Page 112 - ARM_19-1946_02

8 ԱՌԱՋ

Ա ԱՀԱէ՚ւռՆԱՆԻ ՍԱՍԻՆ ՒՈՒՐՀԻԱ՝ ԵՐԷԿ ԵՒ Ա8Ս0Ր մոկրատ կուսակցութեան ղէմ., խափանելու Հա -
ր՝է:
մար անոր կազմ ակե րա էական ա չիւատանքսեր

Լո՛՛ւր^ «.գաւ» մ րն է երեւութական այս Տ&եօ -
թէ Պա յար
(թ • են վերջին մաս) Շ ա Ա ը շաԱ մտիս կ՚ուտէ. Հ&%Շր : Զենք կարծեր։ «Հալք»ր գիաէ՝

^ձնշուտսն եւ֊ Հա լա նա կան ժողովուրդ մը հ միշա (Մասնաւոր յ>զ^ակցա–;թ–իԱ1 &առա1\ւ) մինչեւ ուր կրնայ երթալ։ է լ սակայն, հ-անրային ,

կը փնաո֊է է բ անզօրութեան ու ա առա սլան վ* է սփո­ ազգային կեանքի մէ^ կատակի թէ րեմագրու -

փանքը ։ Ագատութենէ ղրկուան ու անճար գաբ - թեան րնոյթ ունեցող մարզանքներ , դիւրաւ լոլրԼ

ձան Ը^գէ մը սե րունղը ան գա գար կլ երեւակայէ Հէն խօսք է յ բայց նոր վկայութէլննեբու ԷԲյ– համեմատութիւներ կյլ ստանան, իբր Հհօա»բ
սին աակգ կը աժգունէ անոր ճշմարտոէ֊թէ՚֊նբ ւ
Հսկաներ , կը թէն աո է մէկը որ կարենայ էր ոէրտը դառներէ չի բազկանար մ ի այս , րւ անօթի գայլեր՝

որ յո աուլ , կամ աւելէ եաքը գառն ալ այգ ս իրար , Աչք մը պտըտցուցէք թուրք թեր թե բո լ )5 կրաւորական գեր ստանձնելէ աւելի , կ՝ուզեն ներ­

ու Հոն ամվէովւուան ար գար խօսքը Համարձակ - Ս՛արա ֊ – 5 Ապրէ լի քոան օրուան թիլերուն վյրայ ^ գործական աչխատանքներու լծուիլ՝ իրենց ստա -

օրէն ըսել բռնաւորէն ։ ու պիտի Համ ո զո լիք՝ որ արգիամ ո լ ՀՀգեմ ո կր ա ա - մոքսր գոհացնելու մտահոգոլթիլններուէ;

քյ երունգ մը էբաաէֆէ Հմա յե լու եւ անոր սրա էն ներուֆ խմ բակցութ իւենե ր ը իրար ուաեն • * • ^էլալ Պա յար, բեմ բարձրանալէ առա^ ճչգեց՝

իշխելու Համար , անՀբաժեշտ. է որ մարգը էր նո– Եւ տակաւին , նայրն ենք նրա րոց ; թէ «Գեմոկրաա» կոլսակցութիւնբ "էիսչուէ պիտի

սէն ելլէ , էր Հոգէէն երգելով Ժայթքի ։ ԱնՀրա - V*բան էէ) թէ Հ "՛լք կ"Լս ակցու թիւ՛ն ը յետա - •՛լզէ վերակենդանացնել հին կիրքերբ կամ հակա­

ժեշտ է որ այգ մարդուն ձայնն ու խօսքը , երգն ու ձգան է իր Համաժողովը , ^կենսական^ պատճառ­ մարտ ո ւթ իւննե ր շ , ու իր գերագոյն առաքելութիլ–

աղաղակը , ամբող^ էութիւնը էրն ըլլանք ըլլան ներով։ քշուեր էի) նաեւ^ Հաւանական շարժառիթ­ նբ պիտի բլլա յ Հալքի աշիատանքր դիւրացնել »յ

Հարաղաա ու մտերիմ , բայց էրմէն Հատ բարձր ու ներ ։ Հակամարտութիւն՝ երեսփոխաններու մի - թ՛ափանցիկ էր իմաստ բ ։ Բայց, ներկայի թափր

