Ա Ն Ա Հ Ի Տ
53
ՎէՐՂէւէ
ոս
է
ա
ա
Ղ
ա
է
ա
՛
ի ու թի ւս ԷՀ անն ս՛ա՛հ
է։ էուկրեաիոսի
ւԼհյյ հԱւսհաՆ
տակաւին
շւիոթ
է եւ. բաւական
ղան
ղաղ,
կաաուղղոսի
քեր­
թս
ղու թիւնը
վաղն^ակա
ն ո ւթեան
Ահա ւյո ր ղն
ե֊
րուն
կր լքիացնէ
չավւաղանցա
ած
ա
ղեքսան–
դրիա կանութ
եան
մր նր ր ո ւ թի
լ ն ն ե րր ։ Վիր ղ ի -
չիոս չավ։ ական
ութ եան
բնածին
ւլղացուս%
ու­
նի* իր ոաանաւորր
,
Հրա շաչի օր էն ճկունդ
ա–
մէն
ձեւ կր
ս ա ան ա յ եւ կ արսւա
յա յա է
յու­
ղումի
եւ մաքի
բ՚՚չ՚՚ը
նրբագոյն
աստիճաննե­
րը։ Լաաին
բանաստեղծներէն
միայն
Ռվիղոս
(43
ս. ք Ք—18
յ. ֊Բ.) պիտի
՚
^աւ ա ս ա րՒր //,-
աոյ
Վիրղիչիոսի
ոճին
ւլեղեցկա
.
թեան
դ
(՛՛
ոյց
առանց
երբ եք
ան որ
բ ա ղ մա ղ ա ն ո ւ թի ւնն
ու­
նենալու։
Վ ի րգիչ իոսի
ա ա ղա էտ
ւի ո ւ թի
ւ նր
կ ւս ա ար֊
եաչ
եւ անսայթաք
ւ|հ(յ ՈէոՆհ՜այ
Է– այս
տեսակ
քերթուածներու
մԷ^ ղործածա
ած
չափերը
կամ
ոտքերն
են՝
|)ւոհք|՚հ ( Օ ս օ է
\ ՚ 1 1
*
€ Ա Տ .
այււինքն
հր կար, կարճ, կ ա ր ՚Զ / ,
հ ա մ բ ո յ ր
(
տթՕոճւււ€ԱՏւ
այսինքն
հր կար,
հ՜ր կար/
եւ
մ՚հ&՜ասար
(
է ւ ՚ օ –
Շհ Ց€Ա Տ.
ա
յ ՛ ՛ ի ն ք ն
հ ր 1 ա ր , կար՜Զ^
վանկեր։
Վիրգիչիոսի
ւէեցոանեա
յին
մէ^ աոա
$ ին
Հ՛՛ր ո
ո աք երբ
կամ
սա եղն եւ կսւմ
Համբս
յր
են
դ
բա
յց աւեչի
յաճախ
ա յգ երկու
ոտք երր
խա­
չաձեւուած
են, Հինգերորդ
ոաքր
մ ի շ՛"
ստեղն
էէ Վեցերորգր՝
մեծասար
Է եւ կամ
Համբոյր։
ՎԻՐԳԻԼԻՈՍԻ
ԳՈՐ՜ԾՒԲԸ֊
Իլ–
ներշնչողս՛–
ներն
ո ւ գաղափարներն
ա չ։։ո ա յ։ս յտ
I,չու
Հ ա–
մար
Վիրղիչիոսի
կ ի բ ա բ կ ա ծ
գսրծիքը
չասՎւն
լեզուն
Է։ ՛Ծանօթ
Է
որ չատիներէնը,
ինչպէս
Հին յունարէնը,
Հին Հայերէնը,
Հին
սլաւերէ–
նը.
