոլ
շիտ Ահրնսաը, եւ ո՛չ սւլ Հաշմէթ Օրաայ ն է Ասրա որ ունի իր գրագա բան բ , թէեւ աղքատ արդէն իրենց աշխատանքի
գործը . այլ դուբսէն անձ մ ը , — կարեւոր անհա
տականութիւն մր» : & ) Աւելեն :— Ո՛ճրին վա յրր կոկիկ , մօտ 250 կտոր ղիբքեքով։ թիւն եւ ուժ բոլորին ։
գտնուողներ , Հակառակ ամէն փորձի, ռարգ չեն Այս բոլորէն վերջ, բացի իր ընգՀ * եւ վարչա , Շրջուն թ-դթակից
կան ժողովնեբէն , երկու շաբաթր անգամ մբ կա
•ոլղաօ~ րսե ւ թէ ով է ոճ բագործ՜ր , այն առարկու - նոնաւորապէս տեգի կ՛ունենան գա սա խօսական եւ ու ե–
կ^օգ - տենչերը ։ Այս երիտասարդներն
թեամբ , թէ «մահր կը սպասէ իրենց, ե թ է տան վիճաբանական մողովներ ։ քՏումբր երբեմն
կր փափաքինք ր իտասա րգոլՀ ինե րը , կ^բսէ , որոնք զիս շր^ապա -
անունը ոճրագործին»: Զ) «Թասվիր» կր Հաւա - տուի դուբսէն եկան րնկերնեբէն։ Աանաւանգ տան են այս պտՀուս , ն՜նան ու մենցան Ֆրանսա,
տայ՝ թէ Հաչմէթ Օրւգայ «կ՝ աշխատէ ր օտար դես– որ յաճախ ունենանք դասախօսներ ։ որ Աէն անոնք չեն տեսան Մ աս ի սն ու Արարատբ , Ա ե լան
անտ տա ն մբ Հաշւոյն , ել ոբովՀետեւ Տօքթ* Նա շրջանս այցելող ընկերներէն կը խնդրենք
Լուն անտես չառնեն ։ Իրաւ աղքատ , բա յց սրտով լիճն ու Հայրենի դաշտերը , բայց կ՚ապրին ՛անոնց
ճի պատաՀմամբ տեսեր էբ զինք այդ օտար դես -
Հմայքով ու Հայրենիքի կարօտով ։ Աւ կբ բա -
պան ատ ան մէջ, սպառնագրով մբ լռութեան Հրա Հարուստ եւ ազգային ոգին միշտ վառ։
Ակճ աղրիւր ցատրէ իւրաքանչիւք եքգի իմաստը ։
ւիրան էր զ ա յ ն ։ Բժիշկք չէր լռան ։ Ու Օրպայ֊,
ԱՀա Հայուն ադեբսը առ Ասա ո ւան , «Տէր ,
կամ իր մէկ գո ր նա կա լր , խոր Հան՝ էր ^աշէԼԸ
ԼԻՈՆԻ ՀԱՄԵՐԳԸ ԿԿ ՚՛ , դու ղՀայս» . մեր առջեւէն 1լ ան ցնին Անդ
փակել սպանութեամբ» ։ Թերթը, ակնարկելէ վերջ
օ րանիկը , որ «ի բրել աբնիւ սաւառնում է լեռ ու
Սովիէթ դեսպանատան, կբ ճշղէ՝ թէ «Այդ օտար
ԼԻՈՆ) 13 Յունիս * • Երեքշաբթի իրիկուան ժայռ» * եւն * ։
դեսպանատունը, այս ոճիրը միջոց է դարձուցած
ժամբ ()էն սկսան մեր Հա յա շատ վազո ց ր իր՛ա ր ան Ան շուշտ ա յս Հ ամերդբ կատարելութիւն մր
ջլամարտի, անհանգստութիւն եւ անապաեովու -
ցումի մէջ էր ։ ժողովուրդը խմբուեր է սրճարան– չէր* շատ թերութիւններ ունէր ան, բայց որպէս
թիւն ստեղծելով երկրին մէջ» :
ներուն առջեւ կամ ա յն տուները ուր ձա յնասվլիւռ նախաքայլ լաւ էր ու գնաՀ՚ատելի , ճիգ մբ մեզ
Վերջապէս , կատարեալ թանապուր : 29 Գո րն իք կա յ ։ «$> րան ս ա Հ ա յ Եբ իտասաբդաց՝ Մ իոլ - նանօթացնելոլ օտար ժողովոլրգնեբուն , մեք երի