սրբազան յ գԻ^ՔՐ էր բաղձանքներուն մէ^ ՀբաՀբե– ^ել ) աթոռի մտաՀ սղութիւն ) դայթակղոլթեանց թէ յորձանքր՝ բարեգուշակ չեն թուիր, որովհե­

լու կարողութեամբ անՀասանելէ : Հաւանականութիւններ ։ տեւ Պա յարի ա չխ ա տ ա կիցն ե բ բ թէ կո ւս ակ ի ցնե բ ր

Գ-ոլէճներէ եւ վարժարաններէ նոր ընթացա - տարբեր աիյորքհակներով կր գործ՜են :

լար սւ ո ւս ան ո զնե բ ո լն Համ ար , Ա • ԱՀարոն - Վ^՛բ^յ՛*^ թ գ թ ա ր ր » կր ր^րէ ՛ձԼ էս ա,լս ս չաՀե– Կբ թուի, թէ <ձՀալք»ր կ՛՛ոնդն չմարէ վտանդր ,

եան այղ մարզՖ էր^ որ եկան էր երգելու, ցեղին կան մ ան ր ա մ ա սն ո ւթ ի լեներ ՝ կատակերգական որ կրնայ հեաեւիլ ներկայի կատակին ՝ ել արուես -֊

վէլ\տԲ յ փառաբանելու արէ արանց Հերոսները ։ դրուագներով) որոնց արմատը թաղուան է նոյն տական փորձեբուն : ՚ Կարդ մր նահանգներու ,

Անոնց Համար . ԱՀարոնեանէ գբէԼ\ը ցեղին ձայնն Հողին մէչ ւ—ւ ԹէԱւյոք «դեմռկրաաակսւն» լքարզանք– նոյն իսկ Պոլս ո յ մէՀ , «Հալք» ի ղեկավար գէմքեր

էր որ կուգար բռնկցնելու ցաւի ու վշտի զա յ - ներոլ. ենշ>աճողին՝ որ; ի)և4 ը - թտ֊Նրք ժողովո՛ւրդն շոգեպինդ աշխտտանքի չծ՛ուա՛ծ՝ են , ձախողեցնելու

րոյթը\ Հալանականնեըը արիացնելով պայքարի ու թուրք կաոավաքբութփւնն Է : համար ձԴ՚եմոկբատ» կուսակցութեան հաւանական

առաջնորդելու Համ ար Հ աբստաՀ ա ր ի չնե բ ո ւձն ղէմ ։ Արդարեւ ) Հազիւ խաղա ղան Հալք(" Համ աժ ո– յաչ^ոդութիւննեբբ :

Անոնց աէքին ԱՀարոնեան նոր Հոմերոս մըն էր ։ ՛Լ՛՛ ՛Ա՛՝1՛ յետաձգում ով ստեղնո ւան* Ջղագրգիռ կա — Հ՚հեմոկբատֆի Ս՚անիսայի կազմակերպութեան

իՒլկատինց էէ վրա յ տեղեկացաններէս ՚է^րք. է ցութիլնը ) ընկերային — քաղաքական նոր գայթա– հիմնադիր անգամներէն Ֆէվզի Լութֆի՝ ՝ք՝աբաօււ ~

Ա . ԱՀարոնեան է մ աս ին լա աններս նոր կա յն մը կզութիլեներ կոլգան ստեդնել կատարեալ խառ - ման, Ս՚աբտ 3\իո բաւական ուշագրաւ յայտարա -

գրէն Հ ոգւո յս մ է^ ։ Ա՛ լ ԱՀարոնեանը չէի երեւա՝– նակոլթիւն մը կիրքերու) կարնիքներու) ցան - բութիւններ բրած՜ է <է1Լաթան»ի իզմիրի թդթակ -

կա յեր իր ֆէ զի քա կան կազմ ին ու երեւո յթին մ է^ կո ւթ ե ան ց ել մի^ոցնե բու X ցին։ թ՛է՝ ՀձՂ՚եմոկբաա» կուսակցութեան կազմոլ -

այնպէս էնչպէս պաՀ մը երեւակայեր էէ $՝լկա - ինչպէս յա յտնէ է յ ,^ելալ Պա յարի Հ՚իեմոկ - թիւևբ չՆլադր զռութիւն կր սլատճաոէ կարդ մր

