Page 171 - ARM_19-1945_03
P. 171
աս ք-է ճ & ճ ՞ԲՐք-ք *օռճէ 6Ո 1928 Լ Ե Ր Ջ Ի Ն ժա
աա^\ա\.յՒ\. 1 Լ / Ո տ.(շ.տ. 876.286
ՕՄօշէօսիԲւօթոքէՅւ^ : Տ Օ * աՏՏձ&1ձՒ1 ՀԻՆԳԵՐՈՒ ԻՐՐՀՈՒՐԳԻՆ
17, Ճս6 Օ ճ ա օ ո ս - Րձ&ւՏ ( 1 3 6 )
: ա8. 15-70 - Շ, Շ. Բ.՛ Բ&ո» 1678-63 «ՀՈԳԵՎԱՐՔԸ»
ԲԱԺՆԵԳԻՆ.– Տար. 750, 6ւսւքս. 400, Յամս. 200 ֆրանք։
ՕԲՇԹԵՐԹ ձ ա Ա 27 Տքթէշահք© 1945 Հ ի ն գ շ ա բ թ ի 27 Սեպսւեմբ • կարդ մը թե բթեր ա յս բացատրութիւնը կը
գործածեն
, նկարագրելով Հինգերու խորՀուըդին
ԺԷ. Տ Ա Ր Ի - 17* ձաւ66 Ո°4516–Նպւ շրջան թ ի ւ 145 Խ մ բ ա գ ի ր ՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱՆ ԳԻՆ1 3 Ֆր– ծանր տագնապը; Ամէն պարագայի մէջ, կաց ու -
Աշխատանքները
1^1"–՝^(Լ միշտ ծանր է եւ անորոշ;
կը շարունակոլին . բայց անՀաւանական չէ որ ժ ո–
գովը յետաձդռւի այսօր-վաղը , վերսկսելու Հա -
մար * . . յառաջիկա
Ի * Ն Զ ԿԱՆՑՆԻ ԿԸ Դ Ա Ռ Ն Ա Յ Մ Ի ՝ԲԻԶ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ յ նո յեմ բերին ։ Այդ պարագա յին
մասնագէտները պիտի շարունակեն ուսումնասիրել
ԹՈԻՐ՚ԲԻՈՅ ՄկՋ Ժամանակներ առաչՀ, Հայերկն մի թերթում եւ մշակել օբակաբղի խնդիրները ;
կարդացինք , որ Լոբանով - /իաստովսկին (ցարա Հինգերու առջի օրուան նիստին մէջ, Մոլո -
կան քիուսաստանի արտաքին ղործերոլ նախարար– թով նոր անակնկալ մբ սարքեց , պաՀանջելով օրա
Գ \ խ ա ւ ա մղձաամկը Տւտ՚տա(1հէ «Հայւ մե ո առա սզ կարգ անցընել թափոնի մ իջա զգա յին վար չութեան
Աերից) երբեք չի ասած ի^՚գիրԸ՛ Մինչդեռ Ծայր* Արեւելքի Հաբցբ չէ ար
Հայերի» ;
ինչպէս դրած էինք երէկ , Օօաեծէ// քժղթակի– ձանագրուած ոչ փոցտամի ժողովին , ոչ այ Հին
9 ԷՀ » "Ր *Լ^*Ր2.^՚Րէ1 պա" յ՛" մ ր կատարած Էր Հիանաս՛ Յօդուածագիրը , երեւի բաւական տգէտ ռու գերու խորՀ ուրդին օրակարգին վրա յ ։ &ւ տակա -
աանի մ Էջ , Պոլիս անս ած է , շարունակելու– Հա սական եւ Հա յ կա կան գործեր ին , ուղում էր ասել , լին ո րո շուած ալ չէ թէ թափոնի խնդիրը պիտի
մար իր պբպտումները։ Եբէկուան նամակին մէջ, որ Հին ռուսական քաղաքականութիւնը երբեք խո քննուի0 ներկա յ նստաշրջանին մէջ : իրազեկներու
թղթակիսՐ յ Ռոժէ կռրնիէ կր գրէ Տաբաանէլէն , տոր չի գնացել Հայկական շաՀերին : կարծիքով , ռուսական ա յս անակնկալին մ էկ
ուր ի $ ահ էր առածին անգամ • Բախտորոշ այս օրերին, երբ Հայկական Հար սլա ա ճ ա ո ր այն է որ կարգ մը ամերիկեան շբջա -
Ասկէ կրնայ ծագիլ յաոաջիկայ պատերազմը : ցը նորից ուղում ենք տեսնել միջազգային սեղանի նակնեբ կ՛ուզեն էք . Ա իութիւնը Հեռու պաՀել ճա
°բէս Ի ՛Ս՜" ր որ Տաբտանէլբ ւոեսաւ Յոյներու Վրա յ , աւելորդ չենք Հ ամ արում քրքրել պատ մ ու– փոնէն , իսկ երկրորդ պատճառը այն թէ* /հուսերը
եւ Տ՚րովադացիներոէ. փոխադարձ ^ " ՚ / " / ֊ / ՛ ւ ս ՛ յ ս ՚ °՜ թեան անցեալ էջերը եւ երեւան Հանել բոլոր մա զարմացած ել յուսախաբ եղած են, տեսնելով որ
րէն ի փեր որ Տարաանէլը ւոեսաւ. Հազարաւոր ման ակների մ ե ծեր ի նենզութ իւննե ր ր եւ խաբ - Մ • ՆաՀանգնեբբ ուժ չտուին , երբ Ո՚ուսիտ պա–
Հոնե ր ո ւ գի ա կն ե ր ո ւն ծփումր , չէ եղած գար մ ր դաւանանքը Հա յերի եւ Հա յա սա ան ի * Հ անդէպ : Հանջնեբ դրաւ ափրիկեան Տ/՚//ք//"I""մ էա ս ս ՝՝
ուր իրենց երկի ր ր արիւնով ոռոգուած ՀՐքքա յ ՝՛ Ե ր բեք նպատակ չունենք Հարց բ իր ամ րողջոլ - Այսպէս կամ այնպէս , Աո լոթով առաջարկած
՚ ^ * ^ / է / " / / , յ * Ւ Ւ*ոՑ^՚Լէ՛ կէաերէն մ էկն է ա յս : , թեանբ մէջ արծարծելու ՚. Ա՛եր ցանկութիւնն է է թափոնն ալ ենթարկել չորս պետութեանց մի
• • * Շոգենաւին սոլլիչր կր մռնչէ շոգեպինդ ; իժռուցիկ դծերով վեբյիշել անցեալը՛. ջազգային վարչութեան , ինչպէս Գերմանիան ՚.