Աայիսի «ք)՝ասվիր» , կուտայ դատավարութեան թեան» երկսեռ անդամներ ր , դե կա վա ր ո ւթ ե ամ բ տասարդ սերունդին կողմէ ։
վերջին փուլեր բ եւ կր Հ ր ատ ա բակէ Հան սպա սելի» Պ • Յրթ - Կ ի ւլէ ս է ր եան ի , պիտի երգեն Լիոնի կա Կբ նշանակէ ուրեմն որ տեդյսկան իշխան ու -
յայտնութիւննեբբ բժ՜իշկի սենեկապան Թէվֆիքի , յանէն ։ թ– իւննե րը տրամադիր են մեր խնդրանքին բնգ ՛ա–
որ վճռաբար յայտնան է* թէ <ձՀաշմէթ Օբպայն Թէեւ մեր •Համակրելի եբգչուՀին՝ Օր* \քով* ո Ա՛ջ երթալու, երբ ձ եռնա ր կ ր կա ոմ ակե ր պո ւան՜ է
էր ոճբէն մէկ - երկու վայրկեան առաջ բժշկին Տէր Պ ետ բո սեան քանի մր մ են եր գներ Հ բամ ցոլ - եւ լուրք։ ՝Բ ի՛ չ մբ աւելի աշխատանք այս ուդղու -
գարմանատունբ մտնող երիտասարդք» ։ ցան էր Լիոնի կա յանէն , բա յց ա յգ անՀ ատ ական թեամբ ձեռնՀաս իշխանութ իւննե քու կոդմէ , օրխ–
Այս նոր վկայութեամբ, խնդիրք ալ աւելի կբ ձեռնարկ էր , (*սկ այս անգամ ո ւան ր կազմակեբ - նակ , Հայկ *ԳատիՅանձնախումրին , ու թերեւսկա
կնճռոտի : Զո^ին փաստաբանբ , Համիտ Տէվքէթ * պուտն՝ ու խում բով : բո %դան անք ունե նալ մեք ալ «Հա յ կա կան ժամ բ» ,
քաղաքական ն ոոլւ դրագրկաանկան - գե զա ր ո լ ե ս էական նիւ–
նոյն Համ ողում էն է, ու ոլոռացան է, վեքջին նիս Որոշեա լ ժամ ուն խօսնակը կր սկսի բացատ բեք
տերէն մէկուն մէջ, թէ իր «եղունգներով պիտի տ ամ ա կր ա լի ց բառերով , Հա յո ւթեան ց ա ւե բն ու թերով, մանաւանդ այս պա Հոլս , որոն ՚ց շա՛"
քերէ արուեստական քողը ոք իջան է ոճ րին վը– պէտք ունինք • ՚ ՚
րայ , ու երեւան պիտի Հանէ ոճրադոբնբ» : Ուրիշ կ՛իմանամ որ երկրորդ Համերգ մր տեղի
կայանէն ,
փաստաբան մր, ,2% է լա լ Ե արար մճո՝ գատավարոլ - բացարձակ է ճնշում ը՝ կը թելադրէ մէկգի վանել պիտի ունենա յ , դարձեալ Լիոնի ռատիօ կողմէ։
Տունիս
թեան րԱթասքին պոռացաՆ է , թէ «կ՛ուզեն խեղ այգ «ազդեց ութ իւնը» , ուրկէ ալ գայ յ 29ին , ուրիշ Հայկ՛ խումբի մր
դել ճշմարտութիւնր , ու մաՀափորձի ենթարկել Եզրակացութիւն ։ Մ ար գա սպանութիւնը Սրտազին յաջողութիւն։ •—Ա– Հաբէլեան
Թուրք Արդար ո ւթիւն ր» : Խնգիրր արձագանգած է դէպք մ բն է* բայց ոչ շարժառիթ ։ Իսկ այդ շար
մինչեւ Ազգ՛ Ժողով։ Գատ . Գորօ֊ավարր «կոճակ ժառիթի ԱՆՊԱՏՈՒՈՒԹԻՒՆ ու ազգ* ամօթ » ԿՈՄՒՏԱՍԻ ձ֊ննդեան Ոամեակին առթիւ,
կԴնթադքէ։
րրաձ– է»։ Մամուլր կր պաՀանէէ «գիմակազեր&֊ե/ գանել եւ ԱՀա թէ ինչու, կը ճգնին միջոց մբ Մայիս 24ին , յիշատակի երեկոյ մր սարքուահ֊ էր
