9 8
ԱՆԱՀԻՏ
նի կ եդրոն
մբ
Հ ելլ են ական
մշ ակ ո յ թ ի •
Փոքր
կամ
Աուտ֊Կորիւնի
մ ԷԼ /իբբ թէ
պարզուած,
Համառօտուած
Կորիւն1
այղ քազաքր
կր խե­
ղաթիւրուի
Սամոս
կդգիի**՛.
նոյն
ա
յլակեր–
պութիւնր
Ա ով/երքի
((
Վարք ԱաՀակայ
ե Մեռ–
րովբայ»ի
մէԼ.
նոյնր
Խորենացիի
Պատմու­
թեան
մէԼ։
Անշուշա
կարելի է րսել թէ Խ ո–
րենացիէն
առած են միւս
երկուքր,
բա
յո կան
ուրիշ
նշաններ ալ ցոյց
աուող թէ երեքն ալ
Խ սրեն աց ի ի գրէ էն ել ա ծ են։
թէ Խորենացի
տեսած
ո
Լ
կարդացած
է
Կորիւնի
մատենիկբ^
ու բնդարձակօրէն
բանա­
քաղած
անկէ՝
իրեն
աոանձնա
յատուկ
ա յ լ ա -
փոխումներով
դ
յաւելուածներովդ
եւլն, կբ տես­
նենք
մանրամասն
Համեմատութեամբ
ք
բա
յց
Հոս անդէպ էէ կանխել
ու մատնանշել,
իբր օ–
րինակ. ապացոյց
մբշատ
բնորոշ։
Կորիւն կբ պատմէ թէ այբուբէնքր
Հնա­
րելէ եւ յոյն
գրգութեան
գրիէ
Հռոփանոսի
օգնութեամբ
զատել դասաւորելէ
ետք
ք
Ս՚աշթոց
իսկոյն
ձեռնարկեց
թարգմանել
իր
երկու
աշակերտներուն
Տովսէփի
եւ ՅոՀանի
Հետ՝
առա
Լին անգամ
իբր սկզբնաւորութիւն՝
Աողո–
մոնի Առակաց
Գիրքբ
—
"
ք՛ "կիգբէ"
է
ս
Կ Ի՜
մաստութեան
ծանօթ
կ րնծայեցնէ
դ
րսելով՝
«
ճանաչ
ել զի մա ս տ ո ւթ ի ւն եւ զխրատ,
իմանալ
զբանս
Հանճարսյ»
դ
որ այբուբէնքի
գիւտով
ի–
մաստութ
իւն
ճանՀնա
լու /ա յ ժ մ ո ւ խօռքով՝ գի­
տութիւն
ձեռք
բերել ու) ա ռա Լն ո ր դո
ւելուն
քա Լա դէպ է։ Խ որենացի
ա յստեզբ
բանաքա–
զելով
բայց
սղելով
կ՛ րսէ՝ «Եւ իսկոյն
ի թարգ–
մանութխն
ձ եռն արկե ալ
| ս ւ 1111) 11 լ լ ԼԱ |ձւււ յւ
"
կբ
-
սան ելով յԱոա կա ց ո եւլն,։
«
Խ որՀ բղա բա ր » Հոս
կբ նշանակէ
խոբՀելով՝
յատուկ
մտածումովՀ
բա
յց թէ ի նչ էր այդ խորՀուրդր
կամ մտա–
ծումրդ
չ ի յայտնուիր
Խորենացիէն,
զի դուրս
ձգած է Կորիւնի
բացատրութիւնր
որով
միայն
Հասկանալի
կ ՚ բ լ լ ա յ
Խորենացիին
«
խորՀրղա–
բար»
խորՀրդաւոր
բառր —որկ՛ակնարկէ Կո­
րիւնի
խ
ՕԱ
.
