Page 3 - ARM_19-1946_01
P. 3
ւ տ յ ՚ տ ա ա տ 9 ս ն ^ ա ա « ձ ո ա տ ս ն ս ատ II տԱՀ Ա ԳԻԻԼխԱՆՀՔՆԵԱձ Ի
Ա^"ր9ին սլաՀուն խորին ցաւով էլ իմանանք թէ
0Մ6Շէ6ա–ք՚ո>1>Ո6է&ս–6 : ՏՕ». Ա1ՏՏ.<\ճա՝1 Ա ընկՌբ ԱրրաՀամ Գի ւ լիս ան ղանն ան մեռած է նոր
17, &ս« Օտատտաք - Րձ1ԱՏ (13*)
II աաոքուան առածին օրը, երեքշաբթի ս/ււաու , երեք
ա.։ 008. 15-70 - ֊ 0 . 0 Բ.^» 167Ճ-63
| չորպօրուան Հիւանդութենէ մբ վերՀ։
\> ո ւղա բ կա ւո ր ո ւթ իւն ը տեգի պ բա ի ունենա յ
ԱՐԵԳԻՆ– Տ««է>– % 0 > –6 ա լ ք ս >4 0 0 Ցա ՝ – 1՚1 Քս 2 0 0 ;,ան || ուր թաթ օր, Մոնմոըանս ի : Ա՝անրամասնութիւննե–
194Տ Հինգչարթբ 3 Յունուար մաո ո՝ ա*է% ւԴէտէ ոմ -
՚՛ Տիկին Հայկանոյշ Ա* Գիւլխանգան եան
ԺԸ • ՏԱՐԻ - 18° ձ ո ո ձ Ւյ° 4433–՜ն"ր շրջան թ ի ւ 228 Խմբագիյ եւ, էԼաւակը Ո* ու բեն խորին ռաւուԼ կբ Հաղորդես
մահլր իրենց ամուսնոյն եւ Հօր,
ԱԲՐԱՀԱՄ ԳԻԻԼԽԱՆԳԱՆԵԱՆի
ԱԶԱՏ Ր-ԷՄ Ն՝սա7՛ Սեզ<սգւ՝աեէԱեէ որ ա՚եդի ունեցաւ Տ-ունուաբ \ ին , առաուան ժ՜ամ բ
494.'ձ.֊ \§ի% , 72 տարեկան Հասակին մԷ չ , իբ ընակաըա–
ե ՀԱՅԱՍՏԱՆ ՑռւԱաւստաԱի Հա(հաւ մս^իԼ նին մէչ, Ա՝ ոնմորանսի , յ ե ա կարճատեւ Հ իւ ան–
ո֊ո ւթեան :
Պաշտօնական անունն է , Հ . Ա * Ս ՚ Ռես– ԱԶԳ– ՎԱՐՉՈՒԹԵԱՆ ՅՈՒՇԱԳԻՐԸ Հ՛ Ց • ՛հ • Արեւմա . Եւրոպայի կեգր • կոմիտ էն
աՈԼրլր(1ա, եթէ չենք սխալիր , Հ րամանագրուած իյՍԲ Ար֊էսքբ ազգ– վարչութիւնը առաջ– ի՛՛՛րի՛՛ վշտով կր Հաղորգէ մաՀբ
նորդ կարապետ արք– Ս սպլըս՚եսաբ սսարսպբոլ.
I 94 I ին ; Ամէն պարագա յի մէչ պատերազմ ի Ըս°՝ թեաս՚բ յուշագիր մը ուղղած է ներքին գորգերու
I ԸՆԿԵՐ ԱԲՐԱՀԱՄ ԳԻՒԼԽԱՆԴԱՆԵԱՆի
թացքին : Լ10 . Ա իութեան միւս Հանրապետու նախարարին, բողո±ելով կարգ մը ծանրակշիռ, նալփկին նախարաշւ Հ • Հանրապետութեան, նախ–
թեան ց անուններն "ւ յ՛ •յրմարցուած են նոյն ան– զրպարտութեանց դ է մ : կարսսսապենք սւմբողջոլ. կին անգամ Հ– 8– ՛ե• Տ * ի ւ ր ռ յ ի , ո ր տ ^ ղ ի ունե սաւ
ո ւան ա կոչութեան , Ս . Ս • Ռեսպռւրլիդա թսասբ , իբրեւ կարեւոր վւաստաթուղթ մը որ կը Աուահւաբ \իս, յէ կարճ առ լ Հ ի ւան դո ւթե ան .