աէնցէն ։ Ա՝ եր ղպբոցէ բաբձրագո յն գա ս ար անի ա– րտտ՝ֆ կուսակցութիւնը նախնական աշխտտանքնե– մարգոց, որոնք անխոստովանելի միջոցներու կբ

չակերտներէն մէկը խոր Հետաքրքրութեամբ իննի բու լնուտն է երկու - երեք ամիսէ՝ ի վեր ^ Ա՚ննցՐ դիմեն, խափանելու համար մեր գործ՜բ։ Այս մար–

պա ամա ն էբ Ա* ԱՀարոնեանէ ԱրիւնոաԹթփւմորր^ տարանելոլ. Համար Անատոլուի մէ^) ուր ) կր խոր– գիկր ) իբհնք .իրենց կր ներեն սարսափ տարածել

պատմութիւնը եւ ցոյց տուան էբ Հեղինակին լու­ Հի <ՀշաՀիր> առաւելապէս հողագործ դասակարգը։ գիւղացիներու մէշ^ սպառնալով որ կառավաբոլ -

սանկարը Հ Անկախ <Հ,Հալք^ի թէ Պա յարի մի^եւ գոյացան ներ­ թիլեր պիտի չդնէ իրենց ց ո բ են բ թէ ծխախոտբ, ե–

էք ւ սկսայ զանազանել չարն ու բաբին ) էրաւն քին ճաւքա ձայ նութենէն . սպասելի է անշուշտ՝ որ թէ անոնք արձանագրուին նոր կուսակցութեան

ու, անիրաւը : Ակսայ զատել մեն մարգոց , մտա­ փրկուին գէթ երեւոյթները) ել արտաքին աշխարՀ շարքերուն։ Այն քարոզոլթիւնբ կ՝բնեն՝ թէ «Հար֊

ւորական մարգոց արտայայտելու տարողութիւնը՛. թէ Հանրային կարնիք բան — դո րն ի վրայ տեսնեն ք»է դուրս ո ել է կո ւս ա կց ո ւթ իլն օտար պեաոլ -

Ակսայ Հիտնալ Ա * ԱՀարոնեանէ արտակարգ կա \– մրցակից կոդմերր։ I ատ աս սխխաան հլ ատ ու դէմքեր, թեանց գործիք է, հետեւաբար դաւաճան՝ հայրե­
ՀձՀաչք^էն թէ Հձ՚յ՚եմ ո կրտածէն , տխմ ար չեն ան -
բոզութեանը^ անոր Հայրենապաշտ գբէԼ\իս * Լ ր ա յ ։ ՛նիքի հ անդէպ : Անշուշտ կարեւորութիւն ձ^նք

Տարէ մը վեր^ , արիւն ու արՀաւիրքը , ^արգն շուշտ , սլ ո չ ր դուրս ձգելու Համար սարքուան կա~ տար , բայց կբ ց ա լինք » :

ու Հալանանքը սարսափեցուցին զէս • ԶրկՈէ֊եցա լ տակերգութեան եւ յարակից խազերուն* բայց ) Ա– ք1լրիչ Հիմնադիր - անգամ մբ՝ Այտրնի երես–

իմ մտանումներէս ու գարձայ լացի աղաղակներէն նատոլուի վաթսուներեք նաՀանգներէն վաթսունին վ՛"/""՛" Աանան Աէնտէրէս (նախկին ՀՀ Հա յ յ,) I, ան

յուսաՀատ , պաղատանքներէն ճզմուան տղայ մր ։ մէ^՝ բարքերը տարբեր են : իք արդիկ տարբեր /լիւ– մ ր , որ վտարուեցաւ «Հ ակա՛կա րգապահ ա կան՝» իր

Գերութեան մէշ. օր մը երազեցի Ա* ԱՀարոն­ րազդանո ւթ ի լննե ր , աւելի բաց սիրտ ^ աւելի կո — ելոյթներուն համաբ | , նոյնքան գառնութեամբ կը

եանը Հօրս Հետ։ Երաղեցի որ ան էր ղլուխբ ան - պիտ ու նախնական անկեդնութիւե ունին ։ կառա­ շեշտէ ՀՀթասվիր»ի թղթակցին՝ թէ «կարգ մր նա -