թիւնր։
բուն ոճրադորօ՜ր , ու փրկել պատ իւր Հանրապետա փակել այս** անախորժ պատ մ ո լ - Երեւան, Գիտութեան Ակադեմիային գաՀ լիճին
կան Գսւաարանին՝» : «Թասվիր» , ճշդելէ վերէ թէ Ա. "՛էէ՛ Կոմիտասի կեանքն Ու գորձր ներկայացոլց
Ա ՚ ՝^ոչարեան :
Fonds A.R.A.M
ԹՈՒՐՔԻԱ ԻՆՉՊԷԱ ՈՐ է ՁԱՅՆԵՐ ԳԱԻԱՌԷՆ Ֆ^. Կապպ* Իաչի թեթաեղա(\ը
/ / ճ / | ք Աը,– «Աւ ագգա ամօթ մը» ՆՈՐ ՍԵՐՈՒՆԳԸ ՍԷՆ ԼՈՒԻ ՄԷՋ կանացի ա յս մ են կազմ ա կե ր պո ւթ ե ան Ժ•
(ԲՎԱ ԻՆՉՈ՞Ւ ՍՊԱՆՆԵՑ ՏՕ՚ԲԹ* ՆԷՇԻԹ ՆԱՃԻՆ Պատդ* ժ ո ՛լ՛՛ վին փակման առթիւ, Յունիս \ 1ին ,
ՄԱՐՍԷ8Լ - Գրեթէ ամէն օր «Ցառաիի մէէ Եր կո ւշաբթի , գինեձօն մը տբուեցաւ Փարիզ ,
(Մասնաւոր թ ղ թ ա կ ց ո ւ ր ի ւ ն Յառա^) կբ կարդանք այս կամ այն շրջանի Նոր Աերունդի Չ)ուայէ տբ Լա Փէի սրաՀին մէջ, ուր մօտ 200 Հո
Պէտք է իմացան՜ բըաք «Անգարայի ոճիր»ի մբ կաւոտ րան աշխատ՛անքները , ել սիրտս կ՛ուռթ. : գի Հ ա ւա քո ւան էին սեղաններու շուրջ , ստեդնե լով
խօսքը Պո ԼԱ ո յ թուրք թէ Հայ թեր թե բու Հբաաա– Ա էն Լուն , որ պատերազմէն առաջ Աարսիլիոք ջերմ մթնոլորտ մբ որ յատուկ է Ֆր * Կապոյտ էյ ա–
բակութիւնւներէն ։ Կբ խորՀիմ , սակայն , որ կարե ամէնէն եռանդուն շրջանն էր , ունէր պատանեկան շի բոլոր ձ եռնա բ կն եր ո ւն :
լիութիւնը ունեցահ՝ ձԼՀԼւաՔ ձա ս առթիւ Հրատա - միութիւն մր 80 անգամնե րով •> այսօր ալ ոդնայա– Ել՚ջ՛ վարչութեան կողմէ Տիկին * Ա՝իսաքեան
բա կո ւած խմբագրականներու թէ անՀ աա ական ՐԲ կբ կազմէ մեր Նոր Ս ե րուն գին : Գեռ ութ ամիս բացման քան ի մ ր խ Օ ս քո վ տուաւ պատկեր րպատգ *
մ եկնութեանց աա կ փնառել եւ գանել ա յն էս1Ր. Հազիւ կ՚ընէ որ իր նոր անունին տակ վերակադ - ժոդովին , որ աննախընթաց էր իր42,վճռա կան ձա յ՜
մուան է «Աիամանթօ» խումբը եւ ներկայիս ունի նեբով եւ ուր գաւառէն եկող պատգամ աւո բներ ր
ղոր «ամօթ» մք եւ Հաղդ, գայթակղութիւնդ մբ 108 անգամներ , )5էն 24 տարեկան : Անոնց զբա - մ են տեղ կքէ գրաւէ ին : Հյեշտեց մասնաւորաբար
կ՚որակեն «Թասվիր» , «Վաթան», «$ իւմՀ ո ւրիէ թ» ղումն ե րը կարելի է չորս գլխաւոր մասերոլ բաժ - ա յն ժողուԼքղական Համ ակբու~թիլնք որ միշտ շ րր՛
եւ այր թերթեր ; նեշ՛,–— կրթական, գեղաբուեստական , մարզական ջապատան է ւեր • Կապոյտ ///աչր եւ անոր ամէն
Այնքան բարդ ու մշուշոտ է ոճիրը, ու թերթե– եւ գրադարան : Տ ի չուան կէաեբուն իւբաքանչիւ - մէկ Հ աւաքո յ թ բ ն կատան է իբբ * մի՛շ՛ո ամ ուր յե–
