132
Ա Ն Ա Հ Ի Տ
յետոյ
:
0
անձնա րա բում
ենք Հ •
Ակինեանին՝
կան խ ագո
յն տա րեգրութ
իւննե բի
մ Է^ Էլ նմ
ան
գկ պքերի
նկա րա դրուիմ իւննե ր
որոնել
,
գուռէ
այն
մամ անա
կ Ողբի գրութեան
աարեթիւն
աւե­
լի կանուխ
նշանակէ : Ապաքէն
այդպիսի
բնու­
թեան
երեւոյթներ
ամէն տեղ, ամէն րոպէ, ա–
ռանց
կանի/որոշման
կարող են կաաարուել
եւ
կաաարւում
են • նրանք աստեղաբաշխական
ար–
ւեալնեբ
շեն , որ մեղ ծառայեն
որ եւ է
երե֊
ւոյթի
մամանակր
ճշդելու ;
Ողբի
Հերցին
Տ
ատ ո ւած ր Զ ՚ Գ
ա
բէ
^
սյ
յ մ՜ո–
զովրգի
111
ազատանիների
քաշած
թշուառու–
թ իւննե րի
&
շգրիտ
նկարագիրն
Է : «թ՝ագաւո
բք
ա ի ր հ սւ յք (ԱպրուԷզ
եւ Ա օրիկ)
խիս տ ք եւ չա­
րա շարք
,
բեռինս
բառնա
լուի ծանունս եւ գըմ՜–
ուա բակի
բո
,
Հ րամ անս տա լուէ
անտանելիս
:
Վերակացուք
անհարթարարք,
անոզորմք
* • •
Հաւատ
ւԼաճառեա
լ
ր՚
ս
ղ
սնոաի
կենցաղս
յս :
Հէնք ԼՀ՛ Ակինեանր այս բառդվ
Ջինկանաներ,
ծա յթե բ Հ ասկանալուԼ
Ողբի
ւլբութեան
մամ ա–
նակն
ուզում է աւելի
ուշացնել)
եկեալ
ան—
Հ
ատ ք ի յււ ւովից
կողմանց : Գերփումն
տանց եւ
յափշտակութիւն
արարոց • կապումն
ղ չխալսէ­
ք՛"՛՛/ եւ բանտք
յայտնեաց՛
զօտարութիւն
վա­
րումն աղա տաց եւ անթիւ
նեղութիւնք
ռամ
-
կաց
՚
առումն, քաղաքաց
եւ քանգու. .Ու
աս ոո–
ցաց * աւերումն
աւանաց եւ ՀբդեՀումն
շինուա­
ծոց * սովք
անբաւք եւ
Հիւանդութիւնք
եւ
մաՀք բազմօրինակքդ
:
Այս տխուր
նկարագրի
փաստերր
կ
ա
բելի
Է
գտնել
մ եր
Է * դարի
ընտիր պա ամ ի չ Ա եբէոս
եպիսկոպոսի
մօտ* եւ Ողբի
մասին
այսչափ :
13՜
Զ՛ Գ
ա
բէ
^
ա
յ եկեղեցու
կնճռոտ
խն­
դիրներից
մէկն էլ Վրաց
Եկեղեցու
ան^ատման
Հարցն
էր՛* խորենացին
իր Պատմութեան
մէջ
ցոյց է տալիս Վրաց
Եկեղեցու
Հաստատման
Հանգամանքներն
ու նրա կապա
կց ո ւթ իւն ր Հայ
Եկեղեցու Հետ : Այս կապակցութիւն
ր , քԱորենա–
ցուց սա սւ9 շեշտուած է նաեւ Ար բա Համ կաթո­
ղիկոսի
իէզիւերից մէկում
,
որքան
յիշում
եմ :
խորենացին
Վրաց
դարձի
Պատմութեան
աղբիւր
Ագաթանդեղոսն
է ցոյց
տալիս ,
բայց
նա օգտուե
է է անշուշտ եւ Ա ոկրատ Ա քո լաստ
ի–
կոսի «Եկեղեցական
Պա ամ ութ
իւն իցԴ մ ացնելով
նրա
մ էջ տեղական
աւանդութ
իւննե ր ի
Հ իմ
ան
Վը
ա
յ մ անբ
փոփ
ո խ ո ւթ ի ւնն եր , ինչպէս
քարոզ–
չուՀու
անունը
«
Կին ոմն՝ անուն
Նունէ
,
յըն–~
կեբաց
Ա • Հռիփս իմեանց ,
եւլն
•
>> :
Ս ոկրատ
բ
կրկին
թաբգմ
ան ո ւթ ե ամ բ ունինք
սովորաբար
մեծ ու փոքր
կոչուած։
Առա^ինր՝
յունաբան
թաբգմ
անութիւնր
կաաարուել
է Փիլոն
Տ ի–
րակացու