( ^/ ալի տա կան Ա ոցիալիստ * Հան բա պետ ութ իւն ) պարզէ եղերական շրջասի մր պատկերը։ Այս առ յՀ տարեկա*յ Հասակին մէՓ, իր բնակարանը, Մոն–
Աւելորդ է պրպտել այս խորթ անուանակոչուէ թիւ ըսենք որ նախապէս տրուած յուշագիբնեբուն մ որանս ի :
թե ան պատճառները՛. ԼԱ՚իեւնոյն ատեն 20 25 Օ* խիստ վիրաւորիչ պատասխան մը տուած էր նախ ԾԱՆՕԹ— Մասնաւոր մաեսպդ ղրկուած չըլ–
•տար բառեր ալ պա ր տ ա գր ո ւե ց ան , ոե՚վո լՈԼցէւա, յ կին նախարարը, Պ– Ցացոս– — լալով , կը խ&դբուի ներկայս իրր այդ նկաաել :
փոխանակ յ եղատի ոխ ո ւթեան , աարաիա ( կուսակ
(Iստէ զան ո ւթե ան խողովակով, ստացանք Զ՚՚ր
ցութիւն) ե լ ն * ։ Աիայն գիտել պիտի տայինք թէ 24)7)45 է) ո լա հի ր պաշտօնական
գրութիւն շ, որով
ոչ ֆրանսերէնը, ոչ անգլիերէնը, ոչ ալ ուրիշ ԳքԼԷ՜ 1լո Հաղորդէիք
մեզի թէ, Հելլէն սլ1.տա1լան .օր– երեք ամիս եւ Հինգ օր բանտարկութեան դատա
, որ ամ
խաւ ո ր լեգո ւներ ունին «օ ովե տա կան^ի Համագօբ կաններու եւ անսլատասիւանատոլ տարրերու ասչօ~ պարտած է Հայ մը , Հչովսէվւ Այվաղեան
կատարէր
բառբ , մեր սքանչելի <ձխո րՀ րգ ա յինը՝% ։ • րինոլթեանց ղէս՝՛՝ մեր Հօտին պա շս, պան ո լ իմ ե ան ը բաստան ո լած էր թէ լրտեսութիւն կբ
Անշուշտ մեղի ալ չեն կրնար պարտագրել որ Համար, Հարկ եղաօ՜ ՀրաՀանգներր տուահ՜ էք ճեր /տ՛ուրքի ո յ Հարաւա յին ս ա Հ մաններ՛ո ւն վր՛ա յ , ի
աղճատենք լեղուն 1 անտեղի օտարացումներով ։ ս պասա րկոլթիւննե րուն , որուն Համար շնորՀակտ– Հաշիւ օտար պետութեան մը։ Թուրք թերթերը կը
Այս ճակատին վրայ, ինչպէս առ Հասարակ լո ւթ ի ւնն ե ր ս կր յա յտնեմ ձեզի ՛ւ գրեն թէ Տ • Այվաղեան 1 որ փոքր տա րիքէն խնա՛մ
մ շա կոյ թի վեր աբերե ալ Հ ար ց եր ու մէչ Աը տասաՀ– ՚(յոյն գրութեամբ։ կլք Հաղորգէիք նաեւ թէ , ուած է գերման ընտանիքի մ բ կողմ է , կարեւոր
մանը պէաք է պաՀԷ իբ ան կախ ութ իւն բ ^ առանց ձեր ս պա ս ա ր կո ւթ ի ւնն ե ր ո Լ տեղեկա–գրութեանց կապեր Հաստատած էր Ալէ քս ան տ ը է թ ի եւ Ատա–
դաւանանքի ՛եւ Հատուածական խտրութեան : Երբ մէ^ ցոյց տրուա^. անՀերքելիփաստեբով Հաստատ նայի գերման Հիւպատոսարաններու Հետ; Պատի
Ե րե ւան ցին եր ը մէկ ստորակէտ չեն գի չի ր » Հէկ ուած է որ , ոչ նուաղ թիւով Հայեր, \922էն ի ժը լրացնելէ ՚ / ^ ՜ / ՚ ՚ ^ ւ գատապարտեալբ ձուկէս աաըի
բառ չեն "ո,բվիր յանուն լեղուի անկախութեան , վեր , ի մ ասնաւո ր ի Հ ե լլէնեւի տա լական եւ Հ ելլէն– աքսորուած պիտի մնա յ Ջօըում է Չբաւած են իր
մ աքրութեան ել ճոխացման , պար գա պ է ս գետնա֊ եւգերմ ան սւ կան պատերազմ ին , գբաւմ ան շրջանին /՚^ՀՔ^՛ ՐԸ 1 ճւ՚ՕՕ ո սկի , գրամեքենայ մր եւ ատր
քա ր շ ստրկո ւթիւն է կար աւան ի ն խառն ո ւիլ Հ ել վերջին յեղավէոխութեան րնթացքին, գտնուած ճանակ մը է
Ա) բան սա յի աղաաա դրութենէն անժ՛ ի^ապ է ս են Հակազգային արաբքեերու մէ^ Զլրտեսութիւն , ՊԵԼԺԻԱԿԱՆ ՖՐԱՆ-ԲԸ պիաի պաշտպանելի
վեր^ը , կարելի եղաւ ամւիովւ գաղափար մ բ կազ իտալելգերմաննեբոլ Հետ գործակցութիւն , սեւ ամէն գնով ։ Արժեզրկումի վաիւ էկա յ , ին Հպէ ս
մել մեը Հայրենիքի կացութեան մասին։ ՚էչմիածնի շուկա յ , օփլԱ1յ|ւ անգամ , սպանութիւն եւն . եւն^ , յայտարարեց ելմտական նաէւարաբը :
պատգամաւորներն ալ իրենց կարգին շաՀեկան աե.– եւ կբ թելադրէիք որ խրատէինք մեր.Հօտը, որ–
զեկութիլեներ Հաղորդեցին , մէկ ամիս կամ աւել^, պէսզի իրենց ել. պետութեան շւսՀուն Համար յ ԱՏյ– ՀԼ/սն տուրքը վճարած եւ վերին զինուորական իշ–
իմ. յւն ութե անց գնաՀաամ ան արժանացած (ԼԷԼա ԱԼ
պտտելով Երեւանի մէչ ; սուՀետեւ ըլլան օրինապաՀ ։
Ւ՚*նչ կբ ներկայացնէ ընդ-Հ • պատկերը։ Պ • *\յաէսա բա ր ( թ ո յ լ տուէք Հաղորդել Զեր "գարելի** է անտեսել ;
1, Երկիր բ ամբողջական զօրաշարժ; ի ենթար 1Լսեմոլթեան թէ , դժբախտաբար , ղոՀ գացած էք 4. Գրաւման շրջանին, քֆաշական եւ նաց իա*
