58
ԱՆԱՀԻՏ
Կ Ո Ր Ի Ւ Ն ե 1 ՝ խ Ո Ր է ն
I I 8 Ի
Գ.
Նախորդ
յօդուածով
ցոյց աուած
էինք
թէ
մ եր ադա ա սղութեան
շաա կարեւոր,
բա
ղդորոշ
մէկ
շրջանին
(384 — 444/
դէպքերուն
դ
որոնց
մէ^ են դրերու
գիւտ, Ա, ^րքի եւ ուրիշ եկե­
ղեցական
գրքերու
թարգմանութիւն,
Հա
յ մա -
ա են ա գր ութ ե ան
սկզբնաւորութիւն,
Հա
յ
աղգի
ինքնագիտակցութիւն,
ունինք
երկու
մատե­
նագիրներու
պատմուածք,
աոաջին՝
Կորիւն, և
երկրորդ
Խորենացի։
Ասոնց Հետ չենք
թուեր
՛՛
Հազար
Փարպեցին,
որ Կորիւնէն
կէ
ս
Դ
ա
ր
ՎերԼր գրած
է^ եւ իր տուած
տ
եղեկութիւն֊
ներ ր անկէ աոած
ր էէ
ս
՛
է է՛
յ
ա
յան ա պէս եւ բա­
րեմա
օր էն կր
խոստովանի։
Կո ր իւս ի եւ Խորենացիի
պատմուածքներր
գուգաՀետ
կ րնթանան
9
եւ կր
պարունակէն
բագ մաթի
Լ
զուգակշիռ
Հատուածներ,
պարբե­
րութիւնն
ե ր ո ւ, բառերու
/
մ երթ
նո յն
ք
յաճախ
Հոմանիշ/
նմանութեամբ։
Համ ե մա տութ
իւնր
Հարկադրիդ
է։ ԱնՀրաժեշտ
է որոշել
թէ եր­
կուքն
ալ կրնա՞ն
Հաւասարապէս
աղբիւր նր–
կատուիլ,
նո յն
Հաւատարմութիւնն
ունենալ,
թէ
կարելի
է երկուքին
աւանղածներր
նո
յն
աստիճան
վստաՀելի
նկատել^
եւ մէկին
Հա­
ղորդած
ր միւսով
լրացնել։
թ՝է ոչ,
փոխառու­
թիւնդ
բան աք աղութ
իւն, կա"յ , եւ եթէ
Հաս­
տատուի
ատ,
ո
րո ւ֊ն կր պատկանի
առաջ­
նութիւնդ
ա ղբիւ րի
Հ ան գա ման քր ,
Հետե­
ւաբար կատարեալ
Հաւատա
րմութիւնր։
Առա­
ջին ակնարկով,
Կորիւնի
արժանիքր
գերա­
դասելի
կ* երեւի։
Կ որ իւն աշակերտն
էր Ս*ա
շ ֊
թոցի
է
զոր իր Հայրր
կ անուանէի
ժամանակա­
կից է, ((ականատեսք),
<(աորՂաթ երակաց»
, «
էր՛
սող» կր յայտարարէ
ինքզինքր։
Իր մատե­
նի կր , (( Վարք
Մ ա շթոց իոն
դ
գրեց՝
մ եծ
Ուսու­
ցողին
մա Հէն 4
5
աարի
ետքր
միայն
երբ
ամէն բան իր յիշողութեան
մէջ
թարմ
էր
դեռ, եբբ մեծաշուք
յուղարկաւորութենէ
մր
եաքր՝
իր աշակերտներէն
Հազարապետ
Վա–
Հան Ամատունի
աւագ նախարարր.
իր ծախ­
քով՝
սքանչելի
մատուռ
մր կանգնել
տուաւ և
Հոն փոխադրել
տուաւ
զայն
((
ի Հանգիստ», ու
նիւթ ա կերտ
յիշատարանէն
ետքր,
խորՀուե–
ցաւ
մեծ վաստակաւորին
բարոյական
յիշա­
տակարան
մր եւս ունենալ,
այն է իր կենսա–
գրութիւնր
ք((վարք»ր)։
Առ այս Հրաման
եկաւ
Կորիւնի՝
Տովսէփ
Կաթողիկոսէն
^նոյնպէս
Մ ա շթոց ի աշակերտ
/
եւ ուրիշ
աշակերտա­
կիցներուն
ալ քաջալերանքով
Կորիւն
ձեռնար­
կեց
գրել։
Աշակերտներուն
մէջ կր
գտնուէին
ոչ
միայն
եկեղեցականներ
Հ
որոնցմէ
շատեր
մեծ
գիրք ու անուն ստացան, եւ ոմանք գրա­
կան
երկեր
ձգեցին,
ինչպէս
Տովսէւի,
ՅոՀան^
Եզնիկդ
՚
էեւոնգդ ՍաՀակդ
Անանիա
Սայլն/ այլ
եւ բարձրաստիճան
աշխար Հականներ,
ինչ պէս
՚
ԼաՀան
Ամատունի,
Համագասսլ
Ս
ամիկոն–
եան
նախ արարներր,
Ան.։ Այ սպի սի յետ մա Հ–
եան
կրկնակ
պատիւ,
որ՝ պէտք
է
դի
ա
ել
չարուեցաւ
նո յն իսկ իր խորՀրդակից
եւ գոր­
ծակից
((
Մեծն ԱաՀակ»իդ
պայծառ
կր ցուց ԷՀ"՝է
թէ իր ժամանակակիցներուն
աչքին
ո՛՛րքան
բարձր
ու գերակշիռ
կ*երեւէր
իր
կատարած
գործ լա, մինչ
Խորենացի
կր յամառի
ՍաՀա–
կին ստորադաս
ներկա
յացնել
զա
յն։
Բա
յց,
Կորիւնի
Համ ե մատ,
Մ ա շթոց
էր
առածին
խորՀուրդ
յղացողր,
գրերուն
Հնարողը,
եւ ու–
սուցողր լվարդապետ
կր նշանակէ
ուսուցող,
արդեան
ժամանակի
թւ՜օքշՏՏՇԱւ՞Հ*,/*
Կորիւն՝ իր մատենիկին
վերջաւորութեան
մէջ
իրաւացի
ինքնավստաՀութեամբ
կր շեշ–
աէ թէ ինք «ոչ թէ Հին լուրերէ
տեղեկա­
նալով»
է
ինքն
ի րմ Է ճարտարելով՝
իր խօս–
քերւավ
((
սուտապատում»
գրած
Է իր
((
Հօր))
ՎՐ
ա
յ*
ա
յ ԼՀամառօտ
վեր
առնելով
((
նշա­
նաւոր
գիտցուածներէ»
որոնք «
ո
չ միայն
մեզ,
այլ
եւ
այս
մատեանլա
կարդացողներուն
յայտնի
են»։
Այսքան
յստակ
եւ բացորոշ
Հա–
Fonds A.R.A.M