՝(,ս/ւ ր կր կենայ պգաիկ նաւաՀանդ ստի մր առջեւ Ա ին պիաի լինէին մեր եբաւլնեբը, եթէ անց կարծողներ կան թէ իք* Միո՚–թի*–նը այս պաՀանջը
ել երկու մակոյկներ կր մօտենան հ Ոստիկաններ քէ ալի պատ մ ո լթ ի ւն ը անտեսէ ինք ու դասեր դնելով կը փորձէ զիջումներ կորզել Անգլիայէն ել
կ՚ելլեն նաւը , իրենց թեւեր ը րե ռն՛ա ւո ր ո լ ա& իւ ա֊ չառնէ ինք ներկա յի եւ ապագա յի Համար : Հա յ կա Ամերիկա յէն , Միջերկրականի եւ ո ւրիշ Հ աբցե բ ո ւ
ղոդներով եւ ձմերուկներով ; Հակառակ արւ ըն - կան ո դրեր զութ իւնը իր Հնագո յն չ/*ջսյսից անտ - մ ասին ։
ծաներուն , ո ս տ ի կան ի կերպարանք ունին ։ Ա քս է դորո յն է եղել , Ի" Կ *ԼՒՐւ\էս Գ արհրի ՜ա ա Նոյն օրուան նիստին մէջ նախարարները դբի
միակ երեւութական Հսկողութիւնը ջոլրի այս ռապանքը վեր բոլոր ոբակումնե րից ՚. Հա յ կա կան խաւորաբար զբաղեցան ռուսական յուշագրով, ոբ
շերտին եւ այն. Հողերուն զոր կր պաշտպանէն մէկ տառապանքի առթիւ պրոֆ . (/՝արքվարդը ասում կբ պաՀանջէ փութացնել Գերմանիս յ ամերիկեան
միլիոն թուրք զինուոբներ։ ԱրՀ եստազիտութեան էլ» • « ծ ւ բ ո պ ա յ ի մեղքերի ամօթից այլեւս կարելի եւ անգլիական շրջաններու խո րՀ րգա յին քաղաքա
յառաջգիմոլթիւննե րը վեր ի վայր ՀՐ$աօ^ են \,ե– շէ նայիլ երկնքին»։ Այո՛, Եվրոպայի ՚կենդութիլ– ցիներուն վերադարձը։ Յետոյ քննեցին Աւստրիոյ
ո ուս ներ ու Հինաւուրց խնղիրր՝. Անոնդ աղատ նից , Հայկական Հարցի լուծման խնդրում, իր°ք կա ռա վա բ ո ւթ ե ան ճանաչմ ան եւ ա յդ սովաՀար
անցքը չի բաւեր այլեւս ։Անոնց ափերուն տիրապե ամօթ էր Հինայել երկնքին» % Ա՝ի ամբողջ ժողո - երկրին պարենաւոբման խնդիբբ , ինչպէս եւ Հա
տումն իսկ բաւարար ե բա շխիք մ բ չի կազմեր : վուբզ , Հերոսական իր պայքարով , խողխոզւեց , տուցումներու յանձնաժողովր Մ ոսկուա յէն Պ ե բ լին
կան Տունաստանի ել Ա՝օաաւոբ Արեւելքի օդ ակտ– ե բկի ր բ աւերակ եւ անապատ դարձաւ եւ Ե՛՛ր ո - փոխադրելու աո ս^արկր ։֊
յանները : \) րեւակա յո լթ իւն բ կրնա յ ենթագբու - սլան՝ մ ո ղո վ ր գավար Անգլիա յիս մ ին չեւ յեղավա–
թի ւննե ր փորձել ։ Ատոնց առք եւ Թուրքիան կր ի/ակաս* Ա՛ո ւս ուստան ր լուռ Հանդիսատես եգան Վերջին լուրերու Համաձայն, մթնոլոբտբ քիչ
բրտանա յ՛, ք՚բ պետր, իսմէթ ինէօնիւ , յայտարա նրա ցաւատանջ մ աՀ ուտն ; մբ մեղմացած է եւ Հաւանաբար ժողովբ շաբու -
րած է թէ թիզ մր Հող պիտի չձգէ ւ Խ * Մ իո ւթե ան ն՛ա կուի մինչեւ շաբաթ։ Այդ պարադային կբ յու–
Հետ յա բա բե բութ իւննե ր բ բացա րսյտօրէն զէշ են; Հա յաս տան բ՝ իր ստեղծագործ ոգորումներով սացուի ելք մը գտնել քիումանիոյ , Պուլկարիս յ ու
Բայց մէկ եւ միւս կողմին խազացած ի/աղ ո պարզ միշտ Հ ակել է Ե՝ ւբոպա յին , գեռ Հ ին ժամանակ - Հունգար իո յ Հաշտութեան դա շնագի բնեբու ա նելին
չէ եւ մարդ, երբեմն կր չփոթի Ղա ՚քս Ղ7եէՈ^*ԼՈէւ\ ։ ներիս իր ուղիները երկարել են ղ կ պի Աթէսք , սէջ% Եթէ Մ* ՆաՀանոգնե՜բը եւ Անգլիա ճանչնան
Հռոմ , Բիւզանդիոն : Ա Իլ\Իս գաբերում Հա յերբ Հունգարիոյ կառավարութիւնբ , ճամբան բաւա -
ԳԵՐՄԱՆԱԿԱՆ ՊԱՐՏՈՒԹԵՆԷՆ ՎԵՐՋ Եւ֊ըոպայի պա Հ ակներն են եղ ել Արելելքում ։ ///«/-
ֆերմանիս յ պարտոլթիլնը տնտեսական եւ չակիրնեբու ա ր շա ւանքն եր ի ժամ ան ակ՝ կ ի լիկ իա–
՛յաճախ բարոյական շփոթութեան մբ մատնած Է յի Հայերը անկեղծօրէն օգնել են Եվրոպային ա- իրենց ղոՀաբեբութեան փոխարէն, Գբիղոբ
>Թուբքերբ։ Բարոյական տադնապբ կը ծանրանա յ մուր տեղաւոր ո ւելու Ասիայում ։ $) բ ի տ ր ի իւ Բաբա ԺԳ * Պապի դնաՀատանքբ « է կ լ ե ղ ի ա Դ|»Ոլքանա»