կուած Ր յ լ Ա 1 "վ ) Ժողովուրդին գլխաւոր ճիգը կե՚Հ– ձ&՜ր * աալտԱՕյ ր կութ ե ւահց - ^ ր ա ր ւ.;,: ղւ,.4չս^Ն ւտՒձ՜ղԼՎիտ։*,՚/–կյտ 1– թ ռնտ կաւ ո ւթ ե ան դէմ ծառացող Հելյէն բնզ Հ *
բոնացած էր պատերազմին վրայ , մանաւանդ. 1 Տ՚^ք գրերոլ պարունակութեան ; ազատագրական շարժում ին Հա յրենասիբաբար
(թունիս 2,2, էն ի։ վեր ։ Ամ բոզ^ եր ի տ աս արդու թ քւ ւն բ Պատ իւ ուն իմ վճռական օր էն յա յա արար ել Հ ե - մ ա սն ա կց ո գ Հայ երիտասարգներէն շատ եր ուն ի–
զինուոր , 1 եէն մինչեւ 55 տա րե կան ; զի թէ, Հայ ժոգովուրգբ \Ք)2,ձէն մինչեւ այսօր , րենց Հ ելլէն եղբա յ րնե բու կողքին գեր մ ս/նօ-չօ լի ւս–
կ ո րուստնեռ ր ը , դժուար է ստոյգ թիւեր Հա ազգովին , ցո յց տուած է կատարեալ օր ինաւդա– կան կազմակերպութեանց կողմ է՛ անգթ օ րէն զնգա–
ղորդել ։ Երկու տարի աոո/Փ , իրազեկներ կբ Հաշ Հութիւն եւ անկեղծ Հե լլէնաս իբութ իւն , ուրեւՈէ կաՀարուիլբ , Հայ թաղամասեր ուն ^Ր^էԻգոլ–էԼԸ 1
ուէին 70.000, սպանուած , վիրաւոր , գերի ։ 1Ս՚՛է՝՝ոI՛՝ \լ ձեւուի Հայ անմեղ ժոզովուրզին մա– Հ բկիզուած փար ան կաներ ո ւ մԷ ^ մեր աոգտ յ իննե
( 1941 ի ճմբան , երբ միլիոնաւոր գերիներ ԼեՀաս– քուր ճա կտին քս ուած արատը սլար զա պէս ս ւ9 հ - րէն ոմ անց ո ւլՕ ոզ$ ա յ րո Լ իI ր ֊ռ լ տխրաՀռէակ պա
տանի եւ Ղ*երմ անիո յ արգելարանները կը փոխա կում կբ պատճառէ մ եղի , Որո վՀե տել ան եղած է շարումներու Հ ետեւանքով բազմ աթիլ Հա յեր ուն
գրուէին , զարՀուբելի պայմաններու մԷ9, երբ օ– Հետեւանքովը ձեր սսլասարկութեանց անՀիմն տե– եւս –Գերմանիա գերի տարուիլը՝ արդեօք կրնալը
կբ մեռնէր Համաճարակներէ
ր ա կան 7~–800 Հողի դե կագի րնե բուն որ անոնք Հա ր կա դրուած են ձեզի արդիւնք ըլլալ գերմանեւիտա լական գործակցու
եւ անօթ ութ են է , Հայ ղոՀեբուն թիւը կը Հաշուէին մատուցանել, քօոաըկհլու Համար Հայ ժողովուր թեան :
ՏՕՕՕէն, աւելի ։ Ւսկ ռազմադաշտին վրայ, միայն դին դէմ անսլատասխանատու տարրերու կոզմէ ի Տ.~ Գերմաններու մեկնումէն վեբ9, ՀեԱէն
հ)ր իմ ի շրջանին մ է^ Հայկական կորուստները կը զ ործ գրուած եւ միշտ ալ անպատիժ մնացած ա– ազատագրական շարժումին մասնակցող Հա յեր էն
։
նման ցնէ ին չարդի մը, 15 20.000 զոՀերով) պօրէն արարքեերըլ, Լրանա , ծեծ, ազգային 1111՚~ շատերը, իէ^Անց պարտականութիւնը լրացած
Այս կսկծալի եւ ան իա ւսա տիե լի գոՀաբերու– ժ ան ա սլա տ ո ւո ւթ ե ան դէմ անարգանք ^ ս սլան ո ւ– նկատելով , իրենց պատեանը քաշուա^ ել վւոքրա–
թեանց մ է 2 , Հա յ կա կան բազուկ բ վւայյեցաւ ան թիւն գ յտվւշտակութիւն եւն . եւն . ) : թիւ անսլատաս խանս/տոլ Հայեր մասնակցած ըլ
նման քաս2յյյգո բծ ութ իւննե՝ րով , բոլոր ճակատնե լան իսկ վերչին յե ղավա խութ եան եւ ան սա քով ի–
րուն վրայ ։ կ ովկտս էն մինչեւ 3) ին լան տ ա , \շսթ ո– 1 .՝— Պ* ՝\յախարար, թողո՛ւնք պատմական Հե բենց պետերուն Հ րամ անին , սի/րւսգործութիւննեբ
նիա , Լեթոնիտ եւ Լիթուանիա : ք1 վերջոյ մինչեւ ռաւոր անցեալբ , ոբ՝ լեցուն է Հայկական Հելլէնա– ալ գործած ըլլան, արդեօք պետութեան զատա
Պերլին յ որուն գուռները զարնող աոտԳվւն զօրա սիրոէ թեան ՛իա ղուն դրուագներով ։|922^ աղէտին կան օր կանո/, ր բ ի վ իճակի Հէ ի^ն անՀատապէ ս տ–
բաժիններէն մէկը Հայկական էր։ Թերթ երբ ար աոաՓ , ք*զմիրի Հռէէէն գրաւման րնթացքին , 1'զմի– նոնց ղասբ ատ լու , եւ ո՝* ր ռամկավար ս կզբունք–
ձանագրեցին մին չեւ 70 Հ այ //օ րավա րնե ր եւ ծո բի բոլոր այշացեղ տարրերուն այդ ԴՐ*"*–*՛՝ան ո Լ ^ ներով ան Հա տակտն պատասխանատուութիւնը Հա
վակալ մբ, առանց Հաշուելու օդաչուներ ր, Հ բե ունեցած ակն յա յանի թշ^ւ ամ ութիւնբ արՀ ամ ա ր– ւաքական պատասխանատուութիւն երեք ակտյուհ–
տա ձիգն երբ եւ ուրիշ բաոմադան մասնագէտներ , Հելով ^ Հա յ ժ ո զ ո ւէո ւր զ ր անվե րասրսՀօ րէն Հելլէն 1"վ, անմեղ ել օրինապաՀ ժողովուրդ մր ազգովին