սյնքս ն այլազան մեկնութիւններ կա րին Համար կաղմուտն են յանձնախումբեր , որոնք նա րան ր կազմելով այս կենսունակ Միութեան եւ
խնգբին , որ կանխաՀ աս է ո եւ է բացարձակ եզրա ի քենց վրա յ գրուան պա ր տ ա կանո ւթ իւննե բ ը կր ւլայն գուրգուրանքով քաջալերան :
կացութիւն ւ Որոշ է , սակայն , որ ութ .ամիս առաք կատարեն ճ շգապաՀ ո ւթեամբ ; ԳնաՀտտելի է նաեւ Գինեձօն ք վարեց Պ * Հր * Բալա եան որ վեր -
զորն ո ւան մ ար գա սա ան ական արա բքի մ ր տակ վարչութիւնը յ ջերս պատան էր Ֆրանսայի Հարաւային ու միջին*
ազգային գայ թակղութիւն մբ կր նան կուի ։ Ա * Կրթական Վ տբ չ ո ւթիւնբ մասն աւո բա ~• բոլոր Հա յա շատ կեդրոններր ել մ օտէն տեսան էր
այն եռանդուն գորնունէութիւնբ որ մէկ տարուան
1945/՛ ձմեռնամուտին - Ան գա բայի իր դարմա
պէս իր ուշադրութիւնը կեգրոնաց ոլցան է այս մ էջ 1 ՅՕՕի էր Հասցուցան կազմ ա կե ր պո ւթեան ան–
նատան մէջ կբ սպաննուի թուրք Հանբանանօթ եւ
կէտին շուրջ, Հաստատելով Հայերէնի գասբն - ղամուՀիներոլ թիւբ* պատկառելի գումար մր եւս
երիտասարդ բժիշկ մք, Տօքթ - Նեշէթ Նաճի։
թ"՚ցք "ՐոսՔ շաբաթր երկու անգամ կանոնաւորա ապաՀովելով յօգուտ իր բարենպատակ բոլոր ձեռ–
Ոճիրէն 24 ժամ վեր^, Ոսաիկանութեան կք ներկա
պէս տեդի կ ունենան եւ որուն կբ Հ ետ ե լին 56 - * նարկներուն :
յանայ Ոէ շիտ Աերճան անունով երիտասարդ մբ ,
շա կերտներ , ր աժ՛ն ա ան երեք կարգեբու, իբրեւ
«.խոստովանելու» թէ ս պանն ան է բժիշկք ,«անՀ ա–՜ ՀետոՀետէ խօսք առին Տիկին է* Բիւզանգ,
դասագիրք ունենալով Ա * Պարսամեանի ձԱրա -
տակտն» պատճառներով ։ Ղ* ա ա ա վա ր ո ւ թի ւն բ տեղի ՝. Ասոնցմէ դուրս 43 ան -Պ * Պ • & ոնդկա րեան , Համա րձո ւմ եան , քԼբուանգ -
բատ» բնթեբցարաններբ
կ՚ունենայ Անգարայի \$ ան ր Պատիժներու Ատեա - դասեք ուն , աւելի չա– եան , Լ * Բա բան ե ան , Մ արսէյլի պա ամ ագաւորնե -
գամն եր որոնք չեն Հետելիր
նին առջեւ, ու Րէ շիա Աերճան կբ դատապարտուի ։ : իրենց կարո - բ՛էն Տիկին Հազարեան , որոնք %ե . կապոյտ եք աչին
փաՀասներն են, 1 9 ^ 24 տարեկան
Վճռաբեկբ, սակայն, մշուշոտ մնացած կարգ ըսեմ 18 տարուան տարան աշխատ ան քր վեր առին մաս
ղութեան մասին գաղափար մբ տալու Համար
Հայերէն նաւորաբար մ եր այ լա ս ե րմ ան դէմ եղան պա յքա–
մը կէսւերու Հիման վբայ , կբ բեկէ վճիռք, ու, իմէ կա ր դա ց ան են ու կր կարդան բոլոր
են մեր պատ - ր ին մ էջ , շեշտեց ին Հա յ կնոջ աննկուն , ու յամ առ
