5 0
ԱՆԱՀԻՏ
էկեղ.
Պատմագրութիւն,
եւ
երլւ
աւել­
ցնենք
սկզբնադիրները,
Պատմութիւնը,
ԱշխարՀագրոլթիւնւը,
Վարգավառի,
Հռիփ–
սիմեանց
վրայ
ճառը,
Պիտոյից
Գիրքը
(
Ո
Ր
աներկբայ
ազգակցութիւն
ունի
(.(
Վարք Ա–
ղեքսանգրի))ի1ւ
և Փիլոնի
ճառերուն
Հեա, և
ասոնք ալ իր Պատմ՚ութեանր
Հետ՝), եւ Հա–
ւանօրէն
«
Աոփերք
Հայկականքի
մ՚ԷՀ
Հրա­
տարակուած՜
Վարք
Արբոցն
Վարզ
ււալհուաց
ԱաՀակայ
եւ Ա՚եսրոբայ)),
կ՚ունենանք
գրա­
կան
մ՛եծ՝
գործունէութիւն
մը որ
ամ՚բոզՀ
1
կեանք
մր կրնայ
լեցնել։
էլ գ ե ռ
վստաՀ
չենք թ՜է մեր թ՜ւումովր
սպառած՜
եզանք
իր արտագրութ՜եանց
ցանկր,
և կր
միտինք
Հայկազեան
Բառարանի
Հրատարակի
չներուն
Հետ
աւաղել
որ չենք
իմ աղած թէ ((ո՞ր այն
իցեն
թ-սյրգւՐանութ՜իւնք
նորա ի
ծերութեան
Լկամ
մինչեւ
ի ծ՜երութ՜իւն)
առ ի
նմանէ
նշանակետ լք » ։
7.
—
Իր Պ
ա
ամ՝ութ՜եան
մ՚ԷՀ^
գանուիլը
զարմ՛անալիօրէն
ուղիղ
թ՜էպէտ
աղօտ
ար–
ձագսսնգներու
մեր վաղնջական
սա ո յգ
անց­
եալէն
որ իրեն
մ ա աչել
ի չէր կրնար
րլէալ
բուն
աղբի
ւրէն՝
բեւեռագիրն
երէ
(
անլու­
ծելի
իր ատենին),
ինչպէս
Հայկազանց
եւ
«.
Արամազնեայ))
թ՜ագաւորներու
Հ ի ն փա­
ռաւոր
ՀրՀանր,
Համազօր
մ՛եր
այսօր
բե–
ւեռագիրներու
վերածնում՚էն
ճանչցած
Հատեան
եւ
քսալտեան
թագաւորներու
շրՀանին),
Հա յ - Ասորեստա1ւեան
բուռն
ւքենամտրտր՝
գերի
շիւ ան ութ եան
Համ
ար
որ իր գիտցած՜էն
աւելի
երկար
տեւեց
եւ
աւելի
փառաւոր
գրուագներ
ունեցաւ
մ՛եր
ցեղին
Համար,
Տորքի
(
ք^զս)
ՂՍ"մՑԼ\
(
աճ/
՜
տոլած՜ութ՜իւն
մր առասպելական
աՀարկու
Հերոսի
ւի ո խո լած՜՝),
Հայկ
եւ
Հայաստան
անուններուն
ւՐիՀև
կասլր,
թ՜էև ոչ իր Հաս–
կրցած՝
կերպով
եւ1ւ.։
8.
—
Ջերմ
ուսումնասիրութեան
Հետ
շերմ՚ագո
յն
Հա յրենասիրութիւնր
որ կը
ս ա գ ր է իրեն
մէկէ
աւել
ի անգամ՛
աւաղելու
և եպերելու
թէ Տ"
լ
նաց
թ՜ագաւորները
ոչ
մ՝իա
յն աշխարՀակալութեան,
այլ իմ աս,
աութեան
ալ Հանք
ունեցան
իրենց
ազգին
աւռհւգելու
պատմութ՜իւնը
իրենց
իրաց,
ժինչգեռ
մեր առածին
նախնիք անիմ՛աս տա.