250—300.000 Հոգինոց բսյնակի մչ, մէէ։ դատին ու դրօշին յաղթանակին թեր կանգնած , անարգանքի սիւնին կը գամուի , այն ալ պաշտօ
2. Հակառակ պատե ր տ զ մի սարսավւներո ւն , նիւ թասլէս եւ բաբոյասլէս Հելլէնական շաՀուն դո֊ նական գրութեամբ մր : բ գարուն մէ9 կ՚ապ
երկրին մ էչ մնացած ուժեր ր , մ ան աւանդ կին ե ր ը Հ տ րե բուած , եւ այս պատճառաւ իսկ ՚Եգ*^ ի(1Ր վե– րինք |
Հ բաշքնե ր գործած են , գո Հացն ելով օրուան պա– րազրտւոզ թուրք զինեալ ուժ՜երուն եւ խուժանին
Հանթներբ։ Մէկ իսօ"Ք"։/՝ շինարար աշխատանք եւ կողմ է Հուրէ եւ սուր է անցուած եւ անկէ մ ազա– Վսեմ* նախաբար գ թ ո յ յ տուէք անցողակի
յառածդ իմ ութիւն , որքան թո յլ կուտա յին պա յ– պու ր ազատած մեր խլեակնեբուն պարտադրուած յայֆոնել թէ, վհ՚Ր՚՚յիշհալ յանցանքներով բանատբ–
մ անն երը : րո նազ ազթի Հ ե տ ե ւսքն քո վ , անոնցմէ շատեր ու ն(1 ու - կուած Հա յե բոլ թիլը քսանբ չանցնիք եւ անոնց
Մ էկգի դն ել ով կ տ ր գ մը չտեսն եր ո ւ ն ա ււ ատն ապաւ ինտծ բԱալբ կարելիէ է ուրանալ : ալ յանց ապա րտութիւն ը խնգրական է։
՝յնժ 2. Այ ս պա յ մ անն եր ուն տակ Տ ունաստ ա ն ա - 6.–— Գալով Գերմանիա գործաւորներ ղրկու ած
շռա յլա բան ո ւթ ի ւնն ե ր բ , ուրախութեամ բ ե ը Հաս
ըլլալու պարագային , ղերմանօ - շս լի ական
տատենք ո բ Հա յաս տան ի մ՜ոդով ուըդը կրցած է պաստանած եւ \*)22էն ի վեր, առանց պետութեան
սարսաւիի զեՀենէն Փրկուելու մտաՀոգոլթեամը ,
տոկալ բազմապիսի դժուարութեանց, եւ նոր պիւտճէին ոհւէ բեռ ըլլալու, «թէնէքէլի մտՀարէ–
Հակաոակ մեր յո րգո րնե բուն , Հազարաւոր բոյնե–
նուաճումներ կտտա րե լ , մ ասնաւո րապէ ս մ շւսկո ի նեբուՀ, մէշ ապրելու Հ ար կագ բուած եւ ($ու1ոսսա
րոլ կ՛՛՛լքի"" հքէէ Ք՛՛՛նի մբ Հարիւր Հայեր եւս
թի եւ ճարտարարուեստի ճակատներուն վրա ք ։ տանի արեւէն ու Փուրէն ոնտնոգ Հայ ժողովուր
զո րհ աւո ր ի Հանգամանքով , ինքնաբերաբար Գեր
3. յ՚նչպէս մենք , Հայաս/ոանի ժ ոզովուրզն ալ դէն , Վսեմ. նտիստրարբ էլրնսՐյ ր"ել մեզի թե ՝
մանիա ապաստանած են , կարելի է որ այս պա
կ բ ս պա սէ , որ ա ւե լի ս եբւո կապեր Հաստատ ու ի ն 22 տարիներէ ի ՚իեր քանիո Հոգի լրտեսութեամբք,
րագան էիաստ ծառայէ Հայ ժողովուրդի ազգովին
ԱրտաստՀմ ան ի Հետ Հ $)արզ բաղձանք մը չէ ա յս % տմ րաստտնուաՆ եւ գա տա պարտ ու թիւն կրաքք են •
ս չ-Հտ քր են ա ս ի ր ո ւթ եան :
այլ իրական պաՀան^ մը։ Մանաւանդ Հիմա որ այսպիսի աՀաւոր ոճրի մր ամբաստանութեան վե
Հայաստանի մէք ալ 1լ արծարծեն Հոդային ս(ա~ րագրում էն առա 9։ Ա" րգեօք Հարկ եւ անՀրսո՛ /. • ա 7. Անդրադառնալով սեւ շ ՚ " ՜ կ ա յ ի ՛թ՝*բագրու–
Հանիներու եւ ներգաղթի խնդիրբ , Հրապարակա էհ Ր , խղճի քքէ խուսափելու Համար, անդամ մին , պատերազմի շրչանին անօթութեան ճիրան
յին ժողովներով: մր զատական արխիւներր քննել։ ներէն փրկուելու մտաՀոզութեամբ , Հելլէն ^մավ
4. էշ^միածնի եկեղեցական ժոզովբ եւ Ամենայն 3. քաղաքակրթութեան օրրանր ել մերրի ազօրաքչյական շարժումին եթէ մասնակցած են
Հա յո ո կաթողիկոսութեան վե րաՀաստատում բ, I՛Բհ1՚ո՚ՐԴ Հ՛" II՛Լ՛՛՛՛ի.ՐՐ՝ Ցանաոտան ,ֆա՚ակտնիտսւ– մաս մ ր Հայեր եւս, արդեօք անոնցմէ քանիԲ Հոգի
պաշտօնաթերթով եւ *հէոբգեան շտեմարանի վերա Լ1՚ռյ ՚ոմտրգի յարձակումին ենթարկուած֊ պա Հարս աո է թիւն դիզած եւ իբր տ օ ս ր լ օ ղ ո ս ^ ^ գա*
բացումով՝ նշանակալից բա րեվա խո ւմնե ր են, որ Հուն, քա9արի Հելլէն Հայրենասէրներու կողքին տարան յանձն ու ած են Հ Արղարութ իւնբ կր պտ–
պ քոռ ի նպաստեն կապեր բ ամրապնդելու։ զինուորագրուող Հ ե լլէնաՀ սլատա կ Հա քեռու ել ո չ ֊ Հանչէբ որ ամ՚րաստանութ իւննե ր ը Հիմնուած ըլ
Մնացեալի մասին մ ի շա աո ի քժ պիտի ունե Հպատակ Հայ կամաւորներոլ Հելլէն գրոշին պ ան լային իրական տուեալներու վրայ։
նանք խօսելու , բացորոշապէս պարզելով մ եր աե– ձ՛ալի յաղթանակին Համար արիաբար իրենց ար (Մնացեալը յաջորդով)
սակէտնԼրը : &.