ա յն շարուած յ ա բ ա բեր ո ւթ ի ւնն ե բ ո վ որ կբ տիրեն բա բո սա յից ( Շ ի կամ օր ուս ) մ ին չեւ մեր օրերը Հա– կոնզակի մէջ,Հ<Հայ ազգի ուրիշ արժանիքների մէջ
Թուր քիո յ եւ իր Հգօբ Հ ա բ ե լան ին մ իջեւ : Կրնաք յերը Հաւատարմ օրէն ծառա յելենքրիսաոնՀ ո ւթ ե ան կա յ մ է կը գ որ վսեմ է եւ առանձնապէս յիշատա–
Հարցաքննել ո եւ Է Թուրք , ինչ աստիճան Ա՛լ ու դատին , աւելի Եվրոպային : ք՚^նչ ստացան սակայն կելի) գա այն է, որ երբ քրիստոնեայ իշխաններբ
նենա ւ . բաց ի անոնցմէ որ ի ր ե ն ց ս ր տ ի ն խ ո բ է ն ու բանակները դնում էին Ա * Երկիրն ազատելու՝
կը մաղթեն որ Թուրքիան դսռւնայ ընկերվարական ո չ ՛ք է կ աԳԴ եւ ո՛չ մի ժողովուրդ այնպիսի յօժա
ս ո վ ե տ ա կ ա ն հ ա ն ր ա պ ե տ ո ւ թ ի ւ ն մ ը (բայց ասոնք Հայաստանի սահմանին վրայ : — 2. Նոր վարչաձեւ րութեամբ եւ եռանղով օդնոլ թեան չՀաստւ եք աչի
մր Նեղուցներուն համար, խարիսխներ տրամա–
շատ ցանցառ են եւ չեն Համարձակիր բառ արտա ղրե|Ո(| Ո՚ւււսիոյ , «պաշտպանելոլ համար Թուր - զինոլ ո բներին , ինչպէս Հայերը ; Նրանք Հայթայ
քիան արտաքին կամ ներքին ճնշումներու փորձե–
սանել), բ ո լ ո ր ն ալ Խ– Մ ի ո ւ թ ե ա ն մ ա ս ի ն խ օ ս ա ծ թեցին զօրք, զէնք, ձիեր, ռոճիկ, պաշար, խոբ–
ատեն կարծես մղձաւանջի մը մասին կը խօսին : Հուբգ եւ ամէն կարգի նպաստներով սրբազան այդ
ր ո լ ն դ է մ » : — 3 . Ն ր բ ա ց ք մ ր ձ գ ե լ ի ւ ր ո պ տ յ ի մ է ջ , պատերազմ ում ոօրավիգ եղան խաչակիրներին՝՛
Անոնք օտար երկիր մր կր ւլնաՀաաեն այն չափով Մ ւ ս ր ի ց ա յ ի ա ր ե ւ ե լ ե ա ն ափին վ ր ա յ : Աոլոթ-ով լ ր ի ւ իրանց բոլոր ոյժերով, ամենամեկ քաջութեամբ
որքան Հ ակախո րՀ րգա յին Հակում կր ցուցնէ ան։ լ ո ւ ա ս բ ա ն ո ւ թ - ի ւ ն ն ե ր չ է հ ա ղ ո ր դ ա ծ ա յ ս կ է տ ի մա ո լ Հ ալ ա տ ա ր մ ու թե ամ բ» : Ե*– Գլա դս աօն ի դ նւսՀ ա–
Ֆրանսան, որ վարկարեկուեցաւ Ա՚ոսկոլայի դա սին ; Հաւտնօրէն Խ • Միութեան միտքն է դէպի ծով աանքբ որ Հայաոտանին է ծաոա լում ՝
ելք մ ը ապահովել Պ ո ւ լ կ ա ը ի ո յ ։ ^ – 4. Փ ո խ ե լ կաոա–
շինքով , սկսայք կ քիչ մր վարկ շտՀիլ Լկ ոն Պ լո ւմ ի վարութիէնր , մէջն ըլլալով նախագահ իսմէթ ծաււայում է քաղաքակրթութեան» ; Հոովմալեզի
Ինէօնիւն ե ւ անոր տ ե ղ հաստատել բ ա ր ե կ ա մ կա–
ւօո.ո լա ծէն վերջ — « Կ ա ր մ ի ր Աստղը կբ մոլորի»։ ււավարոլթիւն մը : բ էսն ա ս ւո ե ւլհ իդ իոս ի ո ր ա կո ւմ ո վ «վադբա քին»
Ան դլի ո յ աշխատ աւ ո բակսւննե բ ր նախապէս բաւա Հ ա յ կա կան զօրքր պա բտուեց , 4լ1լամ ու րջնւե ր չՀ ան–
կան մտաՀոզութիւն կբ պատճառէին իրենց։ Բայց զոլրժոզ» Աբաքսբ սանձաՀաբուեց , ՝ ^ ա յ ժուլո–
ա յդ մ աս ին խօսք չկա յ պաշտօնական շբ ջ ան ւս կն ե– 3աջսրդ օրը , թրքական կառ ավարա.թիւնբ վո*֊ՐԳ՝Ր ոչնչացաւ եւ Հայասսււսնբ անապատ դար
բուն մէջ։ կ՛իմ սւնա յ Ա ո լոթով ի բերանաց ի զեկս յցը , բու յց չի ձաւ Ե ւ֊բոպացինե բ ի նենգ ու շաՀամոլ քաղաքա -
Եւ– ՚1՛յ" երկրին մէջ ուր մամուլբ խիստ կանոն՛ պատասխաներ եւ աՀա թէ ի՚սՀ ^ԼՐսէ* կան ո լթ ե ան շնոբՀ իլ : Գեռ Գերմ անիա յի Լէոպոլտ
նեբու ենթարկուած է, իքո ք ք կուտան Հրատարա Ա * կայսրէն եւ Պֆալցի կոմս ԵօՀ ան ՎիլՀ էլմից
կել երկու թերթեր , «Թան» եւ Լ& ք ս ^ ա Շ (՚",/" Պ * Սւսբաճօղլու կանչել կուտայ Պ. Եալչոնբ մինչեւ Պետրոս Մ եծ , կատաբինէ . Բ . կա յս -
անօբէնբ
Վերջինը ֆրանսերէն) , զոր «Համայնավար» կբ կո ( Հիւսէ յին ^աՀիտ), «Թանին» թերթին րոլՀ ին , մ ին չեւ Լո րո՜լ\ո ր ճ , Պքլիան , Ա աղոնով