սէր բարուց տէր էին, յայտնի
էր մ՛եր թա­
գաւորներուն
սառ ի յիմասան
աղամ՚արոլ–
իժիւն»ը (տխմարութիւն՛ք),
անփութութիւնր,
անսիրելութիւնը
իմաստութեան
և
երգարա­
նաց Ր-անաւորաց
(
ուրիշ
"՛
եզ՝
\
Ո–դ
բանից
ԲՀ.),
որուն
Համար
սրտնեղած
ծերունիէ։
չի
խնայեր
կշտամբանքի
ումգին
բառերր,
«
ուստի
չ՛արժեր
մ՛եզի,
կ՛ր՛՛է, ա՛լ
անբան
մ՛արգոց,
թուլամի՚ոէ՚եբսւ,
վայրենիներու
խօսքը
րնել». իր սրտին
բուռն՛
փափաքը
ուրիշ քաղաքակիրթ
ազգերու
նման
յիշա–
տակարաններ,
պատմութ՛իւն
ուն՛ենալու՝
անՀունապէս
գժուաբացած՜
կր գանէ իր
նախնիքներու
այս իմաստից
անսիրելութե֊
նէն, եւ կը գոչէ
((
Միթէ մ՛ատեան
մ՛երձ
կայցէ"
ինձ, կամ՝ գպրութիւն՚ք
Հայրենեաց
որովք
(
նւՐան
Եբրայեցւոց
պատմ՚ագիրնե–
րուն) ի վերուստ
ի քեզ իՀուցանեմ
ան­
սխալ
կամ
ի քէն եւ
յայլոց
սկսեալ
անգր ի վեր Հանիցեմ՝
ի սկիզբնն»,
այս,
իււքն ՝ գէթ նախարարակաաւ
ազգագըութ
իւ–
նը ճշգրիտ
ու անթերի
մ՚ԷՀյռեղ
բերեմ՝, եւ
մեր
երկրին մէՀ եղած՝
գրոց
յիշատակի
արժաՀւի
քաջութեան
գործ՜քերր
մատե­
նագրեմ
։
Բայց
այս յատկութիւններէն
զատ եւ
վեր կայ ուրիշ մեծ յատկութիւն։
մր որ
պաամագիրէ
մ՛ր կր պաՀանՀոլի
եւ զոր
ի՚ւ՚քւլ պաՀանշՊԷ իրեն արուիլ ր
ամենապինգ
յամառութեամբ,
բայց
զոր
գժբաէստաբար
սսփսլուած՝ ենք մերժել
իրեն, ա յն է ((.Հա­
ւաստաբանն,
սարգարախօս»,
((՜
ճշմարտա­
սէր», «.ուղղամիտ»
Աէլալր իր պատմուած–
քին
մ՝ԷՀ։ է լ այս
մերժումին
Համ՛ար
բազմ՛աթիւ
ծանրակշիռ
պատճառներ
ու–
նինք։
Համ եմ ատելով
իր գրածներ ր իր
խոստովանած
եւ չխոստովանած
աղբիւր–
ներուն Հետ, յաճախ
կը սւեսնենք թէ իւե.
ղաթիւրած,
կերպարանափոխ
ըրած, ին–
քիրմէ
աւելցուցած
է Հէւսէբիոս,
Յովսէ–
փոս, Ագաթանգեղոս,
Բիլզանգ,
կորիւն,
Փարպեցի)։
է լ Ար տաշէս Ա*ի
վերագրած
ւՐեծագործութիւնները
(
կր լեցնէ Ովկիա–
նոսը
բազմութեամբ
նաւաց եւ կ՛ուղէ բո–
Fonds A.R.A.M