տ յս անգամ , կ՚որոշէ որ դատավար ո ւթիւնբ տեղի վէոլեբր\ եւ որոշ չափով տեղեակ մ իայն բա կամքբ դիմագրաւելու ամէնէն տագնապալի օրերր
ունենա յ ^Ոլուի մէջ , ու աւելի խո րապէս Հարցա մ ութեան : իսկ մնա ցան՝ 9 անգամները խօսողներէն ան՛ոնք ոքոնք ն՛եր
չեն կրնար օ գա ո լի չ առի - մեր պատմութեան։
քննուի Րէշվւտ Աերճանի գոբնակից Հաշմէթ 0 ր– նաւոր պատճառներով կա յ եղան է ին Պատդ * ժողովի ա շխա տ ան քն ե քո ւն
պայ, գաւակը՝ թուրք սպայակոյտի ՚ նաիագահ թէն։ Հիացումով արտայայտուեցան տիրող ոգիին, աշ
գօր • ՝8եագիմ Օբպայի , որուն մեղսակցութիւնը Բ* Գեղարուեսաական Այս ճիւդին մէջ կբ խատանքի կանոնաւորութեան եւ տ բուտն որո —
ոճրագոբնին, Հաստ ա տ ո ւան էբ Անգարայի դատա մտնեն խմբական երգեր, ազգային թէ գեղջկական շումներու Հա յրենասէ բ ու բարձր ըմբռնում ին մա–
վար ո ւթե ան քնթացքին , իբրեւ դէնք ճաքող : մեներգներ եւ արտասանութիւննեբ ։ Տեղական ու– սին ։ Թէ մասնաւոր Հրաւէրով եկան արուեստա
Պո լուի դատավարութիւնը , որ կր շա բ ո ւն ա կո լի ժե բու չափով կ՛ա շիսատին իրենց կա րե լին բնել ։ գէտներ, թէ Հիւրեր մասնակցեցան գեդարուեստա–
1 2 ամիս է ի վեր, Հիմնովին փոխան՜ է Հարցին Ասոնց վրայ պէտք է աւելցնել թատեբախումբբ որ կան բաժնին ։ Տիկ* Այրամճեան ճարտար դաշ -
գիմագինբ ։ 1 Տարդ ստուգուան մանրամասն իր առաջին ներկայացումով արժանացաւ $եբմ նտկով , Օր* \յ ովիՆա ր Պ ետ ր ո ս եան իր Հմա յի չ եր
թիւններ ո լ Հ ամ տձայն , ա) ոճր ագո րնը Ր էշ իա զն աՀ ատ ո ւթ եան ։ գերով , Պ * Շ աՀ ան Ա ար եան (որուն ձայնը եւ շեշ
Մեբսանը չ է , այլ Հաշմէթ Օրաայը կամ «շատ Գ* Մարզական Հոս ալ Աէն Լուն առաջին տը կարօս/ցան էի՛նք 20 տա քի է) Թումտնեանէն
կարեւոր անձնաւորութիւն մ բ» («.Վաթան»՝) եւ տեղը կը գրաւէ մեր շրջանի Նոր Աերունդի 8 մաս– ա ր տա սան ան իր «Մեր պապերբ» կտորով իրական
կամ «ուրուական մ բ» («^ումՀուբիէթ») ակնար - նաճիւդերուն մէջ ։ «0առաջ»ի ընթերցոդնեբուն վայելք մբ պատճառեց ին ներ կաներ ուն ։ Որքան
կութիւն Չեկայի , Ա *) է Բ) Անգարայի ԸնգՀ . դա յայտնի է արդէն Ատրսէյլի Շրէ** վարչութեան Հաճելի էր դարձեալ լսել եբգր Օր * Գ ո ր գի կե ան ի ,
տախաղ փէմալ Պորտ, Գ՛ա տա բան , կուսակալ, Աո՛ կազմակերպան՜ բաժակախաղը, ուր «Աիամանթօ» Օր • Զր ո ւան գեան ի ։ Արտասանութիւննեբ Պ * Գր *
տիկանութիւն , նախկին եւ այժմու պետ* պաշտօ ~ խում բը շտՀեցտլ երրորդութեան անունով գրուան Ամիրեանէ, Օր* Մ *Գորգիկեան եւ մանաւանդ Տիկ.