Fonds A.R.A.M
Ա^"ր9ին սլաՀուն խորին ցաւով էլ իմանանք թէ
0Մ6Շէ6ա–ք՚ո>1>Ո6է&ս–6 : ՏՕ». Ա1ՏՏ.<\ճա՝1 Ա ընկՌբ ԱրրաՀամ Գի ւ լիս ան ղանն ան մեռած է նոր
17, &ս« Օտատտաք - Րձ1ԱՏ (13*)
II աաոքուան առածին օրը, երեքշաբթի ս/ււաու , երեք
ա.։ 008. 15-70 - ֊ 0 . 0 Բ.^» 167Ճ-63
| չորպօրուան Հիւանդութենէ մբ վերՀ։
\> ո ւղա բ կա ւո ր ո ւթ իւն ը տեգի պ բա ի ունենա յ
ԱՐԵԳԻՆ– Տ««է>– % 0 > –6 ա լ ք ս >4 0 0 Ցա ՝ – 1՚1 Քս 2 0 0 ;,ան || ուր թաթ օր, Մոնմոըանս ի : Ա՝անրամասնութիւննե–
194Տ Հինգչարթբ 3 Յունուար մաո ո՝ ա*է% ւԴէտէ ոմ -
՚՛ Տիկին Հայկանոյշ Ա* Գիւլխանգան եան
ԺԸ • ՏԱՐԻ - 18° ձ ո ո ձ Ւյ° 4433–՜ն"ր շրջան թ ի ւ 228 Խմբագիյ եւ, էԼաւակը Ո* ու բեն խորին ռաւուԼ կբ Հաղորդես
մահլր իրենց ամուսնոյն եւ Հօր,
ԱԲՐԱՀԱՄ ԳԻԻԼԽԱՆԳԱՆԵԱՆի
ԱԶԱՏ Ր-ԷՄ Ն՝սա7՛ Սեզ<սգւ՝աեէԱեէ որ ա՚եդի ունեցաւ Տ-ունուաբ \ ին , առաուան ժ՜ամ բ
494.'ձ.֊ \§ի% , 72 տարեկան Հասակին մԷ չ , իբ ընակաըա–
ե ՀԱՅԱՍՏԱՆ ՑռւԱաւստաԱի Հա(հաւ մս^իԼ նին մէչ, Ա՝ ոնմորանսի , յ ե ա կարճատեւ Հ իւ ան–
ո֊ո ւթեան :
Պաշտօնական անունն է , Հ . Ա * Ս ՚ Ռես– ԱԶԳ– ՎԱՐՉՈՒԹԵԱՆ ՅՈՒՇԱԳԻՐԸ Հ՛ Ց • ՛հ • Արեւմա . Եւրոպայի կեգր • կոմիտ էն
աՈԼրլր(1ա, եթէ չենք սխալիր , Հ րամանագրուած իյՍԲ Ար֊էսքբ ազգ– վարչութիւնը առաջ– ի՛՛՛րի՛՛ վշտով կր Հաղորգէ մաՀբ
նորդ կարապետ արք– Ս սպլըս՚եսաբ սսարսպբոլ.
I 94 I ին ; Ամէն պարագա յի մէչ պատերազմ ի Ըս°՝ թեաս՚բ յուշագիր մը ուղղած է ներքին գորգերու
I ԸՆԿԵՐ ԱԲՐԱՀԱՄ ԳԻՒԼԽԱՆԴԱՆԵԱՆի
թացքին : Լ10 . Ա իութեան միւս Հանրապետու նախարարին, բողո±ելով կարգ մը ծանրակշիռ, նալփկին նախարաշւ Հ • Հանրապետութեան, նախ–
թեան ց անուններն "ւ յ՛ •յրմարցուած են նոյն ան– զրպարտութեանց դ է մ : կարսսսապենք սւմբողջոլ. կին անգամ Հ– 8– ՛ե• Տ * ի ւ ր ռ յ ի , ո ր տ ^ ղ ի ունե սաւ
ո ւան ա կոչութեան , Ս . Ս • Ռեսպռւրլիդա թսասբ , իբրեւ կարեւոր վւաստաթուղթ մը որ կը Աուահւաբ \իս, յէ կարճ առ լ Հ ի ւան դո ւթե ան .