րով ։
չեն . բայց որոնք ներքին բնդգիմադիր Հ ոսանքէ որ ծ ան օ իժ է իր ան դլի աս ի ր ա կան ղդացումնե
մբ աւելի , կբ ներկայացնեն Ա՝ոսկուայի արտա - Զա յն կբ ղրկէ Պոլիս, «Թ՚ս յմղ»ի թղթակից Ա ավ– եւ Լեն ին Հ ա յ կա կան Հաբցբ յո լզուեցաւ եւ ցարդ
քին քաղաքականութեան սւ րտա յա յտութ իւն ը ։ Ե– բուտիսի քով)ոբ Լոնտոն կը Հսււլոբզէ ռուսական մնացած ան լո լծ :
թէ չըլլա յին խորՀրզա յին մամուլը եւ անթելը ո– զեկոյցին աւ։ աջին երկու կէտեբր ։ Ա իւս երկու կէ՛ Գա բաւ ո բ վ էճբ Հայի եւ Թուրքի միջեւ մնաց
րոն ք ծա լրադո յն ո ւ մ զն ո ւ թ ե ամ բ կբ Հ արու ածեն տեբբ կր վերսէսլաՀ ուին ; միշտ սուր ։ Հա լի քիսե լ - չլինելու պայքաբւււմ
•Անգարա քի կտոավա բութ իւն ր ել մամուլը, ոչինչ Անդյեւսաքսոն մամուլբ անմ իջաւդ Է ս սլսւ յքաբ Թուրք ո շարունակեց օզ տաղսբծել Եւրոպան ՝. Եւ
պիտի յա յանէ ր իժէ բան մբ կնանցն ի Կաս* %Ր կբ բանայ ՚. Թերթերը կը լեցուին այս Հարցով , րոպական մ բ ց ա կց ո ւթ ե ան մէջ տեսաւ իր զո յ ո ւ -
պատրաստուի երկու երկիրներուն միջեւ՛. մինչգեռ կատարեալ լռութիւն կը տիրէ Ա ոսկու ու թիւնբ։ Միայն \Գբդ գարու ընթացքին Թուրքիան
յի եւ Անգաբայի մէջ՛. Մինչեւ անգամ կաբելի է որ բազմ աթիւ անգամներ Հակելով ա յս կամ ա յն ու–
ԱՆԳԼԻԱ ԵՒ Խ ՄԻՈՒԹԻՒՆԸ ԵՐԱՇԽԱՒՈՐԱԾ ԵՆ Ա եծն Բ րիտանիա ձեռնարկ մ ը կա տ ա ր ա Հչ– է Ա՝ ոս մին՝ կ արողացաւ գոյութիւն ունենալ իբրեւ սլե -
՛Լ,շանակալից է որ ռուսեւթու բք տագնապի կուա յի մէջ, յ ի շ ե ց ն ե լ ո վ 1941 Օղ՚ոստ– 13ի ծանու տոլթիւն, Հոգ չկ թկ կոտորակուած, փոքրա -
վերջին սուր փուլին մէջ, պաշտօնապէս մէկ բառ ց ա գ ի ր ը ո ր ո վ , ն ո յ ն ի մ ա ս տ յ ա յ տ ա ր ա ր ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ո վ ցած։ Այդ չր9անին կր, որ Անգլիոյ վարչապետ
չարտասանուեցաւ Մ ոսկուա յ ի կամ Անգարա յի Մ ե ծ ն ^ ր ի տ ա ն ի ա ե ւ Խ • Մ ի ո ւ թ ի ւ ն ը կ ՚ ե ր ա շ խ ա ւ ո – Աալզսլրին կր յայտարարկր թկ«բրիտանական նա
մէլ : րէին Թուրք իոյ գոյավիճակին պահպանումը : ւատորմ իզր չի կարող Արարատ բարձրանալ »,
Թկեւ այս գէսվքէ՚րր տեղէ ունեցած են անցեաք Արեւելեան երկիրներու գրեթէ ամբողջ գիւա– ի ո կ քիուսաստանի արտաքին նախարար՝ Լոբանով
նագիտոլթիւնբ առանց
յա լիսին , չատ ՀրաՀանղիչ կ պարզել անոնց ըն բաբդ ճամբաներոլ կը Հետեւի ։ (հա ստովս կին թկ կ՝ուղեն Հայաստան ր
ծաղրելոլ
թացքը։ Հայերի հ իրաւունք ունկին Թուրքերր
Երբեմն ալ կարեւոր լուրեր Հրապարակ կը նետ - Հայերր
Առտու մը Աոլոթով կր կանչկ Մ ոսկու ա յի ասելով թկ «Հայկական Գատր պատկա -
ուին պարզապէս խրախուսելու Համար շաՀագի - նում կ Եւրոսլայի
թուրք գեսսլանը, Ակլիմ Սկրփկր եւ բ ե ր ա ն ա ց ի ակրտկրներին» : «Իրօք եւրոպա
տութիւններր։ Չ,բոյց շրջած էր թէ մայրաքաղա կան ղիւանադիտութիլնր
կր լա յանկ այն սչայմաններր ղո ր հ) • Միութիւնր խաբում կր Հայերը ,
քը Պոլիս պիաի փոխագրուի։ Միջազգային մեկ - իսկ տկրտկրներր
կը ղնկ վերանորոգելու Համար իր բարեկամ՚ոլթիւ– կոկորդիլոսի արցունքներ կին
նիչնեբը զարմանազան ենթադրութիւննեբ բբին ։ թափում
նո թ ուրքիոյ Հետ : ի տես Հայկական կոտորածների։
Չորս կէտեր կը դրուին 1. Խ– Մ ի ո ւ թ ե ա ն Գիտէ՞ք ինչ էր բո^ն խնդիրը,– իջեցնել Հոգե -
ձզն\ Կարսը ե ւ Արտահանը , ե ր կ ո ւ փ ո ք ր շրջաններ ըու դինը Անգաբայի մէջ։ ՀԱՏԱՍՏԱՆՑԻ
Fonds A.R.A.M
աա^\ա\.յՒ\. 1 Լ / Ո տ.(շ.տ. 876.286
ՕՄօշէօսիԲւօթոքէՅւ^ : Տ Օ * աՏՏձ&1ձՒ1 ՀԻՆԳԵՐՈՒ ԻՐՐՀՈՒՐԳԻՆ