խնայ կր զարնէր քաքերուն , ափերովը կուրնքը կը վարութեան կողմ է տ ր ո ւան ո րելէ Հ րաՀանդ կ՝ ըմ­ հբյնդային պաշաօնատաբներ , ուղղակի թշնամա -

նենէբ ել աչքերը սրտմտութենէն ՝ գալարուող գե— բռնեն իրենց չավւտնիշերով ել իրենց արիւնին կան տրամադրութիւն ցոյց կուտան նոր կոլսակ -

տերոլ կը փսխուէր ^ոլրկէ մենագո չա զա գա կն ե բ ո վ. բարկութեամբ՛, Ո ել է թելադրութիւն՝ ես է ցութեան հանդէպ , շահագործելով իրենց պաշտօն–

մբբէկէ պէս գուբս կր սլանա՛յին մեր վրէժխնդրու– ներքին Հասկացողութիւն սքողելու Համար յ 1լառ– ՛՛՛երբ» : | Հ<թասվ/,ր» , 1 Ապրի՛լ 1946)։

թե ան եւ վե ր անն ո ւն ղի Հ բեղէն քա<՝.^եր բ փրփրա՛լէց նեն .–•/լա ՚"՛յ 1> տարողութեամբ ել իմաստովդ , ՀՀՎաթան» աւելի մեծ ամօթ կբ վերագր՛է

մազերով : Հա յրս ան բա զգա տ ե լի Հ րճուանքով զա­ քան իր ռագմավարական — գի լա սա դի տա կա ս հ\րր՝~ Հ<Հալք»ի շրիռնակներուն , շեշտելով՝ թէ ՀՀ-կարգ մբ

նոնք իննէ կբ ցուցնէր ; րե րա՛ւ, ո ուի : Ու կր տեսնես, որ կր փոթորկին միտ­ մարդիկ՝ թերթեր եւ խմբագիրներ կբ կաշառեն :

Տարիներ անցան * ես բախտաւոր եղա լ քեր, կիրքեր կր հրահրուին, մարդիկ կր ներկ(՝յսւ - Համալսարանական ուսանողներ կբ թունաւորեն ,
վերա - յա՚նան իր՛ենց իսկական նկարագրով ու խաււնուած՝–
էնքնութեանս վերադառնալու : ^գնեց այ ք ով, իրենց յաւիտենական մենամռլութ֊համբ : գիւղացին կր ճնշեն , խափանարարութիւներու կր
լե -
գտնել է մ ամ են ամ են ս ր բո ւթ է ւն ր մ ա յրենի դիմեն» : (28 Մարտ 1946) :

զուս յ կանացի վե ր յիշել տզա յ օրերու յիշատակ — ճէ էա է Պա յարի Հ՛հ ե կմո կր ա տ» կուսակսոլ - Ու, տակաւին, վրան - բաց մեքենայոլթիւն -

ներս ւս գաղտնիքները^ վերստին ձեռք բերել իրա­ թեան փար ի շ գէմքերուն համաձայն , <էՀալքր 1 եւ ներ եւ դաւեր, որոնց մրուրը թ ո յ ն ու լ ե զ ի է, ու

կա՛ն աշխաբՀը առա^նոբդող մտանումնեբուս կըտ– Հալքի անգամ ւզետական գէմքեր ու սչաշտօնա - կը վկայէ յաւիտենական ճշմարտութեան մասին։

բուտն թելը ։ Վ^երսկսա յ խո րՀ իլ մ են մ տա ւո րա - աարներ՝ մեծ՝ գժ՜ո լա րո ւթ ի ւնն եր կր ստեգհ՜են Ղ՚ե– ԱՐՄԷՆ ԱՄԱՏԵԱՆ