( ^/ ալի տա կան Ա ոցիալիստ * Հան բա պետ ութ իւն ) պարզէ եղերական շրջասի մր պատկերը։ Այս առ յՀ տարեկա*յ Հասակին մէՓ, իր բնակարանը, Մոն–
Աւելորդ է պրպտել այս խորթ անուանակոչուէ թիւ ըսենք որ նախապէս տրուած յուշագիբնեբուն մ որանս ի :
թե ան պատճառները՛. ԼԱ՚իեւնոյն ատեն 20 25 Օ* խիստ վիրաւորիչ պատասխան մը տուած էր նախ ԾԱՆՕԹ— Մասնաւոր մաեսպդ ղրկուած չըլ–
•տար բառեր ալ պա ր տ ա գր ո ւե ց ան , ոե՚վո լՈԼցէւա, յ կին նախարարը, Պ– Ցացոս– — լալով , կը խ&դբուի ներկայս իրր այդ նկաաել :
փոխանակ յ եղատի ոխ ո ւթեան , աարաիա ( կուսակ
(Iստէ զան ո ւթե ան խողովակով, ստացանք Զ՚՚ր
ցութիւն) ե լ ն * ։ Աիայն գիտել պիտի տայինք թէ 24)7)45 է) ո լա հի ր պաշտօնական
գրութիւն շ, որով
ոչ ֆրանսերէնը, ոչ անգլիերէնը, ոչ ալ ուրիշ ԳքԼԷ՜ 1լո Հաղորդէիք
մեզի թէ, Հելլէն սլ1.տա1լան .օր– երեք ամիս եւ Հինգ օր բանտարկութեան դատա
, որ ամ
խաւ ո ր լեգո ւներ ունին «օ ովե տա կան^ի Համագօբ կաններու եւ անսլատասիւանատոլ տարրերու ասչօ~ պարտած է Հայ մը , Հչովսէվւ Այվաղեան
կատարէր
բառբ , մեր սքանչելի <ձխո րՀ րգ ա յինը՝% ։ • րինոլթեանց ղէս՝՛՝ մեր Հօտին պա շս, պան ո լ իմ ե ան ը բաստան ո լած էր թէ լրտեսութիւն կբ
Անշուշտ մեղի ալ չեն կրնար պարտագրել որ Համար, Հարկ եղաօ՜ ՀրաՀանգներր տուահ՜ էք ճեր /տ՛ուրքի ո յ Հարաւա յին ս ա Հ մաններ՛ո ւն վր՛ա յ , ի
աղճատենք լեղուն 1 անտեղի օտարացումներով ։ ս պասա րկոլթիւննե րուն , որուն Համար շնորՀակտ– Հաշիւ օտար պետութեան մը։ Թուրք թերթերը կը
Այս ճակատին վրայ, ինչպէս առ Հասարակ լո ւթ ի ւնն ե ր ս կր յա յտնեմ ձեզի ՛ւ գրեն թէ Տ • Այվաղեան 1 որ փոքր տա րիքէն խնա՛մ
մ շա կոյ թի վեր աբերե ալ Հ ար ց եր ու մէչ Աը տասաՀ– ՚(յոյն գրութեամբ։ կլք Հաղորգէիք նաեւ թէ , ուած է գերման ընտանիքի մ բ կողմ է , կարեւոր
մանը պէաք է պաՀԷ իբ ան կախ ութ իւն բ ^ առանց ձեր ս պա ս ա ր կո ւթ ի ւնն ե ր ո Լ տեղեկա–գրութեանց կապեր Հաստատած էր Ալէ քս ան տ ը է թ ի եւ Ատա–
դաւանանքի ՛եւ Հատուածական խտրութեան : Երբ մէ^ ցոյց տրուա^. անՀերքելիփաստեբով Հաստատ նայի գերման Հիւպատոսարաններու Հետ; Պատի
Ե րե ւան ցին եր ը մէկ ստորակէտ չեն գի չի ր » Հէկ ուած է որ , ոչ նուաղ թիւով Հայեր, \922էն ի ժը լրացնելէ ՚ / ^ ՜ / ՚ ՚ ^ ւ գատապարտեալբ ձուկէս աաըի
բառ չեն "ո,բվիր յանուն լեղուի անկախութեան , վեր , ի մ ասնաւո ր ի Հ ե լլէնեւի տա լական եւ Հ ելլէն– աքսորուած պիտի մնա յ Ջօըում է Չբաւած են իր
մ աքրութեան ել ճոխացման , պար գա պ է ս գետնա֊ եւգերմ ան սւ կան պատերազմ ին , գբաւմ ան շրջանին /՚^ՀՔ^՛ ՐԸ 1 ճւ՚ՕՕ ո սկի , գրամեքենայ մր եւ ատր
քա ր շ ստրկո ւթիւն է կար աւան ի ն խառն ո ւիլ Հ ել վերջին յեղավէոխութեան րնթացքին, գտնուած ճանակ մը է
Ա) բան սա յի աղաաա դրութենէն անժ՛ ի^ապ է ս են Հակազգային արաբքեերու մէ^ Զլրտեսութիւն , ՊԵԼԺԻԱԿԱՆ ՖՐԱՆ-ԲԸ պիաի պաշտպանելի
վեր^ը , կարելի եղաւ ամւիովւ գաղափար մ բ կազ իտալելգերմաննեբոլ Հետ գործակցութիւն , սեւ ամէն գնով ։ Արժեզրկումի վաիւ էկա յ , ին Հպէ ս
մել մեը Հայրենիքի կացութեան մասին։ ՚էչմիածնի շուկա յ , օփլԱ1յ|ւ անգամ , սպանութիւն եւն . եւն^ , յայտարարեց ելմտական նաէւարաբը :
պատգամաւորներն ալ իրենց կարգին շաՀեկան աե.– եւ կբ թելադրէիք որ խրատէինք մեր.Հօտը, որ–
զեկութիլեներ Հաղորդեցին , մէկ ամիս կամ աւել^, պէսզի իրենց ել. պետութեան շւսՀուն Համար յ ԱՏյ– ՀԼ/սն տուրքը վճարած եւ վերին զինուորական իշ–
իմ. յւն ութե անց գնաՀաամ ան արժանացած (ԼԷԼա ԱԼ
պտտելով Երեւանի մէչ ; սուՀետեւ ըլլան օրինապաՀ ։
Ւ՚*նչ կբ ներկայացնէ ընդ-Հ • պատկերը։ Պ • *\յաէսա բա ր ( թ ո յ լ տուէք Հաղորդել Զեր "գարելի** է անտեսել ;
1, Երկիր բ ամբողջական զօրաշարժ; ի ենթար 1Լսեմոլթեան թէ , դժբախտաբար , ղոՀ գացած էք 4. Գրաւման շրջանին, քֆաշական եւ նաց իա*