17, Ճս6 Օ ճ ա օ ո ս - Րձ&ւՏ ( 1 3 6 )
: ա8. 15-70 - Շ, Շ. Բ.՛ Բ&ո» 1678-63 «ՀՈԳԵՎԱՐՔԸ»
ԲԱԺՆԵԳԻՆ.– Տար. 750, 6ւսւքս. 400, Յամս. 200 ֆրանք։
ՕԲՇԹԵՐԹ ձ ա Ա 27 Տքթէշահք© 1945 Հ ի ն գ շ ա բ թ ի 27 Սեպսւեմբ • կարդ մը թե բթեր ա յս բացատրութիւնը կը
գործածեն
, նկարագրելով Հինգերու խորՀուըդին
ԺԷ. Տ Ա Ր Ի - 17* ձաւ66 Ո°4516–Նպւ շրջան թ ի ւ 145 Խ մ բ ա գ ի ր ՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱՆ ԳԻՆ1 3 Ֆր– ծանր տագնապը; Ամէն պարագայի մէջ, կաց ու -
Աշխատանքները
1^1"–՝^(Լ միշտ ծանր է եւ անորոշ;
կը շարունակոլին . բայց անՀաւանական չէ որ ժ ո–
գովը յետաձդռւի այսօր-վաղը , վերսկսելու Հա -
մար * . . յառաջիկա
Ի * Ն Զ ԿԱՆՑՆԻ ԿԸ Դ Ա Ռ Ն Ա Յ Մ Ի ՝ԲԻԶ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ յ նո յեմ բերին ։ Այդ պարագա յին
մասնագէտները պիտի շարունակեն ուսումնասիրել
ԹՈԻՐ՚ԲԻՈՅ ՄկՋ Ժամանակներ առաչՀ, Հայերկն մի թերթում եւ մշակել օբակաբղի խնդիրները ;
կարդացինք , որ Լոբանով - /իաստովսկին (ցարա Հինգերու առջի օրուան նիստին մէջ, Մոլո -
կան քիուսաստանի արտաքին ղործերոլ նախարար– թով նոր անակնկալ մբ սարքեց , պաՀանջելով օրա
Գ \ խ ա ւ ա մղձաամկը Տւտ՚տա(1հէ «Հայւ մե ո առա սզ կարգ անցընել թափոնի մ իջա զգա յին վար չութեան
Աերից) երբեք չի ասած ի^՚գիրԸ՛ Մինչդեռ Ծայր* Արեւելքի Հաբցբ չէ ար
Հայերի» ;
ինչպէս դրած էինք երէկ , Օօաեծէ// քժղթակի– ձանագրուած ոչ փոցտամի ժողովին , ոչ այ Հին
9 ԷՀ » "Ր *Լ^*Ր2.^՚Րէ1 պա" յ՛" մ ր կատարած Էր Հիանաս՛ Յօդուածագիրը , երեւի բաւական տգէտ ռու գերու խորՀ ուրդին օրակարգին վրա յ ։ &ւ տակա -
աանի մ Էջ , Պոլիս անս ած է , շարունակելու– Հա սական եւ Հա յ կա կան գործեր ին , ուղում էր ասել , լին ո րո շուած ալ չէ թէ թափոնի խնդիրը պիտի
մար իր պբպտումները։ Եբէկուան նամակին մէջ, որ Հին ռուսական քաղաքականութիւնը երբեք խո քննուի0 ներկա յ նստաշրջանին մէջ : իրազեկներու
թղթակիսՐ յ Ռոժէ կռրնիէ կր գրէ Տաբաանէլէն , տոր չի գնացել Հայկական շաՀերին : կարծիքով , ռուսական ա յս անակնկալին մ էկ
ուր ի $ ահ էր առածին անգամ • Բախտորոշ այս օրերին, երբ Հայկական Հար սլա ա ճ ա ո ր այն է որ կարգ մը ամերիկեան շբջա -
Ասկէ կրնայ ծագիլ յաոաջիկայ պատերազմը : ցը նորից ուղում ենք տեսնել միջազգային սեղանի նակնեբ կ՛ուզեն էք . Ա իութիւնը Հեռու պաՀել ճա
°բէս Ի ՛Ս՜" ր որ Տաբտանէլբ ւոեսաւ Յոյներու Վրա յ , աւելորդ չենք Հ ամ արում քրքրել պատ մ ու– փոնէն , իսկ երկրորդ պատճառը այն թէ* /հուսերը
եւ Տ՚րովադացիներոէ. փոխադարձ ^ " ՚ / " / ֊ / ՛ ւ ս ՛ յ ս ՚ °՜ թեան անցեալ էջերը եւ երեւան Հանել բոլոր մա զարմացած ել յուսախաբ եղած են, տեսնելով որ
րէն ի փեր որ Տարաանէլը ւոեսաւ. Հազարաւոր ման ակների մ ե ծեր ի նենզութ իւննե ր ր եւ խաբ - Մ • ՆաՀանգնեբբ ուժ չտուին , երբ Ո՚ուսիտ պա–
Հոնե ր ո ւ գի ա կն ե ր ո ւն ծփումր , չէ եղած գար մ ր դաւանանքը Հա յերի եւ Հա յա սա ան ի * Հ անդէպ : Հանջնեբ դրաւ ափրիկեան Տ/՚//ք//"I""մ էա ս ս ՝՝
ուր իրենց երկի ր ր արիւնով ոռոգուած ՀՐքքա յ ՝՛ Ե ր բեք նպատակ չունենք Հարց բ իր ամ րողջոլ - Այսպէս կամ այնպէս , Աո լոթով առաջարկած
՚ ^ * ^ / է / " / / , յ * Ւ Ւ*ոՑ^՚Լէ՛ կէաերէն մ էկն է ա յս : , թեանբ մէջ արծարծելու ՚. Ա՛եր ցանկութիւնն է է թափոնն ալ ենթարկել չորս պետութեանց մի
• • * Շոգենաւին սոլլիչր կր մռնչէ շոգեպինդ ; իժռուցիկ դծերով վեբյիշել անցեալը՛. ջազգային վարչութեան , ինչպէս Գերմանիան ՚.