բր
՛՛
ա յն մտածումով
թէ ա
յբու­
բէնքի
գիւտբ
կ*առա
Լն որդէ
իմաստութիւնբ
ճանչնալռւյ),
ճիշդ այնի մա ս տ ր
զոր Աո ա կա ց
(
ՒԻՐՔԲ
ունի
գրքին
սկիզբէն,
առաԼին
տողէն
իոկ
բսելով
«
ճանաչել
զիմաստութիւն
եւ
զխրատ
/
|սրսաւ ////,
որ պարսկերէնէ
վախա–
ռիկ
բառ էյ կբ նշանակէ
իմաստութիւնդ
հլ-ով կապուած
երկու
Հոմանիշներ)։
Առանց
Կորիւնի
դիմելու՝
Խորենացիի
այս պարբե–
րութիւնր
անմեկնելի
պիտի
Աեար։
Յայտնի է
ուրեԱե
Խորենացիի
բանաքաղելբ
անկէ։
Ոէ֊րիշ ապացո
յց մբ Եդեսիոյ
անուանի ե֊
պիսկոպոս
Րաբիլասի
անունէն։
Րաբիլաս որ
Ասորի
Եկեղեցւոյ
եպիսկոպոսներուն
մ ԷԼ ծա­
նօթ է
ւ^ՁեօսԽ
անունով, մեր մ ԷԼ եղած է
Րաբիլաս
/
թերեւս
սկզբ՛նաբար
Րաբուլա
եւ
յետոյ ՈՒ շվ՚ոթելով
Ի տառի, կցմամբ
Ո եւ
Ւի, դարձեր է Րաբիլա
»
(
I
վերԼաւորութիւնբ
յունաձեւ՝
խիստ
սովորական
է Երեմիաս, Ե–
սայիաԱդ
՚
Լեւոնդէս,
Ներսէս,
ելն, ՚։ Արդ, այս
անունր, Ր եւ Բ տառերու
լ ոչ անսովոր)
շփոթ֊
մամբդ
Կորիւնի
գրչագրին
մ ԷԼ եղած է Բաբի–
լաս։ Խիստ
ուշագրաւ
է թէ Խորենացի/, մէԼ
ալ
/•
ու րի լա ս կր ներկայանայ
նոյն
շփոթմամբ
կամ
խանգարմամբ։
Կ ա ր ե լի ո ւթ ի ւն մր էլա յ
ա բղա րեւ որ ինչպէս
Կորիւնր
օրինակող
՛՛՛
ն֊
Հմուտ
գրիչները
Ր ա րի լա
ս ր ք՝աբիլաս
րրած
են,– զարմանալի
ղուղա
դի սլութեա
մբ մր
նմա­
նապէս
Խոր ենացին
օրինակող
ղրիչնեբր
նո
յն
ա
յ ղ իւանղարումր
գործած
են։ Բայց
աւելի
բանաւոր
է ենթադրել
իժէ երբ
Խորենացին
այնքան
շատ բան կր քաղէ
Կորիւնէ,
Եդե–
ոիոյ
եսլիսկոսլոսին
անունն ալ իր
խանգար–
ուած
ձեւով
քաղեր է իր աոչ\եւ
ունեցած Կո­
րիւնի
օրինակէն,
եւ այսսլէս
կ՛երեւի թէ շատ
կանուխ
մտած է Կորիւնի
գրչագիրներուն
մէչ\
այս
անունին՛
խանգարումը։
Իսկ Կորիւնի
մ ԷԼ
,)
Ւ1
ոլ
՛"
^
Ս ա մոստացւոց
քաղաքր
Խորենա՛ցիի
«
Ա ամոս» ի փոխելու
սխալանքը
կարելի՞
է
գրչագիրներու
վրայ
նետել։
Աայտնասլէս
Խո­
րենացիի
պարգելու
անյաջող
իսնքն է, որով
իբր թէ պարզեր
կարճեր է «V ա մուսա տա
կան
քաղաքն)։
կամ
«
V ա մոստացւոց
քաղաքն»
եր­
կայն
անունը
սխալ
Հանելով
արմատր
|||(||1՚Ո11
վ՛ ոխ՛՛՛ն ակ
ուղիղ
արմատին
Ս ամա սաս,
(
Տ
Ձ ՜
աՕՏՅէ)
եւ աւելի
աչքառու
եւ
աներկբայելի
կագուցեր
է սխալանքր
աւելցնելով
«
Եւ անց­
եալ
ը1||
Լ Փ ի ւ ն ի կ է ՛
ի Սամոս
դիմէ,,.
Հոոփանոս
Հրաշալի
արուեստիւ՝
Հելլէն
գրչութեամբ
որ
ի
Աասոս
էր միայնացեալ,
աո սա
երթեալ
Մեսրոպայ
ելն,»,
կ ր կ ին
անգամ
Աամոս
անու­
նը կը Հանէ մեր առաջ
Խորենացի
փոխանակ
Ա ամուսատի,
զոր սակայն
պարտէր
քս՛է
ճանչնալ
իբր կարեւոր
քաղաք
(
եպիսկոպո­
սանիստ՛
Եփրատի
վրայ եւ յա յանի
կեդրոն­
ներէն
մէկր
Հելլէն
մշակոյթի,
Հեղինակած
րլլալով
իր « Աշխ ա ր Հա գրութիւն»
է"
Խորենա­
ցիի այս սխալին
Հետեւելով
է որ Ալիշան եւս
Fonds A.R.A.M