կաննե րու գ Հա յրենասէ ր մ տաւո ր ականն ե րու մա -

սին։ Եւ շարունակեցի նանօթանալ Ա* ԱՀարոնեա–

ն ի Հ րաշալի դէմ քէն , ս/ն որ տարօրէն տպէս ^Գ°Ր Բարձր Հա քքէն մինչեւ Աբարատեան զաշտ) Գու ֊ լոր հաւատացեալ ժողովուրդի մր համար , հայբե–
նիքբ իր պաշտած
Հնարքներու խո ր ութեան ը զարք ու Աիւնիք մէկ իրողութիւն տեսաւ ան։ այգ գահը, չկայ Աստուծոյ գահն է, ու երր չկայ
զայն պաշտողները
Ըստ էս 1 քիչ բա\ն , շատ քիչ բան գրուան է Ա • Հոն Հանգչան են Հայոց աշխարՀի փրկութեան չարչարանքներու ուրեմն բաղմիչ Աստուածր^ եւ

ԱՀարոնեան ի մասին ։ ՚)՝ ե ււ ոչ ոք ցոյց տուան է ա— ճանապարՀի վրա յ ինկողներ ր եւ Հոն է ազատու - ենթակայ են հալածանքներու,

նոր մ տ ա ւո ր ա կան նե րգո րնութիւննե ր ը , անոր թիւնր երազող խոնաբՀ , քրտնաջան , ՀարստաՀար– , փճացումի :

մատնումի իսկական երեւոյթը։ ինչ որ մ ինչեւՀ ի– ուան իր ժոզովոլրզր , Հ այ ժողովուրդը ։ Ան Ա. Ահարոնեան եղաւ մէկր եւ չեմ վարանիր

մ ա գրուան է , տարտամ ուրուագէն մ րն է որ Հե­ քանդեց ռուսաՀայ եւ թրքաՀայ լեզուի) բարբառի ըսելու թէ մեծագոյնբ, որ խառնուելով իր ցեղի

ռու է անոր կազմին ու էութեան ամբոդ^ ու յստակ սաՀմանները) վարձեց թբնել գարերու եւ սաՀ - գալարուող թափորին, գնաց Հայ ժողովուրդի ,հայ

բացատրութիւն ր տալէ ; մաններու խաթարան Հ ոդէնեբոլ եզբտյրուիՀիւնր ։ հայրենիքի տաճարին զոհ մատուցանել իր սիրտբ։

Մարդկային վիշտն ու տառապանքր , սէրն ու Ան) 1ԼաՀագնի Հերոսական իղձերու ձայնով Հէք Ա" •> 1՚1՛ ցեղէ ւ1՚" "՛՛՛ներա օրհնութեան "՚՚՚քել տե­

ատելոլթիւնը , նախանձն ու քէնը Հարազատ չեն Արտաւաղգր կանչեց խորՀ բդաւո ր Ա՝ ասիս էն եւ ս՛ս։ կործա՚եած հայրենիքին ազո ւո րո ւթ իւն բ , ե -

կրն ւար արտայայտ յնոնք՝ որ Հայրենիքի ներրոդեքյ սերունդբ որ մեռնելէ չվախցաւ) ներ– րտղեց անոր վերականգնումի հրապոյրը ու դար -

գեղեցկութեան մենութիւնն ու ք ա ոց Ր ո ՚֊թ I՛ լ<ս Ր բ՛՛զեց իր <ք–ողաէուրգին ազատութիւն բերելու ձալ առաքեալ մբ որ իր հոգին կր փակէ օտար աշ–

գուբս ձգան են իրենց գրիչէն^ անոնք որ իրենց ուիւտած հերոսր՝ որ եբգեբվ կաիսազան գնաց , խաբհներոլ դէմ եւ կ՝ ուխտէ միայն իր հայրենի­

դոՀերուն անուններ ր վւնտռելո լ տաղանդէն Հեռու ներբողեց ՛Ազնուասիրտ գիւղացին որ դանեցաւ քին նայիլ, իր ցեղի կսկիծբ երգելով հրահրել յե­

մնացան են ։ Ա՝տաւորական կարողութիւն մբ որ մատնիչէն , ներբողեց նոր օրերու տղաքբ , ղափոխութեան գաղափարի հնոցը։

քան ալ նկարա՛գրելու վսեմ ձիրք ունենա յ , չի որ մայր հողի ցաւերէն հրաբուխի պէս ցատկելով

կրնար սերունդներու երեւակայութիւնր էւանդա - հեգնեցին մահը, վ՚առաւորելոլ համար հայրենիքի Արարատի լանչերուն վրայ, փոքրիկ բայց սի­