՝(,ս/ւ ր կր կենայ պգաիկ նաւաՀանդ ստի մր առջեւ Ա ին պիաի լինէին մեր եբաւլնեբը, եթէ անց կարծողներ կան թէ իք* Միո՚–թի*–նը այս պաՀանջը
ել երկու մակոյկներ կր մօտենան հ Ոստիկաններ քէ ալի պատ մ ո լթ ի ւն ը անտեսէ ինք ու դասեր դնելով կը փորձէ զիջումներ կորզել Անգլիայէն ել
կ՚ելլեն նաւը , իրենց թեւեր ը րե ռն՛ա ւո ր ո լ ա& իւ ա֊ չառնէ ինք ներկա յի եւ ապագա յի Համար : Հա յ կա Ամերիկա յէն , Միջերկրականի եւ ո ւրիշ Հ աբցե բ ո ւ
ղոդներով եւ ձմերուկներով ; Հակառակ արւ ըն - կան ո դրեր զութ իւնը իր Հնագո յն չ/*ջսյսից անտ - մ ասին ։
ծաներուն , ո ս տ ի կան ի կերպարանք ունին ։ Ա քս է դորո յն է եղել , Ի" Կ *ԼՒՐւ\էս Գ արհրի ՜ա ա Նոյն օրուան նիստին մէջ նախարարները դբի
միակ երեւութական Հսկողութիւնը ջոլրի այս ռապանքը վեր բոլոր ոբակումնե րից ՚. Հա յ կա կան խաւորաբար զբաղեցան ռուսական յուշագրով, ոբ
շերտին եւ այն. Հողերուն զոր կր պաշտպանէն մէկ տառապանքի առթիւ պրոֆ . (/՝արքվարդը ասում կբ պաՀանջէ փութացնել Գերմանիս յ ամերիկեան
միլիոն թուրք զինուոբներ։ ԱրՀ եստազիտութեան էլ» • « ծ ւ բ ո պ ա յ ի մեղքերի ամօթից այլեւս կարելի եւ անգլիական շրջաններու խո րՀ րգա յին քաղաքա
յառաջգիմոլթիւննե րը վեր ի վայր ՀՐ$աօ^ են \,ե– շէ նայիլ երկնքին»։ Այո՛, Եվրոպայի ՚կենդութիլ– ցիներուն վերադարձը։ Յետոյ քննեցին Աւստրիոյ
ո ուս ներ ու Հինաւուրց խնղիրր՝. Անոնդ աղատ նից , Հայկական Հարցի լուծման խնդրում, իր°ք կա ռա վա բ ո ւթ ե ան ճանաչմ ան եւ ա յդ սովաՀար
անցքը չի բաւեր այլեւս ։Անոնց ափերուն տիրապե ամօթ էր Հինայել երկնքին» % Ա՝ի ամբողջ ժողո - երկրին պարենաւոբման խնդիբբ , ինչպէս եւ Հա
տումն իսկ բաւարար ե բա շխիք մ բ չի կազմեր : վուբզ , Հերոսական իր պայքարով , խողխոզւեց , տուցումներու յանձնաժողովր Մ ոսկուա յէն Պ ե բ լին
կան Տունաստանի ել Ա՝օաաւոբ Արեւելքի օդ ակտ– ե բկի ր բ աւերակ եւ անապատ դարձաւ եւ Ե՛՛ր ո - փոխադրելու աո ս^արկր ։֊
յանները : \) րեւակա յո լթ իւն բ կրնա յ ենթագբու - սլան՝ մ ո ղո վ ր գավար Անգլիա յիս մ ին չեւ յեղավա–
թի ւննե ր փորձել ։ Ատոնց առք եւ Թուրքիան կր ի/ակաս* Ա՛ո ւս ուստան ր լուռ Հանդիսատես եգան Վերջին լուրերու Համաձայն, մթնոլոբտբ քիչ
բրտանա յ՛, ք՚բ պետր, իսմէթ ինէօնիւ , յայտարա նրա ցաւատանջ մ աՀ ուտն ; մբ մեղմացած է եւ Հաւանաբար ժողովբ շաբու -
րած է թէ թիզ մր Հող պիտի չձգէ ւ Խ * Մ իո ւթե ան ն՛ա կուի մինչեւ շաբաթ։ Այդ պարադային կբ յու–
Հետ յա բա բե բութ իւննե ր բ բացա րսյտօրէն զէշ են; Հա յաս տան բ՝ իր ստեղծագործ ոգորումներով սացուի ելք մը գտնել քիումանիոյ , Պուլկարիս յ ու
Բայց մէկ եւ միւս կողմին խազացած ի/աղ ո պարզ միշտ Հ ակել է Ե՝ ւբոպա յին , գեռ Հ ին ժամանակ - Հունգար իո յ Հաշտութեան դա շնագի բնեբու ա նելին
չէ եւ մարդ, երբեմն կր չփոթի Ղա ՚քս Ղ7եէՈ^*ԼՈէւ\ ։ ներիս իր ուղիները երկարել են ղ կ պի Աթէսք , սէջ% Եթէ Մ* ՆաՀանոգնե՜բը եւ Անգլիա ճանչնան
Հռոմ , Բիւզանդիոն : Ա Իլ\Իս գաբերում Հա յերբ Հունգարիոյ կառավարութիւնբ , ճամբան բաւա -
ԳԵՐՄԱՆԱԿԱՆ ՊԱՐՏՈՒԹԵՆԷՆ ՎԵՐՋ Եւ֊ըոպայի պա Հ ակներն են եղ ել Արելելքում ։ ///«/-
ֆերմանիս յ պարտոլթիլնը տնտեսական եւ չակիրնեբու ա ր շա ւանքն եր ի ժամ ան ակ՝ կ ի լիկ իա–
՛յաճախ բարոյական շփոթութեան մբ մատնած Է յի Հայերը անկեղծօրէն օգնել են Եվրոպային ա- իրենց ղոՀաբեբութեան փոխարէն, Գբիղոբ
>Թուբքերբ։ Բարոյական տադնապբ կը ծանրանա յ մուր տեղաւոր ո ւելու Ասիայում ։ $) բ ի տ ր ի իւ Բաբա ԺԳ * Պապի դնաՀատանքբ « է կ լ ե ղ ի ա Դ|»Ոլքանա»