կուած Ր յ լ Ա 1 "վ ) Ժողովուրդին գլխաւոր ճիգը կե՚Հ– ձ&՜ր * աալտԱՕյ ր կութ ե ւահց - ^ ր ա ր ւ.;,: ղւ,.4չս^Ն ւտՒձ՜ղԼՎիտ։*,՚/–կյտ 1– թ ռնտ կաւ ո ւթ ե ան դէմ ծառացող Հելյէն բնզ Հ *
բոնացած էր պատերազմին վրայ , մանաւանդ. 1 Տ՚^ք գրերոլ պարունակութեան ; ազատագրական շարժում ին Հա յրենասիբաբար
(թունիս 2,2, էն ի։ վեր ։ Ամ բոզ^ եր ի տ աս արդու թ քւ ւն բ Պատ իւ ուն իմ վճռական օր էն յա յա արար ել Հ ե - մ ա սն ա կց ո գ Հայ երիտասարգներէն շատ եր ուն ի–
զինուոր , 1 եէն մինչեւ 55 տա րե կան ; զի թէ, Հայ ժոգովուրգբ \Ք)2,ձէն մինչեւ այսօր , րենց Հ ելլէն եղբա յ րնե բու կողքին գեր մ ս/նօ-չօ լի ւս–
կ ո րուստնեռ ր ը , դժուար է ստոյգ թիւեր Հա ազգովին , ցո յց տուած է կատարեալ օր ինաւդա– կան կազմակերպութեանց կողմ է՛ անգթ օ րէն զնգա–
ղորդել ։ Երկու տարի աոո/Փ , իրազեկներ կբ Հաշ Հութիւն եւ անկեղծ Հե լլէնաս իբութ իւն , ուրեւՈէ կաՀարուիլբ , Հայ թաղամասեր ուն ^Ր^էԻգոլ–էԼԸ 1
ուէին 70.000, սպանուած , վիրաւոր , գերի ։ 1Ս՚՛է՝՝ոI՛՝ \լ ձեւուի Հայ անմեղ ժոզովուրզին մա– Հ բկիզուած փար ան կաներ ո ւ մԷ ^ մեր աոգտ յ իննե
( 1941 ի ճմբան , երբ միլիոնաւոր գերիներ ԼեՀաս– քուր ճա կտին քս ուած արատը սլար զա պէս ս ւ9 հ - րէն ոմ անց ո ւլՕ ոզ$ ա յ րո Լ իI ր ֊ռ լ տխրաՀռէակ պա
տանի եւ Ղ*երմ անիո յ արգելարանները կը փոխա կում կբ պատճառէ մ եղի , Որո վՀե տել ան եղած է շարումներու Հ ետեւանքով բազմ աթիլ Հա յեր ուն
գրուէին , զարՀուբելի պայմաններու մԷ9, երբ օ– Հետեւանքովը ձեր սսլասարկութեանց անՀիմն տե– եւս –Գերմանիա գերի տարուիլը՝ արդեօք կրնալը
կբ մեռնէր Համաճարակներէ
ր ա կան 7~–800 Հողի դե կագի րնե բուն որ անոնք Հա ր կա դրուած են ձեզի արդիւնք ըլլալ գերմանեւիտա լական գործակցու
եւ անօթ ութ են է , Հայ ղոՀեբուն թիւը կը Հաշուէին մատուցանել, քօոաըկհլու Համար Հայ ժողովուր թեան :
ՏՕՕՕէն, աւելի ։ Ւսկ ռազմադաշտին վրայ, միայն դին դէմ անսլատասխանատու տարրերու կոզմէ ի Տ.~ Գերմաններու մեկնումէն վեբ9, ՀեԱէն
հ)ր իմ ի շրջանին մ է^ Հայկական կորուստները կը զ ործ գրուած եւ միշտ ալ անպատիժ մնացած ա– ազատագրական շարժումին մասնակցող Հա յեր էն
։
նման ցնէ ին չարդի մը, 15 20.000 զոՀերով) պօրէն արարքեերըլ, Լրանա , ծեծ, ազգային 1111՚~ շատերը, իէ^Անց պարտականութիւնը լրացած
Այս կսկծալի եւ ան իա ւսա տիե լի գոՀաբերու– ժ ան ա սլա տ ո ւո ւթ ե ան դէմ անարգանք ^ ս սլան ո ւ– նկատելով , իրենց պատեանը քաշուա^ ել վւոքրա–
թեանց մ է 2 , Հա յ կա կան բազուկ բ վւայյեցաւ ան թիւն գ յտվւշտակութիւն եւն . եւն . ) : թիւ անսլատաս խանս/տոլ Հայեր մասնակցած ըլ
նման քաս2յյյգո բծ ութ իւննե՝ րով , բոլոր ճակատնե լան իսկ վերչին յե ղավա խութ եան եւ ան սա քով ի–
րուն վրայ ։ կ ովկտս էն մինչեւ 3) ին լան տ ա , \շսթ ո– 1 .՝— Պ* ՝\յախարար, թողո՛ւնք պատմական Հե բենց պետերուն Հ րամ անին , սի/րւսգործութիւննեբ
նիա , Լեթոնիտ եւ Լիթուանիա : ք1 վերջոյ մինչեւ ռաւոր անցեալբ , ոբ՝ լեցուն է Հայկական Հելլէնա– ալ գործած ըլլան, արդեօք պետութեան զատա
Պերլին յ որուն գուռները զարնող աոտԳվւն զօրա սիրոէ թեան ՛իա ղուն դրուագներով ։|922^ աղէտին կան օր կանո/, ր բ ի վ իճակի Հէ ի^ն անՀատապէ ս տ–
բաժիններէն մէկը Հայկական էր։ Թերթ երբ ար աոաՓ , ք*զմիրի Հռէէէն գրաւման րնթացքին , 1'զմի– նոնց ղասբ ատ լու , եւ ո՝* ր ռամկավար ս կզբունք–
ձանագրեցին մին չեւ 70 Հ այ //օ րավա րնե ր եւ ծո բի բոլոր այշացեղ տարրերուն այդ ԴՐ*"*–*՛՝ան ո Լ ^ ներով ան Հա տակտն պատասխանատուութիւնը Հա
վակալ մբ, առանց Հաշուելու օդաչուներ ր, Հ բե ունեցած ակն յա յանի թշ^ւ ամ ութիւնբ արՀ ամ ա ր– ւաքական պատասխանատուութիւն երեք ակտյուհ–
տա ձիգն երբ եւ ուրիշ բաոմադան մասնագէտներ , Հելով ^ Հա յ ժ ո զ ո ւէո ւր զ ր անվե րասրսՀօ րէն Հելլէն 1"վ, անմեղ ել օրինապաՀ ժողովուրդ մր ազգովին