վառոդ մէտքեր ներկա յացնել , անոնց վրա յ տպա­ ազատոլիժեան գե ղեց կո լ թ ի ւն ր : րուն եւ պաշտելի մեր հայրենիքի վերածնունդը

ւորս ղ գե դե ց կո ւթ է ւն ր ուժեղ պատկերացնել , երր Մեր հին կրօնը հուրի ել լոյսի կրօն մ րն է ր , կերտող մեր մտքի ու գրչի հերոսներուն մէշ*, Ա–

ոչին չ ունի իր մայր Հ ո դէն , երբ ս պանն ան է իր կրօնբ ազատութեան երդի, Աւր, ^այՐ^ՐՔՐ Ահարոնեան սոսկական դէմք մր չէ, այլ՝ տեսակ

Հայրենի բնա՛նկարներ ու կենդանի սէրբ^ իր ղԲ\էւէս պաշտպանութեան ել քաջութեան գեղեցկութիւնը մբ անհասանելի էակ, Մասիսի խորհրդաւոր խո­

դուրս շւդրտան է Հոն ննոդ ու ապրող ժողովուրդի կբ նուի րադո բծուէ ր կեանքի պայծառ եւ առոյդ րութենէն դուրս սլացած փողարկոլ սերովբէ :

նիստ ու կացը 1 աշխատանքն ու պայքարբ , վաս ՜ ըմ բոնում ով : Ես միշտ խորհած եմ թէ գէմքեր կան որոնց

տակն ու բարիքր։ իլ եթէ ամէն մարդ իր Հայրե­ "Քրիստոնէութեան մ ուտ քէն վերշ^, հայ մ՜ ողո­ կեանքբ բոլորովին տարբեր է : Անոնք՝ իրենց վեր­

նիքը սիրելոլ կերպ մր ունի , ճշմարիտ բս/նաս - վ՛" Ր՛է ք՛ ւ թէեւ շարունակեց սիրել նաիւնի լուսաւոր քին վայրկեանին իսկ ըսելիքներ ունին ,իբրեւ շա­
յանձնուած մեծ առաքե -
տեղնբ ք մ տաւորականր Հա յ բենի քէն էմ աստր կր երդերբ, պահել գունագեղ վի պասան ո ւթիւննե ր բ , րունակութիւնը իրենց
•• •
գունաւորէ իր սրտէն մէ^ ու ըստ այնմ մ արմ էն սակայն , իբրեւ ճապուկ, դիւրընկալ ցեղ, ճկեցաւ լութեան :

կոլտայ էր երգերով : քրիստոնէութեան , իւրացուց անոր ողին մինչեւ Հայոց աշիհւրհի

աբոնեանէ Հայրենիքը գարերու խորքէն իր տոհմային հոգեբանութեան հետ նոյնացնելու Այո, հայրենիքէն աւելի սրբազան բան չկաք
աշխարհի ՚1րայ՚՛
եկող եւ դէպ է գարե ր ր յառաջացող ցաւի ու փառ­ աստիճան :

քի Հէքեաթներու Հայրենիքն է ^ Հին քաքերու ա - Երկն ւ ՛բ/՛ պաշտամունքէն առաչ՝ , Հայրենիքէն հեռու, Ա– Ահարոնեան , միել -
ի
ճիւններէն նոր քա^եբ յարուցանոդ Հայրենիքն էՏ երկրաւոր հայրենիքի պաշտպանութեան գաղափա­ նոյն անհուն սէրն է որ կբ մխացնէ տարիներէ ես

Հայրհնիքը անցեալի փառքին , Հայրենիքր վաղ - րի պաշտամունքը, մեր մէշ ուշ ատեն շեշտ ուած վեր։ Անոր այցելելու համարձակութեանս մէշ*

ո ւան Հրապո յ ր ին ։ Հա յ կա կան Տ աւր ո սէն մ ին չեւ կերպարանք ստացաւ։ Ուշ ատեն, մեր մտաւորա­ կբ վարանիմ :

Վան , Վասպո լրականէն մինչեւ Աուշ ու Աասուն , կան ութ իւն ը սկսաւ քարոզել, թէ նոյնիսկ հոգե -

ԿԻՒՐԵ% ԽՐԱՑԵԱՆ

Fonds A.R.A.M