ա յն շարուած յ ա բ ա բեր ո ւթ ի ւնն ե բ ո վ որ կբ տիրեն բա բո սա յից ( Շ ի կամ օր ուս ) մ ին չեւ մեր օրերը Հա– կոնզակի մէջ,Հ<Հայ ազգի ուրիշ արժանիքների մէջ
Թուր քիո յ եւ իր Հգօբ Հ ա բ ե լան ին մ իջեւ : Կրնաք յերը Հաւատարմ օրէն ծառա յելենքրիսաոնՀ ո ւթ ե ան կա յ մ է կը գ որ վսեմ է եւ առանձնապէս յիշատա–
Հարցաքննել ո եւ Է Թուրք , ինչ աստիճան Ա՛լ ու դատին , աւելի Եվրոպային : ք՚^նչ ստացան սակայն կելի) գա այն է, որ երբ քրիստոնեայ իշխաններբ
նենա ւ . բաց ի անոնցմէ որ ի ր ե ն ց ս ր տ ի ն խ ո բ է ն ու բանակները դնում էին Ա * Երկիրն ազատելու՝
կը մաղթեն որ Թուրքիան դսռւնայ ընկերվարական ո չ ՛ք է կ աԳԴ եւ ո՛չ մի ժողովուրդ այնպիսի յօժա
ս ո վ ե տ ա կ ա ն հ ա ն ր ա պ ե տ ո ւ թ ի ւ ն մ ը (բայց ասոնք Հայաստանի սահմանին վրայ : — 2. Նոր վարչաձեւ րութեամբ եւ եռանղով օդնոլ թեան չՀաստւ եք աչի
մր Նեղուցներուն համար, խարիսխներ տրամա–
շատ ցանցառ են եւ չեն Համարձակիր բառ արտա ղրե|Ո(| Ո՚ւււսիոյ , «պաշտպանելոլ համար Թուր - զինոլ ո բներին , ինչպէս Հայերը ; Նրանք Հայթայ
քիան արտաքին կամ ներքին ճնշումներու փորձե–
սանել), բ ո լ ո ր ն ալ Խ– Մ ի ո ւ թ ե ա ն մ ա ս ի ն խ օ ս ա ծ թեցին զօրք, զէնք, ձիեր, ռոճիկ, պաշար, խոբ–
ատեն կարծես մղձաւանջի մը մասին կը խօսին : Հուբգ եւ ամէն կարգի նպաստներով սրբազան այդ
ր ո լ ն դ է մ » : — 3 . Ն ր բ ա ց ք մ ր ձ գ ե լ ի ւ ր ո պ տ յ ի մ է ջ , պատերազմ ում ոօրավիգ եղան խաչակիրներին՝՛
Անոնք օտար երկիր մր կր ւլնաՀաաեն այն չափով Մ ւ ս ր ի ց ա յ ի ա ր ե ւ ե լ ե ա ն ափին վ ր ա յ : Աոլոթ-ով լ ր ի ւ իրանց բոլոր ոյժերով, ամենամեկ քաջութեամբ
որքան Հ ակախո րՀ րգա յին Հակում կր ցուցնէ ան։ լ ո ւ ա ս բ ա ն ո ւ թ - ի ւ ն ն ե ր չ է հ ա ղ ո ր դ ա ծ ա յ ս կ է տ ի մա ո լ Հ ալ ա տ ա ր մ ու թե ամ բ» : Ե*– Գլա դս աօն ի դ նւսՀ ա–
Ֆրանսան, որ վարկարեկուեցաւ Ա՚ոսկոլայի դա սին ; Հաւտնօրէն Խ • Միութեան միտքն է դէպի ծով աանքբ որ Հայաոտանին է ծաոա լում ՝
ելք մ ը ապահովել Պ ո ւ լ կ ա ը ի ո յ ։ ^ – 4. Փ ո խ ե լ կաոա–
շինքով , սկսայք կ քիչ մր վարկ շտՀիլ Լկ ոն Պ լո ւմ ի վարութիէնր , մէջն ըլլալով նախագահ իսմէթ ծաււայում է քաղաքակրթութեան» ; Հոովմալեզի
Ինէօնիւն ե ւ անոր տ ե ղ հաստատել բ ա ր ե կ ա մ կա–
ւօո.ո լա ծէն վերջ — « Կ ա ր մ ի ր Աստղը կբ մոլորի»։ ււավարոլթիւն մը : բ էսն ա ս ւո ե ւլհ իդ իոս ի ո ր ա կո ւմ ո վ «վադբա քին»
Ան դլի ո յ աշխատ աւ ո բակսւննե բ ր նախապէս բաւա Հ ա յ կա կան զօրքր պա բտուեց , 4լ1լամ ու րջնւե ր չՀ ան–
կան մտաՀոզութիւն կբ պատճառէին իրենց։ Բայց զոլրժոզ» Աբաքսբ սանձաՀաբուեց , ՝ ^ ա յ ժուլո–
ա յդ մ աս ին խօսք չկա յ պաշտօնական շբ ջ ան ւս կն ե– 3աջսրդ օրը , թրքական կառ ավարա.թիւնբ վո*֊ՐԳ՝Ր ոչնչացաւ եւ Հայասսււսնբ անապատ դար
բուն մէջ։ կ՛իմ սւնա յ Ա ո լոթով ի բերանաց ի զեկս յցը , բու յց չի ձաւ Ե ւ֊բոպացինե բ ի նենգ ու շաՀամոլ քաղաքա -
Եւ– ՚1՛յ" երկրին մէջ ուր մամուլբ խիստ կանոն՛ պատասխաներ եւ աՀա թէ ի՚սՀ ^ԼՐսէ* կան ո լթ ե ան շնոբՀ իլ : Գեռ Գերմ անիա յի Լէոպոլտ
նեբու ենթարկուած է, իքո ք ք կուտան Հրատարա Ա * կայսրէն եւ Պֆալցի կոմս ԵօՀ ան ՎիլՀ էլմից
կել երկու թերթեր , «Թան» եւ Լ& ք ս ^ ա Շ (՚",/" Պ * Սւսբաճօղլու կանչել կուտայ Պ. Եալչոնբ մինչեւ Պետրոս Մ եծ , կատաբինէ . Բ . կա յս -
անօբէնբ
