118
Ա Ն Ա Հ Ի Տ
Հակաս ակելի պարդ ու ակներեւ
ճ չմ՛ա լւաո ւթ էլն
նելով
հ1՚>լւևնացու
կեանքի
տեւողութեան
120
է • Հ ֊Ակին ե ան Խ ոբենացա
՚
Հելոնգից
ունեցած
տարին, ստանում
ե՛նք
515-517
թուականք,
երր
կախումն
ապացուցանելու
Համար՝
Հանք
իյնա–
Հաւանօրկն
ծնուել
կ Մ ովսկսը
Խո ր խո ռո
ւնեաց
յած
էէ մի րնդարձակ
բառացուցակ
ներկա
յա–
ղաւառի
գիլզերից
մկկում
:
Ապագային
,
574
ցնելու,
բայց
գկթ
մի անդամ
անդրադարձած
թուին,
այս Աաիսկսր
Խ ո ր խոռունեաց
Մաշտոց
չկ , որ այգ
բառերի
մեծագոյն
մասր
մեր Ե–
եպիսկոպոսից
յետոյ՝
Խ ո րիւոո ո ւնեաց
եսլիսկո–
դարի
ընտրելագոյն
Հեղինակներն
ելս գոբծա–
պոս դարձաւ,
բայց
640
թուականին,
Աբաբնե–
ծում
են, եւ դարձեալ՝
նոյն րառերր
նոյն
Խո–
րի
ռ
լ՚՚յքէք՛
ժամանակ,
նա արգկն
մեռած
կ,
բեն տցին
գործ
կ
ածում
ինչպէս
Պատմոլ–
ել
նրան
Գրիգոր
եպիսկոպոս
ր
փոխարինած
թեա՛ն , այսպկս
նաեւ
իր Հնագոյն
աչխատոլ–
(%
երսես
Հյինոդի
Կանոնք)
: «
Խորենացի»
կոչոլ–
թիւններից
մկկի , այն կ՝ «Պիտոյից
Գրքի»
մկչ՝,
մբ, որ միչտ կապուած
կ Աովսկս
անուան
Հետ,
որ անչոլչտ
՚
Հեւոնդից
որ ել կ կտի/ում
չունի։
ծննդեան
տեգի յայտարար
չկ • ա յ՛է բառր
չտա
Պատմիչ
Թովմա
Արծլ՚ոլնին
1910)
այլանդակ
մ եկնութ
իւննե բ կ ստացել
Խո–
ո՛չ
միայն
առանձին
յարգանքով
կ խօսում
1
Ա ո–
րօնք , Խորին
Հայք,
րնդ խորս կանց , ելլն .
ոենացոլ
վրայ
նրա դրած
Պ ա ամ
ո
ւթ ի լն ի ց
դա
կրճատումն
կ «Խ ո ր իսո ոունեաց
եպիսկոպոս»
նիւթեր
քաղելով,
այլ և նրա կեանքի
մասին
մի բացատրութեան,
ճիչդ
այնպկս
,
ինչսլկս
որ
թանկագին
տեղեկութիւն
եւս
տալիս
կ,
որ
«
Ա՚է-ձեաց եաց ե սլս • ր» դարձել
կ Անձեւաց
ի , Ար–
կռուան
կարող
կ լինել
մեղ նրա կեանքի
մա–
չարունեաց
եպս.բ, Արչարունի
,
ելն.։
Այս
փո–
մ ան ա կա չր շ՝սւնն
ո բո չե լու : Մենք այլ եւս աւե–
փոխութիւնր
շատ
վաղ
կ կատարուած։
Գիրք
լորդ
ենք Համարում
Գ բասխանակե
րաց ու , Ա–
Թղթոց
ի
մկշ\
սլաՀ, է լա ծ
դա
լան ա բան ա կան
սալիկի
եւ ուրիշների
խօսքերր
մկիւեղ
րհրե–
թուղթք,
Որ
608
թուին
միւս
Հայ
եպիսկոպոս–
լոլ։
ների
Հետ
Մ՚՚վսկսր
նորընտիր
ԱբրաՀամ
կա–
4–
Հաստատապկս
ընդունելով
այն պա բա–
թոդիկոսին
առլեց,
Հետեւեալ
վերնադիրն
ու­
ղս//, , որ
Խորենացին
իր պատմութեան
մկչ՝
ն ի՝
«
Երանելի
մեծի
քհրթողաՀօրն
Մովսիսի
միչտ
կանգուն
կ
ճանաչում
թաղալո
բութ
իւն ր
Խ" լ՛ենաց ի եսլս • ի» . այստե
ղ «Խ ՚՛ րենաց
ի ե պս .ի»
Պարսից , որոնց
անչաւի ատում
կր («զորոց
ա–
անսովոր
բացատրութեան
տակ պկտք կ
կարդալ
տեմք
ղրանս
եւ զգործս»,
Եբ՚՚ւսաղկմի
առման
«
Խ ՚՚րխ՚՚ո
ոլնե աց եսլս .ի»։ Պկտք կ դիտել
նաեւ,
ուԽաչիգ1,րութեանաւ։թիւԳ\ձ։թ.մինչդեռ
%
Զ\.