250—300.000 Հոգինոց բսյնակի մչ, մէէ։ դատին ու դրօշին յաղթանակին թեր կանգնած , անարգանքի սիւնին կը գամուի , այն ալ պաշտօ
2. Հակառակ պատե ր տ զ մի սարսավւներո ւն , նիւ թասլէս եւ բաբոյասլէս Հելլէնական շաՀուն դո֊ նական գրութեամբ մր : բ գարուն մէ9 կ՚ապ
երկրին մ էչ մնացած ուժեր ր , մ ան աւանդ կին ե ր ը Հ տ րե բուած , եւ այս պատճառաւ իսկ ՚Եգ*^ ի(1Ր վե– րինք |
Հ բաշքնե ր գործած են , գո Հացն ելով օրուան պա– րազրտւոզ թուրք զինեալ ուժ՜երուն եւ խուժանին
Հանթներբ։ Մէկ իսօ"Ք"։/՝ շինարար աշխատանք եւ կողմ է Հուրէ եւ սուր է անցուած եւ անկէ մ ազա– Վսեմ* նախաբար գ թ ո յ յ տուէք անցողակի
յառածդ իմ ութիւն , որքան թո յլ կուտա յին պա յ– պու ր ազատած մեր խլեակնեբուն պարտադրուած յայֆոնել թէ, վհ՚Ր՚՚յիշհալ յանցանքներով բանատբ–
մ անն երը : րո նազ ազթի Հ ե տ ե ւսքն քո վ , անոնցմէ շատեր ու ն(1 ու - կուած Հա յե բոլ թիլը քսանբ չանցնիք եւ անոնց
Մ էկգի դն ել ով կ տ ր գ մը չտեսն եր ո ւ ն ա ււ ատն ապաւ ինտծ բԱալբ կարելիէ է ուրանալ : ալ յանց ապա րտութիւն ը խնգրական է։
՝յնժ 2. Այ ս պա յ մ անն եր ուն տակ Տ ունաստ ա ն ա - 6.–— Գալով Գերմանիա գործաւորներ ղրկու ած
շռա յլա բան ո ւթ ի ւնն ե ր բ , ուրախութեամ բ ե ը Հաս
ըլլալու պարագային , ղերմանօ - շս լի ական
տատենք ո բ Հա յաս տան ի մ՜ոդով ուըդը կրցած է պաստանած եւ \*)22էն ի վեր, առանց պետութեան
սարսաւիի զեՀենէն Փրկուելու մտաՀոգոլթեամը ,
տոկալ բազմապիսի դժուարութեանց, եւ նոր պիւտճէին ոհւէ բեռ ըլլալու, «թէնէքէլի մտՀարէ–
Հակաոակ մեր յո րգո րնե բուն , Հազարաւոր բոյնե–
նուաճումներ կտտա րե լ , մ ասնաւո րապէ ս մ շւսկո ի նեբուՀ, մէշ ապրելու Հ ար կագ բուած եւ ($ու1ոսսա
րոլ կ՛՛՛լքի"" հքէէ Ք՛՛՛նի մբ Հարիւր Հայեր եւս
թի եւ ճարտարարուեստի ճակատներուն վրա ք ։ տանի արեւէն ու Փուրէն ոնտնոգ Հայ ժողովուր
զո րհ աւո ր ի Հանգամանքով , ինքնաբերաբար Գեր
3. յ՚նչպէս մենք , Հայաս/ոանի ժ ոզովուրզն ալ դէն , Վսեմ. նտիստրարբ էլրնսՐյ ր"ել մեզի թե ՝
մանիա ապաստանած են , կարելի է որ այս պա
կ բ ս պա սէ , որ ա ւե լի ս եբւո կապեր Հաստատ ու ի ն 22 տարիներէ ի ՚իեր քանիո Հոգի լրտեսութեամբք,
րագան էիաստ ծառայէ Հայ ժողովուրդի ազգովին
ԱրտաստՀմ ան ի Հետ Հ $)արզ բաղձանք մը չէ ա յս % տմ րաստտնուաՆ եւ գա տա պարտ ու թիւն կրաքք են •
ս չ-Հտ քր են ա ս ի ր ո ւթ եան :
այլ իրական պաՀան^ մը։ Մանաւանդ Հիմա որ այսպիսի աՀաւոր ոճրի մր ամբաստանութեան վե
Հայաստանի մէք ալ 1լ արծարծեն Հոդային ս(ա~ րագրում էն առա 9։ Ա" րգեօք Հարկ եւ անՀրսո՛ /. • ա 7. Անդրադառնալով սեւ շ ՚ " ՜ կ ա յ ի ՛թ՝*բագրու–
Հանիներու եւ ներգաղթի խնդիրբ , Հրապարակա էհ Ր , խղճի քքէ խուսափելու Համար, անդամ մին , պատերազմի շրչանին անօթութեան ճիրան
յին ժողովներով: մր զատական արխիւներր քննել։ ներէն փրկուելու մտաՀոզութեամբ , Հելլէն ^մավ
4. էշ^միածնի եկեղեցական ժոզովբ եւ Ամենայն 3. քաղաքակրթութեան օրրանր ել մերրի ազօրաքչյական շարժումին եթէ մասնակցած են
Հա յո ո կաթողիկոսութեան վե րաՀաստատում բ, I՛Բհ1՚ո՚ՐԴ Հ՛" II՛Լ՛՛՛՛ի.ՐՐ՝ Ցանաոտան ,ֆա՚ակտնիտսւ– մաս մ ր Հայեր եւս, արդեօք անոնցմէ քանիԲ Հոգի
պաշտօնաթերթով եւ *հէոբգեան շտեմարանի վերա Լ1՚ռյ ՚ոմտրգի յարձակումին ենթարկուած֊ պա Հարս աո է թիւն դիզած եւ իբր տ օ ս ր լ օ ղ ո ս ^ ^ գա*
բացումով՝ նշանակալից բա րեվա խո ւմնե ր են, որ Հուն, քա9արի Հելլէն Հայրենասէրներու կողքին տարան յանձն ու ած են Հ Արղարութ իւնբ կր պտ–
պ քոռ ի նպաստեն կապեր բ ամրապնդելու։ զինուորագրուող Հ ե լլէնաՀ սլատա կ Հա քեռու ել ո չ ֊ Հանչէբ որ ամ՚րաստանութ իւննե ր ը Հիմնուած ըլ
Մնացեալի մասին մ ի շա աո ի քժ պիտի ունե Հպատակ Հայ կամաւորներոլ Հելլէն գրոշին պ ան լային իրական տուեալներու վրայ։
նանք խօսելու , բացորոշապէս պարզելով մ եր աե– ձ՛ալի յաղթանակին Համար արիաբար իրենց ար (Մնացեալը յաջորդով)
սակէտնԼրը : &.
Fonds A.R.A.M