Ա Ն Ա Հ Ի Տ
125
կուած
*
պէտք
է(* Հ
ա
յ մողովյալրգին
մի
ազդու­
թեան
,
մի
Հայրենիքի
գաղափար
քարոզել, քա­
ջութեան ու անկեղծութեան
ոգիներշնչել
ն ր–
րան կենգանի
պատկերներով
:
Առածին
անգամ
ԵզիչԷի
ո ւ
Խորենացու
գրչի տակ
ազդ, հայրե­
նիք՝
րառերր
է
ա
յ " իմ աստով
են գո րծածւում
եւ
Հայրենասիրութեան
ուազատութեան
Համար
գիտակցական
մաՀր գրւատւում
%
Վ երոյիշեալ
գո ր հ ի շն երիւյ
իւրաքանչիւրն
որ եւ է թո շոր նախարարական
տան Հետ է
կապւում՝
ա յգ
մ տերմ ութեամ
ր
ընդՀանուբ
միութեան
գազափարն
առաջ տանելու
Համար։
Եզիչէն՝
Մամիկոնեանց տան Հետ *
Ջոբաւիորե–
ցի
՛
հրի Դ
ո
Ր Ր
*
Վր
ա
&
Հետ ,
11
րի
չնորՀիւ
ա ն–
շուշտ
5 7 2
թուի ապստամբութեան
Վրացիք
եւս
մասնակցութիւն
ունեցան
•
Վրթանէս
քերթո­
ղը՝ Բագրատունեաց
Հետ* ի"կ
քերթողաՀայր
Ս՝ ով սէ որ ՝ իք ո րխոո անի
,
Ամատունի,
կամ
սա–
րական
,
Բագրատունի
ու Արծրուն
ի
իշխաննե­
րի Հետ : Ս՝ իւս երկու
Հայ
մ տաւո րականնե ր ը
Մ ամ բրէն ու Գաւիթ
Ան յաղթ ր իրանց
բնական
Հակում ով ու գրական
պարապմ
ունքնե րով
ան­
շուշտ
սակաւ
մասնակցութիւն
են
ունեցած
Հայ
կեանքի
Հասարակական
խնգի րնե րին
։
10 •
հյորենացին
իր մամանակի
հ$որխոռու–
նեաց
ու Ամ ատ ո ւնեաց
մասին մեծ գովեստով է
խօսում
* «
Արք
քա^ք եւ անուան
իք , որպէս եւ
որք
աււ մեօք են այժմ
երեւելիք» (Ա* մր*) . Ա–
մատունեաց
Համար
ասո
լ-մ է* «Որպէս
եւ
այժմ
իսկ է տեսանել
անձնեայք
եւ րարեձեւք եւ ու—
մեղք»
(
Բ՛ծէ*) : Մինչեւ է* գար որեւէ նշա­
նաւոր
1
ս ո ր իւ ո ո.ո ւ ն ի եղած չէ Բ
ա
"
/*
Վարգան
Մ ամ իկոնեանի
զինակցից
,
եւոչ է լ
Ամատունի՝
րաց
ի ՎաՀան
ս պա ր ա պե տ ի ց ու Հազա րասլե–
աից : Առաջին
անգամ է * գարի
սկզբներում
Հր–
րապարակ է Հանում
Ա՚եբէոսը
երեք քաջ ու ա–
նուանի
հք որխոռունիներ
,
որոնք
ձգտումն
ունեցան
Պարսից ուՅունաց
լուծ ր
թօթափելու
եւ ազգային
թազաւո
րութիւն
ր
վերականգնե­
լու*
1 •
Ատատ
քԱ ո րիւ ոո ու ն ի մեծ պատրիկր
602
թ՛ 2– Թէոգորոս
իյորխոսունին
610/2 •
եւ
3
՛
Վա­
Հան
ի)Որխոռանի
650
թ՛ • Արանց գործակից
ու
գաղափարակից
էին՝ \ ՛կոտ իա Ամատունի*
2՛
Թէոգորոս
Տ րպատո
լնէ •
3 •
Մ ամ ակ Ա ամէկոն–
հա՛ն.