.» բներ
զ օր ա զարներ ։ իրենց կա բդին թերա բաժակը։ Այս խաղեր ր բարեկամական , աւելի ճիշ– Կ իւմիւշեանէ (կ ր րնոպլի պա տ գա մ ա ւո բն ե ր էն ) որ
ցան են իրենց պար տակտն ո ւթեան մէջ, ծածկելու գը եղբայրական եւ րնկեբական մ թնո լորտ մր Թումանեանի «Կ արօտ Հայրենի»ով րոլորին սիրտէ՛
ճամար ինքնութիւնը րուն ոճրագործին: Գ) Ան - ստե դնելու կբ նառայեն Նոր Ա ե բունդի 8 խում բե — տարաւ մեր Հեռաւոր Հա յրենի աշխարՀբ , կարօտ ի
նանօթ ձեռքեք , վասն ի վեքուստ բբան են կարգ ր ււ ւ ն մ իջեւ : Պա շտօնական Հանդամանք չունին X Հ ա ռա չան քն ե ր ո վ ։
մբ նիւթական փաստեր՝ որոնք պիտի դիւքացնէին Ա արսէյլի շրջանի Նոր Ա երունգր պաշտօնական Գինեձօնր մինչեւ ուշ ատեն պաՀեց ՚ բոլոր՛բ
ոճրագորնբ գտնելու գորն՜բ^ Գ) Ոճր թե շաբժառփ— մարզական միութիւն ճանչցան է , ու պիտի ճանէ– իրարու քով , շար ո ւն տ կե լո ւ , չբաժնուելու յա յանի
թր անՀ ատ ա կան չէ՛. «Թասվիր» ել«^ իւմՀ ուրիէթ» նայ միայն Հ* Մ՛ Ը* Մ* եւ իր կարելին պիտի բ– վւափաքով մբ, ոգեւոր ո ւան՜ մանաւանգ խմբական
ԼՐՏԵՍԱԿԱՆ գոյն կ ուտուն խնգրին , բա յո կբ գրմ– նէ , որպէսզի Հ * Ա * Ը . Ա *ք մնայ իր բարձր ու - երգերով եւ Հայկական պա բերով ։
ո լրանան Տ չգելու՝ թէ Հաշմ է թ 0 րպա0 յն է լրտե– թեան վյրայ ։ , ^ Ակամ ա յ ձգեց ինք տ յ դ մ ր աջ ան մեղունեքը որ
որ թէ նոյնինքն զոՀր՝ Տօքթ • Նաճի : Լ՛ոկ «Վա - չորս օր տռտուընէ մինչեւ ուշ երեկո յ բղղացին ի՛
եւ որոնք այժմ թռան են
թան» , աո ու է կր քշէ այն տեսակէտր, թէ « Ո ՛ չ ՐԷ– Գ* Գրադարան Աէն Լուն միակ շքջանն է րենց փեթակներուն շուրջ -
բայց շատ դաշտեր բ՝։ Յաջոդոլ
շիտ Ահրնսաը, եւ ո՛չ սւլ Հաշմէթ Օրաայ ն է Ասրա որ ունի իր գրագա բան բ , թէեւ աղքատ արդէն իրենց աշխատանքի
գործը . այլ դուբսէն անձ մ ը , — կարեւոր անհա
տականութիւն մր» : & ) Աւելեն :— Ո՛ճրին վա յրր կոկիկ , մօտ 250 կտոր ղիբքեքով։ թիւն եւ ուժ բոլորին ։
գտնուողներ , Հակառակ ամէն փորձի, ռարգ չեն Այս բոլորէն վերջ, բացի իր ընգՀ * եւ վարչա , Շրջուն թ-դթակից
կան ժողովնեբէն , երկու շաբաթր անգամ մբ կա
•ոլղաօ~ րսե ւ թէ ով է ոճ բագործ՜ր , այն առարկու - նոնաւորապէս տեգի կ՛ունենան գա սա խօսական եւ ու ե–
կ^օգ - տենչերը ։ Այս երիտասարդներն
թեամբ , թէ «մահր կը սպասէ իրենց, ե թ է տան վիճաբանական մողովներ ։ քՏումբր երբեմն