Վերջինը ֆրանսերէն) , զոր «Համայնավար» կբ կո ( Հիւսէ յին ^աՀիտ), «Թանին» թերթին րոլՀ ին , մ ին չեւ Լո րո՜լ\ո ր ճ , Պքլիան , Ա աղոնով
րով ։
չեն . բայց որոնք ներքին բնդգիմադիր Հ ոսանքէ որ ծ ան օ իժ է իր ան դլի աս ի ր ա կան ղդացումնե
մբ աւելի , կբ ներկայացնեն Ա՝ոսկուայի արտա - Զա յն կբ ղրկէ Պոլիս, «Թ՚ս յմղ»ի թղթակից Ա ավ– եւ Լեն ին Հ ա յ կա կան Հաբցբ յո լզուեցաւ եւ ցարդ
քին քաղաքականութեան սւ րտա յա յտութ իւն ը ։ Ե– բուտիսի քով)ոբ Լոնտոն կը Հսււլոբզէ ռուսական մնացած ան լո լծ :
թէ չըլլա յին խորՀրզա յին մամուլը եւ անթելը ո– զեկոյցին աւ։ աջին երկու կէտեբր ։ Ա իւս երկու կէ՛ Գա բաւ ո բ վ էճբ Հայի եւ Թուրքի միջեւ մնաց
րոն ք ծա լրադո յն ո ւ մ զն ո ւ թ ե ամ բ կբ Հ արու ածեն տեբբ կր վերսէսլաՀ ուին ; միշտ սուր ։ Հա լի քիսե լ - չլինելու պայքաբւււմ
•Անգարա քի կտոավա բութ իւն ր ել մամուլը, ոչինչ Անդյեւսաքսոն մամուլբ անմ իջաւդ Է ս սլսւ յքաբ Թուրք ո շարունակեց օզ տաղսբծել Եւրոպան ՝. Եւ
պիտի յա յանէ ր իժէ բան մբ կնանցն ի Կաս* %Ր կբ բանայ ՚. Թերթերը կը լեցուին այս Հարցով , րոպական մ բ ց ա կց ո ւթ ե ան մէջ տեսաւ իր զո յ ո ւ -
պատրաստուի երկու երկիրներուն միջեւ՛. մինչգեռ կատարեալ լռութիւն կը տիրէ Ա ոսկու ու թիւնբ։ Միայն \Գբդ գարու ընթացքին Թուրքիան
յի եւ Անգաբայի մէջ՛. Մինչեւ անգամ կաբելի է որ բազմ աթիւ անգամներ Հակելով ա յս կամ ա յն ու–
ԱՆԳԼԻԱ ԵՒ Խ ՄԻՈՒԹԻՒՆԸ ԵՐԱՇԽԱՒՈՐԱԾ ԵՆ Ա եծն Բ րիտանիա ձեռնարկ մ ը կա տ ա ր ա Հչ– է Ա՝ ոս մին՝ կ արողացաւ գոյութիւն ունենալ իբրեւ սլե -
՛Լ,շանակալից է որ ռուսեւթու բք տագնապի կուա յի մէջ, յ ի շ ե ց ն ե լ ո վ 1941 Օղ՚ոստ– 13ի ծանու տոլթիւն, Հոգ չկ թկ կոտորակուած, փոքրա -
վերջին սուր փուլին մէջ, պաշտօնապէս մէկ բառ ց ա գ ի ր ը ո ր ո վ , ն ո յ ն ի մ ա ս տ յ ա յ տ ա ր ա ր ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ո վ ցած։ Այդ չր9անին կր, որ Անգլիոյ վարչապետ
չարտասանուեցաւ Մ ոսկուա յ ի կամ Անգարա յի Մ ե ծ ն ^ ր ի տ ա ն ի ա ե ւ Խ • Մ ի ո ւ թ ի ւ ն ը կ ՚ ե ր ա շ խ ա ւ ո – Աալզսլրին կր յայտարարկր թկ«բրիտանական նա
մէլ : րէին Թուրք իոյ գոյավիճակին պահպանումը : ւատորմ իզր չի կարող Արարատ բարձրանալ »,
Թկեւ այս գէսվքէ՚րր տեղէ ունեցած են անցեաք Արեւելեան երկիրներու գրեթէ ամբողջ գիւա– ի ո կ քիուսաստանի արտաքին նախարար՝ Լոբանով
նագիտոլթիւնբ առանց
յա լիսին , չատ ՀրաՀանղիչ կ պարզել անոնց ըն բաբդ ճամբաներոլ կը Հետեւի ։ (հա ստովս կին թկ կ՝ուղեն Հայաստան ր
ծաղրելոլ
թացքը։ Հայերի հ իրաւունք ունկին Թուրքերր
Երբեմն ալ կարեւոր լուրեր Հրապարակ կը նետ - Հայերր
Առտու մը Աոլոթով կր կանչկ Մ ոսկու ա յի ասելով թկ «Հայկական Գատր պատկա -
ուին պարզապէս խրախուսելու Համար շաՀագի - նում կ Եւրոսլայի
թուրք գեսսլանը, Ակլիմ Սկրփկր եւ բ ե ր ա ն ա ց ի ակրտկրներին» : «Իրօք եւրոպա
տութիւններր։ Չ,բոյց շրջած էր թէ մայրաքաղա կան ղիւանադիտութիլնր
կր լա յանկ այն սչայմաններր ղո ր հ) • Միութիւնր խաբում կր Հայերը ,
քը Պոլիս պիաի փոխագրուի։ Միջազգային մեկ - իսկ տկրտկրներր
կը ղնկ վերանորոգելու Համար իր բարեկամ՚ոլթիւ– կոկորդիլոսի արցունքներ կին
նիչնեբը զարմանազան ենթադրութիւննեբ բբին ։ թափում
նո թ ուրքիոյ Հետ : ի տես Հայկական կոտորածների։
Չորս կէտեր կը դրուին 1. Խ– Մ ի ո ւ թ ե ա ն Գիտէ՞ք ինչ էր բո^ն խնդիրը,– իջեցնել Հոգե -
ձզն\ Կարսը ե ւ Արտահանը , ե ր կ ո ւ փ ո ք ր շրջաններ ըու դինը Անգաբայի մէջ։ ՀԱՏԱՍՏԱՆՑԻ
Fonds A.R.A.M