4–
Աամոլէլ
ՎաՀեւունէ
եւ ՜) • Ատեփան–
նոս Սիւնէ;
Անշուշտ
Խորենացէն էր
վերոյէ–
շեալ գովեստէ
խօսքերով է՛ գարէ
ա յս
նշա­
նաւոր
էշէւտններէն կ ակնարկում
:
Արանք
572
թուէ Վաքգան Ո ՛է ապստամբութեան
մասնա­
կէս եգան, որ կատարուեցաւ
«
Հանդերձ
մէտ–
բանոլթեամր
ամենայն
Հա յա սա անեօք»
Հ Ասլրս–
տամ
բութեան
անյարուչ
ելքէ պատճառով Հա­
յաստանէ
ադատոլթեան
դադափարր
այս նա­
խարարներէ
մէշ՝ երբեք
չմեռաւ,
այլ ապագա­
յէն
կրկէն ու կքկէն
արծարծուեցաւ
:
Ինչպէս որՆ ղի շէն Գաւիթ
երէց(*)
Մ ամ
ի ֊
կոնեանի
խնգրով
գրած
(568—570
թոլերին)
Վարգանանց
Պատմ՝ ո ւթե ան մէջ քաջութեան ո–
գի ու միութեան
գաղափար է ներշնչում իր
մամ անակի
Հայ
իշխաններին
,
գիտակցական
մաՀ
իրենց
ազգի,
իրենց
Հայրենիքի
Համար,
ճիշգ այգպէս է վերարերւում
խորենացին իր
մամ անակի
Հայ նախարարներին
:
Իր
565—568
թուերին
գրած
«
Պիտոյից
գիրքր՝^
գաղափար­
ներով շատ Հա րուստ է , ունրա
Հոգին
լ ի
"
վին
պարզում
:
Պիտո լիզ ^Րք/* "
Լ
Պատմութեան
ներքին
աղերսբ՝
իմէ
1
րստ բովան գա կո ւթ եան
,
եւ թէ՛ րստ ոճոյն՝ ան/լասկած է , եւ միայն
կաշ­
կանդուած
մ աքերի
Համար
գրանք
կարող են
տարրեր
Հեղինակների
գործ
Համարուիլ՛. Եր՜
կու գրուածներ
ի տա բ բե բութիւն
ր այն բանի
մէջ է միայն
,
որ առաջին ր Համ եմատաբար ե–
բիտասարգ
Հասակի
գործ է , վառվռուն
,
բուռն
աւիւնով
գրուած
,
Հելլենաբան
լեւլուով,
է
ս
^Լ
ռ
V՝^ԼՍ
Ո
՚1"
Է1Լ
ծերութեան
Հասակի
գործ
,
աւելի
Հանգարտ
,
աւելի պարզ ոճով :
Իր այս նշանաւոր
գործը
եք որենաց
ին
Ր
ս
՜՜
կսում է մանուկների
դաստիարակութեան
խրն–
ԳՐ
ո
վ՛ նախ եւ առաջ
շեշտում է
ա
յ ն մեծ
նշանակութիւնր
,
որմանուկների
դաստիարա­
կութեան
մէջ
մ անկավա
բմնե րն
ունին,
որոնց
խնամքին ենյանձնում
ծնողներն
իրենց
զա­
ւակներուն, որ ապագային
լաւ մարդ
դառնան
,
իրենց պարծանք եւ իւրաքանչիւր
տան ու գա­
ւառի
շինու-թեան
պատճառ։
$
ո
յ
ռ
է
տալիս
լալ ու վատթար
դաստիարակութեան
ու դա–
սատւութեան
աբգասիքբ, թէ ամէն
ինչ աշխա­
տանքով
(
կրթութեամբ)
է առաջ
գնում , ի՛
1
կ
խամութեամբ
ամէն
մի բնական
ստացում
,
րն–
գունակութիւն
փճանում է , թէ աշխատ աս ի–
բութիւն
բ ո՛ չ
մ իա յն
մ տաւո ր
յառաջդիմ
ու–
թեան է նպաստում
,
այլ 1ւ մաքուր
,
բարոյա­
կան
կեանքի
իւրացման : Անչափօրէն
գովում է
( * )
Այս Դաւիթ-ը Վասակ Մամիկոնեանի
թոււն էր : Վասակի որդի Գբիդորն երեք զաւակ­
ներ ունէր - երէցր կամ անդրանիկը՝ Դաւիթ–,
եբկրորդր՝ Վասակ, իսկ երրորդը՝ Աանուէլ :
Դա՛ւիթ-ը իբրեւ Մամիկոնեան շատ հմոՆսւ էր Ս •
Գրքին։ «Ո՜վ մեծդ ի դիաութ-եան Աստուծոյ»
ասում է նրա համար Եղիշէն : Վարդան ի • եւ
Մանուէ| Դ՚աւթ-ի Վասակ եղբօր զաւակներն
էիս։
Fonds A.R.A.M