ձեռքով
.696
օտարութեան
մէշ եւ
որը
ներկայ
յոյն
բնագրի
Հետ աւելի
Համա­
ձայն է* իսկ երկբորդբ՝
ւիոքր կոչուածը,
մանը
յաւելո
ւմն եր ով ու կրճատ
ո ւմն ե բով,
696
թԲա­
ւականի
թ աբգմ անութ
իւն ից
գրեթէ
Հարիւր
տարիներ
աոաՀ է կատարուած
եւ որբ
Աեբէոսն
էլ կ կա բղացած
(
էէ\
16)
եւ
թաբղմանութիւնը
նոլիրուած
է եկեղեցեաց
չինոզ
ՆերսեՀ
տպի–
Հիւպատ
պատրիկին : Այս թարգմ անութ
իւն
ը
կաաարուել
է
570
թուականներին
եւ թարգմ ա–
"
էէէՀ
ու
Ր1՚Հ "Ք էէ
1
^թէ " I Մովսէս
խորենացին
,
որին
սիրելի էր եւ սովորութեան
Համեմատ
պատմական
գործերով
զբաղուելն
ու թ արզ մա­
նել ր : Պատմական
վւաստերի
ճչգրի"*
ըմբռնո­
ղութեան
Համար
Հարկ կայ երեք ՆերսեՀ կամ–
սաբական
ընդունելու;
Առա չին
ՆերսեՀ
կամ֊
սա բա կան ին Փաբսլեցին
կ
.//՚
Հ՛"–
1
^
՝
> "Բ
"
^5
թՐ~
լերին ՛էք իրակի
տան ուտ է բութ
իւն ր ստացաւ ել
Հաւանօբէն
530
թուերին
էլ ւէախճանեցալ
70—75
տարեկան
Հասակում
,
եթէ բնգունինք
,
որ տա­
նուտէր
եղած
մամ տնակ
2
օ–30
տարե կան
կ բա–
րիճ էր։ Երկրորդ
ՆերսեՀ կամսաբականր,
վւո–
քրբ Սո կրատի
յ ի շատ ա կա բ ան ի Համ
եմ ատ «Ա—
պիՀիւսլատ
պատրիկ եւ եկեղեցեաց
շինողդ
կոչ–
սւածբ
,
իմկարծիքով
նոյնպկ ս ապրում էր Զ *
գաբի
կէսերից
մինչեւ
է* գարի
սկզբնական
թուականները
:
Այս ՆերսեՀր
գուցէ
նո յն
անձ­
նաւորութիւնը
լինի \թերսէս ստրատելատի
կամ
զօրավարի
Հետ, որ Գաբա
քաղաքի
առումից
յետոյ
(605
թ • ) Յունաց
ձեռքով
Պո լսի մէջ րս–
սլանա ե ցաւ (Ա ե բ *
115) :
Երրորդ
՛
ՆերսեՀ կամ­
սաբականր
Հաւանօբէն
կ * գաբի
սկղբևեբում
է
ծնուած եւ ապրել է մինչեւ
694
թուերր : Աա
յիչւում
է իբրեւ
«
Տ անուտէ
ր
է, ի բա կա
յ եւ
Ար–
շարՈՆնեաց»
Նախճաւանի
,
Մրենի
եկեղեցինե­
րի աբձանագրոլթիլնների
մէջ՝ աոանց
երբեք
յիշատակոլելու
թկ
1.1
լ1.
ղե
Կ
ին I. ր կ շինել։
Աա
^՝Ր1՚Գ"Ր
Արշարունեաց
եպիսկոպոսի
Հ.Ս՝ եկն
ու­
թիւն
բնթերցոլածոց»
գքքի
մեկենասն
կ եղած
•
690
թուին պաարիկ է նշանակուած
եւ
694
թք­
՛՜
ին Կլ վախճանած
:
Պարդ կ , որ փոքր
Ս՚ոկրաար
կարող էր թարգմանուած
լինել
երկրորգ
Ներ­
սեՀ
իշխանի
Հաճութեամբ
,
որ թալինի
Ս Աս­
տուածածին
եկեղեցին
էր շինած։
Եկեղեցու
շի­
նութեան
մինչեւ
ցարղ
մնացած
արձանագրու­
թիւնք թուական
չունի
,
ոբովՀետեւ
չինութիւնր
կաաարուել
է Հայ թուականի
վերջնական
Հաս֊
տատոլթիլնից՝
574
թուից՝
աոաէ։
Ս ո կրատի
թարգմանութեան
Հետ
կապուած
կ եւ «Աեղբեստրոսի
Վարք»ի
թարգմանութեան
Ւ՚՚՚ՂԻրլ՛)
"
Ր Խորենացու
կեանքի
ժամանակի
ո–
Fonds A.R.A.M