Հին գերմաներէնը,
սանսկրիտը,
զէնտե–
րէնը
կը պատկանին
Հնդեւրոպական
լեզուա–
խմրին։
Լատիներէնի
ամենաՀին
յիշատակա–
րանը
ղան ու երաւ
՜1899
ին,
նախկին
Ֆորումի
ա
յն մասին
մէշ\ ուր աւանդութիւնը
Հոոմու–
լ ո ս ի դամբանը
կ ը զետեղէ,
այղ
դամբանէն
Ասացած
սեւ
սալքարի
մը վրայ
կ ը
գտնուի
արձանագրութիւն
մը որուն
Հնութիւնը
մ ի ն –
չեւ
Զ.ՐԴ դարը
(
ն, ք. ՝Բ.) կրնայ
բարձրանալ։
Սակայն
ուրիշ
աըձանազրութիւններ
թ
ո
յ լ
կա տան
լատիներէնի
Հնութ
իւնը
Քրիստոսէ
առաշ\
մինչեւ
Գ. գարու
վերշ՝ը
տանելու։
Լա­
տին
լեզուն,
ինչպէս
որ ան
երեւան
կո։ գայ
Կ իկերոնի,
Կեսարի,
՚
Լիրգիլիոսի,
Որատիոսի,
Ովիգոսի
եւ ուրիշներու
գՐլին
տակ,
Րտաչիոյ
եւ Հոոմէական
կայսրութեան
գ ր ա բ ա ր է ՛
էր,
ա յսին.բն
դրական
չեղուն,
ա յնպէս
որ
ան
մատ
չեչի
չէր
ժողովուրդի
րոչոր
խաւերուն,
ինչպէս
Հա
յ
ժողովուրդի
բոչոր
խաւերուն
անմատչեչի
էր,Եզնիկի,
Եղիշէի,
Կորիւնի
եւ
ուրիշներու
Հայերէն
բարբառը,
Հին
Հայերէնը
կամ
գ ր ա բ ա ր դ ,
ոչ։ գրի առնուեցաւ
Հինգերորդ
գարու
արշաչոյսին։
Մէկ
ք ա ն ի չատին
Հեղի­
նակներ
կբ գանգատին
որ Հոոմի
ժողովս։
րղը,
մանաւանդ
կիները,
չատինեչւէն
այսինքն
իրենց
զ ր ա հ չատիներէնր
չեն դիտեր։
Ար­
դարեւ
չատիներէնը
մէկ
ք ա ն ի
բարբառներու
խառնուրդէն
առատացած
գիտուն
չեզու
մըն է՝
քերականական
բ ա ր դ
օրէնքներով
կ ա շ կ ա ն ­
դուած, իսկ ժողովուրդները
—
ո ր
ժամանակի,
ո բ կչիմայի
աչ
ըլլան
անոնք
—
կը
խրտչին
լեգուական
կա
շկանդուտՆ
եր էն ու
կ՝ըմբոստա­
նան
անոնց
դէմ։
Լատիներէնի
խնամի
եւ
ա֊
նոր
կազմութեան
նպաստող
բարբառներ
էին
ք)ււ1՚բլւէւան ( Ս ա ե ո 11Ո§Ա&)
լեզուն,
որ կը խօս­
ուէր
Ապենինի
բարձրաւանդակին
վրայ
Հ
//
որ
ծանօթ
է Եւգուբինեան
Տախտակներէն՝,
մ ի ֊
1
ին Իտալիոյ՝
Էյաբ|ւնեան
/
Տ&հա օ ա ա հոքԱՅ՝,
պէւլինգէւան
(
ք>61ւ§;ոօոււււ 1ւո§ւա), <|իկինէսւն
(
Ր ւ շ շ ո է ւ տ 1ա§ւա), ս ՚ ա ր ս ե ա ն (ւ \ 13Ր տ օ ա ո ւ 1ա–
§ւա), Սաւա^եաՆ ( ՏՅա ա էՅա ա 1ա§սս),
եւ
այլ բարբառները,
որոնց
վրայ
քիչ՝
տեղեկու­
թիւն
կը գտնուի.
ք|սկէոսս
լեզուն
(
Օտ։ՕՈ1Ո1
1
այյ1ա)
"
Ր կր խօսու էր
Հար։։։։
ո։յին
Իտալիոյ
մէչ\
եւ որ ծանօթ
է կարգ
մը
աբձանաղրու֊
թի։ններով
։
որոնց
գչխտւ որն է
Պանաիայի
Տախտակը։
Ւտաչիոյ
Հիւսիսային
նաՀանդնե–
րու
մէչ\ կը խօսուէր
նաեւ
է յ ա ր ո ւ ս կ
լեզուն
(
Աո§Աք1 Տէւ՜ԱՏՇՏւ)՛
Ետրուրիոյ
մէշ\.
դ ա լ լ ե ր է ն / ւ ,
որ կեղտիկ
բարբառներուն
մաս
կը
կազմէր,
յ ո ւ ն ա ր է ն / » ՛
Հարաւային
յոյն
զա
ղութներու
մէ9յ
Օգոստոսեան
շր՚^ան՛ի
լատիներէնը
ղօ–
ըեղ
եւ Հակիրճ
է
❁
ան լաւագոյն
կերսլով
կ՛ար­
ատ
յա յաէ
ինչ որ կ ուղէ ըսել՝
բա
յց
առանց
աշխ
ո յժի
եւ երանգի.
ան
դիւրութեա
մբ Հո֊
յակասլ
եւ վ։ ա ո ա յեղ
է. բա
յց
յունարէնի
ո չ
բաոամիէ2երքի
Հ ա ր ս ա ո ւթ ի ւնն
ունի. ո՛ չ ղար–
ձուածքի ագատ
ութ
իւնը
եւ ո* չ ալ
բնականէ
ան պաճ
ո յճ ՀնորՀքը։
Սքանչ
ելա պէս
յարմար
իրաւագիաութեան^
ատենախօսութեան,
փաս–
աաբ՝ անութեան
,
լա ա ին ե ր էն ր նուաղ
յարմար
Fonds A.R.A.M