կր փափաքինք ր իտասա րգոլՀ ինե րը , կ^բսէ , որոնք զիս շր^ապա -
անունը ոճրագործին»: Զ) «Թասվիր» կր Հաւա - տուի դուբսէն եկան րնկերնեբէն։ Աանաւանգ տան են այս պտՀուս , ն՜նան ու մենցան Ֆրանսա,
տայ՝ թէ Հաչմէթ Օրւգայ «կ՝ աշխատէ ր օտար դես– որ յաճախ ունենանք դասախօսներ ։ որ Աէն անոնք չեն տեսան Մ աս ի սն ու Արարատբ , Ա ե լան
անտ տա ն մբ Հաշւոյն , ել ոբովՀետեւ Տօքթ* Նա շրջանս այցելող ընկերներէն կը խնդրենք
Լուն անտես չառնեն ։ Իրաւ աղքատ , բա յց սրտով լիճն ու Հայրենի դաշտերը , բայց կ՚ապրին ՛անոնց
ճի պատաՀմամբ տեսեր էբ զինք այդ օտար դես -
Հմայքով ու Հայրենիքի կարօտով ։ Աւ կբ բա -
պան ատ ան մէջ, սպառնագրով մբ լռութեան Հրա Հարուստ եւ ազգային ոգին միշտ վառ։
Ակճ աղրիւր ցատրէ իւրաքանչիւք եքգի իմաստը ։
ւիրան էր զ ա յ ն ։ Բժիշկք չէր լռան ։ Ու Օրպայ֊,
ԱՀա Հայուն ադեբսը առ Ասա ո ւան , «Տէր ,
կամ իր մէկ գո ր նա կա լր , խոր Հան՝ էր ^աշէԼԸ
ԼԻՈՆԻ ՀԱՄԵՐԳԸ ԿԿ ՚՛ , դու ղՀայս» . մեր առջեւէն 1լ ան ցնին Անդ
փակել սպանութեամբ» ։ Թերթը, ակնարկելէ վերջ
օ րանիկը , որ «ի բրել աբնիւ սաւառնում է լեռ ու
Սովիէթ դեսպանատան, կբ ճշղէ՝ թէ «Այդ օտար
ԼԻՈՆ) 13 Յունիս * • Երեքշաբթի իրիկուան ժայռ» * եւն * ։
դեսպանատունը, այս ոճիրը միջոց է դարձուցած
ժամբ ()էն սկսան մեր Հա յա շատ վազո ց ր իր՛ա ր ան Ան շուշտ ա յս Հ ամերդբ կատարելութիւն մր
ջլամարտի, անհանգստութիւն եւ անապաեովու -
ցումի մէջ էր ։ ժողովուրդը խմբուեր է սրճարան– չէր* շատ թերութիւններ ունէր ան, բայց որպէս
թիւն ստեղծելով երկրին մէջ» :
ներուն առջեւ կամ ա յն տուները ուր ձա յնասվլիւռ նախաքայլ լաւ էր ու գնաՀ՚ատելի , ճիգ մբ մեզ
Վերջապէս , կատարեալ թանապուր : 29 Գո րն իք կա յ ։ «$> րան ս ա Հ ա յ Եբ իտասաբդաց՝ Մ իոլ - նանօթացնելոլ օտար ժողովոլրգնեբուն , մեք երի
Աայիսի «ք)՝ասվիր» , կուտայ դատավարութեան թեան» երկսեռ անդամներ ր , դե կա վա ր ո ւթ ե ամ բ տասարդ սերունդին կողմէ ։
վերջին փուլեր բ եւ կր Հ ր ատ ա բակէ Հան սպա սելի» Պ • Յրթ - Կ ի ւլէ ս է ր եան ի , պիտի երգեն Լիոնի կա Կբ նշանակէ ուրեմն որ տեդյսկան իշխան ու -
յայտնութիւննեբբ բժ՜իշկի սենեկապան Թէվֆիքի , յանէն ։ թ– իւննե րը տրամադիր են մեր խնդրանքին բնգ ՛ա–