"
բ Հին ժամանակներում
առանց
թեմի
եւզիս–
թուին
նա իսպառ
կործանուեցաւ
,
միւս
կողմից
կոսլոսներ
չկ ին ձեռնագրւում
եւ թեմական
ե–
կլ այն պարագան
,
որ Խորենացին
բնաւ
ծանօ–
պիս կո սլոսնե ր ր
րնդՀան րասլկւ,
նոյն
ղաւառի
թուիք իւն
չունի
Արսւբացւսց
կատարած
գործերի
նախարարական
տոՀմերից
կին լինում
եւ
կամ
մասին,
որոնց
առաջին
ելոյթր
Հայաստանի
տեղացի։
Խորենացի
կոչման
երկրորդ
անգամ
մկչ՝
640
թուին կատարուեցաւ
,
թկեւ
ճանաչում
Հանդիպում
ենք
670
թոլերին
սլատմ աղբող
Ա ե–
կ նրանց
իբրեւ
աղդ
(
ԱչխարՀացոյց
կչ*
612) ,
բէ>"
ս
Է
՚ ՚
օ տ եւ տյնուՀետեւ
Թ՚՚վմասի
եւ
ուրիշ–
ապա
պարդ կ , որ նա
640—651
թ ուա
էլանն երից
ների մօտ :
մի քանի տարով
աո ա\՝ կր ապրում
.
նրա կետն–
5*
ԱաՀտկ
Պարթեւի
ու Մ "՛շտոց
վ ա ր,լա­
վ՛ի վերջին
կկտր մօտալորապկս
սլկաք
կ
635
՛
դետի
մաՀուամր
Հայ
տղզի
լուսաւորութեան
637
թուականներին
դնել։
Թովմա
Արծլ՚սւնին
գործը
երբեք կանգ չաոաւ,
այլ
տմբոզչ՝
Ե–
Խորենացոլ
կեանքի
տեւողութեան
մասին
մի–
Ղ՚
ս
1՚1՛
րնթացքոլմ
մինչեւ
Բաբղկն
կաթողիկո–
^անկեալ
նաիւադասոլթեամբ
իւօսելով՝
ասում
"/՚
506
թուին
գումարած
Գոլինի
մ֊ ո զովը,
երբ
կ–
«
Որ՚՚յ
ժամանակ
կենացն
տելեալ
ձգեալ
ամս
Հ"՚յ եկեդեցին
յոյն
քաղկեդոնիկ
եկեղեցուց
Հարիւր
ել քսան,
լի եւ պարարտ
ծերոլ–
կերսլապկս
թաժ՛ան ո լեց ալ,
Հայ
եկեղեցական–
թեամբ»(*)
:
Արդ՝
վերոյիչեալ
ենթադրական
ներն
իրենց
կրթոլթիւնր
Բ իւղանղիոն
ի մկչ՝ կին
բայց Հաւանական
635—637
թու ականներից
Հա–
տոնում
.
այնտեղ
կրթուեցան
ո՛չ միայն
ԱաՀակ
-—
Մա չտոց ի եբկց թա րդմ
անի չնեբ ր՝
Աւլնիկ,
(
քով–
( * )
Թովմա Արծրունա. աղաւաղ հատոա–
"
կ՛/՛ է Կ՛՛րիւն
եւ ուրիչներր
,
այլեւ
սրանց
յա­
ծի
բաւական յաջոց լուծումը կատարել է
\ •
Հորդող
Գիւտ, Մանդ ական
ի , Ազան Արծ լաւն ի ,
ք՛իւ ցանդացի (կորիւն, էջ 390) : Այո հատուածի
՛
Հազար
Փար՚զեցի
եւ այն գործիչները,
որոնց
«
որոյ» յարաբերականի յարաբերեա||ւ մ՛իայն ու
անունները
՛
Հազար
Փարս/եցին
իր
յայտնի
միայն Խորենացին է , այլապէս րմբոնելը հայե–
Թղթի
մկք մի՝ աո
մի յիշատակս,
մ կ։ Սոքա,
րէն ի կատարեալ տգիտութիւն է :
ինչպկս
ասացինք,
միայն
Բ իւղ անդ իոնի
,1՝
կ9
Fonds A.R.A.M