որ վճռաբար յայտնան է* թէ <ձՀաշմէթ Օբպայն Թէեւ մեր •Համակրելի եբգչուՀին՝ Օր* \քով* ո Ա՛ջ երթալու, երբ ձ եռնա ր կ ր կա ոմ ակե ր պո ւան՜ է
էր ոճբէն մէկ - երկու վայրկեան առաջ բժշկին Տէր Պ ետ բո սեան քանի մր մ են եր գներ Հ բամ ցոլ - եւ լուրք։ ՝Բ ի՛ չ մբ աւելի աշխատանք այս ուդղու -
գարմանատունբ մտնող երիտասարդք» ։ ցան էր Լիոնի կա յանէն , բա յց ա յգ անՀ ատ ական թեամբ ձեռնՀաս իշխանութ իւննե քու կոդմէ , օրխ–
Այս նոր վկայութեամբ, խնդիրք ալ աւելի կբ ձեռնարկ էր , (*սկ այս անգամ ո ւան ր կազմակեբ - նակ , Հայկ *ԳատիՅանձնախումրին , ու թերեւսկա
կնճռոտի : Զո^ին փաստաբանբ , Համիտ Տէվքէթ * պուտն՝ ու խում բով : բո %դան անք ունե նալ մեք ալ «Հա յ կա կան ժամ բ» ,
քաղաքական ն ոոլւ դրագրկաանկան - գե զա ր ո լ ե ս էական նիւ–
նոյն Համ ողում էն է, ու ոլոռացան է, վեքջին նիս Որոշեա լ ժամ ուն խօսնակը կր սկսի բացատ բեք
տերէն մէկուն մէջ, թէ իր «եղունգներով պիտի տ ամ ա կր ա լի ց բառերով , Հա յո ւթեան ց ա ւե բն ու թերով, մանաւանդ այս պա Հոլս , որոն ՚ց շա՛"
քերէ արուեստական քողը ոք իջան է ոճ րին վը– պէտք ունինք • ՚ ՚
րայ , ու երեւան պիտի Հանէ ոճրադոբնբ» : Ուրիշ կ՛իմանամ որ երկրորդ Համերգ մր տեղի
կայանէն ,
փաստաբան մր, ,2% է լա լ Ե արար մճո՝ գատավարոլ - բացարձակ է ճնշում ը՝ կը թելադրէ մէկգի վանել պիտի ունենա յ , դարձեալ Լիոնի ռատիօ կողմէ։
Տունիս
թեան րԱթասքին պոռացաՆ է , թէ «կ՛ուզեն խեղ այգ «ազդեց ութ իւնը» , ուրկէ ալ գայ յ 29ին , ուրիշ Հայկ՛ խումբի մր
դել ճշմարտութիւնր , ու մաՀափորձի ենթարկել Եզրակացութիւն ։ Մ ար գա սպանութիւնը Սրտազին յաջողութիւն։ •—Ա– Հաբէլեան
Թուրք Արդար ո ւթիւն ր» : Խնգիրր արձագանգած է դէպք մ բն է* բայց ոչ շարժառիթ ։ Իսկ այդ շար
մինչեւ Ազգ՛ Ժողով։ Գատ . Գորօ֊ավարր «կոճակ ժառիթի ԱՆՊԱՏՈՒՈՒԹԻՒՆ ու ազգ* ամօթ » ԿՈՄՒՏԱՍԻ ձ֊ննդեան Ոամեակին առթիւ,
կԴնթադքէ։
րրաձ– է»։ Մամուլր կր պաՀանէէ «գիմակազեր&֊ե/ գանել եւ ԱՀա թէ ինչու, կը ճգնին միջոց մբ Մայիս 24ին , յիշատակի երեկոյ մր սարքուահ֊ էր
թիւնր։
բուն ոճրադորօ՜ր , ու փրկել պատ իւր Հանրապետա փակել այս** անախորժ պատ մ ո լ - Երեւան, Գիտութեան Ակադեմիային գաՀ լիճին
կան Գսւաարանին՝» : «Թասվիր» , ճշդելէ վերէ թէ Ա. "՛էէ՛ Կոմիտասի կեանքն Ու գորձր ներկայացոլց
Ա ՚ ՝^ոչարեան :
Fonds A.R.A.M
